Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Xây dựng công nghệ tính toán dự báo lũ lớn hệ thống sông hồng - thái bình...

Tài liệu Xây dựng công nghệ tính toán dự báo lũ lớn hệ thống sông hồng - thái bình

.PDF
371
79
121

Mô tả:

bé tµi nguyªn vµ m«i tr−êng ViÖn Khoa häc KhÝ t−îng Thñy v¨n vµ M«i tr−êng b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi X©y dùng c«ng nghÖ tÝnh to¸n dù b¸o lò lín hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh 8740 Hµ Néi, 2011 bé tµi nguyªn vµ m«i tr−êng ViÖn Khoa häc KhÝ t−îng Thñy v¨n vµ M«i tr−êng b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi X©y dùng c«ng nghÖ tÝnh to¸n dù b¸o lò lín hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh Chñ nhiÖm ®Ò tµi: C¸c céng t¸c viªn: TrÇn Thôc TrÇn Thanh Xu©n Huúnh ThÞ Lan H−¬ng NguyÔn Xu©n HiÓn §Æng Quang ThÞnh TrÇn ThÞ BÝch Nga NguyÔn V¨n §¹i Phïng ThÞ Thu Trang Hµ Néi, 2011 b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc X©y dùng c«ng nghÖ tÝnh to¸n dù b¸o lò lín hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh C¸c céng t¸c viªn chÝnh: TT Tªn 1 TrÇn Thanh Xu©n 2 Huúnh ThÞ Lan H−¬ng Häc vÞ PGS, TS TS 3 4 5 6 7 Nghiªn cøu viªn Nghiªn cøu viªn Nghiªn cøu viªn Nghiªn cøu viªn Nghiªn cøu viªn NguyÔn Xu©n HiÓn §Æng Quang ThÞnh TrÇn ThÞ BÝch Nga NguyÔn V¨n §¹i Phïng ThÞ Thu Trang Ngµy th¸ng n¨m 2011 Chñ nhiÖm ®Ò tµi C¬ quan Chuyªn gia ViÖn Khoa häc KhÝ t−îng Thñy v¨n vµ M«i tr−êng (KHKTTVMT) ViÖn KHKTTVMT ViÖn KHKTTVMT ViÖn KHKTTVMT ViÖn KHKTTVMT ViÖn KHKTTVMT Ngµy th¸ng n¨m 2011 Thñ tr−ëng c¬ quan chñ tr× PGS. TS. TrÇn Thôc Ngµy th¸ng n¨m 2011 Chñ tÞch Héi ®ång Ngµy th¸ng n¨m 2011 Thñ tr−ëng c¬ quan qu¶n lý ®Ò tµi Môc lôc BiÓu B¶ng B¶ng Néi Dung Trang 1.1 S¬ l−îc vÒ qu¸ tr×nh sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p, m« h×nh dù b¸o thñy v¨n h¹n ng¾n ë Trung t©m dù b¸o Trung ¦¬ng 14 2.1 B¶ng ph©n phèi ®é cao cña l−u vùc s«ng Hång 2.2 Lo¹i ®Êt trªn l−u vùc s«ng Hång – Th¸i B×nh 18 20 2.3 B¶ng tæng hîp ®é che phñ rõng c¸c tØnh n»m trong hÖ thèng s«ng Hång-Th¸i B×nh 23 2.4 L−îng m−a trung b×nh th¸ng cña c¸c tr¹m ®Æc tr−ng l−u vùc s«ng Hång-Th¸I B×nh 2.5 L−îng m−a mét ngµy lín nhÊt, l−u vùc hÖ thèng s«ng Hång vµ s«ng Th¸i B×nh 2.6 Ph©n bè m−a trªn l−u vùc s«ng Hång - Th¸i B×nh (øng víi mét sè trËn lò lín ®iÓn h×nh) 2.7 §Æc tr−ng h×nh th¸i c¸c l−u vùc s«ng chÝnh 2.8 L−u l−îng ®Ønh lò lín nhÊt trong n¨m trªn c¸c s«ng 2.9 TØ sè l−u l−îng ®Ønh lò trªn ba s«ng so víi ®Ønh lò s«ng Hång t¹i S¬n T©y trong c¸c trËn lò lín ®iÓn h×nh 2.10 Kh¶ n¨ng sinh lò h¹ du gi÷a c¸c s«ng 2.11 Cao tr×nh ®ª t¹i Hµ Néi qua c¸c n¨m 3.1 C¸c ®Æc tr−ng l−u vùc phÇn th−îng l−u hÖ thèng s«ng Hång-Th¸i B×nh 3.2 C¸c tr¹m m−a ®−îc sö dông ®Ó tÝnh to¸n dù b¸o thuû v¨n cho c¸c tr¹m th−îng nguån hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh 3.3 Träng sè c¸c tr¹m m−a cña c¸c l−u vùc bé phËn 3.4 Th«ng sè m« h×nh NAM cho c¸c l−u vùc bé phËn 3.5 KÕt qu¶ hiÖu chØnh vµ kiÓm nghiÖm m« h×nh m−a - dßng ch¶y 3.6 Sè liÖu cña c¸c tr¹m thñy v¨n ®−îc dïng trong m« h×nh 3.7 Ph©n tÝch hiÖu qu¶ vµ sai sè cña hiÖu chØnh m« h×nh 3.8 Ph©n tÝch hiÖu qu¶ vµ sai sè cña kiÓm nghiÖm m« h×nh 4.1 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2003 4.2 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2004 4.3 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2005 4.4 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2006 4.5 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2007 4.6 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2008 4.7 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2009 iv 25 26 27 29 35 36 37 44 60 64 65 67 69 77 81 93 117 121 126 130 135 143 150 Môc lôc c¸c h×nh vÏ H×nh 2.1 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 3.15 3.16 3.17 3.18 3.19 3.20 3.21 3.22 3.23 3.24 3.25 Néi Dung M¹ng l−íi s«ng ngßi vµ mét sè c«ng tr×nh träng ®iÓm trªn s«ng thuéc l−u vùc s«ng Hång - Th¸i B×nh CÊu tróc cña m« h×nh NAM Nh¸nh s«ng víi c¸c ®iÓm l−íi xen kÏ H×nh d¹ng c¸c ®iÓm l−íi xung quanh nót t¹i ®ã ba nh¸nh gÆp nhau H×nh d¹ng c¸c ®iÓm l−íi vµ c¸c nót trong m« h×nh hoµn chØnh Ma trËn nh¸nh tr−íc khi khö Ma trËn nh¸nh sau khi khö Giao ®iÓm cña ba nh¸nh s«ng B¶n ®å ph©n chia c¸c l−u vùc bé phËn cho l−u vùc s«ng Hång trong m« h×nh NAM S¬ ®å tÝnh to¸n dù b¸o thñy v¨n cho c¸c tr¹m th−îng nguån hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m T¹ Bó, trËn lò n¨m 2001 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Phó Thä, trËn lò n¨m 2001 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Vô Quang, trËn lò n¨m 2001 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Chò, trËn lò n¨m 2001 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m CÇu S¬n, trËn lò n¨m 2001 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Th¸i Nguyªn, trËn lò n¨m 2001 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m T¹ Bó, trËn lò n¨m 2003 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Phó Thä, trËn lò n¨m 2003 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Vô Quang, trËn lò n¨m 2003 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Chò, trËn lò n¨m 2003 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m CÇu S¬n, trËn lò n¨m 2003 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Th¸i Nguyªn, trËn lò n¨m 2003 S¬ ®å tÝnh to¸n thuû l−c vµ dù b¸o lò lín s«ng Hång - Th¸i B×nh S¬ ®å tÝnh to¸n thñy lùc trong m« h×nh MIKE11 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m S¬n T©y, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Hµ Néi, trËn lò th¸ng VIII/1996 v Trang 29 50 54 54 55 56 56 57 62 63 70 70 71 71 72 72 73 73 74 74 75 75 79 80 82 82 H×nh 3.26 3.27 3.28 3.29 3.30 3.31 3.32 3.33 3.34 3.35 3.36 3.37 3.38 3.39 3.40 3.41 3.42 3.43 3.44 3.45 3.46 3.47 3.48 Néi Dung KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Th−îng C¸t, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Ph¶ L¹i, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a m7ùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Trung Hµ, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m ViÖt Tr×, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m BÕn Hå, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m §¸p CÇu, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Phñ L¹ng Th−¬ng, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m H−ng Yªn, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m TriÒu D−¬ng, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Chanh Ch÷, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m TiÒn TiÕn, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Nam §Þnh, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Cao Kªnh, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m B¸ Nha, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Phó L−¬ng, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Trung Trang, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o Vµ tÝnh to¸n, tr¹m BÕn B×nh, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m An Phô, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Cao Kªnh, trËn lò th¸ng VIII/1996 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m S¬n T©y, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, So s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Hµ Néi, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, So s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Th−îng C¸t, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Ph¶ L¹i, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 vi Trang 83 83 84 84 85 85 86 86 87 87 88 88 89 89 90 90 91 91 92 94 94 95 95 H×nh 3.49 3.50 3.51 3.52 3.53 3.54 3.55 3.56 3.57 3.58 3.59 3.60 3.61 3.62 3.63 3.64 3.65 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 Néi Dung KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Trung Hµ, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m ViÖt Tr×, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m BÕn Hå, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m §¸p CÇu, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Phñ L¹ng Th−¬ng, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m H−ng Yªn, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m TriÒu D−¬ng, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Chanh Ch÷, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m TiÒn TiÕn, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Nam §Þnh, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m C¸t Khª, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m B¸ Nha, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Phó L−¬ng, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Trung Trang, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m BÕn B×nh, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m An Phô, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh to¸n, tr¹m Cao Kªnh, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000 Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2003- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2003- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2003- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2003- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m S¬n T©y n¨m 2003- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m S¬n T©y n¨m 2003- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. vii Trang 96 96 97 97 98 98 99 99 100 100 101 101 102 102 103 103 104 117 118 118 118 119 119 H×nh 4.7 4.8 4.9 4.10 4.11 4.12 4.13 4.14 4.15 4.16 4.17 4.18 4.19 4.20 4.21 4.22 4.23 4.24 4.25 4.26 4.27 4.28 4.29 Néi Dung Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Th−îng C¸t n¨m 2003- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Th−îng C¸t n¨m 2003- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m H−ng Yªn n¨m 2003- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m H−ng Yªn n¨m 2003- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2004-Thêi gian dù kiÕn 24 giê L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2004-Thêi gian dù kiÕn 48 giê Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2004- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2004- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2004- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2004- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2004- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2004- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2004- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2004- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2005-Thêi gian dù kiÕn 24 giê L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2005-Thêi gian dù kiÕn 48 giê Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2005- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2005- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2005- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2005- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2005- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2005- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2005- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. viii Trang 119 120 120 120 122 122 123 123 123 124 124 124 125 125 126 127 127 127 128 128 128 129 129 H×nh 4.30 4.31 4.32 4.33 4.34 4.35 4.36 4.37 4.38 4.39 4.40 4.41 4.42 4.43 4.44 4.45 4.46 4.47 4.48 4.49 4.50 4.51 4.52 Néi Dung Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2005- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2006-Thêi gian dù kiÕn 24 giê L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2006-Thêi gian dù kiÕn 48 giê Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2006- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hßa B×nh n¨m 2006- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2006- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2006- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2006- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2006- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2006- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2006- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2007-Thêi gian dù kiÕn 24 giê L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2007-Thêi gian dù kiÕn 48 giê Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2007- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hßa B×nh n¨m 2007- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2007- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2007- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2007- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2007- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Tuyªn Quang n¨m 2007-Thêi gian dù kiÕn 24 giê L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Tuyªn Quang n¨m 2007-Thêi gian dù kiÕn 48 giê Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Tuyªn Quang n¨m 2007- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Tuyªn Quang n¨m 2007- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. ix Trang 129 131 131 132 132 132 133 133 133 134 134 136 137 137 137 138 138 138 139 139 139 140 140 H×nh 4.53 4.54 4.55 4.56 4.57 4.58 4.59 4.60 4.61 4.62 4.63 4.64 4.65 4.66 4.67 4.68 4.69 4.70 4.71 4.72 4.73 4.74 4.75 Néi Dung Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2007- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2007- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2007- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2007- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2008-Thêi gian dù kiÕn 24 giê L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2008-Thêi gian dù kiÕn 48 giê Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2008- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hßa B×nh n¨m 2008- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2008- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2008- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2008- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2008- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Tuyªn Quang n¨m 2008-Thêi gian dù kiÕn 24 giê L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Tuyªn Quang n¨m 2008-Thêi gian dù kiÕn 48 giê Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Tuyªn Quang n¨m 2008- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Tuyªn Quang n¨m 2008- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2008- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2008- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2008- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2008- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2009-Thêi gian dù kiÕn 48 giê L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2009-Thêi gian dù kiÕn 48 giê Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2009- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. x Trang 140 141 141 141 143 144 144 144 145 145 145 146 146 146 147 147 147 148 148 148 150 151 151 H×nh 4.76 4.77 4.78 4.79 4.80 4.81 4.82 4.83 4.84 4.85 4.86 4.87 4.88 Néi Dung Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2009- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2009- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2009- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2009- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2009- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Tuyªn Quang n¨m 2009-Thêi gian dù kiÕn 24 giê L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Tuyªn Quang n¨m 2009-Thêi gian dù kiÕn 48 giê Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Tuyªn Quang n¨m 2009- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Tuyªn Quang n¨m 2009- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2009- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2009- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2009- Thêi gian dù kiÕn 24 giê. Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2009- Thêi gian dù kiÕn 48 giê. xi Trang 151 152 152 152 153 153 153 154 154 154 155 155 155 môc lôc Ch−¬ng Néi dung i 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Ii 2.1 2.2 2.3 iii 3.1 3.2 Trang më ®Çu môc Lôc môc Lôc biÓu b¶ng môc Lôc h×nh vÏ i ii iv v tæng quan vÒ t×nh h×nh nghiªn cøu dù b¸o lò 1 Giíi thiÖu chung T×nh h×nh nghiªn cøu dù b¸o lò lôt trªn thÕ giíi T×nh h×nh nghiªn cøu dù b¸o lò lôt t¹i ViÖt Nam Lùa chän m« h×nh dù b¸o lò T×nh h×nh dù b¸o lò b»ng m« h×nh MIKE11 1 1 8 14 15 ®Æc ®iÓm vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ lò lôt l−u vùc s«ng Hång - Th¸i B×nh 17 S¬ l−îc ®iÒu kiÖn tù nhiªn l−u vùc s«ng Hång - Th¸i B×nh 2.1.1 VÞ trÝ ®Þa lý 2.1.2 §Þa h×nh 2.1.3 §Þa chÊt 2.1.4 Thæ nh−ìng 2.1.5 Líp phñ thùc vËt Nguyªn nh©n h×nh thµnh vµ mét sè ®Æc ®iÓm cña chÕ ®é m−a - lò 2.2.1 Mét sè h×nh thÕ thêi tiÕt chñ yÕu g©y m−a lín 2.2.2 ChÕ ®é m−a 2.2.3 §Æc ®iÓm chung vÒ chÕ ®é dßng ch¶y lò C¸c gi¶i ph¸p phßng chèng lò cho ®ång b¾ng s«ng Hång 2.3.1 Gi¶i ph¸p 1 - §ª s«ng 2.3.2 Gi¶i ph¸p 2 - HÖ thèng hå chøa th−îng nguån s«ng Hång 2.3.3 Gi¶i ph¸p 3 - Ph©n lò s«ng §¸y, C¸c khu ph©n chËm lò 2.3.4 Gi¶i ph¸p 4 - Tho¸t lò 17 17 17 19 20 21 M¤ H×NH Dù B¸O Lò LíN HÖ THèNG S¤NG HåNG - TH¸I B×NH 49 C¬ së lý thuyÕt 3.1.1 C¬ së lý thuyÕt cña m« h×nh dù b¸o dßng ch¶y tõ m−a (m« h×nh NAM) 3.1.2 C¬ së lý thuyÕt cña m« h×nh diÔn to¸n vµ dù b¸o h¹ l−u (m« h×nh MIKE-11) TÝnh to¸n dù b¸o lò cho c¸c tr¹m th−îng l−u 49 49 ii 24 24 25 28 43 44 44 46 46 53 60 Ch−¬ng Néi dung 3.3 IV 4.1 4.2 4.3 Trang 3.2.1 S¬ ®å tÝnh to¸n dù b¸o lò c¸c tr¹m th−îng l−u 3.2.2 Sè liÖu ®−îc sö dông 3.2.3 HiÖu chØnh vµ kiÓm nghiÖm m« h×nh m−a - dßng ch¶y TÝnh to¸n dù b¸o lò lín hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh 3.3.1 S¬ ®å diÔn to¸n thuû lùc vµ dù b¸o lò h¹ l−u 3.3.2 §iÒu kiÖn biªn 3.3.3 HiÖu chØnh vµ kiÓm nghiÖm m« h×nh diÔn to¸n lò 60 62 67 76 76 72 81 thö nghiÖm dù b¸o lò t¸c nghiÖp cho hÖ thèng s«ng hång - th¸i b×nh 105 Giíi thiÖu chung 4.1.1 Yªu cÇu ®Çu vµo dù b¸o 4.1.2 VËn hµnh hå chøa 4.1.3 C¸c quy chÕ b¸o ¸p thÊp nhiÖt ®íi, b·o, lò 4.1.4 C¬ së ®¸nh gi¸ chÊt l−îng dù b¸o KÕt qu¶ dù b¸o 4.2.1 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2003 4.2.2 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2004 4.2.3 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2005 4.2.4 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2006 4.2.5 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2007 4.2.6 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2008 4.2.7 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2009 NhËn xÐt vÒ kÕt qu¶ thö nghiÖm dù b¸o t¸c nghiÖp KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ Tµi liÖu tham kh¶o Phô Lôc Phô Lôc A: C¸c b¶n tin thö nghiÖm dù b¸o lò t¸c nghiÖp, mïa lò n¨m 2003 Phô Lôc B: C¸c b¶n tin thö nghiÖm dù b¸o lò t¸c nghiÖp, mïa lò n¨m 2004 105 105 106 114 116 116 116 121 125 130 134 142 149 156 158 159 iii Më ®Çu §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp Bé “X©y dùng c«ng nghÖ tÝnh to¸n vµ dù b¸o lò lín trªn hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh” ®−îc thùc hiÖn nh»m ¸p dông c«ng nghÖ tin häc ®Ó n©ng cao ®é chÝnh x¸c vµ thêi gian dù kiÕn cña dù b¸o thuû v¨n t¸c nghiÖp, tÝnh to¸n dù b¸o lò vµ vËn hµnh c¸c hÖ thèng phßng chèng lò trªn hÖ thèng s«ng Hång Th¸i B×nh trong tr−êng hîp khÈn cÊp. §Ó thùc hiÖn ®−îc môc tiªu nµy, ®Ò tµi ®· thùc hiÖn c¸c néi dung sau ®©y: - §iÒu tra, kh¶o s¸t vµ thu thËp, hÖ thèng ho¸ vµ ph©n tÝch c¸c tµi liÖu cã liªn quan ®Õn lò trªn l−u vùc s«ng Hång - Th¸i B×nh; - X¸c ®Þnh quy luËt h×nh thµnh, truyÒn lò vµ tæ hîp lò trªn l−u vùc s«ng Hång - Th¸i B×nh; - Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng thµnh qu¶ cã thÓ ®−îc kÕ thõa vµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn c¶i tiÕn vµ ph¸t triÓn míi trong x©y dùng c«ng nghÖ dù b¸o lò trªn hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh; - X©y dùng m« h×nh dù b¸o lò cho c¸c tr¹m th−îng nguån l−u vùc s«ng Hång - Th¸i B×nh; - X©y dùng m« h×nh diÔn to¸n dßng ch¶y vµ dù b¸o lò cho c¸c tr¹m h¹ l−u; - X©y dùng m« h×nh tÝnh to¸n thñy lùc vµ dù b¸o lò lín trong c¸c t×nh huèng khÈn cÊp; - Tæng hîp c¸c m« ®un thµnh phÇn ®Ó x©y dùng c«ng nghÖ tÝnh to¸n dù b¸o lò lín trªn hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh; - Phèi hîp ®Ó dù b¸o thö nghiÖm. Cã thÓ nãi ®Ò tµi ®· hoµn thµnh tèt c¸c néi dung nh− ®· ®−îc nªu trong ®Ò c−¬ng nghiªn cøu triÓn khai. §· ph©n tÝch ®−îc c¸c ®Æc ®iÓm cña lò vµ t×nh h×nh diÔn biÕn cña lò trªn c¬ së sè liÖu míi nhÊt; x©y dùng m« h×nh dù b¸o diÔn to¸n dßng ch¶y vµ dù b¸o lò cho h¹ l−u vµ x©y dùng m« h×nh to¸n thuû lùc vµ dù b¸o lò lín trong c¸c tr−êng hîp khÈn cÊp còng nh− phèi hîp víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®Ó dù b¸o thö nghiÖm vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ cho C¬ quan dù b¸o t¸c nghiÖp lµ Trung t©m Dù b¸o KhÝ t−îng Thuû v¨n Trung −¬ng thuéc Trung t©m KhÝ t−îng Thñy v¨n Quèc gia. Nhãm t¸c gi¶ xin ch©n thµnh c¸m ¬n c¬ quan chñ qu¶n lµ Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng vµ c¬ quan chñ tr× thùc hiÖn lµ ViÖn KhÝ t−îng Thñy v¨n ®· gióp ®ì vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn ®Ò tµi nµy. Xin c¸m ¬n Trung t©m Dù b¸o KhÝ t−îng Thñy v¨n Trung −¬ng vµ Côc Phßng chèng Lôt b·o vµ Qu¶n lý §ª ®iÒu ®· phèi hîp vµ gióp ®ì cho nhãm t¸c gi¶ trong dù b¸o thö nghiÖm vµo c¸c mïa lò tõ n¨m 2003 ®Õn nay. i ch−¬ng I tæng quan vÒ t×nh h×nh nghiªn cøu dù b¸o lò 1.1 Giíi thiÖu chung ViÖc nghiªn cøu vµ dù b¸o m−a, lò, lôt lµ vÊn ®Ò ®· ®−îc rÊt nhiÒu c¬ quan vµ t¸c gi¶ trong còng nh− ngoµi n−íc quan t©m. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· ®¹t ®−îc lµ nh÷ng nÒn t¶ng cho c«ng t¸c qui ho¹ch lò vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Tuy nhiªn do nh÷ng nhu cÇu thùc tÕ, ®èi t−îng tiÕn hµnh nghiªn cøu dù b¸o cña c¸c nghiªn cøu cã nh÷ng ®Æc thï kh¸c nhau nh− nghiªn cøu dù b¸o lò cho hÖ thèng s«ng chÝnh, nghiªn cøu dù b¸o lò cho hå chøa, cho vïng h¹ du vµ nghiªn cøu dù b¸o lò cho viÖc qu¶n lý vµ qui ho¹ch l−u vùc... Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Nhµ n−íc ®· dµnh sù quan t©m, ®Çu t− thÝch ®¸ng ®óng víi tÇm quan träng cña khu vùc ®ång b»ng B¾c Bé. Kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn còng ®i kÌm víi nguy c¬ thiÖt h¹i do lò lôt cµng lín. Do ®ã, viÖc c¶nh b¸o, dù b¸o lò lôt kÞp thêi vµ chÝnh x¸c sÏ gãp phÇn rÊt quan träng ®Ó gi¶m thiÖt h¹i vÒ ng−êi vµ tµi s¶n vµ ®¶m b¶o ®−îc nh÷ng thµnh tùu vÒ kinh tÕ, x· héi. MÆt kh¸c, viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cÇn g¾n liÒn víi c«ng t¸c quy ho¹ch phßng chèng lò lôt th× sù ph¸t triÓn ®ã míi bÒn võng vµ cã hiÖu qu¶. 1.2 T×nh h×nh nghiªn cøu dù b¸o lò lôt trªn thÕ giíi Trªn thÕ giíi viÖc nghiªn cøu, ¸p dông c¸c m« h×nh thñy v¨n, thñy lùc cho c¸c môc ®Ých trªn ®· ®−îc sö dông kh¸ phæ biÕn; nhiÒu m« h×nh ®· ®−îc x©y dùng vµ ¸p dông cho dù b¸o hå chøa, dù b¸o lò cho hÖ thèng s«ng, cho c«ng t¸c qui ho¹ch phßng lò. − ViÖn Thñy lùc §an M¹ch (Danish Hydraulics Institute, DHI) x©y dùng phÇn mÒm dù b¸o lò bao gåm: M« h×nh NAM tÝnh to¸n vµ dù b¸o dßng ch¶y tõ m−a; M« h×nh Mike 11 tÝnh to¸n thñy lùc, dù b¸o dßng ch¶y trong s«ng vµ c¶nh b¸o ngËp lôt. PhÇn mÒm nµy ®· ®−îc ¸p dông rÊt réng r·i vµ rÊt thµnh c«ng ë nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi. Trong khu vùc Ch©u ¸, m« h×nh ®· ®−îc ¸p dông ®Ó dù b¸o lò l−u vùc s«ng Mun-Chi vµ Songkla ë Th¸i Lan, l−u vùc s«ng ë Bangladesh, vµ Indonesia. HiÖn nay, c«ng ty t− vÊn CTI cña NhËt 1 B¶n ®· mua b¶n quyÒn cña m« h×nh, thùc hiÖn nh÷ng c¶i tiÕn ®Ó m« h×nh cã thÓ phï hîp víi ®iÒu kiÖn thuû v¨n cña NhËt B¶n. − Wallingford kÕt hîp víi Hacrow ®· x©y dùng phÇn mÒm iSIS cho tÝnh to¸n dù b¸o lò vµ ngËp lôt. PhÇn mÒm bao gåm c¸c m«®un: M« h×nh ®−êng ®¬n vÞ tÝnh to¸n vµ dù b¸o dßng ch¶y tõ m−a; m« h×nh iSIS tÝnh to¸n thñy lùc, dù b¸o dßng ch¶y trong s«ng vµ c¶nh b¸o ngËp lôt. PhÇn mÒm nµy ®· ®−îc ¸p dông kh¸ réng r·i ë nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi, ®· ®−îc ¸p dông cho s«ng Mª K«ng trong ch−¬ng tr×nh Sö dông N−íc do ñy héi Mª K«ng Quèc tÕ chñ tr× thùc hiÖn. ë ViÖt Nam, m« h×nh iSIS ®−îc sö dông ®Ó tÝnh to¸n trong dù ¸n ph©n lò vµ ph¸t triÓn thñy lîi l−u vùc s«ng §¸y do Hµ Lan tµi trî. − Kuniyoshi Takeuchi ®· tæng kÕt lò lôt trªn thÕ giíi vµo thËp niªn 1990. KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy trong thËp kû qua ®· xuÊt hiÖn nh÷ng trËn lò cùc lín nh− lò n¨m 1993 trªn s«ng Mississippi, lò n¨m 1995 trªn s«ng Rhine, lò n¨m 1997 trªn s«ng Odra, lò n¨m 1998 trªn s«ng Changjiang vµ Sonhuajiang, lò n¨m 1998 ë Trung Mü vµ nh÷ng trËn lò lín kh¸c. B¸o c¸o cho thÊy thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n do lò ngµy cµng lín, nh−ng nhê lµm tèt c«ng t¸c dù b¸o vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng nªn thiÖt h¹i vÒ sinh m¹ng ®· ®−îc gi¶m nhiÒu. − Srikantha Herath vµ c¸c ®ång nghiÖp ë ®¹i häc Tokyo ®· x©y dùng ®−îc hÖ thèng dù b¸o lò b»ng m« h×nh thñy v¨n cã th«ng sè ph©n bè, hÖ thèng nµy ®−îc kÕt nèi víi Internet ®Ó ng−êi sö dông ë c¸c n¬i cã thÓ truy cËp vµ ¸p dông cho l−u vùc s«ng cña n−íc m×nh. M« h×nh cã kh¶ n¨ng m« pháng ®−îc nh÷ng ¶nh h−ëng cña c¸c thay ®æi trªn l−u vùc nh− sö dông ®Êt, ®« thÞ ho¸, còng nh− nh÷ng thay ®æi kh¸c nh− vì ®ª, hoÆc vËn hµnh hå chøa phßng lò. M« h×nh dù kiÕn sÏ ®−îc ¸p dông cho mét sè l−u vùc s«ng cña Philippine, Th¸i Lan vµ ViÖt Nam. 2 Rainfall Input 2D Overland Flow Model Canopy Interception Model Evaporation Model 1D Stream Flow Model y x 3D Richards' Equation for Unsaturated Flow 2D Groundwater Flow − Trung t©m khu vùc, START §«ng Nam ¸ (Southeast Asia START Regional Center) ®ang x©y dùng "HÖ thèng dù b¸o lò thêi gian thùc cho l−u vùc s«ng Mª K«ng". HÖ thèng nµy ®−îc x©y dùng dùa trªn m« h×nh thñy v¨n khu vùc cã th«ng sè ph©n bè, tÝnh to¸n dßng ch¶y tõ m−a. HÖ thèng dù b¸o ®−îc ph©n thµnh 3 phÇn: thu nhËn sè liÖu tõ vÖ tinh vµ c¸c tr¹m tù ®éng, dù b¸o thñy v¨n vµ dù b¸o ngËp lôt. Thêi gian dù kiÕn dù b¸o lµ 1 hoÆc 2 ngµy. 3 − ViÖn §iÖn lùc (EDF) cña Ph¸p ®· x©y dùng phÇn mÒm TELEMAC tÝnh c¸c bµi to¸n thuû lùc 1 vµ 2 chiÒu. TELEMAC-2D lµ phÇn mÒm tÝnh to¸n thñy lùc 2 chiÒu, n»m trong hÖ thèng phÇn mÒm TELEMAC. TELEMAC-2D ®· ®−îc kiÓm nghiÖm theo c¸c tiªu chuÈn nghiªm ngÆt cña Ch©u ¢u vÒ ®é tin cËy; m« h×nh nµy ®· ®−îc ¸p dông tÝnh to¸n rÊt nhiÒu n¬i ë Céng hßa Ph¸p vµ trªn thÕ giíi. ë ViÖt Nam, m« h×nh ®· ®−îc cµi ®Æt t¹i ViÖn C¬ häc Hµ Néi vµ Khoa X©y dùng - Thuû lîi - Thuû ®iÖn, Tr−êng §¹i häc Kü thuËt §µ N½ng vµ ®· ®−îc ¸p dông thö nghiÖm ®Ó tÝnh to¸n dßng ch¶y trµn vïng V©n Cèc- §Ëp 4 §¸y, l−u vùc s«ng Hång ®o¹n tr−íc Hµ Néi, vµ tÝnh to¸n ngËp lôt khu vùc thµnh phè §µ N½ng. − Trung t©m kü thuËt thñy v¨n (Mü) ®· x©y dùng bé m« h×nh HEC-1 ®Ó tÝnh to¸n thñy v¨n, trong ®ã cã HEC-1F lµ ch−¬ng tr×nh dù b¸o lò tõ m−a vµ diÔn to¸n lò trong s«ng. M« h×nh ®· ®−îc ¸p dông rÊt réng r·i trªn thÕ giíi. ë Ch©u ¸, m« h×nh ®· ®−îc ¸p dông ë Indonesia, Th¸i Lan, Nepan vµ Ên §é. M« h×nh còng ®· ®−îc ¸p dông ®Ó tÝnh to¸n lò hÖ thèng s«ng Thu Bån vµ s«ng Trµ Khóc ë ViÖt Nam. GÇn ®©y, m« h×nh ®−îc c¶i tiÕn vµ ph¸t triÓn kÕt hîp víi hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý GIS thµnh HEC-GeoHMS vµ HEC-HMS cã giao diÖn ®å ho¹ vµ c¸c tiÖn Ých xö lý vµ qu¶n lý sè liÖu rÊt thuËn lîi cho ng−êi sö dông. − M« h×nh AFORISM (A comprehensive Focasting system for flood RISK Mitigation and Control, Carloz, 1989) ®−îc x©y dùng trong khu«n khæ dù ¸n “KhÝ hËu vµ Thiªn tai” cña Ch©u ¢u. M« h×nh nµy phèi hîp sö dông m« h×nh m−a-dßng ch¶y, m« h×nh thuû lùc vµ hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS) ®Ó dù 5 b¸o mùc n−íc lò vµ ngËp lôt. C¸c th«ng tin nµy ®−îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ nguy c¬ thiÖt h¹i ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý. − Tr−êng ®¹i häc Texas (Mü) ®· x©y dùng bé m« h×nh dù b¸o lò cho hÖ thèng s«ng-hå chøa. M« h×nh dù b¸o lò cho vïng nµy ®−îc sö dông ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh vËn hµnh c¸c c«ng tr×nh kiÓm so¸t lò trong mïa lò, m« h×nh bao gåm 2 m« ®un chÝnh lµ m« ®un qu¶n lý d÷ liÖu vµ m« ®un ®iÒu khiÓn lò sö dông m« h×nh m−a-dßng ch¶y, m« h×nh DWOPER vµ GATES. − M« h×nh tæng hîp dù b¸o vµ qu¶n lý lò, ngËp lôt l−u vùc s«ng Han ë Trung Quèc ®· ®−îc x©y dùng n¨m 1983 nh»m quy ho¹ch phßng lò vµ h¹n chÕ thiÖt h¹i do lò lôt. − T¹i Mü, n¨m 1970 lÇn ®Çu tiªn bé m« h×nh HSP - Hydrocomp Simulation Program (Hydocomp, 1969) vµ m« h×nh SSARR (Rockwood, 1964) ®· ®−îc kÕt hîp sö dông ®Ó tÝnh to¸n dßng ch¶y vµ dù b¸o lò cho s«ng Santa Ynez phôc vô môc ®Ých cÊp n−íc, gi¶m thiÖt h¹i do lò vµ c¶nh b¸o nguy c¬ ngËp lôt ë h¹ l−u Cachuma. M« h×nh Hydrocomp (Hydrocomp, 1969) còng ®−îc lùa chän ®Ó tÝnh to¸n vµ dù b¸o dßng ch¶y cho hÖ thèng s«ng Derwent ë Anh phôc vô cho môc ®Ých ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng x¶ l−u l−îng tõ hå chøa Thirlmere ®Ó duy tr× dßng ch¶y kiÖt t¹i Workington. − Bé m« h×nh l−u vùc s«ng RBM (River Basin Model) trªn c¬ së kÕt hîp ba m« h×nh: m« h×nh l−u vùc trªn dùa trªn phiªn b¶n söa ®æi cña m« h×nh Standford Watershed (Crawford and Linsley 1966), m« h×nh diÔn to¸n ®éng lùc dßng ch¶y vµ m« h×nh xãi lë, båi l¾ng bïn c¸t (Walker and Fleming 1969; Walker and McKenzine 1982) ®· ®−îc sö dông nh»m phôc vô môc ®Ých gi¶i bµi to¸n dù b¸o biÕn ®æi dßng ch¶y hÖ thèng s«ng Orchy, Scotland. − T¹i V−¬ng quèc Anh, n¨m 1975, hÖ thèng dù b¸o dßng ch¶y thêi gian thùc s«ng Dee lµ s¶n phÈm cña ch−¬ng tr×nh hîp t¸c nghiªn cøu ®−îc ®Ò xuÊt vµo n¨m 1966 ®· ph¸t triÓn mét ph−¬ng ph¸p míi phôc vô cho viÖc qu¶n lý hå chøa ®a môc tiªu. KiÓm so¸t vµ dù b¸o lò (c¶ lò lín vµ lò nhá) lµ mét phÇn rÊt quan träng trong hîp t¸c nghiªn cøu nµy. §Ò ¸n dù b¸o thñy v¨n thêi gian thùc ®−îc Ban ®iÒu hµnh phèi hîp thùc hiÖn vµ m« h×nh dù b¸o cïng c¸c phÇn mÒm øng dông do ViÖn Thñy v¨n thiÕt lËp. − T¹i Hµ Lan, Rijkswatertaat - mét trong nh÷ng c¬ quan cña Bé Giao th«ng vµ c«ng tr×nh c«ng céng chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, duy tr× c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn c¸c con s«ng, vïng cöa s«ng vµ biÓn. VËn hµnh c¸c hÖ thèng c¶nh b¸o vµ dù b¸o lò cho s«ng Rhine lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô chÝnh cña c¬ quan nµy. Rijkswatertaat ®· ph¸t triÓn nhiÒu ph−¬ng ph¸p nh»m øng dông trong dù b¸o dßng ch¶y kiÖt phôc vô cho cÊp n−íc, giao th«ng thñy vµ qu¶n lý n−íc ®ång thêi còng dù b¸o lò h¹n ng¾n cho l−u vùc s«ng Rhine. − C¬ quan Thêi tiÕt Quèc gia Mü (NWS) ®· x©y dùng hÖ thèng dù b¸o thñy v¨n t¸c nghiÖp (NWSRFS - National Weather Service River Forcasting System), trong ®ã, m« h×nh SACRAMENTO vµ m« h×nh SSARR ®−îc dïng trong tÝnh to¸n dßng ch¶y tõ m−a, c¸c ph−¬ng ph¸p diÔn to¸n thñy v¨n ®−îc dïng ®Ó diÔn to¸n lò trong c¸c ®o¹n s«ng, vµ m« h×nh thñy lùc FLDWAV ®−îc dïng ®Ó tÝnh to¸n thñy lùc trong c¸c tr−êng hîp khÈn cÊp nh− ph©n lò, trµn vµ vì 6
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan