bé tµi nguyªn vµ m«i tr−êng
ViÖn Khoa häc KhÝ t−îng Thñy v¨n vµ M«i tr−êng
b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi
X©y dùng c«ng nghÖ
tÝnh to¸n dù b¸o lò lín
hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh
8740
Hµ Néi, 2011
bé tµi nguyªn vµ m«i tr−êng
ViÖn Khoa häc KhÝ t−îng Thñy v¨n vµ M«i tr−êng
b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi
X©y dùng c«ng nghÖ
tÝnh to¸n dù b¸o lò lín
hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh
Chñ nhiÖm ®Ò tµi:
C¸c céng t¸c viªn:
TrÇn Thôc
TrÇn Thanh Xu©n
Huúnh ThÞ Lan H−¬ng
NguyÔn Xu©n HiÓn
§Æng Quang ThÞnh
TrÇn ThÞ BÝch Nga
NguyÔn V¨n §¹i
Phïng ThÞ Thu Trang
Hµ Néi, 2011
b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc
X©y dùng c«ng nghÖ
tÝnh to¸n dù b¸o lò lín
hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh
C¸c céng t¸c viªn chÝnh:
TT
Tªn
1
TrÇn Thanh Xu©n
2
Huúnh ThÞ Lan H−¬ng
Häc vÞ
PGS, TS
TS
3
4
5
6
7
Nghiªn cøu viªn
Nghiªn cøu viªn
Nghiªn cøu viªn
Nghiªn cøu viªn
Nghiªn cøu viªn
NguyÔn Xu©n HiÓn
§Æng Quang ThÞnh
TrÇn ThÞ BÝch Nga
NguyÔn V¨n §¹i
Phïng ThÞ Thu Trang
Ngµy
th¸ng n¨m 2011
Chñ nhiÖm ®Ò tµi
C¬ quan
Chuyªn gia
ViÖn Khoa häc KhÝ t−îng Thñy v¨n
vµ M«i tr−êng (KHKTTVMT)
ViÖn KHKTTVMT
ViÖn KHKTTVMT
ViÖn KHKTTVMT
ViÖn KHKTTVMT
ViÖn KHKTTVMT
Ngµy
th¸ng n¨m 2011
Thñ tr−ëng c¬ quan chñ tr×
PGS. TS. TrÇn Thôc
Ngµy
th¸ng n¨m 2011
Chñ tÞch Héi ®ång
Ngµy
th¸ng n¨m 2011
Thñ tr−ëng c¬ quan qu¶n lý ®Ò tµi
Môc lôc BiÓu B¶ng
B¶ng
Néi Dung
Trang
1.1 S¬ l−îc vÒ qu¸ tr×nh sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p, m« h×nh dù b¸o thñy
v¨n h¹n ng¾n ë Trung t©m dù b¸o Trung ¦¬ng
14
2.1 B¶ng ph©n phèi ®é cao cña l−u vùc s«ng Hång
2.2 Lo¹i ®Êt trªn l−u vùc s«ng Hång – Th¸i B×nh
18
20
2.3 B¶ng tæng hîp ®é che phñ rõng c¸c tØnh n»m trong hÖ thèng s«ng
Hång-Th¸i B×nh
23
2.4 L−îng m−a trung b×nh th¸ng cña c¸c tr¹m ®Æc tr−ng l−u vùc s«ng
Hång-Th¸I B×nh
2.5 L−îng m−a mét ngµy lín nhÊt, l−u vùc hÖ thèng s«ng Hång vµ s«ng
Th¸i B×nh
2.6 Ph©n bè m−a trªn l−u vùc s«ng Hång - Th¸i B×nh (øng víi mét sè
trËn lò lín ®iÓn h×nh)
2.7 §Æc tr−ng h×nh th¸i c¸c l−u vùc s«ng chÝnh
2.8 L−u l−îng ®Ønh lò lín nhÊt trong n¨m trªn c¸c s«ng
2.9 TØ sè l−u l−îng ®Ønh lò trªn ba s«ng so víi ®Ønh lò s«ng Hång t¹i S¬n
T©y trong c¸c trËn lò lín ®iÓn h×nh
2.10 Kh¶ n¨ng sinh lò h¹ du gi÷a c¸c s«ng
2.11 Cao tr×nh ®ª t¹i Hµ Néi qua c¸c n¨m
3.1 C¸c ®Æc tr−ng l−u vùc phÇn th−îng l−u hÖ thèng s«ng Hång-Th¸i
B×nh
3.2 C¸c tr¹m m−a ®−îc sö dông ®Ó tÝnh to¸n dù b¸o thuû v¨n cho c¸c
tr¹m th−îng nguån hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh
3.3 Träng sè c¸c tr¹m m−a cña c¸c l−u vùc bé phËn
3.4 Th«ng sè m« h×nh NAM cho c¸c l−u vùc bé phËn
3.5 KÕt qu¶ hiÖu chØnh vµ kiÓm nghiÖm m« h×nh m−a - dßng ch¶y
3.6 Sè liÖu cña c¸c tr¹m thñy v¨n ®−îc dïng trong m« h×nh
3.7 Ph©n tÝch hiÖu qu¶ vµ sai sè cña hiÖu chØnh m« h×nh
3.8 Ph©n tÝch hiÖu qu¶ vµ sai sè cña kiÓm nghiÖm m« h×nh
4.1 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2003
4.2 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2004
4.3 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2005
4.4 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2006
4.5 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2007
4.6 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2008
4.7 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2009
iv
25
26
27
29
35
36
37
44
60
64
65
67
69
77
81
93
117
121
126
130
135
143
150
Môc lôc c¸c h×nh vÏ
H×nh
2.1
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
3.8
3.9
3.10
3.11
3.12
3.13
3.14
3.15
3.16
3.17
3.18
3.19
3.20
3.21
3.22
3.23
3.24
3.25
Néi Dung
M¹ng l−íi s«ng ngßi vµ mét sè c«ng tr×nh träng ®iÓm trªn s«ng thuéc
l−u vùc s«ng Hång - Th¸i B×nh
CÊu tróc cña m« h×nh NAM
Nh¸nh s«ng víi c¸c ®iÓm l−íi xen kÏ
H×nh d¹ng c¸c ®iÓm l−íi xung quanh nót t¹i ®ã ba nh¸nh gÆp nhau
H×nh d¹ng c¸c ®iÓm l−íi vµ c¸c nót trong m« h×nh hoµn chØnh
Ma trËn nh¸nh tr−íc khi khö
Ma trËn nh¸nh sau khi khö
Giao ®iÓm cña ba nh¸nh s«ng
B¶n ®å ph©n chia c¸c l−u vùc bé phËn cho l−u vùc s«ng Hång trong
m« h×nh NAM
S¬ ®å tÝnh to¸n dù b¸o thñy v¨n cho c¸c tr¹m th−îng nguån hÖ thèng
s«ng Hång - Th¸i B×nh
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m T¹ Bó, trËn lò n¨m 2001
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Phó Thä, trËn lò n¨m 2001
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Vô Quang, trËn lò n¨m 2001
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Chò, trËn lò n¨m 2001
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m CÇu S¬n, trËn lò n¨m 2001
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Th¸i Nguyªn, trËn lò n¨m 2001
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m T¹ Bó, trËn lò n¨m 2003
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Phó Thä, trËn lò n¨m 2003
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Vô Quang, trËn lò n¨m 2003
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Chò, trËn lò n¨m 2003
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m CÇu S¬n, trËn lò n¨m 2003
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a l−u l−îng thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Th¸i Nguyªn, trËn lò n¨m 2003
S¬ ®å tÝnh to¸n thuû l−c vµ dù b¸o lò lín s«ng Hång - Th¸i B×nh
S¬ ®å tÝnh to¸n thñy lùc trong m« h×nh MIKE11
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m S¬n T©y, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Hµ Néi, trËn lò th¸ng VIII/1996
