Tài liệu Vận dụng tư tưởng hồ chí minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo việt nam hiện nay​.

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN NGUYỄN THỊ HƢƠNG GIANG VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VÀO VIỆC NÂNG CAO BẢN LĨNH CHÍNH TRỊ, ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CỦA NGƢỜI LÀM BÁO VIỆT NAM HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC Hà Nội - Năm 2020 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN NGUYỄN THỊ HƢƠNG GIANG VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VÀO VIỆC NÂNG CAO BẢN LĨNH CHÍNH TRỊ, ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CỦA NGƢỜI LÀM BÁO VIỆT NAM HIỆN NAY Chuyên ngành: Hồ Chí Minh học Mã số: 60.31.02.04 LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN THẾ KỶ Hà Nội - Năm 2020 LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tác giả luận văn này xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, với trách nhiệm và tấm lòng của một người Thầy đã hướng dẫn, chỉ dạy và giúp đỡ em trên con đường nghiên cứu khoa học. Xin cảm ơn các Thầy giáo, Cô giáo trong Khoa Khoa học Chính trị, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn_ĐHQGHN và các Thầy, Cô giảng dạy các chuyên đề trong quá trình học, cùng các anh, chị, em học viên cao học đã luôn định hướng, động viên, giúp đỡ và tạo điều kiện để em hoàn thành luận văn này. Cuối cùng, xin được gửi tới gia đình, người thân và bạn bè lời biết ơn sâu sắc vì sự quan tâm, thấu hiểu và sẻ chia. Xin chân thành cảm ơn! Tác giả Nguyễn Thị Hƣơng Giang LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu và trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác, trung thực. Những kết luận của luận văn chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình khoa học nào khác./. Tác giả Nguyễn Thị Hƣơng Giang DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CNXH : Chủ nghĩa xã hội CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa ĐLDT : Độc lập dân tộc HNB : Hội Nhà báo LLCT : Lý luận chính trị PTTH : Phát thanh truyền hình TTXVN : Thông tấn xã Việt Nam TTTT : Thông tin truyền thông XHCN : Xã hội chủ nghĩa MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 3 1. Lý do lựa chọn đề tài ..................................................................................... 3 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài ............................................... 6 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................... 11 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................... 11 5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................. 12 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .................................................... 12 7. Kết cấu của đề tài ........................................................................................ 13 Chƣơng 1: TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ BÁO CHÍ CÁCH MẠNG 14 1.1 Vị trí, vai trò, nhiệm vụ của báo chí cách mạng ....................................... 14 1.1.1. Vị trí, vai trò của báo chí cách mạng.................................................... 14 1.1.2. Nhiệm vụ của báo chí cách mạng ......................................................... 17 1.2. Bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo cách mạng 19 1.2.1 Về bản lĩnh chính trị............................................................................... 20 1.2.2 Về đạo đức nghề nghiệp ......................................................................... 24 1.3. Cách viết báo của người làm báo cách mạng........................................... 29 Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 32 Chƣơng 2: BẢN LĨNH CHÍNH TRỊ, ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CỦA NGƢỜI LÀM BÁO VIỆT NAM HIỆN NAY - THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA ................................................................................... 34 2.1. Thực trạng bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay .......................................................................................... 