Tài liệu Vốn tại cty xd ctrình hàng không acc

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C Lêi më ®Çu Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung chóng ta cha ®¸nh gi¸ hÕt ®îc vai trß thiÕt yÕu cña viÖc sö dông vèn nªn dÉn ®Õn hiÖn tîng sö dông vèn cßn nhiÒu h¹n chÕ, c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ho¹t ®éng trong c¬ chÕ nµy ®îc bao tiªu cung øng, chÝnh v× thÕ hiÖu qu¶ sö dông vèn kh«ng ®îc chó ý ®Õn, do ®ã kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶, l·ng phÝ nguån nh©n lùc. HiÖn nay, ®Êt níc ta bíc vµo thêi kú ®æi míi, cïng víi viÖc chuyÓn dÞch c¬ chÕ qu¶n lý kinh doanh ®ã lµ viÖc më réng quyÒn tù chñ, giao vèn cho c¸c doanh nghiÖp tù qu¶n lý vµ sö dông theo híng lêi ¨n lç th× chÞu. Bªn c¹nh ®ã, níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp ®ang ®èi mÆt víi c¹nh tranh gay g¾t vµ ®iÒu nµy ®· t¹o c¬ héi, th¸ch thøc cho c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp n¨ng ®éng, sím b¾t nhÞp c¬ chÕ thÞ trêng ®· sö dông vèn cã hiÖu qu¶ cßn nh÷ng doanh nghiÖp khã kh¨n trong t×nh tr¹ng sö dông vèn. Vµ cã thÓ nãi, vèn lµ mét yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Vèn lµ ch×a khãa, lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ lµ lîi nhuËn, lîi thÕ vµ an toµn. V× vËy, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh kh«ng cßn lµ kh¸i niÖm míi mÎ nhng nã lu«n ®Æt ra trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng (ACC) thuéc Tæng c«ng ty bay dÞch vô ViÖt Nam- Bé Quèc phßng, lµ mét trong nh÷ng doanh nghiÖp thµnh c«ng trong ngµnh x©y dùng. Vµi n¨m trë l¹i ®©y trªn c«ng trêng x©y dùng më réng thªm nhiÒu c«ng tr×nh mang tÇm cì quèc gia nh: ®êng hÇm xuyªn ®Ìo H¶i V©n, C¶ng hµng kh«ng Liªn Kh¬ng ë §µ L¹t, C«ng trêng 1B Néi Bµi... §©y chÝnh lµ nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn thuËn lîi cho ngµnh c«ng nghiÖp x©y dùngViÖt Nam. Tuy nhiªn, thÞ trêng x©y dùng to lín nh trªn nÕu kh«ng tËn dông ®îc sÏ cã thÓ trë thµnh khã kh¨n, thö th¸ch ®èi víi nhiÒu doanh nghiÖp x©y dùng trong níc mµ ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp x©y dùng quèc doanh vèn cÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cßn víng m¾c: Trang thiÕt bÞ l¹c hËu, tr×nh ®é c«ng nghiÖp, tr×nh ®é qu¶n lý... Ngoµi ra víi ph¬ng ph¸p vµ c¸ch thøc ®iÒu hµnh doanh nghiÖp trong lÜnh vùc tµi chÝnh, ®Æc biÖt hiÖu qu¶ sö dông vèn trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng nãi riªng còng nh c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong nÒn kinh tÕ nãi chung ngµy cµng trë nªn cÊp thiÕt. 1 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C NhËn thÊy vÊn ®Ò quan träng ®ã, sau mét thêi gian thùc tËp ë c«ng ty ACC, ®îc sù gióp ®ì trùc tiÕp cña kÕ to¸n tæng hîp - thîng óy Cao V¨n KÕ vµ c¸c c¸n bé kh¸c trong c«ng ty ®· cung cÊp mét tµi liÖu cÇn thiÕt cïng víi sù híng dÉn cña Ths. Phan ThÞ H¹nh t«i ®· tiÕn hµnh ph©n tÝch nh÷ng mÆt m¹nh còng nh mÆt h¹n chÕ cÇn ®îc kh¾c phôc trong c«ng viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn kinh doanh cña c«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Bµi chuyªn ®Ò ®· ®îc hoµn thµnh, song cßn cã gÆp mét sè vÊn ®Ò mµ thêi gian nghiªn cøu l¹i cã h¹n, nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. T«i rÊt mong sù gãp ý cña gi¸o viªn híng dÉn vµ ban l·nh ®¹o C«ng ty ACC. 2 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C Ch¬ng I C¬ së lý luËn vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 1.1. Vèn vµ vai trß cña vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp 1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ vèn Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc ®Òu cÇn ph¶i cã nguån tµi chÝnh ®ñ m¹nh, ®©y lµ mét trong ba yÕu tè quan träng gióp doanh nghiÖp cã thÓ duy tr× ho¹t ®éng cña m×nh. Chñ thÓ kinh doanh kh«ng chØ cã vèn mµ cßn ph¶i biÕt vËn ®éng kh«ng ngõng ph¸t triÓn ®ång vèn ®ã. Vèn lµ mét khèi lîng tiÒn tÖ nµo ®ã ®îc ®a vµo lu th«ng nh»m môc ®Ých kiÕm lêi. Nhng suy cho cïng lµ ®Ó mua s¾m t liÖu s¶n xuÊt vµ tr¶ c«ng cho ngêi lao ®éng, nh»m hoµn thµnh c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh hay dÞch vô nµo ®ã víi môc ®Ých lµ thu vÒ sè tiÒn lín h¬n ban ®Çu. Do ®ã vèn mang l¹i gi¸ trÞ thÆng d cho doanh nghiÖp. NÕu g¹t bá nguån gèc bãc lét cña T b¶n chñ nghÜa trong c«ng thøc T – H – SX - - H’ – T’ cña C.M¸c th× cã thÓ xem ®©y lµ mét c«ng thøc kinh doanh, chñ thÓ kinh doanh dïng vèn cña m×nh díi h×nh thøc tiÒn tÖ mua nh÷ng TLSX ®Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, hµng ho¸ theo nhu cÇu cña thÞ trêng råi ®em nh÷ng thµnh phÈm hµng ho¸ nµy b¸n cho kh¸ch hµng trªn thÞ trêng ®Ó thu ®îc mét lîng tiÒn tÖ lín h¬n sè ban ®Çu bá ra. Theo quan ®iÓm cña M¸c, vèn (t b¶n) lµ gi¸ trÞ ®em l¹i gi¸ trÞ thÆng d, lµ mét ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Þnh nghÜa nµy mang mét tÇm kh¸i qu¸t lín, nhng do bÞ h¹n chÕ bëi ®iÒu kiÖn kh¸ch quan lóc bÊy giê nªn M¸c ®· quan niÖm chØ cã khu vùc s¶n xuÊt vËt chÊt míi t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d cho nÒn kinh tÕ. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c¸c nhµ khoa häc ®¹i diÖn cho c¸c trêng ph¸i kh¸c nhau ®· cã bæ sung thªm c¸c yÕu tè míi còng ®îc coi lµ vèn. Theo Paul.A.Samuelson- nhµ kinh tÕ häc cña trêng ph¸i “T©n cæ ®iÓn” ®· thõa kÕ c¸c quan niÖm cña trêng ph¸i “cæ ®iÓn” vÒ yÕu tè s¶n xuÊt ®Ó ph©n 3 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C chia c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thµnh ba bé phËn lµ: ®Êt ®ai – lao ®éng – vèn. Theo «ng vèn lµ c¸c hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt ra ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt míi. Sau nµy David Begg cã bæ sung thªm vÒ ®Þnh nghÜa cña vèn, theo «ng: vèn bao gåm cã vèn hiÖn vËt (tiÒn, c¸c giÊy tê cã gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp). Nh×n chung c¶ Samuelson vµ Begg ®Òu cã chung mét thèng nhÊt c¬ b¶n vÒ vèn lµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy vËy, quan ®iÓm nµy cho thÊy vèn vÉn bÞ ®ång nhÊt víi Tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Thùc chÊt vèn lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé Tµi s¶n cña doanh nghiÖp huy ®éng vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m môc ®Ých sinh lêi. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, vèn ®îc quan niÖm lµ toµn bé nh÷ng gi¸ trÞ øng ra ban ®Çu vµ c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕp theo cña doanh nghiÖp. Kh¸i niÖm nµy kh«ng nh÷ng chØ ra vai trß lµ mét yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ cßn ®Ò cËp tíi sù tham gia cña vèn kh«ng chØ bã hÑp trong mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt liªn tôc, suèt thêi gian tån t¹i cña doanh nghiÖp, tõ khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Çu tiªn cho tíi chu kú s¶n xuÊt cuèi cïng. Nh vËy, muèn tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp nµo còng cÇn ph¶i cã mét lîng vèn nhÊt ®Þnh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng vèn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tíi mäi kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn kinh doanh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó duy tr× s¶n xuÊt, ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, më réng quy m« s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng viÖc lµm vµ thu nhËp cho ngêi lao ®éng. Ta còng cÇn ph©n biÖt gi÷a tiÒn vµ vèn. Muèn cã vèn th× thêng ph¶i cã tiÒn, nhng cã tiÒn th× cha h¼n ®îc gäi lµ vèn. TiÒn muèn ®îc coi lµ vèn ph¶i tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn sau: - TiÒn ph¶i ®¹i diÖn cho mét lîng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh tøc ph¶i ®îc ®¶m b¶o b»ng mét lîng hµng ho¸ cã thùc. - TiÒn ph¶i ®îc tÝch tô vµ tËp trung ®Õn mét lîng nhÊt ®Þnh. Sù tÝch tô vµ tËp trung cña tiÒn ph¶i ®¹t mét møc ®é tèi thiÓu nµo ®ã th× míi ®ñ søc ®Ó ®Çu t cho mét dù ¸n kinh doanh nµo ®ã dï lµ nhá nhÊt. NÕu tiÒn n»m r¶i r¸c kh¾p n¬i, kh«ng ®îc gom thµnh kho¶n th× còng kh«ng lµm ®îc viÖc g×. 4 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C - Khi ®· ®ñ vÒ lîng, tiÒn ph¶i ®îc vËn ®éng nh»m môc ®Ých sinh lîi. C¸ch vËn ®éng vµ ph¬ng thøc vËn ®éng cña tiÒn tuú thuéc vµo ph¬ng thøc ®Çu t kinh doanh. 1.1.2. C¬ cÊu cña vèn §Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cung cÊp dÞch vô … hay ho¹t ®éng bÊt cø ngµnh nghÒ g× kh¸c c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mét lîng vèn nhÊt ®Þnh. Sè vèn kinh doanh ®ã ®îc biÓu hiÖn díi d¹ng tµi s¶n. trong ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, qu¶n lý vèn kinh doanh vµ sö dông vèn kinh doanh cã hiÖu qu¶ lµ yÕu tè quan träng nhÊt cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn møc ®é t¨ng trëng hay suy tho¸i cña doanh nghiÖp. Do vËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh ta cÇn ph¶i n¾m râ vÒ vèn, ®Æc ®iÓm cña nã ra sao. 1.1.2.1. Vèn cè ®Þnh Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, sù vËn ®éng cña vèn cè ®Þnh ®îc g¾n liÒn víi h×nh th¸i biÓu hiÖn vËt chÊt cña nã lµ Tµi s¶n cè ®Þnh. V× vËy khi nghiªn cøu vÒ vèn cè ®Þnh tríc hÕt ph¶i dùa trªn c¬ së t×m hiÓu vÒ tµi s¶n cè ®Þnh. T liÖu s¶n xuÊt ®îc chia thµnh hai bé phËn lµ ®èi tîng lao ®éng vµ t liÖu lao ®éng. §iÓm næi bËt cña t liÖu lao ®éng lµ chóng cã thÓ tham gia mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh ®ã mÆc dï t liÖu lao ®éng bÞ hao mßn nhng chóng vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu. ChØ khi nµo chóng bÞ h háng hoµn toµn hoÆc kh«ng cßn lîi Ých kinh tÕ th× khi ®ã chóng míi bÞ thay thÕ. Tµi s¶n cè ®Þnh trong c¸c doanh nghiÖp lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng cã gi¸ trÞ lín tham gia mét c¸ch trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp qua nhiÒu chu kú s¶n xuÊt. Mét t liÖu lao ®éng ®Ó tho¶ m·n lµ tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i cã ®ång thêi hai tiªu chuÈn c¬ b¶n sau: - Ph¶i cã thêi gian sö dông tèi thiÓu tõ mét n¨m trë lªn - Ph¶i ®¹t mét møc tèi thiÓu nhÊt ®Þnh nµo ®ã vÒ gi¸ trÞ (tiªu chuÈn nµy thêng xuyªn ®îc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi tõng thêi kú). HiÖn nay ë níc ta quy ®Þnh lµ > 5 triÖu ®ång. 5 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C NÕu ph©n lo¹i theo h×nh th¸i vËt chÊt th× tµi s¶n cè ®Þnh cã hai lo¹i: tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh vµ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh + Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n cã h×nh th¸i biÓu hiÖn vËt chÊt cô thÓ nh: Nhµ xëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ, ®Êt ®ai, vËt t… + Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ nh: b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, bÝ quyÕt, b¶n quyÒn, chi phÝ s¸ng lËp doanh nghiÖp, lîi thÕ th¬ng m¹i… Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr êng ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh th× viÖc ®Çu t tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh lµ rÊt quan träng. Nh÷ng chi phÝ ®ã còng ®îc quan niÖm nh gi¸ trÞ ccña mét sè tµi s¶n cè ®Þnh vµ ph¶i ®îc thu håi dÇn ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh míi. Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, sù vËn ®éng cña tµi s¶n cè ®Þnh cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: - VÒ mÆt hiÖn vËt: tµi s¶n cè ®Þnh tham gia nhiÒu lÇn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ nã bÞ hao mßn dÇn, bao gåm c¶ hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. Nãi c¸ch kh¸c, gi¸ trÞ sö dông sÏ gi¶m dÇn cho ®Õn khi tµi s¶n cè ®Þnh bÞ lo¹i ra khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. - VÒ mÆt gi¸ trÞ: gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®îc chuyÓn dÞch dÇn tõng phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm mµ nã t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Æc ®iÓm vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®· quyÕt ®Þnh ®Õn ®Æc ®iÓm chu chuyÓn cña vèn cè ®Þnh. Song quy m« cña vèn cè ®Þnh l¹i ®îc quyÕt ®Þnh b»ng quy m« tµi s¶n cè ®Þnh. Qua mèi liªn hÖ ®ã ta cã thÓ kh¸i qu¸t nh÷ng nÐt ®Æc thï vÒ sù v©n ®éng cña vèn cè ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh doanh nh sau: - Vèn cè ®Þnh tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt. Cã ®Æc ®iÓm nµy lµ do tµi s¶n cè ®Þnh cã thÓ ph¸t huy trong nhiÒu kú s¶n xuÊt, v× vËy h×nh th¸i biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nã còng ®îc tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt t¬ng øng. - Vèn cè ®Þnh lu©n chuyÓn dÇn dÇn, tõng phÇn khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gi¸ trÞ cña tµi s¶n gi¶m dÇn. Theo ®ã vèn cè ®Þnh còng t¸ch thµnh 2 phÇn: Mét phÇn sÏ gia nhËp vµo chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm (díi h×nh thøc chi phÝ khÊu hao) t¬ng øng víi gi¶m dÇn gi¸ trÞ sö dông cña tµi s¶n cè 6 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C ®Þnh. PhÇn cßn l¹i cña vèn cè ®Þnh ®îc cè ®Þnh trong c¸c chu kú s¶n xuÊt kÕ tiÕp, nÕu nh phÇn vèn lu©n chuyÓn dÇn dÇn ®îc t¨ng lªn th× phÇn vèn cè ®Þnh gi¶m t¬ng øng víi møc suy gi¶m dÇn vÒ gi¸ trÞ sö dông cña tµi s¶n cè ®Þnh. KÕt thóc sù biÕn thiªn nghÞch chiÒu ®ã còng lµ lóc tµi s¶n cè ®Þnh hÕt thêi gian sö dông vµ vèn cè ®Þnh còng hoµn thµnh mét vßng lu©n chuyÓn. 1.1.2.2. Vèn lu ®éng Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh bªn c¹nh tµi s¶n cè ®Þnh, doanh nghiÖp lu«n cã mét tµi s¶n nhÊt ®Þnh n»m r¶i r¸c trong c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt: Dù tr÷ thiÕt bÞ s¶n xuÊt, phôc vô s¶n xuÊt, ph©n phèi, tiªu thô s¶n phÈm. ®©y chÝnh lµ tµi s¶n lu ®éng cña doanh nghiÖp. Tµi s¶n lu ®éng chñ yÕu n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ c¸c ®èi tîng lao ®éng. §èi tîng lao ®éng khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu, bé phËn chñ yÕu cña ®èi tîng lao ®éng sÏ tham gia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm, bé phËn kh¸c sÏ hao phÝ mÊt ®i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §èi tîng lao ®éng chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt do ®ã toµn bé gi¸ trÞ cña chóng ®îc dÞch chuyÓn mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ ®îc thùc hiÖn khi s¶n phÈm trë thµnh hµng ho¸. Bªn c¹nh mét sè tµi s¶n lu ®éng n»m trong qu¸ tr×nh lu th«ng, thanh to¸n, s¶n xuÊt… th× doanh nghiÖp cßn cã mét sè t liÖu kh¸c nh vËt t phôc vô qu¸ tr×nh tiªu thô, c¸c kho¶n hµng göi b¸n, c¸c kho¶n ph¶i thu… Tõ ®ã, ta cã thÓ rót ra, vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp lµ sè tiÒn øng tríc vÒ tµi s¶n lu ®éng s¶n xuÊt vµ tµi s¶n lu ®éng lu th«ng nh»m ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®îc thùc hiÖn mét c¸ch thêng xuyªn liªn tôc. Nh vËy, díi gãc ®é tµi s¶n th× vèn lu ®éng ®îc sö dông ®Ó chØ c¸c tµi s¶n lu ®éng. Vèn lu ®éng chÞu sù chi phèi bëi tÝnh lu©n chuyÓn cña tµi s¶n lu ®éng, vèn lu ®éng lu«n ®îc chuyÓn ho¸ qua nhiÒu h×nh th¸i vËt chÊt kh¸c nhau vµ chuyÓn ho¸ phÇn lín vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm, phÇn cßn l¹i chuyÓn ho¸ trong lu th«ng. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra mét c¸ch thêng xuyªn liªn tôc nªn vèn lu ®éng còng tuÇn hoµn kh«ng ngõng vµ mang tÝnh chu kú. Vèn lu ®éng hoµn thµnh mét vßng tuÇn hoµn sau mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. 