v
Trang
29
50
54
54
55
56
56
57
62
63
70
70
71
71
72
72
73
73
74
74
75
75
79
80
82
82
H×nh
3.26
3.27
3.28
3.29
3.30
3.31
3.32
3.33
3.34
3.35
3.36
3.37
3.38
3.39
3.40
3.41
3.42
3.43
3.44
3.45
3.46
3.47
3.48
Néi Dung
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Th−îng C¸t, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Ph¶ L¹i, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a m7ùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Trung Hµ, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m ViÖt Tr×, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m BÕn Hå, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m §¸p CÇu, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Phñ L¹ng Th−¬ng, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m H−ng Yªn, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m TriÒu D−¬ng, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Chanh Ch÷, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m TiÒn TiÕn, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Nam §Þnh, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Cao Kªnh, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m B¸ Nha, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Phó L−¬ng, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Trung Trang, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o Vµ tÝnh
to¸n, tr¹m BÕn B×nh, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m An Phô, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ hiÖu chØnh m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Cao Kªnh, trËn lò th¸ng VIII/1996
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m S¬n T©y, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, So s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Hµ Néi, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, So s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Th−îng C¸t, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Ph¶ L¹i, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
vi
Trang
83
83
84
84
85
85
86
86
87
87
88
88
89
89
90
90
91
91
92
94
94
95
95
H×nh
3.49
3.50
3.51
3.52
3.53
3.54
3.55
3.56
3.57
3.58
3.59
3.60
3.61
3.62
3.63
3.64
3.65
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
Néi Dung
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Trung Hµ, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m ViÖt Tr×, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m BÕn Hå, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m §¸p CÇu, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Phñ L¹ng Th−¬ng, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m H−ng Yªn, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m TriÒu D−¬ng, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Chanh Ch÷, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m TiÒn TiÕn, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Nam §Þnh, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m C¸t Khª, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m B¸ Nha, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Phó L−¬ng, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Trung Trang, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m BÕn B×nh, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m An Phô, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm m« h×nh, so s¸nh gi÷a mùc n−íc thùc ®o vµ tÝnh
to¸n, tr¹m Cao Kªnh, trËn lò th¸ng VII-VIII/2000
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2003- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2003- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2003- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2003- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m S¬n T©y n¨m 2003- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m S¬n T©y n¨m 2003- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
vii
Trang
96
96
97
97
98
98
99
99
100
100
101
101
102
102
103
103
104
117
118
118
118
119
119
H×nh
4.7
4.8
4.9
4.10
4.11
4.12
4.13
4.14
4.15
4.16
4.17
4.18
4.19
4.20
4.21
4.22
4.23
4.24
4.25
4.26
4.27
4.28
4.29
Néi Dung
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Th−îng C¸t n¨m 2003- Thêi gian
dù kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Th−îng C¸t n¨m 2003- Thêi gian
dù kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m H−ng Yªn n¨m 2003- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m H−ng Yªn n¨m 2003- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2004-Thêi gian dù
kiÕn 24 giê
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2004-Thêi gian dù
kiÕn 48 giê
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2004- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2004- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2004- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2004- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2004- Thêi gian
dù kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2004- Thêi gian
dù kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2004- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2004- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2005-Thêi gian dù
kiÕn 24 giê
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2005-Thêi gian dù
kiÕn 48 giê
