Tài liệu Truyện kiều - nguyễn du

1 TRUYÏÅN KIÏÌU MUC Å LUC Å Nguyïîn Du.................................................................................................2 Truyïån Kiïìu...............................................................................................4 Kiïìu thùm möå Àaåm Tiïn ......................................................................5 Kiïìu gùåp Kim Troång............................................................................13 Kiïìu baán mònh chuöåc cha....................................................................23 Kiïìu rúi vaâo tay Tuá baâ vaâ Maä Giaám Sinh .........................................30 Kiïìu mùæc lûâa Súã Khanh ......................................................................39 Kiïìu gùåp Thuác Sinh.............................................................................46 Kiïìu vaâ Hoaån Thû ...............................................................................53 Kiïìu vaâ Hoaån Thû (tiïëp) .....................................................................61 Kiïìu gùåp Tûâ Haãi ..................................................................................71 Tûâ Haãi mùæc lûâa Höì Tön Hiïën, Kiïìu tûå vêîn.......................................84 Kim Troång ài tòm Kiïìu ........................................................................94 Kiïìu - Kim Troång àoaân tuå .................................................................102 http://www.ebooks.vdcmedia.com 2 NGUYÏÎN DU NGUYÏN Î DU (1766 - 1820) Hiïåu laâ Töë Nhû, Thanh Hiïn, con Nguyïîn Nghiïîm, laâng Tiïn Àiïìn, huyïån Nghi Xuên (Nghïå Tônh) vùn chûúng vûúåt hùèn baån beâ, nhûng hoåc võ chó laâ tam trûúâng (tuá taâi). Nguyïîn Du gùåp nhiïìu khoá khùn höìi con thanh niïn. Mûúâi möåt tuöíi möì cöi cha, mûúâi ba tuöíi mêët meå, suöët àúâi trai treã ùn nhúâ úã àêåu: hoùåc úã nhaâ anh ruöåt (Nguyïîn Khaãn), nhaâ anh vúå (Àoaân Nguyïîn Tuêën), coá luác laâm con nuöi möåt voä quan hoå Haâ, vaâ nhêån chûác nhoã: chaánh thuã hiïåu uyá. Do tònh hònh àêët nûúác biïën àöång, chñnh quyïìn Lï Trònh suåp àöí, Têy Sún queát saåch giùåc Thanh, hoå Nguyïîn Tiïn Àiïìn cuäng sa suát tiïu àiïìu: "Höìng Linh vö gia, huynh àïå taán". Nguyïîn Du traãi qua 10 nùm gioá buåi. Nùm 1802, ra laâm quan vúái triïìu Nguyïîn àûúåc thùng thûúãng rêët nhanh, tûâ tri huyïån lïn àïën tham tri (1815), coá àûúåc cûã laâm chaánh sûá sang Taâu (1813). Öng mêët vò bïånh thúâi khñ (dõch taã), khöng tröëi trùng g ò, àuáng vaâo luác sùæp sûãa laâm chaánh sûá sang nhaâ Thanh lêìn thûá hai. Nguyïîn Du coá nhiïìu taác phêím. Thú chûä Haán nhû Thanh Hiïn thi têåp, Nam trung taåp ngêm, Bùæc haânh taåp luåc. Caã ba têåp naây, nay múái goáp àûúåc 249 baâi nhúâ cöng sûác sûu têìm cuãa nhiïìu ngûúâi. Lúâi thú àiïu luyïån, nhiïìu baâi phaãn aánh hiïån thûåc bêët cöng trong xaä höåi, biïíu löå tònh thûúng xoát àöëi vúái caác naån nhên, phï phaán caác nhên vêåt chñnh diïån vaâ phaãn diïån trong lõch sûã Trung Quöëc, möåt caách sùæc saão. http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU 3 Möåt söë baâi nhû Phaãn chiïu höìn, Thaái Bònh maåi ca giaã, Long thaânh cêìm giaã ca àaä thïí hiïån roä rïåt loâng ûu aái trûúác vêån mïånh con ngûúâi. Nhûäng baâi viïët vïì Thùng Long, vïì quï hûúng vaâ caãnh vêåt úã nhûäng núi Nguyïîn Du àaä ài qua àïìu toaát lïn nöîi ngêåm nguâi dêu bïí. Nguyïîn Du cuäng coá gùæn boá vúái cuöåc söëng nöng thön, khi vúái phûúâng sùn thò tûå xûng laâ Höìng Sún liïåp höå, khi vúái phûúâng chaâi thò tûå xûng laâ Nam Haãi àiïëu àöì. Öng coá nhûäng baâi ca dên ca nhû Thaác lúâi con trai phûúâng noán, baâi vùn tïë nhû Vùn tïë söëng hai cö gaái Trûúâng Lûu, chûáng toã öng àaä tham gia sinh hoaåt vùn nghïå dên gian vúái caác phûúâng vaãi, phûúâng thuã cöng úã Nghïå Tônh. Taác phêím tiïu biïíu cho thiïn taâi Nguyïîn Du laâ Àoaån trûúâng tên thanh vaâ Vùn tïë thêåp loaåi chuáng sinh, àïìu viïët bùçng quöëc êm. Àoaån trûúâng tên thanh àûúåc goåi phöí biïën laâ Truyïån Kiïìu, laâ möåt truyïån thú luåc baát. Caã hai taác phêím àïìu xuêët sùæc, traân trïì tinh thêìn nhên àaåo chuã nghôa, phaãn aánh sinh àöång xaä höåi bêët cöng, cuöåc àúâi dêu bïí. Taác phêím cuäng cho thêëy möåt trònh àöå nghïå thuêåt bêåc thêìy. Truyïån Kiïìu àoáng möåt vai troâ quan troång trong sinh hoaåt vùn hoaá Viïåt Nam. Nhiïìu nhên vêåt trong Truyïån Kiïìu trúã thaânh àiïín hònh cho nhûäng mêîu ngûúâi trong xaä höåi cuä, mang nhûäng tñnh caách tiïu biïíu Súã Khanh, Hoaån Thû, Tûâ Haãi, vaâ àïìu ài vaâo thaânh ngûä Viïåt Nam. Khaã nùng khaái quaát cuãa nhiïìu caãnh tònh, ngön ngûä, trong taác phêím khiïën cho quêìn chuáng tòm àïën Truyïån Kiïìu, nhû tòm möåt àiïìu dûå baáo. Boái Kiïìu rêët phöí biïën trong quêìn chuáng ngaây xûa. Ca nhaåc dên gian coá daång Lêíy Kiïìu. Sên khêëu dên gian coá troâ Kiïìu. Höåi hoåa coá nhiïìu tranh Kiïìu. Thú võnh Kiïìu nhiïìu khöng kïí xiïët. Giai thoaåi xung quanhi cuäng rêët phong phuá. Tuöìng Kiïìu, caãi lûúng Kiïìu, phim Kiïìu cuäng ra àúâi. Nhiïìu cêu, nhiïìu ngûä trong Truyïån Kiïìu àaä lêîn vaâo kho taâng ca dao, tuåc ngûä. Tûâ xûa àïën nay, Truyïån Kiïìu àaä laâ àêìu àïì cho nhiïìu cöng trònh nghiïn cûáu, bònh luêån vaâ nhûäng cuöåc buát chiïën. Ngay khi Truyïån Kiïìu àûúåc cöng böë (àêìu thïë kyã XIX) úã nhiïìu trûúâng hoåc cuãa caác nho sô, nhiïìu vùn àaân, thi xaä àaä coá trao àöíi vïì nöåi dung vaâ nghïå thuêåt cuãa taác phêím. Àêìu thïë kyã XX, cuöåc tranh luêån vïì Truyïån Kiïìu caâng söi nöíi, quan troång nhêët laâ cuöåc phï phaán cuãa caác nhaâ chñ sô Ngö Àûác Kïë, http://www.ebooks.vdcmedia.com NGUYÏÎN DU 4 Huyânh Thuác Khaáng phaãn àöëi phong traâo cöí xuyá Truyïån Kiïìu do Phaåm Quyânh àïì xûúáng (1924). Nùm 1965, Nguyïîn Du chñnh thûác àûúåc nhaâ nûúác laâm lïî kyã niïåm, Höåi àöìng hoaâ bònh thïë giúái ghi tïn öng trong danh saách nhûäng nhaâ vùn hoaá thïë giúái. Nhaâ lûu niïåm Nguyïîn Du àûúåc xêy dûång úã laâng quï öng xaä Tiïn Àiïìn. Trûúâng viïët vùn àïí àaâo taåo nhûäng cêy buát múái mang tïn öng. http://www.ebooks.vdcmedia.com 5 TRUYÏÅN KIÏÌU TRUYÏN Å KI ÏU Ì (Nguyïîn Du) Kiïìu thùm möå Àaåm Tiïn 1..Trùm nùm trong coäi ngûúâi ta, Chûä taâi chûä mïånh kheáo laâ gheát nhau. Traãi qua möåt cuöåc bïí dêu, Nhûäng àiïìu tröng thêëy maâ àau àúán loâng. 5.. Laå gò bó sùæc tû phong, Trúâi xanh quen thoái maá höìng àaánh ghen. Caão thúm lêìn giúã trûúác àeân, Phong tònh coá luåc coân truyïìn sûã xanh. Rùçng nùm Gia Tônh triïìu Minh, 10.. Böën phûúng phùèng lùång, hai kinh vûäng vaâng. Coá nhaâ viïn ngoaåi hoå Vûúng, Gia tû nghô cuäng thûúâng thûúâng bûåc trung. Möåt trai con thûá röët loâng, Vûúng Quan laâ chûä, nöëi doâng nho gia. 15. Àêìu loâng hai aã töë nga, Thuáy Kiïìu laâ chõ, em laâ Thuáy Vên. Mai cöët caách, tuyïët tinh thêìn, Möåt ngûúâi möåt veã, mûúâi phên veån mûúâi. Vên xem trang troång khaác vúâi, http://www.ebooks.vdcmedia.com 6 NGUYÏÎN DU 20. Khuön trùng àêìy àùån, neát ngaâi núã nang. Hoa cûúâi ngoåc thöët àoan trang, Mêy thua nûúác toác, tuyïët nhûúâng maâu da. Kiïìu caâng sùæc saão, mùån maâ, So bïì taâi, sùæc, laåi laâ phêìn hún. 25.. Laân thu thuãy, neát xuên sún, Hoa ghen thua thùæm, liïîu húân keám xanh. Möåt, hai nghiïng nûúác nghiïng thaânh, Sùæc àaânh àoâi möåt, taâi àaânh hoåa hai. Thöng minh vöën sùén tû trúâi, 30.. Pha nghïì thi hoåa, àuã muâi ca ngêm. Cung thûúng laâu bêåc nguä êm, Nghïì riïng ùn àûát Höì cêìm möåt trûúng. Khuác nhaâ tay lûåa nïn chûúng, Möåt thiïn baåc mïånh, laåi caâng naäo nhên. 35.. Phong lûu rêët mûåc höìng quêìn, Xuên xanh sêëp xó túái tuêìn cêåp kï Ïm àïìm trûúáng ruã ma ân che, Tûúâng àöng ong bûúám ài vïì mùåc ai. Ngaây xuên con eán àûa thoi, 40.. Thiïìu quang chñn chuåc àaä ngoaâi saáu mûúi. Coã non xanh têån chên trúâi, Caânh lï trùæng àiïím möåt vaâi böng hoa. Thanh minh trong tiïët thaáng ba, Lïî laâ taão möå, höåi laâ àaåp Thanh. 45.. Gêìn xa nö nûác yïën anh, Chõ em sùæm sûãa böå haânh chúi xuên. Dêåp dòu taâi tûã, giai nhên, Ngûåa xe nhû nûúác aáo quêìn nhû nïm. Ngöín ngang goâ àöëng keáo lïn, 50.. Thoi vaâng voá rùæc tro tiïìn giêëy bay. Taâ taâ boáng ngaã vïì têy, Chõ em thú thêín dan tay ra vïì. Bûúác dêìn theo ngoån tiïíu khï, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU Lêìn xem phong caãnh coá bïì thanh thanh. 55.. Nao nao doâng nûúác uöën quanh, Dõp cêìu nho nhoã cuöëi ghïình bùæc ngang. Seâ seâ nêëm àêët bïn àaâng, Daâu daâu ngoån coã nûãa vaâng nûãa xanh. Rùçng: Sao trong tiïët thanh minh, 60.. Maâ àêy hûúng khoái vùæng tanh thïë maâ? Vûúng Quan múái dêîn gêìn xa: Àaåm Tiïn naâng êëy xûa laâ ca nhi. Nöíi danh taâi sùæc möåt thò, Xön xao ngoaâi cûãa hiïëm gò yïën anh. 65.. Kiïëp höìng nhan coá mong manh, Nûãa chûâng xuên thoùæt gaäy caânh thiïn hûúng. Coá ngûúâi khaách úã viïîn phûúng, Xa nghe cuäng nûác tiïëng naâng tòm chúi. Thuyïìn tònh vûâa gheá túái núi, 70.. Thò àaâ trêm gêîy bònh rúi bao giúâ. Buöìng khöng laånh ngùæt nhû túâ, Dêëu xe ngûåa àaä rïu lúâ múâ xanh. Khoác than khön xiïët sûå tònh, Kheáo vö duyïn êëy laâ mònh vúái ta. 75.. Àaä khöng duyïn trûúác chùng maâ, Thò chi chuát ûúác goåi laâ duyïn sau. Sùæm xanh nïëp tûã xe chêu, Vuâi nöng möåt nêëm mùåc dêìu coã hoa. Traãi bao thoã lùån aác taâ, 80.. êëy möì vö chuã, ai maâ viïëng thùm! Loâng àêu sùén möëi thûúng têm, Thoùæt nghe Kiïìu àaä àêìm àêìm chêu sa. Àau àúán thay phêån àaân baâ! Lúâi rùçng baåc mïånh cuäng laâ lúâi chung. 85.. Phuä phaâng chi bêëy hoaá cöng, Ngaây xanh moân moãi maá höìng phöi pha. Söëng laâm vúå khùæp ngûúâi ta, Kheáo thay thaác xuöëng laâm ma khöng chöìng. http://www.ebooks.vdcmedia.com 7 NGUYÏÎN DU Naâo ngûúâi phûúång chaå loan chung, 90.. Naâo ngûúâi tñch luåc tham höìng laâ ai ? àaä khöng keã àoaái ngûúâi hoaâi, Sùén àêy ta kiïëm möåt vaâi neán hûúng. Goåi laâ gùåp gúä giûäa àûúâng, Hoåa laâ ngûúâi dûúái suöëi vaâng biïët cho. 95.. Lêìm rêìm khêën khûáa nhoã to, Suåp ngöìi vaâi gêåt trûúác möì bûúác ra. Möåt vuâng coã aáy boáng taâ, Gioá hiu hiu thöíi möåt vaâi böng lau. Ruát trêm sùén giùæt maái àêìu, 100.. Vaåch da cêy võnh böën cêu ba vêìn. Laåi caâng mï mêín têm thêìn Laåi caâng àûáng lùång têìn ngêìn chùèng ra. Laåi caâng uã döåt neát hoa, Sêìu tuön àûát nöëi, chêu sa vùæn daâi. 105.. Vên rùçng: Chõ cuäng nûåc cûúâi, Kheáo dû nûúác mùæt khoác ngûúâi àúâi xûa. Rùçng: Höìng nhan tûå thuúã xûa, Caái àiïìu baåc mïånh coá chûâa ai àêu ? Nöîi niïìm tûúãng àïën maâ àau, 110.. Thêëy ngûúâi nùçm àoá biïët sau thïë naâo ? Quan rùçng: Chõ noái hay sao, Möåt lúâi laâ möåt vêån vaâo khoá nghe. úã àêy êm khñ nùång nïì, Boáng chiïìu àaä ngaã dêåm vïì coân xa. 115.. Kiïìu rùçng: Nhûäng àêëng taâi hoa, Thaác laâ thïí phaách, coân laâ tinh anh, Dïî hay tònh laåi gùåp tònh, Chúâ xem ùæt thêëy hiïín linh bêy giúâ. Möåt lúâi noái chûãa kõp thûa, 120..Phuát àêu trêån gioá cuöën cúâ àïën ngay. aâo aâo àöí löåc rung cêy, úã trong dûúâng coá hûúng bay ñt nhiïìu. http://www.ebooks.vdcmedia.com 8 TRUYÏÅN KIÏÌU Àeâ chûâng ngoån gioá lêìn theo, Dêëu giaây tûâng bûúác in rïu raânh raânh. 125.. Mùæt nhòn ai nêëy àïìu kinh, Naâng rùçng: Naây thûåc tinh thaânh chùèng xa. Hûäu tònh ta laåi gùåp ta, Chúá nïì u hiïín múái laâ chõ em. Àaä loâng hiïín hiïån cho xem,. 130. Taå loâng naâng laåi nöëi thïm vaâi lúâi. Loâng thú lai laáng böìi höìi, Göëc cêy laåi vaåch möåt baâi cöí thi. Duâng dùçng nûãa úã nûãa vïì, Nhaåc vaâng àêu àaä tiïëng n ghe gêìn gêìn. 135.. Tröng chûâng thêëy möåt vùn nhên, Loãng buöng tay khêëu bûúác lêìn dùåm bùng. àïì huïì lûng tuái gioá trùng, Sau chên theo möåt vaâi thùçng con con. Tuyïët in sùæc ngûåa cêu gioân, 140.. Coã pha maâu aáo nhuöåm non da trúâi. Neão xa múái toã mùåt ngûúâi, Khaách àaâ xuöëng ngûåa túái núi tûå tònh. Haâi vùn lêìn bûúác dùåm xanh, Möåt vuâng nhû thïí cêy quyânh caânh dao. 145.. Chaâng Vûúng quen mùåt ra chaâo, Hai Kiïìu e lïå neáp vaâo dûúái hoa. Nguyïn ngûúâi quanh quêët àêu xa, Hoå Kim tïn Troång vöën nhaâ trêm anh. Nïìn phuá hêåu, bêåc taâi danh, 150..Vùn chûúng nïët àêët, thöng minh tñnh trúâi. Phong tû taâi maåo toát vúâi, Vaâo trong phong nhaä, ra ngoaâi haâo hoa. Chung quanh vêîn àêët nûúác nhaâ, Vúái Vûúng Quan trûúác vêîn laâ àöìng thên. 155..Vêîn nghe thúm nûác hûúng lên, Möåt nïìn àöìng Tûúác khoaá xuên hai Kiïìu. Nûúác non caách mêëy buöìng thïu, http://www.ebooks.vdcmedia.com 9 10 NGUYÏÎN DU Nhûäng laâ tröåm nhúá thêìm yïu chöëc moâng. May thay giaãi cêëu tûúng phuâng, 160..Gùåp tuêìn àöë laá thoaã loâng tòm hoa. Boáng höìng nhaác thêëy neão xa, Xuên lan thu cuác mùån maâ caã hai. Ngûúâi quöëc sùæc, keã thiïn taâi, Tònh trong nhû àaä, mùåt ngoaâi coân e. 165.. Chêåp chúân cún tónh cún mï. Röën ngöìi chùèng tiïån, dûát vïì chón khön. Boáng taâ nhû giuåc cún buöìn, Khaách àaâ lïn ngûåa, ngûúâi coân ngheá theo. Dûúái cêìu nûúác chaãy trong veo, 170..Bïn cêìu tú liïîu boáng chiïìu thûúát tha. Kiïìu tûâ trúã goát trûúáng hoa, Mùåt trúâi gaác nuái chiïng àaâ thu khöng. Maãnh trùng chïnh chïëch doâm song, Vaâng gieo ngêën nûúác, cêy löìng boáng sên. 175..Haãi àûúâng laã ngoån àöng lên, Gioåt sûúng gieo nùång caânh xuên la àaâ. Möåt mònh lùång ngùæm boáng nga, Röån àûúâng gêìn vúái nöîi xa búâi búâi: Ngûúâi maâ àïën thïë thò thöi, 180..Àúâi phöìn hoa cuäng laâ àúâi boã ài! Ngûúâi àêu gùåp gúä laâm chi, Trùm nùm biïët coá duyïn gò hay khöng? Ngöín ngang trùm möëi bïn loâng, Nïn cêu tuyïåt diïåu nguå trong tñnh tònh. 185..Chïnh chïnh boáng nguyïåt xïë maânh, Tûåa nûúng bïn triïån möåt mònh thiu thiu. Thoùæt àêu thêëy möåt tiïíu kiïìu, Coá chiïìu thanh vêån, coá chiïìu thanh tên. Sûúng in mùåt, tuyïët pha thên, 190.. Sen vaâng laäng àaäng nhû gêìn nhû xa. Chaâo mûâng àoán hoãi doâ la: http://www.ebooks.vdcmedia.com 11 TRUYÏÅN KIÏÌU Àaâo nguyïn laåc löëi àêu maâ àïën àêy ? Thûa rùçng: Thanh khñ xûa nay, Múái cuâng nhau luác ban ngaây àaä quïn. 195..Haân gia úã meá têy thiïn, Dûúái doâng nûúác chaãy bïn trïn coá cêìu. Mêëy loâng haå cöë àïën nhau, Mêëy lúâi haå tûá neám chêu gieo vaâng. Vêng trònh höåi chuã xem tûúâng, 200.. Maâ sao trong söí àoaån trûúâng coá tïn. Êu àaânh quaã kiïëp nhên d uyïn, Cuâng ngûúâi möåt höåi, möåt thuyïìn àêu xa! Naây mûúâi baâi múái múái ra, Cêu thêìn laåi mûúån buát hoa veä vúâi. 205.. Kiïìu vêng lônh yá àïì baâi, Tay tiïn möåt vêîy àuã mûúâi khuác ngêm. Xem thú nûác núã khen thêìm: Giaá àaânh tuá khêíu cêím têm khaác thûúâng Vñ àem vaâo têåp àoaån Trûúâng 210.. Thò treo giaãi nhêët chi nhûúâng cho ai. Thïìm hoa khaách àaä trúã haâi, Naâng coân cêìm laåi möåt hai tûå tònh. Gioá àêu xõch bûác maânh maânh, Tónh ra múái biïët rùçng mònh chiïm bao. 215..Tröng theo naâo thêëy àêu naâo Hûúng thûâa dûúâng haäy ra vaâo àêu àêy. Möåt mònh lûúäng lûå canh chêìy, Àûúâng xa nghô nöîi sau naây maâ kinh. Hoa tröi beâo daåt àaä àaânh, 220.. Biïët duyïn mònh, biïët phêån mònh thïë thöi ! Nöîi riïng lúáp lúáp soáng döìi, Nghô àoâi cún laåi suåt suâi àoâi cún. Gioång Kiïìu rïìn rô trûúáng loan, Nhaâ Huyïn chúåt tónh hoãi: Cún cúá gò ? 225..Cúá sao trùçn troåc canh khuya, Maâu hoa lï haäy dêìm dïì gioåt mûa ? http://www.ebooks.vdcmedia.com NGUYÏÎN DU Thûa rùçng: Chuát phêån ngêy thú, Dûúäng sinh àöi núå toác tú chûa àïìn. Buöíi ngaây chúi maã àaåm Tiïn, 230.. Nhùæp ài thoùæt thêëy ûáng liïìn chiïm bao. àoaån trûúâng laâ söë thïë naâo, Baâi ra thïë êëy, võnh vaâo thïë kia. Cûá trong möång triïåu maâ suy, Phêån con thöi coá ra gò mai sau ! 235.. Daåy rùçng: Möång triïåu cúá àêu, Böîng khöng mua naäo chuöëc sêìu nghô nao. Vêng lúâi khuyïn giaãi thêëp cao, Chûa xong àiïìu nghô àaä daâo maåch Tûúng. Ngoaâi song thoã theã oanh vaâng, 240.. Naách tûúâng böng liïîu bay ngang trûúác maânh. Hiïn taâ gaác boáng chïnh chïnh, Nöîi riïng, riïng traånh têëc riïng möåt mònh. Cho hay laâ thoái hûäu tònh, Àöë ai gúä möëi tú maânh cho xong. http://www.ebooks.vdcmedia.com 12 13 TRUYÏÅN KIÏÌU Kiïìu gùåp Kim Troång 245.. Chaâng Kim tûâ laåi thû song, Nöîi naâng canh caánh bïn loâng biïëng khuêy. Sêìu àong caâng lùæc caâng àêìy, Ba thu döìn laåi möåt ngaây daâi ghï. Mêy Têìn khoáa kñn song the, 250.. Buåi höìng leäo àeäo ài vïì chiïm bao. Tuêìn trùng khuyïët, àôa dêìu hao, Mùåt mú tûúãng mùåt, loâng ngao ngaán loâng. Buöìng vùn húi giaá nhû àöìng, Truác se ngoån thoã, tú chuâng phñm loan. 255.. Maânh Tûúng phêët phêët gioá àaân, Hûúng gêy muâi nhúá, traâ khan gioång tònh. Vò chùng duyïn núå ba sinh, Thò chi àem thoái khuynh thaânh trïu ngûúi. Bêng khuêng nhúá caãnh, nhúá ngûúâi, 260.. Nhúá núi kyâ ngöå vöåi dúâi chên ài. Möåt vuâng coã moåc xanh rò, Nûúác ngêm trong vùæt, thêëy gò nûäa àêu ! Gioá chiïìu nhû gúåi cún sêìu, Vi lö hiu hùæt nhû maâu khaãy trïu. 265.. Nghïì riïng nhúá ñt tûúãng nhiïìu, Xùm xùm àeâ neão Lam Kiïìu lêìn sang. Thêm nghiïm kñn cöíng cao tûúâng, http://www.ebooks.vdcmedia.com 14 NGUYÏÎN DU Caån doâng laá thùæm dûát àûúâng chim xanh. Lú thú tú liïîu buöng maânh, 270.. Con oanh hoåc noái trïn caânh móa mai. Mêëy lêìn cûãa àoáng then caâi, àêìy thïìm hoa ruång, biïët ngûúâi úã àêu ? Têìn ngêìn àûáng suöët giúâ lêu, Daåo quanh chúåt thêëy maái sau coá nhaâ. 275.. Laâ nhaâ Ngö Viïåt thûúng gia, Buöìng khöng àïí àoá ngûúâi xa chûa vïì. Lêëy àiïìu du hoåc hoãi thuï, Tuái àaân cùåp saách àïì huïì doån sang. Coá cêy, coá àaá sùén saâng, 280.. Coá hiïn Laäm thuáy, neát vaâng chûa phai. Mûâng thêìm chöën êëy chûä baâi, Ba sinh êu hùèn duyïn trúâi chi àêy. Song höì nûãa kheáp caánh mêy, Tûúâng àöng gheá mùæt ngaây ngaây hùçng tröng. 285.. Têëc gang àöìng toãa nguyïn phong, Tuyïåt muâ naâo thêëy boáng höìng vaâo ra. Nhêîn tûâ quaán khaách lên la, Tuêìn trùng thêëm thoùæt nay àaâ thïm hai. Caách tûúâng phaãi buöíi ïm trúâi, 290.. Dûúái àaâo dûúâng coá boáng ngûúâi thûúát tha. Buöng cêìm xöëc aáo vöåi ra, Hûúng coân thúm nûác, ngûúâi àaâ vùæng tanh. Lêìn theo tûúâng gêëm daåo quanh, Trïn àaâo nhaác thêëy möåt caânh kim thoa. 295.. Giú tay cêët lêëy vïì nhaâ: Naây trong khuï caác àêu maâ àïën àêy ? Ngêîm xem ngûúâi êëy baáu naây, Chùèng duyïn chûa dïî vaâo tay ai cêìm ! Trïn tay ngùæm nghña mûâng thêìm 300.. Haäy coân thoang thoaãng hûúng trêìm chûa phai. Tan sûúng àaä thêëy boáng ngûúâi, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU Quanh tûúâng ra yá tòm toâi ngêín ngú. Sinh àaâ coá yá àúåi chúâ, Caách tûúâng lïn tiïëng xa àûa ûúám loâng: 305.. Thoa àêu bùæt àûúåc hû khöng, Biïët àêu Húåp Phöë maâ mong chêu vïì ? Tiïëng Kiïìu nghe loåt bïn kia: Ún loâng quên tûã saá gò cuãa rúi. Chiïëc thoa naâo cuãa mêëy mûúi, 310.Maâ loâng troång nghôa khinh taâi xiïët bao! Sinh rùçng: Lên lyá ra vaâo, Gêìn àêy naâo phaãi ngûúâi naâo xa xöi. Àûúåc raây nhúâ chuát thúm rúi, Kïí àaâ thiïíu naäo loâng ngûúâi bêëy nay! 315. Bêëy lêu múái àûúåc möåt ngaây, Dûâng chên gaån chuát niïìm têy goåi laâ. Vöåi vïì thïm lêëy cuãa nhaâ, Xuyïën vaâng àöi chiïëc khùn laâ möåt vuöng. Bêåc mêy roán bûúác ngoån tûúâng, 320. Phaãi ngûúâi höm noå roä raâng chùèng nhe? Sûúång suâng giûä yá ruåt reâ, Keã nhòn roä mùåt ngûúâi e cuái àêìu. Rùçng: Tûâ ngêîu nhô gùåp nhau Thêìm tröng tröåm nghô bêëy lêu àaä chöìn. 325. Sûúng mai tñnh àaä ruä moân, Lêìn lûâa ai biïët haäy coân höm nay! Thaáng troân nhû gúãi cung mêy, Trêìn trêìn möåt phêån êëp cêy àaä liïìu! Tiïån àêy xin möåt hai àiïìu, 330. Àaâi gûúng soi àïën dêëu beâo cho chùng? Ngêìn ngûâ naâng múái thûa rùçng: Thoái nhaâ bùng tuyïët chêët hùçng phó phong, Duâ khi laá thùæm chó höìng, Nïn chùng thò cuäng taåi loâng meå cha. 335. Nùång loâ xoát liïîu vò hoa, Treã thú àaä biïët àêu maâ daám thûa! http://www.ebooks.vdcmedia.com 15 16 NGUYÏÎN DU Sinh rùçng: Raây gioá mai mûa, Ngaây xuên àaä dïî tònh cúâ mêëy khi! Duâ chùng xeát têëm tònh si, 340. Thiïåt àêy maâ coá ñch gò àïën ai? Chuát chi gùæn boá möåt hai, Cho àaânh röìi seä liïåu baâi möëi manh. Khuön thiïng duâ phuå têëc thaânh, Cuäng liïìu boã quaá xuên xanh möåt àúâi. 345. Lûúång xuên duâ quyïët heåp hoâi, Cöng àeo àuöíi chùèng thiïåt thoâi lùæm ru! Lùång nghe lúâi noái nhû ru, Chiïìu xuên dïî khiïën neát thu ngaåi nguâng. Rùçng: Trong buöíi múái laå luâng, 350. Nïí loâng coá leä cêìm loâng cho àang! Àaä loâng quên tûã àa mang, Möåt lúâi vaâng taåc àaá vaâng thuãy chung. Àûúåc lúâi nhû cúãi têëm loâng, Giúâ kim hoaân vúái khùn höìng trao tay. 355. Rùçng: Trùm nùm cuäng tûâ àêy, Cuãa tin goåi möåt chuát naây laâm ghi. Sùén tay khùn gêm quaåt quyâ, Vúái caânh thoa êëy tûác thò àöíi trao. Möåt lúâi vûâa gùæn têët giao, 360. Maái sau dûúâng coá xön xao tiïëng ngûúâi. Vöåi vaâng laá ruång hoa rúi, Chaâng vïì viïån saách naâng dúâi lêìu trang. Tûâ phen àaá biïët tuöíi vaâng, Tònh caâng thêëm thña daå caâng ngêín ngú. 365. Söng Tûúng möåt daãi nöng súâ, Bïn tröng àêìu noå bïn chúâ suöëi kia. Möåt tûúâng tuyïët trúã sûúng che. Tin xuên àêu dïî ài vïì cho nùng. Lêìn lêìn ngaây gioá àïm trùng, 370. Thûa höìng rêåm luåc àaä chûâng xuên qua. http://www.ebooks.vdcmedia.com 17 TRUYÏÅN KIÏÌU Ngaây vûâa sinh nhêåt ngoaåi gia, Trïn hai àûúâng dûúái nûäa laâ hai em. Tûng bûâng sùæm sûãa aáo xiïm, Biïån dêng möåt lïî xa àem têëc thaânh. 375. Nhaâ lan thanh vùæng möåt mònh, Ngêîm cú höåi ngöå àaä daânh höm nay. Thúâi trên thûác thûác sùén baây, Goát sen thoùn thoùæt daåo ngay maái tûúâng. Caách hoa seä dùång tiïëng vaâng, 380. Dûúái hoa àaä thêëy coá chaâng àûáng tröng: Traách loâng húâ hûäng vúái loâng, Lûãa hûúng chöëc àïí laånh luâng bêëy lêu. Nhûäng laâ àùæp nhúá àöíi sêìu, Tuyïët sûúng nhuöëm nûãa maái àêìu hoa rêm. 385. Naâng rùçng: Gioá bùæt mûa cêìm, Àaä cam tïå vúái tri êm bêëy chêìy. Vùæng nhaâ àûúåc buöíi höm nay, Lêëy loâng goåi chuát ra àêy taå loâng! Lêìn theo nuái giaã ài voâng, 390. Cuöëi tûúâng dûúâng coá neão thöng múái raâo. Xùæn tay múã khoáa àöång àaâo, Reä mêy tröng toã löëi vaâo Thiïn-thai. Mùåt nhòn mùåt caâng thïm tûúi, Bïn lúâi vaån phuác bïn lúâi haân huyïn. 395. Saánh vai vïì chöën thû hiïn, Goáp lúâi phong nguyïåt nùång nguyïìn non söng. Trïn yïn buát giaá thi àöìng, Àaåm thanh möåt bûác tranh tuâng treo trïn. Phong sûúng àûúåc veã thiïn nhiïn, 400. Mùåt khen neát buát caâng nhòn caâng tûúi. Sinh rùçng: Phaác hoåa vûâa röìi, Phêím àïì xin möåt vaâi lúâi thïm hoa. Tay tiïn gioá taáp mûa sa, Khoaãng trïn dûâng buát thaão vaâ böën cêu. 405. Khen: Taâi nhaã ngoåc phun chêu, http://www.ebooks.vdcmedia.com 18 NGUYÏÎN DU Naâng Ban aã Taå cuäng àêu thïë naây ! Kiïëp tu xûa vñ chûa daây, Phuác naâo nhùæc àûúåc giaá naây cho ngang ! Naâng rùçng: Tröåm liïëc dung quang, 410. Chùèng sên böåi ngoåc cuäng phûúâng kim mön . Nghô mònh phêån moãng caánh chuöìn, Khuön xanh biïët coá vuöng troân maâ hay ? Nhúá tûâ nùm haäy thú ngêy, Coá ngûúâi tûúáng sô àoaán ngay möåt lúâi: 415. Anh hoa phaát tiïët ra ngoaâi, Nghòn thu baåc mïånh möåt àúâi taâi hoa . Tröng ngûúâi laåi ngêîm àïën ta, Möåt dêìy möåt moãng biïët laâ coá nïn ?' Sinh rùçng: Giaãi cêëu laâ duyïn, 420. Xûa nay nhên àõnh thùæng nhiïn cuäng nhiïìu . Vñ duâ giaãi kïët àïën àiïìu, Thò àem vaâng àaá maâ liïìu vúái thên ! àuã àiïìu trung khuác ên cêìn, Loâng xuên phúi phúái cheán xuên taâng taâng. 425. Ngaây vui ngùæn chùèng àêìy gang, Tröng ra aác àaä ngêåm gûúng non àoaâi . Vùæng nhaâ chùèng tiïån ngöìi dai, Giaä chaâng naâng múái kñp dúâi song sa . àïën nhaâ vûâa thêëy tin nhaâ, 430. Hai thên coân dúã tiïåc hoa chûa vïì. Cûãa ngoaâi vöåi ruã reâm the, Xùm xùm bùng löëi vûúân khuya möåt mònh. Nhùåt thûa gûúng gioåi àêìu caânh, Ngoån àeân tröng loåt trûúáng huyânh hùæt hiu . 435. Sinh vûâa tûåa aán thiu thiu, Dúã chiïìu nhû tónh dúã chiïìu nhû mï . Tiïëng sen seä àöång giêëc hoâe, Boáng trùng àaä xïë hoa lï laåi gêìn. Bêng khuêng àónh Giaáp non Thêìn, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU 440. Coân ngúâ giêëc möång àïm xuên mú maâng. Naâng rùçng: Khoaãng vùæng àïm trûúâng, Vò hoa nïn phaãi àaánh àûúâng tòm hoa . Bêy giúâ roä mùåt àöi ta, Biïët àêu röìi nûäa chùèng laâ chiïm bao ? 445.Vöåi mûâng laâm lïî rûúác vaâo, àaâi sen nöëi saáp song àaâo thïm hûúng . Tiïn thïì cuâng thaão möåt chûúng, Toác mêy möåt moán dao vaâng chia àöi . Vêìng trùng vùçng vùåc giûäa trúâi, 450. Àinh ninh hai mùåt möåt lúâi song song . Toác tú cùn vùån têëc loâng, Trùm nùm taåc möåt chûä àöìng àïën xûúng . Cheán haâ saánh gioång quyânh tûúng, Daãi laâ hûúng löån bònh gûúng boáng löìng. 455. Sinh rùçng: Gioá maát trùng trong, Bêëy lêu nay möåt chuát loâng chûa cam . Chaây sûúng c hûa nïån cêìu Lam, Súå lêìn khên quaá ra saâm súä chùng ? Naâng rùçng: Höìng diïåp xñch thùçng, 460. Möåt lúâi cuäng àaä tiïëng rùçng tûúng tri . àûâng àiïìu nguyïåt noå hoa kia . Ngoaâi ra ai laåi tiïëc gò vúái ai . Rùçng: Nghe nöíi tiïëng cêìm àaâi, Nûúác non luöëng nhûäng lùæng tai Chung Kyâ. 465. Thûa rùçng: Tiïån kyä saá chi, àaä loâng daåy àïën daåy thò phaãi vêng . Hiïn sau treo sùén cêìm trùng, Vöåi vaâng Sinh àaä tay nêng ngang maây. Naâng rùçng: Nghïì moån riïng tay, 470. Laâm chi cho bêån loâng naây lùæm thên ! So dêìn dêy vuä dêy vùn, Böën dêy to nhoã theo vêìn cung thûúng . Khuác àêu Haán Súã chiïën trûúâng, Nghe ra tiïëng sùæt tiïëng vaâng chen nhau . http://www.ebooks.vdcmedia.com 19 20 NGUYÏÎN DU 475. Khuác àêu Tû maä Phûúång cêìu, Nghe ra nhû oaán nhû sêìu phaãi chùng ! Kï Khang naây khuác Quaãng lùng, Möåt rùçng lûu thuãy hai rùçng haânh vên . Qua quan naây khuác Chiïu Quên, 480. Nûãa phêìn luyïën chuáa nûãa phêìn tû gia . Trong nhû tiïëng haåc bay qua, Àuåc nhû tiïëng suöëi múái sa nûãa vúâi . Tiïëng khoan nhû gioá thoaãng ngoaâi, Tiïëng mau sêìm sêåp nhû trúâi àöí mûa . 485. Ngoån àeân khi toã khi múâ, Khiïën ngûúâi ngöìi àoá cuäng ngú ngêín sêìu . Khi tûåa göëi khi cuái àêìu, Khi voâ chñn khuác khi chau àöi maây . Rùçng: Hay thò thêåt laâ hay, 490. Nghe ra ngêåm àùæng nuöët cay thïë n aâo ! Lûåa chi nhûäng bêåc tiïu tao, Döåt loâng mònh cuäng nao nao loâng ngûúâi ? Rùçng: Quen mêët nïët ài röìi, Teã vui thöi cuäng tñnh trúâi biïët sao ! 495. Lúâi vaâng êm lônh yá cao, Hoåa dêìn dêìn búát chuát naâo àûúåc khöng . Hoa hûúng caâng toã thûác höìng, àêìu maây cuöëi mùæt caâng nöìng têëm yïu . Soáng tònh dûúâng àaä xiïu xiïu, 500. Xem trong êu yïëm coá chiïìu laã lúi . Thûa rùçng: àûâng lêëy laâm chúi, Deä cho thûa hïët möåt lúâi àaä nao ! Veã chi möåt àoáa yïu àaâo, Vûúân höìng chi daám ngùn raâo chim xanh . 505. Àaä cho vaâo bêåc böë kinh, àaåo toâng phu lêëy chûä trinh laâm àêìuå Ra tuöìng trïn Böåc trong dêu, Thò con ngûúâi êëy ai cêìu laâm chi ! http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU Phaãi àiïìu ùn xöíi úã thò, 510. Tiïët trùm nùm núä boã ài möåt ngaây ! Ngêîm duyïn kyâ ngöå xûa nay, Lûáa àöi ai àeåp laåi taây Thöi Trûúng . Mêy mûa àaánh àöí àaá vaâng, Quaá chiïìu nïn àaä chaán chûúâng yïën anh . 515. Trong khi chùæp caánh liïìn caânh, Maâ loâng reã ruáng àaä daânh möåt bïn . Maái têy àïí laånh hûúng nguyïìn, Cho duyïn àùçm thùæm ra duyïn beä baâng. Gieo thoi trûúác chùèng giûä giaâng, 520. Àïí sau nïn theån cuâng chaâng búãi ai ? Vöåi chi liïîu eáp hoa naâi, Coân thên ùæt laåi àïìn böìi coá khi ! Thêëy lúâi àoan chñnh dïî nghe, Chaâng caâng thïm nïí thïm vò mûúâi phên . 525. Boáng taâu vûâa laåt veã ngên, Tin àêu àaä thêëy cûãa ngùn goåi vaâo . Naâng thò vöåi trúã buöìng thïu, Sinh thò daåo goát sên àaâo bûúác ra . Cûãa saâi vûâa ngoã then hoa, 530. Gia àöìng vaâo gúãi thû nhaâ múái sang. àem tin thuác phuå tûâ àûúâng, Bú vú lûä thêën tha hûúng àïì huïì. Liïu dûúng caách trúã sún khï, Xuên àûúâng kñp goåi sinh vïì höå tang. 535. Maãng tin xiïët nöîi kinh hoaâng, Bùng mònh leãn trûúác àaâi trang tûå tònh. Goát àêìu moåi nöîi àinh ninh, Nöîi nhaâ tang toác nöîi mònh xa xöi: Sûå àêu chûa kõp àöi höìi, 540. Duyïn àêu chûa kõp möåt lúâi trao tú, Trùng thïì coân àoá trú trú, Daám xa xöi mùåt maâ thûa thúát loâng. Ngoaâi nghòn dùåm chöëc ba àöng, http://www.ebooks.vdcmedia.com 21 NGUYÏÎN DU Möëi sêìu khi gúä cho xong coân chêìy ! 545. Gòn vaâng giûä ngoåc cho hay, Cho àaânh loâng k eã chên mêy cuöëi trúâi . Tai nghe ruöåt röëi búâi búâi, Ngêåp ngûâng naâng múái giaäi lúâi trûúác sau: öng tú gheát boã chi nhau, 550. Chûa vui sum hoåp àaä sêìu chia phöi ! Cuâng nhau troát àaä nùång lúâi, Dêîu thay maái toác daám dúâi loâng tú ! Quaãn bao thaáng àúåi nùm chúâ, Nghô ngûúâi ùn gioá nùçm mûa xoát thêìm. 555.Àaä nguyïìn hai chûä àöìng têm, Trùm nùm thïì chùèng öm cêìm thuyïìn ai . Coân non coân nûúác coân daâi, Coân vïì coân nhúá àïën ngûúâi höm nay ! Duâng dùçng chûa núä rúâi tay, 560. Vêìng àöng tröng àaä àûáng ngay noác nhaâ. Ngaåi nguâng möåt bûúác möåt xa, Möåt lúâi trên troång chêu sa mêëy haâng. Buöåc yïn quaãy gaánh vöåi vaâng, Möëi sêìu xeã nûãa bûúác àûúâng chia hai . 565. Buöìn tröng phong caãnh quï ngûúâi, àêìu caânh quyïn nhùåt cuöëi trúâi nhaån thûa . Naäo ngûúâi cûä gioá tuêìn mûa, Möåt ngaây nùång gaánh tûúng tû möåt ngaây . Naâng coân àûáng tûåa hiïn têy, 570.. Chñn höìi vêën vñt nhû vêìy möëi tú. Tröng chûâng khoái ngêët song thûa, Hoa tröi traác thùæm, liïîu xú xaác vaâng. http://www.ebooks.vdcmedia.com 22 23 TRUYÏÅN KIÏÌU Kiïìu baán mònh chuöåc cha Têìn ngêìn daåo goát lêìu trang, Möåt àoaân mûâng thoå ngoaåi hûúng múái vïì, 575.. Haân huyïn chûa kõp giaäi dïì, Sai nha böîng thêëy böën bïì xön xao. Ngûúâi naách thûúác, keã tay àao; Àêìu trêu mùåt ngûåa aâo aâo nhû söi. Giaâ giang möåt laäo möåt trai, 580.. Möåt dêy vö laåi buöåc hai thêm tònh. Àêìy nhaâ vang tiïëng ruöìi xanh, Ruång rúâi khung dïåt, tan taânh goái may. Àöì tïë nhuyïîn, cuãa riïng têy, Saåch saânh sanh veát cho àêìy tuái tham. 585.. Àiïìu àêu bay buöåc ai laâm ? Naây ai dan dêåm, giêåt giaâm böîng dûng ? Hoãi ra sau múái biïët rùçng: Phaãi tïn xûng xuêët laâ thùçng baán tú. Möåt nhaâ hoaãng höët ngêín ngú, 590.. Tiïëng oan dêåy àêët, aán ngúâ loâa mêy. Haå tûâ van laåy suöët ngaây, Àiïëc tai lên tuêët, phuä tay töìi taân. Rûúâng cao ruát ngûúåc dêy oan, Dêîu laâ àaá cuäng naát gan, loå ngûúâi. 595.. Mùåt tröng àau àúán ruång rúâi, http://www.ebooks.vdcmedia.com NGUYÏÎN DU Oan naây coân möåt kïu trúâi, nhûng xa. Möåt ngaây laå thoái sai nha, Laâm cho khöëc haåi chùèng qua vò tiïìn. Sao cho cöët nhuåc veån tuyïìn, 600.. Trong khi ngöå biïën toâng quyïìn biïët sao ? Duyïn höåi ngöå, àûác cuâ lao, Bïn tònh bïn hiïëu, bïn naâo nùång hún ? Àïí lúâi thïå haãi minh sún, Laâm con trûúác phaãi àïìn ún sinh thaânh. 605.. Quyïët tònh naâng múái haå tònh: Deä cho àïí thiïëp baán mònh chuöåc cha ! Hoå Chung coá keã laåi giaâ, Cuäng trong nha dõch laåi laâ tûâ têm. Thêëy naâng hiïëu troång tònh thêm, 610.. Vò naâng nghô cuäng thûúng thêìm xoát vay. Tñnh baâi loát àoá luöìn àêy, Coá ba trùm laång viïåc naây múái xuöi. Haäy vïì taåm phoá giam ngoaâi, Dùån naâng qui liïåu trong àöi ba ngaây. 615.. Thûúng tònh con treã thú ngêy, Gùåp cún vaå gioá tai bay bêët kyâ! Àau loâng tûã biïåt sinh ly, Thên coân chùèng tiïëc, tiïëc gò àïën duyïn ! Haåt mûa saá nghô phêån heân, 620.. Liïìu àem têëc coã quyïët àïìn ba xuên. Sûå loâng ngoã vúái bùng nhên, Tin sûúng àöìn àaåi xa gêìn xön xao. Gêìn miïìn coá möåt muå naâo, Àûa ngûúâi viïîn khaách tòm vaâo vêën danh. 625.. Hoãi tïn rùçng: Maä Giaám sinh. Hoãi quï, rùçng: Huyïån Lêm Thanh cuäng gêìn. Quaá niïn traåc ngoaåi tûá tuêìn, Maây rêu nhùén nhuåi, aáo quêìn baãnh bao. Trûúác thêìy sau túá lao xao http://www.ebooks.vdcmedia.com 24 TRUYÏÅN KIÏÌU 630.. Nhaâ bùng àûa möëi rûúác vaâo lêìu trang. Ghïë trïn ngöìi toát söî saâng, Buöìng trong möëi àaä giuåc naâng kñp ra. Nöîi mòn h thïm tûác nöîi nhaâ, Thïìm hoa möåt bûúác, lïå hoa mêëy haâng ! 635.. Ngaåi nguâng giúån gioá e sûúng, Nhòn hoa boáng theån, tröng gûúng mùåt daây. Möëi caâng veán toác bùæt tay, Neát buöìn nhû cuác, àiïåu gêìy nhû mai. Àùæn ào cên sùæc cên taâi, 640.. e áp cung cêìm nguyïåt, thûã baâi quaåt thú. Mùån nöìng möåt veã möåt ûa, Bùçng loâng khaách múái tuây cú dùåt dòu. Rùçng: Mua ngoåc àïën Lam Kiïìu, Sñnh nghi xin daåy bao nhiïu cho tûúâng ? 645.. Möëi rùçng: àaáng giaá nghòn vaâng, Gêëp nhaâ nhúâ lûúång ngûúâi thûúng daám naâi. Coâ keâ búát möåt thïm hai, Giúâ lêu ngaä giaá vaâng ngoaâi böën trùm. Möåt lúâi thuyïìn àaä ïm dùçm 650.. Haäy àûa canh thiïëp trûúác cêìm laâm ghi. Àõnh ngaây naåp thaái vu qui, Tiïìn lûng àaä sùén viïåc gò chùèng xong ! Möåt lúâi cêåy vúái Chung cöng, Khêët tûâ taåm lônh Vûúng öng vïì nhaâ. 655.. Thûúng tònh con treã cha giaâ, Nhòn naâng öng nhûäng maáu sa ruöåt daâu: Nuöi con nhûäng ûúác vïì sau, Trao tú phaãi lûáa, gieo cêìu àaáng núi. Trúâi laâm chi cûåc bêëy trúâi, 660.. Naây ai vu thaác cho ngûúâi húåp tan ! Buáa ròu bao quaãn thên taân, Núä àêìy àoåa treã, caâng oan khöëc giaâ. Möåt lêìn sau trûúác cuäng laâ, Thöi thò mùåt khuêët chùèng thaâ loâng àau ! http://www.ebooks.vdcmedia.com 25 NGUYÏÎN DU 665.. Theo lúâi caâng chaãy doâng chêu, Liïìu mònh öng rùæp gieo àêìu tûúân g vöi. Vöåi vaâng keã giûä ngûúâi coi, Nhoã to naâng laåi tòm lúâi khuyïn can: Veã chi möåt maãnh höìng nhan, 670.. Toác tú chûa chuát àïìn ún sinh thaânh. Dêng thû àaä theån naâng Oanh, Laåi thua aã Lyá baán mònh hay sao ? Cöîi xuên tuöíi haåc caâng cao, Möåt cêy gaánh vaác biïët bao nhiïu caânh. 675.. Loâng tú duâ chùèng dûát tònh, Gioá mûa êu hùèn tan taânh nûoác non. Thaâ rùçng liïìu möåt thên con, Hoa duâ raä caánh, laá coân xanh cêy. Phêån sao àaânh vêåy cuäng vêìy, 680.. Cêìm nhû chùèng àêåu nhûäng ngaây coân xanh. Cuäng àûâng tñnh quêín lo quanh, Tan nhaâ laâ möåt thiïåt mònh laâ hai. Phaãi lúâi öng cuäng ïm tai, Nhòn nhau gioåt vùæn gioåt daâi ngöín ngang. 685.. Maái ngoaâi hoå Maä vûâa sang, Túâ hoa àaä kyá, cên vaâng múái trao. Trùng giaâ àöåc àõa laâm sao ? Cêìm dêy chùèng lûåa buöåc vaâo tûå nhiïn. Trong tay àaä sùén àöìng tiïìn, 690.. Dêìu loâng àöíi trùæng thay àen khoá gò ! Hoå Chung ra sûác giuáp vò, Lïî têm àaä àùåt, tuång kyâ cuäng xong. Viïåc nhaâ àaä taåm thong dong, Tinh kyâ giuåc giaä àaä mong àöå vïì. 695. Möåt mònh naâng ngoån àeân khuya, aáo dêìm gioåt lïå, toác xe möëi sêìu. Phêån dêìu, dêìu vêåy cuäng dêìu, Xoát loâng àeo àùèng bêëy lêu möåt lúâi! http://www.ebooks.vdcmedia.com 26 TRUYÏÅN KIÏÌU Cöng trònh kïí biïët mêëy mûúi. 700. Vò ta khùng khñt, cho ngûúâi dúã dang. Thïì hoa chûa raáo cheán vaâng, Löîi thïì thöi àaä phuå phaâng vúái hoa. Trúâi Liïu non nûúác bao xa. Nghô àêu reä cûãa chia nhaâ tûå töi. 705. Biïët bao duyïn núå thïì böìi. Kiïëp naây thöi thïë thò thöi coân gò. Taái sinh chûa dûát hûúng thïì. Laâm thên trêu ngûåa àïìn nghò truác mai. Núå tònh chûa traã cho ai, 710. Khöëi tònh mang xuöëng tuyïìn àaâi chûa tan. Nöîi riïng riïng nhûäng baâng hoaâng, Dêìu chong trùæng àôa lïå traân thêëm khùn. Thuáy Vên chúåt tónh giêëc xuên, Dûúái àeân gheá àïën ên cêìn hoãi han: 715. Cú trúâi dêu bïí àa àoan, Möåt nhaâ àïí chõ riïng oan möåt mònh, Cúá chi ngöìi nhêîn taân canh ? Nöîi riïng coân mùæc möëi tònh chi àêy? Rùçng: Loâng àûúng thöín thûác àêìy, 720. Tú duyïn coân vûúáng möëi naây chûa xong. Húã möi ra cuäng theån thuâng, Àïí loâng thò phuå têëm loâng vúái ai. Cêåy em, em coá chõu lúâi, Ngöìi lïn cho chõ laåy röìi seä thûa. 725. Giûäa àûúâng àûát gaánh tûúng tû, Loan giao chùæp möëi tú thûâa mùåc em. Kïí tûâ khi gùåp chaâng Kim, Khi ngaây quaåt ûúác, khi àïm cheán thïì. Sûå àêu soáng gioá bêët kyâ, 730. Hiïëu tònh khön leä hai bïì veån hai ! Ngaây xuên em haäy coân daâi, Xoát tònh maáu muã, thay lúâi nûúác non. Chõ duâ thõt naát xûúng moân, http://www.ebooks.vdcmedia.com 27 NGUYÏÎN DU Ngêåm cûúâi chñn suöëi haäy coân thúm lêy. 735. Chiïëc thoa vúái bûác túâ mêy, Duyïn naây thò giûä vêåt naây cuãa chung. Duâ em nïn vúå nïn chöìng, Xoát ngûúâi mïånh baåc, ùæt loâng chùèng quïn. Mêët ngûúâi coân chuát cuãa tin, 740. Phñm àaân vúái maãnh hûúng nguyïìn ngaây xûa. Mai sao dêìu coá bao giúâ. Àöët loâ hûúng êëy, so tú phñm naây. Tröng ra ngoån coã laá cêy, Thêëy hiu hiu gioá thò hay chõ vïì. 745. Höìn coân mang nùång lúâi thïì, Naát thên böì liïîu, àïìn nghò truác mai; Daå àaâi caách mùåt khuêët lúâi, Rêíy xin cheán nûúác cho ngûúâi thaác oan. Bêy giúâ trêm gêîy bònh tan, 750. Kïí laâm sao xiïët muön vaân aái ên. Trùm nghòn gûãi laåi tònh quên, Tú duyïn ngùæn nguãi coá ngêìn êëy thöi. Phêån sao phêån baåc nhû vöi, Àaä àaânh nûúác chêíy hoa tröi lúä laâng. 755. öi Kim lang! Húäi Kim lang! Thöi thöi thiïëp àaä phuå chaâng tûâ àêy! Caån lúâi höìn ngêët maáu say, Möåt húi lùång ngùæt àöi tay giaá àöìng. Xuên Huyïn chúåt tónh giêët nöìng, 760. Möåt nhaâ têëp nêåp, keã trong ngûúâi ngoaâi. Keã thang ngûúâi thuöëc búâi búâi, Múái dùçn cún vûång, chûa phai gioåt höìng. Hoãi: Sao ra sûå laå luâng? Kiïìu caâng nûác núã múã khöng ra lúâi. 765. Nöîi naâng Vên múái ró tai, Chiïëc thoa naây vúái túâ böìi úã àêy... Naây cha laâm löîi duyïn maây, http://www.ebooks.vdcmedia.com 28 TRUYÏÅN KIÏÌU Thöi thò nöîi êëy sau naây àaä em. Vò ai ruång caãi rúi kim, 770. Àïí con beâo nöíi mêy chòm vò ai. Lúâi con dùån laåi möåt hai, Dêîu moân bia àaá, daám sai têëc vaâng. Lêåy thöi, naâng laåi thûa chiïìng, Nhúâ cha traã àûúåc nghôa chaâng cho xuöi. 775. Saá chi thên phêån töi àoâi, Dêîu rùçng xûúng trùæng quï ngûúâi quaãn àêu. Xiïët bao kïí nöîi thaãm sêìu ! Khùæc canh àaä giuåc nam lêu mêëy höìi . Kiïåu hoa àêu àaä àïën ngoaâi, 780. Quaãn huyïìn àêu àaä giuåc ngûúâi sinh ly . Àau loâng keã úã ngûúâi ài, Lïå rúi thêëm àaá tú chia ruä tùçm. Trúâi höm mêy keáo töëi rêìm, Rêìu rêìu ngoån coã àêìm àêìm caânh sûúng. 785. Rûúác naâng vïì àïën truá phûúâng, Böën bïì xuên khoáa möåt naâng úã trong. Ngêåp ngûâng theån luåc e höìng, Nghô loâng laåi xoát xa loâng àoâi phen. Phêím tiïn rúi àïën tay heân, 790. Hoaâi cöng nùæng giûä mûa gòn vúái ai: Biïët thên àïën bûúác laåc loaâi, Nhõ àaâo thaâ beã cho ngûúâi tònh chung. Vò ai ngùn àoán gioá àöng, Thiïåt loâng khi úã àau loâng khi ài . 795. Truâng phuâng dêìu hoåa coá khi, Thên naây thöi coá coân gò maâ mong. Àaä sinh ra söë long àong, Coân mang lêëy kiïëp maá höìng àûúåc s ao ? Trïn yïn sùén coá con dao, 800. Giêëu cêìm naâng àaä goái vaâo cheáo khùn: Phoâng khi nûúác àaä àïën chên, Dao naây thò liïåu vúái thên sau naây . http://www.ebooks.vdcmedia.com 29 30 NGUYÏÎN DU Àïm thu möåt khùæc möåt chêìy, Bêng khuêng nhû tónh nhû say möåt mònh. http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU Kiïìu rúi vaâo tay Tuá baâ vaâ Maä Giaám Sinh 805. Chùèng ngúâ gaä Maä Giaám Sinh, Vêîn laâ möåt àûáa phong tònh àaä quen. Quaá chúi laåi gùåp höìi àen, Quen muâi laåi kiïëm ùn miïìn nguyïåt hoa . Lêìu xanh coá muå Tuá Baâ, 810. Laâng chúi àaä trúã vïì giaâ hïët duyïn. Tònh cúâ chùèng heån maâ nïn, Maåt cûa mûúáp àùæng àöi bïn möåt phûúâng. Chung lûng múã möåt ngöi haâng, Quanh nùm buön phêën baán hûúng àaä lïì. 815. Daåo tòm khùæp chúå thò quï, Giaã danh hêìu haå daåy nghïì ùn chúi . Ruãi may êu cuäng taåi trúâi, Àoaån trûúâng laåi choån mùåt ngûúâi vö duyïn. Xoát naâng chuát phêån thuyïìn quyïn, 820. Caânh hoa àem baán vaâo thuyïìn laái buön. Meåo lûâa àaä mùæc vaâo khuön, Sñnh nghi reã giaá nghïnh hön sùén ngaây . Mûâng thêìm: Cúâ àaä àïën tay ! Caâng nhòn veã ngoåc caâng say khuác vaâng. 825. Àaä nïn quöëc sùæc thiïn hûúng, Möåt cûúâi naây hùèn nghòn vaâng chùèng ngoa . Vïì àêy nûúác trûúác beã hoa, http://www.ebooks.vdcmedia.com 31 32 NGUYÏÎN DU Vûúng tön quyá khaách ùæt laâ àua nhau . Hùèn ba trùm laång keám àêu, 830. Cuäng àaâ vûâa vöën coân sau thò lúâi, Miïëng ngon kïì dïën têån núi, Vöën nhaâ cuäng tiïëc cuãa trúâi cuäng tham. àaâo tiïn àaä beán tay phaâm, Thò vin caânh quñt cho cam sûå àúâi ! 835. Dûúái trêìn mêëy mùåt laâng chúi, Chúi hoa àaä dïî mêëy ngûúâi biïët hoa . Nûúác voã lûåu maáu maâo gaâ, Mûúån maâu chiïu têåp laåi laâ coân nguyïn. Mêåp múâ àaánh lêån con àen, 840. Bao nhiïu cuäng bêëy nhiïu tiïìn mêët chi ? Muå giaâ hoùåc coá àiïìu gò, Liïìu cöng mêët möåt buöíi quyâ maâ thöi . Vaã àêy àûúâng xaá xa xöi, Maâ ta bêët àöång nûäa ngûúâi sinh nghi . 845. Tiïëc thay möåt àoáa traâ mi, Con ong àaä toã àûúâng ài löëi vïì. Möåt cún mûa gioá nùång nïì, Thûúng gò àïën ngoåc tiïëc gò àïën hûúng. Àïm xuên möåt giêëc mú maâng, 850. Àuöëc hoa àïí àoá, mùåc naâng nùçm trú . Gioåt riïng têìm taä tuön mûa, Phêìn cùm nöîi khaách phêìn dú nöîi mònh: Tuöìng chi laâ giöëng höi tanh, Thên nghòn vaâng àïí ö danh maá höìng. 855. Thöi coân chi nûäa maâ mong? Àúâi ngûúâi thöi thïë laâ xong möåt àúâi . Giêån duyïn tuãi phêån búâi búâi, Cêìm dao naâng àaä toan baâi quyïn sinh. Nghô ài nghô laåi möåt mònh: 860. Möåt mònh thò chúá hai tònh thò sao ? Sao dêìu sinh sûå thïë naâo, http://www.ebooks.vdcmedia.com 33 TRUYÏÅN KIÏÌU Truy nguyïn chùèng keão luåy vaâo song thên. Nöîi mònh êu cuäng giaän dêìn, Kñp chêìy thöi cuäng möåt lêìn maâ thöi . 865. Nhûäng laâ ào àùæn ngûúåc xuöi, Tiïëng gaâ nghe àaä gaáy söi maái tûúâng. Lêìu mai vûâa ruác coâi sûúng, Maä Sinh giuåc giaä vöåi vaâng ra ài . Àoaån trûúâng thay luác phên kyâ ! 870. Voá cêu khêëp khïính boáng xe gêåp ghïình. Bïì ngoaâi mûúâi dùåm trûúâng àònh, Vûúng öng múã tiïåc tiïîn haânh àûa theo . Ngoaâi thò chuã khaách dêåp dòu, Möåt nhaâ huyïn vúái möåt Kiïìu úã trong. 875. Nhòn caâng laä chaä gioåt höìng, Ró tai naâng múái giaäi loâng thêëp cao: Höí sinh ra phêån thú àaâo, Cöng cha nghôa meå kiïëp naâo traã xong? Lúä laâng nûúác àuåc buåi trong, 880. Trùm nùm àïí möåt têëm loâng tûâ àêy . Xem gûúng trong bêëy nhiïu ngaây, Thên con chùèng keão mùæc tay búåm giaâ ! Khi vïì boã vùæng trong nhaâ, Khi vaâo duâng dùæng khi ra vöåi vaâng. 885. Khi ùn khi noái lúä laâng, Khi thêìy khi túá xem thûúâng xem khinh. Khaác maâu keã quyá ngûúâi thanh, Ngêîm ra cho kyä nhû hònh con buön. Thöi con coân noái chi con? 890. Söëng nhúâ àêët khaách thaác chön quï ngûúâi ! Vûúng baâ nghe bêëy nhiïu lúâi, Tiïëng oan àaä muöën vaåch trúâi kïu lïn. Vaâi tuêìn chûa caån cheán khuyïn. Maái ngoaâi nghó àaä giuåc liïìn ruöíi xe . 895. Xoát con loâng nùång trò trò, Trûúác yïn öng àaä nùçn nò thêëp cao: http://www.ebooks.vdcmedia.com NGUYÏÎN DU Chuát thên yïëu liïîu tú àaâo, Rúáp nhaâ àïën nöîi giêën vaâo töi ngûúi . Tûâ àêy goác bïí bïn trúâi, 900. Nùæng mûa thui thuãi quï ngûúâi möåt thên. Nghòn têìm nhúâ boáng tuâng quên, Tuyïët sûúng che chúã cho thên caát àùçng. Caån lúâi khaách múái thûa rùçng: Buöåc chên thöi cuäng xñch thùçng nhiïåm trao . 905. Mai sau dêìu dïën thïë naâo, Kòa gûúng nhêåt nguyïåt noå dao quó thêìn ! Àuâng duâng gioá giuåc mêy vêìn, Möåt xe trong coäi höìng trêìn nhû bay . Tröng vúâi gaåt lïå chia tay, 910. Goác trúâi thùm thùèm àïm ngaây àùm àùm. Naâng thò dùåm khaách xa xùm, Baåc phau cêìu giaá àen rêìm ngaân mêy . Vi lö san saát húi may, Möåt trúâi thu àïí riïng ai möåt ngûúâi . 915. Dùåm khuya ngêët taånh muâ khúi, Thêëy trùng maâ theån nhûäng lúâi non söng. Rûâng thu tûâng biïëc xen höìng, Nghe chim nhû nhùæc têëm loâng thêìn hön. Nhûäng laâ laå nûúác laå non, 920. Lêm Truy vûâa möåt thaáng troân túái núi . Xe chêu dûâng baánh cûãa ngoaâi, Reâm trong àaä thêëy möåt ngûúâi bûúác ra . Thoùæt tröng nhúân nhúåt maâu da, Ùn gò cao lúán àêîy àaâ laâm sao ! 925. Trûúác xe lúi laã han chaâo, Vêng lúâi naâng múái bûúác vaâo têån núi . Bïn thò mêëy aã maây ngaâi, Bïn thò ngöìi böën nùm ngûúâi laâng chúi . Giûäa thò hûúng aán hùèn hoi, 930. Trïn treo möåt tûúång trùæng àöi löng maây . http://www.ebooks.vdcmedia.com 34 35 TRUYÏÅN KIÏÌU Lêìu xanh quen löëi xûa nay, Nghïì naây thò lêëy öng naây tiïn sû, Hûúng höm hoa súám phuång thúâ. Cö naâo xêëu vña coá thûa möëi haâng, 935. Cúãi xiïm löåt aáo söî saâng, Trûúác thêìn seä nguyïån maãnh hûúng lêìm rêìm. Àöíi hoa loát xuöëng chiïëu nùçm, Bûúám hoa bay laåi êìm êìm tûá vi ! Kiïìu coân ngú ngêín biïët gò, 940. Cûá lúâi laåy xuöëng muå thò khêën ngay: Cûãa haâng buön baán cho may, Àïm àïm Haân thûåc ngaây ngaây Nguyïn tiïu . Muön nghòn ngûúâi thêëy cuäng yïu, Xön xao oanh yïën rêåp ròu truác mai . 945. Tin nhaån vêín laá thû baâi, Àûa ngûúâi cûãa trûúác rûúác ngûúâi cûãa sau . Laå tai nghe chûãa biïët àêu, Xem tònh ra cuäng nhûäng maâu dúã dang. Lïî xong hûúng hoãa gia àûúâng, 950. Tuá Baâ vùæt noác lïn giûúâng ngöìi ngay. Daåy rùçng: Con laåy meå àêy, Laåy röìi sang laåy cêåu maây bïn kia. Naâng rùçng: Phaãi bûúác lûu ly, Phêån heân vêng àaä cam bïì tiïíu tinh. 955. Àiïìu àêu lêëy yïën laâm oanh, Ngêy thú chùèng biïët laâ danh phêån gò? Àuã àiïìu naåp thaái vu qui, Àaä khi chung chaå laåi khi àûáng ngöìi. Giúâ ra thay mùåt àöíi ngöi, 960. Daám xin gûãi laåi möåt lúâi cho minh. Muå nghe naâng noái hay tònh, Bêëy giúâ múái nöíi tam baânh muå lïn: Naây naây sûå àaä quaã nhiïn, Thöi àaâ cûúáp söëng chöìng min ài röìi. 965. Baão rùçng ài daåo lêëy ngûúâi, http://www.ebooks.vdcmedia.com 36 NGUYÏÎN DU Àem vïì rûúác khaách kiïëm lúâi maâ ùn. Tuöìng vö nghôa úã bêët nhên, Buöìn mònh trûúác àaä têìn mêìn thûã chúi. Maâu höì àaä mêët ài röìi, 970. Thöi thöi vöën liïëng ài àúâi nhaâ ma! Con kia àaä baán cho ta, Nhêåp ra phaãi cûá pheáp nhaâ tao àêy. Laäo kia coá giúã baâi bêy, Chùèng vùng vaâo mùåt maâ maây laåi nghe. 975. Cúá sao chõu töët möåt bïì, Gaái tú maâ àaä ngûáa nghïì súám sao? Phaãi laâm cho biïët pheáp tao! Chêåp bò tiïn rùæp sêën vaâo ra tay. Naâng rùçng: Trúâi thùèm àêët daây! 980. Thên naây àaä boã nhûäng ngaây ra ài. Thöi thò thöi coá tiïëc gò! Sùén dao tay aáo tûác thò giúã ra. Súå gan naát ngoåc liïìu hoa! Muå coân tröng mùåt naâng àaâ quaá tay. 985. Thûúng öi taâi sùæc bêåc naây, Möåt dao oan nghiïåt àûát dêy phong trêìn. Nöîi oan vúä lúã xa gêìn, Trong nhaâ ngûúâi chêåt möåt lêìn nhû nïm. Naâng thò bùçn bùåt giêëc tiïn, 990. Muå thò cêìm cêåp mùåt nhòn höìn bay. Vûåc naâng vaâo chöën hiïn têy, Cùæt ngûúâi coi soác chaåy thêìy thuöëc thang. Naâo hay chûa hïët trêìn duyïn, Trong mï dûúâng àaä àûáng bïn möåt naâng. 995. Ró rùçng: Nhên quaã dúã dang, Àaä toan tröën núå àoaån trûúâng àûúåc sao? Söë coân nùång núå maá àaâo, Ngûúâi dêìu muöën quyïët trúâi naâo àaä cho. Haäy xin hïët kiïëp liïîu böì, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU 1000. Söng Tiïìn àûúâng seä heån hoâ vïì sau. Thuöëc thang suöët möåt ngaây thêu, Giêëc mï nghe àaä daâu daâu vûâa tan. Tuá baâ chûåc sùén bïn maân, Lûåa lúâi khuyïn giaãi mún man gúä dêìn: 1005. Möåt ngûúâi dïî coá mêëy thên! Hoa xuên àûúng nhuåy, ngaây xuên coân daâi. Cuäng laâ lúä möåt lêìm hai, Àaá vaâng sao núä eáp naâi mûa mêy! Lúä chûn troát àaä vaâo àêy, 1010. Khoáa buöìng xuên àïí àúåi ngaây àaâo non. Ngûúâi coân thò cuãa haäy coân, Tòm núi xûáng àaáng laâ con caái nhaâ. Laâm chi töåi baáo oaán gia, Thiïåt mònh maâ haåi àïën ta hay gò? 1015. Kïì tai mêëy möîi nùçn nò, Naâng nghe dûúâng cuäng thõ phi raåch roâi. Vaã suy thêìn möång mêëy lúâi, Tuác nhên êu cuäng coá trúâi úã trong. Kiïëp naây núå traã chûa xong, 1020. Laâm chi thïm möåt núå chöìng kiïëp sau! Lùång nghe, thêëm thña goát àêìu, Thûa rùçng: Ai coá muöën àêu thïë naây? àûúåc nhû lúâi, thïë laâ may, Hùèn rùçng mai coá nhû raây cho chùng! 1025. Súå khi ong bûúám àaäi àùçng, Àïën àiïìu söëng àuåc, sao bùçng thaác trong! Muå rùçng: Con haäy thong dong, Phaãi àiïìu loâng laåi döëi loâng maâ chúi! Mai sau úã chùèng nhû lúâi, 1030. Trïn àêìu coá boáng mùåt trúâi raång soi. Thêëy lúâi quyïët àoaán hùèn hoi, Àaânh loâng, naâng cuäng seä nguöi nguöi dêìn. Trûúác lêìu Ngûng bñch khoáa xuên, Veã non xa, têëm trùng gêìn, úã chung. http://www.ebooks.vdcmedia.com 37 38 NGUYÏÎN DU 1035. Böën bïì baát ngaát xa tröng, Caát vaâng cöìn noå, buåi höìng dùåm kia. Beä baâng mêy súám àeân khuya, Nûãa tònh, nûãa caãnh nhû chia têëm loâng. Tûúãng ngûúâi dûúái nguyïåt cheán àöìng, 1040. Tin sûúng luöëng nhûäng raây tröng mai chúâ. Bïn trúâi goác bïí bú vú, Têëm son göåt rûãa bao giúâ cho phai. Xoát ngûúâi tûåa cûãa höm mai, Quaåt nöìng êëp laånh, nhûäng ai àoá giúâ ? 1045. Sên Lai caách mêëy nùæng mûa, Coá khi göëc tûã àaä vûâa ngûúâi öm? Buöìn tröng cûãa bïí chiïìu höm, Thuyïìn ai thêëp thoaáng caánh buöìm xa xa ? Buöìn tröng ngoån nûúác múái sa, 1050. Hoa tröi man maác, biïët laâ vïì àêu? Buöìn tröng nöåi coã daâu daâu, Chên mêy mùåt àêët möåt maâu xanh xanh. Buöìn tröng gioá cuöën mùåt ghïình êìm êìm tiïëng soáng kïu quanh ghïë ngöìõ 1055. Chung quanh nhûäng nûúác non ngûúâi, Àau loâng lûu laåc, nïn vaâi böën cêu . http://www.ebooks.vdcmedia.com 39 TRUYÏÅN KIÏÌU Kiïìu mùæc lûâa Súã Khanh Ngêåm nguâi ruã bûúác reâm chêu, Caách tûúâng, nghe coá tiïëng àêu hoåa vêìn. Möåt chaâng vûâa traåc thanh xuên, 1060. Hònh dong chaãi chuöët, aáo khùn dõu daâng. Nghô rùçng cuäng maåch thû hûúng, Hoãi ra múái biïët rùçng chaâng Súã Khanh. Boáng Nga thêëp thoaáng dûúái maânh, Tröng naâng, chaâng cuäng ra tònh àeo àai . 1065. Than öi ! sùæc nûúác hûúng trúâi, Tiïëc cho àêu böîng laåc loaâi àïën àêy ? Giaá àaânh trong nguyïåt trïn mêy, Hoa sao, hoa kheáo àoåa àaây bêëy hoa ? Tûác gan riïng giêån trúâi giaâ, 1070. Loâng naây ai toã cho ta, húäi loâng? Thuyïìn quyïn vñ biïët anh huâng, Ra tay thaáo cuäi, söí löìng nhû chúi ! Song thu àaä kheáp caánh ngoaâi, Tai coân àöìng voång mêëy lúâi sùæt àanh. 1075. Nghô ngûúâi thöi laåi nghô mònh, Caám loâng chua xoát, nhaåt tònh chú vú . Nhûäng laâ lêìn lûäa nùæng mûa, Kiïëp phong trêìn biïët bao giúâ múái thöi ? Àaánh liïìu nhùæn möåt hai lúâi, http://www.ebooks.vdcmedia.com NGUYÏÎN DU 1080. Nhúâ tay tïë àöå vúát ngûúâi trêìm luên. Maãnh tiïn kïí hïët xa gêìn, Nöîi nhaâ baáo àaáp, nöîi thên laåc loaâi . Tan sûúng vûâa raång ngaây mai, Tiïån höìng naâng múái nhùæn lúâi gûãi sang. 1085. Trúâi têy laäng àaäng boáng vaâng, Phuác thû àaä thêëy tin chaâng àïën núi . Múã xem möåt bûác tiïn mai, Raânh raânh tñch viïåt coá hai chûä àïì . Lêëy trong yá tûá maâ suy: 1090. Ngaây hai mûúi möët, tuêët thò phaãi chùng? Chim höm thoi thoát vïì rûâng, Àoáa traâ mi àaä ngêåm trùng nûãa vaânh. Tûúâng àöng lay àöång boáng caânh, Reä song, àaä thêëy Súã Khanh leãn vaâo . 1095. Sûúång suâng àaánh daån ra chaâo, Laåy thöi, naâng múái ró tai ên cêìn. Rùçng: Töi beâo boåt chuát thên, Laåc àaân mang lêëy núå nêìn yïën anh. Daám nhúâ cöët nhuåc tûã sinh, 1100. Coân nhiïìu kïët coã ngêåm vaânh vïì sau ! Lùång nghe, lêím nhêím gêåt àêìu: Ta àêy phaãi mûúån ai àêu maâ rùçng ! Naâng àaâ biïët àïën ta chùng, Bïí trêìm luên, lêëp cho bùçng múái thöi ! 1105. Naâng rùçng: Muön sûå ún ngûúâi, Thïë naâo xin quyïët möåt baâi cho xong. Rùçng: Ta coá ngûåa truy phong, Coá tïn dûúái trûúáng, vöën doâng kiïån nhi . Thûâa cú leãn bûúác ra ài, 1110. Ba mûúi saáu chûúác, chûúác gò laâ hún. Duâ khi gioá keáp, mûa àún, Coá ta àêy cuäng chùèng cún cúá gò ! Nghe lúâi naâng àaä sinh nghi, http://www.ebooks.vdcmedia.com 40 TRUYÏÅN KIÏÌU Song àaâ quaá àöîi, quaãn gò àûúåc thên. 1115. Cuäng liïìu nhùæm mùæt àûa chên, Maâ xem con Taåo xoay vêìn àïën àêu ! Cuâng nhau leãn bûúác xuöëng lêìu, Song song ngûåa trûúác, ngûåa sau möåt àoaân. Àïm thêu khùæc lêåu canh taân, 1120. Gioá cêy truát laá, trùng ngaân ngêåm gûúng. Löëi moân coã nhúåt muâ sûúng, Loâng quï ài möåt bûúác àûúâng, möåt àau . Tiïëng gaâ xao xaác gaáy mau, Tiïëng ngûúâi àêu àaä maái sau dêåy daâng. 1125. Naâng caâng thöín thûác gan vaâng, Súã Khanh àaä reä dêy cûúng löëi naâo ! Möåt mònh khön biïët laâm sao, Dùåm rûâng bûúác thêëp, bûúác cao haäi huâng. Hoáa nhi thêåt coá núä loâng, 1130. Laâm chi daây tña, voâ höìng, lùæm nau ! Möåt àoaân àöí àïën trûúác sau, Vuöët àêu xuöëng àêët, caánh àêu lïn trúâi . Tuá baâ töëc thùèng àïën núi, Hêìm hêìm aáp àiïåu möåt húi laåi nhaâ . 1135. Hung hùng chùèng noái chùèng tra, Àang tay vuâi liïîu, giêåp hoa túi búâi . Thõt da ai cuäng laâ ngûúâi, Loâng naâo höìng ruång, thùæm rúâi chùèng àau . Hïët lúâi thuá phuåc, khêín cêìu, 1140. Uöën lûng thõt àöí, cêët àêìu maáu sa . Rùçng: Töi chuát phêån àaân baâ, Nûúác non lòa cûãa, lòa nhaâ, àïën àêy. Bêy giúâ söëng chïët úã tay, Thên naây àaä àïën thïë naây thò thöi ! 