7 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C Vèn lu ®éng lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Muèn cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®îc liªn tôc th× yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi doanh nghiÖp lµ ph¶i cã ®ñ vèn lu ®éng ®Ó ®Çu t vµo c¸c t liÖu lao ®éng kh¸c nhau, ®¶m b¶o cho t liÖu lao ®éng tån t¹i mét c¸ch hîp lý, ®ång bé víi nhau trong mét c¬ cÊu. Do ®Æc ®iÓm cña vèn lu ®éng lµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lu©n chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ ngay trong mét lÇn, sù vËn ®éng tuÇn hoµn liªn tôc ®· quyÕt ®Þnh sù vËn ®éng cña vèn lu ®éng. + Khëi ®Çu vßng tuÇn hoµn, vèn lu ®éng ®îc dïng ®Ó mua s¾m c¸c ®èi tîng lao ®éng trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt. ë giai ®o¹n nµy vèn ®· thay ®æi h×nh th¸i, tõ vèn tiÒn tÖ sang vèn vËt t (T- H) + TiÕp theo lµ giai ®o¹n s¶n xuÊt, c¸c vËt t ®îc chÕ t¹o thµnh b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm. ë giai ®o¹n nµy vèn vËt t chuyÓn hãa thµnh thµnh phÈm (H- SX- - H’) + KÕt thóc vßng tuÇn hoµn, sau khi s¶n phÈm ®îc tiªu thô vèn lu ®éng l¹i ®îc chuyÓn ho¸ sang h×nh th¸i vãn tiÒn tÖ nh ®iÓm xuÊt ph¸t ban ®Çu (H’ - T’); (T’> T). Trong thùc tÕ, sù vËn ®éng cña vèn lu ®éng kh«ng diÔn ra mét c¸ch tuÇn tù nh m« h×nh lý thuyÕt trªn mµ c¸c giai ®o¹n vËn ®éng cña vèn ®îc ®an xen vµo nhau, c¸c chu kú s¶n xuÊt ®îc tiÕp tôc lÆp l¹i, vèn lu ®éng ®îc tiÕp tôc tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn. Trong doanh nghiÖp, viÖc qu¶n lý tèt vèn lu ®éng cã vai trß rÊt qaun träng. Muèn qu¶n lý tèt vèn lu ®éng c¸c doanh nghiÖp ph¶i ph©n biÖt ®îc c¸c bé cÊu thµnh cña vèn lu ®éng ®Ó trªn c¬ së ®ã ®Ò ra ®îc c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý víi tõng lo¹i. Trªn thùc tÕ vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp bao gåm nh÷ng bé phËn sau: + TiÒn mÆt vµ chøng kho¸n cã thÓ b¸n ®îc: tiÒn trong quü cña doanh nghiÖp, c¸c kho¶n tiÒn göi kh«ng cã l·i, chøng kho¸n b¸n ®îc thêng lµ c¸c th¬ng phiÕu… + C¸c kho¶n ph¶i thu: trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, viÖc mua b¸n chÞu lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái, vµ ®©y còng lµ mét chiÕn lîc trong c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. C¸c ho¸ ®¬n cha ®îc tr¶ tiÒn thÓ hiÖn qua tÝn dông thwong m¹i vµ h×nh thµnh nªn c¸c kho¶n ph¶i thu. TÝn dông th¬ng m¹i cã thÓ t¹o nªn uy 8 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C tÝn, vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng ®ång thêi còng cã thÓ dÉn tíi rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. + Kho¶n dù tr÷: viÖc tån t¹i vËt t, hµng ho¸ dù tr÷, tån kho lµ bíc ®Öm cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng thêng xuyªn cña doanh nghiÖp. Sù tån t¹i nµy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ hoµn toµn kh¸ch quan. Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ta cã thÓ ph©n biÖt ®îc sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a vèn lu ®éng vµ vèn cè ®Þnh: Tªn vèn Vèn cè ®Þnh TÝnh chÊt tham gia vµo Q.tr×nh SX Chøc n¨ng T liÖu lao ®éng NhiÒu lÇn H×nh thøc chuyÓn ho¸ gi¸ trÞ ChuyÓn dÇn nhiÒu lÇn Vèn lu ®éng §èi tîng lao ®éng Mét lÇn ChuyÓn toµn bé mét lÇn 1.1.3. Vai trß cña vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp Vèn lµ ®iÒu kiÖn tiªn ®Ò quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Vèn lµ c¬ së x¸c lËp ®Þa vÞ ph¸p lý cña doanh nghiÖp, vèn ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp theo môc tiªu ®· ®Þnh. VÒ mÆt ph¸p lý Mçi doanh nghiÖp khi muèn thµnh lËp th× ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn cña doanh nghiÖp ®ã ph¶i cã 1 lîng vèn nhÊt ®Þnh, lîng vèn ®ã tèi thiÓu ph¶i b»ng lîng vèn ph¸p ®Þnh, khi ®ã ®Þa vÞ ph¸p lý míi ®îc c«ng nhËn. Ngîc l¹i viÖc thµnh lËp doanh nghiÖp kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc ë trêng hîp trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, vèn cña doanh nghiÖp kh«ng ®¹t ®iÒu kiÖn mµ ph¸p luËt quy ®Þnh, doanh nghiÖp sÏ chÊm døt ho¹t ®éng nh ph¸ s¶n, s¸t nhËp vµo doanh nghiÖp kh¸c… Nh vËy, vèn ®îc xem lµ mét trong nh÷ng c¬ së qua trong nhÊt ®Ó ®¶m b¶o sù tån t¹i t c¸ch ph¸p nh©n cña mét doanh nghiÖp tríc ph¸p luËt. 9 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C VÒ mÆt kinh tÕ Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, vèn lµ m¹ch m¸u cña doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Vèn kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ cßn ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng kinh doanh diÔn ra mét c¸ch liªn tôc, thêng xuyªn. Vèn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §Ó cã thÓ tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt më réng th× sau mét chu kú kinh doanh vèn cña doanh nghiÖp ph¶i sinh lêi, tøc lµ ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i cã l·i ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ®îc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn. §ã lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp tiÕp tôc ®Çu t s¶n xuÊt, th©m nhËp vµo thÞ trêng tiÒm n¨ng tõ ®ã më réng thÞ trêng tiªu thô, n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn th¬ng trêng. NhËn thøc ®îc vai trß quan träng cña vèn nh vËy th× doanh nghiÖp míi cã thÓ sö dông tiÕt kiÖm cã hiÖu qu¶ h¬n vµ lu«n t×m c¸ch n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. 1.2. HiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng Tríc ®©y, trong c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh bao cÊp, quan hÖ gi÷a Nhµ níc víi doanh nghiÖp dùa trªn nguyªn t¾c chi ®ñ, thu ®ñ. Nhµ níc giao kÕ ho¹ch mang tÝnh ph¸p ®Þnh cÇn chó ý vÒ nguån cung cÊp, tiªu thô, doanh thu… V× vËy c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã tÝnh s¸ng t¹o, chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã, quan niÖm vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së: Møc ®é thùc hiÖn c¸c chØ tiªu ph¸p lÖnh, sù tiÕt kiÖm trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, khèi lîng gi¸ trÞ sö dông mµ doanh nghiÖp cung cÊp cho nÒn kinh tÕ. §©y chÝnh lµ sù lÉn lén gi÷a chØ tiªu kÕt qu¶ vµ chØ tiªu hiÖu qu¶. §iÒu nµy ®· lµm cho c¸c nhµ ®Çu t, qu¶n lý ®¸nh gi¸ sai vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp. §©y còng chÝnh lµ nguyªn nh©n lµm t×nh h×nh sö dông vèn cña doanh nghiÖp bÞ l·ng phÝ kh«ng hiÖu qu¶ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng “mÊt” dÇn vèn vµ kh«ng cßn cã kh¶ n¨ng duy tr× s¶n xuÊt kinh doanh. ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh tu©n theo nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh doanh “®Çu vµo” vµ “®Çu ra” ®îc quyÕt ®Þnh bëi thÞ trêng. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÞ trêng, tõ lîi Ých cña doanh nghiÖp 10 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C do ®ã ®ßi hái doanh nghiÖp lu«n ph¶i tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè s¶n xuÊt lµ s¶n xuÊt c¸i g×? s¶n xuÊt cho ai? Vµ s¶n xuÊt nh thÕ nµo? VËy sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp diÔn ra ngµy cµng gay g¾t ®Ó kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp ®Òu lÊy hiÖu qu¶ kinh doanh lµm thíc ®o cho ho¹t ®éng kinh doanh. Nh vËy hiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ biÓu hiÖn tËp trung cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ chiÒu s©u, thÓ hiÖn tr×nh ®é khai th¸c c¸c nguån lùc vµ tr×nh ®é vÒ chi phÝ c¸c kh«ng¶n nguån lùc ®ã trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt nh»m thùc hiÖn môc tiªu kinh doanh. Qua c«ng thøc: HiÖu qu¶ kinh doanh = KÕt qu¶(DT) Chi phÝ Ta thÊy hiÖu qu¶ chÞu ¶nh hëng cña hai nh©n tã ®ã lµ doanh thu vµ chi phÝ. HiÖu qu¶ t¨ng lªn khi: - Doanh thu t¨ng, chi phÝ kh«ng ®æi - Chi phÝ gi¶m, doanh thu kh«ng ®æi - Doanh thu vµ chi phÝ cïng t¨ng nhng tèc ®é t¨ng cña doanh thu lín h¬n chi phÝ. §iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong sù c¹nh tranh khèc liÖt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ ph¶i sö dông vèn kinh doanh sao cho cã hiÖu qu¶. Sö dông vèn kinh doanh cã hiÖu qu¶ lµ ph¶i b¶o toµn vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn vèn, tøc lµ ph¶i t¹o ra søc sinh lêi cña ®ång vèn ngµy cµng cao. Nh vËy, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn tøc lµ ph¶i sö dông vµ t×m c¸c biÖn ph¸p lµm sao cho chi phÝ vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ Ýt nhÊt mµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. HiÖu qu¶ sö dông vèn lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ tæng hîp nhÊt qu¸ tr×nh sö dông c¸c lo¹i vèn sao cho tèi ®a ho¸ kÕt qu¶ lîi Ých, tèi thiÓu lîng vèn vµ thêi gian sö dông sao cho phï hîp víi môc tiªu kinh doanh. 11 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C 1.2.1. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp - Vßng quay toµn bé vèn: ChØ tiªu nµy cho biÕt vèn cña doanh nghiÖp trong mét kú quay ®îc bao nhiªu vßng. Doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô s¶n phÈm trong kú Vßng quay toµn bé vèn = Sè d b×nh qu©n toµn bé vèn §©y lµ hÖ sè ph¶n ¸nh hiÖu suÊt sö dông vèn, vßng quay cµng lín th× hiÖu suÊt sö dông cµng cao. Lîi nhuËn thuÇn - Møc sinh lêi vèn kinh doanh = Vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n ChØ tiªu ®o møc sinh lêi cña vèn kinh doanh. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cho thÊy mét ®ång vèn bá ra s¶n xuÊt kinh doanh trong kú t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn 1.2.1.1. Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh ph¶n ¸nh 1 ®ång vèn t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu hoÆc gi¸ trÞ s¶n lîng. HiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh = Møc doanh lîi vèn cè ®Þnh: ph¶n ¸nh 1 ®ång vèn cè ®Þnh t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn rßng. Møc doanh lîi vèn cè ®Þnh = x100% ChØ tiªu hÖ sè hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh ph¶n ¸nh: cø 1 ®ång vèn bá ra trong gÝa trÞ tµi s¶n cè ®Þnh th× sè vèn thu håi trong viÖc sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®ã lµ bao nhiªu Sè tiÒn khÊu hao luü kÕ HÖ sè hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh = Nguyªn gi¸ TSC§ ChØ tiªu hÖ sè sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ph¶n ¸nh: cø 1 ®ång vèn bá ra ®Ó ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh th× t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu Doanh thu (Doanh thu thuÇn) HÖ sè sö dông tµi s¶n cè ®Þnh = Nguyªn gi¸ Tµi s¶n cè ®Þnh 12 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C 1.2.1.2. Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng ChØ tiªu hiÖu suÊt sö dông vèn lu ®éng cho biÕt 1 ®ång vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp lµm ra bao nhiªu ®ång gi¸ trÞ s¶n lîng hoÆc doanh thu trong kú. HiÖu suÊt sö dông VL§ = Møc sinh lêi cña vèn lu ®éng hay cßn gäi tû suÊt lîi nhuËn cña vèn lu ®éng , chØ tiªu nµy cho biÕt 1 ®ång vèn lu ®éng t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn trong kú. Møc doanh lîi cña vèn lu ®éng = Sè vßng quay cña vèn lu ®éng, chØ tiªu nµy ®¸nh gi¸ tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng cho biÕt trong kú ph©n tÝch, vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp quay ®îc bao nhiªu vßng. HoÆc cø 1 ®ång vèn lu ®éng b×nh qu©n dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong kú t¹o ra ®îc bao nhiªu ®ång doanh thu thuÇn. Sè vßng quay vèn lu ®éng = §é dµi b×nh qu©n 1 lÇn lu©n chuyÓn, chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cø 1 vßng quay cña vèn lu ®éng trong kú ph©n tÝch hÕt bao nhiªu ngµy, chØ tiªu nµy cµng thÊp, sè ngµy cña 1 vßng quay vèn lu ®éng cµng Ýt, hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng cao. Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn = HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn lu ®éng (K), chØ tiªu nµy cho biÕt t¹o ra 1 ®ång vèn doanh thu thuÇn trong kú ph©n tÝch cÇn bao nhiªu ®ång vèn lu ®éng b×nh qu©n dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. K= HÖ sè lu©n chuyÓn = Doanh thu thuÇn VL§ b×nh qu©n 360 HÖ sè lu©n chuyÓn Thêi gian mét kú lu©n chuyÓn = 1.2.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i doanh nghiÖp 13 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lu«n híng tíi 3 môc tiªu c¬ b¶n lµ: - Lîi nhuËn - T¨ng trëng thÕ lùc - §¶m b¶o an toµn HiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp ®îc thùc hiÖn ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ 3 yÕu tè nµy. NÕu doanh nghiÖp sö dông vèn kh«ng hiÖu qu¶, kh«ng b¶o toµn kh«ng lµm cho nã sinh lêi th× doanh nghiÖp sÏ kh«ng tån t¹i ®îc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Do vËy, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp v× nã lµ yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nã quyÕt ®Þnh yÕu tè ®Çu ra, quyÕt ®Þnh ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vèn kinh doanh vËn ®éng liªn tôc vµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau gi÷a tõng lo¹i vèn. Sau mçi qu¸ tr×nh sè vèn bá ra kh«ng ®îc ®Ó hao hôt, mÊt m¸t mµ ph¶i sinh s«i n¶y në. §ång vèn ph¶i cã kh¶ n¨ng sinh lêi, ®©y lµ vÊn ®Ò cèt lâi liªn quan chÆt chÏ tíi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. V× vËy sö dông vèn cã hiÖu qu¶ lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. BÊt kú mét doanh nghiÖp nµo ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Òu ph¶i tÝnh ®Õn môc tiªu quan träng nhÊt ®ã lµ lîi nhuËn, lîi nhuËn lµ chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, lµ nguån tÝch luü c¬ b¶n ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng, thóc ®Èy sù t¨ng trëng ngµy mét lín cña doanh nghiÖp. Tãm l¹i, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ tÊt yÕu trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Nã gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, më réng quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®Èy nhanh tèc ®é ho¹t ®éng vµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña ®ång vèn nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n cho doanh nghiÖp vµ gãp phÇn t¨ng trëng, æn ®Þnh nÒn kinh tÕ x· héi. 1.2.2.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh t¹i C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng 14 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C Vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp. Quy m« vµ tr×nh ®é trang bÞ m¸y mãc, d©y chuyÒn s¶n xuÊt lµ nh©n tè rÊt quan träng cã ¶nh hëng kh¶ n¨ng c¹nh tranh còng nh híng ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp. - Thêi gian chu kú vËn ®éng cña vèn cè ®Þnh thêng kÐo dµi, sau nhiÒu n¨m míi cã thÓ hoµn ®ñ vèn ®· øng ra ban ®Çu cho viÖc ®Çu t tµi s¶n cè ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh l©u dµi ®ã, ®ång vèn lu«n bÞ ®e däa bëi nh÷ng rñi ro c¶ chñ quan lÉn kh¸ch quan lµm thÊt tho¸t vèn. - Vèn cè ®Þnh chuyÓn dÞch gi¸ trÞ tõng phÇn vµ chia lµm nhiÒu lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ v× vËy còng ®îc hoµn vèn tõng phÇn. Trong khi cã mét bé phËn cña vèn cè ®Þnh ®îc chuyÓn ho¸ thµnh tiÒn tÖ n»m trong quü khÊu hao c¬ b¶n th× phÇn cßn l¹i vÉn n¨m trong gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh. NÕu lo¹i trõ sù ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè kh¸c (c¶ chñ quan lÉn kh¸ch quan) th× phÇn gi¸ trÞ cßn l¹i nµy cÇn ®îc chuyÓn ho¸ ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi sang d¹ng tiÒn tÖ. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, ®©y lµ qu¸ tr×nh rÊt khã kh¨n vµ phøc t¹p dÔ x¶y ra thÊt tho¸t vèn. 1.2.2.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng t¹i C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng Sö dông vèn lu ®éng hiÖu qu¶ g¾n liÒn víi lîi Ých vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §©y lµ vÊn ®Ò cã tÝnh cÊp thiÕt ®èi víi sù tån t¹i cña doanh nghiÖp vµ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan mµ doanh nghiÖp cÇn ®¹t ®îc. ViÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn lu ®éng kÐm hiÖu qu¶ sÏ lµm tèc ®é lu©n chuyÓn vèn chËm, hiÖu qu¶ sö dông vèn thÊp. ë møc ®é nghiªm träng h¬n hiÖn tîng nµy rÊt dÔ dÉn ®Õn thÊt tho¸t vèn vµ ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt: quy m« vèn gi¶m khiÕn cho chu kú s¶n xuÊt sau thu hÑp h¬n so víi chu kú tríc. T×nh tr¹ng trªn nÕu kÐo dµi liªn tôc th× ch¾c ch¾n doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng. 1.3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp 1.3.1. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh t¹i doanh nghiÖp 15 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C Vèn cè ®Þnh cã chu kú vËn ®éng dµi. Trong kho¶ng thêi gian nµy, hiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh bÞ ¶nh hëng bëi nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau. Cã 2 nhãm nh©n tè t¸c ®éng ®Õn vèn cè ®Þnh : C¸c nh©n tè lîng ho¸ ®îc vµ c¸c nh©n tè phi lîng ho¸. Vèn cè ®Þnh ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn díi d¹ng lµ c¸c tµi s¶n cè ®Þnh. Trong c¸c nh©n tè lîng ho¸ ®îc, th× tµi s¶n cè ®Þnh cã thÓ chÞu t¸c ®éng bëi c¸c nh©n tè nh lµ: Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh b×nh qu©n, doanh thu thuÇn, lîi nhuËn thuÇn, hao mßn v« h×nh, rñi ro… - Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú lµ nh©n tè cã quan hÖ ngîc chiÒu víi hiÖu suÊt sö dông tµi s¶n cè ®Þnh trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi: Nguyªn gi¸ b×nh qu©n tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng th× søc s¶n xuÊt, søc sinh lîi cña tµi s¶n cè ®Þnh gi¶m (doanh thu, lîi nhuËn thuÇn kh«ng ®æi) vµ ngîc l¹i. - Trong ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi, doanh thu thuÇn (hoÆc lîi nhuËn thuÇn) t¨ng lªn hoÆc gi¶m ®i th× sÏ lµm søc s¶n xuÊt ( hoÆc søc sinh lîi) cña tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng lªn (hoÆc gi¶m ®i). - Hao mßn v« h×nh: §©y lµ mét nguyªn nh©n ®¸ng kÓ t¹o nªn sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ thùc tÕ vµ gi¸ trÞ ghi trªn sæ s¸ch. NhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt khiÕn cho tµi s¶n cè ®Þnh thêng xuyªn ph¶i ®èi mÆt víi nguy c¬ hao mßn v« h×nh nhanh chãng. - Rñi ro: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp sÏ cã thÓ gÆp ph¶i nh÷ng rñi ro g©y thiÖt h¹i, h háng … lµm suy gi¶m kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh. §ã cã thÓ lµ khñng ho¶ng, thiªn tai, ®éng ®Êt, b·o lôt… C¸c nh©n tè phi lîng ho¸ chñ yÕu liªn quan ®Õn tr×nh ®é qu¶n lý vµ sö dông vèn cè ®Þnh: - Ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao: Theo quy ®Þnh th× cã rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän: Ph¬ng ph¸p tuyÕn tÝnh cè ®Þnh, ph¬ng ph¸p lòy tiÕn, ph¬ng ph¸p luü tho¸i… vµ trong mçi lo¹i cã nhiÒu c¸ch tÝnh kh¸c nhau. Sù phøc t¹p trªn khiÕn doanh nghiÖp ph¶i lóng tóng: NÕu sö dông ph¬ng ph¸p khÊu hao nhanh th× tuy cã thÓ nhanh 16 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C chãng thu håi vèn nhng sÏ ®Èy gi¸ thµnh s¶n phÈm lªn cao. Cßn nÕu ¸p dông h×nh thøc khÊu hao chËm th× ®ång vèn sÏ thu håi chËm, bÞ ø ®äng vµ khã tr¸nh khái thÊt tho¸t… - Tr×nh ®é sö dông tµi s¶n cè ®Þnh : §îc thÓ hiÖn trong viÖc bè trÝ d©y chuyÒn s¶n xuÊt, tËn dông tèi ®a c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ, ®¶m b¶o thùc hiÖn nghiªm ngÆt vµ chÕ ®é duy tu b¶o dìng m¸y mãc, ¸p dông c¸c chÕ ®é khuyÕn khÝch vËt chÊt ®èi víi ngêi qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh. 1.3.2. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng t¹i doanh nghiÖp HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng lµ 1 ph¹m trï rÊt réng ®îc thÓ hiÖn trªn nhiÒu khÝa c¹nh, gãc ®é cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nªn nã chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau. Vèn lu ®éng ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn díi d¹ng lµ c¸c tµi s¶n lu ®éng vµ chóng chÞu t¸c ®éng bëi c¸c nh©n tè, cã thÓ chia chóng ra thµnh 2 nhãm: C¸c nh©n tè lîng ho¸ ®îc vµ c¸c nh©n tè phi lîng ho¸. C¸c nh©n tè cã thÓ lîng ho¸ ®îc bao gåm: vèn lu ®éng b×nh qu©n trong kú, doanh thu thuÇn ®¹t ®îc trong kú, l¹m ph¸t… - Vèn lu ®éng b×nh qu©n tham gia lu©n chuyÓn trong kú lµ nh©n tè cã quan hÖ ngîc chiÒu víi tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi. NÕu sè vèn lu ®éng b×nh qu©n tham gia lu©n chuyÓn t¨ng lªn sÏ kÐo dµi thêi gian cña vßng lu©n chuyÓn, tèc ®é lu©n chuyÓ cña vèn lu ®éng gi¶m vµ ngîc l¹i. - Trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi, nÕu doanh thu thuÇn trong kú t¨ng lªn sÏ lµm cho thêi gian 1 vßng lu©n chuyÓn vèn lu ®éng gi¶m ®i, tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng t¨ng lªn vµ ngîc l¹i. - L¹m ph¸t: NÒn kinh tÕ cã l¹m ph¸t sÏ lµm cho søc mua cña ®ång tiÒn gi¶m sót. NÕu doanh nghiÖp kh«ng cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý kÞp thêi th× vèn lu ®éng rÊt dÔ bÞ hao hôt dÇn theo sù trît gi¸ cña tiÒn tÖ. C¸c nh©n tè phi lîng ho¸ cã thÓ lµ: - Sù thay ®æi trong chÝnh s¸ch vÜ m« cña Nhµ níc: bao gåm nh÷ng sù thay ®æi trong hÖ thèng ph¸p luËt, hÖ thèng thuÕ. 17 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C - Tr×nh ®é qu¶n lý vµ sö dông vèn lu ®éng: kh¶ n¨ng nµy cã thÓ ®îc thÓ hiÖn trªn nhiÒu ph¬ng diÖn kh¸c nhau. 1. ViÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn lu ®éng: ViÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn lu ®éng thiÕu chÝnh x¸c sÏ dÉn tíi t×nh tr¹ng thõa hoÆc thiÕu vèn lu ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh, ¶nh hëng kh«ng tèt ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh còng nh hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp. 2. ViÖc lùa chän ph¬ng ¸n ®Çu t. §©y lµ mét nh©n tè c¬ b¶n ¶nh hëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng. NÕu doanh nghiÖp ®Çu t s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm ®¸p øng ®îc nhu cÇu thÞ trêng, gi¸ thµnh h¹ th× qu¸ tr×nh tiªu thô sÏ diÔn ra dÔ dµng, t¨ng nhanh vßng quay vèn lu ®éng vµ ngîc l¹i. 18 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C Ch¬ng II Thùc tr¹ng sö dông vèn t¹i C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng 2.1. Kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng 2.1.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty Trong cuéc chiÕn tranh chèng x©m lîc, Qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt nam ®· cïng nh©n d©n lµm nªn nh÷ng chiÕn c«ng lÞch sö. Ngµy nay, trong thêi b×nh, qu©n ®éi ta cßn gãp phÇn kh«ng nhá vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ ®æi míi ®Êt níc. XuÊt ph¸t tõ chñ tr¬ng, ®êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ níc, mét sè lùc lîng trong qu©n ®éi ®· ®îc t¸ch ra lµm kinh tÕ. N¨m 1990, Bé quèc phßng ra quyÕt ®Þnh sè 269/Q§-QP ngµy 06/11/1990 vÒ viÖc thµnh lËp XÝ nghiÖp kh¶o s¸t thiÕt kÕ vµ x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng – trùc thuéc bé t lÖnh Kh«ng qu©n. N¨m 1991, XÝ nghiÖp kh¶o s¸t thiÕt kÕ vµ x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng ®îc t¸ch ra lµm hai ®¬n vÞ lµ C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng (ACC) vµ C«ng ty thiÕt kÕ t vÊn x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng (ADCC) ®Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chuyªn ngµnh. N¨m 1993, theo NghÞ ®Þnh 388/H§BT ngµy 20/11/1991 cña Héi ®ång bé trëng (nay lµ ChÝnh phñ), C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng (ACC) ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 359/Q§-QP ngµy 27/10/1993 cña Bé trëng Bé quèc phßng. C«ng ty cã trô së ®Æt t¹i 178 §êng Trêng Chinh- QuËn §èng §a- Thµnh phè Hµ Néi. N¨m 1996, C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng s¸t nhËp víi Tæng c«ng ty bay dÞch vô ViÖt nam (SFC) víi t c¸ch lµ mét ®¬n vÞ thµnh viªn ho¹t ®éng ®éc lËp trùc thuéc Tæng c«ng ty. 19 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C 2.1.2. §Æc ®iÓm vµ nhiÖm vô cña C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng 2.1.2.1. §Æc ®iÓm Lµ mét doanh nghiÖp Nhµ níc thuéc lo¹i h×nh kinh tÕ kÕt hîp víi quèc phßng, c«ng ty ACC võa ho¹t ®éng nh c¸c doanh nghiÖp cïng lo¹i, võa chÞu sù ph©n c«ng giao nhiÖm vô trùc tiÕp cña c¬ quan chñ qu¶n (Bé quèc phßng, Qu©n chñng Phßng kh«ng Kh«ng qu©n). cô thÓ: - Nh÷ng c«ng tr×nh phôc vô nhu cÇu quèc phßng nhng kh«ng ®ßi hái ph¶i gi÷ an toµn bÝ mËt th× tæ chøc ®Êu thÇu réng r·i hoÆc h¹n chÕ. Nh÷ng c«ng tr×nh cÇn gi÷ an toµn bÝ mËt tuyÖt ®èi th× ®îc Bé quèc phßng, Qu©n chñng Phßng kh«ng Kh«ng qu©n chØ ®Þnh thÇu. - Nh÷ng c«ng tr×nh d©n dông ®Çu t b»ng nguån vèn NSNN hoÆc nguån vèn ®Çu t cña c¸c ®¬n vÞ thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, phôc vô nhu cÇu quèc kÕ d©n sinh th× c«ng ty còng tham gia ®Êu thÇu nh c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Sau khi ký kÕt hîp ®ång thi c«ng cña chñ ®Çu t (bªn A), gi¸m ®èc tiÕn hµnh giao nhiÖm vô cho c¸c xÝ nghiÖp, ®éi thi c«ng, c¸c phßng ban chøc n¨ng cña c«ng ty.C¸c phßng ban chøc n¨ng cña c«ng ty kÕt hîp víi ®éi thi c«ng bè trÝ m¸y mãc, nh©n lùc, vËt t sao cho ®¶m b¶o tiÕn ®é còng nh chÊt lîng, mü thuËt, kü thuËt c«ng tr×nh. Cô thÓ: - ViÖc cung øng vËt t giao cho ban VËt t - ThiÕt bÞ vµ ®éi thi c«ng trùc tiÕp mua ngoµi. - VÒ m¸y thi c«ng: C«ng ty cã hÇu hÕt c¸c thiÕt bÞ chuyªn ngµnh, ®¸p øng ®îc nhu cÇu thi c«ng c¸c c«ng tr×nh hiÖn nay. Toµn bé m¸y mãc thiÕt bÞ ®îc giao cho ®éi xe c¬ giíi thuéc Ban VËt t – ThiÕt bÞ qu¶n lý vµ tæ chøc sö dông theo yªu cÇu thi c«ng tõng c«ng tr×nh. Ho¹t ®éng cña ®éi thi c«ng c¬ giíi theo h×nh thøc doanh nghiÖp cã tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng nhng kh«ng tæ chøc kÕ to¸n riªng (h¹ch to¸n phô thuéc). - VÒ nh©n lùc: §éi ngò c¸n bé kü thuËt cã kinh nghiÖm vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ lµ cña c«ng ty. Cßn lao ®éng phæ th«ng ®îc c«ng ty tuyÓn chän vµ ký hîp ®ång t¹i ®Þa ph¬ng n¬i thi c«ng c«ng tr×nh. 20