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2005- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2005- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2005- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2005- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2005- Thêi gian
dù kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2005- Thêi gian
dù kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2005- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
viii
Trang
119
120
120
120
122
122
123
123
123
124
124
124
125
125
126
127
127
127
128
128
128
129
129
H×nh
4.30
4.31
4.32
4.33
4.34
4.35
4.36
4.37
4.38
4.39
4.40
4.41
4.42
4.43
4.44
4.45
4.46
4.47
4.48
4.49
4.50
4.51
4.52
Néi Dung
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2005- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2006-Thêi gian dù
kiÕn 24 giê
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2006-Thêi gian dù
kiÕn 48 giê
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2006- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hßa B×nh n¨m 2006- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2006- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2006- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2006- Thêi gian
dù kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2006- Thêi gian
dù kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2006- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2006- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2007-Thêi gian dù
kiÕn 24 giê
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2007-Thêi gian dù
kiÕn 48 giê
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2007- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hßa B×nh n¨m 2007- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2007- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2007- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2007- Thêi gian
dù kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2007- Thêi gian
dù kiÕn 48 giê.
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Tuyªn Quang n¨m 2007-Thêi
gian dù kiÕn 24 giê
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Tuyªn Quang n¨m 2007-Thêi
gian dù kiÕn 48 giê
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Tuyªn Quang n¨m 2007- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Tuyªn Quang n¨m 2007- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
ix
Trang
129
131
131
132
132
132
133
133
133
134
134
136
137
137
137
138
138
138
139
139
139
140
140
H×nh
4.53
4.54
4.55
4.56
4.57
4.58
4.59
4.60
4.61
4.62
4.63
4.64
4.65
4.66
4.67
4.68
4.69
4.70
4.71
4.72
4.73
4.74
4.75
Néi Dung
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2007- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2007- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2007- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2007- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2008-Thêi gian dù
kiÕn 24 giê
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2008-Thêi gian dù
kiÕn 48 giê
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2008- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hßa B×nh n¨m 2008- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2008- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2008- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2008- Thêi gian
dù kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2008- Thêi gian
dù kiÕn 48 giê.
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Tuyªn Quang n¨m 2008-Thêi
gian dù kiÕn 24 giê
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Tuyªn Quang n¨m 2008-Thêi
gian dù kiÕn 48 giê
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Tuyªn Quang n¨m 2008- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Tuyªn Quang n¨m 2008- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2008- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2008- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2008- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2008- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2009-Thêi gian dù
kiÕn 48 giê
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Hßa B×nh n¨m 2009-Thêi gian dù
kiÕn 48 giê
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2009- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
x
Trang
140
141
141
141
143
144
144
144
145
145
145
146
146
146
147
147
147
148
148
148
150
151
151
H×nh
4.76
4.77
4.78
4.79
4.80
4.81
4.82
4.83
4.84
4.85
4.86
4.87
4.88
Néi Dung
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Hßa B×nh n¨m 2009- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2009- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Yªn B¸i n¨m 2009- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2009- Thêi gian
dù kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Tuyªn Quang n¨m 2009- Thêi gian
dù kiÕn 48 giê.
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Tuyªn Quang n¨m 2009-Thêi
gian dù kiÕn 24 giê
L−u l−îng thùc ®o vµ dù b¸o ®Õn hå Tuyªn Quang n¨m 2009-Thêi
gian dù kiÕn 48 giê
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Tuyªn Quang n¨m 2009- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o hå Tuyªn Quang n¨m 2009- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2009- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Hµ Néi n¨m 2009- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2009- Thêi gian dù
kiÕn 24 giê.
