Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng em. Các số liệu,
kết quả nêu trong đồ án tốt nghiệp của em là trung thực xuất phát từ tình hình
thực tế của đơn vị em thực tập.
Tác giả đồ án tốt nghiệp
i
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
LỜI CẢM ƠN
Trong thơi gian hoc tâ ̣p tai trương Hoc Viện Tài Chính em đã hoc đươc
rất nhìu kiến thức bổ ích làm hành trang cho con đương sau khi tốt nghiệp.
Để có đươc như ngày hôm nay, ngoài sự cố gắng và nỗ lực của bản thân thì
phải kể tới công lao day dỗ không h̀ nhỏ của các th̀y cô trương Hoc viê ̣n Tài
chính. Em luôn biết ơn và sẽ luôn ghi nhớ công ơn của các th̀y cô.
Em xin chân thành cảm ơn tới các th̀y giáo, cô giáo trong khoa Hệ
thống thông tin kinh tế, những ngươi đã truỳn day cho em những kiến thức
chuyên ngành để cho em có đươc ngh̀ nghiệp vững chắc trong tương lai. Đặc
biệt em xin đươc tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới giảng viên TS. Nguyễn Hữu Xuân
Trương, ngươi đã trực tiếp hướng dẫn em hoàn thành đồ án tốt nghiệp trong
thơi gian thực tập tốt nghiệp. Cuối cùng em xin đươc chân thành cảm ơn lãnh
đao và các nhân viên trong Công ty Cổ ph̀n thương mai Lý Nhân đã tao đìu
kiện cho em đươc thực tập và hướng dẫn em trong thơi gian thực tập tốt
nghiệp tai công ty.
Đồ án đã hoàn thành, xong không tránh khỏi những han chế nhất định
em mong muốn tiếp tục nhận đươc những ý kiến đóng góp của th̀y cô và
ban bè.
Em xin chân thanh cam ơn!
Sinh viên
ii
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN...........................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN...............................................................................................................ii
MỤC LỤC.................................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT................................................................................v
DANH MỤC HÌNH ẢNH.............................................................................................vi
PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................................1
PHẦN NỘI DUNG........................................................................................................4
Chương 1: XÂY DỰNG PHẦN MỀM KẾ TOÁN DOANH THU BÁN HÀNG TẠI
CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI LÝ NHÂN.......................................................4
1.1. Nhận thức chung về phần mềm kế toán trong doanh nghiệp........................4
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của ph̀n m̀m kế toán.................................................4
1.1.2. Các thành ph̀n của ph̀n m̀m kế toán.........................................................5
1.1.3. Sự c̀n thiết phải phát triển ph̀n m̀m kế toán trong doanh nghiệp..............6
1.1.4. Quy trình xây dựng ph̀n m̀m kế toán trong doanh nghiệp.........................7
1.1.5. Qui trình tao ph̀n m̀m kế toán..................................................................15
1.1.6. Công cụ phát triển ph̀n m̀m.....................................................................17
1.2. Lý luận chung về công tác kế toán doanh thu bán hàng..............................22
1.2.1. Một số khái niệm liên quan đến kế toán doanh thu bán hàng......................22
1.2.2. Nhiệm vụ của kế toán doanh thu bán hàng.................................................24
1.2.3. Các tài khoản kế toán sử dụng....................................................................25
1.2.4. Các chứng từ kế toán sử dụng.....................................................................26
1.2.5. Các hình thức kế toán và hệ thống sổ kế toán sử dụng................................26
1.2.6. Trình tự một số nghiệp vụ chủ yếu liên quan đến kế toán bán hàng...........33
Chương 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN DOANH THU BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY
CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI LÝ NHÂN.......................................................................36
2.1. Tổng quan về công ty cổ phần Thương mại Lý Nhân...................................36
2.1.1. Lịch sử hình thanh và phát triển của công ty CPTM Lý Nhân.................36
2.1.2. Tổ chức bộ máy quản lý của công ty..........................................................37
2.2. Thực trạng công tác kế toán tại công ty.........................................................39
2.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán tai công ty............................................................39
iii
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
2.2.2. Hình thức tổ chức công tác kế toán.............................................................42
2.2.3. Hệ thống tài khoản và chứng từ sử dụng.....................................................44
2.2.4. Hệ thống sổ kế toán, báo cáo kế toán sử dụng............................................45
