Tài liệu Tự chọn văn 7

GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 Ngày dạy :21/8 Lớp 7B Chuyên đề 1: (tiết 1-2) ÔN LUYỆN TIẾNG VIỆT (Các phép tu từ: so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ) I. . MỤC TIÊU CẦN ĐẠT -Nắm vững các khái niệm,các kiểu so sánh ,nhân hoá, ẩn dụ,hoán dụ (chủ yếu là hoán dụ và ẩn dụ ).Lấy và phân tích được ví dụ. -Thực hành luyện tập đẻ biết nói,viết có dùng các phép tu từ trên. -Rèn kỹ năng dùng đúng chỗ, đúng lúc các biện pháp tu từ trên II.PHƯƠNG PHÁP : Ôn luyện ,làm bài tập . III.CHUẨN BỊ : GV :Soạn bài .H/S : Ôn bài . IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP : 1. Ổn định tổ chức lớp: 2. Kiểm tra : 3.Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung A. SO SÁNH Häc sinh hÖ thèng nh¾c l¹i kiÕn I .Kiến thức cần nhớ thøc cho häc sinh. 1. So s¸nh lµ g×? Gi¸o viªn chèt b»ng b¶ng phô So s¸nh lµ ®èi chiÕu sù vËt, sù viÖc nµy víi sù vËt, sù viÖc kh¸c cã nh÷ng nÐt t¬ng ®ång víi nhau nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t. 2. C¸c kiÓu so s¸nh: + Ngang b»ng + Kh«ng ngang b»ng Häc sinh ®äc bµi tËp 1 trang 25 3. T¸c dông + Gîi h×nh ¶nh Trao ®æi th¶o luËn, tr×nh bµy. + ThÓ hiÖn tư tưëng t×nh c¶m Líp nhËn xÐt bæ sung 4. M« h×nh cÊu t¹o phÐp so s¸nh Gi¸o viªn chèt l¹i II- Bµi tËp SGK: Bµi 1: (trang 25) a) So s¸nh ®ång lo¹i - ThÇy thuèc như mÑ hiÒn (ngưêi - ngưêi) - Kªnh r¹ch s«ng ngßi như m¹ng nhÖn (vËt - vËt) b) So s¸nh kh¸c lo¹i - C¸ nưíc b¬i hµng ®µn ®en tròi như ngưêi b¬i Õch. - Chóng chÞ lµ hßn ®¸ t¶ng trªn trêi Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 ? Nh©n hãa lµ g×? ? Cã mÊy lo¹i nh©n hãa? ? Cho VD minh häa? Nguyễn Thị Loan Chóng em chuét nh¾t cø ®ßi lung lay - Sù nghiÖp cña chóng ta gièng như rõng c©y ®ư¬ng vư¬n lªn. Bµi 2: (trang 26) - KhoÎ như voi, hïm, tr©u, Trư¬ng Phi - §en như bå hãng, cét nhµ ch¸y, cñ sóng, tam thÊt - Tr¾ng như b«ng, cíc, ngµ, ngã cÇn, trøng gµ bãc - Cao như sÕu, sµo, nói Trưêng S¬n. Bµi 3: PhÐp so s¸nh trong bµi "Bµi häc ®ưêng ®êi ®Çu tiªn" - Nh÷ng ngän cá gÉy r¹p y như cã nh¸t dao võa h¹ qua - Hai c¸i r¨ng ®en nh¸nh như hai lưìi kiÕm m¸y - C¸i anh DÕ Cho¾t...như g· nghiÖn - §· thanh niªn như ngưêi cëi trÇn - Má Cèc như c¸i dïi s¾t - ChÞ míi trîn trßn m¾t giư¬ng c¸nh lªn như s¾p ®¸nh nhau B. NH¢N HãA: I. KiÕn thøc cÇn nhí: 1. Kh¸i niÖm: Lµ gäi hoÆc t¶ con vËt, c©y cèi, ®å vËt... b»ng nh÷ng tõ vèn ®îc dïng ®Ó gäi hoÆc t¶ con ngêi; lµm cho thÕ giíi loµi vËt, c©y cèi, ®å vËt... trë nªn gÇn gòi víi con ngêi, biÓu thÞ ®îc nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m cña con ngêi. 2. C¸c kiÓu nh©n hãa: 3 kiÓu a. Dïng nh÷ng tõ vèn gäi ngêi ®Ó gäi vËt: VD: ChÞ giã ®ang ch¬i trß ®uæi nhau trªn c¸c ngän c©y. b. Dïng nh÷ng tõ vèn chØ ho¹t ®éng, tÝnh chÊt cña ngêi ®Ó chØ ho¹t ®éng, tÝnh chÊt cña vËt. VD: C« n¾ng ghÐ vµo cöa líp xem chóng em häc bµi. c. Trß chuyÖn, xng h« víi vËt nh víi ngêi: VD: Tr©u ¬i, ta b¶o tr©u nµy Tr©u ra ngoµi ruéng, tr©u cµy víi ta. III. Luyện tập : Bài tập 1: Từ ngữ thể hiện phép nhân hoá - Đông vui - Tàu mẹ, tàu con Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 - Xe anh, xe em - Túi tít, nhận hang về và trở hang ra - Bận rộn => Tác dụng : Lµm cho quang cảnh bến cảng được miêu tả sống động hơn, người đọc dễ hình dung được cảnh nhộn nhịp, bận rộn của các phương tiện có trên cảng. Bài tập 2 : Cách viết một sử dụng nhiều phép nhân hoá, nhờ vậy mà sinh động và gợi cảm hơn => có tính biểu cảm cao hơn, chổi rơm chở nên gần gủi với con người, song động hơn => Phù hợp với cách viết của văn biểu cảm + Cách 2 : Phù hợp với cách viết của văn bản thuyết minh ? Ẩn ? Èn dụ là gì? H/s trả lời – gv uốn nắn Chữa bài C. Ẩn dụ 1.Khái niệm: Lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng nµy b»ng tªn sù vËt, hiÖn tîng kh¸c cã nÐt t¬ng ®ång víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t. 2.Các kiểu ẩn dụ : 4 kiểu -Ẩn dụ hình thức ?H/Slấy ví dụ- phân tích giáo viên -Ẩn dụ cách thức chữa sai -Ẩn dụ phẩm chất -Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác ? Tìm các ẩn dụ? Nêu lên nết tương đồng giữa các sự vật hiện 3.Luyện tập: tượng được so sánh ngầm vói Bài tập 2 nhau ? a. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. -Ăn quả :Thừa hưởng thành quả của tiền nhân, của cách mạng - Ăn quả: (nghĩa đen ) có sự tương đồng với thành quả (nghĩa bóng) b. Người Cha chỉ Bác Hồ => Ta biết được là nhờ ngữ cảnh của bài thơ VD : “Bác Hồ cha của chúng em … Quả tim lớn lọc trăm đường máu nhỏ” (Tố Hữu) Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 ?Tìm các ẩn dụ chuyên đổi cảm giác và cho biết tác dụng? H/S giáo viên chữa bài . 1 em trình bày giáo viên sửa sai. H/S lấy ví dụ ? Giáo viên sửa sai . Nguyễn Thị Loan => Giống : Đều so sánh Bác Hồ với người cha => Khác : Ở VD1: Lược bỏ vế A chỉ còn vế B Ở VD2 : Không lược bỏ, còn cả vế A,B * Vì Bác Hồ có phẩm chất giống người cha ở chổ đó là tình yêu thương, sự chăm sóc chu đáo đối với con c. Thuyền, bến được dung với nghĩa chuyển + Thuyền : Phương tiện giao th«ng đường thuỷ + Bến : Đầu mối giao thong Nghĩa chuyển : + Thuyền : Có tính chất cơ động, chỉ người đi xa + Bến : Tính chất cố định, chỉ người chờ *Liên tưởng : Những người con trai, con gái yêu nhau, xa nhau, nhớ thương nhau. => Giống nhau về phẩm chất d. “Thắp”, “lửa hồng” => Chỉ hàng rào hoa râm bụt trước nhà Bác ở làng Sen => Dựa trên sự tương đồng : Màu đỏ của hoa râm bụt và hình ảnh ngọn lửa => Hình ảnh hoa đỏ khẽ đong đưa trong gió như ngọn lửa đang cháy => Cách thức thực hiện hành động e. Thấy nắng giòn tan - Thấy : Động từ => thị giác - Giòn tan : Âm thanh => tính giác được dung cho đtg của thị giác => Sự so sánh đặc biệt : Chỉ đổi cảm giác từ thính giác. => tạo ra liên tưởng thú vị D. Hoán dụ: 1.Khái niệm. - Gäi tªn sù vËt hiÖn tưîng, kh¸i niÖm b»ng tªn cña mét sù vËt hiÖn tưîng, kh¸i niÖm cã quan hÖ gÇn gòi vãi nã. - T¸c dông: Lµm t¨ng tÝnh gîi h×nh, gîi c¶m cho diÔn ®¹t. 2.Các kiểu hoán dụ : 4 kiểu -Lấy một bộ phận để gọi toàn thể -Lấy vật chứa đựng để gọi vật bÞ chøa ®ùng -lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sù vật -Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng. Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 3.Luyện Tập Phân biệt ẩn dụ và hoán dụ Ẩn dụ Hoán dụ Giống nhau Gọi tên sự vật ,hiện tượng này bằng tên sự vật ,hiện tượng khác Khác nhau Dựa vào mối quan hệ tương đồng -Về hình thức -Về cách thức -Về Phẩm chất -Về cảm giác Thuyền về có nhớ bến chăng? Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền. Ví dụ Dựa vào mối quan hệ tương cân + Bộ phận – Toàn thể +Vật chứa _ Vật bị chứa +Dấu hiệu _ Sự vật + Cụ thể _ Trừu tượng Bàn tay ta làm nên tất cả GV cho h/s phân tích. Lấy thêm ví dụ ? *) Cñng cè, dÆn dß : - GV kh¸i qu¸t NDKT ®· häc - DÆn HS häc bµi ë nhµ. - ChuÈn bÞ buæi sau : ¤n tËp vÒ v¨n b¶n. ************************************************************ Ngày dạy 28/8 Lớp 7B Chuyên đề 2: (tiết3 - 4) ¤n tËp vÒ v¨n b¶n I/ Môc tiªu bµi häc : - Gióp HS hÖ thèng ho¸ KT vÒ VBC qua 3 VB ®· häc ( Cæng trêng më ra, MÑ t«i , Cuéc chia tay cña nhòng con bóp bª ) - RÌn KN so s¸nh vµ hÖ thèng ho¸ t¸c phÈm d· häc. II/ ChuÈn bÞ : - GV : HÖ thèng ho¸ ND kiÕn thøc, BT cñng cè. - HS : ¤n c¸c VBBC ®· häc Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 II / TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c H§ : *) ¤n ®Þnh tæ chøc : *) KTBC : Kh«ng KT *) Bµi míi : I / GÝa trÞ t tëng – NT chñ yÕu cña c¸c TP ®· häc : STT 1 2 3 Nhan ®ÒT¸c gi¶ Néi dung chñ yÕu - Lßng mÑ th¬ng con v« bê, íc mong con häc giái, nªn ngCæng trêng më ¬× trong ®ªm tríc ngµy khai trra ( LÝ Lan ) êng cña ®êi con - T×nh yªu th¬ng, k.träng cha mÑ lµ t.c¶m thiªng liªng.ThËt MÑ t«i ( E. ®¸ng xÊu hæ vµ nhôc nh· cho Ami xi ) kÎ nµo chµ ®¹p lªn t×nh yªu th¬ng ®ã . - T.c¶m gia ®×nh lµ v« cïng Cuéc chia tay quÝ gi¸ vµ q.träng , ph¶i b¶o cña nh÷ng con vÖ nã = bÊt k× gi¸ nµo . bóp bª ( Kh¸nh Hoµi ) §Æc s¾c NT - T©m tr¹ng ngêi mÑ ®îc t.hiÖn ch©n thùc, nhÑ nhµng mµ c¶m ®éng , ch©n thµnh mµ l¾ng s©u. - Víi h.thøc th cña bè göi cho con; nh÷ng lêi p.b×nh ng.kh¾c nhng thÊm thÝ vµ ®Ých ®¸ng ®· khiÕn con hiÓu, ¨n n¨n, hèi hËn v× lçi lÇm cña m×nh ®èi víi mÑ . - Qua cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª – cuéc chia tay cña nh÷ng ®øa trÎ ng©y th¬, téi nghiÖp mµ ®Æt vÊn ®Ò gi÷ g×n gia ®×nh 1 c¸ch ng.tóc vµ s©u s¾c. II / LuyÖn tËp : BT 1 : §Ò bµi : H·y nhËp vai vµo ngêi con trong VB Cæng trêng më ra ®Ó viÕt 1 ®.v¨n ng¾n bµy tá t.c¶m biÕt ¬n ®èi víi mÑ khi ®äc VB nµy . Gîi ý : HS cã thÓ lu ý 1 sè ®iÓm sau : a, VÒ h.thøc : - ChØ nªn viÐt ®o¹n tõ 8- 10 c©u, kh«ng viÕt qu¸ dµi. - §óng quy íc cña 1 §V. -C©u ®óng NP, sö dông tõ c.x¸c, ®óng c.t¶, diÔn ®¹t trong s¸ng. b, VÒ néi dung : - Yªu cÇu nhËp vai cã nghÜa lµ §V sÏ lµ lêi cña con nãi víi mÑ nh÷ngsuy nghÜ,t.c¶m biÕt ¬n cña m×nh dµnh cho mÑ sau khi ®äc VB nµy . - §V ®ßi hái ph¶i cã c¶m xócthËt ch©n thµnh, thiÕt tha. - Ngoµi t.c¶m biÕt ¬n cã thÓ xen lêi høa ( Cã thÓ dùa vµo phÇn ghi nhí cña bµi häc ®Ó bµy tá suy nghÜ ) BT 2 : §Ò Bµi : Sau khi nhËn ®îc bøc th cña bè, En- ri- c« rÊt hèi hËn , cËu ®· viÕt 1 bøc th ®Ó xin lçi mÑ .Em h·y h×nh dung vµ tr×nh bµy l¹i ng¾n gän nh÷ng n«i dung cã thÓ cã trong bøc th Êy . Gîi ý : Cã thÓ trong th sÏ cã 1 sè ND sau : Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 - Sù hèi hËn, day døt v× lçi lÇm víi mÑ - Kh¼ng ®Þnh l¹i c«ng lao cña mÑ vµ t×nh th¬ng cña mÑ dµnh cho m×nh. - Lêi høa BT 3 : §Ò bµi :Tãm t¾t truyÖn Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª trong 1 ®oạn v¨n ng¾n ( 7- 10 c©u ) Gîi ý : Cã thÓ t.t c¸c ý sau : - Hai anh em T- T sinh ra, lín lªn trong 1 g® kh¸ gi¶. C¶ 2 rÊt y.th¬ng nhau. - Bè mÑ li dÞ, chóng ph¶i xa l×a. - MÑ b¾t chia ®å ch¬i , 2anh em ®· khãc vµ nhêng nhau… d¨c biÖt lµ 2 con b.bª VÖ SÜ vµ Em Nhá. - Th¬ng em Thµnh ®· dµnh hÕt ®å ch¬i cho Thuû. - Thµnh cßn dÉn em…..b¹n bÌ. - Khi c.bÞ lªn xe, Thuû bçng q.®Þnh ®Ó l¹i …cho anh. - Thµnh ®· khãc vµ høa víi em ……xa nhau . *) Cñng cè, dÆn dß : - GV kh¸i qu¸t NDKT ®· häc - DÆn HS häc bµi ë nhµ. - ChuÈn bÞ buæi sau : RÌn luyÖn kÜ n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n. *************************************************** Ngày dạy :11+18 /9 Lớp 7B Chuyên đề 3 (Tiết 5,6,7) RÌn luyÖn kĩ năng tạo lập văn bản A. Mục tiêu cần đạt: - Chủ đề nhằm tiếp tục rèn luyện cho học sinh kĩ năng tạo lập văn bản theo một thể thống nhất, hoàn chỉnh về nội dung và hình thức.. Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 - Luyện cho HS kĩ năng liên kết trong việc tạo lập văn bản, xây dựng văn đảm bảo bố cục 3 phần, văn bản phải đảm bảo tính mạch lạc. - Tiếp tục luyện kĩ năng dùng từ, đạt câu, diễn đạt rõ ràng trôi chảy. B. Chuẩn bị phương tiện dạy- học. - SGK, SGV, Sách bồi dưởng Ngữ văn 7, Các dạng bài tạp làm văn và cảm thụ thơ văn lớp 7; bảng phụ, máy chiếu. C. Tổ chức ôn tập. GV giới thiệu nội dung cần ôn Kiến thức cơ bản. luyện. - Liên kết trong văn bản. ? Khi tạo lập văn bản cần phải - Bố cục trong văn bản. chú ý những yêu cầu nào? - Mạch lạc trong văn bản. - Quá trình tạo lập văn bản. I. Liên kết trong văn bản. 1. Lí thuyết a. Khái niệm: HS nhắc lại. GV cho HS nhắc lại khái niệm b. Những điều kiện để văn bản đảm bảo tính liên liên kết và những điều kiện để kết. văn bản đảm bảo sự liên kết. -Nội dung các câu, các đoạn phải thống nhất cặt chẽ. - Các câu, các đoạn phải kết nối bằng những phương tiện liên kết phù hợp. 2.Luyện tập Bài tập 1:Có một tập hợp câu như sau: (1)Chiếc xe lao mỗi lúc một nhanh GV hướng dẫn Hs làm bài tập. (2),”Không được! Tôi phải đuổi theo nó, vì tôi là tài xế chiễc xe mà!”. (3) Một chiếc xe ô tô buýt chở Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 GV cho HS độc lập làm bài, gọi đầy khách đang lao xuống dốc. (4) Thấy vậy, một 3, 4 em trình bày, lớp nhận xét, bà thò đầu ra cửa, kêu lớn: (5)Một người đàn ông GV bổ sung. mập mạp, mồ hôi nhễ nhại đang gắng sức chạy theo ? Nếu sắp xếp như trên thì chiếc xe, (6) “Ông ơi! Không kịp đâu! Đừng đuổi người đọc có hiểu được không? theo vô ích!”(7) Người đàn ông vội gào lên. ? Để văn bản có nghĩa dễ hiểu a. Sắp xếp lại trật tự các câu trên theo một trình tự người viết phải chú ý điều gì? hợp lí. - Dảm báo sự liên kết giữa các b. Có thể đặt nhan đề cho văn bản trên được không? các câu. c. Phương thức biểu đạt của văn bản trên là gì? Gợi ý: Trật tự sắp xếp như sau: 3, 5, 1, 4, 6, 7, 2 Không kịp đâu, môt tài xế mất xe. Tự sự. Bài 2: (bài 2,sách Các dạng bài tập làm văn...lớp 7, trang7). Bài 3: (bài 4b, sách các dạng ...lớp 7, trang 8). Bài 4: Hãy viết một đoạn văn (từ 10 đến 12 câu) kể GV hướng dẫn HS viết đoạn về kỉ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường văn, ngoài cácyêu cầu của đề đầu tiên của em.Trong đoạn văn đó em hãy chỉ rõ bài, HS cần chú ý đoạn văn phải sự liên kết của các câu trong đoạn văn. đảm bảo về mặt hình thức ( mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn) II. Bố cục trong văn bản. 1.Lí thuyết. GV cho HS nhắc lại khái niệm a. Khái niệm: bố cục trong văn bản. b. Các điều kiện để bố cục được rành mạch và hợp lí. 2. Luyện tập Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 Bài tập 1: Có một văn bản tự sự như sau: “ Ngày xưa có 1 em bé gái đi tìm thuốc cho mẹ. Em được phật trao cho 1 bông cúc. Sau khi dặn em cách làm thuốc cho mẹ, phật nói thêm: “Hoa cúc có GV cho HS xác định nội dung bao nhiêu cánh người mẹ sẽ sống thêm được bấy khái quát của đoạn văn trên. nhiêu năm”. Vì muốn mẹ sống thật lâu cô bé dừng Xác định đâu là mở đoạn, thân lại bên đường tước các cánh hoa ra thành nhiều đoạn, kết đoạn, từ đó chỉ rõ sự cánh nhỏ. Từ đó hoa cúc có rất nhiều cánh. Ngày liên kết. nay, cúc vẫn được dùng chữ bệnh. Tên y học của cúc là Liêu Chi”. a. Phân tích bố cục, sự liên kết của văn bản trên. b. Có thể đặt tên cho câu chuyện trên thế nào? c. Cảm nghĩ của em sau khi đọc truyện. Bài 2: Viết một bài văn ngắn ( khoảng 25 dòng) kể GV yêu cầu HS viết bài văn chuyện về một người bạn mà em yêu quí. phải đảm bảo bố cục 3 phần. . Phân tích bố cục sự liên kết của bài văn đó. GV cho HS xác định nội dung cần kể. - Hình dáng - Phẩm chất ( thể hiện qua việc học tập, các mối quan hệ với III. Mạch lạc trong văn bản. mọi người). 1. Lí thuyết - Sở thích. - Những điều kiện đẻ văn bản đảm bảo tính mạch lạc. GV cho HS phân biệt sự khác - Phân biệt mach lạc với bố cục và liên kết. nhau của mạch lạc, liên kết, bố 2. Luyện tập. cục, để học sinh tránh sự nhầm Bài 1: ( bài tập 9 trang10- sách các dạng bài Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 lẫn giữa các khái niệm TLV...lớp 7). Bài 2: (bài tập 10 trang 11- sách các dạng bài TLV...) IV. Quá trình tạo lập văn bản 1.Lí thuyết a. Các bước tạo lập văn bản ( 4 bước) GV cho HS ôn lại các bước tạo b. Bố cục của văn bản: (3 phần). lập văn bản. 2.Luyện tập. Bài 1: GV hướng dẫn học sinh làm bài Hãy tả lại một cảnh đẹp của quê hương mà em tập lần lượt theo các bước. thích nhất. GV cho HS lập dàn ý trước khi Bài 2: Kể lại một giờ học mà em thích nhất. làm, (HS HĐ nhóm). nhóm thống nhất dàn ý. Cho HS viết bài, GV thu bài về chấm. * Cñng cè, dÆn dß : - GV kh¸i qu¸t NDKT ®· häc - DÆn HS häc bµi ë nhµ. - ChuÈn bÞ buæi sau : ¤n tËp ca dao. ************************************************ Ngày dạy :18 + 25/9 Lớp 7B V¨n häc : Chuyên đề 4 (Tiết 8, 9, 10) ¤n tËp ca dao . ( T×nh c¶m gia ®×nh vµ quª h¬ng ®Êt níc Ca dao than th©n, ca dao ch©m biÕm ) I/ Môc tiªu bµi häc : - Gióp HS hÖ thèng ho¸ KT vÒ c¸c VBCD ®· häc . - RÌn KN so s¸nh vµ hÖ thèng ho¸ , c¶m thô CDTT . II/ ChuÈn bÞ : - GV : HÖ thèng ho¸ ND kiÕn thøc, BT cñng cè. - HS : ¤n c¸c VBCD ®· häc Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 II / TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c H§ : *) ¤n ®Þnh tæ chøc : *) KTBC : KT ®· häc. *) Bµi míi : I / N«Þ dung kiÕn thøc c¬ b¶n : 1. Mét sè ®Æc ®iÓm cña CD- DC : - Kh¸i niÖm : + S¸ng t¸c d.gian thuéc TL tr÷ t×nh. + Ca dao : Nh÷ng s t¸c kÕt hîp gia lêi vµ nh¹c + Ca dao : Lêi th¬ cña d©n ca . *) Lu ý : CD chÝnh lµ th¬ TT d©n gian . - Néi dung ;Chñ yÕ p.¸nh t©m, t, t.c¶m, kh¸t väng, nçi niÒm cña con ngêi . - NghÖ thuËt : + Ng¾n gän nhng c¸ch ph« diÔn t.c¶m hÕt søc phong phó. + Thêng sd thÓ th¬ lôc b¸t vµ STLB. + Ng«n ng÷ võa giµu chÊt th¬ võ gÇn gòi víi lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy cña ND. 2. Nh÷ng c©u h¸t vÒ t.c¶m gia ®×nh : - Néi dung : Cïng chñ ®Ò t×nh c¶m gia ®×nh nhng mçi bµi cã ND riªng : + B 1 :C«ng ¬n cha mÑ ®èi víi con c¸i vµ mong muèn con ghi nhí. + B 2 : T©m tr¹ng ngêi con g¸i lÊy chång xa nhí quª, nhí mÑ . + B 3 : T.c¶m cña ngíi ch¸u -> «ng bµ. + B 4 : T©m sù vÒ t×nh th©n thiÕt vµ sù g¾n bã gi÷a anh em trong 1 nhµ . - NghÖ thuËt : + BPNT so s¸nh, vÝ von quen thuéc . + Giäng ®iÖu t©m t×nh, t.c¶m s©u s¾c . + ThÓ th¬ LB. 3. Nh÷ng c©u h¸t vÒ t.yªu quª h¬ng, ®Êt níc, con ngêi : - Néi dung : Nãi ®Õn nh÷ng danh th¾ng, nh÷ng tªn nói, tªn s«ng, nh÷ng vïng ®Þa linh nh©n kiÖt…. - > Èn trong ®ã lµ niÒm tù hµo d©n téc, t.yªu tha thiÐt dµnh cho q.h¬ng, xø së. - NghÖ thô©t : + Gîi nhiÒu h¬n t¶ . + ThÓ LB hoÆc LB biÕn thÓ . + Giäng ®iÖu tha thiÕt tù hµo . 4. Nh÷ng c©u h¸t than th©n : - Néi dung : + DiÔn t¶ t©m tr¹ng vµ th©n phËn cay ®¾ng, khèn khæ cña con ngêi. + Chia sÎ vµ gîi sù c¶m th«ng. + Ph¶n kh¸ng, tè c¸o XH s©u s¾c. - NghÖ thu©t : + Mîn c¸c sù vËt, ®å vËt bÕ nhá, gÇn gòi, ®¸ng th¬ng lµm h.¶nh b.tîng Èn dô, so s¸nh. + ¢m ®iÖu thêng buån b·, tª t¸i, ai o¸n. 5 . Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm : Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 - Néi dung : Phª ph¸n, chÕ giÔu c¸c thãi h tËt xÊu cña 1 sè h¹ng ngêi vµ sù viÖc ®¸ng cêi trong XH. - NghÖ thuËt : ThÓ hiÖn t.®é NT trµo léng DG xuÊt s¾c : + H.¶nh Èn dô, tîng trng. + Thñ ph¸p nãi ngîc. + Lèi nãi cêng ®iÖu, phãng ®¹i . *) Lu ý : + C¸c m.thuÉn trong CDCB kh«ng gay g¾t nh trong CD ph¶n kh¸ng. + CDCB cã nÐt gÇn gòi víi truyÖn cêi d©n gian. II / LuyÖn tËp : Bµi tËp 1 : Dùa vµo bµi CD Con mÌo mµ trÌo c©y cau , h·y dùng thµnh 1 c©u chuyÖn kÓ ng¾n. Gîi ý : TruyÖn kÓ ph¶i cã nh©n vËt ( MÌo, Chuét ); cã cèt truyÖn ( MÌo gi¶ bé tíi th¨m Chuét , kh«ng ngê bÞ Chuét chöi khÐo lµm cho bÏ mÆt ). Chó ý c¸ch chuyÓn tõ lêi th¬ sang v¨n xu«i vµ s¸ng t¹o c¸c c©u héi tho¹i dÝ dám, tù nhiªn, hîp víi tÝnh c¸ch cña tïng nh©n vËt .Cã thÓ thªm bít chi tiÕt ®Ó c©u chuyÖn sinh déng hÊp dÉn h¬n . Bµi tËp 2 : T×m vµ ghi l¹i nh÷ng c©u ca dao : a. Më ®Çu b»ng tõ l¸y “ChiÒu chiÒu” b. Më ®Çu b»ng côm tõ “ Rñ nhau” Gîi ý : a. Nh÷ng c©u ca dao më ®Çu b»ng tõ l¸y “ChiÒu chiÒu” 1. ChiÒu chiÒu ra døng bê s«ng Muèn vÒ quª mÑ mµ kh«ng cã ®ß 2. ChiÒu chiÒu ra døng bê ao Ngã vÒ quª mÑ mµ nao nao lßng 3. ChiÒu chiÒu chim vÞt kªu chiÒu B©ng khu©ng nhã b¹n chÝn chiÒu ruét ®au b.Nh÷ng c©u ca dao më ®Çu b»ng côm tõ “ Rñ nhau” 1. Rñ nhau lªn nói ®èt than Chång mang ®ßn g¸nh, vî mang quang giµnh Cñi than nhem nhuèc víi t×nh Ghi lêi vÇng ®¸ xin m×nh chí quªn 2. Rñ nhau xuèng bÓ mß cua §em vÒ nÊu qu¶ m¬ chua trªn rõng Em ¬i chua ngät ®· tõng Non xanh níc b¹c ta ®õng quªn nhau 3. Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy B©y giê khã nhäc cã ngµy phong lu Bµi tËp 3 : ViÕt 1 VB ng¾n bµy tá suy nghÜ cña em vÒ bµi ca dao C«ng cha nh nói ngÊt trêi . Gîi ý : VB ng¾n ®îc h×nh thµnh ph¶i ®¶m b¶o c¸c y.cÇu sau : 4. VÒ néi dung : Nªu c¶m nghÜ ®èi víi bµi ca dao C«ng cha nh nói ngÊt trêi ( hiÓu vµ biÕt ¬n c«ng lao to lín cña cha mÑ , tù nh¾c nhë m×nh ph¶i ghi nhí c«ng lao Êy, ph¶i sèng sao cho xøng ®¸ng víi t.c¶m mµ cha mÑ d· dµnh cho m×nh ) 5. VÒ h×nh thøc : VB ph¶i cã BC 3 phÇn m¹ch l¹c Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 * MB : G.thiÖu chung vÒ bµi CD. * TB : Nªu c¶m nghÜ. * KB : Kh¼ng ®Þnh 1 lÇn n÷a gi¸ trÞ cña bµi ca dao ( hoÆc nh¾c nhë b¶n th©n, nh¾c nhë mäi ngêi *) Cñng cè, dÆn dß : - GV kh¸i qu¸t NDKT ®· häc - DÆn HS häc bµi ë nhµ. - ChuÈn bÞ buæi sau : ¤n tËp vÒ tõ vùng. ***************************************************** Ngày dạy 2/10 Lớp 7B Chuyên đề 5:(Tiết 11,12) TiÕng ViÖt : ¤n tËp vÒ tõ vùng ( Tõ ghÐp, tõ l¸y, tõ H¸n ViÖt ) I/ Môc tiªu bµi häc : - Gióp HS hÖ thèng ho¸ KT vÒ tõ vùng th«ng qua hÖ thèng BT cñng cè . - RÌn cho HS KN lµm BT vµ sö dông tõ II/ ChuÈn bÞ : - GV : HÖ thèng ho¸ ND kiÕn thøc, BT cñng cè. - HS : ¤n c¸c kiÕn thøc vÒ TV ®· häc II / TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c H§ : *) ¤n ®Þnh tæ chøc : *) KiÓm tra : KT ®· «n *) Bµi míi : I / Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n : 1.Tõ ghÐp : - Ph©n lo¹i : + Tõ ghÐp §L. + Tõ ghÐp CP - NghÜa : + TG§L : Cã t.chÊt hîp nghÜa + TGCP : Cã t.chÊt ph©n nghÜa 2. Tõ l¸y : * Ph©n lo¹i : - TLtoµn bé : + Kh«ng b.®æi thanh ®iÖu + Cã ------------------------ TL bé phËn : + ¢m + VÇn * NghÜa cña TL : - Gi¶m nhÑ. - NhÊn m¹nh . - Liªn tôc. - NghÜa cña TLBP cã s¾c th¸i riªng so víi tiÕng gèc: Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 + Cô thÓ ho¸, gîi t¶, x¸c ®Þnh h¬n so víi tiÕng gèc. + NghÜa thu hÑp . + Mét sè vÇn vµ ©m ®Çu cã gi¸ trÞ ng÷ nghÜa ( VÇn um -> t.th¸i thu hÑp . VD : chóm chÝm, tóm tôm ; vÇn Êp -> t.th¸i kh«ng æn ®Þnh . VD :ThËp thß, mÊp m«) 3. Tõ H¸n ViÖt : a. YÕu tè HV : - Dïng cÊu tạo lªn t HV. - PhÇn lín ®îc dïng t¹o TG - Mét s¬ y.tè ®îc dïng ®éc lËp - Cã nhiÒu y.tè ®ång ©m nhng kh¸c nghÜa. b. Tõ ghÐp HV : - Cã 2 lo¹i lµ TG§L vµ TGCP - TGCP HV cã 2 trËt tù : C- P ( Gièng TGTV ) vµ P – C ( Kh¸c TGTV ) c. Sö dông THV : - §Ó t¹o s¾c th¸i biÓu c¶m : + Trang träng . + Tao nh·. + Cæ xa . - Tr¸nh l¹m dông II / LuyÖn tËp : Bµi tËp 1:Trong c¸c TG sau : tíng t¸, ¨n nãi, ®i ®øng, binh lÝnh,¨n uèng, ®Êt níc, quÇn ¸o, vui t¬i, söa ch÷a, ®îi chê, h¸t hß , tõ nµo cã thÓ ®æi trËt tù gi÷a c¸c tiÕng ? Gîi ý : Nh÷ng tõ cã thÓ ®æi trËt tù gi÷a c¸c tiÕng : quÇn ¸o, vui t¬i, ®îi chê, h¸t hß . Gi¶i thÝch :V× nghÜa cña chóng kh«ng ®æi vµ nghe xu«i tai. Bµi tËp 2 : X¸c ®Þnh vµ ph©n lo¹i c¸c tõ l¸y tîng thanh, tîng h×nh vµ biÓu thÞ tr¹ng th¸i trong c¸c tõ l¸y sau ®©y :lo l¾ng, l«m c«m, lñng cñng, lÊp löng, bån chån, khÊp khÓnh, ha h¶, kh¼ng khiu, r× rµo, l« nh«, vui vÎ, bç b·, lãc cãc, ïng oµng. Gîi ý : - TLTT : Ha h¶, r× rµo, lãc cãc, ïng oµng. - TLTH : L«m c«m, lñng cñng, khÊp khÓnh, kh¼ng khiu, l« nh«, lãc cãc. - TL BTTT :Lo l¾ng, lÊp löng, bån chån, vui vÎ . Bµi tËp 3 : S¾p xÕp c¸c tõ sau thµnh 2 nhãm TL vµ TG : xanh xanh, xanh xao, xÊu xa, xÊu xÝ, m¸u me, m¸u mñ, hoµng h«n, t«n tèt, tèt t¬i, häc hái, häc hµnh, ®o ®á, m¬ mµng, m¬ méng . Gîi ý : - TL : xanh xanh, xanh xao, xÊu xa,xÊu xÝ, m¸u me,t«n tèt,®o ®á, m¬ méng. - TG : m¸u mñ, hoµng h«n, tèt t¬i, häc hái, häc hµnh, m¬ mµng Bµi tËp 4 : ViÕt 1 ®o¹n v¨n ng¾n miªu t¶ 1 loµi hoa mµ em yªu thÝch trong ®ã cã sñ dông tõ l¸y . Gîi ý : HS cã thÓ tham kh¶o §V sau : Tríc nhµ, mÊy c©y b«ng giÊy në tng bõng. Trêi cµng n¾ng g¾t, hoa giÊy cµng bång lªn rùc rì. Mµu ®á th¾m, mµu tÝm nh¹t, mµu da cam, mµu tt¾ng muèt tinh khiÕt…C¶ vßm c©y l¸ chen hoa bao trïm lÊy m¶nh s©n nhá Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 phÝa tríc. TÊt c¶ nh nhÑ bçng, tëng chõng chØ cÇn mét trËn giã µo qua, c©y b«ng giÊy trÜu trÞt hoa sÏ bèc bay lªn, mang theo c¶ ng«i nhµ lang thang gi÷a bÇu trêi. Bµi tËp 5 : §äc bµi th¬ sau : ChiÒu h«m nhí nhµ ChiÒu trêi b¶ng l¶ng bãng hoµng h«n TiÕng èc xa ®a v¼ng trèng ®ån. G¸c m¸i ng «ng vÒ viÔn phè Gâ sõng môc tö l¹i c« th«n. Ngµn mai giã cuèn chim bay mái DÆm liÔu s¬ng sa kh¸ch bíc dån. KÎ chèn Ch¬ng §µi, ngêi l÷ thø LÊy ai mµ kÓ nçi hµn «n. H·y gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c tõ in nghiªng ? C¸c tõ HV ®ã t¹o s¾c th¸i g× cho bµi th¬ ? Gîi ý : - Hoµng h«n : Lóc m.trêi võa lÆn, ¸nh s¸ng vµng mê dÇn. - Ng «ng : ¤ng ®¸nh c¸. - Môc tö : TrÎ ch¨n gia sóc ( tr©u, bß ) - L÷ thø : Nhµ trä - Hµn «n : L¹nh vµ Êm, chuyÖn trß th¨m hái nhau khi gÆp l¹i . *) Cñng cè, dÆn dß : - GV kh¸i qu¸t NDKT ®· häc - DÆn HS häc bµi ë nhµ. - ChuÈn bÞ buæi sau : LuyÖn tËp vÒ v¨n biÓu c¶m *********************************************************** Ngày dạy :23/10………… Lớp 7B Chuyên đề 6:(Tiết 13, 14) TËp lµm v¨n: LuyÖn tËp vÒ v¨n b¶n biÓu c¶m A/ Môc tiªu bµi häc : - Gióp HS hÖ thèng ho¸ vµ cñng cè KT vÒ VBBC th«ng qua hÖ th«ng BT rÌn KN t¹o lËp VBBC qua c¸c bíc ®Þnh híng, x©y dùng bè côc, viÕt thµnh v¨n, kiÓm tra . - T¹o l©p ®îc nh÷ng VBBC ®¶m b¶o yªu cÇu . B/ ChuÈn bÞ : - GV : HÖ thèng ho¸ ND kiÕn thøc, BT cñng cè. - HS : ¤n c¸c kiÕn thøc vÒ VBBC ®· häc C / TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c H§ : *) ¤n ®Þnh tæ chøc : *) Bµi míi : I / Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n : 1.§Æc ®iÓm cña VBBC : - §èi tù¬ng BC : T tëng, c¶m xóc, t×nh c¶m, nçi niÒm. Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 - Mçi bµi v¨n BC chØ tËp trung b.®¹t 1 t.c¶m chñ yÕu . - Khi viÕt VBC, cã thÓ sö dông c¸c PTB§ m.t¶, t.sù nhng kh«ng kÎ hay t¶ hoµn chØnh mµ chØ chän nh÷ng ®Æc ®iÓm, sù viÑc, thuéc tÝnh nµo cã kh¶ n¨ng gîi c¶m ®Ó biÓu hiÖn t tëng, t.c¶m. - Bè côc cña BVBC theo m¹ch c¶m xóc cña ngêi viÕt, c¸c phÇn tù nhiªn, linh ho¹t, kh«ng gß bã cøng nh¾c . - Th¸i ®é, t×nh c¶m ch©n thùc, trong s¸ng, râ rµng. 2.§Ò VBC vµ c¸ch lµm bµi : - §Ò VBC : + Ng¾n gän , râ. + Nªu ra ®èi tîng BC vµ t.c¶m cÇn biÓu hiÖn . - C¸ch lµm bµi : - Theo 4 bíc : Bíc 1:X¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò vµ t×m ý : - Ph¶i c¨n có vµo c¸c tõ ng÷ vµ cÊu tróc cña ®Ò ®Ó x¸c ®Þnh ND, t tëng, t.c¶m mµ VB sÏ viÕt cÇn ph¶i híng tíi. Tõ ®ã ®Æt c©u hái ®Ó t×m ý ( NDVB nãi vÒ ®iÒu g× ? Qua ®ã cÇn béc lé t.®é, t.c¶m g× ? ) Bíc 2: X©y dùng bè côc ( Dµn bµi ) - Theo BC 3 phÇn . - Lu ý : S¾p xÕp ý theo m¹ch c¶m xóc cña ngêi viÕt . Bíc 3: ViÕt bµi . * Lu ý : - KÕt hîp víi PTB§ kh¸c . - BiÕt SD c¸c BPNT. - C©u v¨n linh ho¹t . - Lêi v¨n cã c¶m xóc, giµu h.¶nh. Bíc 4: KiÓm tra. - §èi chiÕu víi c¸c bíc trªn xem ®· ®¹t y.cÇu cha. II / LuyÖn tËp : Thùc hiªn c¸c bíc t¹o lËp v¨n b¶n ®Ó hoµn thµnh ®Ò bµi sau : C¶m xóc vÒ mét con vËt nu«i . Gîi ý : Bíc 1 : X¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò vµ t×m ý. - T×m hiÓu ®Ò : + ThÓ lo¹i : V¨n biÓu c¶m. + Néi dung biÓu c¶m : T×nh c¶m cña em ®èi víi 1 con vËt nu«i ( chim, gµ, chã, mÌo.) - Híng t×m ý : + Håi tëng nh÷ng KN qu¸ khø. + Tëng tîng nh÷ng t×nh huèng gîi c¶m. + Quan s¸t, suy ngÉm . Bíc 2: LËp dµn ý. * Më bµi : - HiÓu biÕt vµ thÝch chim cu g¸y nhê «ng ngo¹i kÝnh yªu cña em. - ThÝch loµi chim nµy còng v× Ên tîng tèt ®Ñp kh«ng phai mê håi häc tiÓu häc : cã 1 bµi v¨n nh¾c ®Õn chim cu g¸y khi mïa gÆt ®Õn. * Th©n bµi : - Miªu t¶ d¸ng chim, l«ng chim -> nh¹n xÐt . Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 - Giäng hãt cña chim ( nhiÒu ngêi mª, chuyÖn vÒ vua Thµnh Th¸i mª chim cu g¸y …) - TiÕng chim hãt mang ®Çy t©m tr¹ng ( häc ®îc sù c¶m nhËn tõ «ng ngo¹i -> v« cïng thÝch thó ) * KÕt bµi : - ¤ng ®· vµo TP Hå ChÝ Minh – Con chim cu g¸y ®ang nu«i lµ quµ tÆng cña «ng khi chia tay. - Yªu chim cu g¸y mét phÇn lín v× niÒm kÝnh yªu «ng. 3.Bíc 3: ViÕt bµi : - KÕt hîp víi PTB§ kh¸c ( Miªu t¶ h×nh ¶nh chim cu g¸y, kÓ l¹i nh÷ng kØ niÖm g¾n bã víi chim cu g¸y, …) - BiÕt SD c¸c BPNT( So s¸nh, nh©n ho¸, ®iÖp ng÷. ®¶o ng÷ .) - C©u v¨n linh ho¹t ( cã c©u trÇn thuËt, c©u c¶m t¸n, c©u nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn; cã c©u ng¾n , c©u dµi ; cã c©u tØnh lîc, c©u tån t¹i ) - Lêi v¨n cã c¶m xóc, giµu h.¶nh víi vèn tõ ng÷ giµu h×nh ¶nh, giµu søc gîi c¶m. 4.Bíc 4 : §äc vµ kiÓm tra: - Xem l¹i c¸ch diÔn ®¹t ®Ó söa lçi, xem v¨n b¶n ®· to¸t lªn t tëng, t×nh c¶m chÝnh cha, hoÆc ®· t¹o ®îc sù xóc ®éng cho ngêi ®äc cha . * Häc sinh lµm bµi xong, GV thu 1 sè bµi ®äc, söa lçi. C¸c bµi cßn l¹i ,HS ®æi cho nhau ®äc vµ tù söa lçi. *) Cñng cè, dÆn dß : - GV kh¸i qu¸t NDKT ®· häc - DÆn HS häc bµi ë nhµ. - ChuÈn bÞ buæi sau :¤n tËp v¨n häc trung ®¹i . ***************************************************** Ngày dạy :………… Lớp Chuyên đề 7:(Tiết 15,16,17) V¨n häc : ¤n tËp vÒ v¨n häc trung ®¹i . I/ Môc tiªu bµi häc : - Gióp HS hÖ thèng ho¸ vµ cñng cè KT vÒ c¸c VBT§ ®· häc . - RÌn KN so s¸nh vµ hÖ thèng ho¸ , c¶m thô VHT§ . II/ ChuÈn bÞ : - GV : HÖ thèng ho¸ ND kiÕn thøc, BT cóng cè. - HS : ¤n c¸c VBT§ ®· häc II / TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c H§ : *) ¤n ®Þnh tæ chøc : *) KTBC : KT ®· häc. *) Bµi míi : I / N«Þ dung kiÕn thøc c¬ b¶n : 1. S«ng nói níc Nam. Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 -ND : §îc coi lµ b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp ®Çu tiªn cña d©n téc thÓ hiÖn ë lêi tuyªn bè vÒ chñ quyÒn ®Êt níc (Níc Nam lµ cña ngêi Nam . §iÒu ®ã ®· ®îc s¸ch trêi ®Þnh s½n râ rµng ) vµ k.®Þnh kh«ng 1 thÕ lùc nµo ®îc x©m ph¹m. X©m ph¹m th× thÕ nµo còng chuèc lÊy thÊt b¹i th¶m h¹i . - NT : Thiªn vÒ biÓu ý ( NghÞ luËn, t.bµy ý kiÕn ) : Trùc tiÕp nªu râ ý tëng b¶o vÖ ®éc lËp, kiªn quyÕt chèng ngo¹i x©m. C¶m xóc, th¸i ®é m·nh liÖt Èn vµo trong ý tëng ( BiÓu c¶m th«ng qua biÓu ý ) 2. Phß gi¸ vÒ kinh ( TrÇn Quang Kh¶i ) - ND : Bµi th¬ thÓ hiÖn tinh thÇn tù hµo bëi nh÷ng chiÕn th¾ng vang déi ë bÕn Ch¬ng D¬ng vµ cña Hµm Tö ®em lai th¸i b×nh cho ®Êt níc . §ång thêi cßn thÓ hiÖn kh¸t väng lín lao cña c¶ DT lµ x©y dùng ®Êt níc v÷ng m¹nh vÒ mäi mÆt ® Ó gi÷ v÷ng non s«ng gÊm vãc ngµn ®êi . - NT : C¶m xóc tr÷ t×nh nÐn bªn trong ý tëng. *) So s¸nh ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau cña hai bµi th¬ trªn : - Gièng : + §Òu thÓ hiÖn b¶n lÜnh, khÝ ph¸ch cña d©n téc ta ( SNNN : Nªu cao ch©n lý vÜnh viÔn, lín lao, thiªng liªng ( Níc VN lµ cña…). PGVK : ThÓ hiÖn khÝ thÕ chiÕn th¾ng …) + §Òu diÔn ®¹t ý tëng , c¸ch nãi ch¾c nÞch, c« ®óc, ý töng vµ c¶m xóc hoµ lµm mét , c¶m xóc n»m trong ý tëng . - Kh¸c : + ThÓ th¬. + N«Þ dung cô thÓ . + Thêi ®iÓm ra ®êi . 3. Buæi chiÒu ®øng ë phñ Thiªn Trêng tr«ng ra.( TrÇn Nh©n T«ng ) - ND : Bµi th¬ kh¾c ho¹ c¶nh s¾c th«n quª lóc chiÒu vÒ, võ trÇm lÆng, vïa Êm cóng bëi cã sù sèng cña con ngêi . C¶nh vËt ®ã thÓ hiÑn t©m hån cao®Ñp, sù g¾n bã m¸u thÞt víi lµng quª cña vua TrÇn Nh©n T«ng. - NT : Chi tiÕt gîi t¶ tiªu biÓu . 4. Bµi ca C«n S¬n ( NguyÔn Tr·i ). - ND : Bøc tranh C«n S¬n víi tiÕng suèi lóc khoan lóc nhÆt v¨ng v¼ng nh tiÕng ®µn cÇm, phiÕn ®¸ th¹ch bµn bao lÇn ma géi rªu ph« nh chiÕc chiÕu ªm khi ngåi ng¾m c¶nh, nh÷ng c©y tïng xanh t¬i xoÌ bãng m¸t nh mu«n ngh×n chiÕc läng, rõng tróc b¹t ngµn mµu xanh t¬i m¸t . TÊt c¶ nh lµm nÒn cho khóc ng©m th¬ nhµn cña NguyÒn Tr·i. §ã lµ sù giao hoµ rÊt tù nhiªn cña t.gi¶ víi c¶nh vËt C«n S¬n, thÓ hiÖn nh©n c¸ch thanh cao víi triÕt lý s©u xa cña NT: Con ngêi hoµ hîp víi TN. - NT : + §iÖp tõ + Giäng ®iÖu . *) So s¸nh 2 c©u th¬ t¶ tiÕng suèi cña NT vµ HCM : - Gièng : §Òu lµ s¶n phÈm cña nh÷ng t©m hån thi sÜ, hoµ hîp víi thiªn nhiªn: Nghe tiÕng suèi mµ nh nghe tiÕng nh¹c trêi ( ®¸n cÇm, tiÕng h¸t ) II / LuyÖn tËp : Bµi tËp 1 : Tinh thÇn tù t«n, ý thøc ®éc lËp tù chñ thÓ hiÖn trong bµi th¬ Nam quèc s¬n hµ nh thÕ nµo ? Gîi ý : + C¸ch xng h« trong bµi th¬ : Nam quèc, Nam ®Õ. + Dïng tõ ng÷ x¸c ®¸ng : ®Õ c, tiÖt nhiªn, thiªn th, thñ, b¹i -> k.®Þnh ch©n lÝ thiªng liªng, cao c¶ : Níc Nam lµ cña ngêi Nam . §iÒu ®ã ®· ®îc s¸ch trêi ®Þnh s½n râ rµng ) vµ k.®Þnh kh«ng 1 thÕ lùc nµo ®îc x©m ph¹m. X©m ph¹m th× thÕ nµo còng chuèc lÊy thÊt b¹i th¶m h¹i . Nguyễn Thị Loan Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội GIÁO ÁN TỰ CHỌN NGỮ VĂN 7 + C¸ch lËp luËn trong b.th¬ râ rµng, m¹ch l¹c, chÆt chÏ, thuyÕt phôc . + NiÒm tin vµo quyÒn ®éc lËp tù chñ . Bµi tËp2: Qua bµi th¬ Phß gÝa vÒ kinh, em cã nhËn xÐt g× vÌ c¸ch dùng níc vµ gi÷ níc cña d©n téc ta ? Gîi ý : - VÒ ND : Níc ta thêi TrÇn liªn tôc ph¶i ®¬ng ®Çu v¬Ý qu©n Nguyªn M«ng x©m lîc. Cho nªn : + Ttong chiÕn ®Êu chèng giÆc cha «ng ta ®· t.hiÖn tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc +Khi hÕt giÆc th× kh«ng dõng l¹i ë chiÕn c«ng, kh«ng say sa víi chiÕn th¾ng mµ lu«n cã ý thøc c¶nh gi¸c víi kÎ thï, q.t©m x©y dùng ®Êt níc hïng m¹nh vÒ mäi mÆt ®Ó gi÷ v÷ng non s«ng gÊm vãc ngµn ®êi . Bµi tËp 3 : Em h·y viÕt 1 ®o¹n v¨n nãi lªn c¶m nghÜ cña m×nh vÒ bøc tranh thiªn nhiªn ttrong bµi th¬ Buæi chiÒu ®øng ë phñ Thiªn Trêng tr«ng ra.( TrÇn Nh©n T«ng ) . Gîi ý : - ND : Bµi th¬ kh¾c ho¹ c¶nh s¾c th«n quª lóc chiÒu vÒ, võ trÇm lÆng, vïa Êm cóng bëi cã sù sèng cña con ngêi . C¶nh vËt ®ã thÓ hiÑn t©m hån cao®Ñp, sù g¾n bã m¸u thÞt víi lµng quª cña vua TrÇn Nh©n T«ng. Bµi tËp 4 : H·y ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ bøc tranh thiªn nhiªn C«n S¬n trong bµi th¬ Bµi ca C«n S¬n ( NguyÔn Tr·i ) Gîi ý : - Bøc tranh C«n S¬n víi tiÕng suèi lóc khoan lóc nhÆt v¨ng v¼ng nh tiÕng ®µn cÇm, phiÕn ®¸ th¹ch bµn bao lÇn ma géi rªu ph« nh chiÕc chiÕu ªm khi ngåi ng¾m c¶nh, nh÷ng c©y tïng xanh t¬i xoÌ bãng m¸t nh mu«n ngh×n chiÕc läng, rõng tróc b¹t ngµn mµu xanh t¬i m¸t . TÊt c¶ nh lµm nÒn cho khóc ng©m th¬ nhµn cña NguyÒn Tr·i. §ã lµ sù giao hoµ rÊt tù nhiªn cña t.gi¶ víi c¶nh vËt C«n S¬n, thÓ hiÖn nh©n c¸ch thanh cao víi triÕt lý s©u xa cña NT: Con ngêi hoµ hîp víi TN. *) Cñng cè, dÆn dß : - GV kh¸i qu¸t NDKT ®· häc - DÆn HS häc bµi ë nhµ. - ChuÈn bÞ buæi sau : ¤n vÒ v¨n häc trung ®¹i ( tiÕp theo ) ************************************************* Ngày dạy :………… Lớp Chuyên đề 7:(Tiết 18,19,20) V¨n häc : ¤n tËp vÒ v¨n häc trung ®¹i Nguyễn Thị Loan (tiÕp) Trường THCS Ngô Quyền – Sơn Tây – Hà Nội