Tài liệu Tục ngữ Phong dao

20/10/2016 ON NHlT Nguy~n van NgQc svu r4p TUC! "'(111' PHO"'(lOIiO • BAT· HOC THI v6 of Nc6N Lutn ngii' ""'7 QUYEN2 Ti~u· TIt • Trong T~p dU'o-i quyen Tl,Ic - ngli' Phong - dao nay, chUng toi SI1'U-tg.p cll1'(1'c cd thay tam tram hooD nam mU'ooi bai, TiWi bai tir ba, bOn cau tro- len. Ke so My nhieu bCd, tvu trung ding co it bai vanchl1'O'ng tho-t/l-c, tl1'-tl1'o-ng mer-toi, mq.ch-lq.c cM.p-noi, cM: dung tmc-trdc, ho;;'c dli cho Mn nhl1' bai hat xam, htit cheo, hdt hue !ink, rrz em, .•• hO'n la thu{ic ve tM til.uiin Phong-dao. Tuy vg.y, chUng toi ding khOng clanh 111'9'c bO nhirng bai ay, vi nhl1' chung toi dli noi 0- bai t{l"a tljI" tren, m/l-c - clich chung tol chU'a phd; Ia dam ken ch{Jn, IlJ'a-l{Jc hay chU-thich I'M binh T/l-C-ngir Phong-dao. ChUng t6i chi TlUi'i co cai chiJ. nghia It ton cli »., Nen chung tM tim kiem I1fT!"c cdu n?w, III gop nhijt lay cau ily, cang yzlzieu cang hay, Sf! sau nay khOng biet thu-thq.p VaG stich nao cle 1I1'u-Iq.c di mat, thz ciIng liz tfdng tiec; Cdc bill cciu nhieu ft. xtp·tf~ vira theo tr~-t{l" A B, wa theo so Chung tlJi so--di xep nhrr thl, cOt- La tf~ ke tifp lu8n veri Ttp-tren, hai tQ.p cO th1 ht)7J lam m~, va san nay hoac them, btk bill lido can, dll'9'c din. Nhfi'ng Cau d6 in ph". 0- phart dU'tn sacn, chUng t8i hiin meri suu-tQ.p, c~ng duvc ba trdm hrrn ndm Fnrnri Cdch xtp cfij.t vein theo tr~ - ftt' A B va sO Jihnu ft. can S{l" sri'u tQ.p ding vein theo ccU chu-nghia flton-ca D. JIlhz c6 ldm cau tft~ la tM trp: nhrmg d6 ~'(1C, giang thanh, chling tlJi ci1.ng khong nO- bO, cho ghi chip cd vao Ody. M{ji cciu do tra cdi gi, chling t8i chi dap g~n m9t chEr. va liit rieng vao m9i mv.c g~i La mv.c Giang cae cau 06. Ai muon tim cciu nao thi phdi theo sO dank cciu Va dLfi' g. ttazz tieng /fiiu cciu mel tra za kMc tMy. Viic BlJ Mv.c cdc cciu Tv.c-ngfi' Phong-dan trong cd -hai tq.p, chung toi cfii cO lam, dinh in ngay Plio _quyen .nay, nhrrng kMng ngo- cang viic rat kh6 klzdn va be 119n nhilu Mm. Vi nhfi'ng mv.c chling fai lib, c6 y mzron eau .cho cfrr{Yc th~ tinh-te, kY lrro-ng ete at niiy khi can muon .tim m~t vai cau vi cdi y trro-ng gi,Ia tMy ngay. V(iy chUng .tDi hiiy xin hoiin lQi, cf{Yi bao gio- cac cciu trong sliI:h thim vao, bUt ra, xep ·dq.t nhat-dinh roi, thi bifygio- chUng tOi si lam eho chdu. dao, in htin ra m~t t~p rieng ciIng kh6ng .mu~n. Nhdn tiin chung ttJi %in nh8:c lq.i trong hai quy~n T ...c-ngli' Phong-dao chUng t8i sU'U-t~p ddy, hoq.e co eM elm sai l(lm, hay elm cO bO sOt chd-a ghi chep, dzung t6i dam mong rting d~c-gia chi bao giup d~ Minhdinlz lq.i, tU M ahz vaa, cO van trong cho ca.i gac Van Vi;:t-nam czia Tb-t;en .xtn'l davc chdc TI, b'Dn cay; ng~ sazz nay nno- t1iiy rna nO- nghdnh xanh ngpn. them tU'O'i 1him tot, co bo fdz chUt nao cho bq.n thFu-nien ta chang. eau H'-nOi ngay ram thang sau N. V. N. nam M~u-:hlO' PHONG-DAO A 1 - 2 - ~ - 4 - Ai lay, thi lay glUp, Ai khong lay, thi up mOt nO'i. Ai lay, thi lay chO'i, Ai khong Hiy, thi phO'i dau hang. Ai O'i chO'i lay keo gia, Mang mQc co lti'a, ngttcyi ta c6 thi. Cheri xuan, keo het xuan di, Cai gia sOng-sQc no thi theo sau. Ai len Hu-O'ng-tich, ChUa Tien, G~p co Stt bac, anh khuyen doi 1M: £>em than lam cai kH:p ngttcyi, Tu sao cho trQn nU'6'c dM ma tu. Ai len £>ong-tinh, Hue-cau, £>ong-tinh ban thuoc, Hue-diu hhu¢m th~m. DU ai di chQ' Thanh-lam. Mua anh. mOt ao vii tham h~t den. ON NHU NGUYEN VAN NGOC 10 Ai vl D~ng-tlnh, Hue·cau, thU'O'ng. d~ nba. d~ sau cho ai. D~ sau cho kbach vang bi, De thU'O'ng, de nha cho ai chfn sau (1). 5 - D~ Ai lam cho c3i toi ngong, 6 Cho dU'a tei khu. cho chong tOi eM t Chong che, thi m~c chong che, DU'a khu nau v6i. cl tre ng¢ liz' (2). 7 - Ai di dU'erng ay hO'i ai ! Hay 13. true da nha mai di tim ? - Tim em nbU' the tim chim, Chim an be Bk. di tim be Dong. S - Ai di. dQ'i v6'i tei cUng. Toi cOn dO- moi too hong cbii-a xe. - C6 nghe, nin ij.ng ma nghe, Nhfrng leri anh n6i nhU' xe do long. 9 - Ai ve, dQ'i v6'i em cUng, Than em nay bie, mai dong mQt minh. Chi b~ng ruQng tot, rirng xanh. Vui eha, vui m~, vui anh em nha. 10 - Ai ve, em go-i bire thO', Hoi nguCri b~n cii bay gier nO'i nao 'l Non kia ai dip rna cao, Song kia, bi~n nQ ai dao rna sau t (1) ngU'cTi t1nh chung - (2) caog bili. Il)C NCO' PHONC DAO n- Ai ve, em gai btrc tranb, To con chim sao d~u nh~lOh lan-chi. Ai lam nen bU'o-c phan-li. Cam cong mU'a ning ke di. ngU'Cri ve. .. 12 - Ai lam cho bU'o-m lia hoa. Cho chim xanh nO' bay qua vU'Crn' hong. Ai di muon d~m non song, £>~ ai chtra chat sau dong vO'i day. I3 - Ai ve dU'erng ay hOm nay, Ng\fa hong ai ctr5'i, du tay ai cam ? - Ng\fa hong da c6 tri-am. Di't tay da co ngtrCri cam thi thOi. . 14 - Ai ve dU'erng 3:y hOm mai, Gai dam dieu nho-. go-i val dieu thU'O'ng. Geri cho den chieu. den giU'Crng. Geri cho den chOn buong hU'O'Og em nLn. 15 - Ai chong, ai vQ', m~c ai, Bao gier- ra bang. ra bai se hay, Bao giCr tien c'lr.o-i trao tay, Tien cheo rap ntro-c. mo-i hay vet chong. 16 - Ai O'i cho- lay hQc trot Dai lU'ng ton vai. an no l~ nam. Mua dong treri ret cam-cam, £>i cay dU'Q'c ba mU'o1 sau dong kem v~ nv l~i n~ n6 ia. 12 6N NHl! NCUYlN VAN NGOC 17 - Ai tang con cU n6 mQc sang, Ngay sau h6a fa cii g~c, cii ~c ~i tirng lam mU'a. Chic r~ng tranh khoi nhau chU'a, V~t tay len b~ng, n6 mai nhuc, 06 m6'i nhic, N6 m6'i chiu ch~ng duQ'c. l~ lira nhau ra. t8 Ai len nhin chj hang bong, C6 muon Liy chong thi xuong Nguyet·vi~n. Nguyet-vien liim thac, nhieu tien, L=1-i c6 song lien tim mat nghi ngcri. Chieu chieu ba day ca tU'cri., Ch~ng an ciing (I) thi~t ch1ng cheri ciing hoai (z). 19 - Ai ve dtrCrng ay may do, May cau, may quan cho anh mtrQ'n tien. Uo-c gi quan d~p dU'CYng lien, Keo ta (3) di l~i ton (4) tien do ngang. Em ve dQn quan ban hang, Be anh Iii. kh:ich di dang tni chan. 20 - Ai ve Phu-lgc go-i lCYi, ThO' nay mgt birc nhin ngtrCri tri-atn. M6i to' chin khuc rugt t~m, IOU thing, thing dQ'i, ma nam, niim cher. Vi dnh, ai Ie tam ngO', (1) ~. - (2) Thl. - (3) De anh. - (4) KbOi. 'VO NCO' PHONe DAO 13 Cim sao chI quy~t dQ'i cM' ntto-c xuan. Uo-c trao chI Tan, too Tan, Sit dim hio hQ'p !\ra van Quan thtt. DOi ben y hQ'p lOng tta, Mo-i phu cong thiep, m6'i vita long anh. Thiep th&i tan-tao ciri canh, Chang thi nau su-, soi kinh kip thi. MQt mai chiem b~ng xuan vi, Ay la de di~p tinh ky ttr day. Ai O'i nghe thiep l&i nay. 21 Anh di, em (y 1:;l1 nha, Hai vai ganh vac m~ gia, con thO'. Uim than bao quan muoi dtra, Anh di, anh li~u chen dua v&i dCri. 22 Anh di dang ay xa-xa, De em om bong trang ta nam canh. Ntr&c non mQt ganh chung tinh, Nh6' ai, ai co nh6' minh hay chang. 23 - Anh di, anh nh& non Coi, Nh& song Vi-thuy, nh6' ngtrCri dnh chung. Quan bao non ntr6'c ng:;li-ngung, Lay ai san se ganh gong dang xa. -24 Anh em mQt khi huyet ray, Ciing nhtr ngtrCri c6 chan tay khac gi. Ai ai lay day ma "Suy, C6 cau DU'Crng-l~ trong Thi d~ truyen. ON rvHlf NGUYEN VAN NGOC 14 25 - Anh em cot nh~ dong-bao, Ke sau. ngwi trtr6'c phii hau cho vui. LQ 1a In thit, In x6i, Qui ho cY net t6'i lui b!ng lOng. 26 - Anh ve rly vg anh ra, C6ng nC! em tra, m~ gia em nuoi. Anh da rly vg anb rai, C6ng ng anh tra. anb nu6i m~ gia. 27 - Anh Con Anh Con 28 Anh -ve, em ~m co tay, Em <4.n cau nay anh ch6' e6 quen: Doi ta da tr6t Uri nguyen, Cbe- xa-xoi m~t ma b~e, nib ml htl' thin 1 Tham chi nhung cUa phu-van, L& ra c6ng nQ' nhieu phan xau-xa. 32 - Anb nhtl' tan tia, tan dng, Em nhtr manh chieu rach nha hang bo qu!no L~y tro-i cho ca gi6 len, Chp manh chH£u rach len tren tan yang. 33 - Anh ve xe van cho day, E>6ng thuyen dQ'i ben, rwc thay m~ sang. Thuyen 16'n, quan Mt cho- lU'O'ng, Con chiec thuyen nhO, rung nang qua song. Cho- nang, anh 4u-ng anh trong. -34 - Anh tiec thay mU'a trong rO'i xuong dong bun, Anh tiec thay to- giay tdng d~ thing be con cOn con n6 ve dng. St,r 4eri 11m truy~n lang-nhang, Tram nam d~ nf>i dat b1ng cho ai. 35 - Anh che thuyen thullg cMng di, Anh di thuyen van c6 khi r~p-renhl Ba chlm bay n~i 1enh-denh. - Em che thuyen van ch~ng di, Em di thuyen thung c6 khi rip-renh, C6 khi d~ nga, do nghieng. 36 - Anh O'i co chi canh nOng, Chin phiin ta cilng giir trong tam phlno h~t (IN NHU NCUY/N VAN NGf)C Can gi d~ ru~ng ma ngln, Lam ruQng tay Ilia, chlm tlm tay too. Tlm c6 lira, ruQng c6 mt1a, Cham lam, TrCri cling den bU c6 khi. 37 - Anh U con trai ut l:t nha, Anh di ken vc/ dang xa que ngttOi. Thay em d~p n6i, d~p ctro-i, D~p ngm, d~p net, l,i ttrO'i ring vAng. V~y nen anh glri thO' sang, Tinh cO- anh quyet lay nang ma thai. 38 - Anh la cen trai Nam-sang, Ntrac Ian ngang dang, vac dau di dong. Anh dong tinh B£c, dnh Dong, Tro- ve, anh ~i sang dong tInh Doai. Tinh B£c, gia th6c mtrCri hai, Tinh Dong mtro-i tam, clnh Doai hai mU'oi. 39 - Anh day m~c h~ va nhan, Nghe em xuan s£c mtro-i pban mo-nung. Xtra nay nhung gii ma hong, Anh the anh c6 them trong dau nao. Lay em di tnrac cho hao, DU ng1m, du nguft, du sao m~c lOng. 40 - Anb ve hcii d~u chay ca, em di chQ', keo ma 1& phien, ChQ' 1& phien, ton cong thi~t cia, D~ 1"I/C NCO' PHONG DAO Mi~ng tieng ngU'Oi CU'lri r5 sao 11 n~n. Uy chong ph:H ganh giang scm, ChQ' phi€n cOn 1&, giang scm cOn gl. 41 -42 - Anh kia lich s\1' di dang, Mo-i anh hay ghe vao hang nghi ngO'i. Tay nang chen rU'Q'u toan xO'i, T ay g~t nU'eYc mlit: Thiep O'i 1 chang ve. - Chang ve thiep cling nhU' me, Thiep cY, chang Vet chang nghi lam sao. Doi ben dong li~u, tay dao, D~ sau ngao-ngan lam sao bay gilr 1 Anh cho- em til' thuo- mo te, Khong he boc la, khOng he d~ nha, B6c li, kinh em mau gia, De nha SQ' nih ra dnh mia lau. Kl:oan ho khoan! Thiep nhU' mfa tien vtra too, Chang nhU' mia tien r~t cho- dQ'i ai '? Nui cao, song hay cOn dai, ThU'O'ng nhau da d~ blng ngay g~p nhau. Khoan hi:> khoan ! 43 - Anh muon trong, anh len Ba-dQi anh trong, MQt DQi anh ngoi, hai DQi anh trong. Trang thu khOng ba hoi di~m chi, Anh ngoi, anh nghi thO- nglin, thO- dai. True nheY mai, thuyen quyen nheY khach, 18 ON NHU NCUYlN VAN NCOC . Quan nbC' nft1f1l b,ch, b6nl I~ nh6' tau Anh nh6' em day, biEt bao gia dtrQ"c. B~o Vrf chong, cMng trtro-C thai sau. Tram nam nn cho- quen nhau. 44 - Anh nhat ky tam, Sao co bay kheo nbi kY tinh ~ Vi ai xui gi~c cho co minh nhi leY dm. Bem hom qua v~ng kbach tri..am, Vang hoa thien-ly tham th3.m cQi dy. Bem hom qua r6t dQi dau day, Than than vo-i bong, bong ray bong ch~ng c6 thtrO't1g. Suot nam canh be b6ng len gitrerng, Ngc;m den d~p dt, nu-a thU'O'tlg, ntra CtrCri. Bay lau nay gan ben, xa vcri. 45 - Anh cri 1 ph3i linh thi di, Cira nba dO'n chech da thi c6 toi. Thang ch~p 13 tiet trong khoai, Thang gieng trong d~u, thang hai tto.ng cl. Thing ba cay 00 ruQng ra, Thing ttr gieo m~ th~n-h6a mQi ncri. Thang nam g~t hai v\ra roi, T rCri mtra xuong, ntro-c troi day dong. Anh O'i 1 gift lay vi~c cong, De em eay cay m~c lOng em day. do 46 - Anh tiEc cho ai nu6i, c4y, mong, cho-, TI,JC NCO' PHONG DAO 19 M¢t, hai, ba tulji cho den bay gier em 16'n khon. Coli vanh khan em van d:i tron, Cau etrCrit tieng n6i dii gion em l~i ngoan. SQ' to' hong dii bUQc v6'i -nhan giant Sao em khong chiu kh6 ganh vac cai giang san cho chong. Ncr dang tay, em du-t to' hong, flu-ng dliu nui nQ ma trong ben non nay. Ang phong ltru son phan dQa day, Thay den, doi trang de ai ray yeu thU'O'ng 1 D~u may 1'a tan tia, tan yang, MU'&i phU'O'ng thien h~ xem thU'erng c6 vao dau. Tam than em ch~ng nghi m~c dliu, BI;lU dan ba cOn de tHing xau ve sau muon d&i. Chi em O'i the ding, kiep ngU'&i ! 47 48 - Ao sau thi lam DC nhoi, Chong minh lich-s1,t' ntra ngU'Cri, nira ta. Ghen lam thi dUot rUQt ra, ChOng minh thi t6'i tay ta phen nay. Ao to, ta tha ca chO'i, rl)ng nuoi vit, vU'&n khO'i nuoi gao Quanh nam khach kht'ra trong nha, Ao vU'&n slin d6 lQ la tim dau. Ho 49 Ao song hU'O'ng cua c'hang vat mac, Dem em nam, em dap lay hO'i. 6N NHU' NCUY~N VAN NCOtJ 20 GO-i kbln, gCri ttii, gOi 1M, GO-i (lei chang-m~ng cho DgU'Oi dang n. Vi m~y cho nUi oen u, M~y cao mil-mit, oUi Mba uoh-unb. A'" t - Ao chO'i cho het thiog hai, De lang d6ng dam cho trai dQo dinb. Troog thai troog danh r~p-rlnh, Ngoai thai trai gcii tv-tinh cUng nhall. 2 - Ao chaoh ogoi goc diy chanh, Khuyen cQi, khuyeo dnb, khuyen la, khuyeo lung. Kbuyeo cho do Vfl, day chong. D6 be can gai, day bong con trai. 3 - An trau chQo lily (I) cau kho, T reo len Ba.dQi c6 co ban hang. Co ban hang long co buon-ba, B6ng xe chieu, b6ng nga ve dy. D,!,i co (z) ba b~y hai mtrO'i mot ndm (3) nay· (l) Nhirng. - (2) Nh& aio - (3) Ng~v. T(le NCO' PHONe DAO I - ;"y ai d~t moi too manh, Cho thuyen quen ben, cho anh quen nang. TO' tam da van thi vtrO'ng, f)a tr6t dan diu, thi thtrO'ng nhau eung. B r - Ba Co de g~y chei <1ao, C6 mQt qua chin bHEt vao tay ai ? Tr~n dly c6 qua chin moi, Anh tr6ng moi ni1t, anh chOi moi tay. 2 - Ba co di chan be vang, f)~ bO an lUa ba nang hai hoa. Hai dtrQ'c canh bl>ng, dnh la. Canh nao ttrO'i-tot cho ta mQt dnb. 3 Ba dong mQt m6' dan ong, f)em ve ma bo vao long cho ki~n n6 tha. Ba tram mQt m1;1 dan ba, f)em ve ma tdi chieu hoa cho ngoi. . I