Tài liệu Xk hàng nông sản trong nền kinh tế

Môc lôc. Trang Lêi nãi ®Çu 3 Ch-¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ kinh doanh xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n. I. Kh¸i qu¸t chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu 1. Kh¸i niÖm ho¹t ®éng xuÊt khÈu: 2. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 3. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu 4. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu 5. Néi dung cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa II. Vai trß cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh doanh xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n. 4 4 4 4 8 10 16 22 1. §Æc ®iÓm cña mÆt hµng n«ng s¶n. 22 2. §Æc ®iÓm thÞ tr-êng hµng n«ng s¶n thÕ giíi 3. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu n«ng s¶n ë ViÖt Nam 24 26 Ch-¬ng ii: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n cña c«ng ty VILEXIM 36 I. Giíi thiÖu s¬ l-îc vÒ c«ng ty. 36 1. Tªn gäi, trô së, nguån vèn cña c«ng ty 2. LÞch sö h×nh thµnh c«ng ty 3. C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty 4. NhiÖm vô, quyÒn h¹n cña c«ng ty 5. Néi dung ho¹t ®éng cña c«ng ty. II .Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cña c«ng ty VILEXIM giai ®o¹n 1996 - 2000. 1. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cña c«ng ty. 2. C¬ cÊu hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu cña c«ng ty. -1- 36 36 37 39 40 41 42 45 3. ChÊt l-îng hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu cña c«ng ty. 4. Gi¸ c¶ hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu cña c«ng ty 5. C«ng t¸c thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu cña c«ng ty. 6. C«ng t¸c thu thËp th«ng tin, t×m kiÕm thÞ tr-êng cña c«ng ty 7. ThÞ tr-êng tiªu thô hµng n«ng s¶n cña c«ng ty 8. C«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm cña c«ng ty III. §¸nh gi¸ chung vÒ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu n«ng s¶n cña c«ng ty. 1. Thµnh tùu. 2. Tån t¹i vµ nguyªn nh©n Ch-¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cña c«ng ty VILEXIM trong thêi gian tíi . I. §Þnh h-íng ph¸t triÓn cña c«ng ty giai ®äan 2001 - 2005. II. Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ. 48 51 53 59 61 64 65 65 65 71 71 71 A. Gi¶i ph¸p ®èi víi c«ng ty 1. Tæ chøc tèt c«ng t¸c thu thËp th«ng tin, nghiªn cøu thÞ tr-êng vµ xóc tiÕn th-¬ng m¹i 2. Lùa chän thÞ tr-êng träng ®iÓm. 71 3. X©y dùng chÝnh s¸ch s¶n phÈm thÝch hîp. 74 4. §Èy m¹nh x©m nhËp thÞ tr-êng 75 5. Huy ®éng c¸c nguån vèn ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinhdoanh 75 6. Tæ chøc tèt c«ng t¸c thu mua hµng xuÊt khÈu. 7. §Çu t- vµo c«ng t¸c chÕ biÕn, b¶o qu¶n 8. N©ng cao chÊt l-îng ng-êi lao ®éng B. KiÕn nghÞ víi nhµ n-íc. 1. §Èy m¹nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng n«ng s¶n. 2. Trî gióp cho c«ng ty xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n. 3. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt khÈu 77 79 80 80 80 82 83 86 87 KÕt luËn Tµi liÖu tham kh¶o -2- 72 73 Lêi nãi ®Çu Ngµy nay ho¹t ®éng xuÊt khÈu trë nªn v« cïng quan träng trong ho¹t ®éng th-¬ng m¹i ®èi víi bÊt kú mét quèc gia nµo trªn thÕ giíi. Th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu, c¸c quèc gia khai th¸c ®-îc lîi thÕ cña m×nh trong ph©n c«ng lao ®éng, t¹o nguån thu ngo¹i tÖ quan träng cho ®Êt n-íc, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ vµ ®Æc biÖt lµ t¹o c«ng ¨n, viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng. §èi víi ViÖt Nam, ho¹t ®éng xuÊt khÈu thùc sù cã ý nghÜa chiÕn l-îc trong sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c ®Ó thùc hiÖn th¾ng lîi môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Cã ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, më cöa nÒn kinh tÕ th× ViÖt Nam míi cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n. Tõ ®Æc ®iÓm cã nÒn kinh tÕ cña mét n-íc n«ng nghiÖp víi d©n sè chñ yÕu tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh n«ng s¶n lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu quan träng nh»m t¹o nguån thu ban ®Çu rÊt cÇn thiÕt cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc. ChÝnh v× vËy, nhµ n-íc ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi khuyÕn khÝch sù tham gia cña c¸c c«ng ty trong lÜnh vùc xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n. MÆt hµng n«ng s¶n lµ mÆt hµng chÝnh ®-îc C«ng ty XNK víi Lµo ( VILEXIM ) hÕt søc chó träng trong c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cña m×nh. Trªn lÜnh vùc xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n c«ng ty ®· ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh c«ng, song bªn c¹nh nh÷ng thµnh c«ng ®ã vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. V× vËy, ®Ò t¯i : ‚Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cña c«ng ty VILEXIM‛ ®± ®­îc chän ®Ó nghiªn cøu trong chuyªn ®Ò thùc tËp. §Ò tµi nµy ®· tæng kÕt ®-îc nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cña C«ng ty. Trªn c¬ së ®ã ®-a ra mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cña C«ng ty. -3- Ch-¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ kinh doanh xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n. I. Kh¸i qu¸t chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 1. Kh¸i niÖm ho¹t ®éng xuÊt khÈu. XuÊt khÈu lµ viÖc b¸n hµng hãa (hoÆc dÞch vô) cho n-íc ngoµi trªn c¬ së dïng tiÒn tÖ lµm ph-¬ng tiÖn thanh to¸n theo nguyªn t¾c ngang gi¸. TiÒn tÖ ë ®©y cã thÓ lµ ngo¹i tÖ ®èi víi Ýt nhÊt mét bªn trong mèi quan hÖ nµy. Môc ®Ých cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ khai th¸c ®-îc lîi thÕ cña tõng quèc gia trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. ViÖc trao ®æi hµng hãa mang l¹i lîi Ých cho c¸c quèc gia do ®ã c¸c quèc gia ®Òu tÝch cùc tham gia më réng ho¹t ®éng nµy. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ h×nh thøc c¬ b¶n cña ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng, ®· xuÊt hiÖn tõ rÊt l©u vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. Ho¹t ®éng nµy diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc, trong mäi ®iÒu kiÖn tõ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng cho ®Õn m¸y mãc thiÕt bÞ, t- liÖu s¶n xuÊt vµ c¶ c«ng nghÖ kü thuËt cao. Dï ë lÜnh vùc nµo th× ho¹t ®éng xuÊt khÈu còng ®Òu nh»m môc ®Ých mang l¹i lîi nhuËn cho c¸c quèc gia tham gia. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra trªn ph¹m vi rÊt réng, c¶ vÒ kh«ng gian lÉn thêi gian. Nã cã thÓ chØ diÔn ra trong thêi gian ng¾n song còng cã thÓ kÐo dµi hµng n¨m. Nã cã thÓ ®-îc tiÕn hµnh trªn ph¹m vi l·nh thæ cña mét quèc gia hay nhiÒu quèc gia kh¸c nhau. 2. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. a. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®èi víi mét quèc gia.  XuÊt khÈu t¹o nguån thu ngo¹i tÖ ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu nhËp khÈu. Sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ cña mét quèc gia phô thuéc vµo 4 nh©n tè ®ã lµ: vèn, c«ng nghÖ, nh©n lùc vµ tµi nguyªn. Song kh«ng ph¶i quèc gia nµo còng cã ®Çy -4- ®ñ c¶ 4 yÕu tè nµy ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn. M« h×nh: ThiÕu vèn Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kÐm C«ng nghÖ l¹c hËu HiÖn nay hÇu hÕt c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn ®Òu thiÕu vèn thÕ nªn hä kh«ng cã c¬ héi ®Ó nhËp khÈu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ kh«ng thÓ ®Çu t- n©ng cao tr×nh ®é nguån nh©n lùc do ®ã tr×nh ®é s¶n xuÊt cña hä rÊt thÊp. Ng-îc l¹i tr×nh ®é s¶n xuÊt thÊp l¹i chÝnh lµ nguyªn nh©n lµm cho quèc gia nµy thiÕu vèn. V× vËy, ®©y chÝnh lµ mét vßng luÈn quÈn cña c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn. §Ó tho¸t khái vßng luÈn quÈn nµy buéc c¸c quèc gia nµy ph¶i cã vèn ®Ó nhËp khÈu c«ng nghÖ tiªn tiÕn mµ trong n-íc ch-a s¶n xuÊt ®-îc vµ n©ng cao tr×nh ®é nguån nh©n lùc qua ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng s¶n xuÊt. Nh-ng mét c©u hái ®-îc ®Æt ra víi c¸c quèc gia lµ: Lµm thÕ nµo ®Ó cã mét l-îng ngo¹i tÖ cÇn thiÕt ®¸p øng cho nhu cÇu nµy? Thùc tiÔn cho thÊy, ®Ó cã ®ñ mét l-îng ngo¹i tÖ ®¸p øng cho nhu cÇu nµy c¸c quèc gia cã thÓ sö dông c¸c nguån huy ®éng vèn chÝnh sau:  Nguån thu tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa, dÞch vô.  Nguån ®Çu t- n-íc ngoµi.  Nguån vay nî, viÖn trî.  Nguån tõ c¸c dÞch vô thu ngo¹i tÖ nh- dÞch vô ng©n hµng , du lÞch. Trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang ph¸t triÓn chËm l¹i nh- hiÖn nay th× c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc huy ®éng ®-îc nguån vèn tõ c¸c ho¹t ®éng ®Çu t-, vay nî, viÖn trî vµ c¸c dÞch vô thu ngo¹i tÖ. Thªm vµo ®Êy, víi c¸c nguån vèn nµy c¸c quèc gia ph¶i chÞu nh÷ng thiÖt thßi vµ nh÷ng rµng buéc vÒ chÝnh trÞ nhÊt ®Þnh. V× vËy nguån vèn quan träng nhÊt mµ c¸c quèc gia nµy cã thÓ tr«ng chê lµ nguån thu tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. -5-  Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ph¸t huy ®-îc lîi thÕ cña quèc gia. §Ó ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶ th× c¸c quèc gia th-êng ph¶i lùa chän c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt ë quèc gia ®ã cã lîi thÕ h¬n so víi s¶n xuÊt t¹i c¸c quèc gia kh¸c. §©y chÝnh lµ nh÷ng mÆt hµng cã sö dông nguån nguyªn liÖu dåi dµo, lao ®éng rÎ, øng dông nÒn s¶n xuÊt trong n-íc. ChÝnh v× vËy mµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu ph¸t huy ®-îc lîi thÕ cña quèc gia. Ta cã thÓ chøng minh ®iÒu nµy ë vÝ dô sau: Gi¶ sö trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi chØ cã hai quèc gia ViÖt Nam vµ §µi Loan s¶n xuÊt hai lo¹i mÆt hµng lµ thÐp vµ v¶i. B¶ng 1: Lîi thÕ kinh tÕ ®èi víi nÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia. Quèc gia ViÖt Nam §µi Loan ThÐp ( kg/1 c«ng ) 1 6 V¶i ( m/1h c«ng ) 4 3 Hµng hãa Qua b¶ng sè liÖu trong ta thÊy: trong ngµnh s¶n xuÊt thÐp n¨ng suÊt lao ®éng cña §µi Loan lín h¬n n¨ng suÊt lao ®éng cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn trong ngµnh s¶n xuÊt v¶i th× ViÖt Nam l¹i cã n¨ng suÊt lao ®éng lín h¬n. Do vËy ViÖt Nam cã lîi thÕ trong s¶n xuÊt thÐp cßn §µi Loan cã lîi thÕ trong s¶n xuÊt v¶i. Theo quy luËt lîi thÕ so s¸nh, c¶ hai quèc gia sÏ cïng cã lîi nÕu ViÖt Nam chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt v¶i cßn §µi Loan chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt thÐp. Sau ®Êy hai n-íc sÏ mang trao ®æi mét phÇn s¶n phÈm cho nhau. NÕu tû lÖ trao ®æi b»ng tû lÖ trao ®æi néi ®Þa cña mçi quèc gia th× mét trong hai quèc gia sÏ tõ chèi trao ®æi. Do vËy tû lÖ trao ®æi quèc tÕ ph¶i n»m ë kho¶ng gi÷a. Tøc lµ: 6/3 > Tû lÖ trao ®æi quèc tÕ (thÐp/v¶i) > 1/4. Gi¶ sö tû lÖ trao ®æi cña ViÖt Nam vµ §µi Loan lµ 6 thÐp lÊy 6 v¶i. Khi ®ã, §µi Loan sÏ ®-îc lîi 3 mÐt v¶i t-¬ng ®-¬ng víi tiÕt kiÖm ®-îc mét giê c«ng lao ®éng. ViÖt Nam sÏ ®-îc lîi 18 mÐt v¶i t-¬ng ®-¬ng víi tiÕt kiÖm ®-îc 4,5 giê c«ng lao ®éng. Qua ph©n tÝch ë trªn cho thÊy ho¹t ®éng xuÊt khÈu sÏ ph¸t t¹o c¬ héi cho mét quèc gia ph¸t huy ®-îc lîi cña m×nh. -6-  Ho¹t ®éng xuÊt khÈu gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt. Th«ng th-êng c¸c nhµ xuÊt khÈu sÏ tËp trung vµo xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng cã lîi thÕ cña ®Êt n-íc. Khi lîi nhuËn thu ®-îc tõ xuÊt khÈu mÆt hµng Êy cµng lín th× sè ng-êi tËp trung vµo s¶n xuÊt mÆt hµng Êy ngµy cµng nhiÒu. Do vËy c¬ cÊu s¶n xuÊt trong n-íc sÏ thay ®æi. Sù thay ®æi nµy kh«ng chØ diÔn ra trong ngµnh mµ cßn diÔn ra ë c¶ nh÷ng ngµnh phô trî cho ngµnh hµng xuÊt khÈu. VD: khi ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n ph¸t triÓn th× nã kÐo theo sù ph¸t triÓn cña ngµnh s¶n xuÊt ph©n bãn, ngµnh vËn t¶i; ngµnh c«ng nghiÖp thùc phÈm ph¸t triÓn kÐo theo ngµnh trång trät ch¨n nu«i ph¸t triÓn; ngµnh dÖt may ph¸t triÓn kÐo theo ngµnh trång b«ng ®ay còng ph¸t triÓn.  Ho¹t ®éng xuÊt khÈu gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, t¹o nguån thu nhËp, n©ng cao møc sèng vµ tr×nh ®é cña ng-êi lao ®éng. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng mang l¹i nguån lîi nhuËn lín trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh v× vËy sè l-îng lao ®éng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng hãa kh«ng ngõng t¨ng. Hµng n¨m ngµnh xuÊt khÈu gi¶i quyÕt viÖc lµm cho mét sè l-îng lín lao ®éng. Thªm vµo ®ã do cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi thÞ tr-êng míi, ph-¬ng thøc qu¶n lý míi, khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nªn tr×nh ®é cña ng-êi lao ®éng còng ®-îc c¶i thiÖn ®Ó ®¸p øng víi yªu cÇu chung cña thÞ tr-êng quèc tÕ.  Ho¹t ®éng xuÊt khÈu n©ng cao uy tÝn cña quèc gia trªn tr-êng quèc tÕ §Ó ®¸nh gi¸ uy tÝn cña mét quèc gia ng-êi ta th-êng dùa vµo 4 ®iÒu kiÖn ®ã lµ: GDP, l¹m ph¸t, thÊt nghiÖp vµ c¸n c©n thanh to¸n. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®em l¹i nguån thu ngo¹i tÖ, gãp phÇn lµm c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n do vËy lµ mét trong bèn ®iÒu kiÖn ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia : Cao h¬n n÷a ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµm t¨ng tÝch lòy ngo¹i tÖ cña mét quèc gia vµ cã thÓ biÕn quèc gia trë thµnh quèc gia xuÊt siªu vµ t¹o sù ®¶m b¶o trong thanh to¸n cho ®èi t¸c, t¨ng ®-îc uy tÝn trong kinh doanh. Qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu, hµng hãa cña quèc gia ®-îc bµy b¸n trªn thÞ tr-êng thÕ giíi, khuyÕch tr-¬ng tiÕng vang vµ sù hiÓu biÕt tõ n-íc ngoµi. Ngoµi ra ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµm tiÒn ®Ò cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c nh-: DÞch vô, ng©n hµng, ®Çu t-, hîp t¸c liªn doanh...vµ lµm cho quan hÖ gi÷a c¸c n-íc trë nªn chÆt chÏ h¬n. -7- b. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®èi víi doanh nghiÖp.  Ho¹t ®éng xuÊt khÈu t¹o c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo cuéc c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶, chÊt l-îng, mÉu m· hµng hãa trªn thÞ tr-êng thÕ giíi. ChÝnh yÕu tè nµy buéc doanh nghiÖp ph¶i n¨ng ®éng, s¸ng t¹o h¬n, ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é qu¶n trÞ kinh doanh, t¨ng c-êng ®Çu t- ®æi míi trang thiÕt bÞ... ®Ó tù hoµn thiÖn m×nh.  Ho¹t ®éng xuÊt khÈu t¹o c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp më réng quan hÖ bu«n b¸n víi nhiÒu ®èi t¸c n-íc ngoµi tõ ®ã ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cã thÓ n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n cña m×nh, tiÕp thu, häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý cña ®èi t¸c.  Ho¹t ®éng xuÊt khÈu t¹o nguån thu ngo¹i tÖ cho doanh nghiÖp ®Ó më réng vµ n©ng cao tr×nh ®é s¶n xuÊt ®ång thêi t¹o viÖc lµm vµ thu nhËp æn ®Þnh cho ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. 3. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu. a. XuÊt khÈu trùc tiÕp XuÊt khÈu trùc tiÕp lµ h×nh thøc xuÊt khÈu c¸c hµng hãa hoÆc dÞch vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra hoÆc thu mua tõ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt trong n-íc tíi c¸c kh¸ch hµng n-íc ngoµi th«ng qua c¸c tæ chøc cña m×nh. ¦u ®iÓm cña h×nh thøc xuÊt khÈu nµy lµ : C¸c doanh nghiÖp cã thÓ liªn hÖ trùc tiÕp vµ ®Òu ®Æn víi kh¸ch hµng, víi thÞ tr-êng n-íc ngoµi, biÕt ®-îc yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ t×nh h×nh b¸n hµng ë ®ã nªn cã thÓ chñ ®éng trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Ngoµi ra h×nh thøc xuÊt khÈu nµy lµm t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp do gi¶m chi phÝ trung gian. b. XuÊt khÈu ñy th¸c. Trong h×nh thøc nµy, ®¬n vÞ xuÊt khÈu (bªn nhËn ñy th¸c) nhËn xuÊt khÈu mét l« hµng nhÊt ®Þnh víi danh nghÜa cña m×nh vµ nhËn ®-îc mét kho¶n thï lao theo tháa thuËn víi ®¬n vÞ cã hµng xuÊt khÈu (bªn ñy th¸c). ¦u ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ: §¬n vÞ cã hµng xuÊt khÈu kh«ng ph¶i bá ra mét kho¶n vèn lín ®Ó ®Çu t- trùc tiÕp ra n-íc ngoµi do ®ã rñi ro trong kinh doanh lµ kh«ng cao. Tuy -8- nhiªn hä l¹i kh«ng trùc tiÕp liªn hÖ víi kh¸ch hµng vµ thÞ tr-êng n-íc