Mùc n−íc thùc ®o vµ dù b¸o tr¹m Ph¶ L¹i n¨m 2009- Thêi gian dù
kiÕn 48 giê.
xi
Trang
151
152
152
152
153
153
153
154
154
154
155
155
155
môc lôc
Ch−¬ng
Néi dung
i
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
Ii
2.1
2.2
2.3
iii
3.1
3.2
Trang
më ®Çu
môc Lôc
môc Lôc biÓu b¶ng
môc Lôc h×nh vÏ
i
ii
iv
v
tæng quan vÒ t×nh h×nh nghiªn cøu dù
b¸o lò
1
Giíi thiÖu chung
T×nh h×nh nghiªn cøu dù b¸o lò lôt trªn thÕ giíi
T×nh h×nh nghiªn cøu dù b¸o lò lôt t¹i ViÖt Nam
Lùa chän m« h×nh dù b¸o lò
T×nh h×nh dù b¸o lò b»ng m« h×nh MIKE11
1
1
8
14
15
®Æc ®iÓm vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ lò lôt
l−u vùc s«ng Hång - Th¸i B×nh
17
S¬ l−îc ®iÒu kiÖn tù nhiªn l−u vùc s«ng Hång - Th¸i B×nh
2.1.1 VÞ trÝ ®Þa lý
2.1.2 §Þa h×nh
2.1.3 §Þa chÊt
2.1.4 Thæ nh−ìng
2.1.5 Líp phñ thùc vËt
Nguyªn nh©n h×nh thµnh vµ mét sè ®Æc ®iÓm cña chÕ ®é
m−a - lò
2.2.1 Mét sè h×nh thÕ thêi tiÕt chñ yÕu g©y m−a lín
2.2.2 ChÕ ®é m−a
2.2.3 §Æc ®iÓm chung vÒ chÕ ®é dßng ch¶y lò
C¸c gi¶i ph¸p phßng chèng lò cho ®ång b¾ng s«ng Hång
2.3.1 Gi¶i ph¸p 1 - §ª s«ng
2.3.2 Gi¶i ph¸p 2 - HÖ thèng hå chøa th−îng nguån s«ng
Hång
2.3.3 Gi¶i ph¸p 3 - Ph©n lò s«ng §¸y, C¸c khu ph©n chËm lò
2.3.4 Gi¶i ph¸p 4 - Tho¸t lò
17
17
17
19
20
21
M¤ H×NH Dù B¸O Lò LíN HÖ THèNG S¤NG
HåNG - TH¸I B×NH
49
C¬ së lý thuyÕt
3.1.1 C¬ së lý thuyÕt cña m« h×nh dù b¸o dßng ch¶y tõ m−a
(m« h×nh NAM)
3.1.2 C¬ së lý thuyÕt cña m« h×nh diÔn to¸n vµ dù b¸o h¹ l−u
(m« h×nh MIKE-11)
TÝnh to¸n dù b¸o lò cho c¸c tr¹m th−îng l−u
49
49
ii
24
24
25
28
43
44
44
46
46
53
60
Ch−¬ng
Néi dung
3.3
IV
4.1
4.2
4.3
Trang
3.2.1 S¬ ®å tÝnh to¸n dù b¸o lò c¸c tr¹m th−îng l−u
3.2.2 Sè liÖu ®−îc sö dông
3.2.3 HiÖu chØnh vµ kiÓm nghiÖm m« h×nh m−a - dßng ch¶y
TÝnh to¸n dù b¸o lò lín hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh
3.3.1 S¬ ®å diÔn to¸n thuû lùc vµ dù b¸o lò h¹ l−u
3.3.2 §iÒu kiÖn biªn
3.3.3 HiÖu chØnh vµ kiÓm nghiÖm m« h×nh diÔn to¸n lò
60
62
67
76
76
72
81
thö nghiÖm dù b¸o lò t¸c nghiÖp cho hÖ
thèng s«ng hång - th¸i b×nh
105
Giíi thiÖu chung
4.1.1 Yªu cÇu ®Çu vµo dù b¸o
4.1.2 VËn hµnh hå chøa
4.1.3 C¸c quy chÕ b¸o ¸p thÊp nhiÖt ®íi, b·o, lò
4.1.4 C¬ së ®¸nh gi¸ chÊt l−îng dù b¸o
KÕt qu¶ dù b¸o
4.2.1 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2003
4.2.2 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2004
4.2.3 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2005
4.2.4 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2006
4.2.5 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2007
4.2.6 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2008
4.2.7 KÕt qu¶ dù b¸o mïa lò n¨m 2009
NhËn xÐt vÒ kÕt qu¶ thö nghiÖm dù b¸o t¸c nghiÖp
KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
Tµi liÖu tham kh¶o
Phô Lôc
Phô Lôc A: C¸c b¶n tin thö nghiÖm dù b¸o lò t¸c nghiÖp,
mïa lò n¨m 2003
Phô Lôc B: C¸c b¶n tin thö nghiÖm dù b¸o lò t¸c nghiÖp,
mïa lò n¨m 2004
105
105
106
114
116
116
116
121
125
130
134
142
149
156
158
159
iii
Më ®Çu
§Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp Bé “X©y dùng c«ng nghÖ tÝnh to¸n vµ dù b¸o lò
lín trªn hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh” ®−îc thùc hiÖn nh»m ¸p dông c«ng nghÖ tin
häc ®Ó n©ng cao ®é chÝnh x¸c vµ thêi gian dù kiÕn cña dù b¸o thuû v¨n t¸c nghiÖp, tÝnh
to¸n dù b¸o lò vµ vËn hµnh c¸c hÖ thèng phßng chèng lò trªn hÖ thèng s«ng Hång Th¸i B×nh trong tr−êng hîp khÈn cÊp.
§Ó thùc hiÖn ®−îc môc tiªu nµy, ®Ò tµi ®· thùc hiÖn c¸c néi dung sau ®©y:
-
§iÒu tra, kh¶o s¸t vµ thu thËp, hÖ thèng ho¸ vµ ph©n tÝch c¸c tµi liÖu cã liªn
quan ®Õn lò trªn l−u vùc s«ng Hång - Th¸i B×nh;
-
X¸c ®Þnh quy luËt h×nh thµnh, truyÒn lò vµ tæ hîp lò trªn l−u vùc s«ng Hång
- Th¸i B×nh;
-
Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng thµnh qu¶ cã thÓ ®−îc kÕ thõa vµ
nh÷ng vÊn ®Ò cÇn c¶i tiÕn vµ ph¸t triÓn míi trong x©y dùng c«ng nghÖ dù
b¸o lò trªn hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh;
-
X©y dùng m« h×nh dù b¸o lò cho c¸c tr¹m th−îng nguån l−u vùc s«ng Hång
- Th¸i B×nh;
-
X©y dùng m« h×nh diÔn to¸n dßng ch¶y vµ dù b¸o lò cho c¸c tr¹m h¹ l−u;
-
X©y dùng m« h×nh tÝnh to¸n thñy lùc vµ dù b¸o lò lín trong c¸c t×nh huèng
khÈn cÊp;
-
Tæng hîp c¸c m« ®un thµnh phÇn ®Ó x©y dùng c«ng nghÖ tÝnh to¸n dù b¸o lò
lín trªn hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh;
-
Phèi hîp ®Ó dù b¸o thö nghiÖm.
Cã thÓ nãi ®Ò tµi ®· hoµn thµnh tèt c¸c néi dung nh− ®· ®−îc nªu trong ®Ò
c−¬ng nghiªn cøu triÓn khai. §· ph©n tÝch ®−îc c¸c ®Æc ®iÓm cña lò vµ t×nh h×nh diÔn
biÕn cña lò trªn c¬ së sè liÖu míi nhÊt; x©y dùng m« h×nh dù b¸o diÔn to¸n dßng ch¶y
vµ dù b¸o lò cho h¹ l−u vµ x©y dùng m« h×nh to¸n thuû lùc vµ dù b¸o lò lín trong c¸c
tr−êng hîp khÈn cÊp còng nh− phèi hîp víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®Ó dù b¸o thö
nghiÖm vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ cho C¬ quan dù b¸o t¸c nghiÖp lµ Trung t©m Dù b¸o
KhÝ t−îng Thuû v¨n Trung −¬ng thuéc Trung t©m KhÝ t−îng Thñy v¨n Quèc gia.
Nhãm t¸c gi¶ xin ch©n thµnh c¸m ¬n c¬ quan chñ qu¶n lµ Bé Tµi nguyªn vµ
M«i tr−êng vµ c¬ quan chñ tr× thùc hiÖn lµ ViÖn KhÝ t−îng Thñy v¨n ®· gióp ®ì vµ t¹o
mäi ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn ®Ò tµi nµy. Xin c¸m ¬n Trung t©m Dù b¸o KhÝ t−îng Thñy
v¨n Trung −¬ng vµ Côc Phßng chèng Lôt b·o vµ Qu¶n lý §ª ®iÒu ®· phèi hîp vµ gióp
®ì cho nhãm t¸c gi¶ trong dù b¸o thö nghiÖm vµo c¸c mïa lò tõ n¨m 2003 ®Õn nay.
i
ch−¬ng I
tæng quan vÒ t×nh h×nh nghiªn cøu dù b¸o lò
1.1
Giíi thiÖu chung
ViÖc nghiªn cøu vµ dù b¸o m−a, lò, lôt lµ vÊn ®Ò ®· ®−îc rÊt nhiÒu c¬ quan vµ
t¸c gi¶ trong còng nh− ngoµi n−íc quan t©m. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· ®¹t ®−îc lµ
nh÷ng nÒn t¶ng cho c«ng t¸c qui ho¹ch lò vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Tuy nhiªn do
nh÷ng nhu cÇu thùc tÕ, ®èi t−îng tiÕn hµnh nghiªn cøu dù b¸o cña c¸c nghiªn cøu cã
nh÷ng ®Æc thï kh¸c nhau nh− nghiªn cøu dù b¸o lò cho hÖ thèng s«ng chÝnh, nghiªn
cøu dù b¸o lò cho hå chøa, cho vïng h¹ du vµ nghiªn cøu dù b¸o lò cho viÖc qu¶n lý
vµ qui ho¹ch l−u vùc...