34 2.1.1. Ưu điểm ................................................................................................. 34 2.1.2. Tồn tại, hạn chế ..................................................................................... 54 2.1.3. Nguyên nhân của những ưu điểm và tồn tại, hạn chế........................... 62 1 2.2. Một số vấn đề đặt ra ................................................................................. 68 Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 71 Chƣơng 3: MỘT SỐ DỰ BÁO VÀ GIẢI PHÁP VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM VÀO VIỆC NÂNG CAO BẢN LĨNH CHÍNH TRỊ, ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CỦA NGƢỜI LÀM BÁO VIỆT NAM HIỆN NAY .................. 72 3.1. Một số dự báo tình hình thế giới, khu vực và trong nước tác động liên quan đến bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay .................................................................................................. 72 3.1.1. Tình hình thế giới và khu vực ................................................................ 72 3.1.2. Tình hình trong nước............................................................................. 74 3.2. Một số giải pháp vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay .......................................................................................... 76 3.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với người làm báo ................................................................................................. 76 3.2.2. Nâng cao ý thức của người làm báo trong việc xác định nghề báo, làm báo là làm chính trị, làm văn hóa ................................................................... 78 3.2.3. Nâng cao chất lượng khâu tuyển chọn đầu vào đối với các trường báo chí, cơ quan báo chí ........................................................................................ 79 3.2.4. Nâng cao chất lượng giáo dục, bồi dưỡng chính trị - tư tưởng đối với người làm báo ................................................................................................. 81 3.2.5. Tăng cường giáo dục, rèn luyện “đạo đức cách mạng” gắn thực hiện nghiêm Luật Báo chí và 10 điều quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam .......................................................................................................... 83 2 3.2.6. Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với học tập, vận dụng sáng tạo tấm gương làm báo, phong cách viết báo của Người .......................................................................................... 84 Tiểu kết Chƣơng 3 ......................................................................................... 86 KẾT LUẬN .................................................................................................... 88 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 90 3 MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, là nhà báo cách mạng lỗi lạc, người sáng lập nền báo chí cách mạng Việt Nam. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người đã để lại một di sản báo chí vô cùng đồ sộ và quý báu với những giá trị to lớn về nội dung, tư tưởng, góp phần dẫn dắt nền báo chí cách mạng nói chung, người làm báo nói riêng phát triển và trưởng thành. Sinh thời, Người khẳng định: “Báo chí của ta đã có một địa vị quan trọng” [33; tr 465]; “Nhiệm vụ của báo chí là phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng” [33; tr 463]; “Cán bộ báo chí cũng là chiến sỹ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ” [33; tr 466]. Vì vậy, Người luôn căn dặn những người làm báo cách mạng cần phải giữ vững bản lĩnh chính trị, thường xuyên tu dưỡng đạo đức cách mạng, cố gắng trau dồi nghiệp vụ và văn hóa… để xứng đáng là vũ khí sắc bén trong công cuộc đấu tranh giành độc lập cho dân tộc và xây dựng cuộc sống mới cho nhân dân. Phấn đấu theo tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng, trong suốt 95 năm qua, nhất là trong hơn 30 năm đất nước tiến hành công cuộc đổi mới, dưới sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng, quản lý thống nhất của Nhà nước, sự quan tâm, phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể các cấp, lực lượng vũ trang nhân dân, được các tầng lớp nhân dân tin yêu, giúp đỡ… Đặc biệt, kể từ khi Nghị quyết Trung ương 5 (khoá VIII), Nghị quyết Trung ương 12 (khoá IX), Thông báo kết luận số 162-TB/TW của Bộ Chính trị (khoá IX), Thông báo kết luận số 41-B/TW và Thông báo kết luận số 68-TB/TW của Bộ Chính trị (khoá X), Kế hoạch 03-KH/TW của Ban Bí thư (khoá X), Nghị quyết Trung ương 5 (khoá X) và một số văn kiện, nghị quyết, chính sách quan trọng khác gần đây của Đảng và Nhà nước, hệ thống báo chí nói chung, người làm báo nước ta nói riêng đã có bước phát triển mạnh mẽ, toàn diện cả về số lượng và chất lượng; luôn xứng đáng là lực lượng nòng cốt, giữ vai trò quan trọng trên 3 mặt trận tư tưởng, văn hóa, đóng góp to lớn vào sự nghiệp cách mạng của Đảng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nền báo chí cách mạng Việt Nam có được những kết quả, thành tựu to lớn, vẻ vang đó trước hết phải kể đến là những công lao, sự hi sinh, phấn đấu và cống hiến không ngừng nghỉ của lớp lớp người làm báo cách mạng. Chính họ là những người luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, giữ vững lập trường tư tưởng chính trị, kiên định trước mọi khó khăn, thử thách, không quản gian nguy đến những nơi đầu sóng, ngọn gió để phản ánh cuộc sống, lao động và chiến đấu anh dũng, sáng tạo của chiến sĩ, đồng bào. Những năm qua, người làm báo Việt Nam đã thể hiện rõ vai trò là cầu nối quan trọng mối quan hệ máu thịt giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân; nêu cao tinh thần, trách nhiệm tác nghiệp báo chí, phản ánh trung thực, kịp thời những diễn biến quan trọng trong đời sống chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước; tích cực tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, thành tựu đổi mới của Việt Nam đến bạn bè quốc tế; tuyên truyền bảo vệ chủ quyền biển đảo; tham gia giám sát, phản biện xã hội; đồng thời báo chí thể hiện vai trò trong đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực; chủ động tham gia đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác quan điểm sai trái của các thế lực thù địch… Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, thành tích đạt được, người làm báo Việt Nam cũng tồn tại những hạn chế, khuyết điểm, như: một bộ phận thiếu tu dưỡng rèn luyện bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp, có biểu hiện tự mãn, thích thể hiện quyền lực báo chí - truyền thông; làm báo theo kiểu áp đặt, thiếu tính xây dựng, tính nhân văn, thiếu nhạy cảm về chính trị, thông tin thiếu thận trọng, sai sự thật, đưa nhiều thông tin liên quan vấn đề tiêu cực, mặt trái của xã hội, giật gân, câu khách, thậm chí xa rời tôn chỉ, mục đích, chạy theo khuynh hướng “thương mại hóa”, khai thác và sử dụng thông tin thiếu chọn lọc, trái với quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, truyền thống văn hóa của dân tộc; còn xảy ra tình trạng một số nhà báo, phóng viên, biên tập viên khi tham gia mạng xã hội có những phát 4 ngôn không phù hợp; có nhiều trường hợp người làm báo vi phạm Luật Báo chí, đạo đức nghề nghiệp nghiêm trọng như tống tiền doanh nghiệp, moi móc đời tư, vi phạm quyền con người, quyền công dân…để gây áp lực với động cơ không trong sáng… Thực tiễn phong phú, sôi động của đời sống báo chí trong những năm qua đã góp phần minh chứng việc kế thừa và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng. Thời gian tới, công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, bên cạnh những thời cơ, vận hội, phải đối mặt với không ít những thách thức, khó khăn. Tình hình thế giới, khu vực đã và đang diễn biến hết sức nhanh chóng, phức tạp, khó lường. Trong nước, quá trình toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, mặt trái của kinh tế thị trường và các mối đe dọa, thách thức an ninh truyền thống, phi truyền thống đan xen, chuyển hóa lẫn nhau; “tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi; có mặt, có bộ phận còn diễn biến phức tạp hơn” [12; tr 185]; toàn Đảng, toàn quân, toàn dân đã và đang tiếp tục quán triệt, thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khoá XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, gắn thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; các thế lực thù địch vẫn tiếp tục thực hiện âm mưu chống phá Đảng, Nhà nước ta với nhiều thủ đoạn, trong đó có chiến lược “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; sự biến đổi của các thang giá trị, chuẩn giá trị xã hội, tác động vào đời sống của mỗi cá nhân. Nhiều nhu cầu mới xuất hiện như làm giàu, hưởng thụ, giải trí, tiếp nhận các giá trị của thế giới...làm thay đổi nếp nghĩ, nếp sống của cán bộ, đảng viên. Từ đó, nảy sinh những khuynh hướng tư tưởng, đạo đức lệch lạc, tâm lý hưởng thụ, thực dụng, 5 cơ hội, những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân trong thời kỳ mới, đã nảy nở và có xu hướng lấn lướt những tình cảm, giá trị đạo đức cách mạng… thực trạng nêu trên đặt ra những điều kiện, yêu cầu mới ngày càng cấp thiết đối với người làm báo Việt Nam, nhất là trên các mặt bản lĩnh chính trị và đạo đức nghề nghiệp. Vì vậy, tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng với tư cách là nền tảng lý luận của báo chí cách mạng Việt Nam càng có ý nghĩa quan trọng. Trên cơ sở nhận thức sâu sắc vai trò, sức lan tỏa, tính thời sự của tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng, xuất phát từ những ưu điểm, hạn chế của người làm báo Việt Nam như đã nêu, từ đó cho thấy tiếp tục nghiên cứu, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay là một việc làm hết sức cần thiết và có ý nghĩa sâu sắc. Với những lý do đó, dựa trên sự tiếp thu thành quả nghiên cứu của các học giả đi trước, tôi lựa chọn đề tài “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay” làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu của đề tài, qua tìm hiểu, tác giả nhận thấy có một số công trình khoa học công trình đáng chú ý, như sau: - Hà Minh Đức (2010): C. Mác - Ph. Ăngghen - V.I. Lênin với báo chí, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách là chuyên luận tìm hiểu những quan điểm về báo chí và những hoạt động báo chí của các nhà kinh điển. Cuốn sách gồm 8 chương. Tác giả đã phân tích một cách tỉ mỉ, sâu sắc về các vấn đề: chức năng, đặc điểm, khuynh hướng chính trị, xã hội của các tác phẩm báo chí dưới quan điểm của C. Mác, Ph. Ăngghen, V.I. Lênin; vấn đề báo chí dưới chế độ tư sản; báo chí của giai cấp vô sản; sáng tác văn nghệ và báo chí của các nhà kinh điển bàn về văn nghệ. Bên cạnh đó, cuốn sách còn cung cấp nhiều nội dung có giá trị liên quan đến việc tiếp nhận và vận dụng sáng tạo quan điểm báo chí của ba nhà kinh điển C. Mác, Ph. Ăngghen, V.I. 6 Lênin của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đồng thời, tác giả còn trình bày một cách khái quát và đầy đủ về những bước thăng trầm của nền báo chí cách mạng Việt Nam từ những ngày khởi đầu, rồi qua hai cuộc chiến tranh cho đến thời kỳ đổi mới ngày nay. - Hà Minh Đức (2003): Sự nghiệp báo chí và văn học của Hồ Chí Minh, Nxb Giáo dục, Hà Nội. Cuốn sách là một công trình nghiên cứu sâu sắc, toàn diện về sự nghiệp báo chí và văn học của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cuốn sách gồm 3 phần: Hồ Chí Minh - Nhà báo lớn của dân tộc, Hồ Chí Minh - Nhà thơ lớn của dân tộc và Tác phẩm văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tuy đây chỉ là một phần trong sự nghiệp cách mạng của Người, nhưng với khối lượng tác phẩm báo chí, thơ, văn đồ sộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trở thành nhà thơ, nhà văn, nhà báo vĩ đại. Người đã sử dụng ngòi bút của mình làm vũ khí đấu tranh cách mạng sắc bén và hiệu quả. - Hà Minh Đức (2017): Báo chí Hồ Chí Minh - chuyên luận và tuyển chọn, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách được Giáo sư Hà Minh Đức biên soạn với mục đích nghiên cứu, giới thiệu những tinh hoa trong tác phẩm báo chí Hồ Chí Minh, đồng thời góp phần thiết thực vào việc làm sáng tỏ tư tưởng Hồ Chí Minh. Cuốn sách gồm 2 phần: Phần một: Chuyên luận; tác giả đã rất công phu, tập trung phân tích sâu sắc những nội dung cơ bản và phong cách, ngôn từ điêu luyện, phong phú… trong báo chí Hồ Chí Minh; Phần hai: Tuyển chọn những bức điện, thư, lời kêu gọi, bài nói chuyện, bài phát biểu, bài trả lời phỏng vấn và bài báo... của Chủ tịch Hồ Chí Minh. - Tạ Ngọc Tấn (2000): Tiểu phẩm báo chí Hồ Chí Minh, Nxb Văn hóa Thông tin, Hà Nội. Cuốn sách nghiên cứu, khai thác một bộ phận quan trọng và di sản to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh - đó là các tiểu phẩm báo chí. Cuốn sách gồm hai phần. Phần thứ nhất: nghiên cứu, giới thiệu chung, phân tích, nhận định về nội dung, nghệ thuật trong tiểu phẩm báo chí của Hồ Chí Minh. Phần thứ hai: tuyển chọn, giới thiệu 169 tác phẩm là tiểu phẩm báo chí tiêu biểu được viết trong những thời ký hoạt động khác nhau của Người. 7 - Đỗ Chí Nghĩa (2014): Nhà báo và sáng tạo báo chí trong tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb Thông tin và Truyền thông, Hà Nội. Cuốn sách tập trung vào hai nội dung trong tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí là nhà báo và phương pháp sáng tạo báo chí. Thứ nhất, tác giả phác thảo sơ lược sự nghiệp báo chí Hồ Chí Minh trên những nét lớn: Hồ Chí Minh - nhà báo tầm vóc quốc tế và Hồ Chí Minh - người thầy của nền báo chí cách mạng Việt Nam. Thứ hai, khảo sát và xác lập một cách hệ thống những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về nhà báo và phương pháp sáng tạo báo chí. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp sáng tạo báo chí, xác lập hệ thống quan điểm của Bác trong từng khâu công việc: chọn đề tài, khai thác tư liệu, xây dựng tác phẩm...; Trên cơ sở những kết quả nghiên cứu ban đầu, vận dụng, giải đáp những vấn đề nóng bỏng đặt ra trong thực tiễn. - Phan Văn Kiền, Phan Quốc Hải, Phạm Chiến Thắng, Nguyễn Đình Hậu (2016): Một số xu hướng mới của báo chí truyền thông hiện đại, Nxb Thông tin và Truyền thông, Hà Nội. Cuốn sách được tập thể tác giả cấu trúc theo 4 chương: Một số vấn đề và xu hướng chung của báo chí hiện nay; Truyền hình hiện đại: Đặc tính và xu hướng; Xu hướng phát thanh hiện đại trên Internet; Những vấn đề của quảng cáo hiện đại. Nội dung cuốn sách đề cập đến một số xu hướng mới của báo chí truyền thông hiện nay, với mong muốn đem đến một cái nhìn xuyên suốt và đa diện về những xu hướng chủ đạo của báo chí truyền thông hiện đại cả trên thế giới và ở Việt Nam, cả trên lĩnh vực báo chí và truyền thông. Ở mỗi góc nhìn, các tác giả đã cố gắng vừa bao quát được những đặc điểm chung về xu hướng của loại hình, vừa có những kiến giải riêng vào từng góc độ tiếp cận. - Hồ Chí Minh (2010): Tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí, xuất bản, Nxb Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Nội dung cuốn sách trình bày một cách sâu sắc quan niệm và những đánh giá của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, đặc trưng…của báo chí, xuất bản và về những phẩm chất của người làm báo. Trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay, tư tưởng của Người về vấn đề này vẫn còn nguyên giá trị, là bài học quý 8 báu đóng góp vào quá trình phát triển của ngành báo chí, xuất bản nói chung và báo chí nói riêng. - Kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc gia: “Vai trò của báo chí, xuất bản trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa ở Việt Nam hiện nay” do Học viện Báo chí và Tuyên truyền phối hợp - Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tổ chức, năm 2019. Hội thảo đã tập trung phân tích những tác động của bối cảnh trong nước, quốc tế đến vai trò của báo chí, xuất bản trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa ở Việt Nam hiện nay; thực trạng và những vấn đề đặt ra đối với vai trò của báo chí, xuất bản trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa ở Việt Nam hiện nay; phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp, kiến nghị nhằm phát huy tối đa vai trò của báo chí, xuất bản trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa ở Việt Nam trong thời gian tới. - Nguyễn Văn Dững (2017): Báo chí giám sát, phản biện xã hội ở Việt Nam, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội. Nội dung cuốn sách đi vào 4 chương: Tổng quan về giám sát, phản biện xã hội; Bản chất vấn đề giám sát, phản biện xã hội; Bản chất của hoạt động báo chí; Báo chí Việt Nam với vấn đề giám sát, phản biện. - Nguyễn Đức Lợi, Lưu Văn An (2017): Thông tin báo chí với công tác lãnh đạo, quản lý, Nxb Thông tấn, Hà Nội. Nội dung cuốn sách tập trung ở 3 chương: Một số vấn đề lý luận về thông tin báo chí và công tác lãnh đạo, quản lý; Thực trạng thông tin báo chí với công tác lãnh đạo, quản lý ở Việt Nam trong tiến trình đổi mới và hội nhập quốc tế và những vấn đề đặt ra; Quan điểm, giải pháp và kiến nghị nhằm phát huy vai trò của thông tin báo chí đối với công tác lãnh đạo, quản lý ở Việt Nam trong thời kỳ mới. - Nguyễn Thế Kỷ (2013): Báo chí dưới góc nhìn thực tiễn, Nxb Thông tin và Truyền thông, Hà Nội. Với những trải nghiệm hàng chục năm ở báo nói, báo hình, báo in, báo điện tử; ở các cương vị quản lý, chỉ đạo công tác báo chí, TS. Nguyễn Thế Kỷ đã nghiên cứu, đề xuất cách nhìn, hướng đi, nhiệm vụ, giải pháp về báo chí và văn hóa. 9 Nội dung cuốn sách gồm 2 phần: (1) Báo chí - Những góc nhìn. Tác giả khắc họa bức tranh toàn cảnh nền báo chí nước nhà; những vấn đề then chốt trong công tác lãnh đạo, quản lý báo chí. Đó là công tác quy hoạch, kế hoạch phát triển hệ thống báo chí cả nước; là công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ báo chí trên các mặt: bản lĩnh chính trị, năng lực chuyên môn, trách nhiệm xã hội, đạo đức nghề nghiệp; báo chí với nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, củng cố quốc phòng - an ninh, tăng cường công tác đối ngoại, bảo vệ chủ quyền, biển đảo của Tổ quốc… (2) Những câu chuyện văn hóa. Là những ghi chép, những cảm xúc chân thành, đằm thắm về đất nước, về con người, về những vùng đất mà tác giả đã đi, đã viết, đã lắng thành những kỷ niệm khó quên. Tác giả có những trang viết sâu sắc về Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, về Đảng quang vinh, dân tộc anh hùng, nhân dân dũng cảm, bạn bè quốc tế thủy chung, son sắt. Nổi rõ trong đó là quê hương xứ Nghệ, là dải đất miền Trung trữ tình, gian khó, đang vươn về phía trước. Các công trình nghiên cứu khoa học của nhiều nhà nghiên cứu liên quan gián tiếp hay trực tiếp đến đề tài đã phản ánh nhiều khía cạnh, dưới các góc độ khác nhau... Những công trình trên đã tập hợp, phân tích các tư liệu, số liệu sẽ giúp tác giả rõ hơn nhiều vấn đề liên quan tới đề tài. Đây là những tài liệu quý để tác giả có thể kế thừa nhằm nâng cao chất lượng nghiên cứu đề tài. Tuy nhiên, trong các công trình nghiên cứu trên chưa có công trình nào đề cập chuyên sâu về vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay. Do vậy, việc nghiên cứu đề tài Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay là cần thiết và không trùng lặp với các công trình đã công bố. 10 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục tiêu Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay. 3.2 Nhiệm vụ - Nghiên cứu, hệ thống, phân tích các quan điểm, tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng. - Nêu, phân tích, làm rõ tình hình thực trạng bản lĩnh chính trị và đạo đức nghề nghiệp và một số vấn đề đặt ra đối với người làm báo Việt Nam hiện nay. - Đưa ra một số dự báo và đề xuất giải pháp vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1 Đối tượng - Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng. - Bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo (nhà báo, phóng viên, biên tập viên) Việt Nam hiện nay. - Những giải pháp để nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay. 4.2 Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Đề tài tập trung làm rõ, đánh giá bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay - Về không gian: Đề tài nghiên cứu về người làm báo (nhà báo, phóng viên, biên tập viên) tại các cơ quan báo chí Việt Nam trong cả nước. - Về thời gian: Đề tài này chỉ giới hạn phạm vi nghiên cứu 03 năm (từ năm 2016 đến năm 2019. Kể từ khi thực hiện Luật Báo chí năm 2016 và 10 điều Quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam). 