Tài liệu Tự động hóa và điều khiển thiết bị

tù ®éng ho¸ vµ ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn Më ®Çu:(1 tiÕt) Vai trß cña thiÕt bÞ ®iÖn trong c«ng nghiÖp. Xu híng cña viÖc tù ®éng ho¸ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn vµ c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ. Ch¬ng 1: C¸c nguyªn t¾c x©y dùng hÖ thèng tù ®éng ®iÒu khiÓn.(10 tiÕt) 1.1 Chøc n¨ng, yªu cÇu cña tù ®éng ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn. 1.1.1. Chøc n¨ng cña c¸c m¹ch tù ®«ng ®iÒu khiÓn. 1. Th«ng tin - giao tiÕp: Giao tiÕp gi÷a ngêi vµ m¸y bao gåm mét mÆt cung cÊp cho ngêi vËn hµnh toµn bé th«ng tin theo dâi vµ ho¹t ®éng cña m¸y, mÆt kh¸c nhËn c¸c lÖnh ®iÒu khiÓn cña ngêi vËn hµnh. Tïy theo thiÕt bÞ giao tiÕp ®îc sö dông mµ phÇn giao tiÕp cã thÓ: Vµo ch¬ng tr×nh nhê c¸c bé giao tiÕp gi÷a ngêi vµ m¸y cña c¸c thiÕt bÞ lËp tr×nh. Giao tiÕp b»ng c¸c bé chuyÓn m¹ch. HiÓn thÞ tr¹ng th¸i lµm viÖc cña m¸y b»ng ¸nh s¸ng vµ ©m thanh. 2. Xö lÝ tÝn hiÖu: Bé xö lÝ lµ bé n·o cña phÇn ®iÒu khiÓn. Bé xö lÝ mét mÆt ph¸t c¸c th«ng tin vÒ tr¹ng th¸i cña m¸y, mÆt kh¸c ph¸t lÖnh cña ngêi vËn hµnh m¸y. 3. §iÒu khiÓn n¨ng lîng C¸c bé biÕn ®æi tÜnh (chØnh lu, b¨m ¸p mét chiÒu, ®iÒu ¸p xoay chiÒu, biÕn tÇn) ®iÒu khiÓn nguån n¨ng lîng tõ líi cÊp cho t¶i. §iÒu khiÓn c¸c ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu lµ ®iÒu khiÓn bé biÕn ®æi ®iÖn c¬. 4. §iÒu khiÓn c¸c th«ng sè cña thiÕt bÞ ®iÖn theo yªu cÇu c«ng nghÖ nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n lµ: 1 Tù ®éng khëi ®éng, h·m, ®¶o chiÒu còng nh æn ®Þnh tèc ®é cña c¸c ®éng c¬ ®iÖn khi thay ®æi t¶i. Trong trêng hîp nµy thêng dïng khëi ®éng, h·m nhiÒu cÊp tèc ®é, khëi ®éng, h·m mÒm nh»m h¹n chÕ dßng ®iÖn vµ m«men qu¸ ®é. NhiÒu hÖ thèng thêng gÆp lµ hÖ thèng m¹ch hë. nh÷ng hÖ thèng nµy cã u ®iÕm lµ m¹ch ®¬n gi¶n, tin cËy. Tù ®éng ®Æt vµ gi÷ tèc ®é cho tríc cña ®éng c¬. HÖ thèng lo¹i nµy thêng dïng c¸c hÖ thèng kÝn cã ph¶n håi , nã cho phÐp gi÷ æn ®Þnh tèc ®é víi ®é chÝnh x¸c cao. Trong hÖ thèng m¹ch kÝn gåm cã c¸c thiÕt bÞ nh r¬le, c«ng t¾c t¬, c¸c bé biÕn ®æi, c¸c c¶m biÕn, ®éng c¬ ®iÖn... KiÓm so¸t c¸c tÝn hiÖu ®a vµo hÖ thèng (hÖ tïy ®éng). Nh÷ng tÝn hiÖu ®a vµo hÖ thèng cã thÓ thay ®æi theo mét quy luËt ®Þnh tríc, nh÷ng sai sè trong trêng hîp nµy kh«ng ®îc vît qu¸ ph¹m vi cho phÐp. Chøc n¨g nµy ®îc thùc hiÖn b»ng nh÷ng hÖ thèng tïy ®éng trong m¹ch vßng kÝn t¸c ®éng liªn tôc hay gi¸n ®o¹n. Tù ®éng ®iÒu khiÓn theo ch¬ng tr×nh ®· ®Æt tríc. Chøc n¨ng nµy ®îc thùc hiÖn b»ng m¹ch hë hay m¹ch kÝn t¸c ®éng liªn tôc hay gi¸n ®o¹n, trong phÇn m¹ch cña m×nh ngoµi nh÷ng thiÕt bÞ nh c¸c chøc n¨ng trªn nã cßn cã thªm c¸c bé nhí, tÝnh to¸n, biÕn ®æi tÝn hiÖu ®a vµo ®iÒu khiÓn khèi chÊp hµnh Tù ®éng ®iÒu khiÓn d©y chuyÒn c«ng nghÖ. §Ó thùc ®iÖn chøc n¨ng phøc t¹p nµy hÖ thèng tù ®éng cÇn bao gåm thiÕt bÞ ®iÖn thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c chøc n¨ng trªn. 5. æn ®Þnh th«ng sè - C¸c m¹ch ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn cÇn æn ®Þnh c¸c th«ng sè lµm viÖc cña thiÕt bÞ. 1.1.2. Yªu cÇu ®èi víi c¸c m¹ch tù ®éng ®iÒu khiÓn. Mét sè yªu cÇu c¬ b¶n cña viÖc tî ®éng hãa vµ ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn cã thÓ lµ: 1. Yªu cÇu vÒ kÜ thuËt: - §¸p øng c¸c chÕ ®é lµm viÖc cña thiÕt bÞ ®iÖn - Phï hîp vÒ d¹ng dßng ®iÖn vµ ®iÖn ¸p. - §¶m b¶o ®é t¸c ®éng nhanh vµ chÝnh x¸c. 2 - §¶m b¶o c¸c sai sè tÜnh vµ ®éng trong ph¹m vi cho phÐp. - Cã chØ tiªu chÊt lîng (hiÖu suÊt vµ cos) cao. - Phï hîp víi ®iÒu kiÖn m«i trêng 2. §iÒu khiÓn ®¬n gi¸n vµ tin cËy. 3. Linh ho¹t vµ thuËn tiÖn khi ®iÒu khiÓn. 4. DÔ dµng kiÓm tra vµ söa ch÷a nh÷ng h háng. 5. T¸c ®éng chÝnh x¸c khi lµm viÖc ë chÕ ®é b×nh thêng còng nh khi gÆp sù cè. 6. ThuËn tiÖn khi l¾p ®Æt, vËn hµnh vµ söa ch÷a. 7. KÝch thíc vµ gi¸ thµnh thÊp thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn thÊp. 8. An toµn lao ®éng vµ kh«ng bÞ c¸c sù cè nh ch¸y, næ... kh¸c. 1.1.3. Môc tiªu cña hÖ thèng tù ®éng hãa: 1. Tù ®éng hãa nh»m môc ®Ých:  Gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm:  N©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm  Kh¶ n¨ng s½n sµng ®¸p øng cña s¶n phÈm.  §æi míi s¶n phÈm 2. Tù ®éng hãa linh ho¹t:  T¸c ®énh lªn nhiÒu kh©u cña d©y chuyÒn.  T¸c ®éng lªn nhiÒu ph¬ng ¸n s¶n xuÊt. 3. Tù ®éng hãa ph¸t triÓn:  DÔ thay ®æi theo sù tiÕn bé cña KHKT vÒ sè lîng, c¸c ®Æc tÝnh cña s¶n phÈm... 1.2. CÊu tróc cña hÖ thèng tù ®éng ho¸ 3 1.2.1 CÊu tróc c¬ b¶n cña hÖ thèng Trong mét hÖ thèng tù ®éng ho¸ cã hai phÇn PhÇn ®iÒu khiÓn (PC) PhÇn t¸c ®éng (PO) TËp hîp c¸c bé phËn xö lÝ th«ng tin, ra lÖnh ®iÒu khiÓn TËp hîp c¸c ph¬ng tiÖn, t¸c ®éng lªn vËt t thiÕt bÞ nh»m ®¶m b¶o s¶n xuÊt, nh ®éng c¬, c¸c m¸y s¶n xuÊt... PHÇn §K C¶m biÕn §éng c¬, thiÕt bÞ biÕn ®æi... Th«ng tin vµo C¬ cÊu ®iÒu khiÓn TruyÒn th«ng tin thùc hiÖn theo s¬ ®å PHÇn t® PhÇn ®iÒu khiÓn Chi tiÕt mét hÖ thèng tù ®éng hãa cã s¬ ®åPhÇn thao t¸c cÊu tróc nh h×nh vÏ ¤t«m¸t lËp tr×nh ThiÕt bÞ ®iÖn M¸y s¶n xuÊt LÖnh §K c«ng T¸c ®éng suÊt lªn vËt t Héi tho¹i C¬ cÊu t¸c ®éng Bé giao tݪp TruyÒn ®éng Xö lÝ d÷ liÖu Gia c«ng s¶n phÈm Bé xö lÝ S¶n phÈm ra PhÇn c¬ VËt t vµo Th«ng b¸o T¸c ®éng lªn HT Bé liªn l¹c C¶m biÕn C¸c bé c¶m biÕn ®iÒu khiÓn kh¸c 4 H×nh 12.1 S¬ ®å cÊu tróc hÖ thèng tù ®éng ho¸ 1.2.2 C¸c phÇn tö c¬ b¶n cña hÖ thèng T§ §KTB§ Nh÷ng phÇn tö c¬ b¶n cña hÖ thèng tù ®éng ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn rÊt ®a d¹ng. Nh÷ng phÇn tö ®ã thêng lµ nh÷ng thiÕt bÞ sau: m¸y ®iÖn quay, biÕn ¸p, khÝ cô ®iÖn, c¸c bé biÕn ®æi tÜnh, c¸c c¶m biÕn, m¸y ph¸t tèc, c¸c m¹ch ®iÒu khiÓn ®iÖn tö kh¸c. Lùa chän c¸c lo¹i thiÕt bÞ nµy c¨n cø vµo nh÷ng tµi liÖu chuyªn ngµnh. Khi ph©n tÝch vµ tæng hîp tù ®éng ®iÒu khiÓn ë chÕ ®é lµm viÖc tÜnh vµ ®éng nhiÒu thiÕt bÞ trong ®ã c¸c ®Æc tÝnh cÇn ®îc tuyÕn tÝnh ho¸. hµm truyÒn cña mét sè kh©u thêng gÆp cña hÖ thèng vµ th«ng sè cña c¸c ®¹i lîng giíi thiÖu trªn b¶ng 1.1 Tªn gäi phÇn tö Hµm truyÒn §éng c¬ kh«ng ( p ) W( p )  U f (p) ®ång bé cã ®iÒu K 1 (U f ) khiÓn  a) b»ng thay ®æi ®iÑn ¸p stator T1 ( U f )p  1 KÖ sè khuÕch ®¹i vµ c¸c h»ng sè thêi gian K 1 (U f )  T1 ( U f )  s nm    c s nm  c M c rad  ; Uf 2 K M1 U 3 s.V f s nm  c J 2 K M1 U 2 f ! r2 r1  x 2 nm ;s ; K M1  1,5  c ( r1  r1  x 2 ) nm 5 Tªn gäi phÇn tö Hµm truyÒn KÖ sè khuÕch ®¹i vµ c¸c h»ng sè thêi gian b) b»ng thay ®æi ( p )  M c rad W( p )  K 2 ( r2 * )  c  ; ®iÖn trë roto r (p) r2 * 2*  K M2 s K 2 ( r2 * ) Jr T 2 ( r2 * )  2 * ; s T 2 ( r2 * ) p  1 K M2 K M2  c) thay ®æi tÇn sè vµ ®iÖn ¸p nguån cÊp §éng c¬ mét pha cã ®iÒu khiÓn W( p )   §éng c¬ ®iÖn mét chiÒu kÝch tõ ®éc lËp ®iÒu khiÓn b»ng a) thay ®æi ®iÖn ¸p phÇn øng K 3 ( f1 ) T3 ( f1 )p  1 W( p )   ( p ) f1 ( p ) ( p ) U dk 1 ( p ) K dc T dc p  1 ( p ) U u (p) 2 K M1 U 2 r1  x 2 f K K 3 ( f1 )  T3 ( f 1 )  K dc  c  c rroto ; r2 *  ! Jr2   3   r1 2 2 r1  4.10  4 x 2 f1 nm c  rad  J ; , T dc  ;  s, b  s.V  b   M kd  N.m  M  N.m.s  ; , b   ;  rad  U dk  V    K dc   1  E dc Ce ( khi 4 T u  T c ) b) thay ®æi dßng ®iÖn kÝch tõ W( p )   ( p ) r .I  K  kt u U kt ( p ) I kt .rkt c e I kt K Jru 1 !  T kt p  1 . T c p Tc  c e c M I 2 1 kt ( khi T u  0 ) c) khi thay ®æi t¶i W( p )  K dc  rroto 2 ;  rad p  rad  ;   s.V  K dc L jru  T u  u ;  s, T c  ;  s 2 Tu Tc p  Tc p  1 ru c e .c M ( p ) T  4 Tu  W( p )  ;  s T1, 2  c  1  1  U u (p) 2  Tc    K dc   T1 p  1 . T2 p  1 W( p )  r2  rad  ; ,  s.V  L ;  s, T kt  kt ;  s rkt ( p ) M Ct ( p ) ru  T u p  1 cM T u TC p 2  TC p  1 6   1 ;  s   Tªn gäi phÇn tö §éng c¬ bíc Hµm truyÒn Ph¬ng tr×nh vi ph©n kh«ng xÐt qu¸n tÝnh ®iÖn tõ cuén d©y ®éng c¬ d MC  dt dt  M   ( t )   J d2 2  KÖ sè khuÕch ®¹i vµ c¸c h»ng sè thêi gian J-momen qu¸n tÝnh ®éng c¬ -gãc quay cña trôc ®éng c¬ M- gi¸ trÞ tøc thêi momen ®ång bé ho¸ ®éng c¬ - hÖ sè biÕn d¹ng (t)- cÊp hµm thêi gian M¸y ph¸t chiÒu mét W( p )   Bé chØnh lu E F (p) U kt ( p ) KF T kt p  1 W( p )  Bé khuÕch ®¹i W( p )  b¶n dÉn mét chiÒu Bé khuÕch ®¹i W( p )  b¸n dÉn xoay chiÒu (cã liªn hÖ b»ng tô) KF  EF  f1  U kt  U kt TF  L kt  f 2  U kt  ;  s rkt U ra ( p ) U  K CLCL  ra K U V (p ) UV U ra ( p ) U ra Ra  K kdkd  K  ;   U V (p) U V R a  ri K kd Tkd1p Tkd 2 p  1 T kd1  R tai C; T kd 2   R tai  ri   C;  s 1.3 KÝ hiÖu c¸c phÇn tö trong b¶n vÏ thiÕt kÕ. Tªn gäi kÝ hiÖu Lo¹i nguån ®iÖn Dßng ®iÖn mét chiÒu Dßng ®iÖn xoay chiÒu Tªn gäi D©y trung tÝnh Nguån ba pha Pin, acquy kÝ hiÖu N 3F 50 HZ 380/220V 7 Tªn gäi M¸y ®iÖn M¸y biÕn ¸p kÝ hiÖu Tªn gäi §êng d©y ba pha kÝ hiÖu D©y cã mµn ch¾n C¸p ®ång trôc Cùc, ®Çu nèi BiÕn ¸p tù ngÉu BiÕn dßng PhÇn øng ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu KÝch tõ ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu M¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé r« to lång sãc M¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé r« to d©y quÊn M¸y ®iÖn ®ång bé D©y quÊn nèi sao D©y quÊn nèi tam gi¸c D©y dÉn, mèi nèi D©y dÉn, nhãm d©y, ®êng d©y, c¸p, m¹ch Chç rÏ nh¸nh Hai d©y chÐo kh«ng nèi PhÝch c¾m, z¾c nèi §Çu c¸i §Çu ®ùc Nèi d©y b»ng dÇu nèi §iÓm kiÓm tra PhÇn tö ®ãng c¾t C«ng t¾c CÇu dao Aptom¸t TiÕp ®iÓm r¬le, c«ng t¾c t¬ thêng hë TiÕp ®iÓm r¬le, c«ng t¾c t¬ thêng kÝn TiÕp ®iÓm r¬le, c«ng t¾c t¬ cã dËp hå quang TiÕp ®iÓm r¬le, c«ng t¾c t¬ kh«ng tù phôc håi ChuyÓn m¹ch 8 Tªn gäi kÝ hiÖu nhiÒu vÞ trÝ Nót nhÊn thêng hë Nót nhÊn thêng kÝn ThiÕt bÞ b¶o vÖ CÇu ch× Ch× tù r¬i ThiÕt bÞ phßng næ Chèng sÐt van Cuén d©y ®iÒu khiÓn Cuén hót r¬le, c«ng t¾c t¬ Cuén hót r¬le cã duy tr× thêi gian ®ãng chËm Cuén hót r¬le, cã duy tr× thêi gian nh¶ chËm Cuén hót r¬le cã duy tr× thêi gian ®ãng, nh¶ chËm Cuén hót r¬le, c«ng t¾c t¬ cã kho¸ liªn ®éng c¬ PhÇn tö ®èt nãng r¬ le nhiÖt ThiÕt bÞ vµ ph¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn ChuyÓn ®éng trÔ theo chiÒu chuyÓn dÞch §iÌu khiÓn b»ng nóm Ên §iÌu khiÓn b»ng Tªn gäi nóm kÐo §iÒu khiÓn xoay kÝ hiÖu §iÒu khiÓn b»ng hiÖu øng ë gÇn §iÒu khiÓn b»ng sê tay §iÒu khiÓn b»ng nóm Ên an toµn kiÓu ®Ëp m¹nh §iÒu khiÓn b»ng v« l¨ng §iÒu khiÓn b»ng pedan §iÒu khiÓn b»ng cÇn §iÒu khiÓn b»ng ch×a kho¸ §iÒu khiÓn b»ng maniven §iÒu khiÓn b»ng cam §iÒu khiÓn b»ng ®éng c¬ ®iÖn §iÒu khiÓn b»ng ®ång hå §iÒu khiÓn b»ng møc chÊt láng §iÒu khiÓn b»ng lu lîng chÊt láng §iÒu khiÓn b»ng lu lîng khÝ §iÒu khiÓn b»ng bé dÕm §iÒu khiÓn b»ng phÇn tö nhiÖt 9 Tªn gäi kÝ hiÖu Tªn gäi kÝ hiÖu 1.4. C¸ch thÓ hiÖn s¬ ®å nguyªn lÝ vµ s¬ ®å l¾p r¸p. 1.4.1 C¸ch thÓ hiÖn s¬ ®å nguyªn lÝ. 1. ThÓ hiÖn nÐt vÏ trªn s¬ ®å ®éng lùc vµ ®iÒu khiÓn §Ó cho ngêi kh¸c cã thÓ ®äc ®îc s¬ ®å m¹ch thiÕt kÕ cña m×nh ngêi thiÕt kÕ cÇn ph¶i biÕt c¸ch thÓ hiÖn m¹ch theo mét nguyªn t¾c thèng nhÊt. Tríc tiªn ph¶i vÏ ®óng kÝ hiÖu c¸c thiÕt bÞ ®iÖn nh ®· giíi thiÖu trong phÇn 1.3. Ngoµi ra thÓ hiÖn s¬ ®å m¹ch thiÕt kÕ cßn cÇn theo nguyªn t¾c: nÐt vÏ m¹ch ®éng lùc dËm cßn nÐt vÏ m¹ch ®iÒu khiÓn vÏ m¶nh h¬n nh vÝ dô trªn h×nh 14.1 RD RD K K K D M K RD RD K a) b) H×nh 14.1 thÓ hiÖn s¬ ®å m¹ch ®iÖn a) s¬ ®å ®éng lùc, b) s¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn 10 2. KÝ hiÖu trªn b¶n vÏ. Trªn b¶n vÏ ph¶i cã kÝ hiÖu c¸c linh kiÖn. KÝ hiÖu lµ chóng ta ®Æt tªn linh kiÖn rót gän, do ®ã cÇn ®Æt sao cho ngêi ®äc b¶n vÏ dÔ nhí. §iÒu nµy nh»m môc ®Ých cho ngêi ®äc b¶n vÏ t×m hiÓu s¬ ®å nhanh h¬n. Ngêi ta thêng chän c¸c ch÷ c¸i ®Çu cña tªn linh kiÖn (vÝ dô r¬le – R, cÇu dao – CD, Aptomat – AT...), dïng ch÷ c¸i ®Çu cña chøc n¨ng mµ linh kiÖn thùc hiÖn ®Ó kÝ hiÖu (vÝ dô c«ng t¾c t¬ thuËn – T, c«ng t¾c t¬ ngîc – N...) hay mét sè c¸ch kÝ hiÖu kh¸c. 3. Bè trÝ linh kiÖn Khi b¶n vÏ lín, nhiÒu linh kiÖn b¶n vÏ cÇn ®îc ph©n khu vùc ®Ó vÏ. ViÖc ph©n khu vùc nªn theo chøc n¨ng cña tõng nhãm thiÕt bÞ, ®Ó khi ®äc b¶n vÏ tr¸nh ph¶i ph©n t¸n suy nghÜ vµo viÖc t×m linh kiÖn. Trong mçi trang vÏ còng cÇn ph©n khu vùc theo cét ®Ó khi t×m cho dÔ vÝ dô nh b¶n vÏ h×nh 14.2, b¶n vÏ ®îc chia khu vùc thµnh 8 cét. ViÖc ph©n khu vùc theo cét trªn b¶n vÏ nh thÕ nµy sÏ thu©n tiÖn khi chó dÉn linh kiÖn Nh÷ng b¶n vÏ nhiÒu trang ph¶i ®îc ®¸nh sè trang, nh÷ng ®êng nèi m¹ch ®iÖn tõ trang nµy göi sang trang kh¸c ph¶i cã chØ dÉn. C¸ch chØ dÉn ®îc thùc hiÖn theo nhãm sè, vÝ dô th«ng thi ®îc viÕt 12/5 nhãm sè nµy ®îc hiÓu lµ th«ng tin cÇn biÕt t×m ë trang b¶n vÏ 12 cét sè 5 VÝ dô: Trong mét trang b¶n vÏ cã vÏ mét s¬ ®å m¹ch nh trªn h×nh 14.3. Chóng ta hiÓu c¸c th«ng tin cÇn dÉn trong b¶n vÏ nh sau: Muèn biÕt r¬le R1 ho¹t ®éng thÕ nµo (khi nµo ®ãng, khi nµo c¾t cÇn t×m hiÓu m¹ch ë trang 12 cét 6. R¬le R1 sö dông hai tiÕt ®iÓm thêng hë, mét tiÕp ®iÓm thêng ®ãng. Hai tiÕp ®iÓm thêng hë cña r¬ le R1 ®îc dïng trong m¹ch ë trang 11 cét 5 vµ trang 10 cét 6. TiÕp ®iÓm thêng hë ®îc dïng ®Ó ®ãng c¸t m¹ch ë trang 7 cét 4. 1 2 3 4 5 6 8 7 12/6 R1 T§ TH 11/5 10/6 1 2 3 4 11 7/4 5 6 H×nh 14.2 C¸ch ®a th«ng tin trong b¶n vÏ 7 8 4. §¸nh sè ®Çu d©y §iÒu nµy cÇn thiÕt ®Ó khi ®äc s¬ ®ß cho dÔ vµ thuËn tiÖn khi l¾p r¸p. Nguyªn t¾c ®¸nh sè ®Çu d©y: b»ng ch÷ c¸i vÝ dô A, B, C; ch÷ c¸i kÌm sè vÝ dô R1, K2...; sè tù nhiªn vÝ dô 1, 2, 3, 4... Trêng hîp m¹ch thùc hiÖn nhiÒu chøc n¨ng nªn cã c¸ch ®¸nh sè ®Ó ph©n biÖt c¸c chøc n¨ng, vÝ dô 503, 203 hai sè ®Çu mang th«ng tin vÒ chøc n¨ng c¸c sè tiÕp theo mang th«ng tin vÒ ®iÓm nèi. C¸c ®Çu d©y mang cïng mét sè ph¶i ®¼ng thÕ ®Ó khi l¾p r¸p kh«ng cã nh÷ng sai sãt ®¸ng tiÕc. 1.4.2. C¸ch thÓ hiÖn s¬ ®å l¾p r¸p. Mét thiÕt bÞ ®iÖn hay mét m¹ch ®iÖn ph¶i ®îc l¾p r¸p vµo mét b¶ng ®iÖn, tñ ®iÖn. C¸c thiÕt bÞ ®îc l¾p ph¶i ®¶m b¶o tÝnh kÜ vµ mÜ thuËt. L¾p r¸p c¸c linh kiÖn nµy còng cÇn tu©n thñ theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. 1. Bè trÝ thiÕt bÞ C¸c thiÕt bÞ ph¶i ®îc bè trÝ theo hµng, cét ®Ó ®¶m b¶o tÝnh mÜ thuËt. Ngoµi ra c¸c thiÕt bÞ ®îc g¸ l¾p theo c¸c nguyªn t¾c Theo nguyªn t¾c träng lîng Nh÷ng thiÐt bÞ n¨ng nh biÕn ¸p, ®éng c¬, chØnh lu ®Æt díi thÊp, nh÷ng thiÕt bÞ nhÑ bè trÝ trªn cao. VÝ dô trong mét b¶ng ®iÖn ®Æt theo chiÒu th¼ng ®øng cã mét biÕn ¸p, ba c«ng t¾c t¬ vµ c¸c r¬ le. C¸c thiÕt bÞ ®îc bè trÝ biÕn R¬ le ¸p n¨ng nhÊt ®Æt díi cïng, c«ng t¾c t¬ nhÑ h¬n ®Æt ë tÇng thø hai, c¸c r¬le nhe nhÊt ®Æt ë hµng trªn cïng nh giíi thiÖu trªn h×nh 14.3. C«ng t¾c t¬ BiÕn ¸p H×nh 14.3 Bè trÝ thiÕt bÞ theo nguyªn t¾c träng lîng 12 Theo nguyªn t¾c ph¸t nhiÖt Theo nguyªn t¾c ®èi lu kh«ng khÝ nh÷ng thiÕt bÞ Ýt ph¸t nhiÖt bè trÝ díi thÊp, nh÷ng thiÕt ph¸t nhiÖt nhiÒu bè trÝ trªn cao, hoÆc nh÷ng thiÐt bÞ ph¸t nhiÖt nhiÒu ®îc ®Æt ë n¬i cã th«ng giã tèt nhÊt. Trêng hîp trong tñ ®iÖn cã nguån ph¸t nhiÖt lín cÇn th«ng giã cìng bøc b»ng qu¹t lµm m¸t. VÝ dô trªn h×nh 14.4 giíi thiÖu mÆt c¾t cña mét tñ ®iÖn m¸y hµn mét chiÒu ®¬n gi¶n. B¶ng ®iÒu khiÓn Qu¹t hót giã Cuén kh¸ng BiÕn ¸p Van b¸n dÉn C¸nh t¶n nhiÖt Khe th«ng giã H×nh 14.4 S¬ ®å mÆt c¾t bè trÝ thiÕt bÞ mét m¸y hµn mét chiÒu Theo nguyªn t¾c chøc n¨ng Nh÷ng thiÕt bÞ thùc hiÖn cïng mét chøc n¨ng ®îc bè trÝ trong cïng mét khu vùc ®Ó ®Ò thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm tra söa ch÷a Theo hä linh kiÖn 13 Nhõnc thiÕt bÞ cïng hä thêng cã h×nh d¸ng kivhs thíc nh nhau. Do ®ã, nh»m t¨ng tÝnh thÈm mÜ cña tñ ®iÖn, nh÷ng thiÕt bÞ cïng hä cã thÓ ®îc ®Æt cïng chç. VÝ dô: r¬le ®îc l¾p trªn cïng mét hµng, c«ngt¨ct¬ ®îc l¾p trªn cïng mét hµng. Theo chøc n¨ng phôc vô cña nhãm thiÕt bÞ Tñ (b¶ng) ®iÖn ®îc ph©n thµnh khu vùc, nh÷ng thiÕt bÞ thùc hiÖn mét chøc n¨ng ho¹t ®éng nµo ®ã cña m¸y cã thÓ ®îc ®Æt gÇn nhau trong mét khu vùc, ®Ó khi kiÓm tra, söa ch÷a dÔ dµng. C¸c thÕt bÞ ®îc g¸ ch¾c ch¾n vµo b¶ng ®iÖn tríc khi l¾p vµo tñ. Nãi chung nguyªn t¾c ga l¾p thiÕt bÞ chØ mang tÝnh t¬ng ®èi. NhiÒu khi ngêi ta ph¶i phèi hîp nhiÒu nguyªn t¾c l¹i míi cã ®îc c¸ch l¾p tèi u. 2. Nèi d©y ®éng lùc vµ ®iÒu khiÓn D©y ®iÖn ph¶i ®îc ®i ®¶m b¶o tÝnh kÜ vµ mÜ thuËt. D©y nèi ph¶i ®¶m b¶o ®ñ tiÕt diÖn. TiÕt diÖn d©y nèi ®îc tÝnh tõ dßng ®iªn ch¹y qua chóng S I J (S - tiÕt ®iÖn d©y nèi, I - dßng ®iªn chay qua d©y dÉn, J - mËt ®é dßng ®iªn chay qua d©y dÉn, mËt ®é nµy ®îc chän theo chØ tiªu sôt ¸p cña thiÕt bÞ hay ph¸t nãng cña d©y. D©y ®éng lùc cã thÓ ®îc sö dông b»ng thanh c¸i ®ång hay c¸p ®iÖn. Mçi ®Çu c¸p ph¶i cã ®Çu cèt (hay kÑp c¸p kiÓu lµn sãng). Sè lîng d©y c¸p trong mét ®Çu kÑp c¸p kh«ng ®îc qu¸ hai. C¸c m¹ch cã tÝnh chÊt hoÆc chøc n¨ng t¬ng tù nhau ph¶i ®îc tËp trung trªn mét khèi hµng kÑp. D©y ®iÒu khiÓn ®îc dïng b»ng d©y ®ång mÒm nhiÒu sîi cã bäc nhùa. TiÕt diÖn lâi tèi thiÓu thêng lµ 0,5 mm2. C¸c d©y c¸p néi bé cña thiÕt bÞ ®iÖn tö cã thÓ lµ d©y cøng mét lâi cã bäc nhùa. §Çu ®Êu nèi cña c¸c thiÕt bÞ ph¶i tu©n theo yªu cÇu: VËt liÖu chÕ t¹o ®Çu ®Êu nèi b»ng ®ång, hîp kim ®ång. §Çu ®Êu nèi ph¶i ®îc cè ®Þnh v÷ng ch¾c (thêng ®îc Ðp b»ng k×m Ðp ®Çu cèt hoÆc ®æ thiÕc). §Çu nèi c¸c d©y ph¶i ®îc ®¸nh sè trung thùc theo s¬ ®å nguyªn lÝ. C¸c sè ®Çu d©y ph¶i ®îc viÕt trªn ghen nhùa «m lÊy ®Çu d©y, hiÖn nay cã c¸c sè 14 ®Çu d©y b¸n s½n trªn thÞ trêng cã thÓ dïng c¸c sè ®Çu d©y nµy ®Ó lång vµo d©y rÊt thuËn tiÖn vµ ®Ñp. C¸c ®Çu d©y ph¶i cã ®Çu cèt ch¾c ch¾n. VÝ dô vÒ ®¸nh sè ®Çu d©y vµ ®Çu cèt giíi thiÖu trªn h×nh 14.5. 503 D©y dÉn Sè ®Çu d©y §Çu cèt H×nh 14.5 §¸nh sè ®Çu d©y vµ ®Çu cèt C¸c s¬ ®å hµng kÑp c¸p ph¶i cã ®ñ c¸c th«ng tin chi tiÕt sau ®©u cho mçi tñ ®iÖn, cabin bä ph©n hoÆc thiÕt bÞ kh¸c mµ c¸c ®êng c¸p sÏ ®Êu nèi vµo: - Sè liÖu thiÕt kÕ (sè hiÖu chøc n¨ng vµ sè hiÖu vÞ trÝ) cña tñ. - Sè hiÖu ®Çu nèi (hoÆc trèng nÕu lµ dù phßng)®îc g¾n vµo mçi ®Çu nèi. - Cho mçi sîi c¸p: Sè hiÖu thiÕt kÕ c¸p, tæng sè lîng lâi, sè lâi dù phßng, ®Þa chØ ®Õn cña c¸p. S¬ ®å hµng kÑp ph¶i cã c¸c chØ dÉn tham chiÕu tíi c¸c s¬ ®å m¹ch liªn quan vµ sè hiÖu b¶n vÏ s¬ ®å ®Êu nèi d©y, kÓ c¶ sè hiÖu sau khi chØnh söa. C¸c th«ng tin cã thÓ tr×nh bµy díi d¹ng danh môc hÆc b¶ng (thÝ dô b¶n in cña m¸y tÝnh) víi ®iÌu kiÖn lµ c¸c danh môc nµy cã thÓ dÔ dµng nhËn d¹ng c¸c c¸p, lâi vµ ®Çu ®Êu nèi. D©y ®éng lùc vµ d©y ®iÒu khiÓn ®îc t¸ch thµnh c¸c bã d©y riªng nh»m tr¸nh sù ph¸t nhiÖt tõ d©y ®éng lùc ¶nh hëng tíi d©y ®iÒu khiÓn vµ nhiÔu th«ng tin tõ d©y ®éng lùc sang d©y ®iÒu khiÓn. C¸c ®êng c¸p ®iÒu khiÓn sù cè ph¶i riªng biÖt víi tÊt c¶ c¸c ®êng c¸p kh¸c. C¸p ®iÒu khiÓn: C¸c c¸p ®iÒu khiÓn thêng lµ lo¹i c¸p nhiÒu lâi trong mét sîi. Khi sö dông c¸c lâi trong sîi c¸p cÇn cã mét sè lîng tèi thiÓu c¸c lâi dù phßng cho mçi sîi c¸p ®iÒu khiÓn 15 - Tíi 4 lâi: kh«ng cÇn lâi dù tr÷. - Tíi 12 lâi: tèi thiÓu 2 lâi dù tr÷ - Tíi 20 lâi: tèi thiÓu 4 lâi dù tr÷ - Trªn 20 lâi: tèi thiÓu 6 lâi dù tr÷. C¸p ®iÒu khiÓn ph¶i lµ lo¹i trßn, bªn, lâi b¨ng ®ång, c¸ch ®iÖn PVC, cÊp c¸ch ®iÖn 0,6/1kV. D©y dÉn tr¸ng thiÐc chØ ®îc dïng víi c¸c ®Çu kep c¸p kiÓu c¾m. C¸p ®iÒu khiÓn sù cèph¶i cã vã bäc ngo¹i b»ng hîp chÊt PVC lµm chËm qu¸ tr×nh ch¸y, cã ®Æc tÝnh ng¨n sù ph¸t triÓn cña löa, h¹n chÕ khãi vµ c¸c chÊt khÝ g©y ¨n mßn vµ ®éc h¹i. 3. Bè trÝ d©y trong tñ ®iÖn D©y dÉn trong tñ ®iÖn ph¶i ®îc bè trÝ gän gµng ngay ng¾n. Cã mét sè c¸ch bè trÝ d©y: D©y dÉn ph¶i ®îc bã thµnh bã b»ng d©y kh«ng dÉn ®iÖn. HiÖn nay trªn thÞ trêng rÊt phæ biÕn lo¹i d©y rót b¨ng nhùa ®Ó bã d©y, nh trªn h×nh 14.6a. C¸ch bã d©y nh thÕ nµy cho thÈm mÜ ®Ñp, nhng khi söa ch÷a nÕu ph¶i t×m ®Çu d©y th× khã kh¨n h¬n, v× ph¶i c¾t c¸c d©y buéc míi t×m dîc ®Çu d©y. D©y dÉn ®îc ®Æt trong m¸ng c¸p cã xÎ r·nh nh h×nh 14.6b. C¸ch ®i d©y kiÓu nµy rÊt thuËn tiÖn, khi söa ch÷a chØ cÇn bËt n¾p cña m¸ng d©y lµ cã thÓ kiÓm tra d©y dÉn mét c¸ch dÔ dµng. D©y ®iÒu khiÓn ®îc sö dông mét bã d©y nhiÒu sîi (nh h×nh 14.6c), c¸c sîi d©y ph©n biÖt b»ng mÇu, hoÆc b»ng sè cña c¸c d©y dÉn. §i d©y kiÓu nµy thêng hay dïng cho nh÷ng m¸y mãc cã kho¶ng c¸ch d©y dÉn lín, vÝ dô ®i d©y cho thang m¸y, cho c¸c b¨ng chuyÒn. Mäi d©y c¸p ph¶i cã mét chiÒu dµi dù phßng thÝch hîp vµ ®îc quÊn mét c¸ch gän gµng ®Î lµn ®Çu cèt míi khi ®Çu cèt ban ®Çu bÞ háng. C¸c d©y c¸p v¾t qua kho¶ng trèng gi÷a thµnh tñ vµ panel cã b¶n lÒ ph¶i ®îc bã l¹i vµ bè trÝ sao cho cã ®é v·ng nhá nhÊt vµ kh«ng g©y ra søc c¨ng cho ®Çu ®Êu nèi c¸p. 4. Nèi d©y gi÷a c¸c b¶ng m¹ch trong tñ ®iÖn vµ nèi ra ngoµi 16 Nh»m l¾p ®Æt ®éc lËp gi÷a c¸c khèi ngay bªn trong mét tñ ®iÖn víi nhau, ngêi ta nèi d©y gi÷a c¸c b¶ng m¹ch vµ nèi ra ngoµi b»ng c¸c cÇu ®Êu d©y hay z¾c c¾m. H×nh 14.7 giíi thiÖu mét sè lo¹i cÇu ®Êu (h×nh 14.7a) vµ z¾c c¾m (h×nh 14.7b) thêng gÆp trong thùc tÕ hiÖn nay. Tñ ®iÖn thêng ®îc chÕ t¹o ®éc lËp, do ®ã khi l¾p ®Æp ph¶i ®îc nèi d©y ®éng lùc vµ ®iÒu khiÓn tõ tñ ®iÖn ra ngoµi. §Ó lµm ®îc viÖc nµy ph¶i cã ®Çu nèi trung gian mµ ta thêng gäi lµ cÇu ®Êu. D©y nèi ®éng lùc ®îc nèi qua c¸c cÇu ®Êu ®éng lùc (h×nh 14.7c), hay cã thÓ nèi trùc tiÕp vµo thanh c¸i (h×nh 14.7d). D©y nèi ®iÒu khiÓn tõ tñ ®iÖn ra ngoµi còng ®îc nèi qua cÇu ®Êu hay z¾c c¾m lo¹i nhá nh trªn h×nh 14.7a, b. C¸c cÇu ®Êu nèi d©y ra ngoµi thêng ®îc bè trÝ phÝa díi hoÆc hai bªn thµnh cña tñ ®iÖn 5. ThiÕt bÞ ®iÖn tö C¸c b¶ng m¹ch in ph¶i ®îc l¾p trªn c¸c khung. Khung ®îc treo trªn gi¸ ®ì hoÆc tñ sao cho ph¶i cã mÆt tríc trèng hoµn toµn vµ cã thÓ tiÕp cËn tõ phÝa sau tíi c¸c b¶ng m¹ch in hoÆc c¸c d©y ®Êu nèi kh¸c, Khi cÇn thiÕt ph¶i l¾p ®Æt thiÕt bÞ phÝa sau khung, c¸c khung ph¶i cã b¶n lÒ ®Ó dÔ tiÕp cËn c¸c b¶ng m¹ch in vµ c¸c d©y ®Êu nèi. C¸c b¶ng m¹ch in, c¸c m«®un vµ c¸c z¾c c¾mc¸p ph¶i ph©n biÖt hoÆc ®¸nh dÊu theo mét c¸ch nµo ®ã ®Ó ®¶m b¶o kh«ng thÓ nhÇm vÞ trÝ khi thay thÕ. C¸c b¶ng m¹ch ph¶i ®îc trang bÞ bé phËn cµi, khãa ®Ó chóng kh«ng bÞ bËt ra do rung ®éng hoÆc sù cè bÊt ngê. C¸c mèi ®Êu nèi d©y trong tñ vµ gi÷a c¸c tñ ®Òu kh«ng ®îc phÐp. C¸c th«ng tin sau ®©y ph¶i ®îc cung cÊp cho tõng bé phËn: - Tªn nhµ chÕ t¹o. - B¶ng ghi ®Çy ®ñ c¸c sè liÖu vµ ®Æc tÝnh kÜ thuËt. 17 TÊt c¶ c¸c bé phËn ®iÖn tö ph¶i cã gi¸ trÞ ®Þnh møc thiªn vÒ an toµn. NhiÖt ®é bÒ mÆt cña mäi bé phËn ph¶i thÊp h¬n nhiÖt ®é thÝ nghiÖm lín nhÊt cña thiÕt bÞ tèi thiÓu lµ 50C (nhiÖt ®é nµy thêng gÆp kho¶ng 600C) 6. Vá tñ ®iÖn C¸c Panel vµ tñ ph¶i cã kÝch thíc tiªu chuÈn vµ ®ång nhÊt. C¸c bé phËn cña thiÕt bÞ ®ãng c¾t trong tñ ph¶i ®éc lËp víi nhau vÒ ®iÖn, ph¶i cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi m¸y c¾t vµ c¸c khoang ®Êu c¸p trong tñ mµ kh«ng cÇn ph¶i tahã thanh c¸i. Tñ ph¶i cã c¸c cöa treo b»ng b¶n lÒ vµ c¸c panel ®îc cè ®Þnh b»ng bu l«ng. TÊt c¶ c¸c khèi hµng kÑp, r¬le, dông cô ®o vµ chØ b¸o ph¶i ®îc bè trÝ sao cho cã thÓ tiÕp cËn an toµn trong khi thiÕt bÞ ®ang lµm viÖc. C¸c khãa liªn ®éng thÝch hîp ph¶i ®îc bè trÝ ®Ó kh«ng cho tiÕp xóc víi c¸c bé phËn mang ®iÖn. TÊt c¶ c¸c dông cô ®o lêng, r¬le, khãa ®iÒu khiÓn, khãa chän chÕ ®é vËn hµnh ph¶i ®îc l¾p ®Æt b»ng ph¶ng trªn mÆt tríc thiÕt bÞ ®ãng c¾t t¹i ®é cao hîp lÝ. ViÖc bè trÝ thiÕt bÞ ë trong vµ trªn vá thiÕt bÞ ph¶i ® îc thùc hiÖn sao cho viÖc b¶o dìng mét c¸ch dÔ dµng mµ kh«ng ph¶i th¸o dì c¸c thiÕt bÞ kh¸c. C¸c thiÕt bÞ thao t¸c b»ng tay ph¶i ®îc bè trÝ ë ®é cao 7501800 mm so víi mÆt sµn. ViÖc thiÕt kÕ tñ ®iÖn ph¶i sao cho cã thÓ dÔ ®µng më réng vÒ mét ®Çu nµo ®ã. Trong trêng hîp c¸c dông cô ®o vµ r¬le yªu cÇu chÕ ®é vËn hµnh chÝnh x¸c, ph¶i ®Æt c¸c bé gi¶m chÊn vµ gi¶m rung. C¸c tñ ®îc chÕ t¹o tõ thÐp l¸ b»ng c¸ch uèn vµ hµn c¸c tÊm thÐp cã chiÒu dµy hîp lÝ nhng kh«ng nhá h¬n 1,5 mm. ThÐp c¸n cã thÓ sö dông lµm khung vµ g©n t¨ng cøng chÕ t¹o tñ lín. NÕu thiÕt bÞ ®îc l¾p trªn Panel, thÐp tÊm dïng ®Ó chÕ t¹o panel ph¶i ®ñ dµy ®Ó chèng c¸c rung ®éng ¶nh hëng ®Õn sù vËn hµnh chÝnh x¸c cña thiÕt bÞ. Cöa tñ ph¶i ®îc bè trÝ ë nh÷ng vÞ trÝ cÇn tiÕp cËn trong qu¸ tr×nh v©n hµnh b×nh thêng cña thiÕt bÞ còng nh khi cã sù cè, vÝ dô thay thÕ cÇu ch×, gi¶i trõ r¬le, ®a thiÕt bÞ ra khái v©n hµnh... 18 C¸c tñ ®iÖn bè trÝ trªn mÆt sµn ph¶i ®îc ®Æt trªn mét ch©n ®Õ. Kho¶ng c¸ch tõ mét cöa tñ khi më ®Õn têng hoÆc trang thiÕt bÞ gÇn nghÊt tèi thiÓu 450 mm ®èi víi c¸c tñ cã chiÒu dµi nhá h¬n 3m vµ trªn 800 mm cho c¸c tñ dµi trªn 3 m. Bè trÝ thiÕt bÞ trong vµ trªn mÆt tñ ph¶i sao cho cã thÓ tiÕn hµnh b¶o dìng thiÕt bÞ ®îc dÔ dµng kh«ng ph¶i th¸o rêi c¸c thiÕt bÞ kh¸c. C¸c tÊm ®Öm rêi víi kÝch thíc vµ sè lîng thÝch hîp ph¶i ®îc cung cÊp cho c¸c cöa c¸p vµo phÝa trªn nãc hoÆc phÝa ®¸y, trõ c¸c tñ ngoµi trêi kh«ng ®îc bè trÝ c¸c ®êng c¸p vµo tõ phÝa nãc. §èi víi c¸c tñ bè trÝ trªn mÆt sµn trong nhµ, c¸c tÊm ®Öm cöa c¸p vµo tõ phÝa ®¸y cã thÓ thay b»ng r¾c-co kÑp c¸p ®Ó ®ì c¸p. C¸c r¾c-co lµm kÝn vµ ®ì c¸p t¹i c¸c ®êng c¸p vµo ph¶i ®îc sö dông cho c¸c vÞ trÝ cÇn ph¶i chèng x©m nhËp cña ®éng vËt vµ c«n trïng cã h¹i. C¸c bé sÊy chèng ngng tô h¬i níc 230 V A.C ®ång bé víi c«ng t¾c c¸ch li ph¶i ®îc bè trÝ trong c¸c hép ®Êu nèi vµ tñ cã thiÕt bÞ hoÆc r¬le ®iÒu khiÓn. Mét bé ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é ph¶i ®îc trang bÞ ®Ó ®iÒu khiÓn bé sÊy. C¸c bé phËn mang nhiÖt ph¶i ®îc che ch¾n ®Ó tr¸nh ®ông ch¹m ngoµi ý muèn. C¸c tñ cã bé sÊy ph¶i cã c¸c lç th«ng giã, lç th«ng giã ph¶i cã líi ®ång mÞn ®Ó ch«ng x©m nhËp cña ®éng vËt, c«n trïng. Th«ng giã ph¶i ®ñ kh¶ n¨ng kh«ng ®Ó x¶y ra hiÖn tîng qu¸ nhiÖt cho thiÕt bÞ. §Ìn chiÕu s¸ng ph¶i ®îc bè trÝ trong c¸c tñ ®Ó cung cÊp ®ñ ¸nh s¸ng khi lµm viÖc bªn trung tñ, trõ c¸c hép nhá. §Ìn chiÕu s¸ng ®îc ®ãng më b»ng c«ng t¾c l¾p trªn tñ, t¸c ®éng tù ®éng khi më hay ®ãng cöa tñ. Thanh c¸i ph¶i ®îc chÕ t¹o b»ng ®ång ®iÖn ph©n cã tÝnh dÉn ®iÖn cao, ®îc b¶o vÖ thÝch hîp chèng han rØ vµ ®îc ®ì ch¾c ch¾n trªn trªn sø c¸ch ®iÖn. C¸c thanh c¸i ph¶i ®îc bè trÝ sao cho kh«ng bÞ lé ra khi më c¸c cöa phÝa sau vµ phÝa tríc. ChØ cã thÓ tiÕp cËn thanh c¸i khi th¸o rêi c¸c vá che. Ph¶i tÝnh tíi sù gi·n në cña thanh c¸i khi thay ®æi nhiÖt ®é. C¸c bÒ mÆt tiÕp xóc cña c¸c ®Çu nèi vµ liªn kÕt cña thanh c¸i ph¶i ph¼ng, ®îc m¹ b¹c hoÆc m¹ thiÕc. TÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ ®ãng c¾t, thanh c¸i, ®Çu nèi thanh c¸i ph¶i cã kh¶ n¨ng chÞu ®îc tÊt c¶ c¸c øng suÊt ®iÖn, c¬ vµ nhiÖt xuÊt hiÖn trong ®iÒu kiÖn lµm viÖc b×nh thêng còng nh khi sù cè. 19 XÐt vÒ mäi mÆt, c¸c tñ chøa thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn hoÆc r¬le ph¶i cã ®ñ kh«ng gian ®Ó sau nµy cã thÓ bæ sung thiÕt bÞ. 1.5. Ph©n tÝch vµ tæng hîp hÖ thèng. HÖ thång tù ®éng ®iÒu khiÓn lµm viÖc ë chÕ ®é ®éng khi cã t¸c ®éng ®iÒu khiÓn hay tÝn hiÖu nhiÔu cã thÓ xuÊt hiÖn dao ®éng. Nguyªn nh©n cña nh÷ng dao ®éng nµy th«ng sè cña hÖ thèng, c¸c ®Æc tÝnh phi tuyÕn, tÝn hiÖu nhiÔu, cÊu tróc cña hÖ thèng cã sù thay ®æi. §Ó ®¬n gi¶n trong khi ph©n tÝch vµ tæng hîp hÖ thèng tù ®éng cÇn ph¶i t×m c¸ch tuyÕn tÝnh hãa c¸c ®Æc tÝnh phi tuyÕn cña c¸c kh©u trong hÖ thèng. Thêng nh÷ng ®iÒu nµy cã liªn quan tíi ®Æc tÝnh tÜnh, tuy nhiªn muèn chÝnh x¸c tríc tiªn cÇn x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè ®éng cña hÖ th«ng tù ®éng (hhÖ sè khuÕch ®¹i, c¸c h»ng sè thêi gian) vµ t×m c¸c chøc n¨ng cã liªn quan kh¸c. Cã thÓ tham kh¶o tr×nh tù nghiªn cøu mét hÖ thèng tù ®éng ®iÒu khiÓn kh sau: LËp hÖ ph¬ng tr×nh vi ph©n cña hÖ thèng. X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè cña hÖ thèng tõ chÕ ®é tÜnh. Lµm râ nh÷ng kh¶ n¨ng tuyÕn tÝnh hãa ®Æc tÝnh, thùc hiÖn viÖc tuyÕn tÝnh hãa ®Æc tÝnh tõng kh©u hay toµn bé hÖ thèng. Tæng hîp hÖ thèng ®· tuyÓn tÝnh hãa, x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè cña m¹ch hiÖu chØnh. ViÕt l¹i hÖ ph¬ng tr×nh vi ph©n cña hÖ thèng cã bao gåm c¶ c¸c kh©u hiªô chØnh. Ph©n tÝch hÖ thèng, TÝnh to¸n c¸c qu¸ tr×nh qu¸ ®é, ®¸nh gi¸ chÊt lîng cña hÖ thèng khi cã t¸c ®éng nhiÔu. C¸c ph¬ng tr×nh vi ph©n ®îc viÕt liªn tiÕp cho tõng phÇn tö díi d¹ng kinh ®iÓn vµ d¹ng to¸n tö Laplas¬. X¸c ®Þnh th«ng sè cña tõng kh©u (hÖ sè khuÕch ®¹i vµ c¸c h»ng sè thêi gian) ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch tÝnh to¸n hay thùc nghiÖm. TuyÕn tÝnh hãa ®Æc tÝnh cña hÖ thèng ®îc thùc hiÖn trªn tõng ®o¹n ®Æc tÝnh cô thÓ víi chÕ ®éi lµm viÖc cã thÓ ®îc phÐp cña ®éng c¬ vµ c¸c bé biÕn 20