Tài liệu Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ ở huyện Từ Liêm, Hà Nội hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐH KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ------------------------------- VŨ THỊ KIỀU LY VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CÔNG TÁC CÁN BỘ TRONG VIỆC XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ Ở HUYỆN TỪ LIÊM, HÀ NỘI HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC HÀ NỘI - 2012 1 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐH KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ------------------------------- VŨ THỊ KIỀU LY VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CÔNG TÁC CÁN BỘ TRONG VIỆC XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ Ở HUYỆN TỪ LIÊM, HÀ NỘI HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH HỒ CHÍ MINH HỌC Mã số: 60.31.27 Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Doãn Tiến HÀ NỘI - 2012 2 MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 7 NỘI DUNG .......................................................................................................... 17 Chƣơng 1: TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CÔNG TÁC CÁN BỘ ............... 17 1.1. Một số vấn đề lý luận cơ bản về công tác cán bộ ......................................... 17 1.1.1 Khái niệm cán bộ...................................................................................... 17 1.1.2 Khái niệm công tác cán bộ ........................................................................ 20 1.1.3 Về vị trí, vai trò của công tác cán bộ ......................................................... 23 1.2. Những nội dung cơ bản tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ ........... 25 1.2.1 Về tiêu chuẩn cán bộ. ............................................................................... 25 1.2.2 Về đánh giá cán bộ ................................................................................... 29 1.2.3 Về đào tạo cán bộ ..................................................................................... 32 1.2.4 Về sử dụng cán bộ .................................................................................... 36 1.2.5 Về quy hoạch cán bộ ................................................................................ 41 Chƣơng 2: CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ HUYỆN TỪ LIÊM THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA .............................................. 45 2.1. Thực trạng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ huyện Từ Liêm. Những thành tựu và hạn chế ........................................................................................... 45 2.1.1 Đặc điểm tự nhiên - xã hội và vai trò của đội ngũ cán bộ .......................... 45 2.1.2 Tình hình cán bộ và công tác cán bộ ......................................................... 51 2.1.3 Những thành tựu và hạn chế ..................................................................... 63 2.2. Nguyên nhân và những vấn đề đặt ra trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ huyện Từ Liêm thời gian qua.............................................................................. 67 2.2.1 Nguyên nhân ............................................................................................ 67 2.2.2 Những vấn đề đặt ra trong công tác xây dựng đội ngũ cán bộ .................. 71 2.2.2.1 Về cơ cấu độ tuổi của cán bộ chưa đảm bảo theo yêu cầu ..................... 71 4 2.2.2.2 Sự hạn chế, bất cập về trình độ năng lực công tác của cán bộ ................ 73 2.2.2.3 Sự suy thoái về phẩm chất, đạo đức, lối sống và phong cách ................ 74 Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ HUYỆN TỪ LIÊM DƢỚI ÁNH SÁNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH TRONG THỜI KỲ ĐẨY MẠNH CNH, HĐH ....................................... 77 3.1 Phƣơng hƣớng, mục tiêu và quan điểm xây dựng đội ngũ cán bộ của huyện Từ Liêm dƣới ánh sáng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH ..................................................................................................................... 77 3.1.1 Phương hướng xây dựng đội ngũ cán bộ ................................................... 79 3.1.2 Mục tiêu xây dựng đội ngũ cán bộ ............................................................ 77 3.1.3 Quan điểm xây dựng đội ngũ cán bộ ......................................................... 79 3.2. Những giải pháp cơ bản xây dựng đội ngũ cán bộ huyện Từ Liêm dƣới ánh sáng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH .................... 82 3.2.1 Đổi mới nhận thức về công tác cán bộ ...................................................... 82 3.2.2 Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng ........................................... 84 3.2.3 Xây dựng và hoàn thiện kế hoạch tổng thể về công tác cán bộ huyện Từ Liêm đến năm 2020. .......................................................................................... 86 3.2.3.1 Nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng gắn với đẩy mạnh việc thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW và NQ TW 4 khóa XI. ......................... 86 3.2.3.2 Thực hiện tiêu chuẩn hóa đội ngũ cán bộ các cấp................................... 89 3.2.3.3 Đổi mới, tạo bước “đột phá” về công tác cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ công chức trong sạch, vững mạnh. .................................................................... 92 KẾT LUẬN ........................................................................................................ 103 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 106 5 DANH MỤC CHƢ̃ VIẾT TẮT BCH: Ban chấp hành BCT: Bộ chính trị CNH, HĐH: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa NQ: Nghị quyết XHCN: Xã hội chủ nghĩa UBND: Ủy ban Nhân dân ĐH, CĐ: Đại học, cao đẳng CN, CC: Cử nhân, cao cấp TC, SC: Trung cấp, sơ cấp Tr. : Trang QLNN: Quản lý Nhà nước NXB: Nhà xuất bản 6 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của luận văn Cán bộ và công tác cán bộ luôn là nhân tố quyết định việc xây dựng bộ máy Nhà nước trong sạch, vững mạnh và hoạt động có hiệu quả. V.I.Lênin người lãnh tụ vĩ đại của giai cấp vô sản đã từng nói: “Trong lịch sử chưa có một giai cấp nào giành được quyền thống trị, nếu nó không đào tạo ra được hàng ngũ của mình những lãnh tụ chính trị, những đại biểu tiên phong có đủ khả năng tổ chức và lãnh đạo phong trào”[48, tr.473]. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “công việc thành công hay thất bại, đều do cán bộ tốt hay kém”..., “vấn đề cán bộ là một vấn đề trọng yếu, rất cần kíp”[22, tr.240, 269]. Sinh thời, Người luôn quan tâm đến công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ đủ đức, đủ tài, vừa “hồng” vừa “chuyên” đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của sự nghiệp cách mạng. Những tư tưởng của Người về công tác cán bộ vẫn còn nguyên giá trị và là những chỉ dẫn đối với công tác xây dựng Đảng hiện nay. Thấm nhuần tư tưởng của Người, trong 82 năm qua và đặc biệt là hơn 25 năm thực hiện đường lối đổi mới, Đảng ta luôn coi cán bộ và công tác cán bộ “là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và chế độ”[4, tr.113]. Trong nhiều Văn kiện của Đảng khẳng định công tác cán bộ đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Mới đây nhất, NQ Hội nghị lần thứ 4 BCH Trung ương Đảng khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” đã chỉ rõ: “Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp đã cơ bản trưởng thành và tiến bộ về nhiều mặt. Đa số cán bộ, đảng viên có ý thức rèn luyện, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, có ý thức phục vụ nhân dân, được nhân dân tin tưởng”[14, tr.21]. Tuy nhiên, công tác cán bộ của Đảng vẫn còn nhiều khuyết điểm, yếu kém. Đặc 7 biệt là “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cấp cao suy thoái về chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện...”[14, tr.22]. Nghị quyết cũng đã chỉ rõ nguyên nhân dẫn đến hạn chế trên. Đó là: “Việc đánh giá, sử dụng, bố trí cán bộ còn nể nang, cục bộ, chưa chú trọng phát hiện và có cơ chế thật sự để trọng dụng người có đức, có tài. Không kiên quyết thay thế người vi phạm, uy thế giảm sút, năng lực yếu kém” [14, tr.25]. Vì vậy, Đảng ta luôn chú trọng tới yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ đồng bộ, toàn diện, đặc biệt tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ (chủ chốt) các cấp là “công việc gốc của Đảng”, coi đây là vấn đề mấu chốt, quyết định toàn bộ sự nghiệp cách mạng và quá trình đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. Trong những năm gần đây, cán bộ và công tác cán bộ của Đảng bộ Thành phố Hà Nội nói chung và huyện Từ Liêm nói riêng cũng đã đạt được những bước chuyển biến tích cực về chất lượng. Công tác tổ chức cán bộ không ngừng được đổi mới và kiện toàn; đội ngũ cán bộ trưởng thành rõ rệt, có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành với mục đích lý tưởng của Đảng, không ngừng nâng cao trình độ, ý thức trách nhiệm với công việc, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ chính trị của địa phương. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đạt được công tác cán bộ của huyện Từ Liêm cũng còn bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém, dẫn đến sự bất cập, sự hụt hẫng, chắp vá, không đồng bộ trong đội ngũ cán bộ. Đặc biệt là trong “công tác quy hoạch cán bộ còn lúng túng ở một số đơn vị cơ sở; còn có cán bộ, đảng viên, công chức chưa phát huy được vai trò thực hiện nhiệm vụ, năng lực chuyên môn yếu, thiếu ý thức trách nhiệm...”[16, tr.39], cơ cấu độ tuổi cán bộ chưa đảm bảo theo yêu cầu của thời kỳ mới. Vì vậy, một số cán bộ các cấp đã gặp khó khăn và vi phạm trong 8 thực thi nhiệm vụ, suy thoái về đạo đức, lối sống, quan liêu,..., làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng; đồng thời đặt ra yêu cầu bức thiết phải đổi mới, nâng cao hiệu quả thực hiện công tác cán bộ ở địa phương. Trước tình hình đó, đòi hỏi các cấp ủy Đảng của huyện Từ Liêm phải quán triệt sâu sắc hơn tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác cán bộ và vận dụng một cách sáng tạo để mang lại hiệu quả thiết thực trong việc xây dựng, nâng cao trình độ, năng lực, phẩm chất, phong cách công tác tốt cho đội ngũ cán bộ đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH. Chính từ những lý do trên, tác giả chọn công tác cán bộ, vấn đề “then chốt” của “nhiệm vụ tiên chốt”, với quan điểm hướng về “xây dựng đội ngũ cán bộ” theo tinh thần NQ Hội nghị lần thứ 4 BCH Trung ương Đảng khóa XI, đồng thời xuất phát từ thực tiễn của quá trình xây dựng và phát triển huyện Từ Liêm để nghiên cứu đề tài: “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ ở huyện Từ Liêm - Hà Nội hiện nay” làm luận văn tốt nghiệp thạc sĩ khoa học chính trị, chuyên ngành Hồ Chí Minh học. 2. Tình hình nghiên cứu của luận văn Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ là vấn đề quan trọng, thu hút sự quan tâm của rất nhiều nhà nghiên cứu. Đã có nhiều công trình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ dưới nhiều góc độ khác nhau như: 2.1. Về sách chuyên khảo, chuyên đề, đề tài khoa học, kỷ yếu hội thảo khoa học, tiêu biểu là các công trình: - Võ Nguyên Giáp (1997) với công triǹ h Tư tưởng Hồ Chí Minh và con đường cách mạng Viê ̣t Nam , Nxb. Chính trị Quốc gia , Hà Nội . Cuố n sách gồ m ba phầ n với mười chương . Trong chương V, tác giả bàn đến vấn đề Đảng 9 cách mạng , vấ n đề đảng viên , cán bộ, về phẩ m chấ t và tiêu chuẩ n c ủa người cán bộ, về công tác cán bô .̣ - Trần Văn Giàu (1993) khi viết bộ sách “Sự phát triển của tư tưởng ở Việt Nam từ thế kỷ XIX đến cách mạng tháng tám”, Nxb TP. Hồ Chí Minh, đã dành riêng tập III để viết về sự “thành công của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh”. Tác giả đã đề cập đến một số vấn đề về công tác cán bộ. - Nguyễn Phú Trọng và Trần Xuân Sầm (đồng chủ biên) (2000), tác phẩm: “Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội, đã phân tích, lý giải, hệ thống hóa các căn cứ khoa học của việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ lãnh đạo. Đặc biệt là đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp đáp ứng với yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước trong những thập niên đầu của thế kỷ XXI. - Bùi Đình Phong (2006) với công trình nghiên cứu: “Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ”, Nxb. Lao Động, Hà Nội cũng đã khẳng định giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. - Nguyễn Thế Thắng (2010) với công trình nghiên cứu: “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng phong cách làm việc của cán bộ lãnh đạo, quản lý ở nước ta hiện nay”, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội đã đề cập đến tư tưởng Hồ Chí Minh về phong cách làm việc của cán bộ lãnh đạo, quản lý và vận dụng tư tưởng đó vào xây dựng phong cách làm việc của cán bộ lãnh đạo, quản lý ở nước ta hiện nay. - Đặng Xuân Kỳ (1995) với công triǹ h : “Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ”, chuyên đề khoa học cấp nhà nước KX .02. Tác giả đề cập đến vị trí , vai trò của cán bộ trong sự nghiệp cách mạng , vấ n đề cán bô ̣ , tư cách của người 10 cán bộ, những tiêu chuẩ n để đánh giá cán bô ̣ và những vấ n đề trong công tác cán bộ. - Kỷ yếu hội thảo khoa học (2010): Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ, do Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh đã tổ chức gồm hàng trăm bài nghiên cứu, đề cập nhiều khía cạnh trong công tác xây dựng đội ngũ cán bộ theo tư tưởng Hồ Chí Minh. - Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh - Phân viện Thành phố Hồ Chí Minh (1997) về: “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề cán bộ và công tác cán bộ trong sự nghiệp đổi mới hiện nay”, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội... 2.2. Những công trình nghiên cứu đăng trên các Tạp chí: - Hoàng Chí Bảo (2012): “Thực hiện chính sách cán bộ - giải pháp động lực góp phần đẩy lùi suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống”, Tạp chí Tuyên Giáo, số 5, đã khẳng định ý nghĩa sâu xa cũng như trực tiếp của nhóm giải pháp này là ở chỗ, đây là giải pháp động lực, góp phần ngăn ngừa, phòng chống tham nhũng, lãng phí, đẩy lùi suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ở một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp. - Lại Quốc Khánh (2012): “Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ”, Tạp chí Lý luận Chính trị, số 4. Tác giả đã đề cập đến phẩm chất của người cán bộ trên hai phía: Chính diện và phản diện; đồng thời nêu lên những nội dung cơ bản về công tác cán bộ như biết cán bộ, dùng cán bộ, cất nhắc cán bộ, yêu thương cán bộ, phê bình cán bộ theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tác giả nhấn mạnh tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ có sự thống nhất giữa tính khoa học, tính nghệ thuật, và vượt lên trên tất cả là tính nhân văn sâu sắc. 11 - Tô Huy Rứa (2011): “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ công tác cán bộ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới”, Tạp chí Cộng sản, số 823, tác giả khẳng định đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ công tác cán bộ vừa là nhiệm vụ trước mắt và lâu dài vừa là mục tiêu, yêu cầu tất yếu, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng để nước ta thực hiện thành công công cuộc đổi mới. - Nguyễn Thành Phong (2011): “Đổi mới công tác cán bộ - Bước đột phá mới trong nhiệm kỳ 2010 - 2015 của Đảng bộ tỉnh Bến Tre”, Tạp chí Cộng sản, số 823 đã viết: Việc đổi mới công tác cán bộ phải đặt trong tổng thể của công tác xây dựng Đảng, đồng bộ với đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Coi đây là khâu then chốt, đòi hỏi các cấp ủy Đảng và toàn bộ hệ thống chính trị trong tỉnh phải thống nhất quan điểm, quyết tâm, tạo ra những chuyển biến mạnh mẽ, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trong giai đoạn mới. - Đặng Thị Ngọc Thịnh (2012): “Vĩnh Long phát huy, nâng cao vai trò cán bộ, công chức nữ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, Tạp chí Cộng sản, tháng 3/2012. - Trần Đình Thắng (2012): “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI”, Tạp chí Lịch sử Đảng, số 3 (256), đã tập trung vào một số vấn đề như: Tiếp tục bổ sung hoàn thiện thể chế, tăng cường cải cách chế độ công vụ, quản lý và sử dụng đội ngũ cán bộ theo hướng đồng bộ; có trọng tâm, trọng điểm; đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng theo hướng cơ bản, nâng cao phẩm chất năng lực cho cán bộ; đẩy mạnh đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng trong đội ngũ cán bộ.... 2.3. Một số luận văn: 12 - Võ Châu Thịnh (2003): “Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ với vấn đề đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực trong sự nghiệp CNH, HĐH ở Việt Nam”, Luận văn Thạc sĩ Triết học, trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn. Tác giả luận văn đã phân tích và khái quát hóa tư tưởng Hồ Chí Minh với những luận điểm mang tính hệ thống để vận dụng vào việc đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực, cán bộ trong sự nghiệp CNH, HĐH ở nước ta. - Lê Thị Lan Hương (2006): “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ vào việc đổi mới phương thức lãnh đạo và phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở tỉnh Hưng Yên”, Luận văn thạc sĩ Khoa học Chính trị, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. - Nguyễn Thị Lương Uyên (2007): “Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ với việc nâng cao năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn thạc sĩ Khoa học Chính trị, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. - Trần Thị Ngọc (2012): “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực hiện công tác đào tạo cán bộ, công chức cấp xã ở tỉnh Nam Định”, Luận văn thạc sĩ Hồ Chí Minh học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Tác giả luận văn đã hệ thống hóa và luận giải những quan điểm cơ bản trong tư tưởng Hồ Chí Minh về đào tạo cán bộ; vận dụng quan điểm đó vào thực hiện công tác đào tạo cán bộ, công chức cấp xã ở tỉnh Nam Định... Nhìn chung, các công trình nghiên cứu trên đã phân tích sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ, luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra ở nhiều khía cạnh khác nhau. Tuy nhiên, việc nghiên cứu và vận dụng quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác cán bộ vào địa bàn huyện Từ Liêm thì vẫn chưa có công trình nào nghiên cứu một cách có hệ thống. Song, kết quả nghiên cứu từ các công trình nghiên cứu khoa học trên là những tiền đề quan trọng để tác giả luận văn tiếp cận, tiếp tục nghiên cứu ở 13 góc độ chuyên sâu, sát hợp với đề tài luận văn. Vì vậy, trên cơ sở kế thừa có chọn lọc các kết quả nghiên cứu đã được công bố này, tác giả hy vọng góp phần khẳng định vai trò và giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ đối với thực tiễn nói chung và xây dựng đội ngũ cán bộ ở huyện Từ Liêm nói riêng để tìm ra những giải pháp cụ thể, mang tính hệ thống nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp ở Huyện Từ Liêm đáp ứng với yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH theo tư tưởng Hồ Chí Minh. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn. * Mục đích Nghiên cứu, làm rõ những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ và thực trạng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ ở huyện Từ Liêm, từ đó, tác giả đề xuất một số giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ huyện Từ Liêm đáp ứng với yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH. * Nhiệm vụ Để đạt được mục đích trên, luận văn có nhiệm vụ sau: - Nghiên cứu, làm rõ những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ. - Phân tích tình hình, đánh giá một cách khách quan thực trạng và những vấn đề đặt ra trong công tác xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp ở huyện Từ Liêm - Hà Nội. - Đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ huyện Từ Liêm đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH theo tư tưởng Hồ Chí Minh. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn. 4.1 Đối tượng nghiên cứu - Những nội dung cơ bản tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ - Thực trạng cán bộ và công tác cán bộ của huyện Từ Liêm. 14 4.2 Phạm vi nghiên cứu Trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, luận văn tập trung nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ. Nội dung những luận điểm cơ bản của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác cán bộ sẽ làm cơ sở lý luận cho việc đánh giá đúng thực trạng và đề ra những giải pháp cơ bản nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ huyện Từ Liêm đáp ứng với yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH. 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1 Cơ sở lý luận Luận văn nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, những quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về cán bộ và công tác cán bộ, đồng thời kế thừa có chọn lọc một số công trình nghiên cứu liên quan. 5.2 Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: Phương pháp lịch sử, lôgíc; phương pháp thu thập, phân tích tài liệu; phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê số liệu nghiên cứu; phương pháp nghiên cứu tác phẩm, văn bản... 6. Đóng góp của luận văn - Góp phần hệ thống hóa những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ để làm cơ sở lý luận cho việc vận dụng vào thực tiễn ở huyện Từ Liêm. - Góp phần phân tích, đánh giá khách quan thực trạng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ huyện Từ Liêm đang đặt ra những vấn đề cần phải giải quyết như về cơ cấu độ tuổi, trình độ, năng lực thực hiện công việc và phẩm chất đạo đức, lối sống cũng như phong cách làm việc của cán bộ. 15 - Từ đó, luận văn đề xuất phương hướng và một số giải pháp cơ bản để nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ huyện Từ Liêm đến năm 2020 trong sạch, vững mạnh, toàn diện, đồng bộ đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH theo tư tưởng Hồ Chí Minh. - Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu trong nghiên cứu và công tác xây dựng đội ngũ cán bộ của huyện Từ Liêm (Hà Nội) sau này. 7. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương, 6 tiết: Chƣơng 1: Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ Chƣơng 2: Công tác xây dựng đội ngũ cán bộ ở huyện Từ Liêm - Thực trạng và những vấn đề đặt ra Chƣơng 3: Phương hướng và những giải pháp cơ bản xây dụng đội ngũ cán bộ huyện Từ Liêm dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH 16 NỘI DUNG Chƣơng 1: TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CÔNG TÁC CÁN BỘ 1.1. Một số vấn đề lý luận cơ bản về công tác cán bộ 1.1.1 Khái niệm cán bộ Trong lịch sử dân tộc, vấn đề “cán bộ” - với tư cách là “hiền tài”, người lãnh đạo, quản lý, điều hành công việc của đất nước - đã được tiếp cận và đặt ra. Trong các triều đại phong kiến hiền tài được xem là “nguyên khí quốc gia”, có vai trò quyết định đến sự tồn vong, thịnh suy của đất nước. Đảng ta, ngay từ khi thành lập cho đến nay luôn coi trọng vấn đề cán bộ và công tác cán bộ: “Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng. Phải thường xuyên chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, đổi mới công tác cán bộ”[12, tr.695]. Để hiểu về công tác cán bộ rõ hơn, trước tiên phải hiểu thế nào là cán bộ. Khái niệm cán bộ có nhiều cách hiểu khác nhau: Thuật ngữ “cán bộ” được sử dụng từ sau thắng lợi của Cách mạng tháng Tám, khi chính quyền đã thuộc về tay nhân dân. Đây là thời kỳ Đảng ta trở thành Đảng cầm quyền, lãnh đạo xã hội, lãnh đạo Nhà nước tiếp tục sự nghiệp cách mạng vì độc lập, dân chủ và chủ nghĩa xã hội. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta bắt tay vào xây dựng chế độ mới, xây dựng Nhà nước thực sự của dân, do dân, vì dân. Trong hoàn cảnh đó, vấn đề cán bộ và công tác cán bộ, theo nhu cầu của thực tiễn cách mạng và đỏi hỏi của quần chúng nhân dân, được đặt ra như một trong những vấn đề chủ yếu nhất, là “cái gốc” của công việc, là “công việc gốc” của Đảng. Theo Từ điển Tiếng Việt: Cán bộ được định nghĩa là: 1. Người làm công tác có nghiệp vụ chuyên môn trong các cơ quan nhà nước (như cán bộ nhà nước; cán bộ khoa học; cán bộ chính trị). 2. Người làm công tác có chức vụ 17 trong một cơ quan, một tổ chức, phân biệt với người thường không có chức vụ (như đoàn kết giữa cán bộ và chiến sĩ; họp cán bộ và công nhân nhà máy; làm cán bộ Đoàn thanh niên) [32, tr.16]. Theo Từ điển Hành chính: “Cán bộ là người có đủ các điều kiện được tuyển dụng vào làm việc ở các cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức kinh tế do Nhà nước thành lập, tổ chức lực lượng vũ trang; trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách Nhà nước, có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên. Từ cán bộ được sử dụng rộng rãi trong các nước xã hội chủ nghĩa trước đây (cán bộ, công nhân). Cán bộ, công chức khi thi hành nhiệm vụ, công vụ được pháp lệnh và nhân dân bảo vệ”[17, tr.46]. Theo Pháp lệnh cán bộ, công chức (1998): Tại Điều 2: Cán bộ, công chức là công bộc của nhân dân, phải không ngừng rèn luyện phẩm chất đạo đức, học tập nâng cao trình độ và năng lực công tác để thực hiện tốt nhiệm vụ, công vụ được giao. Theo Luật cán bộ, công chức (Tại kỳ họp thứ 4, ngày 13/11/2008, Quốc hội khoá XII đã thông qua): Tại Điều 4 quy định: 1. Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị xã hội ở trung ương, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp huyện), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; 2. Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân, mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, 18 quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; 3. Cán bộ xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) gọi chung là công dân Việt Nam, được bầu cử giữ chức vụ lãnh đạo theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng uỷ, người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội; công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Uỷ ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Cán bộ là những người làm trong các cơ quan, đoàn thể, công sở, lực lượng vũ trang. Họ có thể là những đảng viên cộng sản hoặc chưa phải đảng viên. Họ có thể giữ chức vụ chỉ huy, phụ trách, quản lý lãnh đạo hoặc làm công tác nghiệp vụ chuyên môn đơn thuần. Tóm lại, họ là những người hoạt động trong thời kỳ cách mạng, kháng chiến, thoát ly, có hưởng lương để phân biệt với nhân dân, là đầy tớ của nhân dân. Tuy nhiên, trong các bài viết, tác phẩm, Người nhấn mạnh nhiều đến cán bộ, đảng viên có chức, có quyền, những người chịu trách nhiệm trực tiếp, nặng nề trước nhân dân và toàn dân tộc. Người xác định: “Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ để đặt chính sách cho đúng. Vì vậy, cán bộ là cái gốc của mọi công việc”[22, tr.269]; “Cán bộ là tiền vốn của Đoàn thể. Có vốn mới làm ra lãi. Bất cứ chính sách, công tác gì nếu có cán bộ tốt thì thành công, tức là có lãi. Không có cán bộ tốt thì hỏng việc, tức là lỗ vốn”[23, tr.46]. Như vậy, từ các quan niệm về cán bộ, công chức và theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, có thể hiểu khái niệm cán bộ, công chức nhà nước như sau: Cán bộ Nhà nước là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ 19 nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan nhà nước ở các cấp, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Công chức nhà nước là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan nhà nước ở các cấp, được phân loại theo trình độ đào tạo, ngành chuyên môn, vị trí công tác trong các cơ quan Nhà nước, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. 1.1.2 Khái niệm công tác cán bộ Hồ Chí Minh không chỉ là “nhà tư tưởng lỗi lạc”, “nhà văn hóa lớn”, mà còn là nhà tổ chức vĩ đại của cách mạng Việt Nam. Cuộc đời và sự nghiệp của Người đã để lại cho Đảng và cách mạng nước ta một hệ thống lý luận phong phú và sâu sắc. Trong đó, tư tưởng về công tác cán bộ là nội dung rất quan trọng, là xuất phát điểm và là nhân tố cơ bản tạo nên mọi thắng lợi của cách mạng nước ta. Tư tưởng đó được hình thành trên cơ sở vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn cách mạng nước ta. V.I.Lênin từng yêu cầu Đảng phải xây dựng được cho mình một đội ngũ những người “tâm huyết”, lấy đấu tranh cách mạng làm “chuyên nghiệp”. Đặc biệt, trong giai đoạn cầm quyền, Lênin còn thu hút vào hàng ngũ cách mạng những chuyên gia tư sản, những người có trình độ, kinh nghiệm tổ chức, quản lý. Hơn nữa, ông còn tuyên bố: “Sẵn sàng đổi một tá những đảng viên tồi để lấy một chuyên gia tư sản giỏi”, đáp ứng yêu cầu của cách mạng trong điều kiện thực hiện “Chính sách kinh tế mới”(NEP). Đối với Đảng Cộng sản, theo V.I.Lênin, phải thể hiện sự lãnh đạo của mình bằng đường lối chính trị, bộ máy tổ chức và bố trí đội ngũ cán bộ. Sự lãnh đạo đó thông qua những con người cụ thể. Từ đó, Người đòi hỏi Đảng phải nghiêm túc tiến hành công tác xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng nhằm đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng; “phải đào tạo những người sẵn sàng hiến cho cách mạng, không phải chỉ những buổi tối rỗi việc của họ, mà 20 tất cả cuộc đời của họ”; “phải xây dựng một tổ chức khá to lớn để có thể thực hiện được trong đó một sự phân công chặt chẽ giữa nhiều hoạt động khác nhau”[47, tr.474]. Vì vậy, Đảng phải “nghiên cứu con người, tìm ra những cán bộ có bản lĩnh. Hiện nay, đó là then chốt; nếu không thì tất cả mọi mệmh lệnh và quyết định sẽ chỉ là mớ giấy lộn”[50, tr.44]. Trong sự nghiệp cách mạng của Đảng có nhiều nhiệm vụ, nhiều “công việc”, trong đó, cán bộ là “cái gốc”. Nếu có cán bộ tốt, cán bộ ngang tầm thì việc xây dựng đường lối sẽ đúng đắn và là điều kiện tiên quyết để đưa sự nghiệp cách mạng đi đến thắng lợi. Kế thừa những quan điểm và kinh nghiệm trong công tác cán bộ của chủ nghĩa Mác - Lênin và đòi hỏi của sự nghiệp cách mạng ở nước ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm tới công tác cán bộ của Đảng. Trong Phụ lục “Gửi thanh niên An Nam” của cuốn “Bản án chế độ thực dân Pháp”, Nguyễn ái Quốc cho rằng: “ở Đông Dương chúng ta có đủ tất cả những cái mà một dân tộc có thể mong muốn… Nhưng chúng ta thiếu tổ chức và thiếu người tổ chức”[20, tr.132]. Người đặc biệt yêu cầu Quốc tế Cộng sản phải có trách nhiệm giúp đỡ các nước thuộc địa trong việc đào tạo, huấn luyện và tổ chức lực lượng cách mạng. Nói đến tổ chức là nói đến con người, muốn có tổ chức trước hết phải có con người tổ chức. Trong những năm hai mươi của thế kỷ XX, các phương tiện tuyên truyền mang đậm dấu ấn Nguyễn Ái Quốc như báo “Le Paria” (1922), “Bản án chế độ thực dân Pháp” (1925), sách “Đường cách mệnh” (1927)… đã đề cập ở những mức độ khác nhau về vị trí của công tác cán bộ. Từ những năm hai mươi của thế kỷ XX, Người đã trực tiếp tổ chức đào tạo, huấn luyện đội ngũ cán bộ làm hạt giống đỏ cho cách mạng Việt Nam. Đặc biệt trong quá trình cùng Đảng ta lãnh đạo sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, kháng chiến bảo vệ Tổ quốc và xây dựng chủ nghĩa xã hội, 21