Më §Çu
1. Lý do chän ®Ò tµi.
KiÓm tra ®¸nh gi¸ lµ mét kh©u cã vÞ trÝ, vai trß hÕt søc quan träng trong
qu¸ tr×nh d¹y häc. KiÓm tra ®¸nh gi¸ tèt sÏ ph¶n ¸nh ®îc viÖc d¹y cña thÇy,
viÖc häc cña trß, tõ ®ã gióp cho thÇy cã kÕ ho¹ch hoµn thiÖn ph¬ng ph¸p
gi¶ng d¹y cña m×nh, gióp cho trß tù ®¸nh gi¸, hoµn thiÖn viÖc häc tËp. KiÓm
tra ®¸nh gi¸ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh.
Lµm thÕ nµo ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®îc tèt? §©y lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh
thêi sù, thu hót ®îc sù quan t©m cña nhiÒu nhµ khoa häc.
Tõ tríc tíi nay, chóng ta ®· sö dông nhiÒu h×nh thøc thi vµ kiÓm tra trong
gi¸o dôc. C¸c ph¬ng ph¸p kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp rÊt ®a d¹ng, mçi
ph¬ng ph¸p ®Òu cã u vµ nhîc ®iÓm nhÊt ®Þnh, kh«ng cã mét ph¬ng ph¸p
nµo hoµn mÜ ®èi víi mäi môc tiªu gi¸o dôc. Thùc tiÔn cho thÊy, trong d¹y häc
cÇn thiÕt ph¶Ø tiÕn hµnh kÕt hîp c¸c h×nh thøc thi vµ kiÓm tra mét c¸ch tèi u míi
cã thÓ ®¹t ®îc yªu cÇu cña viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ d¹y häc,thi. KiÓm tra viÕt lµ
h×nh thøc ®îc sö dông nhiÒu trong d¹y häc, nã ®îc chia thµnh 2 lo¹i: Lo¹i luËn
®Ò ( tr¾c nghiÖm tù luËn ) vµ lo¹i tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. §èi víi luËn ®Ò, ®©y lµ
lo¹i ®îc sö dông mét c¸ch phæ biÕn tõ tríc ®Õn nay.¦u ®iÓm cña lo¹i nµy lµ nã
cho häc sinh c¬ héi ph©n tÝch vµ tæng hîp d÷ kiÖn theo lêi lÏ riªng cña m×nh, nã
cã thÓ dïng ®Ó kiÓm tra kh¶ n¨ng t duy ë tr×nh ®é cao, song nã cã nh÷ng h¹n
chÕ lµ: Loµi nµy chØ cho phÐp kh¶o s¸t mét sè kiÕn thøc trong thêi gian nhÊt ®Þnh,
viÖc chÊm ®iÓm lo¹i nµy mÊt nhiÒu thêi gian, thiÕu kh¸ch quan, khã ng¨n chÆn
c¸c hiÖn tîng tiªu cùc, do ®ã trong mét sè trêng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®îc thùc
chÊt tr×nh ®é cña häc sinh.
Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cã c¸c u ®iÓm lµ tÝnh kh¸ch quan khi chÊm, kiÓm
tra ®¸nh gi¸ nh÷ng môc tiªu ®¸nh gi¸ kh¸c nhau, ®é tin cËy cao vµ tèt. Häc sinh
ph¸t xÐt ®o¸n vµ ph©n biÖt kü cµng tríc khi tr¶ lêi.
XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc vµ suy nghÜ ë trªn, chóng t«i lùa chän ®Ò tµi “
X©y dùng hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän sö dông
1
trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ mét sè kiÕn thøc ch¬ng “§iÖn tÝch - §iÖn
Trêng”s¸ch VËt lý 11 n©ng cao THPT” víi mong muèn gãp phÇn nghiªn cøu
n©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ kiÓm tra ®¸nh gi¸ trong d¹y häc VËt lý ë
trêng Phæ th«ng.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi.
Nghiªn cøu x©y dùng ®îc mét hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan
nhiÒu lùa chän ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu khoa häc cña hÖ thèng c©u hái ®¸p øng
nh÷ng ®ßi hái cña viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸, tr×nh ®é n¾m v÷ng kiÕn thøc cña häc sinh
phÇn “§iÖn tÝch- §iÖn trêng” s¸ch VËt lý 11 N©ng cao – THPT.
3. Gi¶ thuyÕt khoa häc.
NÕu cã mét hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän
®îc so¹n th¶o mét c¸ch khoa häc phï hîp víi môc tiªu d¹y häc vµ néi dung
kiÕn thøc ch¬ng “§iÖn tÝch- §iÖn trêng” VËt lý 11 N©ng cao – THPT ®Ó sö
dông trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ th× cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, kh¸ch quan tr×nh
®é kiÕn thøc cña häc sinh gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc.
4. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi.
4.1. §èi tîng nghiªn cøu.
HÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän sö dông trong
kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp mét sè kiÕn thøc ch¬ng ‘’§iÖn tÝch - §iÖn
trêng ’’ cña häc sinh líp 11 n©ng cao - THPT.
4.2. Ph¹m vi nghiªn cøu.
§Ò tµi nghiªn cøu ph¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän
®Ó so¹n th¶o hÖ thèng c©u háØ sö dông trong kiÓm tra kiÕn thøc ch¬ng “ §iÖn
tÝch- §iÖn trêng” cña líp 11 n©ng cao - THPT vµ thùc nghiÖm trªn mét sè
líp 11 c¸c trêng THPT cña tØnh B¾c Giang.
5. NhiÖm vô nghiªn cøu cña ®Ò tµi.
- Nghiªn cøu c¬ së lý luËn vÒ kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc
sinh ë trêng phæ th«ng.
- Nghiªn cøu c¬ së lý luËn x©y dùng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan
nhiÒu lùa chän vËn dông c¬ së lý luËn.
2
- Nghiªn cøu môc tiªu néi dung kiÕn thøc phÇn “§iÖn tÝch- §iÖn trêng”
x¸c ®Þnh môc tiªu kiÓm tra.
- X©y dùng hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän cho
mét sè kiÕn thøc thuéc ch¬ng “§iÖn tÝch- §iÖn trêng”.
- Thùc nghiÖm s ph¹m ®¸nh gi¸ hÖ thèng c©u hái ®· so¹n th¶o
6. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.
- Nghiªn cøu lý luËn vÒ kiÓm tra ®¸nh gi¸, tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu
lùa chän.
- Nghiªn cøu thùc tiÔn.
+ §iÒu tra nh÷ng khã kh¨n c¬ b¶n, sai lÇm cña häc sinh.
+ Thùc nghiÖm s ph¹m, ®¸nh gi¸ hÖ thèng c©u hái.
+ Ph¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc nghiÖm s ph¹m
7. §ãng gãp cña ®Ò tµi.
- §ãng gãp vÒ mÆt lý luËn: §Ò tµi ®· nghiªn cøu, hÖ thèng l¹i lÝ luËn vÒ
kiÓm tra ®¸nh gi¸ vµ viÖc sö dông ph¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu
lùa chän ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ tr×nh ®é n¾m v÷ng kiÕn thøc cña häc sinh.
- §ãng gãp vÒ mÆt thùc tiÔn: Gãp phÇn kh¼ng ®Þnh tÝnh u viÖt cña
ph¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän trong kiÓm tra ®¸nh gi¸,
lµm tµi liÖu tham kh¶o vÒ kiÓm tra ®¸nh gi¸ trong bé m«n VËt lý ë trêng phæ
th«ng. HÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®· so¹n th¶o cã thÓ xem nh
lµ mét hÖ thèng bµi tËp, th«ng qua ®ã häc sinh cã thÓ tù kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt
qu¶ häc cña m×nh vµ cã thÓ sö dông lµm tµi liÖu.
