Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Ứng dụng tiêu chuẩn iso 31000 2009 vào quản trị rủi ro tác nghiệp tại ngân hàng ...

Tài liệu Ứng dụng tiêu chuẩn iso 31000 2009 vào quản trị rủi ro tác nghiệp tại ngân hàng liên doanh việt thái

.PDF
105
959
77

Mô tả:

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH  NGUYỄN TRẦN THU HÀ ỨNG DỤNG TIÊU CHUẨN ISO 31000:2009 VÀO QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG LIÊN DOANH VIỆT THÁI LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH  NGUYỄN TRẦN THU HÀ ỨNG DỤNG TIÊU CHUẨN ISO 31000:2009 VÀO QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG LIÊN DOANH VIỆT THÁI Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60340102 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGÔ QUANG HUÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2013 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của tôi, có sự hỗ trợ từ Thầy hướng dẫn là TS. Ngô Quang Huân, các nội dung nghiên cứu và kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nào. Những số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi trong phần tài liệu tham khảo. Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Hội đồng, cũng như kết quả luận văn của mình. TP. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 10 năm 2013 Trân trọng Nguyễn Trần Thu Hà MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ VÀ BẢNG BIỂU PHẦN MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1: LÝ THUYẾT VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆPVÀ TIÊU CHUẨN ISO 31000:2009 ..........................................................................................1 1.1. Rủi ro tác nghiệp...................................................................................................1 1.1.1. Khái niệm về rủi ro tác nghiệp .......................................................................1 1.1.2. Phân loạirủi ro tác nghiệp ..............................................................................1 1.1.3. Hậu quả của rủi ro tác nghiệp ........................................................................2 1.2. Quản trị rủi ro tác nghiệp......................................................................................2 1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro tác nghiệp ..............................................................2 1.2.2. Mục tiêu của quản trị rủi ro tác nghiệp ..........................................................3 1.2.3. Nhận diện rủi ro tác nghiệp ............................................................................3 1.2.4. Đo lường rủi ro tác nghiệp .............................................................................4 1.2.5. Phòng ngừa và giảm nhẹ rủi ro tác nghiệp.....................................................5 1.3. Tiêu chuẩn ISO 31000:2009 .................................................................................5 1.3.1. Đối tượng áp dụng .........................................................................................5 1.3.2. Phạm vi ..........................................................................................................6 1.3.3. Cácnguyên tắc ................................................................................................6 1.3.4. Khung quản trị rủi ro ......................................................................................7 1.3.5. Thực hiện quản trị rủi ro .............................................................................. 11 1.3.6. Giám sát và xem xét khung quản trị ............................................................ 11 1.3.7. Cải tiến liên tục khung quản trị .................................................................... 