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Nhµ n−íc ®· dµnh sù quan t©m, ®Çu t− thÝch ®¸ng ®óng
víi tÇm quan träng cña khu vùc ®ång b»ng B¾c Bé. Kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn còng ®i
kÌm víi nguy c¬ thiÖt h¹i do lò lôt cµng lín. Do ®ã, viÖc c¶nh b¸o, dù b¸o lò lôt kÞp
thêi vµ chÝnh x¸c sÏ gãp phÇn rÊt quan träng ®Ó gi¶m thiÖt h¹i vÒ ng−êi vµ tµi s¶n vµ
®¶m b¶o ®−îc nh÷ng thµnh tùu vÒ kinh tÕ, x· héi. MÆt kh¸c, viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ
x· héi cÇn g¾n liÒn víi c«ng t¸c quy ho¹ch phßng chèng lò lôt th× sù ph¸t triÓn ®ã
míi bÒn võng vµ cã hiÖu qu¶.
1.2
T×nh h×nh nghiªn cøu dù b¸o lò lôt trªn thÕ giíi
Trªn thÕ giíi viÖc nghiªn cøu, ¸p
dông c¸c m« h×nh thñy v¨n, thñy lùc cho
c¸c môc ®Ých trªn ®· ®−îc sö dông kh¸
phæ biÕn; nhiÒu m« h×nh ®· ®−îc x©y
dùng vµ ¸p dông cho dù b¸o hå chøa, dù
b¸o lò cho hÖ thèng s«ng, cho c«ng t¸c
qui ho¹ch phßng lò.
−
ViÖn Thñy lùc §an M¹ch (Danish
Hydraulics Institute, DHI) x©y
dùng phÇn mÒm dù b¸o lò bao
gåm: M« h×nh NAM tÝnh to¸n vµ
dù b¸o dßng ch¶y tõ m−a; M«
h×nh Mike 11 tÝnh to¸n thñy lùc,
dù b¸o dßng ch¶y trong s«ng vµ
c¶nh b¸o ngËp lôt. PhÇn mÒm nµy
®· ®−îc ¸p dông rÊt réng r·i vµ rÊt
thµnh c«ng ë nhiÒu n−íc trªn thÕ
giíi. Trong khu vùc Ch©u ¸, m«
h×nh ®· ®−îc ¸p dông ®Ó dù b¸o lò
l−u vùc s«ng Mun-Chi vµ Songkla
ë Th¸i Lan, l−u vùc s«ng ë
Bangladesh, vµ Indonesia. HiÖn
nay, c«ng ty t− vÊn CTI cña NhËt
1
B¶n ®· mua b¶n quyÒn cña m« h×nh, thùc hiÖn nh÷ng c¶i tiÕn ®Ó m« h×nh cã
thÓ phï hîp víi ®iÒu kiÖn thuû v¨n cña NhËt B¶n.
−
Wallingford kÕt hîp víi Hacrow ®· x©y dùng
phÇn mÒm iSIS cho tÝnh to¸n dù b¸o lò vµ ngËp
lôt. PhÇn mÒm bao gåm c¸c m«®un: M« h×nh
®−êng ®¬n vÞ tÝnh to¸n vµ dù b¸o dßng ch¶y tõ
m−a; m« h×nh iSIS tÝnh to¸n thñy lùc, dù b¸o
dßng ch¶y trong s«ng vµ c¶nh b¸o ngËp lôt.
PhÇn mÒm nµy ®· ®−îc ¸p dông kh¸ réng r·i ë
nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi, ®· ®−îc ¸p dông cho
s«ng Mª K«ng trong ch−¬ng tr×nh Sö dông
N−íc do ñy héi Mª K«ng Quèc tÕ chñ tr× thùc
hiÖn. ë ViÖt Nam, m« h×nh iSIS ®−îc sö dông
®Ó tÝnh to¸n trong dù ¸n ph©n lò vµ ph¸t triÓn
thñy lîi l−u vùc s«ng §¸y do Hµ Lan tµi trî.
−
Kuniyoshi Takeuchi ®· tæng kÕt lò lôt trªn thÕ
giíi vµo thËp niªn 1990. KÕt qu¶ nghiªn cøu
cho thÊy trong thËp kû qua ®· xuÊt hiÖn nh÷ng
trËn lò cùc lín nh− lò n¨m 1993 trªn s«ng
Mississippi, lò n¨m 1995 trªn s«ng Rhine, lò n¨m 1997 trªn s«ng Odra, lò
n¨m 1998 trªn s«ng Changjiang vµ Sonhuajiang, lò n¨m 1998 ë Trung Mü vµ
nh÷ng trËn lò lín kh¸c. B¸o c¸o cho thÊy thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n do lò ngµy cµng
lín, nh−ng nhê lµm tèt c«ng t¸c dù b¸o vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng nªn
thiÖt h¹i vÒ sinh m¹ng ®· ®−îc gi¶m nhiÒu.
−
Srikantha Herath vµ c¸c ®ång nghiÖp ë ®¹i häc Tokyo ®· x©y dùng ®−îc hÖ
thèng dù b¸o lò b»ng m« h×nh thñy v¨n cã th«ng sè ph©n bè, hÖ thèng nµy
®−îc kÕt nèi víi Internet ®Ó ng−êi sö dông ë c¸c n¬i cã thÓ truy cËp vµ ¸p
dông cho l−u vùc s«ng cña n−íc m×nh. M« h×nh cã kh¶ n¨ng m« pháng ®−îc
nh÷ng ¶nh h−ëng cña c¸c thay ®æi trªn l−u vùc nh− sö dông ®Êt, ®« thÞ ho¸,
còng nh− nh÷ng thay ®æi kh¸c nh− vì ®ª, hoÆc vËn hµnh hå chøa phßng lò.