8. CÊu tróc luËn v¨n.
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o, ®Ò tµi
gåm 03 ch¬ng.
Ch¬ng I : C¬ së lý luËn vÒ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc
sinh trong d¹y häc ë trêng phæ thæng.
Ch¬ng II: So¹n th¶o hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu
lùa chän mét sè kiÕn thøc ch¬ng “§iÖn tÝch- §iÖn trêng”.
Ch¬ng III: Thùc nghiÖm s ph¹m.
3
Ch¬ng I. C¬ së lý luËn vÒ kiÓm tra ®¸nh gi¸
kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh trong d¹y häc ë
nhµ trêng phæ th«ng
1.1.C¬ së lý luËn vÒ kiÓm tra ®¸nh gi¸ trong qu¸ tr×nh d¹y häc.
13
1.1.1.Kh¸i niÖm vÒ kiÓm tra ®¸nh gi¸.
KiÓm tra ®¸nh gi¸ ®îc hiÓu lµ sù theo dâi t¸c ®éng cña ngêi kiÓm tra
®èi víi ngêi häc cÇn thu ®îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó ®¸nh gi¸.
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ gåm c¸c kh©u:
- §o: Trong d¹y häc ®o lµ viÖc gi¸o viªn g¾n c¸c sè ( ®iÓm ) cho c¸c s¶n
phÈm cña häc sinh. §Ó viÖc ®o ®îc chÝnh x¸c th× ®Ò ra ph¶i ®¶m b¶o:
+ §é gi¸ trÞ: §Ò ra ph¶i c¨n cø vµo môc tiªu ch¬ng tr×nh häc.
+ §é trung thùc: §ã lµ kh¶ n¨ng lu«n cung cÊp cïng mét gi¸ trÞ cña cïng
mét ®¹i lîng víi cïng mét dông cô ®o.
+ §é nhËy: §ã lµ kh¶ n¨ng cña dông cô ®o cã thÓ ph©n biÖt ®îc khi hai
®¹i lîng chØ kh¸c nhau rÊt Ýt.
- Lîng gi¸: Lµ viÖc gi¶i thÝch c¸c th«ng tin thu ®îc vÒ kiÕn thøc kÜ
n¨ng cña häc sinh, lµm s¸ng tá tr×nh ®é t¬ng ®èi cña mét häc sinh so víi
thµnh tÝch chung cña tËp thÓ hoÆc tr×nh ®é cña häc sinh so víi yªu cÇu cña
ch¬ng tr×nh häc tËp.
+ Lîng gi¸ theo chuÈn: Lµ sù so s¸nh t¬ng ®èi víi chuÈn trung b×nh
chung cña tËp hîp.
+ Lîng gi¸ theo tiªu chÝ: Lµ sù ®èi chiÕu víi nh÷ng tiªu chÝ ®· ®Ò ra.
- §¸nh gi¸: Lµ viÖc ®a ra nh÷ng kÕt luËn nhÊt ®Þnh, ph¸n xÐt vÒ tr×nh
®é cña häc sinh.
C¸c bµi kiÓm tra, bµi tr¾c nghiÖm ®îc xem nh ph¬ng tiÖn ®Ó kiÓm tra
kiÕn thøc, kÜ n¨ng trong d¹y häc. V× vËy viÖc so¹n th¶o néi dung cô thÓ cña
4
c¸c bµi kiÓm tra cã tÇm quan träng ®Æc biÖt trong viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn
thøc, kÜ n¨ng.
1.1.2.Môc ®Ých cña kiÓm tra ®¸nh gi¸. 14
- ViÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ cã thÓ cã c¸c môc ®Ých kh¸c nhau tuú trêng
hîp. Trong d¹y häc kiÓm tra ®¸nh gi¸ gåm 3 môc ®Ých chÝnh:
+ KiÓm tra kiÕn thøc kÜ n¨ng ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é xuÊt ph¸t cña ngêi
häc cã liªn quan ®Õn viÖc x¸c ®Þnh néi dung ph¬ng ph¸p d¹y häc mét m«n
häc, mét häc phÇn s¾p b¾t ®Çu.
+ KiÓm tra nh»m môc ®Ých ®¸nh gi¸ thµnh tÝch kÕt qu¶ häc tËp hoÆc
nh»m nghiªn cøu ®¸nh gi¸ môc tiªu ph¬ng ph¸p d¹y häc.
+ KiÓm tra ®¸nh gi¸ nh»m môc ®Ých d¹y häc: B¶n th©n viÖc kiÓm tra
®¸nh gi¸ nh»m ®Þnh híng ho¹t ®éng chiÕm lÜnh kiÕn thøc cÇn d¹y.
- Môc ®Ých ®¸nh gi¸ trong ®Ò tµi nµy lµ:
+ X¸c nhËn kÕt qu¶ nhËn biÕt, hiÓu, vËn dông theo môc tiªu ®Ò ra.
+ X¸c ®Þnh xem khi kÕt thóc mét phÇn cña d¹y häc, môc tiªu cña d¹y
häc ®· ®¹t ®Õn møc ®é nµo so víi môc tiªu mong muèn.
+ T¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi d¹y n¾m v÷ng h¬n t×nh h×nh häc tËp cña häc
sinh gióp gi¸o viªn gi¶ng d¹y tèt h¬n, gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng d¹y vµ
häc vËt lý.
1.1.3.Chøc n¨ng cña kiÓm tra ®¸nh gi¸. 14
Chøc n¨ng cña kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®îc ph©n biÖt dùa vµo môc ®Ých kiÓm
tra ®¸nh gi¸. C¸c t¸c gi¶ nghiªn cøu kiÓm tra ®¸nh gi¸ nªu ra c¸c chøc n¨ng
kh¸c nhau.
GS. TrÇn B¸ Hoµnh ®Ò cËp ba chøc n¨ng cña ®¸nh gi¸ trong d¹y häc:
Chøc n¨ng s ph¹m, chøc n¨ng x· héi, chøc n¨ng khoa häc.
GS.TS Ph¹m H÷u Tßng, trong thùc tiÔn d¹y häc ë phæ th«ng th× chñ yÕu
quan t©m ®Õn chøc n¨ng s ph¹m, ®îc chia nhá thµnh ba chøc n¨ng: Chøc
n¨ng chuÈn ®o¸n; chøc n¨ng chØ ®¹o, ®Þnh híng ho¹t ®éng häc; chøc n¨ng
x¸c nhËn thµnh tÝch häc tËp, hiÖu qu¶ d¹y häc.
5
+ Chøc n¨ng chuÈn ®o¸n.
C¸c bµi kiÓm tra, tr¾c nghiÖm cã thÓ sö dông nh ph¬ng tiÖn thu lîm
th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc x¸c ®Þnh hoÆc viÖc c¶i tiÕn néi dung, môc tiªu vµ
ph¬ng ph¸p d¹y häc.
Dùa trªn kÕt qña kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc ta biÕt râ tr×nh ®é xuÊt ph¸t
cña ngêi häc ®Ó ®iÒu chØnh néi dung ph¬ng ph¸p d¹y häc cho phï hîp, cho
phÐp ®Ò xuÊt ®Þnh híng bæ khuyÕt nh÷ng sai sãt, ph¸t huy nh÷ng kÕt qu¶
trong c¶i tiÕn ho¹t ®éng d¹y häc ®èi víi nh÷ng phÇn kiÕn thøc ®· gi¶ng d¹y.
Dïng c¸c bµi kiÓm tra ®¸nh gi¸ khi b¾t ®Çu d¹y häc mét häc phÇn ®Ó
thùc hiÖn chøc n¨ng chuÈn ®o¸n.
+ Chøc n¨ng ®Þnh híng ho¹t ®éng häc.
C¸c bµi kiÓm tra, tr¾c nghiÖm kiÓm tra trong qu¸ tr×nh d¹y häc cã thÓ
®îc sö dông nh ph¬ng tiÖn, ph¬ng ph¸p d¹y häc. §ã lµ c¸c c©u hái kiÓm
tra tïng phÇn, kiÓm tra thêng xuyªn ®îc sö dông ®Ó chØ ®¹o ho¹t ®éng häc.
C¸c bµi tr¾c nghiÖm ®îc so¹n th¶o c«ng phu, nã lµ mét c¸ch diÔn ®¹t
môc tiªu d¹y häc cô thÓ ®èi víi c¸c kiÕn thøc, kÜ n¨ng nhÊt ®Þnh. Nã cã t¸c
dông ®Þnh híng ho¹t ®éng häc tËp tÝch cùc cña häc sinh. ViÖc th¶o luËn c¸c
c©u hái tr¾c nghiÖm ®îc tæ chøc tèt, ®óng lóc nã trë thµnh ph¬ng ph¸p d¹y
häc tÝch cùc, s©u s¾c vµ v÷ng ch¾c, gióp ngêi d¹y kÞp thêi ®iÒu chØnh, bæ
sung ho¹t ®éng d¹y cã hiÖu qu¶.
+ Chøc n¨ng x¸c nhËn thµnh tÝch häc tËp, hiÖu qu¶ d¹y häc.C¸c bµi kiÓm
tra tr¾c nghiÖm sau khi kÕt thóc d¹y mét phÇn ®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ thµnh
tÝch häc tËp, x¸c nhËn tr×nh ®é kiÕn thøc, kÜ n¨ng cña ngêi häc.
Víi chøc n¨ng nµy ®ßi hái néi dung c¸c bµi kiÓm tra tr¾c nghiÖm vµ c¸c tiªu
chÝ ®¸nh gi¸, c¨n cø theo c¸c môc tiªu d¹y häc cô thÓ ®· x¸c ®Þnh cho tõng kiÕn
thøc kÜ n¨ng. C¸c bµi kiÓm tra tr¾c nghiÖm nh vËy cã thÓ ®îc sö dông ®Ó nghiªn
cøu ®¸nh gi¸ môc tiªu d¹y häc vµ hiÖu qu¶ cña ph¬ng ph¸p d¹y häc.
1.1.4.C¸c yªu cÇu s ph¹m ®èi víi viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc
tËp cña häc sinh. 13
1.1.4.1.§¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸.
- Lµ sù ph¶n ¸nh trung thùc kÕt qu¶ lÜnh héi néi dung tµi liÖu häc tËp cña
6
häc sinh so víi yªu cÇu ch¬ng tr×nh qui ®Þnh.
- Néi dung kiÓm tra ph¶i phï hîp víi c¸c yªu cÇu ch¬ng tr×nh qui ®Þnh.
- Tæ chøc thi ph¶i ®¶m b¶o tÝnh nghiªm tóc, c«ng b»ng vµ d©n chñ.
§Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan trong kiÓm tra, ®¸nh gi¸ tõ kh©u ra ®Ò, tæ
chøc thi tíi kh©u cho ®iÓm, xu híng chung lµ tuú theo ®Æc trng m«n häc mµ
lùa chän h×nh thøc thi thÝch hîp.
1.1.4.2.§¶m b¶o tÝnh toµn diÖn.
Trong qu¸ tr×nh kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ph¶i chó
ý ®¸nh gi¸ c¶ sè lîng vµ chÊt lîng c¶ néi dung vµ h×nh thøc.
1.1.4.3.§¶m b¶o tÝnh thêng xuyªn vµ hÖ thèng.
- CÇn kiÓm tra, ®¸nh gi¸ häc sinh liªn tôc, thêng xuyªn trong mçi tiÕt
häc, sau mçi phÇn kiÕn thøc, mçi ch¬ng vµ häc k×.
- C¸c c©u hái kiÓm tra cÇn cã tÝnh l«gÝc vµ hÖ thèng.
1.1.4.4.§¶m b¶o tÝnh ph¸t triÓn.
- HÖ thèng c©u hái tõ dÔ ®Õn khã, tõ cô thÓ ®Õn trõu tîng.
- Tr©n träng sù cè g¾ng cña häc sinh, ®¸nh gi¸ cao nh÷ng tiÕn bé trong
häc tËp cña häc sinh.
1.1.5.Nguyªn t¾c chung cÇn qu¸n triÖt trong kiÓm tra ®¸nh gi¸. 13
§Ó ®¶m b¶o tÝnh khoa häc cña viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc, kÜ n¨ng
th× viÖc ®ã ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo mét qui tr×nh ho¹t ®éng chÆt chÏ.Qui tr×nh
nµy gåm:
- X¸c ®Þnh râ môc ®Ých kiÓm tra ®¸nh gi¸.
- X¸c ®Þnh râ néi dung cô thÓ cña c¸c kiÕn thøc kÜ n¨ng cÇn kiÓm tra
®¸nh gi¸, c¸c tiªu trÝ cô thÓ cña môc tiªu d¹y häc víi tõng ®¬n vÞ kiÕn thøc kÜ
n¨ng ®ã, ®Ó lµm c¨n cø ®èi chiÕu c¸c th«ng tin cÇn thu. ViÖc x¸c ®Þnh néi
dung kiÕn thøc cÇn chÝnh x¸c, cô thÓ, c« ®éng. ViÖc x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu,
tiªu chÝ ®¸nh gi¸ cÇn dùa trªn quan niÖm râ rµng vÒ môc tiªu d¹y häc.
- X¸c ®Þnh râ h×nh thøc kiÓm tra phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña néi dung
kiÕn thøc kÜ n¨ng cÇn kiÓm tra, phï hîp víi môc ®Ých kiÓm tra. CÇn nhËn râ
u nhîc ®iÓm cña mçi h×nh thøc kiÓm tra ®Ó cã thÓ sö dông phèi hîp vµ t×m
7
biÖn ph¸p ph¸t huy u ®iÓm vµ kh¾c phôc tèi ®a c¸c nhîc ®iÓm cña mçi h×nh
thøc ®ã.
- X©y dùng c¸c c©u hái, c¸c ®Ò bµi kiÓm tra, c¸c bµi tr¾c nghiÖm cho
phÐp thu lîm c¸c th«ng tin t¬ng øng víi c¸c tiªu chÝ ®· x¸c ®Þnh.
- TiÕn hµnh kiÓm tra, thu lîm th«ng tin, xem xÐt kÕt qu¶ vµ kÕt luËn ®¸nh gi¸.
1.1.6.C¸c h×nh thøc kiÓm tra ®¸nh gi¸ c¬ b¶n. 13
Ta chØ ®i s©u nghiªn cøu lo¹i tr¾c nghiÖm viÕt ®îc chia thµnh hai lo¹i.
LuËn ®Ò vµ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®Òu lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn kiÓm tra
kh¶ n¨ng häc tËp vµ c¶ hai ®Òu lµ tr¾c nghiÖm.Danh tõ “luËn ®Ò” ë ®©y kh«ng
chØ giíi h¹n trong ph¹m vi c¸c bµi “ luËn v¨n” mµ nã bao gåm c¸c h×nh thøc
kh¶o s¸t kh¸c th«ng thêng trong lèi thi cö, ch¼ng h¹n nh nh÷ng c©u hái lý
thuyÕt, nh÷ng bµi to¸n.C¸c chuyªn gia ®o lêng gäi chung c¸c h×nh thøc kiÓm
tra nµy lµ “tr¾c nghiÖm lo¹i luËn ®Ò” cho thuËn tiÖn ®Ó ph©n biÖt víi lo¹i tr¾c
nghiÖm gäi lµ “tr¾c nghiÖm kh¸ch quan”.ThËt ra viÖc dïng danh tõ “kh¸ch
quan” nµy ®Ó ph©n biÖt hai lo¹i kiÓm tra nãi trªn còng kh«ng ®óng h¼n, v× tr¾c
nghiÖm luËn ®Ò kh«ng nhÊt thiÕt lµ tr¾c nghiÖm “chñ quan” vµ tr¾c nghiÖm
kh¸ch quan kh«ng ph¶i lµ hoµn toµn “kh¸ch quan”.
Gi÷a luËn ®Ò vµ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cã mét sè kh¸c biÖt vµ t¬ng
®ång, song quan träng lµ c¶ hai ®Òu lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn kh¶o s¸t thµnh qu¶
häc tËp h÷u hiÖu vµ ®Òu cÇn thiÕt miÔn lµ ta n¾m v÷ng ph¬ng ph¸p so¹n th¶o
vµ c«ng dông cña mçi lo¹i.
Víi h×nh thøc luËn ®Ò viÖc kiÓm tra thêng béc lé nhiÒu nhîc ®iÓm lµ
kh«ng ph¶n ¸nh ®îc toµn bé néi dung, ch¬ng tr×nh, g©y t©m lý häc tñ vµ khi
chÊm bµi gi¸o viªn cßn nÆng tÝnh chñ quan v× thÕ ®Ó n©ng cao tÝnh kh¸ch quan
trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ nhiÒu t¸c gi¶ cho r»ng nªn sö dông tr¾c nghiÖm kh¸ch
quan. Nh×n chung nÕu x©y dùng vµ sö dung cã hiÖu qu¶ hÖ thèng c©u hái tr¾c
nghiÖm kh¸ch quan th× gãp phÇn vµo kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña h×nh thøc
kiÓm tra, thi tù luËn.
8
1.2.Môc tiªu d¹y häc. 14
1.2.1.TÇm quan träng cña c¸c môc tiªu d¹y häc.
- X¸c ®Þnh ®îc ph¬ng híng, tiªu chÝ ®Ó quyÕt ®Þnh vÒ néi dung,
ph¬ng ph¸p, ph¬ng tiÖn d¹y häc.
- Cã ®îc lý tëng râ rµng vÒ c¸i cÇn kiÓm tra ®¸nh gi¸ khi kÕt thóc mçi
m«n häc, häc phÇn hay trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y tõng kiÕn thøc cô thÓ.
- Th«ng b¸o cho ngêi häc biÕt nh÷ng c¸i mong ®îi ë ®Çu ra cña sù häc
lµ g×? §iÒu nµy gióp hä tù tæ chøc c«ng viÖc häc tËp cña m×nh.
- Cã ®îc ý tëng râ rµng vÒ c¸c kiÕn thøc, kÜ n¨ng, th¸i ®é cÇn cã cña
gi¸o viªn.
1.2.2.CÇn ph¸t biÓu môc tiªu nh thÕ nµo?
C¸c c©u ph¸t biÓu môc tiªu cÇn:
- Ph¶i râ rµng, cô thÓ, chÝnh x¸c, khoa häc.
- Ph¶i ®¹t tíi ®îc trong kho¸ häc hay ®¬n vÞ häc tËp.
- Ph¶i bao gåm néi dung häc tËp thiÕt yÕu cña m«n häc.
- Ph¶i qui ®Þnh râ kÕt qu¶ cña viÖc häc tËp, nghÜa lµ c¸c kh¶ n¨ng mµ
ngêi häc sÏ cã ®îc khi hä ®· ®¹t ®Õn môc tiªu.
- Ph¶i ®o lêng ®îc.
- Ph¶i chØ râ nh÷ng g× ngêi häc cã thÓ lµm ®îc vµo cuèi giai ®o¹n häc tËp.
1.2.3.Ph©n biÖt c¸c môc tiªu nhËn thøc.
C¸c nhµ khoa häc ®· ®a ra rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i c¸c môc tiªu kh¸c
nhau. Ba môc tiªu lín thêng ®îc kh¶o s¸t b»ng c¸c bµi tr¾c nghiÖm ë líp
häc lµ: NhËn biÕt- Th«ng hiÓu- VËn dông.
1.2.3.1.NhËn biÕt.
Tr×nh ®é nµy thÓ hiÖn ra ë kh¶ n¨ng nhËn ra ®îc, nhí l¹i ®îc, ph¸t biÓu
l¹i ®îc ®óng sù tr×nh bµy kiÕn thøc ®· cã, gi¶i ®¸p ®îc c©u hái thuéc d¹ng
“A lµ g×? ThÕ nµo? Thùc hiÖn A nh thÕ nµo?”.
Trong vËt lý c©u hái kiÓm tra tr×nh ®é nµy lµ nh÷ng c©u hái ®ßi hái: Ghi
nhí mét ®Þnh luËt, mét qui t¾c, nhËn biÕt c¸c dÊu hiÖu cña mét sù vËt, hiÖn
tîng, ghi nhí c¸c c«ng thøc ®¬n vÞ ®o.
9
1.2.3.2.Th«ng hiÓu ( ¸p dông kiÕn thøc gi¶i quyÕt t×nh huèng quen thuéc).
Tr×nh ®é nµy bao gåm c¶ nhËn biÕt, nhng ë møc cao h¬n lµ trÝ nhí, nã
liªn quan tíi ý nghÜa vµ c¸c mèi liªn hÖ cña nh÷ng g× häc sinh ®· biÕt, ®· häc.
Khi häc sinh lÆp l¹i ®óng mét ®Þnh luËt vËt lý chøng tá häc sinh biÕt ®Þnh
luËt Êy. Nõu häc sinh Êy gi¶i thÝch ®îc ý nghÜa cña nh÷ng kh¸i niÖm quan
träng trong ®Þnh luËt, hay minh ho¹ b»ng mét vÝ dô vÒ c¸c mèi liªn hÖ biÓu thÞ
bëi ®Þnh luËt ®ã th× cã nghÜa lµ häc sinh ®· hiÓu ®Þnh luËt nµy.
- Sù th«ng hiÓu kh¸i niÖm.
§ßi hái häc sinh ph¶i gi¶i thÝch ®îc kh¸i niÖm b»ng ng«n ng÷ cña riªng m×nh.
C©u hái kiÓm tra tr¾c nghiÖm tr×nh ®é nµy ph¶i ®îc diÔn ®¹t b»ng thø
ng«n ng÷ kh¸c nh÷ng g× ®· ®îc viÕt trong s¸ch gi¸o khoa.
- Sù th«ng hiÓu c¸c ý tëng phøc t¹p.
Môc tiªu lo¹i nµy ®ßi hái c¸c qu¸ tr×nh suy luËn phøc t¹p, nã ®îc chøng
tá b»ng kh¶ n¨ng gi¶i thÝch mèi liªn hÖ gi÷a c¸c yÕu tè. Nh÷ng c©u tr¾c
nghiÖm thuéc lo¹i nµy yªu cÇu häc sinh ph¶i.
+ Gi¶i thÝch
+ Ph©n biÖt c¸c sù kiÖn phï hîp ( hay kh«ng phï hîp ) gi÷a sù kiÖn vµ
quan ®iÓm.
+ Lùa chän th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò.