11 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Đề tài chủ yếu sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: Phương pháp nghiên cứu tài liệu, phương pháp phân tích và tổng hợp, thông kê, phương pháp lịch sử, phương pháp diễn dịch và quy nạp, phương pháp chuyên gia, tổng kết thực tiễn... Trên cơ sở phân tích nguồn tài liệu, trình bày có hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng, đề tài đánh giá thực trạng, dự báo và đề xuất những giải pháp nhằm vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam trong thời gian tới. Quá trình sử dụng các phương pháp nghiên cứu nói trên dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, quan điểm của Đảng, pháp luật, chính sách của Nhà nước ta về báo chí. 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Đề tài hoàn thành bước đầu góp phần hệ thống hóa, phân tích, làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng, đánh giá thực trạng về bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam; nêu và làm rõ được những dự báo và giải pháp vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng góp phần nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay. Đề tài có thể dùng làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu, giảng dạy chuyên ngành Hồ Chí Minh học và Chính trị học về báo chí cách mạng; cho các cơ quan chủ quản và cơ quan báo chí; cho đội ngũ nhà báo, phóng viên, biên tập viên và những người quan tâm đến lĩnh vực này. Bên cạnh đó, đề tài đưa ra một số vấn đề tham chiếu cho Đảng ta trong lĩnh vực chính trị tư tưởng, đạo đức lối sống mà đặc biệt là vấn đề xây dựng bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam trong bối cảnh, tình hình mới. 12 7. Kết cấu của đề tài Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục Tài liệu tham khảo, đề tài được chia làm 3 chương: Chương 1: Tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng. Chương 2: Bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay - Thực trạng và một số vấn đề đặt ra. Chương 3: Một số dự báo và giải pháp vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay. 13 Chƣơng 1 TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ BÁO CHÍ CÁCH MẠNG 1.1 Vị trí, vai trò, nhiệm vụ của báo chí cách mạng Chủ tịch Hồ Chí Minh - nhà cách mạng vĩ đại của dân tộc Việt Nam, Người cũng là một nhà báo lỗi lạc, người thầy của nhiều thế hệ nhà báo, là người chiến sĩ tiên phong, giương cao ngọn cờ chiến đấu của báo chí trên các chặng đường cách mạng cho đến phút cuối của cuộc đời. Những người làm báo, những người đọc báo, và có lẽ tất cả những ai có liên quan đến báo chí, quan tâm đến báo chí cách mạng Việt Nam đều nhớ đến Hồ Chí Minh - nhà báo đã cống hiến cho cách mạng Việt Nam lớn nhất. Ngay từ khi bước vào hoạt động cách mạng, kế thừa và phát triển sáng tạo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về báo chí vô sản, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận thức đầy đủ và sâu sắc vị trí quan trọng, vai trò to lớn, nhiệm vụ nặng nề, vẻ vang của báo chí cách mạng. Người luôn coi báo chí là một bộ phận của sự nghiệp cách mạng, là vũ khí sắc bén trong công cuộc đấu tranh giành độc lập cho dân tộc và xây dựng cuộc sống mới cho nhân dân. Từ kinh nghiệm thực tiễn làm báo phong phú của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại những chỉ dẫn hết sức có giá trị đối với người làm báo. 1.1.1. Vị trí, vai trò của báo chí cách mạng Là nhà cách mạng có sự hiểu biết sâu sắc văn hóa Đông - Tây, thấm nhuần chủ nghĩa Mác - Lênin, nhất là tâm đắc những quan điểm của Lênin về báo chí:“Trong thời đại ngày nay, không có tờ báo chính trị thì không thể có phong trào gọi là chính trị”, “chúng ta cần trước hết là tờ báo, không có nó thì không thể tiến hành một cách có hệ thống cuộc tuyên truyền, cổ động hết sức có nguyên tắc và toàn diện” [20; tr 46], “Báo chí là người tuyên truyền, người cổ động, người tổ chức chung, người lãnh đạo chung” [50; tr 366]. Với nhiều năm kinh nghiệm làm báo và hiểu rõ sức mạnh của báo chí, Nguyễn Ái Quốc Hồ Chí Minh đã sáng lập và là linh hồn của những tờ báo vô sản đầu tiên trong 14