M« h×nh dù kiÕn sÏ ®−îc ¸p dông cho mét sè l−u vùc s«ng cña Philippine,
Th¸i Lan vµ ViÖt Nam.
2
Rainfall Input
2D Overland Flow Model
Canopy Interception
Model
Evaporation Model
1D Stream Flow Model
y
x
3D Richards' Equation for Unsaturated Flow
2D Groundwater Flow
−
Trung t©m khu vùc, START §«ng Nam ¸ (Southeast Asia START Regional
Center) ®ang x©y dùng "HÖ thèng dù b¸o lò thêi gian thùc cho l−u vùc s«ng
Mª K«ng". HÖ thèng nµy ®−îc x©y dùng dùa trªn m« h×nh thñy v¨n khu vùc
cã th«ng sè ph©n bè, tÝnh to¸n dßng ch¶y tõ m−a. HÖ thèng dù b¸o ®−îc ph©n
thµnh 3 phÇn: thu nhËn sè liÖu tõ vÖ tinh vµ c¸c tr¹m tù ®éng, dù b¸o thñy v¨n
vµ dù b¸o ngËp lôt. Thêi gian dù kiÕn dù b¸o lµ 1 hoÆc 2 ngµy.
3
−
ViÖn §iÖn lùc (EDF) cña Ph¸p ®· x©y dùng phÇn mÒm TELEMAC tÝnh c¸c
bµi to¸n thuû lùc 1 vµ 2 chiÒu. TELEMAC-2D lµ phÇn mÒm tÝnh to¸n thñy lùc
2 chiÒu, n»m trong hÖ thèng phÇn mÒm TELEMAC. TELEMAC-2D ®· ®−îc
kiÓm nghiÖm theo c¸c tiªu chuÈn nghiªm ngÆt cña Ch©u ¢u vÒ ®é tin cËy; m«
h×nh nµy ®· ®−îc ¸p dông tÝnh to¸n rÊt nhiÒu n¬i ë Céng hßa Ph¸p vµ trªn thÕ
giíi. ë ViÖt Nam, m« h×nh ®· ®−îc cµi ®Æt t¹i ViÖn C¬ häc Hµ Néi vµ Khoa
X©y dùng - Thuû lîi - Thuû ®iÖn, Tr−êng §¹i häc Kü thuËt §µ N½ng vµ ®·
®−îc ¸p dông thö nghiÖm ®Ó tÝnh to¸n dßng ch¶y trµn vïng V©n Cèc- §Ëp
4
§¸y, l−u vùc s«ng Hång ®o¹n tr−íc Hµ Néi, vµ tÝnh to¸n ngËp lôt khu vùc
thµnh phè §µ N½ng.
−
Trung t©m kü thuËt thñy v¨n (Mü) ®· x©y dùng bé m« h×nh HEC-1 ®Ó tÝnh
to¸n thñy v¨n, trong ®ã cã HEC-1F lµ ch−¬ng tr×nh dù b¸o lò tõ m−a vµ diÔn
to¸n lò trong s«ng. M« h×nh ®· ®−îc ¸p dông rÊt réng r·i trªn thÕ giíi. ë
Ch©u ¸, m« h×nh ®· ®−îc ¸p dông ë Indonesia, Th¸i Lan, Nepan vµ Ên §é.
M« h×nh còng ®· ®−îc ¸p dông ®Ó tÝnh to¸n lò hÖ thèng s«ng Thu Bån vµ
s«ng Trµ Khóc ë ViÖt Nam. GÇn ®©y, m« h×nh ®−îc c¶i tiÕn vµ ph¸t triÓn kÕt
hîp víi hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý GIS thµnh HEC-GeoHMS vµ HEC-HMS cã
giao diÖn ®å ho¹ vµ c¸c tiÖn Ých xö lý vµ qu¶n lý sè liÖu rÊt thuËn lîi cho
ng−êi sö dông.
−
M« h×nh AFORISM (A comprehensive Focasting system for flood RISK
Mitigation and Control, Carloz, 1989) ®−îc x©y dùng trong khu«n khæ dù ¸n
“KhÝ hËu vµ Thiªn tai” cña Ch©u ¢u. M« h×nh nµy phèi hîp sö dông m« h×nh
m−a-dßng ch¶y, m« h×nh thuû lùc vµ hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS) ®Ó dù
5
b¸o mùc n−íc lò vµ ngËp lôt. C¸c th«ng tin nµy ®−îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸
nguy c¬ thiÖt h¹i ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý.
−
Tr−êng ®¹i häc Texas (Mü) ®· x©y dùng bé m« h×nh dù b¸o lò cho hÖ thèng
s«ng-hå chøa. M« h×nh dù b¸o lò cho vïng nµy ®−îc sö dông ®Ó ra c¸c quyÕt
®Þnh vËn hµnh c¸c c«ng tr×nh kiÓm so¸t lò trong mïa lò, m« h×nh bao gåm 2
m« ®un chÝnh lµ m« ®un qu¶n lý d÷ liÖu vµ m« ®un ®iÒu khiÓn lò sö dông m«
h×nh m−a-dßng ch¶y, m« h×nh DWOPER vµ GATES.