2.2.5. Quy trình hoach toán một số nghiệp vụ chủ yếu.........................................46
2.3. Đánh giá thực trạng công tác kế toán Doanh thu bán hàng tại Công ty
Cổ phần Thương mại Lý Nhân.............................................................................47
2.3.1. V̀ tổ chức bộ máy kế toán, cơ sở vật chất..................................................47
2.3.2. Hình thức kế toán áp dụng..........................................................................48
2.3.3. Hệ thống chứng từ và tài khoản sử dụng.....................................................50
2.3.4. Tổ chức bộ sổ kế toán.................................................................................51
2.3.5. Tổ chức hệ thống báo cáo kế toán...............................................................52
2.3.6. Tình hình ứng dụng công nghệ thông tin....................................................52
PHẦN 3: XÂY DỰNG THIẾT KẾ PHẦN MỀM DOANH THU BÁN HÀNG CỦA
CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI LÝ NHÂN.....................................................53
3.1. Phân tích hệ thống thông tin kế toán doanh thu bán hàng..........................53
3.1.1. Xác định mục tiêu của hệ thống..................................................................53
3.1.2. Mô tả bài toán cho hệ thống........................................................................54
3.1.3. Mô hình nghiệp vụ bài toán........................................................................55
3.1.4. Phân tích mô hình khái niệm logic..............................................................63
3.1.5. Mô hình thực thể liên kết E-R.....................................................................69
3.2. Thiết kế cơ sở dữ liệu......................................................................................76
3.2.1. Thiết kế mô hình cơ sở dữ liệu quan hệ......................................................76
3.2.2. Thiết kế mô hình cơ sở dữ liệu vật lý..........................................................78
3.3. Xây dựng phần mềm.......................................................................................83
3.3.1. Giới thiệu ph̀n m̀m..................................................................................83
3.3.2. Một số giao diện chương trình....................................................................83
3.3.3. Một số báo cáo từ hệ thống.........................................................................87
PHẦN KẾT LUẬN......................................................................................................90
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................91
PHỤ LỤC.................................................................................................................... 92
iv
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TỪ VIẾT TẮT
TÊN ĐẦY ĐỦ
CSDL
Cơ sở dữ liệu
CTLQ
Chứng từ liên quan
GTGT
Giá trị gia tăng
HTTT
Hệ thống thông tin
KT
Kế toán
TK
Tài khoản
PMKT
Ph̀n m̀m kế toán
CNTT
Công nghệ thông tin
HBTL
Hàng bán trả lai
CPTM
Cổ ph̀n thương mai
CP
Cổ ph̀n
TM
Thương mai
v
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình
Hình 1.1
Hình 1.2
Hình 1.3
Hình 1.4
Hình 1.5
Hình 2.1
Hình 2.2
Hình 2.3
Hình 2.4
Hình 3.1
Hình 3.2
Hình 3.3
Hình 3.4
Hình 3.5
Hình 3.6
Hình 3.7
Hình 3.8
Hình 3.9
Hình 3.10
Hình 3.11
Nội dung
Trình tự kế toán ghi sổ theo hình thức nhật kí chung
Trình tự kế toán ghi sổ theo hình thức nhật ký Sổ cái
Trình tự kế toán ghi sổ theo hình thức chứng từ ghi sổ
Trình tự kế toán ghi sổ theo hình thức nhật kí chứng từ
Trình tự kế toán ghi sổ theo hình thức kế toán trên máy vi tính
Bộ máy quản lý của Công ty Cổ ph̀n Thương mai Lý Nhân
Tổ chức bộ máy công ty
Hình thức sổ kế toán công ty sử dụng
Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán trên máy tính
Biểu đồ sơ đồ ngữ cảnh
Biểu đồ phân rã chức năng
Ma trận thực thể chức năng
Mô hình luồng dữ liệu mức 0
Biểu đồ luồng dữ liệu mức 1 – Cập nhật thông tin trước bán
Biểu đồ luồng dữ liệu mức 1 – Xử lý nghiệp vụ tăng doanh thu
Biểu đồ luồng dữ liệu mức 1 – Xử lý nghiệp vụ giảm doanh thu
Biểu đồ luồng dữ liệu mức 1 – Lập sổ
Biểu đồ luồng dữ liệu mức 1 – Lập báo cáo
Mô hình thực thể liên kết E-R
Mô hình dữ liệu quan hệ
vi
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu
Ngày nay, cùng với sự phát triển nhanh chóng của ǹn kinh tế - xã hội,
sự đột phá của khoa hoc – kỹ thuật, tin hoc ngày càng trở thành một lĩnh vực vô
cùng quan trong, thiết yếu trong cuộc sống hiện đai. Tin hoc có mặt tai khắp moi
nơi và đi sâu vào trong moi hoat động trong đơi sống. CNTT giúp tang cao năng
suất và hiệu quả kinh tế tối ưu cho doanh nghiệp, tang khả năng canh tranh và vị
thế doanh nghiệp trên thị trương, … Xuất phát từ xu thế chung của xã hội, hàng
loat các ph̀n m̀m phục vụ hoat động thương mai, sản xuất kinh doanh, quản trị
đã ra đơi để đáp ứng nhu c̀u cấp thiết của các doanh nghiệp.
