Tài liệu Xây dựng và hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý công ty tnhh nhà nước một thành viên cơ khí hà nội

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 môc lôc Tran Néi dung g Môc lôc 1 Lêi nãi ®Çu 3 Ch-¬ng 1: Lý luËn chung vÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp 5 1.1. Thùc chÊt – vai trß cña c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp 1.1.1. Kh¸i niÖm 5 5 1.1.2. Yªu cÇu ®èi víi c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp 8 1.1.3. C¸c mèi liªn hÖ trong c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp 1.2. C¸c kiÓu c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp . C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp 1.2.1. C¸c kiÓu c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp 10 1.2.2. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp 1.3. Ph-¬ng h-íng – biÖn ph¸p c¬ b¶n nh»m cñng cè vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý trong c¸c doanh nghiÖp n-íc ta hiÖn nay. 21 1.3.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp 1.3.2. Nh÷ng ph-¬ng ph¸p h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý 22 11 11 22 23 1.3.3. Thùc tr¹ng vµ c«ng t¸c tæ chøc bé m¸y qu¶n lý trong c¸c doanh nghiÖp n-íc ta hiÖn nay 28 Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi 31 2.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty 31 2.2. Mét sè ®Æc ®iÓm kinh tÕ – kü thuËt cña C«ng ty 34 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.2.1. TÝnh chÊt ho¹t ®éng vµ nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh 34 2.2.2. §Æc ®iÓm c«ng nghÖ chÕ t¹o s¶n phÈm 35 2.2.3. §Æc ®iÓm vÒ nhµ x-ëng, m¸y mãc thiÕt bÞ 37 2.2.4. §Æc ®iÓm vÒ nguyªn vËt liÖu 39 2.2.5. §Æc ®iÓm vÒ lao ®éng 40 2.2.6. §Æc ®iÓm vÒ tµi chÝnh 42 2.3. Thùc tr¹ng c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi 43 2.3.1. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi 43 2.3.2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c ®¬n vÞ trong bé m¸y qu¶n lý C«ng ty CKHN 2.3.3. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c ®¬n vÞ trong C«ng ty 45 2.3.4. §¸nh gi¸ chung vÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý C«ng ty CKHN Ch-¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi 75 3.1. Hoµm thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý 73 79 79 3.2. S¾p xÕp l¹i mét sè bé phËn phï hîp víi nhiÖm vô vµ ®Æc ®iÓm SXKD 3.3. Bè trÝ l¹i sè l-îng lao ®éng qu¶n lý trªn c¬ së chøc n¨ng, nhiÖm vô tõng bé phËn 80 80 3.4. N©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé nh©n viªn th«ng qua ®µo t¹o, tuyÓn 83 3.5. X©y dùng tiªu chuÈn cho c¸n bé 83 3.6.C¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña lao ®éng qu¶n lý 85 3.7. BiÖn ph¸p kinh tÕ 86 3.8. Mét sè biÖn ph¸p kh¸c 87 Lêi kÕt 88 Tµi liÖu tham kh¶o 89 ý kiÕn gi¸o viªn h-íng dÉn 90 ý kiÕn C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi 91 chän 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi HiÖn nay, ViÖt Nam ®· chÝnh thøc lµ thµnh viªn cña ASEAN, cña tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi WTO vµ tõ ®Çu n¨m 2005, hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt – Mü còng ®-îc thùc thi. Xu thÕ héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ thÕ giíi nµy ®· vµ ®ang t¹o ra nhiÒu c¬ héi nh-ng ®ång thêi ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc cho kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi riªng. C¸c doanh nghiÖp n-íc ta hiÖn ®ang ph¶i ®èi mÆt víi c¸c khã kh¨n tõ nhiÒu phÝa nh-ng trë ng¹i lín nhÊt lµ sù c¹nh tranh gay g¾t tõ c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong vµ ngoµi n-íc. Muèn t¹o ®-îc chç ®øng vµ kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trªn th-¬ng tr-êng, doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh th«ng qua viÖc khai th¸c tèi ®a tiÒm n¨ng tõ c¸c nguån lùc s½n cã. Nh-ng ®Ó lµm ®-îc ®iÒu ®ã, tr-íc tiªn doanh nghiÖp ph¶i hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý. §©y lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan mang tÝnh cÊp thiÕt ®èi víi bÊt kú doanh nghiÖp nµo. Bëi bé m¸y qu¶n lý lµ c¬ quan ®Çu n·o cña doanh nghiÖp, lµ n¬i ®-a ra c¸c chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch, ®-êng lèi ho¹t ®éng cho toµn doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ cña bé m¸y qu¶n lý nãi chung vµ cña C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi nãi riªng, ®-îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn H÷u ChÝ cïng c¸c c¸n bé phßng tæ chøc C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi em ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò t¯i: “ X©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý C«ng ty TNHH Nhµ n-íc mét thµnh viªn C¬ khÝ Hµ Néi” l¯m néi dung cho kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - T×m hiÓu thùc tÕ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý t¹i C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi. Qua ®ã thÊy ®-îc nh÷ng -u, nh-îc ®iÓm cña c¬ cÊu vµ rót ra bµi häc kinh nghiÖm trong c«ng t¸c nµy. - §Ò xuÊt víi l·nh ®¹o C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi mét sè ý kiÕn nh»m x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý hîp lý h¬n. 3. §èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu - §èi t-îng nghiªn cøu: C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý t¹i C«ng ty CKHN. - Ph¹m vi nghiªn cøu: §Ò tµi chØ nghiªn cøu c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý giíi h¹n trong ph¹m vi C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi thêi gian tõ n¨m 2001 trë l¹i ®©y. 4. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®· vËn dông c¸c ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch, kh¶o s¸t, so s¸nh, tæng hîp dùa trªn lý luËn kinh tÕ häc M¸c – Lªnin vµ ®-êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng , Nhµ n-íc. 5. KÕt qu¶ nghiªn cøu Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, kho¸ luËn gåm c¸c phÇn sau: PhÇn 1: Lý luËn chung vÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp . PhÇn 2: Thùc tr¹ng c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi. PhÇn 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi. 6. ý nghÜa - VÒ mÆt lý luËn: ®· hÖ thèng ho¸ vÒ mÆt lý luËn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý trong doanh nghiÖp . - VÒ mÆt thùc tiÔn: Gióp C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi ®Ò ra ®-îc nh÷ng gi¶i ph¸p trong viÖc hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý t¹i C«ng ty, gióp C«ng ty v-ît qua nh÷ng khã kh¨n tr-íc m¾t. Do thêi gian thùc tËp vµ tr×nh ®é b¶n th©n cßn h¹n chÕ, khãa luËn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. RÊt mong ®-îc sù gãp ý, gióp ®ì cña c¸c thÇy c« vµ c¸c cÊp l·nh ®¹o C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o NguyÔn H÷u ChÝ vµ c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi ®· nhiÖt t×nh h-íng dÉn em hoµn thµnh kho¸ luËn nµy. Ch-¬ng 1 lý luËn chung vÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý trong doanh nghiÖp 1.1. Thùc chÊt cña c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp 1.1.1. Kh¸i niÖm 1.1.1.1. Qu¶n lý Qu¶n lý lµ mét ph¹m trï cã liªn quan mËt thiÕt víi hîp t¸c lao ®éng. M¸c cho r»ng, qu¶n lý xuÊt hiÖn nh- lµ mét kÕt qu¶ tÊt nhiªn cña sù chuyÓn nhiÒu lao ®éng t¶n m¹n, ®éc lËp víi nhau thµnh mét qu¸ tr×nh lao ®éng x· héi, cã nghÜa lµ lao ®éng chung nµo mµ tiÕn hµnh trªn mét quy m« lín ®Òu cã sù chØ ®¹o ®Ó ®iÒu hoµ mét vÊn ®Ò, c¸c ho¹t ®éng c¸ nh©n, c¸c môc ®Ých c¸ nh©n. Sù chØ ®¹o ®ã ph¶i lµ chøc n¨ng chung, tøc lµ chøc n¨ng ph¸t sinh tõ sù kh¸c nhau gi÷a vËn ®éng cña c¬ chÕ s¶n xuÊt víi nh÷ng vËn ®éng c¸ nh©n hîp thµnh c¬ chÕ s¶n xuÊt ®ã. Qu¶n lý ®-îc hiÓu theo nghÜa chung nhÊt lµ sù t¸c ®éng cã tæ chøc, cã môc ®Ých cña chñ thÓ qu¶n lý lªn ®èi t-îng qu¶n lý nh»m duy tr× tÝnh tréi cña hÖ thèng, nh»m ®-a hÖ thèng tíi môc tiªu tèt nhÊt trong ®iÒu kiÖn m«i tr-êng biÕn ®éng. BÊt kú tæ chøc, ®¬n vÞ kinh doanh nµo, hÖ thèng qu¶n lý còng bao gåm hai ph©n hÖ: Chñ thÓ qu¶n lý vµ ®èi t-îng hay cßn gäi lµ bé phËn qu¶n lý vµ bé phËn bÞ qu¶n lý.Trong hÖ thèng nµy, gi÷a hai bé phËn cã mèi quan hÖ qua l¹i gäi lµ mèi quan hÖ qu¶n lý. Bé phËn qu¶n lý bao gåm c¸c chøc n¨ng qu¶n lý; ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, bao gåm: Gi¸m ®èc, phã Gi¸m ®èc, tr-ëng vµ phã c¸c phßng ban, 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 bé phËn;hÖ thèng c¸c mèi quan hÖ qu¶n lý,c¸c ph-¬ng tiÖn vËt chÊt kü thuËt ®Ó thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh qu¶n lý, hÖ thèng c¸c ph-¬ng ph¸p qu¶n lý. Bé phËn bÞ qu¶n lý bao gåm hÖ thèng c¸c ph©n x-ëng, c¸c bé phËn s¶n xuÊt, hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ, c¸c ph-¬ng ph¸p c«ng nghÖ. Hai bé phËn nµy cã quan hÖ qua l¹i mËt thiÕt vµ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau t¹o nªn mét chØnh thÓ thèng nhÊt. Mèi quan hÖ ®ã ®-îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: Nh- vËy chñ thÓ qu¶n lý trªn c¬ së môc tiªu ®· x¸c ®Þnh, t¸c ®éng lªn ®èi t-îng qu¶n lý b»ng nh÷ng quyÕt ®Þnh cña m×nh vµ th«ng qua hµnh vi cña ®èi t-îng qu¶n lý, chñ thÓ qu¶n lý cã thÓ ®iÒu chØnh c¸c quyÕt ®Þnh ®-a ra. Th«ng qua mèi liªn hÖ trªn, chóng ta thÊy r»ng, muèn qu¶n lý hiÖu qu¶ cÇn ph¶i cã bé m¸y qu¶n lý hoµn thiÖn. 1.1.1.2. Bé m¸y qu¶n lý Bé m¸y qu¶n lý lµ mét hÖ thèng liªn kÕt c¸c bé phËn, phßng ban cã chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh trong doanh nghiÖp nh»m hoµn thµnh c¸c môc tiªu, môc ®Ých mét c¸ch cã hiÖu qu¶, gãp phÇn lµm cho doanh nghiÖp chñ ®éng, linh ho¹t, thÝch øng víi sù biÕn ®éng kh«ng ngõng cña c¬ chÕ thÞ tr-êng. 1.1.1.3. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý lµ tæng hîp c¸c bé phËn, c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n kh¸c nhau cã mèi quan hÖ qua l¹i, phô thuéc lÉn nhau ®-îc chuyªn m«n ho¸ vµ cã nh÷ng cÊp, nh÷ng kh©u kh¸c nhau nh»m ®¶m b¶o nh÷ng chøc n¨ng qu¶n trÞ vµ môc ®Ých chung ®· ®-îc x¸c ®Þnh cña doanh nghiÖp. ViÖc t¹o lËp c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp cho phÐp chóng ta tæ chøc sö dông hîp lý nhÊt c¸c nguån lùc. Nã còng cho phÐp chóng ta x¸c ®Þnh râ mèi t-¬ng quan gi÷a c¸c ho¹t ®éng cô thÓ vµ nh÷ng tr¸ch nhiÖm g¾n liÒn víi c¸c c¸ nh©n, c¸c bé phËn cña c¬ cÊu. Nã trî gióp cho viÖc ra quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ th«ng qua c¸c th«ng tin râ rµng, chÝnh x¸c. §ång thêi, nã còng gióp ta x¸c ®Þnh c¬ cÊu quyÒn lùc cña tæ chøc. CÊu thµnh nªn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y ph¶i lµ c¸c bé phËn chuyªn m«n cã tr×nh ®é, ®-îc s¾p xÕp theo mét thø tù cÊp bËc nhÊt ®Þnh. 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Nãi tãm l¹i, tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp lµ nh»m ®¶m b¶o sù vËn hµnh cña bé m¸y qu¶n lý vµ kh«ng t¸ch rêi môc tiªu, nhiÖm vô cña ®¬n vÞ. Thùc chÊt cña qu¶n lý doanh nghiÖp lµ qu¶n lý con ng-êi, yÕu tè c¬ b¶n cña lùc l-îng s¶n xuÊt, th«ng qua ®ã sö dông hîp lý c¸c tiÒm n¨ng, c¬ héi cña doanh nghiÖp v× con ng-êi ®-îc xem lµ nguån lùc cña mäi nguån lùc. Qu¶n lý lµ nh©n tè hÕt søc quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¨n hiÖu qu¶ kinh tÕ cña s¶n xuÊt kinh doanh. Môc ®Ých cña c¬ cÊu tæ chøc lµ nh»m lËp ra mét hÖ thèng chÝnh thøc gåm c¸c vai trß, nhiÖm vô mµ con ng-êi cã thÓ thùc hiÖn sao cho cã sù céng t¸c thèng nhÊt ®Ó ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp. 1.1.1.4. Chøc n¨ng qu¶n lý Chøc n¨ng qu¶n lý lµ lo¹i ho¹t ®éng riªng biÖt cña lao ®éng qu¶n lý, thÓ hiÖn nh÷ng ph-¬ng h-íng t¸c ®éng cña chñ thÓ qu¶n lý lªn ®èi t-îng qu¶n lý. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n chøc n¨ng qu¶n lý lµ tiÒn ®Ò cÇn thiÕt, kh¸ch quan ®Ó cã thÓ qu¶n lý doanh nghiÖp theo h-íng chuyªn, tinh, gän, nhÑ vµ cã hiÖu lùc. Cã hai c¸ch ph©n lo¹i chøc n¨ng qu¶n lý: Mét lµ: ph©n lo¹i theo néi dung vµ qu¸ tr×nh qu¶n lý Theo chuyªn gia næi tiÕng vÒ qu¶n trÞ doanh nghiÖp H.Fayd, qu¶n lý cã thÓ bao gåm c¸c chøc n¨ng chñ yÕu sau: - Chøc n¨ng dù b¸o: Nh»m lùa chän chiÕn l-îc dµi h¹n, tr¶ lêi ®-îc ba c©u hái c¬ b¶n cña doanh nghiÖp: s¶n xuÊt c¸i g×? s¶n xuÊt cho ai? s¶n xuÊt nh- thÕ nµo? - Chøc n¨ng tæ chøc: Nh»m s¾p xÕp, bè trÝ tËn dông mäi nguån lùc trong néi bé, thùc hiÖn bæ nhiÖm c¸c chøc vô qu¶n lý. - Chøc n¨ng phèi hîp: Nh»m ®¶m b¶o kÕt hîp c¸c mÆt ho¹t ®éng t¹o sù hµi hoµ, c©n ®èi tèi -u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. - Chøc n¨ng chØ huy: Nh»m thóc ®Èy bé m¸y ho¹t ®éng nhÞp nhµng, ®óng h-íng, gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n v-íng m¾c mét c¸ch dÔ dµng 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Chøc n¨ng kiÓm tra: Nh»m xem xÐt l¹i c¸c chØ thÞ, mÖnh lÖnh mµ ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp ®· ban hµnh, ph©n tÝch sù ¨n khíp gi÷a thùc tiÔn ho¹t ®éng víi ch-¬ng tr×nh, môc tiªu ®· ®Ò ra. Hai lµ: Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ trùc tiÕp gi÷a c¸c mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh( th-êng ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp). C¸ch nµy gåm c¸c chøc n¨ng sau: - Chøc n¨ng kü thuËt - Chøc n¨ng th-¬ng m¹i - Chøc n¨ng kÕ ho¹ch ho¸ - Chøc n¨ng h¹ch to¸n - Chøc n¨ng tµi chÝnh - Chøc n¨ng kiÓm tra vµ ph©n tÝch - Chøc n¨ng nh©n sù - Chøc n¨ng an ninh, b¶o vÖ - Chøc n¨ng hµnh chÝnh, ph¸p chÕ - Chøc n¨ng tæ chøc ®êi sèng tËp thÓ vµ ho¹t ®éng x· héi. Trong thùc tÕ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, c¶ hai c¸ch ph©n lo¹i trªn ®Òu ®-îc kÕt hîp thùc hiÖn. 1.1.2. Nh÷ng yªu cÇu, nguyªn t¾c ®èi víi viÖc hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp X©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý trong doanh nghiÖp lµ vÊn ®Ò v« cïng phøc t¹p, ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i ®¹t ®-îc. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ®-îc h×nh thµnh tõ nh÷ng môc tiªu, môc ®Ých mµ doanh nghiÖp ®· chän, nã gãp phÇn quan träng lµm cho doanh nghiÖp linh ®éng, s¸ng t¹o, chñ ®éng thÝch øng víi sù biÕn ®éng cña c¬ chÕ thÞ tr-êng. V× vËy, c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp lµ mét c«ng cô chø kh«ng ph¶i môc ®Ých trong qu¶n lý. NÒn kinh tÕ hiÖn nay ®ßi hái viÖc hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý ph¶i hîp lý, phï hîp víi tõng doanh nghiÖp. 1.1.2.1.Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi viÖc hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý lµ h¹t nh©n trung t©m, ¶nh h-ëng trùc tiÕp tíi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. V× vËy, x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ph¶i b¶o ®¶m nh÷ng yªu cÇu sau: - TÝnh tèi -u: Gi÷a c¸c kh©u vµ c¸c cÊp qu¶n trÞ ®Òu thiÕt lËp nh÷ng mèi quan hÖ hîp lý víi sè l-îng cÊp qu¶n lý Ýt nhÊt kh«ng thõa, kh«ng thiÕu, kh«ng chång chÐo chøc n¨ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n râ rµng, ®¶m b¶o th«ng tin th«ng suèt, kh«ng bÞ sai lÖch trong viÖc ra quyÕt ®Þnh ®Ó bé m¸y qu¶n trÞ lu«n ®i s¸t phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc liªn tôc vµ ph¸t triÓn. - TÝnh linh ho¹t: C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶i cã kh¶ n¨ng thÝch øng víi mäi t×nh huèng, mäi sù biÕn ®éng, mäi hoµn c¶nh nh»m ®¸p øng mét c¸ch mau lÑ, kÞp thêi trong c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp còng nh- c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, chñ ®éng, linh ho¹t, thÝch øng víi nh÷ng sù biÕn ®éng cña thÞ tr-êng. - TÝnh tin cËy: C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ph¶i ®¶m b¶o c¸c th«ng tin ®-îc doanh nghiÖp sö dông lµ chÝnh x¸c, ®¹t hiÖu qu¶. Nhê ®ã mµ sù phèi hîp ho¹t ®éng nhiÖm vô cña c¸c phßng ban bé phËn trong viÖc s¶n xuÊt trong viÖc s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc n©ng cao. Muèn vËy, c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y ph¶i ®-îc cÊu thµnh bëi nh÷ng ng-êi cã n¨ng lùc vµ phÈm chÊt tèt. - TÝnh kinh tÕ: C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ph¶i sö dông chi phÝ qu¶n trÞ sao cho ®¹t hiªu qu¶ cao nhÊt víi chi phÝ bá ra thÊp nhÊt cã thÓ. Tiªu chuÈn ®Ó xem xÐt yªu cÇu nµy lµ mèi t-¬ng quan gi÷a chi phÝ dù ®Þnh bá ra vµ kÕt qu¶ thu vÒ. - Ph¶i b¶o ®¶m chÕ ®é mét thñ tr-ëng: Yªu cÇu nµy nh»m ®¶m b¶o tÝnh tËp trung d©n chñ trong doanh nghiÖp. Thùc chÊt cña chÕ ®é mét thñ tr-ëng lµ quyÒn quyÕt ®Þnh thuéc vÒ mét ng-êi. Ng-êi ®ã cã nhiÖm vô qu¶n lý toµn diÖn c¸c mÆt ho¹t ®éng cña 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®¬n vÞ m×nh, ®-îc trao nh÷ng tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh vµ chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm vÒ quyÕt ®Þnh cña m×nh. 1.1.2.2. Nh÷ng nguyªn t¾c ®èi víi viÖc hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp Trong nh÷ng n¨m võa qua, Nhµ n-íc ta lu«n coi träng viÖc hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp vµ lu«n coi ®©y lµ mét trong nh÷ng néi dung chñ yÕu cña ®æi míi trong doanh nghiÖp. - X©y dùng c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô vµ môc tiªu cña doanh nghiÖp theo h-íng ph¸t triÓn. Bëi vËy, viÖc tiÕn hµnh tËp hîp ®Çy ®ñ th«ng tin ®Ó x¸c ®Þnh c¬ cÊu tæ chøc lµ rÊt quan träng. Mét c¬ cÊu h×nh thµnh ph¶i tho¶ m·n vµ ®¸p øng ®-îc viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô, môc tiªu ®Ò ra, cã kh¶ n¨ng biÕn nã thµnh hiÖn thùc vµ yªu cÇu cã hiÖu qu¶ cao nhÊt. - Tõ c«ng viÖc, nhiÖm vô ®Ó biÕn thµnh tæ chøc, h×nh thµnh bé m¸y vµ lùa chän con ng-êi. Sù xuÊt hiÖn cña tæ chøc bé m¸y hay bè trÝ con ng-êi cô thÓ trong hÖ thèng qu¶n trÞ lµ do yªu cÇu cña nhiÖm vô s¶n xuÊt ®Æt ra. Sù cÇn thiÕt cña nã chÝnh lµ ë chç ph¶i ®¶m nhËn nh÷ng chøc n¨ng do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh quy ®Þnh. ViÖc x©y dùng tæ chøc vµ hÖ thèng tæ chøc ph¶i ®i liÒn víi viÖc x©y dùng tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n, nhiÖm vô vµ lÒ lèi phèi hîp ho¹t ®éng ®¶m b¶o cho sù chØ ®¹o thèng nhÊt, th«ng suèt vµ mau lÑ. Muèn vËy, c¸c ho¹t ®éng vµ mèi quan hÖ trong ho¹t ®éng cña c¶ hÖ thèng tæ chøc ph¶i ®-îc quy ®Þnh b»ng v¨n b¶n d-íi d¹ng ®iÒu lÖ, néi quy, quy chÕ… Trong ph¹m vi tõng doanh nghiÖp, viÖc tæ chøc c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ph¶i tho¶ m·n viÖc ®¶m b¶o nguyªn t¾c chÕ ®é mét thñ tr-ëng, tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n, trªn c¬ së ®¶m b¶o vµ ph¸t huy quyÒn lµm chñ, quyÒn quyÕt ®Þnh toµn diÖn vÒ c¸c mÆt liªn quan ®Õn doanh nghiÖp vµ tõng bé phËn phßng ban ®-îc giao cho mét ng-êi. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ngoµi viÖc ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng nguyªn t¾c trªn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ph¶i phï hîp víi quy m« s¶n xuÊt thÝch øng víi ®Æc thï kü thuËt cña doanh nghiÖp, ph¶i chuyªn s©u, tinh gän vµ râ rµng. §ång thêi ph¶i hoµn thµnh ®Çy ®ñ mäi chøc n¨ng qu¶n lý, ®¶m b¶o mäi quyÕt ®Þnh cña bé m¸y qu¶n lý ®-îc ®-a ra nhanh nhÊt, khoa häc nhÊt, s¸t víi thùc tiÔn, ®¸p øng ®-îc nhiÖm vô vµ môc tiªu cña doanh nghiÖp theo h-íng ph¸t triÓn. 1.1.3. C¸c mèi liªn hÖ trong c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y doanh nghiÖp Mét vÊn ®Ò quan träng trong x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý lµ x¸c ®Þnh mét c¸ch ®óng ®¾n vµ râ rµng c¸c lo¹i liªn hÖ gi÷a c¸c bé phËn, c¸c cÊp, c¸c nh©n viªn qu¶n lý vµ doanh nghiÖp. Nh×n chung, trong thùc tÕ, mét tæ chøc th-êng cã ba lo¹i liªn hÖ ®ã lµ: - Liªn hÖ trùc thuéc: lµ lo¹i liªn hÖ gi÷a thñ tr-ëng víi c¸n bé nh©n viªn trong bé phËn; gi÷a c¸n bé cã vÞ trÝ chØ huy trùc tuyÕn cÊp trªn vµ cÊp d-íi. - Liªn hÖ chøc n¨ng: lµ lo¹i liªn hÖ gi÷a c¸c bé phËn chøc n¨ng víi nhau trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ quyÕt ®Þnh cho thñ tr-ëng hoÆc gi÷a c¸c bé phËn chøc n¨ng cÊp trªn víi c¸n bé nh©n viªn chøc n¨ng cÊp d-íi nh»m h-íng dÉn, gióp ®ì vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô. - Liªn hÖ t- vÊn: lµ lo¹i liªn hÖ gi÷a c¬ quan l·nh ®¹o chung , gi÷a c¸n bé chØ huy trùc tuyÕn víi c¸c chuyªn gia kinh tÕ, kü thuËt, ph¸p chÕ víi c¸c héi ®ång ®-îc tæ chøc theo tõng lo¹i c«ng viÖc. Trªn c¬ s¬ x¸c ®Þnh ®óng ®¾n, hîp lý nh÷ng lo¹i liªn hÖ nãi trªn, mçi bé phËn, c¸ nh©n trong c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý nhËn râ nhiÖm vô, vÞ trÝ cña m×nh. 1.2.C¸c kiÓu c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp 1.2.1. C¸c kiÓu c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp C¬ cÊu c¬ b¶n cña mét tæ chøc , doanh nghiÖp tuú thuéc vµo quy m« cña C«ng ty, cña ngµnh nghÒ vµ tÝnh phøc t¹p cña nh÷ng vÊn ®Ò gÆp ph¶i. H×nh thøc chung nhÊt cña c¬ cÊu tæ chøc lµ tuyÕn vµ biªn chÕ nh-ng cã mét sè d¹ng kh¸c nhau cña h×nh thøc c¬ b¶n nµy. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.2.1.1. C¬ cÊu trùc tuyÕn( ®-êng th¼ng) §©y lµ c¬ cÊu tæ chøc ®¬n gi¶n nhÊt, trong ®ã cã mét cÊp trªn vµ mét cÊp d-íi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé c«ng viÖc cña ®¬n vÞ dùa trªn nguyªn t¾c thèng nhÊt chØ huy, ng-êi thõa hµnh chØ nhËn vµ thi hµnh mÖnh lÖnh tõ ng-êi phô tr¸ch lµ cÊp trªn trùc tiÕp vµ ®ã còng lµ ng-êi chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm vÒ cÊp d-íi cña m×nh. Toµn bé nh÷ng vÊn ®Ò ®-îc gi¶i quyÕt theo mét kªnh liªn hÖ ®-êng th¼ng, cÊp l·nh ®¹o doanh nghiÖp trùc tiÕp ®iÒu hµnh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. C¬ cÊu tæ chøc trùc tuyÕn th-êng ®-îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp nhá, s¶n phÈm kh«ng phøc t¹p, tÝnh s¶n xuÊt liªn tôc. Lo¹i c¬ cÊu nµy ®-îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å d-íi ®©y: L·nh ®¹o doanh nghiÖp X. C¬ khÝ lín Ng-êi l·nh ®¹o tuyÕn n Ph«i mÉu Ng-êi l·nh ®¹o tuyÕn §¬n vÞ 1 §¬n vÞ 2 §¬n vÞ 3 ………… …….... - §Æc ®iÓm: Ng-êi l·nh ®¹o trong doanh nghiÖp thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c chøc n¨ng qu¶n trÞ, qu¶n lý, mèi liªn hÖ trong c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý gi÷a c¸c thµnh viªn ®-îc liªn hÖ theo ®-êng th¼ng, ng-êi thùc hiÖn chØ nhËn mÖnh lÖnh cña mét cÊp trªn trùc tiÕp mµ th«i. - ¦u ®iÓm: + §¬n gi¶n, râ rµng do thèng nhÊt chØ huy, dÔ thùc hiÖn chÕ ®é mét thñ tr-ëng, mÖnh lÖnh thi hµnh nhanh. + T¸ch biÖt râ rµng c¸c tr¸ch nhiÖm, t¨ng c-êng ®-îc tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + Gi¶i quyÕt hiÖu qu¶ c¸c m©u thuÉn do cÊp d-íi chÞu mÖnh lÖnh ®ång thêi cña c¸c cÊp trªn vµ ng-îc l¹i, mµ ë ®©y,c¸c cÊp d-íi chÞu mÖnh lÖnh cña cïng mét cÊp trªn. - Nh-îc ®iÓm: + Ng¨n c¸ch vµ thiÕu sù phèi hîp gi÷a c¸c bé phËn. + ThiÕu sù linh ho¹t s¸ng t¹o do viÖc b¸o c¸o th«ng tin ph¶i ®i qua ®-êng vßng kªnh ®· quy ®Þnh, lµm cho nh÷ng quyÕt ®Þnh ®-a ra kh«ng kÞp thêi, dÔ lµm mÊt c¬ héi. + Kh«ng tËn dông ®-îc tµi n¨ng cña nh÷ng ng-êi d-íi quyÒn do sö dông h¹n chÕ sè l-îng c¸n bé qu¶n lý. + T×nh tr¹ng qu¸ t¶i ®èi víi cÊp qu¶n lý, ®ßi hái ph¶i cã n¨ng lùc s¸ng t¹o, cã kiÕn thøc toµn diÖn tæng hîp ®Ó thùc hiÖn tèt c¸c chøc n¨ng qu¶n lý cña m×nh. + DÔ lµm xuÊt hiÖn c¸c nguy c¬ cña sù quan liªu. Do nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn mµ kiÓu c¬ cÊu nµy chØ thÝch hîp víi nh÷ng c«ng ty th-¬ng m¹i. 1.2.1.2. C¬ cÊu chøc n¨ng( song trïng l·nh ®¹o) KiÓu c¬ cÊu nµy cho phÐp c¸n bé phô tr¸ch c¸c phßng chøc n¨ng cã quyÒn ra mÖnh lÖnh vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn chuyªn m«n cña hä cho c¸c ph©n x-ëng, c¸c bé phËn s¶n xuÊt dùa trªn chuyªn m«n ho¸ theo chøc n¨ng c«ng viÖc. - §Æc ®iÓm: Víi c¬ cÊu nµy, nhiÖm vô qu¶n trÞ ®-îc ph©n chia cho c¸c ®¬n vÞ riªng biÖt theo c¸c chøc n¨ng qu¶n trÞ vµ h×nh thµnh nªn nh÷ng ng-êi l·nh ®¹o chuyªn m«n ho¸, chØ ®¶m nhiÖm thùc hiÖn mét chøc n¨ng nhÊt ®Þnh. Nh÷ng ng-êi thuéc cÊp d-íi nhËn mÖnh lÖnh kh«ng chØ tõ l·nh ®¹o doanh nghiÖp mµ cßn tõ l·nh ®¹o c¸c chøc n¨ng kh¸c. Lo¹i c¬ cÊu nµy ®-îc thÓ hiÖn d-íi d¹ng s¬ ®å sau: 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng-êi l·nh ®¹o doanh nghiÖp Ng-êi l·nh ®¹o chøc n¨ng 1 Bé phËn s¶n xuÊt 1 Ng-êi l·nh ®¹o chøc n¨ng 2 Bé phËn s¶n xuÊt 2 Bé phËn s¶n xuÊt n - ¦u ®iÓm: + Thu hót ®-îc c¸c chuyªn gia vµo c«ng t¸c l·nh ®¹o, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò chuyªn m«n thµnh th¹o h¬n, gi¶m bít g¸nh nÆng cho c¸n bé chØ huy chung cña doanh nghiÖp. + C¬ cÊu ph©n chia c¸c nhiÖm vô râ rµng, thÝch hîp víi nh÷ng lÜnh vùc chuyªn m«n mµ c¸ nh©n ®-îc ®µo t¹o. + C¬ cÊu cung cÊp mét nÒn ®µo t¹o tèt cho cho c¸c nhµ phô tr¸ch míi, gióp hä ¸p dông kiÕn thøc ®-îc ®µo t¹o vµo thùc tÕ nhanh h¬n. - Nh-îc ®iÓm: + L·nh ®¹o doanh nghiÖp trong c¬ cÊu nµy ph¶i phèi hîp ho¹t ®éng víi nh÷ng l·nh ®¹o chøc n¨ng nh-ng do khèi l-îng c«ng viÖc thuéc c«ng t¸c qu¶n lý lín nªn khã kh¨n trong viÖc phèi hîp ®-îc tÊt c¶ c¸c mÖnh lÖnh cña hä. + C¬ cÊu dÉn tíi c¸c c«ng viÖc nhµm ch¸n ë mét tuyÕn. §ång thêi, viÖc liªn l¹c qua c¸c lÜnh vùc kü thuËt khã kh¨n vµ xung ®ét gi÷a c¸c ®¬n vÞ cã thÓ t¨ng, con ®-êng liªn l¹c qua tæ chøc cã thÓ trë nªn phøc t¹p. + C²c kªnh liªn l³c phøc t³p cã thÓ dÉn tíi t×nh tr³ng “ qu°n lý chãp bu qu² t°i”, vi ph³m chÕ ®é mét thð tr­ëng, dÔ n°y sinh t×nh tr³ng thiÕu tr¸ch nhiÖm. NghÜa lµ mét cÊp d-íi chÞu sù l·nh ®¹o cña nhiÒu cÊp trªn trùc tiÕp, dÔ x¶y ra c¸c quyÕt ®Þnh tr¸i ng-îc nhau gi÷a ng-êi l·nh ®¹o qu¶n lý vµ ng-êi l·nh ®¹o chøc n¨ng. Do ®ã th«ng tin ®-a ra kh«ng kÞp thêi. V× 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vËy, ®Ó h¹n chÕ bít nh-îc ®iÓm cña c¬ cÊu, ng-êi l·nh ®¹o doanh nghiÖp ph¶i ®¶m nhiÖm vai trß phèi hîp ¨n khíp gi÷a nh÷ng ng-êi l·nh ®¹o cÊp chøc n¨ng vµ cÊp d-íi ®Ó ®¶m b¶o sù thèng nhÊt trong chØ ®¹o, tr¸nh t×nh tr¹ng m©u thuÉn côc bé. 1.2.1.3. C¬ cÊu trùc tuyÕn- chøc n¨ng §©y lµ kiÓu c¬ cÊu kÕt hîp hai kiÓu c¬ cÊu ®· tr×nh bµy ë trªn, c¬ cÊu nµy dùa trªn nguyªn t¾c : Bªn c¹nh ®-êng trùc tuyÕn, ®Æt c¸c bé phËn tham m-u bao gåm c¸c chuyªn gia cã tr¸ch nhiÖm ®Ó lµm râ c¸c quyÕt ®Þnh cña l·nh ®¹o. - §Æc ®iÓm : Theo c¬ cÊu nµy, nhiÖm vô qu¶n lý ®-îc ph©n thµnh c¸c chøc n¨ng chuyªn m«n vµ c¸c bé phËn lµm chøc n¨ng t- vÊn, gióp ®ì cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp vÒ mÆt chuyªn m«n mµ kh«ng ®-îc quyÒn ra quyÕt ®Þnh. L·nh ®¹o doanh nghiÖp vÉn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mäi mÆt c«ng viÖc vµ toµn quyÒn quyÕt ®Þnh trong ph¹m vi doanh nghiÖp. C¸c ®¬n vÞ c¬ së chØ nhËn mÖnh lÖnh chÝnh tõ l·nh ®¹o doanh nghiÖp. ý kiÕn cña c¸c l·nh ®¹o chøc n¨ng vµ l·nh ®¹o c¸c tuyÕn chØ mang tÝnh chÊt t- vÊn vÒ nghiÖp vô th«ng qua s¬ ®å sau : L·nh ®¹o doanh nghiÖp l·nh ®¹o tuyÕn 1 1 L·nh ®¹o chøc n¨ng A L·nh ®¹o chøc n¨ng B 2 L·nh ®¹o tuyÕn n 1 2 1 - ¦u ®iÓm : + KÕt hîp -u ®iÓm cña thèng nhÊt chØ huy víi -u ®iÓm cña chuyªn m«n ho¸, do c¬ cÊu nµy ®· tËn dông -u ®iÓm cña hai c¬ cÊu trªn ®ång thêi 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 kh¾c phôc ®-îc nh-îc ®iÓm cña chóng. V× thÕ c¬ cÊu nµy ®-îc ¸p dông réng r·i trong hÖ thèng qu¶n lý cã quy m« lín, phøc t¹p. + Qu¶n lý ®ång thêi dµi h¹n b»ng c¸c chøc n¨ng vµ ng¾n h¹n b»ng thõa hµnh. - Nh-îc ®iÓm : + NÕu kh«ng x¸c ®Þnh râ quyÒn h¹n sÏ g©y hçn ®én, ng-êi l·nh ®¹o doanh nghiÖp ph¶i th-êng xuyªn gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a bé phËn trùc tuyÕn vµ chøc n¨ng. Ng-êi l·nh ®¹o quyÕt ®Þnh th-êng xuyªn mèi quan hÖ ®ã, ph¶i häp nhiÒu ®Ó ra quyÕt ®Þnh cã hiÖu qu¶, nªn c¸c quyÕt ®Þnh ®-a ra kh«ng nhanh v× c¸c chøc n¨ng kh¸c nhau. + H¹n chÕ møc ®é sö dông kiÕn thøc cña c¸c chuyªn viªn. + §Ó t¹o ra xu h-íng tËp trung ho¸ ®èi víi c¸c nhµ qu¶n trÞ cÊp cao, c¬ cÊu nµy trong thùc tÕ kh«ng bao giê tån t¹i mét c¸ch nguyªn vÑn mµ th-êng xuyªn bÞ vi ph¹m. 1.2.1.4. C¬ cÊu trùc tuyÕn – tham m-u S¬ ®å c¬ cÊu nh- sau: L·nh ®¹o doanh nghiÖp L·nh ®¹o tuyÕn 1 L·nh ®¹o chøc n¨ng A Tham m-u L·nh ®¹o chøc n¨ng B L·nh ®¹o tuyÕn 2 - §Æc ®iÓm : VÉn lµ c¬ cÊu trùc tuyÕn nh-ng l·nh ®¹o doanh nghiÖp cã thªm bé phËn tham m-u gióp viÖc, bé phËn tham m-u co thÓ lµ mét nhãm chuyªn gia hoÆc lµ c¸n bé qu¶n lý. C¬ cÊu chñ yÕu ®-îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp co ho¹t ®éng phøc t¹p vµ quy m« lín. - ¦u ®iÓm : DÔ thùc hiÖn chÕ ®é mét thñ tr-ëng, khai th¸c ®-îc kh¶ n¨ng cña chuyªn gia, gióp ®ì ng-êi l·nh ®¹o ra quyÕt ®Þnh cã hiÖu qu¶, nh÷ng b¸o c¸o kÕ ho¹ch s¸t víi t×nh hinh thùc tÕ, thêi gian lµm viÖc víi l·nh ®¹o chøc n¨ng gi¶m. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Nh-îc ®iÓm : Ng-êi l·nh ®¹o mÊt thêi gian lµm viÖc víi chuyªn gia, nÕu l·nh ®¹o sö dông c¸n bé chuyªn m«n mét c¸ch l¹m dông qu¸, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tham m-u trong bé phËn cã t- chÊt kh«ng tèt sÏ ¶nh h-ëng xÊu ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 1.2.1.5. C¬ cÊu chÝnh thøc vµ kh«ng chÝnh thøc - C¬ cÊu chÝnh thøc : C¬ cÊu nµy g¸n liÒn víi vai trß, nhiÖm vô, môc ®Ých trong s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp tæ chøc mét c¸ch chÝnh thøc. NÕu ng-êi qu¶n lý cã ý ®Þnh tæ chøc thËt tèt c¬ cÊu ®ã th× ph¶i t¹o ra mét m«i tr-êng lµm viÖc mµ ë ®ã tïng c¸ nh©n ph¶i cã sù ®ãng gãp hiÖu qu¶ c¶ trong hiÖn t¹i vµ t-¬ng lai cho tËp thÓ. - C¬ cÊu kh«ng chÝnh thøc : Lµ toµn bé nh÷ng cuéc tiÕp xóc c¸ nh©n, sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c c¸ nh©n còng nh- theo nhãm c¸n bé, c«ng nh©n ngoµi ph¹m vi c¬ cÊu ®· ®-îc phª chuÈn cña doanh nghiÖp. C¬ cÊu nµy cã vai trß to lín trong thùc tiÔn qu¶n trÞ, nã kh«ng ®Þnh h×nh mµ thay ®æi, lu«n tån t¹i song song víi c¬ cÊu chÝnh thøc cã t¸c ®éng nhÊt ®Þnh vµ ®«i khi rÊt ®¸ng kÓ ®Õn hoat ®éng cña doanh nghiÖp. Sau ®©y lµ mét vµi m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc kh«ng chÝnh thøc : + M« h×nh ho¸ bé m¸y qu¶n lý doanh nhiÖp quy m« nhá : Gi¸m ®èc Phßng kinh doanh Phã gi¸m ®èc Phßng tµi vô Phßng ®iÒu hµnh s¶n xuÊt Phßng néi chÝnh 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + M« h×nh qu¶n lý quy m« võa: Gi¸m ®çc Phßng rµi vô Phßng néi chÝnh Phßng tæng hîp Phßng gi¸m ®èc kinh doanh Phßng gi¸m ®èc s¶n xuÊt Phßng kinh doanh Phßng ®iÒu hµnh s¶n xuÊt Phßng hµnh chÝnh Phßng kü thuËt + M« h×nh bé m¸y doanh nghiÖp n«ng nghiÖp nhµ n-íc: Gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc KÕ to¸n tr-ëng C¸c trî lý 1.2.1.6. C¬ cÊu tæ chøc ch-¬ng tr×nh môc tiªu: - §Æc ®iÓm: Cã bé phËn chuyªn tæ chøc vµ ®iÒu phèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn cïng cÊp cao nhÊt ®Õn cÊp thÊp nhÊt ®Ó thùc hiÖn ch-¬ng tr×nh môc tiªu. - ¦u ®iÓm: + ThÓ hiÖn ®-îc sù kÕt hîp tÝnh môc tiªu vµ tÝnh n¨ng ®éng cña tæ chøc. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + C¬ cÊu ®-a ®Õn mét c¸ch thøc qu¶n lý hoµn thiÖn h¬n vµ ®-a ra ®-îc kÕ ho¹ch nh»m ®¹t ®-îc kÕt qu¶ chø kh«ng ®¬n thuÇn lµ viÖc v¹ch kÕ ho¹ch cho c«ng t¸c. + Theo c¬ cÊu nµy nã khuyÕn khÝch mäi ng-êi tù nguyÖn cam kÕt c¸c môc tiªu chø kh«ng ph¶i thô ®éng lµm theo chØ thÞ vµ ph¶i chê ®îi sù h-íng dÉn vµ c¸c quyÕt ®Þnh. + C¬ cÊu nµy gióp cho nh÷ng ng-êi trong c¬ cÊu cã quyÒn ®-a ra nh÷ng ý kiÕn cña m×nh vµo môc tiªu cña doanh nghiÖp, hä hiÓu ®-îc quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm cña hä. - Nh-îc ®iÓm: CÊp trªn mÊt thêi gian lµm viÖc víi cÊp d-íi, nhiÒu khi trong c¬ quan c¸c mèi liªn hÖ ngµy cµng kÐm hiÖu qu¶, ¶nh h-ëng ®Õn ch-¬ng tr×nh môc tiªu vµ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý bÞ ø ®äng. 1.2.1.7. C¬ cÊu tæ chøc ma trËn Theo c¬ cÊu nµy ta ph©n c¸c chøc n¨ng theo ph-¬ng ngang cña dù ¸n, theo ph-¬ng däc cña c¸c ®¬n vÞ chøc n¨ng. L·nh ®¹o tuyÕn vµ l·nh ®¹o c¸c bé phËn chøc n¨ng trùc tiÕp gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. S¬ ®å c¬ cÊu: 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C¸c bé phËn phßng ban Ban l·nh ®¹o C¸c dù b¸o s¶n phÈm c«ng tr×nh F1 F2 F3 01 02 03 F: C¸c bé phËn chøc n¨ng 0: C¸c dù ¸n, s¶n phÈm hay c«ng tr×nh - §Æc ®iÓm: Khi thùc hiÖn mét dù ¸n(01,02,03…), l·nh ®¹o c¸c tuyÕn, c¸c chøc n¨ng vµ l·nh ®¹o sÏ cö ra mét chñ nhiÖm dù ¸n, c¸c ®¬n vÞ sÏ cö ra c¸n bé t-¬ng øng cïng thùc hiÖn, khi kÕt thóc dù ¸n mäi ng-êi l¹i trë vÒ vÞ trÝ cò cña m×nh. - ¦u ®iÓm: Cã tÝnh n¨ng ®éng cao, dÔ di chuyÓn c¸c c¸n bé cã n¨ng lùc ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n kh¸c nhau. C¬ cÊu sö dông c¸n bé cã hiÖu qu¶, tËn dông c¸n bé cã chuyªn m«n s½n cã, gi¶m cång kÒnh cho bé m¸y. - Nh-îc ®iÓm: hay x¶y ra m©u thuÉn gi÷a c¸c c¸n bé dù ¸n víi ng-êi l·nh ®¹o c¸c bé phËn phßng ban, do ®ã ®ßi hái ph¶i cã tinh thÇn hîp t¸c cao. 1.2.1.8. C¬ cÊu khung - §Æc ®iÓm: Duy tr× th-êng xuyªn mét sè c¸n bé nßng cèt cña doanh nghiÖp cho c¸c kh©u qu¶n lý quan träng. §èi víi c«ng viÖc cßn l¹i, khi nµo 20