Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằ...

Tài liệu Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông hồng (tt)

.PDF
27
207
95

Mô tả:

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH LÊ THỊ TƢỜNG THU VỐN ĐẦU TƢ TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC ĐỂ PHÁT TRIỂN GIAO THÔNG NÔNG THÔN VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÃ SỐ: 62 31 01 02 HÀ NỘI - 2018 CÔNG TRÌNH ĐƢỢC HOÀN THÀNH TẠI HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH Người hướng dẫn khoa học: PGS, TS. Nguyễn Khắc Thanh Phản biện 1: ....................................................................................... Phản biện 2: ....................................................................................... Phản biện 3: ....................................................................................... Luận án được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Học viện, họp tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Vào hồi ….. giờ ……, ngày …….. tháng …… năm 20….. Có thể tìm hiểu luận án tại: - Thƣ viện Quốc gia - Thƣ viện Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 1. Lê Thị Tường Thu (2015), “Giải pháp phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng”, Tạp chí Kinh tế và Dự báo (13). 2. Lê Thị Tường Thu (2016), “Xây dựng giao thông nông thôn – Thực trạng và giải pháp”, Tạp chí Kinh tế và Dự báo (2). 3. Lê Thị Tường Thu (2017), “Đầu tư cho giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng – Nhìn từ góc độ quản lý”, Tạp chí Kinh tế và Dự báo (4). 4. Lê Thị Tường Thu (2017), “Một số giải pháp thực hiện thành công Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới”, Tạp chí Kinh tế và Dự báo (23). 5. Lê Thị Tường Thu (2017), “Phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng và một số vấn đề đặt ra”, Tạp chí Con số và Sự kiện (8). 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam hiện là một quốc gia có gần 70% dân số sống ở nông thôn với 73% lực lượng lao động làm việc, sinh sống nhờ vào hoạt động sản xuất nông lâm ngư nghiệp, sản phẩm nông nghiệp trong nước là nguồn cung cấp lương thực thực phẩm cho tiêu dùng, tạo nguyên liệu cho nền sản xuất công nghiệp, cung cấp trực tiếp và gián tiếp cho các ngành kinh tế khác phát triển, tạo sự ổn định xã hội, đảm bảo sự phát triển bền vững cho xã hội phát triển. Chính vì vậy, nông dân và nông thôn luôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, là cơ sở và lực lượng quan trọng để phát triển kinh tế-xã hội. Trong những năm qua, với những thành tựu của công cuộc đổi mới đất nước, đời sống của người nông dân cũng như hạ tầng giao thông nông thôn đã cơ bản thay đổi. Mặc dù vậy, nhiều thách thức được đặt ra trước công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn và phát triển giao thông nông thôn là yêu cầu cấp thiết, có tính chất sống còn đối với xã hội, góp phần xóa bỏ rào cản giữa thành thị và nông thôn, rút ngắn khoảng cách phân hóa giàu nghèo và góp phần mang lại cho nông thôn một bộ mặt mới, tiềm năng để phát triển. Tuy nhiên, nhu cầu vốn đầu tư cho phát triển giao thông nông thôn luôn là vấn đề bức thiết, bởi đầu tư cho giao thông nông thôn đòi hỏi vốn lớn, lại không hấp dẫn được các nhà đầu tư do khả năng sinh lời thấp nên chủ yếu dựa vào vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước, trong khi đó nguồn vốn này rất hạn hẹp. Là một trong những vùng kinh tế trọng điểm của cả nước, vùng đồng bằng sông Hồng hiện có 11 tỉnh, thành phố bao gồm: Hà Nội, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Hải Dương, Hải Phòng, Hưng Yên, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thái Bình với dân số khoảng 21.133,8 nghìn người và diện tích 23.336 km². Diện tích đất nông nghiệp khoảng 760.000 ha, trong đó 70% là đất phù sa màu mỡ, có giá trị lớn về sản xuất nông nghiệp. Đất nông nghiệp chiếm 51,2% diện tích vùng. Để khu vực nông thôn của vùng đồng bằng sông Hồng phát triển cần được sự quan tâm đầu tư từ ngân sách nhà nước, trong đó chú trọng đầu tư phát triển hệ thống giao thông nông thôn. Hơn nữa, trong thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới, giao thông là một tiêu chí quan trọng và tiêu chí này cần vốn đầu tư lớn nhất, đặc biệt là giao thông thôn xóm và giao thông nội đồng. Việc triển khai tiêu chí này theo quy hoạch tại địa phương đều gặp vướng mắc nhất định, trong đó có phần vốn đầu tư. Thực tế cho thấy, lâu nay khâu kiểm soát vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước nói chung, ngân sách nhà nước đầu tư cho phát triển kết cấu hạ tầng nói riêng, trong đó có giao thông nông thôn còn lỏng lẻo, xảy ra tình trạng thất thoát, dàn trải và lãng phí… 2 Từ thực tiễn nêu trên và nhằm góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn về vấn đề huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho đầu tư phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng, tác giả chọn đề tài “Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng Đồng bằng sông Hồng” làm luận án tiến sĩ Kinh tế, chuyên ngành Kinh tế chính trị. Việc nghiên cứu đề tài là cấp thiết, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận án là trên cơ sở lý luận và thực tiễn về vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng, đề xuất các giải pháp nhằm huy động và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa và làm rõ hơn cơ sở lý luận về vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn; phân tích kinh nghiệm huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước của một số vùng trong nước và quốc tế để phát triển giao thông nông thôn; từ đó rút ra kinh nghiệm cho Việt Nam nói chung và vùng đồng bằng sông Hồng nói riêng. - Phân tích thực trạng huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng, chỉ ra những kết quả đạt được và những mặt còn hạn chế trong huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng thời gian qua. - Đề xuất phương hướng và giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện, đổi mới cơ chế huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng thời gian tới. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu của luận án là huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn ở cấp vùng kinh tế. 3.2. Phạm vi nghiên cứu của luận án + Phạm vi về nội dung: Luận án nghiên cứu vốn đầu tư có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn, bao gồm: vốn đầu tư từ ngân sách trung ương và ngân sách địa phương (tỉnh, thành phố) để phát triển giao thông nông thôn. + Phạm vi về không gian: Luận án nghiên cứu vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển đường giao thông nông thôn trong phạm vi vùng đồng bằng sông Hồng. Vùng đồng bằng sông Hồng được nghiên cứu bao gồm 11 tỉnh, thành phố, bao gồm: TP. Hà Nội, TP. Hải Phòng, Quảng Ninh, Vĩnh 3 Phúc, Hải Dương, Hưng Yên, Bắc Ninh, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thái Bình. + Phạm vi về thời gian: Luận án nghiên cứu vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng từ năm 2010 đến 2016 và dự báo nhu cầu vốn đầu tư phát triển đường giao thông nông thôn đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030. 4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận Luận án dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, các quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam và nghiên cứu của kinh tế chính trị hiện đại về vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn. Ngoài ra, luận án còn kế thừa và phát triển những quan điểm lý luận của các nhà khoa học trong nước và thế giới về những nội dung liên quan. 4.2. Phương pháp nghiên cứu của luận án - Luận án sử dụng phương pháp trừu tượng hóa khoa học nhằm đi sâu tìm hiểu bản chất của vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng. - Phương pháp nghiên cứu phân tích - tổng hợp được sử dụng để phân tích các khái niệm mang tính tổng hợp như khái niệm vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước, đầu tư từ ngân sách nhà nước cho phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng. Từ đó, phân tích những đặc tính riêng của các nội dung nghiên cứu tạo thành một hệ thống những nội dung mang tính chất hệ thống tổng thể và hoàn chỉnh phù hợp với yêu cầu, đòi hỏi của vấn đề nghiên cứu trong lĩnh vực kinh tế - chính trị. - Luận án sử dụng phương pháp thống kê để thu thập số liệu vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng. Trên cơ sở đó, luận án sử dụng phương pháp so sánh, đối chiếu hệ thống các số liệu để rút ra sự khác nhau giữa những số liệu thống kê và từ đó rút ra những kết luận quan trọng, tìm ra nguyên nhân, đưa ra giải pháp cho vấn đề mà luận án nghiên cứu. - Phương pháp chuyên gia: Luận án đã sử dụng phương pháp lấy ý kiến đánh giá của các chuyên gia để xem xét, nhận định, phân tích vấn đề, từ đó đề xuất các giải pháp có tính thực tiễn cao trong quá trình nghiên cứu Luận án. 5. Đóng góp của luận án - Luận án góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn. - Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng, từ đó đưa ra những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế trong huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để 4 phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng. - Đề xuất các phương hướng và giải pháp cơ bản nhằm đổi mới, hoàn thiện việc huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng, góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội các tỉnh, thành phố vùng đồng bằng sông Hồng. 6. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, kết cấu nội dung luận án gồm 4 chương, 11 tiết. Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN Mục tiêu của Chương 1 là nghiên cứu các công trình liên quan đến đề tài nhằm xác định những vấn đề lý luận và thực tiễn về vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn, từ đó chỉ ra những vấn đề cần tiếp tục được nghiên cứu. Để đảm bảo tính kế thừa và khẳng định những đóng góp của luận án, luận án chia các công trình nghiên cứu liên quan thành 2 nhóm vấn đề: khái quát một số nghiên cứu nước ngoài và các công trình nghiên cứu trong nước liên quan đến đề tài luận án. Trên cơ sở kế thừa và tiếp thu kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học đi trước, việc bổ sung vào khoảng trống các vấn đề nghiên cứu còn bỏ ngỏ nhằm hoàn thiện thêm những vấn đề lý luận và thực tiễn về vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho phát triển giao thông nông thôn. Trong đó, nghiên cứu mới cần lấp được "khoảng trống” sau: - Nghiên cứu cơ sở lý luận về vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn cấp độ vùng kinh tế. - Nghiên cứu kinh nghiệm thực tiễn của một số quốc gia và một số địa phương trong nước trong việc huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn, từ đó rút ra một số bài học kinh nghiệm cho vùng đồng bằng sông Hồng. - Phân tích, đánh giá thực trạng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng, chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân. - Đề xuất một số phương hướng và giải pháp, chú ý giải pháp trọng tâm và đột phá nhằm tăng cường huy động, sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng trong thời gian tới. 5 Chƣơng 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VỐN ĐẦU TƢ TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC ĐỂ PHÁT TRIỂN GIAO THÔNG NÔNG THÔN Mục tiêu của Chương 2 nhằm hệ thống hoá những vấn đề lý luận và thực tiễn về vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn. Để đạt được mục tiêu này, Chương 2 đề cập những vấn đề sau: 2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VỐN ĐẦU TƢ TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC ĐỂ PHÁT TRIỂN GIAO THÔNG NÔNG THÔN 2.1.1. Khái niệm và đặc điểm của vốn đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc để phát triển giao thông nông thôn 2.1.1.1. Khái niệm vốn đầu tư Trên cơ sở phân tích những đặc trưng chủ yếu về vốn đầu tư, có thể hiểu, vốn đầu tư là các giá trị biểu hiện dưới hình thái tiền hoặc tài sản được đầu tư vào sản xuất, kinh doanh nhằm tìm kiếm lợi nhuận và tạo ra thu nhập. 2.1.1.2. Khái niệm vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn có đầy đủ các thuộc tính của khái niệm vốn đầu tư, song do mục tiêu của nguồn vốn này là nhằm phát triển giao thông nông thôn đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội và an ninh khu vực nông thôn nên khái niệm vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn có những đặc tính riêng. Nghiên cứu về phạm trù kinh tế này, có thể hiểu: Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn là một bộ phận của ngân sách nhà nước được đưa vào đầu tư xây dựng, bảo dưỡng, nâng cấp và phát triển hệ thống giao thông nông thôn nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế và xã hội của một khu vực nông thôn nhất định. 2.1.1.3. Phân loại vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn có thể được phân loại khác nhau tùy theo tiêu thức đáp ứng những nhu cầu quản lý riêng. Sau đây là một số tiêu thức phân loại cần chú ý: - Phân loại theo thẩm quyền quyết định đầu tư. - Phân loại theo lĩnh vực hoạt động trong xã hội của các kết quả đầu tư. - Phân loại theo vùng lãnh thổ (theo tỉnh và theo vùng kinh tế của đất nước). - Phân loại theo nguồn vốn đầu tư. Trong khuôn khổ phạm vi nghiên cứu, luận án chủ yếu tập trung nghiên cứu vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn, bao gồm: ngân sách trung ương (là vốn từ nguồn hỗ trợ mục tiêu của ngân sách trung ương và các chương trình mục tiêu quốc gia…) và ngân sách địa 6 phương (gọi chung là ngân sách tỉnh) để phát triển giao thông nông thôn. 2.1.2. Đặc điểm vốn đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc để phát triển giao thông nông thôn Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vừa mang đặc điểm của nguồn vốn ngân sách, vừa mang đặc điểm của nguồn vốn đầu tư phát triển giao thông nông thôn nên có thể khái quát các đặc điểm của nguồn vốn này trên các giác độ sau: Một là, Nhà nước là chủ sở hữu đối với vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn. Hai là, quá trình sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn phải tuân theo các nguyên tắc về quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước. Ba là, hiệu quả của vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn là hiệu quả kinh tế, xã hội tổng hợp. Bốn là, vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn thường có quy mô lớn, phục vụ nhu cầu chung của nhà nước về kinh tế, chính trị, xã hội, an ninh quốc phòng. Năm là, vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn được bố trí dựa trên chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Sáu là, khả năng thất thoát, lãng phí và tiêu cực trong sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn còn khá cao. Bảy là, cơ chế đại diện, ủy thác là cơ chế chủ yếu trong quản lý sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn. Cơ chế này rất phức tạp và dễ gây tham nhũng, lãng phí. 2.2. VAI