11 1.4. Quy trình quản trị rủi ro ......................................................................................12 1.4.1. Tổng quan ....................................................................................................12 1.4.2. Truyền đạt thông tin và tham vấn ................................................................12 1.4.3. Thiết lập bối cảnh .........................................................................................13 1.4.4. Đánh giá rủi ro .............................................................................................14 1.4.5. Xử lý rủi ro ...................................................................................................16 1.4.6. Giám sát và đánh giá ....................................................................................17 1.4.7. Ghi chép lại quy trình quản trị rủi ro ...........................................................17 1.5. Kinh nghiệm quản trị RRTN của một số NHTM trên thế giới và một số NHTM tại Việt Nam. Ưu điểm của tiêu chuẩn ISO 31000:2009 khi ứng dụng vào quản trị RRTN. .......................................................................................................................18 1.5.1. Kinh nghiệm quản trị RRTN của một số NHTM trên thế giới và một số NHTM tại Việt Nam ...............................................................................................18 1.5.2. Ưu điểm của tiêu chuẩn ISO 31000:2009 khi ứng dụng vào quản trị RRTN .. ......................................................................................................................19 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆPTẠI NHLD VIỆT THÁI ..............................................................................................................21 2.1. Sơ lược quá trình hình thành và phát triển của NHLD Việt Thái .......................21 2.1.1. Sơ lược quá trình hình thành và phát triển ...................................................21 2.1.2. Cơ cấu tổ chức và bộ máy điều hành ...........................................................22 2.2. Khái quát hoạt động kinh doanh của VSB giai đoạn 2008-2012 .......................23 2.2.1. Huy động vốn ...............................................................................................23 2.2.2. Tín dụng .......................................................................................................23 2.2.3. Thanh toán quốc tế .......................................................................................24 2.2.4. Các dịch vụ khác ..........................................................................................25 2.3. Phân tích thực trạng RRTN tại VSB ...................................................................25 2.3.1. Rủi ro từ bên trong nội bộ ngân hàng ..........................................................25 2.3.2. Rủi ro do tác động bên ngoài .......................................................................32 2.4. Phân tích thực trạng quản trị RRTN tại NHLD Việt Thái ..................................33 2.4.1. Vai trò và nhiệm vụ chính của Ban quản trị rủi ro .......................................33 2.4.2. Bộ quy tắc đạo đức nghề nghiệp ..................................................................35 2.5. Cơ sở cho việc ứng dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 trong công tác quản trị RRTN tại NHLD Việt Thái .......................................................................................38 2.5.1. Cơ sở pháp lý cho việc ứng dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 trong công tác quản trị RRTN tại NHLD Việt Thái ........................................................................38 2.5.2. Điều kiện để ứng dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 trong công tác quản trị RRTN tại NHLD Việt Thái .....................................................................................39 CHƯƠNG 3: ỨNG DỤNG TIÊU CHUẨN ISO 31000:2009 VÀO QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP VÀ XÂY DỰNG CÁC GIẢI PHÁP TẠI NHLD VIỆT THÁI.........................................................................................................................42 3.1. Phân tích động cơ thúc đẩy việc ứng dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 vào công tác quản trị rủi ro tác nghiệp tại VSB ........................................................................42 