Trong thơi gian thực tập, qua việc khảo sát hoat động kinh doanh tai công
ty Cổ ph̀n thương mai Lý Nhân, em nhận thấy công ty là một công ty chuyên
hoat động trong lĩnh vực thương mai, chuyên kinh doanh các mặt hàng v̀ phụ
tùng, bảo dưỡng oto, xe máy, mặt hàng gia dụng phục vụ tối đa nhu c̀u ngươi
tiêu dùng với mục tiêu tối đa hóa lơi ích ngươi tiêu dùng và doanh nghiệp. Với
việc kinh doanh và cung cấp số lương lớn, ngoài ra hệ thống quản lý doanh thu
bán hàng ở công ty mặc dù đã đươc tin hoc hóa, nhưng xét v̀ mặt quản lý
riêng thì vẫn còn một vài han chế, hàng hóa phong phú đa dang nhìu chủng
loai đòi hỏi công ty c̀n có một ph̀n m̀m kế toán quản lý hiệu quả công tác
hach toán kế toán doanh thu bán hàng giúp quản lý hiệu quả hơn, cung cấp
thông tin kịp thơi cho ngươi sử dụng và quản trị hệ thống.
Vậy nên, em đã chon đ̀ tài: “Xây dựng phần mềm kế toán doanh thu
bán hàng tại công ty cổ phần thương mại Lý Nhân”.
2. Mục đích của đề tài
Mục tiêu chính của đ̀ tài là chương trình đươc ngươi dùng chấp nhận và
sử dụng trong quá trình quản lý và hach toán ở khâu bán hàng. Vì vậy,
1
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
chương trình trước hết phải đáp ứng đươc những yêu c̀u cơ bản nhất là: đơn
giản, đ̀y đủ các chức năng, dễ nhìn, thuận tiện cho việc sử dụng và cài đặt.
Ngoài ra, từng cơ quan áp dụng sẽ có những đặc thù riêng tùy thuộc vào
chế độ kế toán mà cơ quan đó thực hiện.
Mục tiêu của đ̀ tài “Xây dựng phần mềm kế toán doanh thu bán
hàng tại công ty Cổ phần thương mại Lý Nhân” là:
Hệ thống cung cấp thông tin một cách chính xác, kịp thơi, đ̀y đủ,
nhanh chóng, phục vụ tốt quá trình quản lý bán hàng của công ty.
Hệ thống giúp công ty nâng cao doanh thu, tiết kiệm chi phí nhơ giảm
bớt đội ngũ nhân công, giảm thiểu sai sót có thể xảy ra trong quá trình quản lý
hàng hóa.
Tận dụng năng lực tài nguyên (hệ thống máy tính), năng lực con
ngươi nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tương nghiên cứu: Tập trung vào công tác kế toán bán hàng tai
công ty Cổ ph̀n thương mai Lý Nhân
- Pham vi: Do khả năng tiếp cận thông tin còn han chế và thơi gian thực
tập có han nên em xin phép tập trung nghiên cứu v̀ kế toán doanh thu bán
hàng.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử : Coi một sự vật
hay một hiện tương trong trang thái luôn luôn phát triển và xem xét nó trong
mối quan hệ với các sự vật và hiện tương khác.
- Phương pháp thu thập thông tin:
2
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
+ Phương pháp phỏng vấn: Trao đổi trực tiếp với các cán bộ nhân viên
trong công ty, đặc biệt là nhân viên phòng kế toán để nắm bắt đươc tình hình
thực tế công tác kế toán trong công ty.
+ Phương pháp quan sát: Tiến hành quan sát kết hơp với ghi chép v̀ qui
trình xử lý các nghiệp vụ trong công ty.
+ Phương pháp phân tích tài liệu: Thu thập các thông tin dựa trên các tài
liệu đã có sẵn.