+ Suy diÔn tõ c¸c dù kiÖn ®· cho.
Trong vËt lý lo¹i c©u hái kiÓm tra tr×nh ®é nµy thêng lµ: Gi¶i thÝch mét
hiÖn tîng, vËn dông c¸c ®Þnh luËt, ®Þnh lý, qui t¾c ®Ó gi¶i quyÕt c¸c bµi to¸n
quen thuéc.
1.2.3.3.VËn dông s¸ng t¹o.
Kh¶ n¨ng vËn dông ®îc ®o lêng khi mét t×nh huèng míi ®îc t×nh bµy
ra, ngêi häc ph¶i quyÕt ®Þnh nguyªn lý nµo cÇn ®îc ¸p dông nh thÕ nµo
trong t×nh huèng nh vËy. Gi¶i quyÕt c©u hái: C¸c A nµo gi¶i quyÕt X vµ gi¶i
quyÕt nh thÕ nµo?
10
1.3. Ph¬ng ph¸p vµ kü thuËt tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa
chän. 13
1.3.1.C¸c h×nh thøc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan.
1.3.1.1.Tr¾c nghiÖm ®iÒn khuyÕt.
Cã thÓ cã hai d¹ng, chóng cã thÓ lµ nh÷ng c©u hái víi gi¶i ®¸p ng¾n, hay
còng cã thÓ gåm nh÷ng c©u ph¸t biÓu víi mét hay nhiÒu chç trèng mµ häc
sinh ph¶i ®iÒn vµo mét tõ hay mét côm tõ.
-¦u ®iÓm: ThÝ sinh cã c¬ héi tr×nh bÇy nh÷ng c©u tr¶ lêi ph¸t huy ãc
s¸ng t¹o cña häc sinh, ph¬ng ph¸p chÊm ®iÓm nhanh vµ tin cËy h¬n, mÊt c¬
héi ®o¸n mß, luyÖn trÝ nhí.
- Nhîc ®iÓm: ChÊm bµi mÊt nhiÒu thêi gian, thiÕu yÕu tè kh¸ch quan
khi chÊm ®iÓm, ph¹m vi c¸c vÊn ®Ò kh¶o s¸t hÑp, kh«ng cã kh¶ n¨ng kiÓm tra
ph¸t hiÖn sai lÇm cña häc sinh.
1.3.1.2.Tr¾c nghiÖm ®óng- sai.
Lo¹i nµy ®îc tr×nh bÇy díi d¹ng mét ph¸t biÓu vµ häc sinh ph¶i tr¶ lêi
b»ng c¸ch chän( §) hay sai ( S ).
- ¦u ®iÓm: §©y lµ lo¹i c©u hái ®¬n gi¶n nhÊt ®Ó tr¾c nghiÖm vÒ nh÷ng
kiÕn thøc. Nã gióp cho viÖc tr¾c nghiÖm mét lÜnh vùc réng lín trong kho¶ng
thêi gian thi ng¾n, so¹n nhanh.
- Nhîc ®iÓm: Cã thÓ khuyÕn khÝch sù ®o¸n mß nªn khã cã thÓ x¸c ®Þnh
sai lÇm chñ yÕu cña häc sinh khi häc mét kiÕn thøc cô thÓ, cã ®é tin cËy thÊp.
Häc sinh rÔ cã thãi quen häc thuéc lßng v× lo¹i c©u hái nµy ®îc gi¸o viªn
trÝch nguyªn v¨n s¸ch gi¸o khoa, kh«ng g©y høng thó cho häc sinh giái.
1.3.1.3.Tr¾c nghiÖm ghÐp ®«i ( xøng hîp ).
Lµ lo¹i rÊt th«ng dông gåm cã hai cét, gåm nhãm ch÷ hay kh«ng. Dùa
vµo c©u hái hiÓu biÕt cña m×nh häc sinh sÏ ghÐp ch÷, nhãm ch÷ t¬ng øng.
Mçi phÇn tö trong c©u tr¶ lêi cã thÓ dïng mét hay nhiÒu lÇn víi mét c©u hái.
- ¦u ®iÓm: C¸c c©u hái ghÐp ®«i dÔ viÕt vµ dÔ sö dông, Ýt tèn giÊy h¬n
khi in, gi¶m ®îc yÕu tè may rñi.
- Nhîc ®iÓm: Kh«ng thÝch hîp cho viÖc thÈm ®Þnh kh¶ n¨ng vËn dông,
11
mÊt nhiÒu thêi gian ®äc.
1.3.1.4.Ph¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän.
D¹ng tr¾c nghiÖm kh¸ch quan hay dïng nhÊt lµ lo¹i tr¾c nghiÖm kh¸ch quan
nhiÒu lùa chän. §©y lµ lo¹i c©u hái mµ chóng t«i sö dông trong hÖ thèng ch¬ng sau.
Mét c©u hái d¹ng nhiÒu lùa chän gåm hai phÇn: phÇn “gèc” vµ phÇn “lùa chän”.
+ PhÇn gèc: Lµ mét c©u hái hoÆc lµ mét c©u bá löng ( cha hoµn tÊt).
Yªu cÇu ph¶i t¹o c¨n b¶n cho sù lùa chän, b»ng c¸ch ®Æt ra mét vÊn ®Ò hay
®a ra mét ý tëng râ rµng gióp cho ngêi lµm bµi cã thÓ hiÓu râ c©u hái Êy
muèn ®ßi hái ®iÒu g× ®Ó lùa chän c©u tr¶ lêi thÝch hîp.
+ PhÇn lùa chän ( thêng lµ 4 hay 5 lùa chän ) gåm cã nhiÒu gi¶i ph¸p cã
thÓ lùa chän, trong ®ã cã mét lùa chän ®îc dù ®Þnh lµ ®óng, hay ®óng nhÊt,
cßn nh÷ng phÇn cßn l¹i lµ nh÷ng “måi nhö ”. §iÒu quan träng lµ lµm sao cho
nh÷ng “måi nhö ” Êy ®Òu hÊp dÉn ngang nhau vãi nh÷ng häc sinh cha häc kÜ
hay cha hiÓu kÜ bµi häc.
Trong ®Ò tµi, chóng t«i chän tr¾c nghiÖm kh¸ch quan 4 lùa chän v× theo
chóng t«i nÕu Ýt lùa chän h¬n th× kh«ng bao qu¸t ®îc sai lÇm cña häc sinh,
nhiÒu lùa chän h¬n th× cã nh÷ng måi thiÕu c¨n cø.
- ¦u ®iÓm:
+ TÝnh kh¸ch quan khi chÊm.
+ KiÓm tra ®¸nh gi¸ nh÷ng môc tiªu ®¸nh gi¸ kh¸c nhau.
+ §é tin cËy cao vµ tèt.
+ Häc sinh ph¶i xÐt ®o¸n vµ ph©n biÖt kÜ cµng tríc khi tr¶ lêi.
+ Ph©n tÝch ®îc tÝnh chÊt cña c©u hái.
- Nhîc ®iÓm:
+ Khã so¹n c©u hái.
+ ThÝ sinh nµo ãc s¸ng t¹o cã thÓ t×m ra c©u tr¶ lêi hay h¬n ph¬ng ¸n ®·
cho, nªn hä cã thÓ sÏ kh«ng tho¶ m·n.
+ C¸c c©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän cã thÓ kh«ng ®o ®îc
kh¶ n¨ng ph¸n ®o¸n tinh vi vµ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò khÐo lÐo mét c¸ch
hiÖu nghiÖm b»ng lo¹i c©u hái tù luËn so¹n kÜ.
12
+ Tèn nhiÒu giÊy ®Ó in lo¹i c©u hái nµy h¬n lo¹i c©u hái kh¸c, tèn nhiÒu
thêi gian ®Ó ®äc c©u hái.
1.3.2.C¸c giai ®o¹n so¹n th¶o mét bµi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu
lùa chän.
- C¸ch tèt nhÊt ®Ó lªn kÕ ho¹ch cho mét bµi tr¾c nghiÖm lµ liÖt kª c¸c
môc tiªu gi¶ng d¹y cô thÓ hay n¨ng lùc cÇn ®o lêng hay nãi c¸ch kh¸c lµ x¸c
®Þnh râ môc ®Ých cña bµi tr¾c nghiÖm.
- Sù ph©n tÝch vÒ néi dung sÏ cho ta mét b¶n tãm t¾t ý ®å ch¬ng tr×nh
gi¶ng d¹y ®îc diÔn ®¹t theo néi dung.Nh÷ng lÜnh vùc nµo trong c¸c néi dung
®ã nªn ®a vµo trong bµi tr¾c nghiÖm ®¹i diÖn nµy.
CÇn ph¶i suy nghÜ c¸ch tr×nh bµy c¸c c©u díi h×nh thøc nµo cho hiÖu
qu¶ nhÊt vµ møc ®é khã dÔ cña bµi tr¾c nghiÖm ®Õn ®©u.
1.3.2.1.Môc ®Ých cña bµi tr¾c nghiÖm.
Mét bµi tr¾c nghiÖm cã thÓ phôc vô nhiÒu môc ®Ých, nhng bµi tr¾c
nghiÖm lîi Ých vµ hiÖu qu¶ nhÊt khi nã ®îc so¹n th¶o ®Ó nh»m phôc vô cho
môc ®Ých chuyªn biÖt nµo ®ã.
- NÕu bµi tr¾c nghiÖm lµ mét bµi thi cuèi k× sö dông ®Ó xÕp h¹ng häc
sinh th× c¸c c©u so¹n ph¶i ®¶m b¶o ®iÓm sè ®îc ph©n t¸n réng, nh vËy míi
ph¸t hiÖn ra ®îc häc sinh giái vµ häc sinh kÐm.
- NÕu bµi tr¾c nghiÖm lµ mét bµi kiÓm tra ®Ó sö dông kiÓm tra nh÷ng
hiÓu biÕt tèi thiÓu vÒ mét phÇn nµo ®ã th× ta so¹n th¶o nh÷ng c©u hái sao cho
hÇu hÕt häc sinh ®Òu ®¹t ®îc ®iÓm tèi ®a.
- NÕu bµi tr¾c nghiÖm sö dông trong viÖc chuÈn ®o¸n, t×m ra nh÷ng chç
m¹nh, chç yÕu cña häc sinh, gióp cho gi¸o viªn ®iÒu chØnh ph¬ng ph¸p d¹y
phï hîp th× c¸c c©u tr¾c nghiÖm ®îc so¹n th¶o sao cho t¹o c¬ héi cho häc
sinh ph¹m tÊt c¶ sai lÇm vÒ m«n häc nÕu cha häc kÜ.
Bªn c¹nh c¸c môc ®Ých nãi trªn ta cã thÓ dïng tr¾c nghiÖm víi môc ®Ých
luyÖn tËp gióp cho häc sinh hiÓu thªm bµi häc vµ cã thÓ lµm quen víi nèi thi
tr¾c nghiÖm.
Nh vËy, tr¾c nghiÖm cã thÓ phôc vô nhiÒu môc ®Ých, ngêi so¹n tr¾c
13
nghiÖm ph¶i biÕt râ môc ®Ých cña m×nh th× míi so¹n ®îc bµi tr¾c nghiÖm cã
gi¸ trÞ v× môc ®Ých chi phèi néi dung, h×nh thøc bµi tr¾c nghiÖm.
1.3.2.2.Ph©n tÝch néi dung m«n häc.
- T×m ra nh÷ng kiÕn thøc, nh÷ng kh¸i niÖm quan träng trong néi dung
m«n häc ®Ó ®a ra kh¶o s¸t trong c¸c c©u tr¾c nghiÖm.
- Ph©n ra hai lo¹i th«ng tin ®îc tr×nh bµy trong m«n häc.
+ Mét lµ nh÷ng th«ng tin nh»m gi¶i nghÜa hay minh ho¹.
+ Hai lµ nh÷ng kh¸i niÖm quan träng cña m«n häc, lùa chän nh÷ng g×
häc sinh cÇn nhí.
-
Lùa chän mét sè th«ng tin vµ ý tëng ®ßi hái häc sinh ph¶i cã kh¶
n¨ng øng dông nh÷ng ®iÒu ®· biÕt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trong t×nh huèng míi.
1.3.2.3.ThiÕt lËp dµn bµi tr¾c nghiÖm.
Sau khi n¾m v÷ng môc ®Ých cña bµi tr¾c nghiÖm vµ ph©n tÝch néi dung
m«n häc ta lËp ®îc mét dµn bµi cho tr¾c nghiÖm. LËp mét b¶ng ma trËn hai
chiÒu, mét chiÒu biÓu thÞ néi dung vµ chiÒu kia biÓu thÞ c¸c qu¸ tr×nh t duy (
môc tiªu ) mµ bµi tr¾c nghiÖm muèn kh¶o s¸t. Sè c©u hái cÇn ®îc ®a vµo
trong mçi lo¹i ph¶i ®îc x¸c ®Þnh râ vµ ma trËn nµy ph¶i ®îc chuÈn bÞ xong
tríc khi c¸c c©u hái tr¾c nghiÖm ®îc viÕt ra.
Mét mÉu dµn bµi:
HiÓu
Môc tiªu
Néi dung
NhËn biÕt
(Sè c©u)
¸p dông kiÕn thøc
VËn dông
gi¶i quyÕt t×nh
S¸ng t¹o
huèng quen thuéc
(Sè c©u)
Tæng
céng
(Sè c©u)
Kh¸i niÖm ®iÖn tÝch
8
7
5
20
Kh¸i niÖm ®iÖn trêng
6
9
5
20
C«ng cña lùc ®iÖn
3
5
2
10
Tæng céng
17
21
12
50
14
1.3.2.4.Sè c©u hái trong bµi.
- Sè c©u hái ®îc trong bµi tr¾c nghiÖm ph¶i tiªu biÓu cho toµn thÓ kiÕn
thøc mµ ta ®ßi hái ë häc sinh ph¶i cã.
- Sè c©u hái phô thuéc vµo thêi gian dµnh cho nã, nhiÒu bµi tr¾c nghiÖm
®îc giíi h¹n trong kho¶ng thêi gian mét tiÕt häc hoÆc kÐm h¬n. Ta cã thÓ gi¶
®Þnh r»ng ngay c¶ nh÷ng häc sinh lµm chËm còng cã thÓ tr¶ lêi mét c©u tr¾c
nghiÖm nhiÒu lùa chän trong 1,5 phót.
1.3.3.Mét sè nguyªn t¾c so¹n th¶o nh÷ng c©u TNKQNLC. 13
C©u hái thuéc d¹ng nµy gåm hai phÇn: PhÇn gèc vµ phÇn lùa chän. PhÇn
gèc lµ mét c©u hái hay mét c©u bá löng. PhÇn lùa chän gåm mét sè ( thêng
lµ 4 hoÆc 5 ) c©u tr¶ lêi hay c©u bæ sung ®Ó lùa chän.
ViÕt c¸c c©u tr¾c nghiÖm sao cho ph©n biÖt ®îc häc sinh giái vµ häc
sinh kÐm.
- §èi víi phÇn gèc: Dï lµ mét c©u hái hay c©u bæ sung ®Òu ph¶i t¹o c¬
së cho sù lùa chän b»ng c¸ch ®Æt ra mét vÊn ®Ò hay ®a ra nh÷ng ý tëng râ
rµng gióp cho sù lùa chän ®îc dÔ dµng.
+ Còng cã khi phÇn gèc lµ mét c©u phñ ®Þnh, trong trêng hîp Êy ph¶i in
®Ëm hoÆc g¹ch díi ch÷ diÔn t¶ sù phñ ®Þnh ®Ó häc sinh ph¶i nhÇm.
+ PhÇn gèc vµ phÇn lùa chän khi kÕt hîp ph¶i mang ý nghÜa trän vÑn, tuy
nhiªn nªn s¾p xÕp c¸c ý vµo phÇn gèc sao cho.
. PhÇn lùa chän ®îc ng¾n gän.
. Ngêi ®äc thÊy néi dung cÇn kiÓm tra.
- §èi víi phÇn lùa chän:
+ Trong 4 hay 5 ph¬ng ¸n lùa chän chØ cã mét ph¬ng ¸n ®óng.
+ C©u lùa chän kh«ng nªn qu¸ ng©y ng«.
+ Nªn tr¸nh 2 lÇn phñ ®Þnh liªn tiÕp.
+ C¸c c©u tr¶ lêi ph¶i cã vÎ hîp lÝ.
+ C¸c c©u chän ph¶i ®ång nhÊt vÒ ®ång nghÜa, ©m thanh
+ Kh«ng nªn cã nh÷ng c©u hái gièng hay t¬ng tù s¸ch gi¸o khoa.
+ C¸c c©u chän ®óng ph¶i ®îc s¾p xÕp ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau víi sè lÇn
15
t¬ng ®¬ng.
1.4.C¸ch tr×nh bµy vµ chÊm ®iÓm mét bµi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan
nhiÒu lùa chän
1.4.1.C¸ch tr×nh bµy.
- C¸ch 1: Dïng m¸y chiÕu, ta cã thÓ viÕt bµi tr¾c nghiÖm trªn phim ¶nh
råi chiÕu lªn mµn ¶nh tõng phÇn hay tõng c©u. Mçi phÇn, mçi c©u ®îc chiÕu
lªn mµn ¶nh trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®ñ cho häc sinh b×nh thêng cã
thÓ tr¶ lêi ®îc. C¸ch nµy cã u ®iÓm.
+ KiÓm so¸t ®îc thêi gian.
+ Tr¸nh ®îc sù thÊt tho¸t ®Ò thi
+ Tr¸nh ®îc phÇn nµo gian lËn
+ §¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng trong kiÓm tra, ®¸nh gi¸.
- C¸ch 2: Th«ng dông h¬n lµ in b»ng tr¾c nghiÖm ra nhiÒu b¶n t¬ng øng
víi sè ngêi dù thi. Trong ph¬ng ¸n nµy cã hai c¸ch tr¶ lêi kh¸c nhau:
+ Bµi cã dµnh phÇn tr¶ lêi cña häc sinh ngay trªn ®Ò thi, th¼ng ë phÝa bªn
ph¶i hay ë phÝa bªn tr¸i.
+ Bµi häc sinh ph¶i tr¶ lêi b»ng phiÕu riªng theo mÉu:
C©u 1
A
B
C
D
E
Bá trèng
C©u 2
A
B
C
D
E
Bá trèng
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
- Lu ý khi in bµi tr¾c nghiÖm.
+ Tr¸nh in sai, in kh«ng râ rµng, thiÕu sãt
+ CÇn ®îc tr×nh bµy râ rµng dÔ ®äc
+ CÇn lµm næi bËt phÇn gèc, phÇn lùa chän, cÇn xÕp c¸c c©u theo hµng
hoÆc theo cét cho dÔ ®äc
+ §Ó tr¸nh sù gian lËn cña häc sinh ta cã thÓ in thµnh nh÷ng bé bµi tr¾c
nghiÖm víi nh÷ng c©u hái gièng nhau nhng thø tù c¸c c©u hái bÞ ®¶o lén.
16
1.4.2.ChuÈn bÞ häc sinh.
- B¸o tríc cho häc sinh ngµy giê thi, h×nh thøc, néi dung thi. HuÊn
luyÖn cho häc sinh vÒ c¸ch thi tr¾c nghiÖm, nhÊt lµ trong trêng hîp häc sinh
dù thi lÇn ®Çu.
- Ph¶i nh¾c nhë häc sinh tríc khi lµm bµi.
+ Häc sinh ph¶i l¾ng nghe vµ ®äc kÜ cµng nh÷ng lêi chØ dÉn c¸ch lµm bµi
tr¾c nghiÖm.
+ Häc sinh ph¶i ®îc biÕt vÒ c¸ch tÝnh ®iÓm.
+ Häc sinh ph¶i ®îc nh¾c nhë ph¶i ®¸nh dÊu c¸c c©u lùa chän mét c¸ch
râ rµng, s¹ch sÏ.
+ Häc sinh cÇn ®îc khuyÕn khÝch tr¶ lêi tÊt c¶ c¸c c©u hái dï kh«ng
hoµn toµn ch¾c ch¾n.
+ Häc sinh nªn b×nh tÜnh khi lµm bµi tr¾c nghiÖm kh«ng nªn lo n¾ng qu¸.
+ Trang bÞ cho häc sinh nh÷ng kÜ thuËt lµm bµi thi tr¾c nghiÖm.
1.4.3.C«ng viÖc cña gi¸m thÞ.
- §¶m b¶o ®óng, ®ñ thêi gian lµm bµi cña häc sinh.
- XÕp chç ngåi cho häc sinh sao cho c¸c häc sinh ngåi c¹nh nhau kh«ng
cïng mét m· ®Ò.
- Ph¸t ®Ò thi xen kÏ hîp lý.
- Kh«ng cho häc sinh mang tµi liÖu vµ m¸y ®iÖn tho¹i vµo phßng thi.
1.4.4.ChÊm bµi.
- Dïng m¸y chÊm bµi.
- Dïng m¸y vi tÝnh chÊm bµi.
- Nhng c¸ch chÊm bµi th«ng dông nhÊt cña gi¸o viªn ë líp häc lµ dïng
b¶ng ®ôc lç. B¶ng nµy cã thÓ dïng mét miÕng b×a ®ôc lç ë nh÷ng c©u tr¶ lêi
®óng. §Æt b¶ng ®ôc lç lªn trªn b¶ng tr¶ lêi, nh÷ng dÊu g¹ch ë c¸c c©u tr¶ lêi
®óng hiÖn qua lç.
1.4.5.C¸c lo¹i ®iÓm cña bµi tr¾c nghiÖm.
Cã hai lo¹i ®iÓm:
- §iÓm th«: TÝnh b»ng ®iÓm sè cho trªn bµi tr¾c nghiÖm. Trong bµi tr¾c
17
nghiÖm mçi c©u ®óng ®îc tÝnh mét ®iÓm vµ c©u sai lµ 0 ®iÓm. Nh vËy ®iÓm
th« lµ tæng ®iÓm tÊt c¶ c¸c c©u ®óng trong bµi tr¾c nghiÖm.
- §iÓm chuÈn: Nhê ®iÓm chuÈn cã thÓ so s¸nh ®iÓm sè cña häc sinh
trong nhiÒu nhãm hoÆc gi÷a nhiÒu bµi tr¾c nghiÖm cña nhiÒu m«n kh¸c nhau.
xx
s
C«ng thøc tÝnh ®iÓm chuÈn: Z =
Trong ®ã: x: §iÓm th«
x: §iÓm th« trung b×nh cña nhãm lµm bµi tr¾c nghiÖm
s: §é lÖch chuÈn cña nhãm Êy
BÊt lîi khi dïng ®iÓm chuÈn z lµ:
+ Cã nhiÒu trÞ sè z ©m, g©y nhiÒu khã kh¨n khi tÝnh to¸n
+ TÊt c¶ c¸c ®iÓm z ®Òu lµ sè lÎ
§Ó tr¸nh khã kh¨n nµy ngêi ta dïng ®iÓm chuÈn biÕn ®æi T:
+ T = 10Z + 50 ( Trung b×nh lµ 50, ®é lÖch chuÈn lµ 10 ).
HoÆc V = 4Z ( Trung b×nh lµ 10, ®é lÖch chuÈn lµ 4 )
+ §iÓm 11 bËc ( Tõ 0 ®Õn 10 ) dïng ë níc ta hiÖn nay, ë ®©y chän ®iÓm
trung b×nh lµ 5, ®é lÖch tiªu chuÈn lµ 2 nªn V = 2Z + 5.
VÝ dô: Sinh viªn cã ®iÓm th« lµ 49; ®iÓm trung b×nh cña nhãm häc sinh
lµm bµi tr¾c nghiÖm lµ 31,56; ®é lÖch tiªu chuÈn lµ 8,64. Ta cã:
+ §iÓm tiªu chuÈn Z:
Z=
(49 31,56)
= 2,027
8,64
+ §iÓm chuÈn T:
T = 10Z + 50 = 10.2,027 + 50 = 70,27
+ §iÓm V:
V = 2Z + 5 = 2.2,027 + 5 = 9,054
- C¸ch tÝnh ®iÓm trung b×nh thùc tÕ vµ trung b×nh lý thuyÕt cña bµi tr¾c
nghiÖm
+ Trung b×nh thùc tÕ: Tæng sè ®iÓm th« toµn bµi tr¾c nghiÖm cña tÊt c¶
mäi ngêi lµm bµi trong nhãm chia cho tæng sè ngêi. §iÓm nµy tuú thuéc
vµo bµi lµm cña tõng nhãm.
18
x =
x
i
N
+ Trung b×nh lý thuyÕt: Lµ trung b×nh céng cña ®iÓm tèi ®a cã thÓ cã víi
®iÓm may rñi cã thÓ lµm ®óng ( sè c©u chia sè lùa chän ). §iÒu nµy kh«ng
thay ®æi víi mét bµi tr¾c nghiÖm cè ®Þnh.
VÝ dô: Mét bµi cã 50 c©u hái, mçi c©u cã 4 lùa chän, ta cã
§iÓm may rñi:
50
= 12,5
4
Trung b×nh lý thuyÕt:
12,5 50
= 31,25
2
1.5.Ph©n tÝch c©u hái. 13
1.5.1.Môc ®Ých cña ph©n tÝch c©u hái.
- KÕt qu¶ bµi kiÓm tra gióp gi¸o viªn ®¸nh gi¸ møc ®é thµnh c«ng cña
c«ng viÖc gi¶ng d¹y vµ häc tËp ®Ó thay ®æi ph¬ng ph¸p lÒ lèi lµm viÖc.
- §Ó xem häc sinh tr¶ lêi mçi c©u nh thÕ nµo, vµ tõ ®ã söa l¹i c¸c c©u
hái ®Ó bµi tr¾c nghiÖm cã thÓ ®o lêng thµnh qu¶ kh¶ n¨ng häc tËp mét c¸ch
h÷u hiÖu h¬n.
1.5.2.Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c©u hái.
Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c©u hái cña mét bµi tr¾c nghiÖm thµnh qu¶ häc
tËp chóng ta thêng so s¸nh c©u tr¶ lêi cña häc sinh ë mçi c©u hái víi ®iÓm sè
chung toµn bµi. Chóng ta mong cã nhiÒu häc sinh ë nhãm ®iÓm cao vµ Ýt häc
sinh ë nhãm ®iÓm thÊp tr¶ lêi ®óng mçi c©u hái. NÕu kÕt qu¶ kh«ng nh vËy,
cã thÓ c©u hái viÕt cha chuÈn hoÆc vÊn ®Ò cha ®îc d¹y ®óng møc.
§Ó xÐt mèi t¬ng quan gi÷a c¸ch tr¶ lêi mçi c©u hái víi ®iÓm tæng qu¸t
chóng ta cã thÓ lÊy 25- 27% häc sinh cã nhãm ®iÓm cao nhÊt vµ 25- 27% häc
sinh cã nhãm ®iÓm thÊp nhÊt.
Chóng ta ®Õm sè c©u tr¶ lêi cho mçi c©u hái trong bµi tr¾c nghiÖm. ë mçi
c©u hái cÇn biÕt cã bao nhiªu häc sinh tr¶ lêi ®óng, bao nhiªu häc sinh chän
mçi c©u sai, bao nhiªu häc sinh kh«ng tr¶ lêi. Khi ®Õm sù ph©n bè c¸c c©u tr¶
lêi nh thÕ ë c¸c nhãm cã ®iÓm cao, ®iÓm thÊp vµ ®iÓm trung b×nh ta sÏ suy ra:
19
- Møc ®é khã cña c©u hái
- Møc ®é ph©n biÖt nhãm giái vµ nhãm kÐm cña mçi c©u hái
- Møc ®é l«i cuèn cña c¸c c©u måi
Sau khi chÊm mét bµi tr¾c nghiÖm chóng ta thùc hiÖn c¸c giai ®o¹n sau ®©y.
- S¾p xÕp c¸c bµi lµm theo tæng sè ®iÓm tõ cao xuèng thÊp
- Chia tËp bµi ra 3 phÇn:
+ PhÇn 1: 25% hoÆc 27% nh÷ng bµi ®iÓm cao
+ PhÇn 2: 50% hoÆc 46% bµi trung b×nh
+ PhÇn 3: 25% hoÆc 27% nh÷ng bµi ®iÓm thÊp
- LËp mét b¶ng cã d¹ng nh sau:
C©u hái
sè
Sè ngêi
C©u trë
Tæng sè
Sè giái
lêi ®Ó
Nhãm
Nhãm
Nhãm
ngêi
trõ sè
chän
giái
TB
kÐm
chän
kÐm
A
B
C*
1
D
Bá trèng
Tæng éng
+ Ghi c¸c sè ®· thèng kª ®îc trªn bµi chÊm vµo b¶ng víi tõng nhãm vµ
tõng c©u
+ Hoµn thiÖn b¶ng ®· lËp
+ Cét sè giái trõ sè kÐm cã thÓ cã gi¸ trÞ ©m, tæng ®¹i sè ë cét nµy b»ng 0
1.5.3.Gi¶i thÝch kÕt qu¶.
1.5.3.1.Ph©n tÝch sù ph©n bè sè ngêi chän c¸c c©u tr¶ lêi cho mçi c©u hái.
- Ph©n tÝch xem c©u måi cã hay kh«ng, cã hiÖu nghiÖm kh«ng. NÕu cét
cuèi cïng cã gi¸ trÞ ©m vµ trÞ tuyÖt ®èi cµng lín th× måi cµng hay. NÕu cét
cuèi b»ng 0 cÇn xem xÐt l¹i c©u måi ®ã v× nã kh«ng ph©n biÖt ®îc nhãm giái
vµ nhãm kÐm, c©u tr¶ lêi ®óng bao giê còng cã gi¸ trÞ d¬ng cao.
20
- Xem thêm -
.PDF 
144 
169 
71 