3.2. Phân tích rào cản và thử thách khi thực hiện quản trị rủi ro tác nghiệp theo hướng dẫn của tiêu chuẩn ISO 31000:2009 .........................................................................47 3.2.1. Những rào cản khi thực hiện quản trị rủi ro tác nghiệp theo hướng dẫn của tiêu chuẩn ISO 31000:2009 ....................................................................................48 3.2.2. Những thách thức khi thực hiện quản trị rủi ro tác nghiệp theo hướng dẫn của tiêu chuẩn ISO 31000:2009 ....................................................................................56 3.3. Kết quả mong đợi của NHLD Việt Thái khi áp dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 thành công .................................................................................................................60 3.4. Định hướng về công tác quản trị rủi ro tác nghiệp theo hướng dẫn của tiêu chuẩn ISO 31000:2009 tại NHLD Việt Thái .......................................................................62 3.4.1. Xây dựng kênh thông tin cho hệ thống ........................................................62 3.4.2. Nhận diện các rủi ro tác nghiệp phát sinh trong hoạt động của NHLD Việt Thái ......................................................................................................................63 3.4.3. Phân tích các rủi ro tác nghiệp .....................................................................64 3.4.4. Đánh giá rủi ro .............................................................................................66 3.4.5. Xử lý rủi ro ...................................................................................................67 3.5. Giải pháp nâng cao khả năng ứng dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 tại NHLD Việt Thái ....................................................................................................................68 3.5.1. Giải pháp về tổ chức bộ máy quản trị RRTN...............................................71 3.5.2. Giải pháp về quy trình nghiệp vụ tác nghiệp ...............................................71 3.5.3. Củng cố và hoàn thiện hệ thống thông tin tác nghiệp ..................................71 3.5.4. Chú trọng việc đào tạo cán bộ......................................................................72 3.5.5. Hoàn thiện công tác kiểm tra giám sát .........................................................73 3.5.6. Giải pháp khác .............................................................................................73 3.6. Kiến nghị, đề xuất ...............................................................................................74 3.6.1. Kiến nghị, đề xuất với Chính phủ, Bộ ngành có liên quan ..........................74 3.6.2. Đối với Ngân hàng Nhà nước ......................................................................74 KẾT LUẬN ..............................................................................................................76 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBNV Cán bộ nhân viên CBTD Cán bộ tín dụng CNTT Công nghệ thông tin CP Tập đoàn Charoen Pokphand ISO International Organization for Standardization - Tổ chức Quốc tế về tiêu chuẩn hoá L/C Thư tín dụng NHLD Ngân hàng Liên doanh NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại NHTMCP Ngân hàng thương mại Cổ phần RRTN Rủi ro tác nghiệp SCB NHTM Siam TCTD Tổ chức tín dụng TSĐB Tài sản đảm bảo VSB Vinasiam Bank - Ngân hàng Liên doanh Việt Thái DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ VÀ BẢNG BIỂU A. HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ Hình 1.1 Mối quan hệ giữa các thành phần của khung quản trị rủi ro ........................ 8 Hình 1.2 Quy trình quản trị rủi ro ............................................................................. 12 Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức hệ thống VSB ..................................................................... 23 Hình 3.1: Kết quả đánh giá các động cơ thúc đẩy của CBNV VSB đối với tiêu chuẩn ISO 31000:2009 ........................................................................................................ 48 Hình 3.2: Kết quả đánh giá các rào cản của CBNV VSB đối với tiêu chuẩn ISO 31000:2009 ................................................................................................................ 56 Hình 3.3: Kết quả đánh giá các thách thức của CBNV VSB đối với tiêu chuẩn ISO 31000:2009 ................................................................................................................ 60 Hình 3.4: Chính sách đối phó rủi ro .......................................................................... 69 B. BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tốc độ tăng trưởng nguồn vốn huy động giai đoạn 2008-2012 ............... 24 Bảng 2.2: Tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay giai đoạn năm 2008-2012 ................. 24 Bảng 2.3: Dịch vụ thanh toán quốc tế của VSB giai đoạn năm 2009-2012 ............. 25 Bảng 3.1: Đánh giá các động cơ thúc đẩy của CBNV VSB đối với tiêu chuẩn ISO 31000:2009 ................................................................................................................ 43 Bảng 3.2: Đánh giá các rào cản của CBNV VSB đối với tiêu chuẩn ISO 31000:2009 ................................................................................................................................... 49 Bảng 3.3: Đánh giá các thách thức của CBNV VSB đối với tiêu chuẩn ISO 31000:2009 ................................................................................................................ 57 Bảng 3.4: Đánh giá kết quả mong đợi của CBNV VSB đối với tiêu chuẩn ISO 31000:2009 ................................................................................................................ 61 Bảng 3.5: Đánh giá các giải pháp của CBNV VSB để nâng cao khả năng ứng dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009....................................................................................... 70 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Quản trị RRTN là một nghiệp vụ không còn xa lạ đối với các nước tiên tiến nhưng lại rất mới mẻ với hệ thống ngân hàng Việt Nam nói chung và VSB nói riêng. Thực hiện tốt quản trị RRTN sẽ đem lại rất nhiều lợi ích cho ngân hàng như hạn chế, giảm thiểu các chi phí, tổn thất có thể xảy ra từ hoạt động tác nghiệp, giảm vốn dành cho RRTN, tăng thêm nguồn vốn đưa vào hoạt động kinh doanh, bảo vệ uy tín của ngân hàng, đạt mục tiêu hoạt động kinh doanh. Trong xu thế phát triển của thời đại hiện nay, RRTN tiếp tục tăng lên do môi trường kinh doanh phức tạp hơn, hành vi trái pháp luật tăng lên, hội nhập quốc tế ngày một tăng, áp lực công việc, đòi hỏi kết quả cao hơn, đòi hỏi lòng trung thành của nhân viên và sự quan tâm của các nhà lãnh đạo nhiều hơn, sự phụ thuộc vào công nghệ nhiều hơn, tốc độ và khối lượng giao dịch tăng hơn. Tuy nhiên, trong thời gian dài vừa qua, nhiều NHTM trong nước chủ yếu quan tâm đến rủi ro tín dụng, sau đó là rủi ro thị trường, trong khi chưa mấy quan tâm đến RRTN. Những lý do trên cho thấy việc quản trị RRTN càng trở nên cấp thiết đối với xu thế phát triển ngày nay của các NHTM ở Việt Nam. Yếu tố then chốt là quản trị RRTN bằng cách nào cho hiệu quả? Tiêu chuẩn ISO 31000:2009 có những hướng dẫn thật hữu ích cho việc quản trị rủi ro. Để nghiên cứu sâu hơn cũng như đưa ra lời giải đáp cho vấn đề này, tôi đã chọn đề tài để nghiên cứu là “Ứng dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 vào quản trị rủi ro tác nghiệp tại ngân hàng Liên doanh Việt Thái” nhằm vận dụng hướng dẫn từ tiêu chuẩn ISO 31000:2009 để kiểm soát RRTN tại ngân hàng. 2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu:  Mục tiêu nghiên cứu  Mục tiêu chính: Ứng dụng các hướng dẫn của tiêu chuẩn ISO 31000:2009 vào quản trị RRTN tại VSB.  Mục tiêu cụ thể: - Phân tích cơ sở lý luận về RRTN trong hoạt động ngân hàng. - Phân tích cơ sở lý luận về quản trị RRTN của ngân hàng. - Phân tích một số vấn đề cơ bản về RRTN trong giao dịch nội bộ của ngân hàng như giao dịch Kế toán, Tín dụng, Thanh toán quốc tế, Kho quỹ... - Phân tích các động cơ, rào cản, thách thức và cơ hội cùng các giải pháp để nâng cao khả năng ứng dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 vào công tác quản trị RRTN tại ngân hàng.  Câu hỏi nghiên cứu: Ứng dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 vào quản trị RRTN tại NHLD Việt Thái như thế nào? 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:  Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động tác nghiệp và việc ứng dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 vào quản trị RRTN tại NHLD Việt Thái.  Phạm vi nghiên cứu: NHLD Việt Thái trong giai đoạn năm 2008-2012. 4. Phương pháp và quy trình nghiên cứu:  Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính. Phương pháp nghiên cứu định tính được sử dụng trong phỏng vấn thu thập ý kiến của các cấp quản lý, các cán bộ tác nghiệp về động cơ thúc đẩy việc ứng dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 vào quản trị RRTN, những rào cản và thách thức khi thực hiện quản trị RRTN theo hướng dẫn của tiêu chuẩn ISO 31000:2009, kết quả mong đợi của NHLD Việt Thái khi áp dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 thành công cũng như giải pháp để nâng cao khả năng ứng dụng tiêu chuẩn này.  Phương pháp thu thập và xử lý thông tin: - Chương 1: Sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu, tham khảo các giáo trình, sách tham khảo... để tìm các lý thuyết liên quan. - Chương 2: Sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu, dựa trên số liệu, thông tin thu thập được từ đối tượng nghiên cứu để phân tích. - Chương 3: Sử dụng phương pháp phi thực nghiệm bằng cách: + Phỏng vấn Ban lãnh đạo và các CBNV tác nghiệp tại ngân hàng. + Thiết lập bảng câu hỏi và gửi phiếu điều tra để thu thập thông tin liên quan làm cơ sở cho việc phân tích thống kê.  Quy trình nghiên cứu: - Xác định vấn đề nghiên cứu: khả năng ứng dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 vào quản trị RRTN tại ngân hàng. - Tìm hiểu các khái niệm, lý thuyết và các nghiên cứu liên quan. - Xây dựng câu hỏi nghiên cứu. - Xây dựng đề cương nghiên cứu. - Thu thập dữ liệu. - Phân tích dữ liệu. - Giải thích kết quả và viết báo cáo cuối cùng. 5. Cấu trúc luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn gồm 3 chương; cụ thể: Chương 1: Lý thuyết về quản trị RRTN và tiêu chuẩn ISO 31000:2009. Chương 2: Thực trạng quản trị RRTN tại NHLD Việt Thái. Chương 3: Ứng dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2009 vào quản trị RRTN và xây dựng các giải pháp tại NHLD Việt Thái. 1 CHƯƠNG 1: LÝ THUYẾT VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP VÀ TIÊU CHUẨN ISO 31000:2009 1.1. Rủi ro tác nghiệp 1.1.1. Khái niệm về rủi ro tác nghiệp Rủi ro tác nghiệp (RRTN) là nguy cơ xảy ra tổn thất trực tiếp hay gián tiếp do các quy trình, con người và hệ thống nội bộ không đạt yêu cầu hoặc thất bại hay do các sự kiện bên ngoài. 1.1.2. Phân loại rủi ro tác nghiệp 1.1.2.1. Rủi ro từ bên trong nội bộ ngân hàng Rủi ro do cán bộ nhân viên ngân hàng gây nên: là việc cán bộ nhân viên ngân hàng thực hiện các nghiệp vụ, nhiệm vụ không được ủy quyền hoặc phê duyệt vượt quá thẩm quyền cho phép, không tuân thủ các quy định, quy trình nghiệp vụ của ngân hàng, NHNN và các văn bản pháp luật hiện hành, không chấp hành nội quy cơ quan, hợp đồng lao động và các văn bản pháp luật đối với người lao động. Rủi ro do các quy định, quy trình nghiệp vụ: Rủi ro xảy ra khi quy trình nghiệp vụ có nhiều điểm bất cập, chưa hoàn chỉnh tạo kẽ hở cho kẻ xấu lợi dụng gây thiệt hại cho ngân hàng. Rủi ro từ hệ thống hỗ trợ: - Rủi ro từ hệ thống CNTT: Do dữ liệu không đầy đủ hoặc hệ thống bảo mật thông tin không an toàn hay do thiết kế hệ thống không phù hợp, chương trình hệ thống lỗi thời không hợp lý, sự gián đoạn của hệ thống hoặc do các phần mềm, các chương trình hỗ trợ cài đặt trong hệ thống lỗi thời, hỏng hóc, không hoạt động. - Rủi ro từ các hệ thống hỗ trợ khác: Do việc chỉ đạo, hướng dẫn và hỗ trợ chưa kịp thời, chưa hiệu quả hoặc chồng chéo gây khó khăn, ách tắc cho bộ phận nghiệp vụ hoặc do cơ chế, quy chế quản lý về công tác hỗ trợ chưa phù hợp, chưa đáp ứng các yêu cầu hỗ trợ cho bộ phận nghiệp vụ. 1.1.2.2. Rủi ro do tác động bên ngoài 2 Rủi ro do hành vi lừa đảo, trộm cắp hoặc phạm tội của các đối tượng bên ngoài ngân hàng. Rủi ro do các sự kiện bên ngoài hoặc do tự nhiên (động đất, lũ lụt, bão...) gây gián đoạn, thiệt hại cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Rủi ro do các văn bản, quy định của chính phủ, các ban ngành liên quan có sự thay đổi hoặc có những quy định mới làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng. 1.1.3. Hậu quả của rủi ro tác nghiệp Đối với hoạt động Marketing và bán hàng: Ngân hàng rơi vào tình trạng đưa ra các sản phẩm mới mà không đảm bảo cơ sở hạ tầng phù hợp do không áp dụng đúng các thủ tục phê duyệt sản phẩm mới. Đối với hoạt động thanh toán: Không thanh toán được theo yêu cầu của khách hàng hoặc thanh toán nhầm đối tượng thụ hưởng. Đối với lĩnh vực CNTT: Mất kiểm soát hệ thống hoặc hệ thống cơ sở dữ liệu ngừng hoạt động. Đối với hoạt động tài chính: Định giá tài sản sai, các báo cáo lãi lỗ không hoàn chỉnh, các khoản mục kế toán không được đối chiếu. Đối với hoạt động quản lý nhân sự: Hành vi vi phạm pháp luật trong vấn đề kết thúc hợp đồng lao động... Đối với uy tín của ngân hàng: Đối xử với khách hàng không tốt dẫn tới mất khách hàng hoặc danh tiếng không tốt về ngân hàng. 1.2. Quản trị rủi ro tác nghiệp 1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro tác nghiệp Quản trị RRTN là quá trình TCTD tiến hành các hoạt động tác động đến RRTN, bao gồm việc thiết lập cơ cấu tổ chức, xây dựng hệ thống các chính sách, phương pháp quản trị RRTN để thực hiện quá trình quản trị rủi ro đó là xác định, đo lường, đánh giá, quản lý, giám sát và kiểm tra kiểm soát RRTN nhằm bảo đảm hạn chế tới mức thấp nhất rủi ro xảy ra. 3 1.2.2. Mục tiêu của quản trị rủi ro tác nghiệp Tìm hiểu mức độ RRTN của hệ thống, của tổ chức, tìm nguyên nhân dẫn đến rủi ro, phân phối nguồn lực hỗ trợ và xác định các khuynh hướng bên ngoài cũng như bên trong giúp dự báo được rủi ro để có giải pháp phòng ngừa, hạn chế, giảm thiểu các chi phí, tổn thất có thể xảy ra từ hoạt động tác nghiệp. Giúp ngân hàng ngăn ngừa sự gian lận, giảm thiểu sai sót trong quá trình giao dịch, duy trì tính chính trực của quyền kiểm soát nội bộ. Nhờ đó cũng giảm vốn dành cho RRTN, tăng thêm nguồn vốn đưa vào hoạt động kinh doanh và bảo vệ uy tín của ngân hàng, đạt mục tiêu hoạt động kinh doanh an toàn, hiệu quả. 1.2.3.  Nhận diện rủi ro tác nghiệp Nhóm dấu hiệu liên quan đến mô hình tổ chức, cán bộ và an toàn nơi làm việc Rà soát, đánh giá thường xuyên về mô hình tổ chức bộ máy, cơ cấu các bộ phận nghiệp vụ của ngân hàng. Rà soát, đánh giá công tác tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ, phân tích nguyên nhân cán bộ bỏ việc, chấm dứt hợp đồng lao động, đánh giá việc thực hiện các quy định hay thỏa ước lao động, sức khỏe và an toàn lao động. Thu thập, đánh giá cán bộ về trình độ học vấn, chuyên ngành đào tạo, kinh nghiệm làm việc, kết quả thực hiện công việc, tuân thủ chấp hành các quy định.  Nhóm dấu hiệu liên quan đến chính sách, quy định nội bộ Quy định chưa đầy đủ, chưa chặt chẽ, chưa cụ thể, có kẽ hở tạo điều kiện cho kẻ xấu lợi dụng, gây tổn thất cho ngân hàng. Những văn bản, quy định có sự chồng chéo, hoặc không thể thực hiện, những bất hợp lý gây khó khăn cho người thực hiện hay những văn bản, quy định có nội dung chưa đúng với quy định của pháp luật hiện hành.  Nhóm dấu hiệu liên quan đến gian lận nội bộ Cán bộ tự thực hiện hoặc cấu kết với khách hàng để thực hiện những hoạt động phạm pháp nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản, hủy hoại uy tín của ngân hàng. 4  Nhóm dấu hiệu liên quan đến gian lận bên ngoài Các hành động có ý định gian lận, lừa đảo của khách hàng hoặc các đối tượng bên ngoài khác.  Nhóm dấu hiệu liên quan đến quá trình xử lý công việc Các lỗi, sai sót phát sinh trong quá trình xử lý công việc của tất cả các bộ phận.  Nhóm dấu hiệu liên quan đến hệ thống CNTT Việc ngân hàng theo dõi sự hoạt động của hệ thống, thống kê đầy đủ các lỗi, sai sót, các sự cố của hệ thống CNTT làm ảnh hưởng đến hoạt động của ngân hàng.  Nhóm dấu hiệu liên quan đến thiệt hại tài sản Việc ngân hàng xem xét, đánh giá khả năng xảy ra các rủi ro như: phá hoại, khủng bố, thiên tai, động đất, bão lũ, hỏa hoạn... 1.2.4. Đo lường rủi ro tác nghiệp Có hai phương pháp đo lường thường được sử dụng là phương pháp định tính và phương pháp định lượng. - Phương pháp định tính: Là việc phân tích đánh giá, nhận xét chủ quan của mỗi NHTM về mức độ, tính nghiêm trọng của các dấu hiệu rủi ro đã được xác định. Phương pháp định tính được sử dụng để đo lường các rủi ro liên quan đến mô hình tổ chức cán bộ và an toàn nơi làm việc, liên quan đến chính sách và các quy trình nội bộ. - Phương pháp định lượng: Là việc đánh giá bằng số liệu cụ thể về mức độ rủi ro (xác suất xảy ra), tổn thất cụ thể của từng loại dấu hiệu rủi ro đã được xác định. Phương pháp này chủ yếu dựa vào số liệu thống kê của ngân hàng và được sử dụng để đo lường RRTN liên quan đến các lĩnh vực như hệ thống thông tin, các gian lận nội bộ hoặc bên ngoài. 1.2.5. Phòng ngừa và giảm nhẹ rủi ro tác nghiệp 1.2.5.1. Xây dựng và thực hiện kế hoạch phòng ngừa rủi ro tác nghiệp Nội dung của phương án phòng ngừa, giảm thiểu RRTN bao gồm: - Ban hành, sửa đổi, bổ sung chính sách, quy trình nghiệp vụ phù hợp. 5 - Tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc tuân thủ. - Kế hoạch đào tạo, tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ. - Kế hoạch sửa chữa, khắc phục sai sót. - Các hành động phòng tránh rủi ro hoặc dừng hoạt động có thể gây ra rủi ro. - Rà soát, chỉnh sửa, ban hành bổ sung các chế tài xử lý đối với các hành vi vi phạm trong quá trình tác nghiệp. - Mua bảo hiểm hoặc thực hiện các biện pháp khác để giảm thiểu rủi ro. - Kế hoạch phân bổ vốn để phòng ngừa RRTN. 1.2.5.2. Báo cáo rủi ro tác nghiệp Ban điều hành quản trị RRTN phải đảm bảo rằng các thông tin quản trị rủi ro sẽ được thể hiện bằng hệ thống các báo cáo, được lập một cách kịp thời bởi những người có trách nhiệm. Nội dung báo cáo gồm các thông tin sau: RRTN nghiêm trọng gặp phải; những sự cố và hậu quả rủi ro cùng với những dự tính để khắc phục; sự hiệu quả của những hành động được đề ra; các chi tiết của kế hoạch hình thành chuẩn bị để ghi nhận bất kỳ rủi ro nào khi phát sinh; các khu vực áp lực, nơi thể hiện RRTN sắp xảy ra và từng bước kiểm soát RRTN. 1.2.5.3. Kiểm soát rủi ro tác nghiệp Mục tiêu của kiểm soát RRTN nhằm: - Phát hiện sớm các rủi ro chưa được phát hiện, chưa được kiểm soát. - Đánh giá tốt hơn khả năng chấp nhận rủi ro đã được phát hiện. - Xây dựng các biện pháp kiểm soát thay thế có hiệu quả hơn đối với các rủi ro không thể chấp nhận. - Triển khai sớm hơn và tốt hơn các hành động nhằm giảm nhẹ rủi ro và các biện pháp để tránh tổn thất. 1.3. Tiêu chuẩn ISO 31000:2009 1.3.1. Đối tượng áp dụng Những người chịu trách nhiệm cho việc phát triển chính sách quản trị rủi ro trong tổ chức; 6 Những người cần đánh giá hiệu quả quản trị rủi ro trong tổ chức. 1.3.2. - Phạm vi Tiêu chuẩn này có thể được sử dụng bởi bất kỳ doanh nghiệp nhà nước, tư nhân hay cộng đồng, hiệp hội, nhóm hoặc cá nhân nào. Vì vậy, tiêu chuẩn này không cụ thể cho bất kỳ ngành công nghiệp hoặc khu vực nào. Tiêu chuẩn này có thể được áp dụng trong suốt thời gian tồn tại của một tổ chức. - Mặc dù tiêu chuẩn này cung cấp các hướng dẫn tổng quát nhưng không có nghĩa là đều thống nhất chung cho các tổ chức khác nhau. Việc thiết kế và thực hiện các kế hoạch quản trị rủi ro cần phải làm rõ các nhu cầu khác nhau của một tổ chức cụ thể, mục tiêu cụ thể của tổ chức đó cũng như bối cảnh, cấu trúc, hoạt động, quy trình, chức năng, các dự án, sản phẩm, dịch vụ, tài sản cho đến từng hướng dẫn thực tiễn cụ thể. 1.3.3. Các nguyên tắc a/ Quản trị rủi ro tạo ra và bảo vệ giá trị Quản trị rủi ro góp phần đạt được các mục tiêu của tổ chức, cải thiện sức khỏe và an toàn của con người, sự tuân thủ pháp luật và quy định, sự tin tưởng của cộng đồng, bảo vệ môi trường, chất lượng sản phẩm, quản lý dự án, hiệu quả trong hoạt động. b/ Quản trị rủi ro là một phần không thể tách rời của toàn bộ quy trình tổ chức Quản trị rủi ro không phải là một hoạt động đơn lẻ, không tách rời với quy trình hoạt động chính của tổ chức bao gồm các kế hoạch chiến lược cũng như các tiến trình quản lý. c/ Quản trị rủi ro là một phần của quá trình ra quyết định Quản trị rủi ro giúp người ra quyết định có đầy đủ thông tin cho những lựa chọn, hành động cần ưu tiên cũng như cho ra quyết định cuối cùng. d/ Quản trị rủi ro chỉ ra những gì không chắc chắn Quản trị rủi ro là lượng hóa những cái mà bản chất là không chắc chắn. e/ Quản trị rủi ro có hệ thống, có tổ chức và kịp thời 7 Một cách tiếp cận quản trị rủi ro có hệ thống, có tổ chức và kịp thời góp phần nâng cao hiệu suất, tính nhất quán, làm cho kết quả đáng tin cậy. f/ Quản trị rủi ro dựa trên các thông tin có giá trị nhất Các yếu tố đầu vào cho quá trình quản trị rủi ro được dựa trên các nguồn thông tin như dữ liệu lịch sử, kinh nghiệm, thông tin phản hồi của các bên liên quan, sự quan sát, những dự báo và phán đoán của chuyên gia. g/ Quản trị rủi ro được thiết kế riêng Quản trị rủi ro được đồng chỉnh theo bối cảnh bên trong và bên ngoài cũng như tiểu sử rủi ro của tổ chức. h/ Quản trị rủi ro xem xét các nhân tố con người và văn hóa Quản trị rủi ro nhận ra năng lực, nhận thức và định hướng của những người bên trong và bên ngoài tổ chức mà có thể tạo điều kiện thuận lợi hoặc cản trở việc hoàn thành các mục tiêu của tổ chức. i/ Quản trị rủi ro là minh bạch và toàn diện Nếu sự liên kết giữa các bên hữu quan và những người ra quyết định trong tổ chức phù hợp và kịp thời thì việc quản trị rủi ro sẽ có hiệu quả. Sự liên kết cũng cho phép người đại diện của các bên hữu quan thể hiện được quan điểm của họ trong việc quyết định các tiêu chuẩn rủi ro. j/ Quản trị rủi ro năng động, lặp đi lặp lại và sẵn sàng đáp ứng sự thay đổi Khi các sự kiện bên trong và bên ngoài xuất hiện, bối cảnh và nhận thức thay đổi, những rủi ro mới xuất hiện. Khi ấy, quản trị rủi ro được nhận thức và phản ứng lại những thay đổi một cách liên tục. k/ Quản trị rủi ro tạo ra cải tiến liên tục của tổ chức Tổ chức cần xây dựng và thực hiện chiến lược để cải thiện việc quản trị rủi ro song song với tất cả các khía cạnh khác của tổ chức. 1.3.4. Khung quản trị rủi ro 1.3.4.1. Tổng quan 8 Sự thành công của quản trị rủi ro phụ thuộc vào hiệu quả của khung quản trị. Khung quản trị hỗ trợ việc quản trị rủi ro hiệu quả thông qua việc áp dụng các quá trình quản trị rủi ro ở các cấp độ khác nhau và trong bối cảnh cụ thể của tổ chức. Khung quản trị đảm bảo rằng thông tin về rủi ro phải được báo cáo đầy đủ, được sử dụng như một cơ sở cho việc ra quyết định. Khung quản trị dùng để hỗ trợ tổ chức tích hợp quản trị rủi ro vào hệ thống quản lý tổng thể. Nhiệm vụ và cam kết Cải tiến khung quản trị liên tục - THIẾT KẾ KHUNG QUẢN TRỊ RỦI RO Hiểu về tổ chức và tình hình hoạt động của nó Thiết kế chính sách quản trị rủi ro Phạm vi trách nhiệm Hợp nhất vào các quá trình của tổ chức Các nguồn lực Thực hiện quản trị rủi ro Thiết lập truyền thông nội bộ và cơ chế báo cáo - Thực hiện khung quản trị rủi ro Thiết lập truyền thông bên ngoài và cơ chế báo cáo - Thực hiện quy trình quản trị rủi ro Giám sát và đánh giá khung quản trị Hình 1.1 Mối quan hệ giữa các thành phần của khung quản trị rủi ro “Nguồn: Tiêu chuẩn ISO 31000:2009” [7] 1.3.4.2. Sự ủy thác và trách nhiệm Để đảm bảo tổ chức vận hành hiệu quả, đòi hỏi duy trì liên tục những cam kết của Ban quản trị tổ chức, cũng như việc lập kế hoạch chiến lược và sự chịu trách nhiệm ở các cấp độ tổ chức. Khi ấy, người quản lý phải: Xác định rõ chính sách quản trị rủi ro; Đảm bảo văn hóa của tổ chức và chính sách quản trị rủi ro được đồng bộ điều chỉnh; Sắp xếp mục tiêu quản trị rủi ro ngang bằng với mục tiêu và chiến lược của tổ chức; Đảm bảo tính hợp pháp và làm đúng theo các văn bản pháp luật; Phân công trách nhiệm thích hợp cho các cấp độ trong tổ chức; Đảm bảo các nguồn lực cần thiết được phân bố để quản trị rủi ro;
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng

Tài liệu xem nhiều nhất