- Phương pháp phân tích, thiết kế hệ thống thông tin: Phân tích hệ thống
v̀ chức năng, phân tích hệ thống v̀ dữ liệu, phương pháp thiết kế hệ thống.
5. Kết cấu của đồ án
Đồ án đươc kết cấu thành 3 ph̀n:
Ph̀n I: Ph̀n mở đ̀u
Ph̀n II: Ph̀n nội dung
Ph̀n nội dung của đồ án bao gồm 3 chương sau:
- Chương 1: Những lý luận chung v̀ ph̀n m̀m kế toán và công tác kế
toán bán hàng.
- Chương 2: Thực trang hệ thống thông tin kế toán doanh thu bán hàng
tai công ty Cổ ph̀n thương mai Lý Nhân
- Chương 3: Xây dựng ph̀n m̀m kế toán doanh thu bán hàng tai công ty
Cổ ph̀n thương mai Lý Nhân
Ph̀n III: Ph̀n kết luận.
3
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
PHẦN NỘI DUNG
Chương 1: XÂY DỰNG PHẦN MỀM KẾ TOÁN DOANH THU
BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI LÝ NHÂN
1.1. Nhận thức chung về phần mềm kế toán trong doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của phần mềm kế toán
1.1.1.1. Khái niệm phần mềm kế toán
Ph̀n m̀m kế toán: là hệ thống các chương trình máy tính dùng để tự
động xử lý các thông tin kế toán trên máy vi tính, bắt đ̀u từ khâu lập chứng
từ gốc, phân loai chứng từ, ghi chép sổ sách, xử lý thông tin trên các chứng
từ, sổ sách theo quy trình của chế độ kế toán đến khâu in ra sổ kế toán và báo
cáo tài chính, báo cáo kế toán quản trị và các báo cáo thống kê phân tích tài
chính khác.
Phần mềm kế toán hoat động như là một hệ thống thông tin kế toán. Nó
có thể đươc phát triển trong nhà của công ty hay tổ chức sử dụng nó, có thể
đươc mua từ một bên thứ ba, hoặc có thể là một sự kết hơp của một gói ph̀n
m̀m của bên thứ ba ứng dụng với sự sửa đổi địa phương. Có rất nhìu ph̀n
m̀m kế toán khác nhau v̀ độ phức tap và chi phí của nó.
1.1.1.2. Đặc điểm phần mềm kế toán
Đặc trưng cơ bản của hình thức kế toán trên máy vi tính là công việc kế
toán đươc thực hiện theo một chương trình ph̀n m̀m kế toán trên máy vi
tính.
Ph̀n m̀m kế toán đươc thiết kế theo nguyên tắc của một trong bốn hình
thức kế toán hoặc kết hơp các hình thức kế toán quy định. Ph̀n m̀m kế toán
không hiển thị đ̀y đủ quy trình ghi sổ kế toán, nhưng phải in đươc đ̀y đủ sổ
kế toán và báo cáo tài chính theo quy định.
4
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
Các loai sổ của hình thức kế toán trên máy vi tính: Ph̀n m̀m kế toán
đươc thiết kế theo hình thức kế toán nào sẽ có các loai sổ của hình thức kế
toán đó nhưng không bắt buộc hoàn toàn giống mẫu sổ kế toán ghi bằng tay.
Các thành ph̀n của một ph̀n m̀m kế toán:
Ph̀n m̀m kế toán đươc hình thành từ thông tin kết hơp với phương
pháp xử lý thông tin dưới sự hỗ trơ của phương tiện là máy tính và con ngươi.
Các thành ph̀n của ph̀n m̀m kế toán bao gồm:
Ph̀n cứng: bao gồm các thiết bị tin hoc như máy tính, máy in…
Ph̀n m̀m: bao gồm các chương trình và dữ liê ̣u như win, Microsoft
office, các ph̀n m̀m hê ̣ thống, các tiê ̣n ích, ph̀n m̀m lâ ̣p trình, ph̀n m̀m
ứng dụng…
Các thủ tục: các chương trình lớn (chức năng) thành các khối chức năng
hay hàm thủ tục nhỏ để dễ sử dụng và lâ ̣p trình.
Cơ sở dữ liệu: là tâ ̣p hơp thông tin có cấu trúc, các cơ sở dữ liê ̣u dang
file, dang quan hê ̣, hướng đối tương và bán cấu trúc.
Con ngươi: là ngươi đìu khiển máy tính lâ ̣p trình các ph̀n m̀m cài đă ̣t
dữ liê ̣u và các thủ tục.
1.1.2. Các thành phần của phần mềm kế toán
Cơ sở dữ liệu (Database): Cung cấp cấu trúc để lưu trữ dữ liệu. Một
CSDL chứa các Table, View và các mối quan hệ giữa các bảng.
Menu: Đươc thiết kế hơp lý sẽ giúp cho ngươi dùng nhanh chóng biết
cách sử dụng và thao tác chương trình thuận tiện hơn.
Form: Dùng để chứa các đối tương khác trong một lớp ứng dụng nào đó.
Mỗi Form khi thực hiện sẽ tao một màn hình giao diện cho ngươi dùng. Các
Form của một PMKT đươc chia thành:
5
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
Form nhập dữ liệu
Form để thực hiện các thao tác xem, sửa, xóa
Form để in báo cáo
- Report: Chứa các thông tin đươc kết xuất từ các bảng CSDL, bảng
trung gian và đươc hiển thị ra máy in, màn hình tùy theo yêu c̀u ngươi dùng.
- Query (truy vấn): Là một công cụ tìm kiếm thông tin nhanh từ các bảng
dữ liệu.
1.1.3. Sự cần thiết phải phát triển phần mềm kế toán trong doanh
nghiệp
Ph̀n m̀m kế toán giúp kế toán tự động hóa rất nhìu thao tác thủ công
thông thương, ph̀n m̀m kế toán có công cụ để xây dựng rất nhìu loai danh
mục đối tương, danh mục nhóm đối tương, danh mục vật tư hàng hóa, danh
mục phân xưởng sản xuất, danh mục công việc, danh mục nhóm công việc,
danh mục loai thuế, danh mục tìn tệ... một khi ban đã xây dựng ban có thể
dùng lai mà không phải mất công nhập lai nhìu l̀n. Thêm vào đó việc tự
động sinh ra các báo cáo, sổ sách, tơ khai...sẽ giúp ngươi kế toán giảm rất
nhìu thao tác công sức để xây dựng những báo cáo sổ sách này. Không
những thế việc tự động tính giá thành, tồn kho tức thơi.... giúp giảm đáng kể
các thao tác thủ công khó nhoc của kế toán và ngươi quản lý.
Ph̀n m̀m kế toán giúp công tác kế toán chính xác hơn. Sử dụng ph̀n
m̀m kế toán đảm bảo độ chính xác v̀ các số liệu v̀ các đối tương, hàng hóa,
giá thành... không những thế với ph̀n m̀m kế toán ban có thể đối chiếu số
liệu, kiểm tra số liệu dễ dàng để xác định những sai sót có thể xẩy ra trong
quá trình hach toán của ban.
Vai trò của ph̀n m̀m kế toán trong doanh nghiê ̣p :
6
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
+ Là công cụ quản lý, giám sát và cung cấp thông tin.
+ Theo dõi và đo lương kết quả hoat động kinh tế tài chính của đơn vị.
+ Thay thế toàn bộ hay một ph̀n công việc ghi chép, tính toán, xứ lý
bằng thủ công của ngươi làm kế toán.
+ Từ các thông tin do ph̀n m̀m kế toán cung cấp, các nhà quản lý đ̀ ra
các quyết định kinh doanh hữu ích, có thể thay đổi quyết định kinh doanh
nhanh hơn bằng các thay đổi số liệu (trong ph̀n dự toán) sẽ có đươc những
kết quả khác nhau, từ đó nhà quản lý sẽ có nhìu giải pháp chon lựa.
+ Tham gia vào việc cung cấp thông tin đươc số hóa để hình thành nên
một xã hội số hóa thông tin điện tử, thông tin của kế toán đươc lưu trữ dưới
dang các tập tin của máy tính cho nên dễ dàng số hóa để trao đổi thông tin
thông qua các báo cáo trên mang nội bộ hay trên internet.
1.1.4. Quy trình xây dựng phần mềm kế toán trong doanh nghiệp
Bước 1: Khảo sát yêu c̀u
Đây là giai đoan nhà phát triển khảo sát hệ thống để lập kế hoach xây
dựng hay phát triển một ph̀n m̀m kế toán. Trên cơ sở đó, nhà phát triển xây
dựng một kế hoach thực hiện dự án bao gồm mục tiêu, yêu c̀u, pham vi và
các han chế của dự án, đồng thơi đưa ra các đánh giá v̀ tính khả thi của dự
án. Nội dung khảo sát bao gồm:
- Tìm hiểu môi trương xã hội, kinh tế và kỹ thuật của hệ thống.
- Nghiên cứu cơ cấu tổ chức của hệ thống.
- Xác định các chức năng, nhiệm vụ, quỳn han của các đơn vị trong hệ
thống hiện thơi.
- Thu thập và nghiên cứu các hồ sơ, chứng từ, quy định, sổ sách,…
- Thu thập các quy tắc quản lý bao gồm văn bản luật, các quy định,… chi
phối đến quá trình xử lý thông tin.
7
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
- Nghiên cứu các chu trình lưu chuyển và xử lý thông tin của hệ thống.
- Thống kê các phương tiện, công cụ đươc sử dụng trong hệ thống.
- Thu thập và nghiên cứu các yêu c̀u v̀ thông tin, quy tắc xử lý nghiệp
vụ, yêu c̀u của ngươi dùng, các đánh giá v̀ hệ thống, các nguyện vong và kế
hoach phát triển.
- Đánh giá hiện trang và đ̀ ra các giải pháp thực hiện sơ bộ.
Bước 2: Phân tích
Nội dung của bước là đi sâu vào tìm hiểu chi tiết, bản chất của ph̀n
m̀m c̀n xây dựng. Trên cơ sở các thông tin từ bước khảo sát, ngươi phát
triển tiến hành xây dựng mô hình hệ thống và đ̀ ra các giải pháp thiết kế sơ
bộ. Các bước phân tích bao gồm:
- Xác định các dữ liệu nghiệp vụ của hệ thống c̀n lưu trữ và xử lý như
chứng từ, sổ sách, báo cáo…
- Xác định các chức năng, nhiệm vụ của hệ thống.
- Xác định quy trình nghiệp vụ hoat động của hệ thống.
- Xác định các dữ liệu và chức năng hoat động trong tương lai của
nghiệp vụ hoat động của hệ thống.
- Các ràng buộc quan hệ giữa hệ thống v̀ môi trương.
- Xây dựng mô hình diễn tả hệ thống v̀ chức năng:
+ Sơ đồ ngữ cảnh của hệ thống
+ Biểu đồ phân cấp chức năng
+ Biểu đồ luồng dữ liệu
+ Ma trận thực thể chức năng
+ Tài liệu đặc tả chức năng
a.Sơ đồ ngữ cảnh.
Là một cách mô tả hệ thống gồm các thành ph̀n:
8
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
Tiến trình hệ thống: Mô tả toàn bộ hệ thống.
Các tác nhân: Mô tả các yếu tố môi trương có tương tác với hệ thống.
Tác nhân phải xác định 3 tiêu chí:
- Tác nhân phải là ngươi, nhóm ngươi, một tổ chức, một bộ phận của
một tổ chức hay một hệ thống thông tin khác.
- Nằm ngoài hệ thống: Không thực hiện chức năng của hệ thống.
- Có tương tác với hệ thống: Gửi dữ liệu vào hệ thống hoặc nhân dữ liệu
từ hệ thống.
Các luồng dữ liệu: Là các dữ liệu di chuyển từ nơi này sang nơi khác
(từ nơi nguồn sang nơi đích).
b.Biểu đồ phân cấp chức năng.
Biểu đồ phân cấp chức năng bao gồm các chức năng và các liên kết.
Chức năng: Mô tả một dãy các hoat động kết quả là một sản phẩm dịch
vụ thông tin.
Liên kết: Đương gấp khúc hình cây liên kết một chức năng ở trên với
một chức năng con.
CHỨC NĂNG CHA
Chức năng con
Chức năng con
Chức năng con
Nguyên tắc phân rã chức năng gộp:
Mỗi chức năng con phải thực sự tham gia thực hiện chức năng
cha.
9
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
Việc thực hiện chức năng con thì đảm bảo thực hiện chức đươc chức
năng cha.
c. Ma trâ ̣n thưc thể chức năng.
Các cột: Mỗi cột tương ứng với một hồ sơ dữ liệu.
Các dòng: Mỗi dòng tương ứng với một chức năng.
Các ô: Ghi vào một trong các chữ sau:
R (Read) Nếu chức năng dòng đoc hồ sơ cột.
U (Update) Nếu chức năng dòng cập nhật hồ sơ cột.
C (Create) Nếu chức năng dòng tao ra hồ sơ cột
-Xây dựng mô hình diễn tả hệ thống v̀ dữ liệu:
+ Mô hình thực thể liên kết
+ Mô hình dữ liệu quan hệ
-Xây dựng mô hình v̀ các ràng buộc và mối quan hệ của HTTT mới c̀n
phát triển với môi trương
- Phác hoa giải pháp thiết kế bằng cách lựa chon và mô tả chung một giải
pháp thiết kế thích hơp.
Bước 3: Thiết kế
Dựa trên các kết quả phân tích, ngươi phát triển tiến hành thiết kế hệ
thống, trong đó xác định cấu trúc và cách thức làm việc của hệ thống để đáp
ứng các yêu c̀u v̀ nghiệp vụ, các yêu c̀u của ngươi dùng. Thiết kế hệ thống
bao gồm các công việc sau:
Thiết kế kiến trúc hệ thống
- Nhằm xác định kiến trúc hệ thống (SA – Systems Architecture), trong
đó bao gồm các hệ thống con, các hệ thống con có mối liên hệ với nhau.
- Mỗi hệ thống con đươc chia thành hai ph̀n: ph̀n thực hiện thủ công
và ph̀n thực hiện bằng máy tính.
10
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
- SA là hình ảnh logic v̀ hệ thống c̀n xây dựng có hướng tới các kĩ
thuật thực hiện.
- Sơ đồ SA thương đươc biểu diễn dưới dang các đồ thị có hướng, trong
đó mỗi đỉnh của đồ thị là một hệ con, mỗi cung mô tả việc trao đổi thông tin
hoặc lơi goi của hệ con này tới hệ con kia.
Thiết kế CSDL hệ thống:
Thiết kế CSDL là quá trình chuyển các đặc tả dữ liệu logic thành đặc tả
dữ liệu vật lý để lưu dữ liệu, nghĩa là quá trình chuyển mô hình quan hệ thành
lươc đồ dữ liệu vật lý. Việc thiết kế CSDL dựa trên mô hình quan hệ và phụ
thuộc vào cấu trúc dữ liệu lưu giữ thực sự trên bộ nhớ ngoài máy tính. Nội
dung của bước này bao gồm:
-Phi chuẩn hóa lươc đồ CSDL quan hệ:
+ Bổ sung các trương thuộc tính phụ thuộc cho mỗi quan hệ trong lươc
đồ CSDL quan hệ.
+ Gộp các quan hệ có liên kết 1:1 với nhau thành một quan hệ nếu thấy
c̀n thiết.
+ Gộp các quan hệ có liên kết 1:N với nhau thành một quan hệ nếu thấy
c̀n thiết.
-Thiết kế trương: Trương là một thuộc tính của một bảng trong mô hình
quan hệ, mỗi trương đươc đặc trưng bởi tên, kiểu, mìn giá trị… Các bước
thiết kế trương:
+ Chon kiểu dữ liệu
+ Xác định trương tính toán
+ Xác định trương làm khóa chính và định dang giá trị cho trương khóa
chính
11
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
+ Xác định tính toàn vẹn dữ liệu: Mục đích là để đảm bảo các giá trị
đươc nhập vào tương ứng là đúng đắn ( Chon giá trị ng̀m định, Xác định
khuôn dang dữ liệu, Xác định các giới han dữ liệu, Xác định tính toán toàn
vẹn tham chiếu, Xác định ràng buộc giá trị rỗng)
-Thiết kế file vật lý: Mỗi bảng dữ liệu trong mô hình quan hệ đươc
chuyển thành một bảng đặc tả thiết kế như sau: Tên trương, kiểu dữ liệu, Kích
thước dữ liệu, Khuôn dang, Ràng buộc, Mô tả.
Thiết kế cấu trúc xử lý của các mô đun chương trình:
Dựa trên tài liệu đặc tả chức năng và kết quả thiết kế kiên trúc hệ thống,
mỗi mô đun chương trình đươc mô tả chi tiết xử lý bao gồm có:
-Thông tin đ̀u vào: Bao gồm các dữ liệu c̀n xử lý và các đìu kiện ràng
buộc đối với dữ liệu đ̀u vào
- Sơ đồ giải thuật xử lý: Mô tả chi tiết quy trình hoat động xử lý dữ liệu
của mỗi mô đun, đươc diễn tả bằng sơ đồ khối hoặc ngôn ngữ giả mã
- Thông tin đ̀u ra: mô tả dang thông tin thể hiện kết quả sau xử lý và các
đìu kiện ràng buộc đối với dữ liệu đ̀u ra.
Thiết kế giao diện chương trình
Bao gồm thiết kế các thành ph̀n sau:
-Thiết kế các mẫu biểu (Form) như biểu mẫu chương trình chính các các
mẫu biểu mức con.
-Thiết kế thực đơn (Menu) chương trình cho các mẫu biểu
-Thiết kế các mẫu báo cáo (Report)
Bước 4: Xây dưng
Sau khi đã thống nhất v̀ kiến trúc, các chi tiết kĩ thuật của hệ thống và
giao diện đồ hoa, có thể tiến hành xây dựng hệ thống. Trong quá trình này
phải luôn cập nhật với khách hàng v̀ tiến độ dự án.
12
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
Bước 5: Kiểm thử
Mỗi khi các ph̀n (component) độc lập của hệ thống đươc xây dựng
xong và đã trải qua quy trình kiểm thử bởi chính nhóm xây dựng ph̀n m̀m,
có thể tao một phiên bản chay thử cho khách hàng hay ngươi dùng trong đơn
vị.
Việc kiểm thử phải đươc thực hiện trên những bộ dữ liệu đặc trưng nhằm
quét hết các các khả năng có thể xảy ra khi hệ thống vận hành.
Bước 6: Chuyển giao
Sau khi kiểm thử toàn bộ hệ thống ph̀n m̀m, nó sẽ đươc chuyển giao
tới ngươi dùng là khách hàng hoặc cán bộ nghiệp vụ đơn vị thực hiện ứng
dụng.
Bước 7: Đào tạo
Sau khi thành phẩm đươc chuyển giao, phải tiến hành đào tao sử dụng,
vận hành hệ thống, đảm bảo cho sản phẩm, dịch vụ đươc hoat động đúng
nguyên tắc đã thiết kế theo sự thỏa thuận từ hai phía – ngươi dùng và nhà
cung cấp.
Bước 8: Bảo hành, bảo trì
Trong suốt thơi gian hoat động của sản phẩm, dịch vụ, việc theo dõi, xử lí
moi yêu c̀u bảo hành, bảo trì phát sinh là sự c̀n thiết của bất kì sản phẩm nào.
Thiết kế hệ thống
Quy trình thiết kế phải tuân thủ những qui tắc sau:
Thiết kế ứng dụng theo công nghệ hướng đối tượng
Phương pháp tiếp cận phân tích thiết kế ứng dụng theo hướng đối tương
cung cấp một cái nhìn đồng nhất và tổng quát từ mô hình hóa nghiệp vụ, phân
tích, thiết kế và lập trình, đảm bảo rằng, moi hệ thống đ̀u đươc cấu thành từ
13
Đồ án tốt nghiệp
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế
các đối tương tương tác với nhau, mỗi đối tương đ̀u có các nhiệm vụ của
mình và c̀n thực hiện nhiệm vụ đó như thế nào.
Phương pháp tiếp cận phân tích thiết kế ứng dụng theo hướng đối tương
đã chứng minh ưu thế hơn hẳn so với phương pháp tiếp cận hướng dữ liệu của
lập trình cấu trúc trong việc xây dựng các ứng dụng lớn nhơ các ưu điểm:
+
Dễ thay đổi và bảo trì;
+ Tao khả năng sử dụng lai các đối tương, do đó cho phép giảm chi phí
của ứng dụng xét trong cả vòng đơi tồn tai của ứng dụng;
+
G̀n gũi với logic của ngươi dùng.
Thiết kế hướng theo các tình huống sử dụng
Việc xác định yêu c̀u bằng cách liệt kê ra các tác nhân (actor) tương tác
với hệ thống c̀n xây dựng qua các tình huống sử dụng (use-case) đưa ra một
cách nhìn rõ ràng và thực dụng v̀ các chức năng của hệ thống c̀n xây dựng.
Các tình huống sử dụng sau khi đươc thống nhất với khách hàng hoặc đơn vị
sẽ là cơ sở cho moi quá trình: phân tích, thiết kế, lập trình, thử nghiệm, làm
tài liệu và quản trị dự án.
Thiết kế kiến trúc ứng dụng trước
Việc đưa ra một mô hình ứng dụng rõ ràng cho các phân hệ, trách nhiệm
của mỗi phân hệ, phân lớp chúng và xác định mối quan hệ giữa chúng, sẽ
định hướng cho quá trình phân tích, thiết kế và lập trình theo một kiến trúc
chung.
Thiết kế theo phương pháp lặp RUP
Phương pháp này đươc goi là phương pháp phát triển lặp (hay phương
pháp tiếp cận lặp). Nó thể hiện một thể hiện một qui trình lặp cho một chu
14
- Xem thêm -