1145. Nhûng töi coá saá chi töi, Phêån töi àaânh vêåy, vöën ngûúâi àïí àêu ? Thên lûún bao quaãn lêëm àêìu, Chuát loâng trinh baåch tûâ sau xin chûâa ! http://www.ebooks.vdcmedia.com 41 42 NGUYÏÎN DU Àûúåc lúâi muå múái tuây cú, 1150. Bùæt ngûúâi baão lônh laâm túâ cung chiïu . Baây vai coá aã Maä Kiïìu, Xoát naâng, ra múái àaánh liïìu chõu àoan . Muå caâng kïí nhùåt, kïí khoan, Gaån guâng àïën mûåc, nöìng naân múái tha . 1155. Vûåc naâng vaâo nghó trong nhaâ, Maä Kiïìu laåi ngoã yá ra dùån lúâi: Thöi àaâ mùæc lêån thò thöi ! Ài àêu chùèng biïët con ngûúâi Súã Khanh? Baåc tònh, nöíi tiïëng lêìu xanh, 1160. Möåt tay chön biïët mêëy caânh phuâ dung ! Àaâ àaâo lêåp sùén chûúác duâng, Laå gò möåt cöët möåt àöìng xûa nay ! Coá ba mûúi laång trao tay, Khöng dûng chi coá chuyïån naây, troâ kia ! 1165. Röìi ra trúã mùåt tûác thò, Búát lúâi, liïåu chúá sên si, thiïåt àúâi ! Naâng rùçng: Thïì thöët nùång lúâi, Coá àêu maâ laåi ra ngûúâi hiïím sêu ! Coân àûúng suy trûúác, nghô sau, 1170. Mùåt mo àaä thêëy úã àêu dêîn vaâo . Súã Khanh lïn tiïëng rïu rao: Rùçng nghe múái coá con naâo úã àêy . Phao cho quyïën gioá ruã mêy, Haäy xem coá biïët mùåt naây laâ ai 1175. Naâng rùçng: Thöi thïë thò thöi ! Rùçng khöng, thò cuäng vêng lúâi laâ khöng ! Súã Khanh quùæt mùæng àuâng àuâng, Sêën vaâo, vûâa rùæp thõ huâng ra tay, Naâng rùçng: Trúâi nheá coá hay ! 1180. Quyïën anh, ruã yïën, sûå naây taåi ai ? Àem ngûúâi giêíy xuöëng giïëng khúi, Noái röìi, röìi laåi ùn lúâi àûúåc ngay ! http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU Coân tiïn tñch viïåt úã tay, Roä raâng mùåt êëy, mùåt naây chûá ai ? 1185. Lúâi ngay, àöng mùåt trong ngoaâi, Keã chï bêët nghôa, ngûúâi cûúâi vö lûúng ! Phuå tònh aán àaä roä raâng, Dú tuöìng, nghó múái kiïëm àûúâng thaáo lui . Buöìng riïng, riïng nhûäng suåt suâi: 1190. Nghô thên, maâ laåi ngêåm nguâi cho thên. Tiïëc thay trong giaá trùæng ngêìn, Àïën phong trêìn, cuäng phong trêìn nhû ai ! Teã vui cuäng möåt kiïëp ngûúâi, Höìng nhan phaãi giöëng úã àúâi maäi ru ! 1195. Kiïëp xûa àaä vuång àûúâng tu, Kiïëp naây chùèng keão àïìn buâ múái xuöi ! Duâ sao bònh àaä vúä röìi, Lêëy thên maâ traã núå àúâi cho xong ! Vûâa tuêìn nguyïåt saáng, gûúng trong, 1200. Tuá baâ gheá laåi thong dong dùån doâ: Nghïì chúi cuäng lùæm cöng phu, Laâng chúi ta phaãi biïët cho àuã àiïìu . Naâng rùçng: Mûa gioá dêåp dòu, Liïìu thên, thò cuäng phaãi liïìu thïë thöi! 1205. Muå rùçng: Ai cuäng nhû ai, Ngûúâi ta ai mêët tiïìn hoaâi àïën àêy ? úã trong coân lùæm àiïìu hay, Nöîi àïm kheáp múã, nöîi ngaây riïng chung. Naây con thuöåc lêëy nùçm loâng, 1210. Vaânh ngoaâi baãy chûä, vaânh trong taám nghïì . Chúi cho liïîu chaán, hoa chï, Cho lùn loác àaá, cho mï mêín àúâi . Khi khoáe haånh, khi neát ngaâi, Khi ngêm ngúåi nguyïåt, khi cûúâi cúåt hoa . 1215. Àiïìu laâ nghïì nghiïåp trong nhaâ, Àuã ngêìn êëy nïët, múái laâ ngûúâi soi . Goát àêìu vêng daåy mêëy lúâi, http://www.ebooks.vdcmedia.com 43 44 NGUYÏÎN DU Dûúâng chau neát nguyïåt, dûúâng phai veã höìng. Nhûäng nghe noái, àaä theån thuâng, 1220. Nûúác àúâi lùæm nöîi laå luâng, khùæt khe! Xoát mònh cûãa caác, buöìng khuï, Vúä loâng, hoåc lêëy nhûäng nghïì nghiïåp hay! Kheáo laâ mùåt daån, maây d aây, Kiïëp ngûúâi àaä àïën thïë naây thò thöi! 1225. Thûúng thay thên phêån laåc loaâi, Dêîu sao cuäng úã tay ngûúâi biïët sao ? Lêìu xanh, múái ruã trûúáng àaâo, Caâng treo giaá ngoåc, caâng cao phêím ngûúâi . Biïët bao bûúám laã, ong lúi, 1230. Cuöåc say àêìy thaáng, trêån cûúâi suöët àïm. Dêåp dòu laá gioá, caânh chim, Súám àûa Töëng Ngoåc, töëi tòm Traâng Khanh. Khi tónh rûúåu, luác taân canh, Giêåt mònh, mònh laåi thûúng mònh xoát xa . 1235. Khi sao phong gêëm ruã laâ, Giúâ sao tan taác nhû hoa giûäa à ûúâng? Mùåt sao daây gioá daån sûúng, Thên sao bûúám chaán, ong chûúâng bêëy thên? Mùåt ngûúâi mûa Súã, mêy Têìn, 1240. Nhûäng mònh naâo biïët coá xuên laâ gò! Àöi phen gioá tûåa, hoa kïì, Nûãa reâm tuyïët ngêåm, böën bïì trùng thêu . Caãnh naâo caãnh chùèng àeo sêìu, Ngûúâi buöìn, caãnh coá vui àêu bao giúâ! 1245. Àoâi phen neát veä, cêu thú, Cung cêìm trong nguyïåt, nûúác cúâ dûúái hoa, Vui laâ vui gûúång keão maâ, Ai tri êm àoá, mùån maâ vúái ai ? Thúâ ú gioá truác, mûa mai, 1250. Ngêín ngú trùm nöîi, giuâi maâi möåt thên. Öm loâng àoâi àoaån xa gêìn, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU Chùèng voâ maâ röëi, chùèng dêìn maâ àau! Nhúá ún chñn chûä cao sêu, Möåt ngaây möåt ngaã boáng dêu taâ taâ . 1255. Dùåm ngaân, nûúác thùèm, non xa, Nghô àêu thên phêån con ra thïë naây! Sên hoâe àöi chuát thú ngêy Trên cam, ai keã àúä thay viïåc mònh? Nhúá lúâi nguyïån ûúác ba sinh, 1260. Xa xöi ai coá thêëu tònh chùng ai ? Khi vïì hoãi liïîu Chûúng àaâi, Caânh xuên àaä beã cho ngûúâi chuyïn tay . Tònh sêu mong traã nghôa daây, Hoa kia àaä chùæp caânh naây cho chûa ? 1265. Möëi tònh àoâi àoaån voâ tú, Giêëc hûúng quan luöëng lêìn mú canh daâi . Song sa voâ voä phûúng trúâi, Nay hoaâng hön, àaä laåi mai hön hoaâng. Lêìn lêìn thoã baåc aác vaâng, 1270. Xoát ngûúâi trong höåi àoaån traâng àoâi cún ! Àaä cho lêëy chûä höìng nhan, Laâm cho, cho haåi, cho taân, cho cên ! Àaä àaây vaâo kiïëp phong trêìn, Sao cho só nhuåc möåt lêìn múái thöi ! http://www.ebooks.vdcmedia.com 45 46 NGUYÏÎN DU Kiïìu gùåp Thuác Sinh 1275. Khaách du böîng coá möåt ngûúâi, Kyâ Têm hoå Thuác cuäng noâi thû hûúng. Vöën ngûúâi huyïån Tñch chêu Thûúâng, Theo nghiïm àûúâng múã ngöi haâng Lêm tri . Hoa khöi möå tiïëng Kiïìu nhi, 1280. Thiïëp höìng tòm àïën hûúng khuï gûãi vaâo . Trûúáng tö giaáp mùåt hoa àaâo, Veã naâo chùèng mùån neát naâo chùng ûa ? Haãi àûúâng mún múãn caânh tú, Ngaây xuên caâng gioá caâng mûa caâng nöìng. 1285. Nguyïåt hoa hoa nguyïåt naäo nuâng, Àïm xuên ai dïî cêìm loâng àûúåc chùng? Laå gò thanh khñ leä hùçng, Möåt dêy möåt buöåc ai giùçng cho ra . Súám àaâo töëi mêån lên la, 1290. Trûúác coân trùng gioá sau ra àaá vaâng. Dõp àêu may mùæn laå dûúâng, Laåi vûâa gùåp khoaãng xuên àûúâng laåi quï . Sinh caâng möåt tónh mûúâi mï, Ngaây xuên lùæm luác ài vïì vúái xuên. 1295. Khi gioá gaác khi trùng sên, Bêìu tiïn chuöëc rûúåu cêu thêìn nöëi thú . Khi hûúng súám khi traâ trûa, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU Baân vêy àiïím nûúác àûúâng tú hoåa àaân. Miïåt maâi trong cuöåc truy hoan, 1300. Caâng quen thuöåc nïët caâng dan dñu tònh. Laå cho caái soáng khuynh thaânh, Laâm cho àöí quaán xiïu àònh nhû chúi . Thuác sinh quen thoái böëc rúâi, Trùm nghòn àöí möåt trêån cûúâi nhû khöng. 1305. Muå caâng tö luåc chuöët höìng, Maáu tham hïî thêëy húi àöìng thò mï . Dûúái trùng quyïn àaä goåi heâ, Àêìu tûúâng lûãa lûåu lêåp loeâ àêm böng. Buöìng the phaãi buöíi thong dong, 1310. Thang lan ruã bûác trûúáng höìng têím hoa . Roä maâu trong ngoåc trùæng ngaâ ! Daây daây sùén àuác möåt toâa thiïn nhiïn. Sinh caâng toã neát caâng khen, Nguå tònh tay thaão möåt thiïn luêåt àûúâng. 1315. Naâng rùçng: Vêng biïët yá chaâng. Lúâi lúâi chêu ngoåc haâng haâng gêëm thïu . Hay heân leä cuäng nöëi àiïu, Nöîi quï nghô möåt hai àiïìu ngang ngang. Loâng coân gûãi aáng mêy Vaâng. 1320. Hoåa vêìn xin haäy chõu chaâng höm nay . Rùçng: Sao noái laå luâng thay ! Caânh kia chùèng phaãi cöîi naây maâ ra ? Naâng caâng uã àöåt thu ba, Àoaån trûúâng luác êëy nghô maâ buöìn tïnh: 1325. Thiïëp nhû hoa àaä lòa caânh, chaâng nhû con bûúám lûúån vaânh maâ chúi . Chuáa xuên àaânh àaä coá núi, Vùæn ngaây thöi chúá daâi lúâi laâm chi . Sinh rùng: Tûâ thuúã tûúng tri, 1330. têëm riïng riïng nhûäng nùång vò nûúác non. Trùm nùm tñnh cuöåc vuöng troân, Phaãi doâ cho àïën ngoån nguöìn laåch söng. http://www.ebooks.vdcmedia.com 47 48 NGUYÏÎN DU Naâng rùçng: Muön àöåi ún loâng. Chuát e bïn thuá bïn toâng dïî àêu . 1335. Bònh Khang nêën naá bêëy lêu, Yïu hoa yïu àûúåc möåt maâu àiïím trang. Röìi ra laåt phêën phai hûúng, Loâng kia giûä àûúåc thûúâng thûúâng maäi chùng ? Vaã trong thïìm quïë cung trùng, 1340. chuã trûúng àaânh àaä chõ Hùçng úã trong. Bêëy lêu khùng khñt daãi àöìng, Thïm ngûúâi ngûúâi cuäng chia loâng riïng têy . Veã chi chuát phêån beâo mêy, Laâm cho bïí aái khi àêìy khi vúi . 1345. Trùm àiïìu ngang ngûãa vò töi, Thên sau ai chõu töåi trúâi êëy cho ? Nhû chaâng coá vûäng tay co, Mûúâi phêìn cuäng àùæp àiïëm cho möåt vaâi . Thïë trong dêìu lúán hún ngoaâi, 1350. trûúc haâm sû tûã gûãi ngûúâi àùçng la . Cuái àêìu luöìn xuöëng maái nhaâ, Giêëm chua laåi töåi bùng ba lûãa nöìng. úã trïn coân coá nhaâ thöng, Lûúång trïn trong xuöëng biïët loâng coá thûúng? 1355. Saá chi liïîu ngoä hoa tûúâng? Lêìu xanh laåi boã ra phûúâng lêìu xanh. Laåi caân g dú daáng daåi hònh, Àaânh thên phêån thiïëp ngaåi danh giaá chaâng. Thûúng sao cho veån thò thûúng. 1360. Tñnh sao cho veån moåi àûúâng xin vêng. Sinh rùçng: Hay noái àeâ chûâng ! Loâng àêy loâng àêëy chûa tûâng hay saoã Àûúâng xa chúá ngaåi Ngö Laâo, Trùm àiïìu haäy cûá tröng vaâo möåt ta . 1365. Àaä gêìn chi coá àiïìu xa ? Àaá vaâng àaä quyïët phong ba cuäng liïìu . http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU Cuâng nhau cùn vùån àïën àiïìu, Chó non thïì bïí nùång gieo àïën lúâi . Nó non àïm ngùæn tònh daâi, 1370. Ngoaâi hiïn thoã àaä non àoaâi ngêåm gûúng. Mûúån àiïìu truác viïån thûâa lûúng, Rûúác vïì haäy taåm giêëu naâng möåt núi . Chiïën hoâa sùæp sùén hai baâi, Cêåy tay thêìy thúå mûúån ngûúâi doâ la . 1375. Bùæn tin àïën mùåt Tuá baâ, Thua cú muå cuäng cêìu hoâa daám sao . Roä raâng cuãa dêîn tay trao, Hoaân lûúng möåt thiïëp thên vaâo cûãa cöng. Cöng tû àöi leä àïìu xong, 1380. Goát tiïn phuát àaä thoaát voâng trêìn ai . Möåt nhaâ sum hoåp truác mai, Caâng sêu nghôa bïí caâng daâi tònh söng. Hûúng caâng àûúåm lûãa caâng nöìng, Caâng söi veã ngoåc caâng löìng maâu sen. 1385. Nûãa nùm húi tiïëng vûâa quen, Sên ngö caânh biïëc àaä chen laá vaâng. Giêåu thu vûâa naãy gioâ sûúng, Göëi yïn àaä thêëy xuên àûúâng àïën núi . Phong löi nöíi trêån búâi búâi, 1390. Nùång loâng e êëp tñnh baâi phên chia . Quyïët ngay biïån baåch möåt bïì, Daåy cho maá phêën laåi vïì lêìu xanh. Thêëy lúâi nghiïm huêën raânh raânh, Àaánh liïìu sinh múái lêëy tònh naâi kïu . 1395. Rùçng: Con biïët töåi àaä nhiïìu, Àêîu rùçng sêëm seát buáa ròu cuäng cam. Troát vò tay àaä nhuáng chaâm, Daåi röìi coân biïët khön laâm sao àêy . Cuâng nhau vaã tiïëng möåt ngaây, 1400. öm cêìm ai núä dûát dêy cho àaânh. Lûúång trïn quyïët chùèng thûúng tònh, http://www.ebooks.vdcmedia.com 49 50 NGUYÏÎN DU Baåc àen thöi coá tiïëc mònh laâm chi . Thêëy lúâi sùæt àaá tri tri, Söët gan öng múái caáo quò cûãa cöng. 1405. Àêët bùçng nöíi soáng àuâng àuâng, Phuã àûúâng sai laá phiïëu höìng thöi tra . Cuâng nhau theo goát sai nha, Song song vaâo trûúác sên hoa laåy quò. Tröng lïn mùåt sùæt àen sò, 1410.Lêåp nghiïm trûúác àaä ra uy nùång lúâi: Gaä kia daåi nïët chúi búâi, Maâ con ngûúâi thïë laâ ngûúâi àong àûa . Tuöìng chi hoa thaãi hûúng thûâa, Mûúån maâu son phêën àaánh lûâa con àen. 1415. Suy trong tònh traång nguyïn àún, Bïì naâo thò cuäng chûa yïn bïì naâo . Pheáp cöng chiïëu aán luêån vaâo . Coá hai àûúâng êëy muöën sao mùåc mònh. Möåt laâ cûá pheáp gia hònh, 1420. Möåt laâ laåi cûá lêìu xanh phoá vïì. Naâng rùçng: àaä quyïët möåt bïì ! Nhïån naây vûúng lêëy tú kia mêëy lêìn. Àuåc trong thên cuäng laâ thên. Yïëu thú vêng chõu trûúác sên löi àònh ! 1425. Daåy rùçng: Cûá pheáp gia hònh ! Ba cêy chêåp laåi möåt caânh mêîu àún. Phêån àaânh chi daám kïu oan, Àaâo hoen queån maá liïîu tan taác maây . Möåt sên lêìm caát àaä àêìy, 1430. Gûúng lúâ nûúác thuãy mai gêìy voác sûúng. Nghô tònh chaâng Thuác maâ thûúng, Neão xa tröng thêëy loâng caâng xoát xa . Khoác rùçng: Oan khöëc vò ta ! Coá nghe lúâi trûúác chùèng àaâ luåy sau . 1435. Caån loâng chùèng biïët nghô sêu . http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU Àïí ai trùng tuãi hoa sêìu vò ai . Phuã àûúâng nghe thoaãng vaâo tai, Àöång loâng laåi gaån àïën lúâi riïng têy . Suåt suâi chaâng múái thûa ngay, 1440. Àêìu àuöi kïí laåi sûå ngaây cêìu thên: Naâng àaâ tñnh hïët xa gêìn, Tûâ xûa naâng àaä biïët thên coá raây . Taåi töi hûáng lêëy möåt tay, Àïí naâng cho àïën nöîi naây vò töi . 1445. Nghe lúâi noái cuäng thûúng lúâi, Deåp uy múái daåy cho baâi giaãi vi . Rùçng: Nhû hùèn coá thïë thò Trùng hoa song cuäng thõ phi biïët àiïìu . Sinh rùçng: Chuát phêån boåt beâo, 1450. Theo àoâi vaã cuäng ñt nhiïìu buát nghiïn. Cûúâi rùçng: àaä thïë thò nïn ! Möåc giaâ haäy thûã möåt thiïn trònh nghïì. Naâng vêng cêët buát tay àïì, Tiïn hoa trònh trûúác aán phï xem tûúâng. 