−
M« h×nh tæng hîp dù b¸o vµ qu¶n lý lò, ngËp lôt l−u vùc s«ng Han ë Trung
Quèc ®· ®−îc x©y dùng n¨m 1983 nh»m quy ho¹ch phßng lò vµ h¹n chÕ thiÖt
h¹i do lò lôt.
−
T¹i Mü, n¨m 1970 lÇn ®Çu tiªn bé m« h×nh HSP - Hydrocomp Simulation
Program (Hydocomp, 1969) vµ m« h×nh SSARR (Rockwood, 1964) ®· ®−îc
kÕt hîp sö dông ®Ó tÝnh to¸n dßng ch¶y vµ dù b¸o lò cho s«ng Santa Ynez
phôc vô môc ®Ých cÊp n−íc, gi¶m thiÖt h¹i do lò vµ c¶nh b¸o nguy c¬ ngËp lôt
ë h¹ l−u Cachuma. M« h×nh Hydrocomp (Hydrocomp, 1969) còng ®−îc lùa
chän ®Ó tÝnh to¸n vµ dù b¸o dßng ch¶y cho hÖ thèng s«ng Derwent ë Anh
phôc vô cho môc ®Ých ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng x¶ l−u l−îng tõ hå chøa Thirlmere
®Ó duy tr× dßng ch¶y kiÖt t¹i Workington.
−
Bé m« h×nh l−u vùc s«ng RBM (River Basin Model) trªn c¬ së kÕt hîp ba m«
h×nh: m« h×nh l−u vùc trªn dùa trªn phiªn b¶n söa ®æi cña m« h×nh Standford
Watershed (Crawford and Linsley 1966), m« h×nh diÔn to¸n ®éng lùc dßng
ch¶y vµ m« h×nh xãi lë, båi l¾ng bïn c¸t (Walker and Fleming 1969; Walker
and McKenzine 1982) ®· ®−îc sö dông nh»m phôc vô môc ®Ých gi¶i bµi to¸n
dù b¸o biÕn ®æi dßng ch¶y hÖ thèng s«ng Orchy, Scotland.
−
T¹i V−¬ng quèc Anh, n¨m 1975, hÖ thèng dù b¸o dßng ch¶y thêi gian thùc
s«ng Dee lµ s¶n phÈm cña ch−¬ng tr×nh hîp t¸c nghiªn cøu ®−îc ®Ò xuÊt vµo
n¨m 1966 ®· ph¸t triÓn mét ph−¬ng ph¸p míi phôc vô cho viÖc qu¶n lý hå
chøa ®a môc tiªu. KiÓm so¸t vµ dù b¸o lò (c¶ lò lín vµ lò nhá) lµ mét phÇn rÊt
quan träng trong hîp t¸c nghiªn cøu nµy. §Ò ¸n dù b¸o thñy v¨n thêi gian
thùc ®−îc Ban ®iÒu hµnh phèi hîp thùc hiÖn vµ m« h×nh dù b¸o cïng c¸c
phÇn mÒm øng dông do ViÖn Thñy v¨n thiÕt lËp.
−
T¹i Hµ Lan, Rijkswatertaat - mét trong nh÷ng c¬ quan cña Bé Giao th«ng vµ
c«ng tr×nh c«ng céng chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, duy tr× c¸c ho¹t ®éng liªn
quan ®Õn c¸c con s«ng, vïng cöa s«ng vµ biÓn. VËn hµnh c¸c hÖ thèng c¶nh
b¸o vµ dù b¸o lò cho s«ng Rhine lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô chÝnh cña c¬
quan nµy. Rijkswatertaat ®· ph¸t triÓn nhiÒu ph−¬ng ph¸p nh»m øng dông
trong dù b¸o dßng ch¶y kiÖt phôc vô cho cÊp n−íc, giao th«ng thñy vµ qu¶n
lý n−íc ®ång thêi còng dù b¸o lò h¹n ng¾n cho l−u vùc s«ng Rhine.
−
C¬ quan Thêi tiÕt Quèc gia Mü (NWS) ®· x©y dùng hÖ thèng dù b¸o thñy v¨n
t¸c nghiÖp (NWSRFS - National Weather Service River Forcasting System),
trong ®ã, m« h×nh SACRAMENTO vµ m« h×nh SSARR ®−îc dïng trong tÝnh
to¸n dßng ch¶y tõ m−a, c¸c ph−¬ng ph¸p diÔn to¸n thñy v¨n ®−îc dïng ®Ó
diÔn to¸n lò trong c¸c ®o¹n s«ng, vµ m« h×nh thñy lùc FLDWAV ®−îc dïng
®Ó tÝnh to¸n thñy lùc trong c¸c tr−êng hîp khÈn cÊp nh− ph©n lò, trµn vµ vì
6
- Xem thêm -