ngoµi nªn kh«ng chñ ®éng trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Ngoµi ra hä th-êng ph¶i ®¸p øng nh÷ng yªu s¸ch cña bªn nhËn ñy th¸c. c. Bu«n b¸n ®èi l-u. Lµ ph-¬ng thøc giao dÞch trong ®ã xuÊt khÈu kÕt hîp chÆt chÏ víi nhËp khÈu, bªn b¸n hµng ®ång thêi lµ bªn mua hµng vµ l-îng hµng hãa mang trao ®æi th-êng cã gi¸ trÞ t-¬ng ®-¬ng. Môc ®Ých ë ®©y kh«ng nh»m thu vÒ mét kho¶n ngo¹i tÖ mµ lµ nh»m môc ®Ých cã ®-îc mét l« hµng cã gi¸ trÞ t-¬ng ®-¬ng víi l« hµng xuÊt khÈu. H×nh thøc xuÊt khÈu nµy gióp doanh nghiÖp tr¸nh ®-îc sù biÕn ®éng cña tØ gi¸ hèi ®o¸i trªn thÞ tr-êng ngo¹i hèi ®ång thêi cã lîi khi c¸c bªn kh«ng cã ®ñ ngo¹i tÖ ®Ó thanh to¸n cho l« hµng nhËp khÈu cña m×nh. d. XuÊt khÈu theo nghÞ ®Þnh th-. §©y lµ h×nh thøc mµ doanh nghiÖp xuÊt khÈu theo chØ tiªu mµ nhµ n-íc giao cho ®Ó tiÕn hµnh xuÊt khÈu mét hoÆc mét sè lo¹i hµng hãa nhÊt ®Þnh cho chÝnh phñ n-íc ngoµi trªn c¬ së nghÞ ®Þnh th- ®· ®-îc ký gi÷a hai chÝnh phñ. H×nh thøc nµy cho phÐp doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®-îc c¸c kho¶n chi phi trong viÖc nghiªn cøu thÞ tr-êng, t×m kiÕm b¹n hµng. MÆt kh¸c, thùc hiÖn h×nh thøc nµy th-êng kh«ng cã rñi ro trong thanh th-. e. XuÊt khÈu t¹i chç. Lµ h×nh thøc kinh doanh mµ hµng xuÊt khÈu kh«ng cÇn v-ît qua biªn giíi quèc gia nh-ng kh¸ch hµng vÉn cã thÓ mua ®-îc. ë h×nh thøc nµy doanh nghiÖp kh«ng cÇn ph¶i ®Ých th©n ra n-íc ngoµi ®µm ph¸n trùc tiÕp víi ng-êi mua mµ chÝnh ng-êi mua l¹i t×m ®Õn víi doanh nghiÖp do vËy doanh nghiÖp tr¸nh ®-îc nh÷ng thñ tôc r¾c rèi cña h¶i quan, kh«ng ph¶i thuª ph-¬ng tiÖn vËn chuyÓn, kh«ng ph¶i mua b¶o hiÓm hµng hãa. H×nh thøc nµy th-êng ®-îc ¸p dông ®èi víi quèc gia cã thÕ m¹nh vÒ du lÞch vµ cã nhiÒu tæ chøc n-íc ngoµi ®ãng t¹i quèc gia ®ã. f. Gia c«ng quèc tÕ. -9- Lµ h×nh thøc xuÊt khÈu trong ®ã cã mét bªn nhËp nguyªn liÖu hoÆc b¸n thµnh phÈm (bªn nhËn gia c«ng) cña bªn kh¸c (bªn ®Æt gia c«ng) ®Ó chÕ t¹o ra thµnh phÈm giao l¹i cho bªn ®Æt gia c«ng vµ qua ®ã thu ®-îc mét kho¶n lÖ phÝ nh- tháa thuËn cña c¶ hai bªn. Trong h×nh thøc nµy bªn nhËn gia c«ng th-êng lµ c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn, cã lùc l-îng lao ®éng dåi dµo, cã tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó. Hä sÏ cã lîi v× t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng, cã ®iÒu kiÖn ®æi míi vµ c¶i tiÕn m¸y mãc ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt s¶n xuÊt. Cßn ®èi víi n-íc ®Æt gia c«ng hä khai th¸c ®-îc gi¸ nh©n c«ng rÎ vµ nguyªn phô liÖu kh¸c tõ n-íc nhËn gia c«ng. g. T¸i xuÊt khÈu. Víi h×nh thøc nµy mét n-íc sÏ xuÊt khÈu nh÷ng hµng hãa ®· nhËp tõ mét n-íc kh¸c sang n-íc thø ba. ¦u ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ doanh nghiÖp cã thÓ thu ®-îc mét kho¶n lîi nhuËn cao mµ kh«ng ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt, ®Çu t- vµo trang thiÕt bÞ, nhµ x-ëng, kh¶ n¨ng thu håi vèn cao. H×nh thøc nµy ®-îc ¸p dông khi cã sù khã kh¨n trong quan hÖ quèc tÕ gi÷a n-íc xuÊt khÈu vµ n-íc nhËp khÈu. 4. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu BÊt kú mét ho¹t ®éng th-¬ng m¹i nµo còng chÞu ¶nh h-ëng s©u s¾c cña m«i tr-êng kinh doanh. M«i tr-êng kinh doanh cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp song còng cã thÓ t¹o ra nh÷ng khã kh¨n, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng nµy. §èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu - mét trong nh÷ng ho¹t ®éng quan träng cña th-¬ng m¹i th× ¶nh h-ëng cña m«i tr-êng kinh doanh ®Õn ho¹t ®éng nµy cµng trë nªn m¹nh mÏ bëi trong th-¬ng m¹i quèc tÕ c¸c yÕu tè thuéc m«i tr-êng kinh doanh rÊt phong phó vµ phøc t¹p. Ta cã thÓ ph©n chia c¸c nh©n tè thuéc m«i tr-êng kinh doanh t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp thµnh c¸c nhãm sau:  C¸c nh©n tè vÜ m«: a. C¸c c«ng cô cña nhµ n-íc trong qu¶n lý kinh tÕ. -10- C¸c quèc gia kh¸c nhau th-êng cã nh÷ng chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i kh¸c nhau thÓ hiÖn ý chÝ vµ môc tiªu cña nhµ n-íc trong viÖc can thiÖp vµ ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ cã liªn quan ®Õn nÒn kinh tÕ quèc gia m×nh. §Ó nÒn kinh tÕ quèc d©n vËn hµnh cã hiÖu qu¶ th× nh÷ng chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i thÝch hîp lµ thùc sù cÇn thiÕt. Trong lÜnh vùc xuÊt khÈu, c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch chñ yÕu th-êng ®-îc sö dông ®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng nµy gåm:  ThuÕ quan Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu, thuÕ quan lµ lo¹i thuÕ ®¸nh vµo tõng ®¬n vÞ hµng xuÊt khÈu. ViÖc ®¸nh thuÕ xuÊt khÈu ®-îc chÝnh phñ ban hµnh nh»m qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu theo chiÒu h-íng cã lîi nhÊt cho quèc gia m×nh. C«ng cô nµy th-êng chØ ®-îc ¸p dông víi mét sè Ýt mÆt hµng xuÊt khÈu nh»m bæ sung cho ng©n s¸ch nhµ n-íc, h¹n chÕ xuÊt khÈu ®Ó ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu tiªu dïng mÆt hµng Êy trong n-íc. Ngoµi thuÕ quan xuÊt khÈu, thuÕ quan nhËp khÈu còng cã t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. ThuÕ quan nhËp khÈu lµ thuÕ quan mµ n-íc nhËp khÈu ®¸nh vµo mét ®¬n vÞ hµng nhËp khÈu. Do vËy nã sÏ lµm t¨ng gÝa b¸n hµng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp t¹i thÞ tr-êng nhËp khÈu. V× vËy hµng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp sÏ gi¶m søc c¹nh tranh.  H¹n ng¹ch H¹n ng¹ch ®-îc hiÓu nh- lµ quy ®Þnh cña nhµ n-íc vÒ sè l-îng cao nhÊt mét mÆt hµng hay mét nhãm hµng doanh nghiÖp ®-îc phÐp xuÊt khÈu hay nhËp khÈu. Quèc gia xuÊt khÈu sÏ quy ®Þnh h¹n ng¹ch xuÊt khÈu nh»m ®iÒu chØnh l-îng hµng xuÊt khÈu, n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu. Quèc gia nhËp khÈu sÏ quy ®Þnh h¹n ng¹ch nhËp khÈu nh»m h¹n chÕ l-îng hµng nhËp khÈu vµo trong n-íc, b¶o hé nÒn s¶n xuÊt trong n-íc, b¶o vÖ tµi nguyªn vµ c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n. T-¬ng tù thuÕ quan, c¶ h¹n ng¹ch xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ®Òu cã thÓ g©y t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp.  Tiªu chuÈn kü thuËt Ngoµi hai c«ng cô thuÕ quan vµ h¹n ng¹ch, mét c«ng cô kh¸c tinh vi h¬n ngµy cµng ®-îc nhiÒu quèc gia sö dông ®ã lµ viÖc ®Ò ra c¸c tiªu chuÈn chÊt -11- l-îng, kü thuËt cho s¶n phÈm nhËp khÈu. §©y lµ biÖn ph¸p phi thuÕ quan còng nh»m môc ®Ých h¹n chÕ l-îng hµng xuÊt nhËp khÈu cña doanh nghiÖp.  Tû gi¸ hèi ®o¸i vµ c¸c chÝnh s¸ch ®ßn bÈy cã liªn quan nh»m khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. Tû gi¸ hèi ®o¸i lµ søc mua cña mét ®ång tiÒn so víi ®ång tiÒn kh¸c. Søc mua cña ®ång tiÒn lµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ víi mét khèi l-îng hµng xuÊt khÈu nhÊt ®Þnh g¾n liÒn víi thanh thanh to¸n quèc tÕ. Trong thanh to¸n quèc tÕ ng-êi ta th-êng sö dông nh÷ng ®ång tiÒn m¹nh nh- USD ®Ó thanh to¸n. NÕu tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng, t-¬ng ®-¬ng víi gi¸ trÞ ngo¹i tÖ t¨ng so víi néi tÖ khi ®ã ho¹t ®éng xuÊt khÈu sÏ ®-îc khuyÕn khÝch. Ng-îc l¹i nÕu tû gi¸ hèi ®o¸i gi¶m sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Trî cÊp xuÊt khÈu còng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p cã t¸c dông thóc ®Èy, më réng xuÊt khÈu ®èi víi mÆt hµng ®-îc khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. BiÖn ph¸p nµy th-êng ®-îc nhiÒu quèc gia sö dông v×: Khi x©m nhËp vµo thÞ tr-êng n-íc ngoµi doanh nghiÖp sÏ gÆp ph¶i rñi ro cao h¬n so víi thÞ tr-êng trong n-íc. ViÖc trî cÊp xuÊt khÈu cã thÓ ®-îc nhµ n-íc sö dông d-íi nhiÒu h×nh thøc nh-: trî gi¸, miÔn gi¶m thuÕ xuÊt khÈu, h¹ l·i suÊt vèn vay, hoÆc cho b¹n hµng n-íc ngoµi vay -u ®·i ®Î hä cã ®iÒu kiÖn mua s¶n phÈm cña n-íc m×nh...  C¸c chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n c©n thanh to¸n vµ th-¬ng m¹i ViÖc ®¶m b¶o c¸n c©n thanh to¸n vµ c¸n c©n th-¬ng m¹i sÏ gãp phÇn cñng cè lßng tin cña ®èi t¸c n-íc ngoµi víi quèc gia, n©ng cao uy tÝn cña quèc gia trªn tr-êng quèc tÕ. BiÖn ph¸p ®Ó quèc gia cã thÓ gi÷ c¸n c©n thanh to¸n, c¸n c©n th-¬ng m¹i cã thÓ lµ: KhuyÕn khÝch xuÊt khÈu, cÊm nhËp khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu hoÆc vay vèn. Tuy nhiªn sù c©n b»ng theo c¸c h×nh thøc cÊm nhËp khÈu lµ c©n b»ng tiªu cùc, g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña quèc gia. ChÝnh v× vËy, ®Ó c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n vµ c¸n c©n th-¬ng m¹i c¸c quèc gia kh«ng cßn con ®-êng nµo kh¸c ngoµi khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, trong ®ã chó träng tíi mÆt hµng chñ lùc. Nh- vËy nh×n chung viÖc gi÷ c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n vµ c¸n c©n th-¬ng m¹i ®· chøa ®ùng trong ®ã yÕu tè thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña quèc gia. -12- b. C¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. C¸c mèi quan hÖ quèc tÕ sÏ cã t¸c ®éng cùc kú m¹nh mÏ tíi ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ cña mét quèc gia nãi chung vµ t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng th-¬ng m¹i cña doanh nghiÖp nãi riªng. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ chÝnh v× vËy nã còng chÞu sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c¸c mèi quan hÖ nµy. Khi hµng hãa cña doanh nghiÖp x©m nhËp ®-îc vµo thÞ tr-êng cña mét quèc gia th× nã sÏ ®-îc h-ëng chÝnh s¸ch -u ®·i hoÆc ph¶i ®èi mÆt víi c¸c rµo c¶n th-¬ng m¹i tõ quèc gia nµy nh-: thuÕ quan, h¹n ng¹ch nhËp khÈu, c¸c tiªu chuÈn kü thuËt s¶n phÈm.... Møc ®é -u ®·i mµ doanh nghiÖp ®-îc h-ëng hay c¸c rµo c¶n th-¬ng m¹i mµ doanh nghiÖp ph¶i ®èi ®Çu chÆt chÏ hay níi láng hoµn toµn phô thuéc vµo mèi quan hÖ kinh tÕ song ph-¬ng gi÷a quèc gia xuÊt khÈu vµ quèc gia nhËp khÈu. Trong xu thÕ toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ thÕ giíi nh- hiÖn nay, nhiÒu hiÖp ®Þnh kinh tÕ song ph-¬ng vµ ®a ph-¬ng ®· ®-îc ký kÕt, nhiÒu liªn minh kinh tÕ ®· ®-îc h×nh thµnh víi môc tiªu lµ gi¶m bít thuÕ quan gi÷a c¸c n-íc tham gia, gi¶m gi¸ c¶, thóc ®Èy ho¹t ®éng th-¬ng m¹i trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. NÕu lµ mét thµnh viªn trong liªn minh kinh tÕ hoÆc hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i Êy th× quèc gia sÏ cã c¬ héi thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu. NÕu kh«ng ph¶i, chÝnh c¸c hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i, liªn minh kinh tÕ nµy sÏ trë thµnh mét rµo ch¾n lín cho viÖc x©m nhËp vµ më réng thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp. Tãm l¹i, cã ®-îc nh÷ng mèi quan hÖ më réng, bÒn v÷ng vµ tèt ®Ñp sÏ t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. c. ¶nh h-ëng cña nÒn s¶n xuÊt, th-¬ng m¹i trong n-íc vµ quèc tÕ. S¶n xuÊt trong n-íc lµ nh©n tè chñ yÕu quyÕt ®Þnh ®Õn l-îng cung hµng xuÊt khÈu. NÕu nÒn s¶n xuÊt trong n-íc ph¸t triÓn, kh¶ n¨ng cung øng hµng xuÊt khÈu sÏ t¨ng lªn, gi¸ c¶ thu mua hµng xuÊt khÈu sÏ gi¶m xuèng, doanh nghiÖp sÏ gÆp thuËn lîi trong kh©u ®Çu vµo. Ng-îc l¹i, khi nÒn s¶n xuÊt trong n-íc bÞ gi¶m sót dÉn tíi gi¸ c¶ hµng xuÊt khÈu sÏ t¨ng lªn, doanh nghiÖp sÏ gÆp khã kh¨n ®Ó chän ®-îc hµng hãa cã chÊt l-îng cao, ®ång lo¹i phôc vô cho xuÊt khÈu. -13- §èi víi nÒn s¶n xuÊt n-íc ngoµi th× ng-îc l¹i. Khi nÒn s¶n xuÊt n-íc ngoµi ph¸t triÓn, nhu cÇu nhËp khÈu sÏ Ýt ®i, kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp vµo thÞ tr-êng cña hä sÏ bÞ h¹n chÕ. Ng-îc l¹i, khi nÒn s¶n xuÊt cña hä bÞ gi¶m sót, nhu cÇu nhËp khÈu cña hä cao. §©y sÏ lµ thíi c¬ ®Ó doanh nghiÖp thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña m×nh. VÊn ®Ò kh«ng ®¬n thuÇn chØ cã c¸c yÕu tè cung, cÇu, gi¸ c¶ míi t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. RÊt nhiÒu c¸c yÕu tè kh¸c còng t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp nh-: chÊt l-îng, mÉu m·, chñng lo¹i cña s¶n phÈm. Khi c¸c yÕu tè nµy ®Òu tèt th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr-êng quèc tÕ sÏ cao. §©y lµ mét sù thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra, sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng th-¬ng m¹i trong n-íc vµ quèc tÕ còng gãp phÇn h¹n chÕ hay khuyÕn khÝch xuÊt khÈu v× nã quyÕt ®Þnh ®Õn sù chu chuyÓn hµng hãa trong néi bé nÒn kinh tÕ cña mét quèc gia víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. d. Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng, th«ng tin liªn l¹c, c¬ së h¹ tÇng quèc gia. HiÖn nay hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng ®ang ph¸t triÓn kh¸ m¹nh vµ cã can thiÖp rÊt lín tíi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong mäi lÜnh vùc dï doanh nghiÖp ®ã thuéc thµnh phÇn kinh tÕ nµo vµ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµo. Mét hÖ trong thèng ng©n hµng ph¸t triÓn kh«ng ®¬n thuÇn chØ lµ n¬i cÊp vèn cho doanh nghiÖp mµ nã cßn gióp c¸c doanh nghiÖp trong viÖc thanh to¸n mét c¸ch thuËn tiÖn, nhanh chãng vµ chÝnh x¸c. §©y lµ mét trong nh÷ng yÕu tè thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c cña mét quèc gia còng gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp th«ng qua viÖc cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ nhanh chãng cho doanh nghiÖp. HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng quèc gia còng cã t¸c ®éng rÊt lín tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. Mét quèc gia cã hÖ thèng ®-êng x¸, cÇu cèng ph¸t triÓn sÏ gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt, n©ng cao kh¶ n¨ng tham gia cña doanh nghiÖp vµo thÞ tr-êng th-¬ng m¹i quèc tÕ. §Æc biÖt c¸c bÕn b·i, c¸c nhµ ga, c¸c -14- c¶ng biÓn cã t¸c ®éng trùc tiÐp tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. NÕu hÖ thèng nµy ®-îc ®Çu t- x©y dùng phï hîp víi yªu cÇu chung cña thÞ tr-êng quèc tÕ sÏ lµ nh©n tè t¸c ®éng tÝch cùc tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. Ng-îc l¹i, hÖ thèng c¶ng biÓn, nhµ ga, bÕn dì kh«ng ®¹t yªu cÇu tèi thiÓu vÒ kü thuËt sÏ g©y t©m lý nghi ng¹i tõ phÝa ®èi t¸c n-íc ngoµi vµ rÊt cã thÓ doanh nghiÖp sÏ mÊt c¬ héi kinh doanh.  C¸c nh©n tè vi m« a. Nguån nh©n lùc Con ng-êi lµ chñ thÓ cña mäi ho¹t ®éng x· héi vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp suy ®Õn cïng còng lµ do con ng-êi vµ v× con ng-êi. Bëi vËy con ng-êi lu«n ®-îc ®Æt ë vÞ trÝ trung t©m khi xem xÐt ®Õn c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn doanh nghiÖp. Mét ®éi ngò lao ®éng v÷ng vµng trong chuyªn m«n, cã kinh nghiÖm trong bu«n b¸n quèc tÕ, cã kh¶ n¨ng øng phã linh ho¹t tr-íc biÕn ®éng cña thÞ tr-êng vµ ®Æc biÖt cã lßng say mª trong c«ng viÖc lu«n lµ ®éi ngò lý t-ëng trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña doanh nghiÖp. Ng-îc l¹i, nÕu nguån nh©n lùc cña doanh nghiÖp yÕu kÐm vÒ chÊt l-îng vµ h¹n chÕ vÒ sè l-îng th× doanh nghiÖp sÏ lu«n trong t×nh tr¹ng bÞ ®éng vµ kinh doanh kÐm hiÖu qu¶. NhvËy, nh©n lùc quyÕt ®Þnh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nªn doanh nghiÖp muèn ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nhÊt thiÕt ph¶i quan t©m tuyÓn chän ®éi ngò lao ®éng thùc sù cã n¨ng lùc, ®ång thêi chó träng ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý nh»m t¹o ®éng lùc cho ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp lµm viÖc cã hiÖu qu¶. b. Kh¶ n¨ng tµi chÝnh Kh¶ n¨ng tµi chÝnh lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh søc m¹nh cña doanh nghiÖp trong thêi ®¹i ngµy nay. NÕu cã tiÒm lùc tµi chÝnh m¹nh, doanh nghiÖp sÏ cã thÓ ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ, thu hót lao ®éng cã chÊt l-îng cao, më réng quy m« ho¹t ®éng. Ngoµi ra khi cã tiÒm lùc vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp cã trong thÓ thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña m×nh th«ng qua viÖc cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng qua h×nh thøc mua tr¶ chËm. Nh- vËy cã thÓ nãi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp chÞu ¶nh h-ëng lín bëi kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. -15- c. VÞ trÝ ®Þa lý NÕu ®-îc bè trÝ ë gÇn n¬i cung cÊp c¸c yÕu tè ®Çu vµo cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc vïng gÇn nhµ ga c¶ng biÓn, doanh nghiÖp sÏ gi¶m ®-îc chi phÝ vËn chuyÓn - ®©y lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng. §Æc biÖt, víi -u thÕ vÒ kho¶ng c¸ch ®Þa lý nhµ cung øng yÕu tè ®Çu vµo, doanh nghiÖp cã thÓ th-êng xuyªn xuèng c¬ së s¶n xuÊt t¹o lËp mèi quan hÖ nh»m x©y dùng ch©n hµng v÷ng ch¾c phôc vô ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Nh- vËy ®Ó ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®¹t hiÖu qu¶ doanh nghiÖp cÇn lùa chän vÞ thÕ tèi -u phï hîp víi kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn cña m×nh. d. Uy tÝn cña doanh nghiÖp. Uy tÝn cña doanh nghiÖp chÝnh lµ t×nh c¶m, lµ sù tin t-ëng mµ kh¸ch hµng dµnh cho doanh nghiÖp. Khi doanh nghiÖp ®· cã uy tÝn cao, ®èi víi kh¸ch hµng nhiÒu khi hä mua hµng dùa trªn uy tÝn cña doanh nghiÖp chø kh«ng hoµn toµn dùa trªn chÊt l-îng hµng cña doanh nghiÖp. V× v©y, uy tÝn còng quyÕt ®Þnh ®Õn vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng. 5. Néi dung cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa. Giao dÞch mua b¸n hµng hãa vµ dÞch vô ngo¹i th-¬ng cã nh÷ng nÐt ®Æc tr-ng, phøc t¹p h¬n nhiÒu so víi ho¹t ®éng th-¬ng m¹i trong n-íc. V× vËy doanh nghiÖp xuÊt khÈu muèn tiÕn hµnh ho¹t ®éng cña m×nh cã hiÖu qu¶ th× ph¶i tu©n theo c¸c b-íc sau: a. Nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ tr-êng C«ng viÖc nµy bao gåm nghiªn cøu hµng hãa thÕ giíi, lùa chän mÆt hµng, n¾m b¾t dung l-îng thÞ tr-êng vµ gi¸ c¶ hµng hãa.  Nghiªn cøu thÞ tr-êng hµng hãa thÕ giíi ThÞ tr-êng lµ mét ph¹m trï kh¸ch quan g¾n liÒn s¶n xuÊt víi l-u th«ng hµng hãa. ë ®©u cã s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng hãa th× ë ®ã cã thÞ tr-êng. Nh- vËy, thÞ tr-êng cã thÓ nh×n thÊy còng cã thÓ kh«ng nh-ng nã bao gåm c¸c quan hÖ mua b¸n hµng hãa , dÞch vô vµ dung l-îng thÞ tr-êng. -16- Nghiªn cøu thÞ tr-êng hµng hãa ®Ó c¸c nhµ kinh doanh biÕt ®-îc c¸c quy luËt vËn ®éng cña chóng. Mçi thÞ tr-êng hµng hãa cô thÓ cã nh÷ng quy luËt riªng, quy luËt nµy thÓ hiÖn qua sù biÕn ®æi nhu cÇu, cung cÊp vµ gi¸ c¶ hµng hãa trªn thÞ tr-êng. N¾m v÷ng c¸c quy luËt thÞ tr-êng hµng hãa ®Ó vËn dông vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña thùc tiÔn kinh doanh nh- yªu cÇu cña thÞ tr-êng ®èi víi hµng hãa, h×nh thøc vµ biÖn ph¸p th©m nhËp thÞ tr-êng. Trong nghiªn cøu thÞ tr-êng hµng hãa thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ khi muèn kinh doanh xuÊt khÈu thµnh c«ng c«ng viÖc nhËn biÕt s¶n phÈm phï hîp víi thÞ tr-êng vµ n¨ng lùc xuÊt khÈu lµ kh«ng thÓ thiÕu ®-îc ®èi víi doanh nghiÖp. Muèn vËy doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc c¸c vÊn ®Ò sau:  MÆt hµng thÞ tr-êng ®ang cÇn lµ mÆt hµng g×? §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i b¸n c¸i mµ thÞ tr-êng cÇn chø kh«ng ph¶i b¸n c¸i mµ ta cã. doanh nghiÖp xuÊt khÈu cÇn ph¶i t×m hiÓu nhu cÇu thÞ tr-êng n-íc ngoµi vÒ m¹t hµng, quy c¸ch, phÈm chÊt, mÉu m·, chñng lo¹i, sè l-îng.  T×nh h×nh tiªu thô mÆt hµng ®ã nh- thÕ nµo? MÆt hµng ®-îc ng-êi tiªu dïng mua theo thãi quen vµ ®-îc thÓ hiÖn ë: thêi gian tiªu dïng, thÞ hiÕu tiªu dïng, quy luËt biÕn ®éng cña quan hÖ cung cÇu mÆt hµng ®ã...Cã n¾m v÷ng ®-îc ®iÒu nµy th× doanh nghiÖp míi cã thÓ ®¸p øng ®-îc nhu cÇu cña thÞ tr-êng.  MÆt hµng ®ang ë giai ®o¹n nµo cña chu kú sèng? Mçi mÆt hµng ®Òu cã mét kho¶ng thêi gian tån t¹i mhÊt ®Þnh, mçi kho¶ng thêi gian nµy ®-îc thÓ hiÖn qua bèn pha cña chu kú sèng cña s¶n phÈm bao gåm: + Pha triÓn khai: VÒ c¬ b¶n ch-a cã s¶n phÈm vµ ®¬n vÞ c¹nh tranh. Do vËy doanh nghiÖp cÇn ph¶i nç lùc lµm cho kh¸ch hµng biÕt tíi s¶n phÈm cña m×nh. + Pha t¨ng tr-ëng: s¶n phÈm ®-îc thÞ tr-êng chÊp nhËn, doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®Èy nhanh qu¸ tr×nh kinh doanh ®Ó ®-a s¶n phÈm cã tÝnh ®éc ®¸o cña m×nh vµo thÞ tr-êng, qua ®ã t¹o ®-îc m«i tr-êng tèt, t¨ng më réng thÞ tr-êng cho s¶n phÈm. + Pha b·o hoµ: Lóc nµy cã sù c¹nh tranh quyÕt liÖt gi÷a c¸c ®¬n vÞ tham gia vµo thÞ tr-êng. Khi ®ã nÕu doanh nghiÖp cÇn dùa vµo nguån vèn tÝch luü ®Ó triÓn khai chiÕn l-îc, mÆt hµng kh¸c biÖt tiÕn tíi kinh doanh mÆt hµng ®Æc biÖt. -17- Pha suy tho¸i: MÆt hµng trong giai ®o¹n nµy hÇu nh- kh«ng cßn b¸n ®-îc trªn thÞ tr-êng. VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi doanh nghiÖp lµ ph¶i dù ®o¸n ®-îc kho¶ng thêi gian l·o ho¸ cña s¶n phÈm ®Ó thay thÕ b»ng s¶n phÈm míi kh¸c chÆn ®øng t×nh tr¹ng suy tho¸i. Doanh nghiÖp ph¶i biÕt ®-îc mÆt hµng kinh doanh ®ang ë giai ®o¹n nµo th× míi x¸c ®Þnh ®-îc c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó n©ng cao doanh thu. +  T×nh h×nh s¶n xuÊt mÆt hµng ®ã ra sao? Doanh nghiÖp ph¶i n¾m v÷ng t×nh h×nh cung cÇu mÆt hµng doanh nghiÖp ®ang quan t©m. §Æc biÖt doanh nghiÖp ph¶i tËp trung vµo yÕu tè cung hµng hãa c¸c yÕu tè ®ã bao gåm: kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, tËp qu¸n s¶n xuÊt, viÖc ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt mÆt hµng ®ã.  Dung l-îng thÞ tr-êng vµ c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng. Dung l-îng thÞ tr-êng lµ khèi l-îng hµng hãa ®-îc giao dÞch trªn ph¹m vi thÞ tr-êng nhÊt ®Þnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Dung l-îng thÞ tr-êng th-êng biÕn ®éng do chÞu ¶nh h-ëng cña ba nhãm nh©n tè sau:  Nhãm c¸c nh©n tè lµm dung l-îng thÞ tr-êng thay ®æi cã tÝnh chu kú: Gåm: sù vËn ®éng cña t×nh h×nh kinh tÕ c¸c n-íc xuÊt khÈu, tÝnh thêi vô trong s¶n xuÊt, l-u th«ng vµ ph©n phèi hµng hãa. Do ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt l-u th«ng vµ tiªu dïng lµ kh¸c nhau nªn ¶nh h-ëng cña nh©n tè thêi vô ®Õn thÞ tr-êng hµng hãa còng rÊt ®a d¹ng vÒ ph¹m vi vµ møc ®é.  Nhãm c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng l©u dµi ®Õn dung l-îng thÞ tr-êng nh-: c¸c nh©n tè thuéc nhãm nµy rÊt nhiÒu , chóng ¶nh h-ëng ®Õn dung l-îng thÞ tr-êng rÊt dµi. VD: tiÕn bé khoa häc cong nghÖ, chÕ ®é chÝnh s¸ch cña nhµ n-íc, thÞ hiÕu vµ tËp qu¸n cña ng-êi tiªu dïng  Nhãm c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng cã tÝnh t¹m thêi ®Õn dung l-îng thÞ tr-êng. Bao gåm sù ®Çu c¬ trªn thÞ tr-êng lµm ®ét biÕn t×nh h×nh cung, cÇu trªn thÞ tr-êng , sù biÕn ®éng cña c¸c chÝnh s¸ch chÝnh trÞ - x· héi, sù biÕn ®éng cña thiªn nhiªn.  Gi¸ c¶ hµng hãa trªn thÞ tr-êng thÕ giíi. §©y lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng. Gi¸ c¶ hµng hãa trªn thÞ tr-êng sÏ ph¶n ¸nh quan hÖ cung cÇu hµng hãa ®ã trªn thÞ tr-êng thÕ giíi. X¸c ®Þnh ®óng ®¾n -18- gi¸ c¶ hµng hãa cã ý nghÜa to lín ®èi víi kÕt qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu. Trong kinh doanh quèc tÕ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ hµng hãa rÊt phøc t¹p do viÖc bu«n b¸n diÔn ra trong mét thêi gian dµi, hµng hãa vËn chuyÓn qua nhiÒu n-íc kh¸c nhau víi chÝnh s¸ch thuÕ kh¸c nhau. §Ó ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ cao trªn th-¬ng tr-êng quèc tÕ ®ßi hái c¸c nhµ kinh doanh ph¶i theo dâi, nghiªn cøu sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ ®ång thêi ph¶i cã biÖn ph¸p tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c, khoa häc ®Ó gi¸ thùc sù trë thµnh mét c«ng cô trong kinh doanh quèc tÕ. Th«ng th-êng c¸c nhµ kinh doanh xuÊt khÈu x¸c ®Þnh gi¸ b¸n hµng hãa dùa trªn ba c¨n cø:  C¨n cø vµo gi¸ thµnh vµ c¸c chi phÝ kh¸c (chi phÝ vËn chuyÓn, mua b¶o hiÓm, chi phÝ bao b×, ®ãng gãi...).  C¨n cø vµo søc mua vµ nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng.  C¨n cø vµ gÝa c¶ cña hµng hãa c¹nh tranh. b. Lùa chän ®èi t¸c giao dÞch. Lùa chän ®èi t¸c giao dÞch bao gåm c¸c vÊn ®Ò lùa chän n-íc ®Ó giao dÞch vµ lùa chän th-¬ng nh©n ®Ó giao dÞch.  Khi lùa chän n-íc ®Ó lµm ®èi t-îng xuÊt khÈu hµng hãa chóng ta ph¶i t×m hiÓu t×nh h×nh s¶n xuÊt tiªu thô hµng hãa cña n-íc ®ã, nhu cÇu nhËp khÈu thuéc ®èi t-îng mÆt hµng nghiªn cøu, t×nh h×nh dù tr÷ ngo¹i tÖ ®Ó biÕt ®-îc kh¶ n¨ng nhËp khÈu, ph-¬ng h-íng nhËp khÈu cña n-íc nµy vµ cã thÓ dù ®o¸n ®èi thñ c¹nh tranh. Doanh nghiÖp ph¶i ®-a ra chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i ®èi víi n-íc lùa chän lµm ®èi t¸c giao dÞch ®Ó l-êng tr-íc mäi viÖc cã thÓ x¶y ra.  Chän th-¬ng nh©n ®Ó giao dÞch. Trong ®iÒu kiÖn cho phÐp th× lùa chän nh÷ng ng-êi nhËp khÈu trùc tiÕp sÏ mang l¹i cho doanh nghiÖp hiÖu qu¶ cao nhÊt. Tuy nhiªn trong tr-êng hîp muèn th©m nhËp vµo thÞ tr-êng míi th× viÖc giao dÞch qua trung gian víi t- c¸ch lµ ®¹i lý hay m«i giíi l¹i rÊt cã ý nghÜa. ViÖc lùa chän th-¬ng nh©n ®Ó giao dÞch ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c nghiªn cøu sau: + T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, lÜnh vùc kinh doanh cña th-¬ng nh©n. + Kh¶ n¨ng vÒ vèn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt. + Th¸i ®é vµ quan ®iÓm kinh doanh. + Uy tÝn vµ c¸c mèi quan hÖ cña th-¬ng nh©n. -19- ViÖc lùa chän ®èi t¸c s¸ng suèt vµ chÝnh x¸c lµ c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó dÉn tíi thµnh c«ng trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa vµ dÞch vô. c. LËp kÕ ho¹ch kinh doanh. Trªn c¬ së nh÷ng kÕt qu¶ thu gom ®-îc trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ tr-êng, ®¬n vÞ kinh doanh lËp ph-¬ng ¸n kinh doanh cho m×nh. Ph-¬ng ¸n nµy lµ kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ nh»m ®¹t tíi môc tiªu x¸c ®Þnh trong kinh doanh. ViÖc x©y dùng ph-¬ng ¸n bao gåm:  §¸nh gi¸ t×nh h×nh thÞ tr-êng, dùa trªn sù ®¸nh gi¸ ®ã doanh nghiÖp sÏ ph¸c ho¹ nªn bøc tranh tæng qu¸t vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n.  Lùa chän mÆt hµng, thêi c¬, ®iÒu kiÖn vµ ph-¬ng thøc kinh doanh, sù lùa chän nµy ph¶i cã tÝnh thuyÕt phôc trªn c¬ së ph©n tÝch t×nh h×nh cã liªn quan.  §Ò ra môc tiªu cô thÓ nh-: SÏ b¸n ®-îc bao nhiªu hµng, gi¸ b¸n bao nhiªu, th©m nhËp vµo thÞ tr-êng nµo.  §Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p, c¸ch thùc hiÖn ®Ó ®¹t ®-îc nh÷ng môc tiªu. §ã cã thÓ lµ c¸c biÖn ph¸p trong n-íc (§Çu t- vµo s¶n xuÊt, c¶i tiÕn bao b×, chÊt l-îng s¶n phÈm...) vµ nh÷ng biÖn ph¸p ngoµi n-íc (qu¶ng c¸o, t¨ng c-êng lËp chi nh¸nh ë n-íc ngoµi t¨ng c-êng quan hÖ b¹n hµng...). Mét kÕ ho¹ch kinh doanh cã khoa häc dùa trªn sù ph©n tÝch chuÈn x¸c vµ ®óng ®¾n vÒ thÞ tr-êng, b¹n hµng còng nh- néi lùc cña doanh nghiÖp sÏ quyÕt ®Þnh nhiÒu ®Õn thµnh c«ng trong kinh doanh cña doanh nghiÖp. d. Ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu.  Ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu. Sau khi nghiªn cøu vÒ thÞ tr-êng, mÆt hµng xuÊt khÈu, t×m hiÓu ®èi t¸c vµ ®µm ph¸n ®Ó tho¶ thuËn mäi ®iÒu kiÖn cã liªn quan th× doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu vµ ®èi t¸c sÏ thùc hiÖn b-íc tiÕp theo lµ ký kÕt hîp ®ång. Khi ®· ký kÕt hîp ®ång cã nghÜa gi÷a doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu vµ ®èi t¸c cïng rµng buéc víi nhau th«ng qua c¸c ®iÒu kho¶n quy ®Þnh trong hîp ®ång. Mét trong hai bªn nÕu vi ph¹m sÏ bÞ sö lý, chÝnh v× vËy khi ký kÕt hîp ®ång víi ®èi t¸c cÇn ph¶i c¨n cø vµo: -20-