TRÒ, CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG VÀ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ VỐN ĐẦU TƢ TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC ĐỂ PHÁT TRIỂN GIAO THÔNG NÔNG THÔN 2.2.1. Vai trò của vốn ngân sách nhà nƣớc trong đầu tƣ phát triển giao thông nông thôn - Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước tạo điều kiện cơ bản cho phát triển giao thông nông thôn. - Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước đảm bảo phát triển giao thông nông thôn một cách hiệu quả. - Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước hỗ trợ cân đối hợp lý các nguồn vốn đầu tư vào các dự án phát triển giao thông nông thôn. - Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước là “vốn mồi” trong huy động các nguồn vốn khác cho đầu tư phát triển giao thông nông thôn. 7 2.2.2. Các nhân tố ảnh hƣởng đến vốn đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc để phát triển giao thông nông thôn 2.2.2.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến huy động vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho phát triển giao thông nông thôn Thứ nhất, điều kiện kinh tế - xã hội vĩ mô. Thứ hai, cơ chế chính sách và các quy định của Nhà nước về quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản. Thứ ba, cán cân thu chi ngân sách nhà nước. 2.2.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến sử dụng hiệu quả vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho phát triển giao thông nông thôn Có nhiều nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn... Tổng quát cơ bản gồm các nhân tố sau: Thứ nhất, công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản của địa phương. Thứ hai, công tác chuẩn bị đầu tư, sự phối hợp trong quá trình thực hiện đầu tư và những thay đổi về chủ trương, chính sách. Thứ ba, các chủ trương, chính sách kinh tế của Trung ương và của địa phương. Thứ tư, công tác tổ chức quản lý vốn đầu tư và quản lý đầu tư phát triển giao thông nông thôn. Thứ năm, công cuộc công nghiệp hóa đất nước. 2.2.3. Chỉ tiêu đánh giá kết quả vốn đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng Kết quả của vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn được đo lường bằng một chỉ tiêu tổng hợp, nó phản ánh mức độ đáp ứng yêu cầu về nguồn vốn cho các dự án đầu tư và tính hiệu quả của việc sử dụng nguồn vốn đó theo mục tiêu đã lựa chọn. Căn cứ vào tiếp cận vốn đầu tư trên cả hai phương diện là huy động và sử dụng, có thể đánh giá kết quả của vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước theo các chỉ tiêu như sau: 2.2.3.1. Chỉ tiêu định tính Một số chỉ tiêu định tính thường được quan tâm: đó là sự phù hợp của việc huy động và sử dụng vốn ngân sách nhà nước với chiến lược, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung, khu vực nông thôn nói riêng; chiến lược, quy hoạch phát triển giao thông vận tải trên địa bàn, chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới; tính bền vững trong việc đáp ứng yêu cầu phát triển giao thông nông thôn; tạo sự gắn kết, liên hoàn thông suốt giữa hệ thống giao thông đường bộ với hệ thống giao thông đường thủy, hệ thống giao thông nội đồng với hệ thống đường thôn; giữa mạng lưới giao thông đường thôn, đường xã, đường huyện với với mạng lưới giao thông đường tỉnh và quốc gia; giữa các vùng chuyên canh sản xuất hàng hoá, vùng nguyên liệu với các tụ điểm công nghiệp chế biến, giữa sản xuất - chế biến và 8 tiêu thụ, kết hợp giữa kinh tế với an ninh, quốc phòng; mức độ đáp ứng của nguồn vốn đầu tư này đối với phát triển hệ thống giao thông nông thôn, với nhu cầu phát triển kinh tế và nhu cầu đi lại của người dân nông thôn. 2.2.3.2. Chỉ tiêu định lượng Nhóm chỉ tiêu đánh giá này có thể được xem xét trong chỉ tiêu hoạt động huy động vốn từ ngân sách nhà nước và việc sử dụng vốn đầu tư này trong phát triển giao thông nông thôn, bao gồm các chỉ tiêu: + Lượng vốn ngân sách nhà nước đầu tư phát triển giao thông nông thôn. + Tăng trưởng của vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn. + Chỉ tiêu tỷ lệ của vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước trong tổng nguồn vốn đầu tư phát triển giao thông nông thôn. + Chỉ tiêu sử dụng vốn. Ngoài ra, còn có một số chỉ tiêu khác có thể dùng đánh giá kết quả của vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn như số lượng dự án giao thông nông thôn được đầu tư, hỗ trợ của ngân sách nhà nước; tỷ lệ tham gia của vốn ngân sách nhà nước đầu tư để phát triển giao thông nông thôn trong tổng nguồn vốn nhà nước… Việc sử dụng tổng hợp các chỉ tiêu này trong đánh giá sẽ cho thấy bức tranh tổng thể về kết quả đầu tư từ vốn ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn trong một thời gian nhất định. 2.3. KINH NGHIỆM HUY ĐỘNG VÀ SỬ DỤNG VỐN ĐẦU TƢ TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC ĐỂ PHÁT TRIỂN GIAO THÔNG NÔNG THÔN Ở MỘT SỐ VÙNG VÀ BÀI HỌC RÚT RA CHO VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG 2.3.1. Kinh nghiệm quốc tế trong huy động và sử dụng vốn đầu tƣ để phát triển giao thông nông thôn 2.3.1.1. Kinh nghiệm huy động và sử dụng vốn đầu tư để phát triển giao thông nông thôn ở một số quốc gia châu Á Tại các quốc gia đang phát triển châu Á, do quy mô ngân sách nhà nước nhỏ và phải đầu tư cho nhiều lĩnh vực nên phần lớn nguồn vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông được huy động từ nước ngoài (chủ yếu là vốn vay ODA), các nhà đầu tư tư nhân trong và ngoài nước. Nhà nước chỉ đóng vai trò ban hành các cơ chế, chính sách để duy trì môi trường đầu tư thuận lợi, tạo điều kiện và khuyến khích nhiều thành phần trong xã hội tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, nhất là thành phần kinh tế tư nhân. 2.3.1.2. Kinh nghiệm của Hàn Quốc trong huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn Ở Hàn Quốc, phát triển giao thông nông thôn gắn với phòng trào xây dựng làng mới-Saemaul Undong. Phong trào Làng mới (SU) ra đời với 3 tiêu chí: cần cù (chăm chỉ), tự lực vượt khó và hợp tác (hiệp lực cộng đồng); phát huy nội lực của nhân dân để xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn - đặc biệt là 9 giao thông nông thôn với phương châm nhân dân quyết định và làm mọi việc, “Nhà nước bỏ ra 1 vật tư, nhân dân bỏ ra 5-10 công sức và tiền của”. Người dân quyết định loại công trình, dự án nào cần ưu tiên làm trước, công khai bàn bạc, quyết định thiết kế và chỉ đạo thi công, nghiệm thu công trình. 2.3.1.3. Kinh nghiệm của Thái Lan trong huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn Nhà nước có chiến lược trong xây dựng và phân bố hợp lý các công trình thủy lợi lớn phục vụ cho nông nghiệp. Hệ thống thủy lợi bảo đảm tưới tiêu cho hầu hết đất canh tác trên toàn quốc, góp phần nâng cao năng suất lúa và các loại cây trồng khác trong sản xuất nông nghiệp. Chương trình điện khí hóa nông thôn với việc xây dựng các trạm thủy điện vừa và nhỏ được triển khai rộng khắp cả nước…Trên cơ sở phát huy tính tự chủ, năng động, trách nhiệm của người dân để công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp - tạo nền tảng thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. 2.3.2. Kinh nghiệm trong nƣớc về huy động và sử dụng vốn đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc để phát triển giao thông nông thôn Từ nghiên cứu về huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn ở một số vùng miền đã gợi mở những kinh nghiệm đáng tham khảo như: - Kinh nghiệm của vùng đồng bằng sông Cửu Long trong huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển kết cấu hạ tầng giao thông. - Kinh nghiệm của vùng Đông Nam Bộ trong huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước để phát triển kết cấu hạ tầng giao thông. - Kinh nghiệm của vùng trung du và miền núi phía Bắc trong huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển kết cấu hạ tầng giao thông. 2.3.3. Bài học rút ra cho vùng đồng bằng sông Hồng trong huy động và sử dụng vốn đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc để phát triển giao thông nông thôn 2.3.3.1. Bài học rút ra cho vùng đồng bằng sông Hồng trong huy động vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn Thứ nhất, trên cơ sở vốn mồi từ ngân sách nhà nước, cần huy động đa dạng hoá các nguồn vốn bổ sung cho vốn ngân sách để đầu tư phát triển giao thông nông thôn. Thứ hai, việc hình thành các quỹ đầu tư cũng là một bài học tốt có thể vận dụng cho việc đầu tư phát triển giao thông nông thôn. Thứ ba, quy hoạch phải đi trước một bước, làm cơ sở cho việc hoạch định kế hoạch đầu tư phát triển. Thứ tư, xây dựng cơ chế chính sách đột phá và cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, xúc tiến đầu tư. 10 Thứ năm, thay đổi phương thức vận hành của các cấp chính quyền đối với đầu tư phát triển giao thông nông thôn. Thứ sáu, thu hút vốn theo hình thức đối tác công - tư (PPP) là bài học tham vấn mang tính chất dài hạn cho đầu tư phát triển giao thông nông thôn của vùng đồng bằng sông Hồng. Thứ bảy, các cấp chính quyền địa phương thực hiện cơ chế chính sách với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm” trong thực hiện chủ trương bê tông hóa đường giao thông nông thôn. 2.3.3.2. Bài học rút ra cho vùng đồng bằng sông Hồng trong sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn Từ kinh nghiệm sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn ở một số địa phương trong nước cũng như ở một số quốc gia, có thể rút ra một số bài học vận dụng cho Việt Nam nói chung và vùng đồng bằng sông Hồng nói riêng như sau: Một là, tiến hành rà soát lại các quy hoạch, thực hiện giám sát ngay từ khâu bố trí đầu tư, đánh giá tổng thể đầu tư, bố trí kế hoạch tập trung và rà soát lại từng dự án để đảm bảo hiệu quả. Hai là, cùng với việc hiện đại hóa, cải cách thủ tục hành chính và nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài chính công trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, đồng thời nâng cao tính minh bạch và tín nhiệm của Chính phủ đối với cộng đồng quốc tế. Ba là, tăng cường kỷ luật, kỷ cương về tài chính – ngân sách nhà nước và quản lý nợ công. Bốn là, tổ chức tốt hoạt động kiểm tra, giám sát và nghiệm thu, đánh giá hiệu quả các công trình giao thông nông thôn là một đòi hỏi thực tế để thực hiện một dự án đầu tư có hiệu quả. Năm là, nâng cao chất lượng quản lý đầu tư công trình giao thông nông thôn từ nguồn ngân sách nhà nước là nhiệm vụ quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Sáu là, tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, các cấp và cộng đồng. Bảy là, làm tốt công tác đền bù và giải phóng mặt bằng cũng là một trong những điều kiện tất yếu để đẩy nhanh tiến độ và tiết kiệm chi phí xây dựng công trình giao thông nông thôn. Chƣơng 3 THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG VÀ SỬ DỤNG VỐN ĐẦU TƢ TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC ĐỂ PHÁT TRIỂN GIAO THÔNG NÔNG THÔN VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG Mục tiêu của Chương 3 là phân tích, đánh giá thực trạng huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn 11 vùng đồng bằng sông Hồng; qua đó chỉ ra những thành tựu, hạn chế, yếu kém và nguyên nhân nhằm tìm ra các giải pháp đổi mới, hoàn thiện việc huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng, góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội các tỉnh, thành phố trong vùng. Chương 3 tập trung giải quyết các nội dung sau: 3.1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG VÀ HIỆN TRẠNG GIAO THÔNG NÔNG THÔN VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG 3.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội vùng đồng bằng sông Hồng 3.1.1.1. Điều kiện tự nhiên vùng đồng bằng sông Hồng ảnh hưởng đến huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn Vùng đồng bằng sông Hồng bao gồm 11 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình và Quảng Ninh. Diện tích tự nhiên của vùng là 23.336 km2; chiếm khoảng 7,1% diện tích đất của cả nước, có địa hình cơ bản là thấp và bằng phẳng; khí hậu ôn hòa; nguồn vật liệu tự nhiên phong phú, chất lượng tốt (cát đen, sỏi, đất sét)… là những điều kiện rất thuận lợi cho phát triển sản xuất, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông nói chung và giao thông nông thôn nói riêng. 3.1.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội vùng đồng bằng sông Hồng ảnh hưởng đến huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn Với mật độ dân số đông nhất cả nước, gấp 3,58 lần bình quân chung cả nước và gấp khoảng 1,57 lần vùng Đông Nam Bộ. Trong số 8 tỉnh, thành phố của cả nước có mật độ dân số trên 1.000 người/km2, riêng vùng đồng bằng sông Hồng đã có 7 tỉnh, thành phố, trong đó có nhiều khu vực nông thôn. Vùng đồng bằng sông Hồng được coi là vùng có trình độ phát triển kinh tế đứng thứ hai của cả nước sau vùng Đông Nam Bộ với quy mô GDP theo giá hiện hành khoảng 38,5 tỷ USD (năm 2012), đóng góp tỷ trọng trên 26% GDP cả nước; thu ngân sách chiếm khoảng 32% tổng thu ngân sách nhà nước; đóng góp 1/3 kim ngạch xuất khẩu cả nước và là vùng thuộc tốp đầu cả nước về thu hút đầu tư nước ngoài (sau vùng Đông Nam Bộ) và là địa bàn tập trung nhiều ngành công nghiệp của đất nước và có cơ cấu công nghiệp tương đối phát triển so với các vùng khác (hiện có 32 khu công nghiệp trên tổng số 145 khu công nghiệp đã thành lập và đi vào hoạt động). Với điều kiện kinh tế - xã hội nêu trên đã đặt ra yêu cầu về nâng cấp, phát triển hệ thống giao thông, trong đó có giao thông nông thôn, theo đó đặt ra yêu cầu cao về huy động và sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn. Nếu được quan tâm và có các chính sách huy 12 động, sử dụng nguồn vốn đầu tư phát triển hạ tầng giao thông một cách hiệu quả cùng với điều kiện tự nhiên thuận lợi thì hệ thống giao thông của vùng đồng bằng sông Hồng sẽ có những bước phát triển mạnh, tương xứng với tiềm năng và yêu cầu của vùng. 3.1.2. Hiện trạng giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng 3.1.2.1. Chiều dài và mật độ giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng Theo số liệu của Bộ Giao thông vận tải năm 2015, tổng chiều dài đường giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng là 92.489 km (bao gồm đường huyện, đường xã, đường thôn xóm, đường nội đồng). Đồng bằng sông Hồng là một trong ba vùng có chiều dài đường giao thông nông thôn lớn nhất cả nước. Trong tổng số 92.489 km đường giao thông nông thôn của vùng đồng bằng sông Hồng, đường huyện là 8.004 km (chiếm 8,65%); đường xã 28.416 km (chiếm 30,72%); đường thôn xóm 31.486 km (chiếm 34,04%); đường nội đồng 24.583 km (chiếm 26,58%) [3]. Hệ thống đường giao thông nông thôn lan tỏa đến mọi vùng, miền và các khu vực nông thôn trực tiếp phục vụ sinh hoạt, sản xuất, giao lưu văn hóa xã hội, trao đổi, mua bán hàng hóa của đồng bào ở các vùng nông thôn. Hình 3.1: Tỷ lệ loại đường giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng Theo số liệu của Bộ Giao thông vận tải năm 2015, mật độ giao thông nông thôn trung bình cả nước là 1,51 km/km2; trong đó, vùng đồng bằng sông Hồng có mật độ cao nhất (6,18 km/km2) là mức cao hơn nhiều so với trung bình của cả nước và đạt gần tới mật độ của các nước phát triển (các nước phát triển mật độ này khoảng 8,86km/km2). Có thể nói, đây là kết quả rất lớn mà chính quyền và nhân dân các địa phương đã nỗ lực đạt được trong việc phát triển hệ thống giao thông nông thôn, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, kết nối, giao lưu giữa các địa phương. 13 Hình 3.2: Mật độ đƣờng giao thông nông thôn theo vùng 3.1.2.2. Tỷ lệ cứng hóa đường giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng Theo thống kê của Bộ Giao thông vận tải, kết quả đạt được về tỷ lệ cứng hóa đường giao thông nông thôn của vùng đồng bằng sông Hồng so với các chỉ tiêu về xây dựng giao thông nông thôn theo Quyết định 491/QĐ-TTg ngày 16/4/2009 của Thủ tướng Chính phủ như sau: Chỉ tiêu 1: Vùng đồng bằng sông Hồng có 28.416 km đường xã, đã thực hiện cứng hóa 24.858 km, đạt gần 87,5%, còn 12,52% ứng với 3.558 km phải thực hiện từ nay đến năm 2020. Tỷ lệ cứng hóa của vùng đồng bằng sông Hồng cao nhất cả nước và gần như chắc chắn đến năm 2020 sẽ hoàn thành mục tiêu đề ra, trong khi với các vùng khác sẽ rất khó để hoàn thành mục tiêu này. Chỉ tiêu 2: Tỷ lệ đường trục thôn, xóm được cứng hóa đạt chuẩn theo cấp kỹ thuật của Bộ Giao thông vận tải được Chính phủ quy định chung cho cả nước là 70% và vùng đồng bằng sông Hồng là 100%. Chỉ tiêu 3: Tỷ lệ km đường trục chính nội đồng được cứng hóa, xe cơ giới đi lại thuận lợi, với vùng đồng bằng sông Hồng tỷ lệ này phải đạt 100%. 3.1.2.3. Đánh giá thành tựu và hạn chế * Thành tựu đạt được: - Vùng đồng bằng sông Hồng đứng đầu cả nước về mật độ giao thông nông thôn, về tỷ lệ cứng hóa đường giao thông nông thôn, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của người dân cũng như thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của vùng. - Hệ thống đường giao thông nông thôn đã tăng đáng kể về chất lượng và đã xóa bỏ tình trạng nhiều tuyến đường lầy lội trước đây thường gặp trong mùa mưa. - Tải trọng cầu đường cơ bản đáp ứng nhu cầu vận tải hiện nay. 14 - Rất nhiều các địa phương đã đạt tỷ lệ cao đối với tiêu chí xây dựng đường giao thông nông thôn, tạo tiền đề cho việc hoàn thành trước thời hạn 2020. - Nhiều chỉ tiêu trong Chiến lược phát triển giao thông nông thôn Việt Nam đã hoàn thành trước về thời hạn 2020 và vượt cả về tỷ lệ quy định trong Chiến lược... * Hạn chế: Bên cạnh những kết quả đã đạt được, phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng thời gian qua vẫn còn những hạn chế nhất định như: - Cả nước nói chung và vùng đồng bằng sông Hồng nói riêng chưa có quy hoạch đồng bộ mạng lưới giao thông. Ðiều này làm cho việc đầu tư còn tự phát, chưa có tính định hướng, gây ảnh hưởng đến việc nâng cấp, cải tạo và phát triển lâu dài. - Hiện việc vạch tuyến giao thông nông thôn vẫn chủ yếu lấy đường đi là chính mà chưa phát triển được hệ thống đường trong các vùng chuyên canh để phục vụ sản xuất. - Hệ thống đường giao thông nông thôn trong vùng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu sản xuất nông nghiệp lớn do mặt cắt đường còn hẹp nên vẫn phải trung chuyển, làm tăng chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. - Quy mô tuyến đường nhỏ, chất lượng thấp, nhất là ở những vùng khó khăn, dân cư thưa thớt, dịch vụ vận tải đến những vùng này còn khó khăn. - Các địa phương chủ yếu mới quan tâm đầu tư cứng hóa mặt đường giao thông nông thôn, còn các hạng mục khác của đường đều chưa hoàn chỉnh (lề đường, thoát nước, bảo dưỡng…) dẫn đến chất lượng, tuổi thọ các công trình chưa đáp ứng yêu cầu… gây trở ngại đáng kể trong việc phát triển bền vững giao thông nông thôn. 3.2. TÌNH HÌNH HUY ĐỘNG VÀ SỬ DỤNG CÁC NGUỒN VỐN ĐẦU TƢ TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC ĐỂ PHÁT TRIỂN GIAO THÔNG NÔNG THÔN VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG 3.2.1. Khái quát chung Thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 04/6/2010 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020. Theo đó, nguồn vốn ngân sách nhà nước chiếm tỷ trọng lớn nhất, khoảng 40% tổng nguồn vốn thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, tiếp đến là vốn tín 15 dụng (khoảng 30%), vốn từ các DN và các tổ chức kinh tế khác (khoảng 20%) và huy động đóng góp của cộng đồng dân cư (khoảng 10%). Trong thời gian qua, huy động vốn cho giao thông nông thôn vùng ĐBSH đạt kết quả đáng kể, tổng số vốn huy động được trong giai đoạn 20102015 là 47.619,195 tỷ đồng (Xem bảng 3.7). Bảng 3.7: Tổng hợp nguồn vốn huy động cho giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng giai đoạn 2010-2015 STT Nguồn vốn Số tiền (triệu đồng) 1 Vốn trung ương 2.538.459 2 Vốn địa phương 26.622.764 3 Vốn ODA 719.637 4 Vốn xã hội hóa 3.084.428 5 Vốn do nhân dân đóng góp 10.780.609 6 Nguồn vốn khác 3.873.298 guồn: [8]. Hình 3.4: Cơ cấu vốn đầu tƣ cho giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng 2011-2015 3.2.2. Thực trạng huy động các nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng 3.2.2.1. Huy động vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước Trung ương Trong giai đoạn 2010-2015 vốn đầu tư từ ngân sách Trung ương dành cho giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng chiếm khoảng 5,33% với tổng số vốn huy động là 2.538,459 tỷ đồng (xem bảng 3.8). 16 Bảng 3.8: Vốn ngân sách trung ƣơng cho giao thông nông thôn các tỉnh, thành phố vùng đồng bằng sông Hồng 2010-2015 Đơn vị tính: triệu đồng STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Địa phƣơng VÙNG ĐBSH Hà Nội Hải Phòng Quảng Ninh Vĩnh Phúc Bắc Ninh Hải Dương Hưng Yên Hà Nam Nam Định Ninh Bình Thái Bình Tổng số huy động 47.619.196 21.196.598 1.190.202 4.157.284 2.415.458 1.158.100 2.327.038 1.543.220 2.195.415 6.500.000 1.218.764 3.717.117 Vốn NSTW 2.538.459 Tỷ lệ 5,33% 78.069 928.205 6,56% 22,33% 119.764 50.000 245.393 271.253 315.976 529.799 5,15% 3,24% 11,18% 4,17% 25,93% 14,25% guồn: [8] 3.2.2.2. Huy động vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước địa phương Ngân sách địa phương dành cho phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng giai đoạn 2010-2015 là 26.622,764 tỷ đồng, chiếm 55,91% tổng nguồn vốn (xem bảng 3.9). Bảng 3.9: Vốn ngân sách địa phƣơng các tỉnh, thành phố vùng đồng bằng sông Hồng cho giao thông nông thôn 2010-2015 Đơn vị tính: triệu đồng STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Địa phƣơng VÙNG ĐBSH Hà Nội Hải Phòng Quảng Ninh Vĩnh Phúc Bắc Ninh Hải Dương Hưng Yên Hà Nam Nam Định Ninh Bình Thái Bình Tổng số vốn huy động Vốn địa phƣơng Tỷ lệ 47.619.196 26.622.764 55,91% 21.196.598 16.117.258 76,04% 1.190.202 912.446 76,66% 4.157.284 1.076.661 25,90% 2.415.458 1.444.227 59,79% 1.158.100 791.726 68,36% 2.327.038 672.814 28,91% 1.543.220 1.097.530 71,12% 2.195.415 713.165 32,48% 6.500.000 1.570.693 24,16% 1.218.764 397.569 32,62% 3.717.117 1.828.675 49,20% guồn: [8] 17 Có thể nói, mặc dù còn nhiều khó khăn, song mỗi địa phương trong vùng đều nỗ lực huy động nguồn lực của địa phương cho đầu tư phát triển giao thông nông thôn, trong đó vốn đầu tư từ ngân sách địa phương giữ vai trò chủ đạo trong giai đoạn vừa qua ở hầu hết các địa phương vùng đồng bằng sông Hồng. Tuy nhiên, về lâu dài, nguồn vốn ngân sách đầu tư cho giao thông nông thôn sẽ giảm dần, thay vào đó là vốn đóng góp từ nhân dân, vốn xã hội hóa và các nguồn vốn khác,vốn ngân sách nhà nước vẫn cần tiếp tục là “vốn mồi” trong đầu tư phát triển nói chung, trong đầu tư phát triển giao thông nông thôn nói riêng. 3.2.3. Thực trạng sử dụng các nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng 3.2.3.1. Thực trạng cơ chế quản lý sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn Nhằm giúp các địa phương thực hiện sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách để phát triển giao thông nông thôn, Đảng và Nhà nước đã ban hành các Nghị quyết, Quyết định nhằm định hướng, chỉ đạo hoạt động quản lý sử dụng vốn đầu tư từ NSNN để phát triển giao thông nông thôn, như: Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 04/6/2010 và Quyết định số 695/QĐ-TTg ngày 08/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ năm 2013; Quyết định số 1600/QĐ-TTg ngày 16/8/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020; Quyết định số 12/2017/QĐ-TTg ngày 22/4/2017 nhằm xác định rõ nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách Trung ương và tỷ lệ vốn đối ứng của ngân sách địa phương thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020…Thông tư số 51/2013/TTLT-BNNPTNTBTC-BKHĐT ngày 02/12/2013 hướng dẫn một số nội dung thực hiện Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 04/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ; Thông tư số 51/2013/TTLT-BNNPTNT-BTC-BKHĐT hướng dẫn cơ chế hỗ trợ từ ngân sách nhà nước theo hướng lồng ghép nguồn vốn của các chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình hỗ trợ có mục tiêu trên địa bàn để tập trung đầu tư các công trình hạ tầng nông thôn v.v… Trên cơ sở đó, các vùng trên cả nước, trong đó có vùng đồng bằng sông Hồng đã từng bước hiện thực hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển nông thôn mới nói chung, quản lý sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để phát triển giao thông nông thôn nói riêng. Theo đó, giao thông nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng thời gian qua đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, đứng đầu cả nước về mật độ đường giao thông nông thôn và tỷ lệ cứng hóa mặt đường, một số tỉnh có khả năng hoàn thành chỉ tiêu về giao thông nông thôn trước năm 2020. 3.2.3.2. Thực trạng sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước xây mới, cải tạo và nâng cấp giao thông nông thôn Trong công cuộc xây dựng nông thôn mới, ở các địa phương nói chung, đầu tư cho phát triển giao thông nông thôn là một trong những tiêu chí quan
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng