Tài liệu Vườn pháp

1 - Bối cảnh lịch sử Cuối thế kỉ 17 - đầu thế kỉ 18, Pháp dưới sự trị vì của vua Louis XIV, người bảo tr ợ cho nghệ thuật, Jules Hardouin Mansart trở thành một kiến trúc sư quan trọng c ủa thời kì này, đem kiến trúc Baroque Pháp đến đỉnh cao. Nửa đầu thế kỉ 18, Pháp đã tham gia nhiều cuộc xung đột ở châu Âu, cho đến gi ữa thế kỉ 18, Pháp thua Anh trong cuộc chiến tranh 7 năm và mất hết thu ộc đ ịa ở B ắc M ỹ. Sau đó, Pháp đã hỗ trợ 13 thuộc địa Mỹ đáng bại quân Anh trong cuộc Cách m ạng M ỹ, d ẫn đ ến sự thành lập Hợp chủng quốc Hoa Kỳ. Trong lúc này, nước Pháp bước vào thời đại Khai sáng với sự ảnh hưởng sâu rộng của những nhà triết học như Montesquieu, Voltaire, Jean-Jacques Rousseau, ... Những tác phẩm của họ đã góp phần định hình thế giới quan của châu Âu lúc bấy gi ờ. Cuối thế kỉ 18, Cách mạng Pháp nổ ra dẫn đến sự lưu vong của nhiều quý tộc Pháp ở nước Anh. 2 - Đặc điểm vườn Pháp trong quá trình hình thành và phát triển Phong cách vườn được lấy cảm hứng từ phong cảnh lãng mạn được lý tưởng hoá và từ những bức tranh của Hubert Robert, Claude Lorrain và Nicolas Poussin, từ ý tưởng c ủa người Châu Âu về vườn Trung Quốc, từ triết lý của Jean-Jacques Rousseau và từ ảnh hưởng của phong cách vườn cảnh quan Anh. + Ảnh hưởng của phong cách vườn Anh ban đầu là từ vườn ở Stowe của William Kent cho đến những khu vườn của Lancelot Brown. Phong cách này đ ược lan truy ền sang Pháp thông qua những quý tộc Pháp du lịch sang Anh sau Chiến tranh 7 năm và từ nh ững quý tộc lưu vong sau Cách mạng Pháp. + Ảnh huởng của vườn Trung Quốc đến từ cuốn sách của ngài William Chambers viết sau khi đi du lịch sang Trung Quốc. Cuốn sách này đã mang đến ý tưởng là khu vườn nên mang nhiều cảnh với tác dụng gây nên nhiều cảm gíac khác nhau. + Ảnh hưởng triết lý của J.J.Rosseau đến từ tiểu thuyết La Nouvelle Helois, trong đó ông đã tưởng tượng một cảnh quan tuyệt vời, nơi mà con người có thể sống thực v ới chính mình. Một ngôi chùa kiểu Trung Quốc ở vườn Chanteloup Một bức tranh của Claude Lorrain, cho thấy sự ảnh hưởng của tranh vẽ đến thiết k ế v ườn Pháp th ế k ỉ 18. Vườn Pháp của thế kỉ 18 có sự thay đổi rất đáng kể so với thế kỉ 17 đặc bi ệt là về yếu tố cảnh quan như cách bố trí cây xanh, không gian và mặt nước. Tính chất bất đ ối xứng của vườn cảnh quan Pháp mang lại vẻ đẹp tự nhiên cho khu vườn. Sự thay đổi đáng kể của vườn của Chateau Change en Manoir Romantique giữa hai thế k ỉ 17 - 18. Mọi tính chất manh tính hình học và sắp xếp đ ều được thay đ ổi b ằng v ẻ đ ẹp th ư giãn của tự nhiên. Đặc điểm chung của vườn cảnh quan Pháp: - Dùng nhiều cây xanh không cắt tỉa, hồ nước, ... để mang lại vẻ tự nhiên. - Thưởng thức vườn thường là thông qua việc du ngoạn (có thể thấy rõ điều này qua trích đoạn "Đi bộ ngao du" của tác phẩm "Emile hay là về giáo dục" của J.J.Rousseau ) - Hoạ sĩ Pháp có ảnh hưởng lên cảnh quan như tranh vẽ của vườn hơn là những hoạ sĩ ở Anh. - Hay bố trí những công trình kiến trúc nho nhỏ trong khu vườn để tạo sự thích thú khi đi tham quan khu vườn. Mẫu hình kim tự tháp Ai Cập ở Parc Monceau Gardens Parc Jean Jacques Rousseau ở Ermenonville 3 - So sánh vườn Pháp ở hai thế kỉ 17 - 18 Đặc điểm chung của phong cách kiến trúc cổ điển Pháp trong hai thế kỷ này là sự đ ổ sộ, tạo được ấn tượng và ngưỡng mộ cả đối với hình thức bề ngoài lẫn phần nội thất bên trong, nhờ ở cách sắp đặt nhịp nhàng, hợp lý, hài hòa mọi bộ phận của ngôi nhà. - Về mẫu mực kiến trúc: Thế kỉ 17 lấy kiến trúc La Mã làm mẫu mực nên có s ự áp đ ặt, quy tắc mực thước, còn thế kỉ 18 lấy kiến trúc Hy Lạp làm mẫu. - Về ảnh hưởng của những phong cách vườn ở nước khác: Vườn thế kỉ 17 chịu ảnh hưởng của vườn Phục Hưng Pháp và Ý còn vườn thế kỉ 18 chịu ảnh hưởng của vườn cảnh quan Anh và vườn Trung Quốc. - Về ảnh hưởng của bối cảnh lịch sử: Vườn thế kỉ 18 chịu ảnh hưởng của những triết lý của những triết gia trong thời đại Khai sáng của nước Pháp đặt biệt là chịu ảnh hưởng tri ết lý về tự nhiên của J.J>Rousseau nên mang trong mình sự suy ngẫm nhiều hơn đối với vườn thế kỉ 17. - Về phong cách thiết kế: Thế kỉ 17 dựa trên tính đối xứng và nguyên tắc áp đ ặt tri ệt đ ể vào thiên nhiên được bộc lộ mạnh mẽ trong nghệ thuật quy hoạch sân vườn, với các đường đi dạo kết hợp mạng đường ô cờ và mạng đường chéo, với các lùm cây được xén tỉa công phu và các môtíp (hình mẫu) cổ điển như cột, cổng cuốn, vòm được xử lý theo những nguyên tắc tỷ lệ rất mực thước. Thế kỉ 18 thì mang vẻ đẹp không quy cách, tự nhiên và thanh thoát qua việc dùng cây xanh không cắt tỉa và quy ho ạch vườn b ất đ ối xứng. - Về các yếu tố cảnh quan + Không gian: thế kỉ 17 tạo được không gian mang tính chất quy c ủ, ngay ng ắn nhưng không được mở rộng ra như không gian vườn thế kỉ 18. + Mặt nước: thế kỉ 17 dùng những mặt nước quy mô nhỏ mang tính trang trí ở phía trước hoặc trung tâm khu vườn trong khi thế kỉ 18 dùng những mặt nước mang tính tự nhiên như hồ, sông suối với đủ loại quy mô. 5 - Những công trình tiêu biểu A. Parc Jean Jacques Rousseau. (đã nói đến trong sách) B. Hameau de la Reine B1. Thông tin Hameau de la Reine (Thái ấp của Nữ hoàng) là một nơi ẩn dật mộc mạc nằm trong khuôn viên của Château de Versailles được xây dựng cho Marie Antoinette vào năm 1783 gần Petit Trianon ở Yvelines, Pháp. Nó được xem như là một nơi hội họp riêng cho N ữ hoàng và những người bạn thân nhất của mình. Được thiết kế bởi kiến trúc sư Richard Mique và với sự giúp đỡ của họa sĩ Hubert Robert. B2. Ảnh hưởng Thiết kế vườn chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa lý tưởng của đời sống tự nhiên đến từ những tác phẩm cực kỳ ảnh hưởng của Jean Jacques Rousseau, người nhấn mạnh đến vai trò của thiên nhiên và sự phản ánh nguyên tắc vườn đẹp như tranh vẽ chính xác hi ện đ ại thiết lập ra bởi Claude-Henri Watelet. Các thôn dường như hoàn toàn mộc mạc và tự nhiên từ bên ngoài, trong khi nội thất Rococo cung cấp sự thoải mái và sang tr ọng mong muốn cho Nữ hoàng và bạn bè. B3. Những đặc điểm thể hiện sự ảnh hưởng của vườn Anh - Quang cảnh mang tính chất thôn quê dù nằm trong khuôn viên của lâu đài Versailles. - Sử dụng ao, hồ tự nhiên làm yếu tố mặt nước. - Dùng những cây xanh không cắt tỉa. - Những khu vườn trang trí cho những công trình đều không theo phong cách đ ối x ứng.