1455. Khen rùçng: Giaá àaáng Thõnh àûúâng ! Taâi naây sùæc êëy nghòn vaâng chûa cên ! Thêåt laâ taâi tûã giai nhên, Chêu Trêìn coân coá Chêu Trêìn naâo hún? Thöi àûâng rûúác dûä cûu húân, 1460. Laâm chi lúä nhõp cho àoân ngang cung. Àaä àûa àïën trûúác cûãa cöng, Ngoaâi thò laâ lyá song trong laâ tònh. Dêu con trong àaåo gia àònh, Thöi thò deåp nöîi bêët bònh laâ xong. 1465. Kñp truyïìn sùæm sûãa lïî cöng, Kiïåu hoa cêët gioá àuöëc höìng àiïím sao . Baây haâng cöí xuáy xön xao, Song song àûa túái trûúáng àaâo saánh àöi . Thûúng vò haånh troång vò taâi, 1470. Thuác öng thöi cuäng deåp lúâi phong ba . http://www.ebooks.vdcmedia.com 51 52 NGUYÏÎN DU Huïå lan sûåc nûác möåt nhaâ, Tûâng cay àùæng laåi mùån maâ hún xûa . http://www.ebooks.vdcmedia.com 53 TRUYÏÅN KIÏÌU Kiïìu vaâ Hoaån Thû Nhûäng vui rûúåu súám cúâ trûa, Àaâo àaâ phai thùæm sen vûâa nêíy xanh. 1475. Trûúáng höì vùæng veã àïm thanh, E tònh naâng múái baây tònh riïng chung: Phêån böì tûâ veån chûä toâng, Àöíi thay nhaån yïën àaä hoâng àêìy niïn. Tin nhaâ ngaây möåt vùæng tin, 1480. Mùån tònh caát luäy laåt tònh taâo khang. Nghô ra thêåt cuäng nïn àûúâng, Tùm húi ai dïî giûä giaâng cho ta? Tröåm nghe keã lúán trong nhaâ, úã vaâo khuön pheáp noái ra möëi àûúâng. 1485. E thay nhûäng daå phi thûúâng, Dïî doâ röën bïí khön lûúâng àaáy söng! Maâ ta suöët möåt nùm roâng, Thïë naâo cuäng chùèng giêëu xong àûúåc naâoå Bêëy chêìy chûa toã tiïu hao, 1490. Hoùåc laâ trong coá laâm sao chùng laâ? Xin chaâng kñp liïåu laåi nhaâ, Trûúác ngûúâi àeåp yá sau ta biïët tònh. Àïm ngaây giûä mûác giêëu quanh, Raây lêìn mai lûäa nhû hònh chûa thöng. 1495. Nghe lúâi khuyïn nhuã thong dong, http://www.ebooks.vdcmedia.com 54 NGUYÏÎN DU Àaânh loâng sinh múái quyïët loâng höìi trang. Raång ra gûãi àïën xuên àûúâng, Thuác öng cuäng vöåi giuåc chaâng ninh gia. Tiïîn àûa möåt cheán quan haâ, 1500. Xuên àònh thoùæt àaä daåo ra cao àònh. Söng Têìn möåt daãi xanh xanh, Loi thoi búâ liïîu mêëy caânh Dûúng quan. Cêìm tay daâi ngùæn thúã than, Chia phöi ngûâng cheán húåp tan ngheån lúâi. 1505. Naâng rùçng: Non nûúác xa khúi, Sao cho trong êëm thò ngoaâi múái ïm. Dïî loâa yïëm thùæm trön kim, Laâm chi bûng mùæt bùæt chim khoá loâng! Àöi ta chuát nghôa àeâo boâng, 1510. Àïën nhaâ trûúác liïåu noái soâng cho minh. Duâ khi soáng gioá bêët tònh, Lúán ra uy lúán töi àaânh phêån töi. Hún àiïìu giêëu ngûúåc giêëu xuöi. Laåi mang nhûäng viïåc taây trúâi àïën sau. 1515. Thûúng nhau xin nhúá lúâi nhau, Nùm chêìy cuäng chùèng ài àêu maâ chêìy. Cheán àûa nhúá bûäa höm nay, Cheán mûâng xin àúåi ngaây naây nùm sau! Ngûúâi lïn ngûåa keã chia baâo, 1520. Rûâng phong thu àaä nhuöëm maâu quan san. Dùåm höìng buåi cuöën chinh an, Tröng ngûúâi àaä khuêët mêëy ngaân dêu xanh. Ngûúâi vïì chiïëc boáng nùm canh, Keã ài muön dùåm möåt mònh xa xöi. 1525. Vêìng trùng ai xeã la m â àöi, Nûãa in göëi chiïëc, nûãa soi dùåm trûúâng. Kïí chi nhûäng nöîi doåc àûúâng, Buöìn trong naây nöîi chuã trûúng úã nhaâ: Vöën doâng hoå Hoaån danh gia, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU 1530. Con quan Laåi böå tïn laâ Hoaån thû. Duyïn àùçng thuêån neão gioá àûa, Cuâng chaâng kïët to ác xe tú nhûäng ngaây. úã ùn thò nïët cuäng hay, Noái àiïìu raâng buöåc thò tay cuäng giaâ. 1535. Tûâ nghe vûúân múái thïm hoa, Miïång ngûúâi àaä lùæm tin nhaâ thò khöng. Lûãa têm caâng dêåp caâng nöìng, Traách ngûúâi àen baåc ra loâng trùng hoa: Vñ bùçng thuá thêåt cuâng ta, 1540. Cuäng dung keã dûúái múái laâ lûúång trïn. Daåi chi chùèng giûä lêëy nïìn, Töët chi maâ rûúác tiïëng ghen vaâo mònh? Laåi coân bûng bñt giêëu quanh, Laâm chi nhûäng thoái treã ranh nûåc cûúâi! 1545. Tñnh rùçng caách mùåt khuêët lúâi, Giêëu ta ta cuäng liïåu baâi giêëu cho! Lo gò viïåc êëy maâ lo, Kiïën trong miïång cheán coá boâ ài àêu? Laâm cho nhòn chùèng àûúåc nhau, 1550. Laâm cho àêìy àoåa cêët àêìu chùèng lïn! Laâm cho tröng thêëy nhaän tiïìn, Cho ngûúâi thùm vaán baán thuyïìn biïët tay. Nöîi loâng kñn chùèng ai hay, Ngoaâi tai àïí mùåc gioá bay maái ngoaâi. 1555. Tuêìn sau böîng thêëy hai ngûúâi, Maách tin yá cuäng liïåu baâi têng cöng. Tiïíu thû nöíi giêån àuâng àuâng: Gúám tay thïu dïåt ra loâng trïu ngûúi! Chöìng tao naâo phaãi nhû ai, 1560. Àiïìu naây hùèn miïång nhûäng ngûúâi thõ phi! Vöåi vaâng xuöëng lïånh ra uy, Àûáa thò vaã miïång àûáa thò beã rùng. Trong ngoaâi kñn mñt nhû bûng. Naâo ai coân daám noái nùng möåt lúâi! http://www.ebooks.vdcmedia.com 55 NGUYÏÎN DU 1565. Buöìng àaâo khuya súám thaãnh thúi, Ra vaâo möåt mûåc noái cûúâi nhû khöng. Àïm ngaây loâng nhûäng dùån loâng, Sinh àaâ vïì àïën lêìu höìng xuöëng yïn. Lúâi tan húåp nöîi haân huyïn, 1570. Chûä tònh caâng mùån chûä duyïn caâng nöìng. Têíy trêìn vui cheán thong dong, Nöîi loâng ai úã trong loâng maâ ra. Chaâng vïì xem yá tûá nhaâ, Sûå mònh cuäng rùæp lên la giaäi baây. 1575. Mêëy phen cûúâi noái tónh say, Toác tú bêët àöång maãy may sûå tònh. Nghô àaâ bûng kñn miïång bònh, Naâo ai coá khaão maâ mònh àaä xûng? Nhûäng laâ e êëp duâng dùçng, 1580. Ruát dêy súå nûäa àöång rûâng laåi thöi. Coá khi vui chuyïån mua cûúâi, Tiïíu thû laåi giúã nhûäng lúâi àêu àêu. Rùçng: Trong ngoåc àaá vaâng thau, Mûúâi phêìn ta àaä tin nhau caã mûúâi. 1585. Khen cho nhûäng chuyïån döng daâi, Bûúám ong laåi àùåt nhûäng lúâi noå kia. Thiïëp duâ buång chùèng hay suy, Àaä dú buång nghô laåi bia miïång cûúâi! Thêëy lúâi thuãng thónh nhû chúi, 1590. Thuêån lúâi chaâng cuäng noái xuöi àúä àoân. Nhûäng laâ cûúâi phêën cúåt son, Àeân khuya chung boáng trùng troân saánh vai. Thuá quï thuêìn hûác beán muâi, Giïëng vaâng àaä ruång möåt vaâi laá ngö. 1595. Chaånh niïìm nhúá caãnh giang höì, Möåt maâu quan taái mêëy muâa gioá trùng. Tònh riïng chûa daám ró rùng, Tiïíu thû trûúác àaä liïåu chûâng nhuã qua: http://www.ebooks.vdcmedia.com 56 TRUYÏÅN KIÏÌU Caách nùm mêy baåc xa xa, 1600. Lêm Tri cuäng phaãi tñnh maâ thêìn hön. Àûúåc lúâi nhû cúãi têëc son, Voá cêu chùèng ruöíi nûúác non quï ngûúâi. Long lanh àaáy nûúác in trúâi, Thaânh xêy khoái biïëc non phúi boáng vaâng. 1605. Roi cêu vûâa gioáng dùåm trûúâng, Xe hûúng naâng cuäng thuêån àûúâng quy ninh. Thûa nhaâ huyïn hïët moåi tònh, Nöîi chaâng úã baåc nöîi mònh chõu àen. Nghô rùçng: Ngûáa gheã húân ghen, 1610. Xêëu chaâng maâ coá ai khen chi mònh! Vêåy nïn ngaãnh mùåt laâm thinh, Mûu cao vöën àaä rùæp ranh nhûäng ngaây. Lêm Tri àûúâng böå thaáng chêìy, Maâ àûúâng haãi àaåo sang ngay thò gêìn. 1615. Doån thuyïìn lûåa mùåt gia nhên, Haäy àem dêy xñch buöåc chên naâng vïì. Laâm cho cho mïåt cho mï, Laâm cho àau àúán ï chïì cho coi! Trûúác cho boä gheát nhûäng ngûúâi, 1620. Sau cho àïí möåt troâ cûúâi vïì sau. Phu nhên khen chûúác rêët mêìu, Chiïìu con múái daåy mùåc dêìu ra tay. Sûãa sang buöìm gioá leâo mêy, Khuyïín ûng laåi choån möåt bêìy cön quang. 1625. Dùån doâ hïët caác moåi àûúâng, Thuêån phong möåt laá vûúåt sang bïën Tïì. Naâng tûâ chiïëc boáng song the, Àûúâng kia nöîi noå nhû chia möëi sêìu. Boáng àêu àaä xïë ngang àêìu, 1630. Biïët àêu êëm laånh biïët àêu ngoåt buâi. Toác thïì àaä chêëm ngang vai, Naâo lúâi non nûúác naâo lúâi sùæt son. Sùæn bòm chuát phêån coãn con, http://www.ebooks.vdcmedia.com 57 NGUYÏÎN DU Khuön duyïn biïët coá vuöng troân cho chÎ ng? 1635. Thên sao nhiïìu nöîi bêët bùçng, Liïìu nhû cung Quaãng aã Hùçng nghô nao! Àïm thu gioá loåt song àaâo, Nûãa vaânh trùng khuyïët ba sao giûäa trúâi. Neán hûúng àïën trûúác Phêåt àaâi, 1640. Nöîi loâng khêën chûãa caån lúâi vên vên. Dûúái hoa dêåy luä aác nhên, êìm êìm khöëc quyã kinh thêìn moåc ra. Àêìy sên gûúm tuöët saáng loâa, Thêët kinh naâng chûãa biïët laâ laâm sao. 1645. Thuöëc mï àêu àaä rûúái vaâo, Mú maâng nhû giêëc chiïm bao biïët gò. Vûåc ngay lïn ngûåa tûác thò, Phoâng àaâo viïån saách böën bïì lûãa dong. Sùén thêy vö chuã bïn söng, 1650. Àem vaâo àïí àoá löån soâng ai hay? Töi àoâi phaách laåc höìn bay, Pha caân buåi coã göëc cêy êín mònh. Thuác öng nhaâ cuäng gêìn quanh, Chúåt tröng ngoån lûãa thêët kinh ruång rúâi. 1655. Túá thêìy chaåy thùèng àïën núi, Túi búâi tûúái lûãa tòm ngûúâi lao xao. Gioá cao ngoån lûãa caâng cao, Töi àoâi tòm àuã naâng naâo thêëy àêu! Húát hú húát haãi nhòn nhau, 1660. Giïëng sêu buåi rêåm trûúác sau tòm quaâng. Chaåy vaâo chöën cuä phoâng hûúng, Trong tro thêëy möåt àöëng xûúng chaáy taân. Tònh ngay ai biïët mûu gian, Hùèn naâng thöi laåi coân baân rùçng ai! 1665. Thuác öng suâi suåt ngùæn daâi, Nghô con vùæng veã thûúng ngûúâi nïët na. Di haâi nhùåt goái vïì nhaâ, http://www.ebooks.vdcmedia.com 58 TRUYÏÅN KIÏÌU Naâo laâ khêm liïåm naâo laâ tang trai. Lïî thûúâng àaä àuã möåt hai, 1670. Luåc trònh chaâng cuäng àïën núi bêëy giúâ. Bûúác vaâo chöën cuä lêìu thú, Tro than möåt àöëng nùæng mûa böën tûúâng. Sang nhaâ cha túái trung àûúâng, Linh saâng baâi võ thúâ naâng úã trïn. 1675. Húäi öi noái hïët sûå duyïn, Tú tònh àûát ruöåt lûãa phiïìn chaáy gan! Gieo mònh vêåt vaä khoác than: Con ngûúâi thïë êëy thaác oan thïë naây. Chùæc rùçng mai truác laåi vêìy, 1680. Ai hay vônh quyïët laâ ngaây àûa nhau! Thûúng caâng nghô nghô caâng àau, Dïî ai lêëp thaãm quaåt sêìu cho khuêy. Gêìn miïìn nghe coá möåt thêìy, Phi phuâ trñ quyã cao tay thöng huyïìn. 1685. Trïn tam àaão dûúái cûãu tuyïìn, Tòm àêu thò cuäng biïët tin roä raâng. Sùæm sanh lïî vêåt rûúác sang, Xin tòm cho thêëy mùåt naâng hoãi han. Àaåo nhên phuåc trûúác tônh àaân, 1690. Xuêët thêìn giêy phuát chûa taân neán hûúng. Trúã vïì minh baåch noái tûúâng: Mùåt naâng chùèng thêëy viïåc naâng àaä tra. Ngûúâi naây nùång kiïëp oan gia, Coân nhiïìu núå lùæm sao àaâ thoaát cho! 1695. Mïånh cung àang mùæc naån to, Möåt nùm nûäa múái thùm doâ àûúåc tin. Hai bïn giaáp mùåt chiïìn chiïìn, Muöën nhòn maâ chùèng daám nhòn laå thay! Àiïìu àêu noái laå dûúâng naây, 1700. Sûå naâng àaä thïë lúâi thêìy daám tin! Chùèng qua àöìng cöët quaâng xiïn, Ngûúâi àêu maâ laåi thêëy trïn coäi trêìn? http://www.ebooks.vdcmedia.com 59 60 NGUYÏÎN DU Tiïëc hoa nhûäng ngêåm nguâi xuên, Thên naây dïî laåi mêëy lêìn gùåp tiïn. http://www.ebooks.vdcmedia.com 61 TRUYÏÅN KIÏÌU Kiïìu vaâ Hoaån Thû (tiïëp) 1705. Nûúác tröi hoa ruång àaä yïn, Hay àêu àõa nguåc úã miïìn nhên gian. Khuyïín ûng àaä àùæt mûu gian, Vûåc naâng àûa xuöëng àïí an dûúái thuyïìn. Buöìm cao leâo thùèng caánh suyïìn, 1710. Àeâ chûâng huyïån Tñch bùng miïìn vûúåt sang. Dúä àoâ lïn trûúác saãnh àûúâng, Khuyïín ûng hai àûáa nöåp naâng dêng cöng. Vûåc naâng taåm xuöëng mön phoâng, Haäy coân thiïm thiïëp giêëc nöìng chûa phai. 1715. Hoaâng lûúng chúåt tónh höìn mai, Cûãa nhaâ àêu mêët lêu àaâi naâo àêy? Baâng hoaâng giúã tónh giúã say, Saãnh àûúâng maãng tiïëng àoâi ngay lïn hêìu. A hoaân trïn dûúái giuåc mau, 1720. Haäi huân g naâng múái theo sau möåt ngûúâi. Ngûúác tröng toâa röång daäy daâi, Thiïn Quan Truãng Tïí coá baâi treo trïn. Ban ngaây saáp thùæp hai bïn, Giûäa giûúâng thêët baão ngöìi trïn möåt baâ. 1725. Gaån guâng ngoån hoãi ngaânh tra, Sûå mònh naâng phaãi cûá maâ gûãi thûa. Bêët tònh nöíi trêån mêy mûa, http://www.ebooks.vdcmedia.com 62 NGUYÏÎN DU Mùæng rùçng: Nhûäng giöëng bú thúâ quïn thên! Con naây chùèng phaãi thiïån nhên, 1730. Chùèng phûúâng tröën chuáa thò quên löån chöìng. Ra tuöìng meâo maã gaâ àöìng, Ra tuöìng luáng tuáng chùèng xong bïì naâo. Àaä àem mònh baán cûãa tao, Laåi coân khuãng khónh laâm cao thïë naây. 1735. Naâo laâ gia phaáp noå bay! Haäy cho ba chuåc biïët tay möåt lêìn. A hoaân trïn dûúái daå ran, Dêîu rùçng trùm miïång khöng phên leä naâo. Truác cön ra sûác àêåp vaâo, 1740. Thõt naâo chùèng naát gan naâo chùèng kinh. Xoát thay àaâo lyá möåt caânh, Möåt phen mûa gioá tan taânh möåt phen. Hoa nö truyïìn daåy àöíi tïn, Buöìng the daåy eáp vaâo phiïn thõ tò. 1745. Ra vaâo theo luä thanh y, Daäi dêìu toác röëi da chò quaãn bao. Quaãn gia coá möåt muå naâo, Thêëy ngûúâi thêëy nïët ra vaâo maâ thûúng. Khi cheâ cheán khi thuöëc thang, 1750. Àem lúâi phûúng tiïån múã àûúâng hiïëu sinh. Daåy rùçng: May ruãi àaä àaânh, Liïíu böì mònh giûä lêëy mònh cho hay. Cuäng laâ oan nghiïåp chi àêy, Sa cú múái àïën thïë naây chùèng dûng. 1755. úã àêy tai vaách maåch rûâng, Thêëy ai ngûúâi cuä cuäng àûâng nhòn chi. Keão khi sêëm seát bêët kyâ, Con ong caái kiïën kïu gò àûúåc oan? Naâng caâng gioåt ngoåc nhû chan, 1760. Nöîi loâng luöëng nhûäng baâng hoaâng niïìm têy: Phong trêìn kiïëp chõu àaä àêìy, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU Lêìm than laåi coá thûá naây bùçng hai. Phêån sao baåc chùèng vûâa thöi, Khùng khùng buöåc maäi lêëy ngûúâi höìng nhan. 1765. Àaä àaânh tuác traái tiïìn oan, Cuäng liïìu ngoåc naát hoa taân maâ chi. Nhûäng laâ nûúng naáu qua thò, Tiïíu thû phaãi buöíi múái vïì ninh gia. Meå con troâ chuyïån lên la, 1770. Phu nhên múái goåi naâng ra daåy lúâi: Tiïíu thû dûúái trûúáng thiïëu ngûúâi, Cho vïì bïn êëy theo àoâi lêìu trang. Laänh lúâi naâng múái theo sang, Biïët àêu àõa nguåc thiïn àaâng laâ àêu. 1775. Súám khuya khùn mùæt lûúåc àêìu, Phêån con hêìu giûä con hêìu daám sai. Phaãi àïm ïm aã chiïìu trúâi, Truác tú hoãi àïën nghïì chúi moåi ngaây. Lônh lúâi naâng múái lûåa dêy, 1780. Nó non thaánh thoát dïî say loâng ngûúâi. Tiïíu thû xem cuäng thûúng taâi, Khuön uy dûúâng cuäng búát vaâi böën phên. Cûãa ngûúâi àaây àoåa chuát thên, Súám ngú ngêín boáng àïm nùn nó loâng. 1785. Lêm Tri chuát nghôa àeâo böìng, Nûúác beâo àïí chûä tûúng phuâng kiïëp sau. Böën phûúng mêy trùæng möåt maâu, Tröng vúâi cöë quöëc biïët àêu laâ nhaâ. Lêìn lêìn thaáng troån ngaây qua, 1790. Nöîi gêìn naâo biïët àûúâng xa thïë naây. Lêm Tri tûâ thuúã uyïn bay, Buöìng khöng thûúng keã thaáng ngaây chiïëc thên. Maây ai trùng múái in ngêìn, Phêìn thûâa hûúng cuä böåi phêìn xoát xa. 1795. Sen taân cuác laåi núã hoa, Sêìu daâi ngaây ngùæn àöng àaâ sang xuên. http://www.ebooks.vdcmedia.com 63 64 NGUYÏÎN DU Tòm àêu cho thêëy cöë nhên? Lêëy cêu vêån mïånh khuêy dêìn nhúá thûúng. Chaånh niïìm nhúá caãnh gia hûúng, 1800. Nhúá quï chaâng laåi tòm àûúâng thùm quï. Tiïíu thû àoán cûãa giaäi giïì, Haân huyïn vûâa caån moåi bïì gêìn xa. Nhaâ hûúng cao cuöën bûác laâ, Buöìng trong truyïìn goåi naâng ra laåy mûâng. 1805. Bûúác ra möåt bûúác möåt dûâng, Tröng xa naâng àaä toã chûâng neão xa: Phaãi chùng nùæng quaáng àeân loâ a , Roä raâng ngöìi àoá chùèng laâ Thuác Sinh? Bêy giúâ tònh múái roä tònh, 1810. Thöi thöi àaä mùæc vaâo vaânh chùèng sai. Chûúác àêu coá chûúác laå àúâi? Ngûúâi àêu maâ laåi coá ngûúâi tinh ma? Roä raâng thêåt lûáa àöi ta, Laâm ra con úã chuáa nhaâ àöi núi. 1815. Bïì ngoaâi thún thúát noái cûúâi, Maâ trong nham hiïím giïët ngûúâi khöng dao. Bêy giúâ àêët thêëp trúâi cao, Ùn laâm sao noái laâm sao bêy giúâ? Caâng tröng mùåt caâng ngêín ngú, 1820. Ruöåt tùçm àoâi àoaån nhû tú röëi búâi. Súå uy daám chùèng vêng lúâi, Cuái àêìu neáp xuöëng sên mai möåt chiïìu. Sinh àaâ phaách laåc höìn siïu: Thûúng úi chùèng phaãi naâng Kiïìu úã àêy? 1825. Nhên laâm sao àïën thïë naây? Thöi thöi ta àaä mùæc tay ai röìi! Súå quen daám húã ra lúâi, Khöng ngùn gioåt ngoåc suåt suâi nhoã sa. Tiïíu thû tröng mùåt hoãi tra: 1830. Múái vïì coá viïåc chi maâ àöång dong? http://www.ebooks.vdcmedia.com 65 TRUYÏÅN KIÏÌU Sinh rùçng hiïëu phuåc vûâa xong, Suy loâng trùæc dô àau loâng chung thiïn. Khen rùçng: Hiïëu tûã àaä nïn! Têíy trêìn mûúån cheán giaãi phiïìn àïm thu. 1835. Vúå chöìng cheán taåc cheán thuâ, Bùæt naâng àûáng chûåc trò höì hai núi. Bùæt khoan bùæt nhùåt àïën lúâi, Bùæt quò têån mùåt bùæt múâi têån tay. Sinh caâng nhû daåi nhû ngêy, 1840. Gioåt daâi gioåt ngùæn cheán àêìy cheán vúi. Ngaãnh ài chúåt noái chúåt cûúâi, Caáo say chaâng àaä giaåm baâi laãng ra. Tiïíu thû vöåi theát: Con Hoa! Khuyïn chaâng chùèng caån thò ta coá àoân. 1845. Sinh caâng naát ruöåt tan höìn, Cheán múâi phaãi ngêåm böì hoân raáo ngay. Tiïíu thû cûúâi noái tónh say, Chûa xong cuöåc rûúåu laåi baây troâ chúi. Rùçng: Hoa nö àuã moåi taâi, 1850. Baãn àaân thûã daåo möåt baâi chaâng nghe. Naâng àaâ taán hoaán tï mï, Vêng lúâi ra trûúác bònh the vùån àaân. Böën dêy nhû khoác nhû than, Khiïën ngûúâi trïn tiïåc cuäng tan naát loâng. 1855. Cuâng chung möåt tiïëng tú àöìng, Ngûúâi ngoaâi cûúâi nuå ngûúâi trong khoác thêìm. Gioåt chêu laä chaä khön cêìm, Cuái àêìu chaâng nhûäng gaåt thêìm gioåt Tûúng. Tiïíu thû laåi theát lêëy naâng: 1860. Cuöåc vui gaãy khuác àoaån trûúâng êëy chi? Sao chùèng biïët yá tûá gò? Cho chaâng buöìn baä töåi thò taåi ngûúi. Sinh caâng thaãm thiïët böìi höìi, Vöåi vaâng gûúång noái gûúång cûúâi cho qua. 1865. Gioåt röìng canh àaä àiïím ba, http://www.ebooks.vdcmedia.com 66 NGUYÏÎN DU Tiïíu thû nhòn mùåt dûúâng àaâ can têm. Loâng riïng khêëp khúãi mûâng thêìm: Vui naây àaä boä àau ngêìm xûa nay. Sinh thò gan heáo ruöåt àêìy, 1870. Nöîi loâng caâng nghô caâng cay àùæng loâng. Ngûúâi vaâo chung göëi loan phoâng, Naâng ra tûåa boáng àeân chong canh daâi: Bêy giúâ múái roä tùm húi, Maáu ghen àêu coá laå àúâi nhaâ ghen! 1875. Chûúác àêu reä thuáy chia uyïn, Ai ra àûúâng nêëy ai nhòn àûúåc ai. Bêy giúâ möåt vûåc möåt trúâi, Hïët àiïìu khinh troång hïët lúâi thõ phi. Nheå nhû bêëc nùång nhû chò, 1880. Gúä cho ra nûäa coân gò laâ duyïn? Lúä laâng chuát phêån thuyïìn quyïn, Bïí sêu soáng caã coá tuyïìn àûúåc vay? Möåt mònh êm ó àïm chaây, Àôa dêìu vúi nûúác mùæt àêìy nùm canh. 1885. Súám trûa hêìu haå àaâi doanh, Tiïíu thû chaåm mùåt àeâ tònh hoãi tra. Lûåa lúâi naâng múái thûa qua: Phaãi khi mònh laåi xoát xa nöîi mònh. Tiïíu thû hoãi laåi Thuác Sinh: 1890. Cêåy chaâng tra lêëy thûåc tònh cho nao! Sinh àaâ raát ruöåt nhû baâo, Noái ra chùèng tiïån tröng vaâo chùèng àang! Nhûäng e laåi luåy àïën naâng, Àaánh liïìu múái seä lûåa àûúâng hoãi tra. 1895. Cuái àêìu quyâ trûúác sên hoa, Thên cung naâng múái dêng qua möåt túâ. Diïån tiïìn trònh vúái Tiïíu thû, Thoaåt xem dûúâng coá ngêín ngú chuát tònh. Liïìn tay trao laåi Thuác Sinh, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU 1900. Rùçng: Taâi nïn troång maâ tònh nïn thûúng! Vñ chùng coá söë giaâu sang, Giaá naây dêîu àuác nhaâ vaâng cuäng nïn! Bïí trêìn chòm nöíi thuyïìn quyïn, Hûäu taâi thûúng nöîi vö duyïn laå àúâi! 1905. Sinh rùçng: Thêåt coá nhû lúâi, Höìng nhan baåc mïånh möåt ngûúâi naâo vay! Nghòn xûa êu cuäng thïë naây, Tûâ bi êu liïåu búát tay múái vûâa. Tiïíu thû rùçng: yá trong túâ, 1910. Rùæp àem mïånh baåc xin nhúâ cûãa Khöng. Thöi thò thöi cuäng chiïìu loâng, Cuäng cho khoãi luåy trong voâng bûúác ra. Sùén Quan êm caác vûúân ta, Coá cêy trùm thûúác, coá hoa böën muâa. 1915. Coá cöí thuå, coá sún höì, Cho naâng ra àoá giûä chuâa cheáp kinh. Taâng taâng trúâi múái bònh minh, Hûúng hoa, nguä cuáng, sùæm sanh lïî thûúâng. Àûa naâng àïën trûúác Phêåt àûúâng, 1920. Tam qui, nguä giúái, cho naâng xuêët gia. aáo xanh àöíi lêëy caâ sa, Phaáp danh laåi àöíi tïn ra Traåc Tuyïìn. Súám khuya sùæm àuã dêìu àeân, Xuên, Thu, cùæt sùén hai tïn hûúng traâ. 1925. Naâng tûâ laánh goát vûúân hoa, Dûúâng gêìn rûâng tña, dûúâng xa buåi höìng. Nhên duyïn àêu laåi coân mong, Khoãi àiïìu theån phêën, tuãi höìng thò thöi. Phêåt tiïìn thaãm lêëp sêìu vuâi, 1930. Ngaây pho thuã tûå, àïm nöìi têm hûúng. Cho hay gioåt nûúác caânh dûúng, Lûãa loâng tûúái tùæt moåi àûúâng trêìn duyïn. Nêu söìng tûâ trúã maâu thiïìn, Sên thu trùng àaä vaâi phen àûáng àêìu, http://www.ebooks.vdcmedia.com 67 NGUYÏÎN DU 1935. Cûãa thiïìn, then nhùåt, lûúái mau, Noái lúâi trûúác mùåt, rúâi chêu vùæng ngûúâi. Gaác kinh viïån saách àöi núi, Trong gang têëc laåi gêëp mûúâi quan san. Nhûäng laâ ngêåm thúã nuöët than, 1940. Tiïíu thû phaãi buöíi vêën an vïì nhaâ. Thûâa cú, sinh múái leãn ra, Xùm xùm àïën meá vûúân hoa vúái naâng. Suåt suâi giúã nöîi àoaån traâng, Gioåt chêu têìm taä àêîm traâng aáo xanh: 1945. Àaä cam chõu baåc vúái tònh, Chuáa xuên àïí töåi möåt mònh cho hoa! Thêëp cú thua trñ àaân baâ, Tröng vaâo àau ruöåt noái ra ngaåi lúâi. Vò ta cho luåy àïën ngûúâi, 1950. Caát lêìm ngoåc trùæng, thiïåt àúâi xuên xanh! Quaãn chi lïn thaác xuöëng ghïình, Cuäng toan söëng thaác vúái tònh cho xong. Töng àûúâng chuát chûãa cam loâng, Nghiïën rùng beã möåt chûä àöìng laâm hai. 1955. Theån mònh àaá naát vaâng phai, Trùm thên dïî chuöåc möåt lúâi àûúåc sao? Naâng rùçng: Chiïëc baách soáng àaâo, Nöíi chòm cuäng mùåc luác naâo ruãi may! Chuát thên quùçn quaåi vuäng lêìy, 1960. Söëng thûâa coân tûúãng àïën raây nûäa sao? Cuäng liïìu möåt gioåt mûa raâo, Maâ cho thiïn haå tröng vaâo cuäng hay! Xoát vò cêìm àaä beán dêy, Chùèng trùm nùm cuäng möåt ngaây duyïn ta. 1965. Liïåu baâi múã cûãa cho ra, êëy laâ tònh nùång êëy laâ ên sêu! Sinh rùçng: Riïng tûúãng bêëy lêu, Loâng ngûúâi nham hiïím biïët àêu maâ lûúâng. http://www.ebooks.vdcmedia.com 68 TRUYÏÅN KIÏÌU Nûäa khi giöng töë phuä phaâng, 1970. Thiïåt riïng àoá cuäng laåi caâng cûåc àêy. Liïåu maâ xa chaåy cao bay, aái ên ta coá ngêìn naây maâ thöi! Bêu giúâ keã ngûúåc ngûúâi xuöi, Biïët bao giúâ laåi nöëi lúâi nûúác non? 1975. Dêîu rùçng söng caån àaá moân, Con tùçm àïën thaác cuäng coân vûúáng tú! Cuâng nhau kïí lïí sau xûa, Noái röìi laåi noái, lúâi chûa hïët lúâi. Mùåt tröng tay chùèng núä rúâi, 1980. Hoa tò àaä àöång tiïëng ngûúâi neão xa. Nhêån ngûâng, nuöët tuãi, laãng ra, Tiïíu thû àêu àaä reä hoa bûúác vaâo. Cûúâi cûúâi, noái noái ngoåt n gaâ o , Hoãi: Chaâng múái úã chöën naâo laåi chúi? 1985. Döëi quanh Sinh múái liïåu lúâi: Tòm hoa quaá bûúác, xem ngûúâi viïët kinh. Khen rùçng: Buát phaáp àaä tinh, So vaâo vúái thiïëp Lan àònh naâo thua! Tiïëc thay lûu laåc giang höì, 1990. Nghòn vaâng, th êåt cuäng nïn mua lêëy taâi! Thiïìn traâ caån cheán höìng mai, Thong dong nöëi goát thû trai cuâng vïì. Naâng caâng e lïå uã ï, Ró tai, hoãi laåi hoa tò trûúác sau. 1995. Hoa rùçng: Baâ àaä àïën lêu, Roán chên àûáng neáp àöå àêu nûäa giúâ. Raânh raânh keä toác chên tú, Mêëy lúâi nghe hïët àaä dû toã tûúâng. Bao nhiïu àoaån khöí, tònh thûúng, 2000. Nöîi öng vêåt vaä, nöîi naâng thúã than. Ngùn töi àûáng laåi möåt bïn, Chaán tai röìi múái bûúác lïn trïn lêìu. Nghe thöi kinh haäi xiïët àêu: http://www.ebooks.vdcmedia.com 69 NGUYÏÎN DU Àaân baâ thïë êëy thêëy êu möåt ngûúâi! 2005. êëy múái gan êëy múái taâi, Nghô caâng thïm nöîi súãn gai ruång rúâi! Ngûúâi àêu sêu sùæc nûúác àúâi, Maâ chaâng Thuác phaãi ra ngûúâi boá tay! Thûåc tang bùæt àûúåc dûúâng naây, 2010. Maáu ghen ai cuäng chau maây nghiïën rùng. Thïë maâ im chùèng àaäi àùçng, Chaâo múâi vui veã noái nùng dõu daâng! Giêån dêìu ra daå thïë thûúâng, Cûúâi dêìu múái thûåc khön lûúâng hiïím sêu! 2015. Thên ta ta phaãi lo êu, Miïång huâm noåc rùæn úã àêu chöën naây! Vñ chùng chùæp caánh cao bay, Raâo cêy lêu cuäng coá ngaây beã hoa! Phêån beâo bao quaãn nûúác sa, 2020. Lïnh àïnh àêu nûäa cuäng laâ lïnh àïnh. Chón e quï khaách möåt mònh, Tay khöng chûa dïî tòm vaânh êëm no! Nghô ài nghô laåi quanh co, Phêåt tiïìn sùén coá moåi àöì kim ngên. 2025. Bïn mònh giùæt àïí höå thên, Lêìn nghe canh àaä möåt phêìn tröëng ba. Cêët mònh qua ngoån tûúâng hoa, Lêìn àûúâng theo boáng trùng taâ vïì têy. http://www.ebooks.vdcmedia.com 70 71 TRUYÏÅN KIÏÌU Kiïìu gùåp Tûâ Haãi Mõt muâ dùåm caát àöìi cêy, 2030. Tiïëng gaâ àiïëm nguyïåt dêëu giaây cêìu sûúng. Canh khuya thên gaái dùåm trûúâng, Phêìn e àûúâng xaá, phêìn thûúng daäi dêìu! Trúâi àöng vûâa raång ngaân dêu, Bú vú naâo àaä biïët àêu laâ nhaâ! 2035. Chuâa àêu tröng thêëy neão xa, Raânh raânh Chiïu êín am ba chûä baâi. Xùm xùm goä maái cûãa ngoaâi, Truå trò nghe tiïëng, rûúác múâi vaâo trong. Thêëy maâu ùn mùåc nêu söìng, 2040. Giaác duyïn sû trûúãng laânh loâng liïìn thûúng. Gaån guâng ngaânh ngoån cho tûúâng, Laå luâng naâng haäy tòm àûúâng noái quanh: Tiïíu thiïìn quï úã Bùæc Kinh, Qui sû, qui Phêåt, tu haânh bêëy lêu. 2045. Baãn sû röìi cuäng àïën sau, Daåy àûa phaáp baão sang hêìu sû huynh. Raây vêng diïån hiïën raânh raânh, Chuöng vaâng khaánh baåc bïn mònh giúã ra. Xem qua sû múái daåy qua: 2050. Phaãi núi Hùçng Thuãy laâ ta hêåu tònh. Chó e àûúâng saá möåt mònh, http://www.ebooks.vdcmedia.com NGUYÏÎN DU úã àêy chúâ àúåi sû huynh ñt ngaây. Gûãi thên àûúåc chöën am mêy, Muöëi dûa àùæp àöíi thaáng ngaây thong dong. 2055. Kïå kinh cêu cuä thuöåc loâng, Hûúng àeân viïåc cuä, trai phoâng quen tay. Súám khuya laá böëi phûúán mêy, Ngoån àeân khïu nguyïåt, tiïëng chaây nïån sûúng. Thêëy naâng thöng tuïå khaác thûúâng, 2060. Sû caâng nïí mùåt, naâng caâng vûäng chên. Cûãa thuyïìn vûâa tiïët cuöëi xuên, Boáng hoa àêìy àêët, veã ngên ngang trúâi. Gioá quang mêy taånh thaãnh thúi, Coá ngûúâi àaân viïåt lïn chúi cûãa Giaâ. 2065. Giúã àöì chuöng khaánh xem qua, Khen rùçng: Kheáo giöëng cuãa nhaâ Hoaån nûúng! Giaác Duyïn thûåc yá lo lûúâng, Àïm thanh múái hoãi laåi naâng trûúác sau. Nghô rùçng khön nöîi giêëu mêìu, 2070. Sûå mònh naâng múái goát àêìu baây ngay: Bêy giúâ sûå àaä dûúâng naây, Phêån heân duâ ruãi, duâ may, taåi ngûúâi. Giaác Duyïn nghe noái ruång rúâi, Nûãa thûúng, nûãa súå, böìi höìi chùèng xong. 2075. Ró tai naâng múái giaäi loâng: úã àêy cûãa Phêåt laâ khöng heåp gò; E chùng nhûäng sûå bêët kyâ, Àïí naâng cho àïën thïë thò cuäng thûúng! Laánh xa, trûúác liïåu tòm àûúâng, 2080. Ngöìi chúâ nûúác àïën, nïn àûúâng coân quï! Coá nhaâ hoå Baåc bïn kia, Am mêy quen löëi ài vïì dêìu hûúng. Nhùæn sang, dùån hïët moåi àûúâng, Doån nhaâ haäy taåm cho naâng truá chên. 2085. Nhûäng mûâng àûúåc chöën an thên, http://www.ebooks.vdcmedia.com 72 TRUYÏÅN KIÏÌU Vöåi vaâng naâo kõp tñnh gêìn tñnh xa. Naâo ngúâ cuäng töí búåm giaâ, Baåc baâ hoåc vúái Tuá baâ àöìng mön! Thêëy naâng mùåt phêën tûúi son, 2090. Mûâng thêìm àûúåc möëi baán buön coá lúâi. Hû khöng àùåt à ïí nïn lúâi, Naâng àaâ nhúán nhaác ruång rúâi lùæm phen. Muå caâng xua àuöíi cho liïìn, Lêëy lúâi hung hiïím eáp duyïn Chêu Trêìn. 2095. Rùçng: Naâng muön dùåm möåt thên, Laåi mang lêëy tiïëng dûä gêìn, laânh xa. Kheáo oan gia, cuãa phaá gia, Coân ai daám chûáa vaâo nhaâ nûäa àêy! Kñp toan kiïëm chöën xe dêy, 2100. Khöng dûng chûa dïî maâ bay àûúâng trúâi! Núi gêìn thò chùèng tiïån núi, Núi xa thò chùèng coá ngûúâi naâo xa. Naây chaâng Baåc Haånh chaáu nhaâ, Cuâng trong thên thñch ruöåt raâ, chùèng ai. 2105. Cûãa haâng buön baán chêu Thai, Thûåc thaâ coá möåt, àún sai chùèng hïì. Thïë naâo naâng cuäng phaãi nghe, Thaânh thên röìi seä liïåu vïì chêu Thai. Bêëy giúâ ai laåi biïët ai, 2110. Dêìu loâng bïí röång söng daâi thïnh thïnh. Naâng duâ quyïët chùèng thuêån tònh, Traái lúâi neão trûúác luåy mònh àïën sau. Naâng caâng mùåt uã maây chau, Caâng nghe muå noái, caâng àau nhû dêìn. 2115. Nghô mònh tuáng àêët, sêíy chên, Thïë cuâng naâng múái xa gêìn thúã than: Thiïëp nhû con eán laåc àaân, Phaãi cung raây àaä súå laân cêy cong! Cuâng àûúâng duâ tñnh chûä toâng, 2120. Biïët ngûúâi, biïët mùåt, biïët loâng laâm sao? http://www.ebooks.vdcmedia.com 73 74 NGUYÏÎN DU Nûäa khi muön möåt thïë naâo, Baán huâm, buön soái, chùæc vaâo lûng àêu? Duâ ai loâng coá súã cêìu, Têm mònh xin quyïët vúái nhau möåt lúâi. 2125. Chûáng minh coá àêët, coá Trúâi, Bêëy giúâ vûúåt bïí ra khúi quaãn gò? Àûúåc lúâi muå múái ra ài, Maách tin hoå Baåc tûác thò sùæm sanh. Möåt nhaâ doån deåp linh àònh, 2130. Queát sên, àùåt traác, rûãa bònh, thùæp nhang. Baåc sinh quò xuöëng vöåi vaâng, Quaá lúâi nguyïån hïët Thaânh hoaâng, Thöí cöng. Trûúác sên loâng àaä giaäi loâng, Trong maân laâm lïî tú höìng kïët duyïn. 2135. Thaânh thên múái rûúác xuöëng thuyïìn, Thuêån buöìm möåt laá, xuöi miïìn chêu Thai. Thuyïìn vûâa àöî bïën thaãnh thúi, Baåc sinh lïn trûúác tòm núi moåi ngaây. Cuäng nhaâ haânh viïån xûa nay, 2140. Cuäng phûúâng baán thõt, cuäng tay buön ngûúâi. Xem ngûúâi àõnh giaá vûâa röìi, Möëi haâng möåt, àaä ra mûúâi, thò buöng. Mûúån ngûúâi thuï kiïåu rûúác nûúâng, Baåc àem mùåt baåc, kiïëm àûúâng cho xa! 2145. Kiïåu hoa àùåt trûúác thïìm hoa, Bïn trong thêëy möåt muå ra vöåi vaâng. Àûa naâng vaâo laåy gia àûúâng, Cuäng thêìn maây trùæng, cuäng phûúâng lêìu xanh! Thoùæt tröng naâng àaä biïët tònh, 2150. Chim löìng khöën leä cêët mònh bay cao. Cheám cha caái söë hoa àaâo, Gúä ra, röìi laåi buöåc vaâo nhû chúi! Nghô àúâi maâ chaán cho àúâi, Taâi tònh chi lùæm, cho trúâi àêët ghen! http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU 2155. Tiïëc thay nûúác àaä àaánh pheân, Maâ cho buân laåi vêín lïn mêëy lêìn! Höìng quên vúái khaách höìng quêìn, Àaä x oay àïën thïë, coân vêìn chûãa tha. Lúä tûâ laåc bûúác bûúác ra, 2160. Caái thên liïåu nhûäng tûâ nhaâ liïåu ài. Àêìu xanh àaä töåi tònh chi? Maá höìng àïën quaá nûãa thò chûa thöi. Biïët thên chaåy chùèng khoãi trúâi, Cuäng liïìu mùåt phêën cho röìi ngaây xanh. 2165. Lêìn thu gioá maát trùng thanh, Böîng àêu coá khaách biïn àònh sang chúi, Rêu huâm, haâm eán, maây ngaâi, Vai nùm têëc röång, thên mûúâi thûúác cao. Àûúâng àûúâng möåt àêëng anh haâo, 2170. Cön quyïìn hún sûác lûúåc thao göìm taâi. Àöåi trúâi àaåp àêët úã àúâi, Hoå Tûâ tïn Haãi, vöën ngûúâi Viïåt àöng. Giang höì quen thuá vêîy vuâng, Gûúm àaân nûãa gaánh, non söng möåt cheâo. 2175. Qua chúi nghe tiïëng naâng Kiïìu, Têëm loâng nhi nûä cuâng xiïu anh huâng. Thiïëp danh àûa àïën lêìu höìng, Hai bïn cuâng liïëc hai loâng cuâng ûa. Tûâ rùçng: Têm phuác tûúng cúâ 2180. Phaãi ngûúâi trùng gioá vêåt vúâ hay sao? Bêëy lêu nghe tiïëng maá àaâo, Mùæt xanh chùèng àïí ai vaâo coá khöng? Möåt àúâi àûúåc mêëy anh huâng, Boä chi caá chêåu, chim löìng maâ chúi! 2185. Naâng rùçng: Ngûúâi daåy quaá lúâi, Thên naây coân daám xem ai laâm thûúâng! Chuát riïng choån àaá thûã vaâng, Biïët àêu maâ gúãi can traâng vaâo àêu? Coân nhû vaâo trûúác ra sau, http://www.ebooks.vdcmedia.com 75 NGUYÏÎN DU 2190. Ai cho keán choån vaâng thau taåi mònh. Tûâ rùçng: Lúâi noái hûäu tònh, Khiïën ngûúâi laåi nhúá cêu Bònh Nguyïn Quên. Laåi àêy xem laåi cho gêìn, Phoãng tin àûúåc möåt vaâi phêìn hay khöng? 2195. Thûa rùçng: Lûúång caã bao dong, Têën Dûúng àûúåc thêëy mêy röìng coá phen. Röång thûúng coã nöåi hoa heân, Chuát thên beâo boåt daám phiïìn mai sau! Nghe lúâi vûâa yá gêåt àêìu, 2200. Cûúâi rùçng: Tri kyã trûúác sau mêëy ngûúâi! Khen cho con mùæt tinh àúâi, Anh huâng àoaán giûäa trêìn ai múái giaâ! Möåt lúâi àaä biïët tïn ta, Muön chung nghòn tûá cuäng laâ coá nhau! 2205. Hai bïn yá húåp têm àêìu, Khi thên chùèng loå laâ cêìu múái thên! Ngoã lúâi noái vúái bùng nhên, Tiïìn trùm laåi cûá nguyïn ngên phaát hoaân. Buöìn riïng sûãa chöën thanh nhaân, 2210. Àùåt giûúâng thêët baão, vêy maân baát tiïn. Trai anh huâng, gaái thuyïìn nguyïn, Phó nguyïìn saánh phûúång, àeåp duyïn cûúäi röìng. Nûãa nùm hûúng lûãa àûúng nöìng, Trûúång phu thoùæt àaä àöång loâng böën phûúng. 2215. Tröng vúâi trúâi bïí mïnh mang, Thanh gûúm, yïn ngûåa lïn àaâng thùèng rong. Naâng rùçng: Phêån gaái chûä toâng, Chaâng ài thiïëp cuäng quyïët loâng xin ài! Tûâ rùçng: Têm phuác tûúng tri, 2220. Sao chûa thoaát khoãi nûä nhi thûúâng tònh? Bao giúâ mûúâi vaån tinh binh, Tiïëng chiïng dêåy àêët, boáng tinh rúåp àûúâng Laâm cho roä mùåt phi thûúâng, http://www.ebooks.vdcmedia.com 76 TRUYÏÅN KIÏÌU Bêëy giúâ ta seä rûúác naâng nghi gia, 2225. Bùçng ngay böën bïí khöng nhaâ, Theo caâng thïm bêån, biïët laâ ài àêu? Àaânh loâng chúâ àoá ñt lêu, Chêìy chùng laâ möåt nùm sau vöåi gò? Quyïët lúâi rûát aáo ra ài, 2230. Caánh bùçng tiïån gioá cêët lòa dêåm khúi. Naâng thò chiïëc boáng song mai, Àïm thêu àùçng àùéng, nhùåt caâi then mêy. Sên rïu chùèng veä dêëu giêìy, Coã cao hún thûúác, liïîu gêìy vaâi phên. 2235. Àoaái thûúng muön dùåm tûã phêìn Höìn quï theo ngoån mêy Têìn xa xa; Xoát thay huyïn cöîi xuên giaâ, Têëm loâng thûúng nhúá, biïët laâ coá nguöi. Chöëc laâ mûúâi mêëy nùm trúâi, 2240. Coân ra khi àaä da möìi toác sûúng. Tiïëc thay chuát nghôa cuä caâng, Dêîu lòa ngoá yá coân vûúng tú loâng! Duyïn em duâ nöëi chó höìng, May ra khi àaä tay böìng tay mang. 2245. Têëc loâng cöë quöëc tha hûúng, Àûúâng kia nöîi noå ngöín ngang búâi búâi. Caánh höìng bay böíng tuyïåt vúâi, Àaä moân con mùæt phûúng trúâi àùm àùm. Àïm ngaây luöëng nhûäng êm thêìm, 2250. Lûãa binh àêu àaä êìm êìm möåt phûúng, Ngêët trúâi saát khñ mú maâng, Àêìy söng kònh ngaåc, chêåt àûúâng giaáp binh. Ngûúâi quen keã thuöåc chung quanh Nhuã naâng haäy taåm laánh mònh möåt núi. 2255. Naâng rùçng: Trûúác àaä heån lúâi, Dêîu trong nguy hiïím daám rúâi ûúác xûa. Coân àûúng duâng dùæng ngêín ngú Maái ngoaâi àaä thêëy boáng cúâ tiïëng loa. http://www.ebooks.vdcmedia.com 77 NGUYÏÎN DU Giaáp binh keáo àïën quanh nhaâ, 2260. Àöìng thanh cuâng gûãi: naâo laâ phu nhên? Hai bïn mûúâi võ tûúáng quên, Àùåt gûúm, cúãi giaáp, trûúác sên khêëu àêìu. Cung nga, thïí nûä nöëi sau, Rùçng: Vêng lïånh chó rûúác chêìu vu qui. 2265. Sùén saâng phûúång liïîn loan nghi, Hoa quan phêëp phúái haâ y rúä raâng. Dûång cúâ, nöíi tröëng lïn àaâng, Truác tú nöíi trûúác, kiïåu vaâng theo sau. Hoaã baâi tiïìn löå ruöíi mau, 2270. Nam àònh nghe àöång tröëng chêìu àaåi doanh. Keáo cúâ luäy, phaát suáng thaânh, Tûâ cöng ra ngûåa, thên nghïnh cûãa ngoaâi. Rúä mònh, laâ veã cên àai, Haäy coân haâm eán maây ngaâi nhû xûa. 2275. Cûúâi rùçng: Caá nûúác duyïn ûa, Nhúá lúâi noái nhûäng bao giúâ hay khöng? Anh huâng múái biïët anh huâng, Rêìy xem phoãng àaä cam loâng êëy chûa? Naâng rùçng: Chuát phêån ngêy thú, 2280. Cuäng may dêy caát àûúåc nhúâ boáng cêy. Àïën bêy giúâ múái thêëy àêy, Maâ loâng àaä chùæc nhûäng ngaây möåt hai. Cuâng nhau tröng mùåt caã cûúâi, Dan tay vïì chöën trûúáng mai tûå tònh. 2285. Tiïåc baây thûúãng tûúáng khao binh Om thoâm tröëng trêån, rêåp rònh nhaåc quên. Vinh hoa boä luác phong trêìn, Chûä tònh ngaây laåi thïm xuên möåt ngaây. http://www.ebooks.vdcmedia.com 78 79 TRUYÏÅN KIÏÌU Kiïìu baáo thuâ Trong quên coá luác vui vêìy, 2290. Thong dong múái kïí sûå ngaây haân vi: Khi Vö Tñch, khi Lêm Tri, Núi thò lûâa àaão, núâi thò xoát thûúng. Têëm thên raây àaä nheå nhaâng, Chuát coân ên oaán àöi àaâng chûa xong. 2295. Tûâ Cöng nghe noái thuãy chung, Bêët bònh nöíi trêån àuâng àuâng sêëm vang. Nghiïm quên tuyïín tûúáng sùén saâng, Dûúái cúâ möåt lïånh vöåi vaâng ruöíi sao . Ba quên chó ngoån cúâ àaâo, 2300. Àaåo ra Vö Tñch, àaåo vaâo Lêm Tri, Mêëy ngûúâi phuå baåc xûa kia, Chiïëu danh têìm naä bùæt vïì hoãi tra . Laåi sai lïånh tiïîn truyïìn qua, Giûä giaâng hoå Thuác möåt nhaâ cho yïn . 2305. Muå quaãn gia, vaäi Giaác Duyïn, Cuäng sai lïånh tiïîn àem tin rûúác múâi . Thïå sû kïí hïët moåi lúâi, Loâng loâng cuäng giêån, ngûúâi ngûúâi chêëp uy ! Àaåo trúâi baáo phuåc chón ghï, 2310. Kheáo thay ! Möåt meã toám vïì àêìy núi, Quên trung gûúm lúán aáo daâi, http://www.ebooks.vdcmedia.com 80 NGUYÏÎN DU Vïå trong thõ lêåp, cú ngoaâi song phi . Sùén saâng tïì chónh uy nghi, Baác àöìng chêåt àêët, tinh kyâ rúåp sên. 2315. Trûúáng huâm múã giûäa trung quên, Tûâ Cöng saánh vúái phu nhên cuâng ngöìi . Tiïn nghiïm tröëng chûãa dûát höìi Àiïím danh trûúác dêîn chûåc ngoaâi cûãa viïn. Tûâ rùçng: ên, oaán hai bïn, 2320. Mùåc naâng xûã quyïët baáo àïìn cho minh Naâng rùçng: Nhúâ cêåy uy linh, Haäy xin baáo àaáp ên tònh cho phu . Baáo ên röìi seä traã thuâ. Tûâ rùçng: Viïåc êëy phoá cho mùåc naâ n g. 2325. Cho gûúm múâi àïën Thuác lang, Mùåt nhû chaâm àöí, mònh giûúâng gieä run. Naâng rùçng: Nghôa troång nghòn non, Lêm Tri ngûúâi cuä, chaâng coân nhúá khöng? Sêm Thûúng chùèng veån chûä toâng, 2330. Taåi ai, haá daám phuå loâng cöë nhên? Gêëm trùm cuöën baåc nghòn cên, Taå loâng dïî xûáng, baáo ên goåi laâ ! Vúå chaâng quyã quaái tinh ma, Phen naây keã cùæp baâ giaâ gùåp nhau ! 2335. Kiïën boâ miïång cheán chûa lêu, Mûu sêu cuäng traã nghôa sêu cho vûâa . Thuác Sinh tröng mùåt bêëy giúâ, Möì höi chaâng àaä nhû mûa ûúát àêìm. Loâng riïng mûâng súå khön cêìm, 2340. Súå thay maâ laåi mûâng thêìm cho ai . Muå giaâ, sû trûúãng thûá hai, Thoùæt àûa àïën trûúác vöåi múâi lïn trïn: Dùæt tay múã mùåt cho nhòn: Hoa Nö kia vúái Traåc Tuyïìn cuäng töi . 2345. Nhúá khi lúä bûúác xêíy vúâi, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU Non vaâng chûa dïî àïìn böìi têëm thûúng. Nghòn vaâng goåi chuát lïî thûúâng, Maâ loâng phiïëu mêîu mêëy vaâng cho cên? Hai ngûúâi, tröng mùåt têìn ngêìn, 2350. Nûãa phêìn khiïëp súå, nûãa phêìn mûâng vui . Naâng rùçng: Xin haäy döën ngöi, Xem cho roä mùåt, biïët töi baáo thuâ ! Kñp truyïìn chû tûúáng hiïën phuâ, Laåi àem caác tñch phaåm tuâ hêåu tra . 2355. Dûúái cúâ, gûúm tuöët nùæp ra, Chñnh danh thuã phaåm tïn laâ Hoaån Thû . Thoaåt tröng naâng àaä chaâo thûa: Tiïíu thû cuäng coá bêy giúâ àïën àêy ? Àaân baâ dïî coá mêëy tay, 2360. Àúâi xûa mêëy mùåt àúâi naây mêëy gan? Dïî daâng laâ thoái höìng nhan, Caâng cay nghiïåt lùæm caâng oan traái nhiïìu ! Hoaån Thû höìn laåc phaách xiïu, Khêëu àêìu dûúái trûúáng, liïåu àiïìu kïu ca . 2365. Rùçng: Töi chuát daå àaân baâ, Ghen tuöng thò cuäng ngûúâi ta thûúâng tònh, Nghô cho khi gaác viïët kinh, Vúái khi khoãi cûãa dûát tònh chùèng theo . Loâng riïng riïng nhûäng kñnh yïu; 2370. Chöìng chung, chûa dïî ai chiïìu cho ai . Troát loâng gêy viïåc chöng gai, Coân nhúâ lûúång bïí thûúng baâi naâo chùng? Khen cho: Thêåt àaä nïn rùçng, Khön ngoan àïën mûåc noái nùng phaãi lúâi, 2375. Tha ra thò cuäng may àúâi, Laâm ra thò cuäng ra ngûúâi nhoã nhen. Àaä loâng tri quaá thò nïn, Truyïìn quên lïånh xuöëng trûúâng tiïìn tha ngay . Taå loâng laåy trûúác sên may, 2380. Cûãa viïn laåi dùæt möåt dêy dêîn vaâo, http://www.ebooks.vdcmedia.com 81 82 NGUYÏÎN DU Naâng rùçng: Löìng löång trúâi cao, Haåi nhên, nhên haåi sûå naâo taåi ta ? Trûúác laâ Baåc Haånh, Baåc Baâ, Bïn laâ Ûng, Khuyïín, bïn laâ Súã Khanh. 2385. Tuá Baâ cuâng Maä Giaám Sinh, Caác tïn töåi êëy àaáng tònh coân sao ? Lïånh quên truyïìn xuöëng nöåi àao, Thïì sao thò laåi cûá sao gia hònh, Maáu rúi thõt naát tan taânh, 2390. Ai ai tröng thêëy höìn kinh phaách rúâi . Cho hay muön sûå taåi trúâi, Phuå ngûúâi, chùèng boä khi ngûúâi phuå ta ! Mêëy ngûúâi baåc aác tinh ma, Mònh laâm mònh chõu kïu maâ ai thûúng. 2395. Ba quên àöng mùåt phaáp trûúâng, Thanh thiïn, baåch nhêåt roä raâng cho coi . Viïåc naâng baáo phuåc vûâa röìi, Giaác Duyïn vöåi vaä gúãi lúâi tûâ qui . Naâng rùçng: Thiïn taãi nhêët thò, 2400. Cöë nhên àaä dïî mêëy khi baân hoaân. Röìi àêy beâo húåp mêy tan, Biïët àêu haåc nöåi mêy ngaân laâ àêu ! Sû rùçng: Cuäng chùèng bao lêu, Trong nùm nùm laåi gùåp nhau àoá maâ. 2405. Nhúá ngaây haânh cûúác phûúng xa, Gùåp sû Tam Húåp vöën laâ tiïn tri . Baão cho höåi ngöå chi kyâ, Nùm nay laâ möåt nûäa thò nùm nùm . Múái hay tiïìn àõnh chùèng lêìm, 2410. Àaä tin àiïìu trûúác ùæt nhùçm viïåc sau . Coân nhiïìu ên aái vúái nhau, Cú duyïn naâo àaä hïët à êu vöåi gò? Naâng rùçng: Tiïìn àõnh tiïn tri, Lúâi sû àaä daåy ùæt thò chùèng sai . http://www.ebooks.vdcmedia.com 83 TRUYÏÅN KIÏÌU 2415. Hoåa bao giúâ coá gùåp ngûúâi, Vò töi cêåy hoãi möåt lúâi chung thên . Giaác Duyïn vêng dùån ên cêìn, Taå tûâ thoùæt àaä dúâi chên coäi ngoaâi . http://www.ebooks.vdcmedia.com NGUYÏÎN DU Tûâ Haãi mùæc lûâa Höì Tön Hiïën, Kiïìu tûå vêîn Naâng tûâ ên oaán raåch roâi, 2420. Bïí oan dûúâng àaä vúi vúi caånh loâng. Taå ên laåy trûúác Tûâ cöng: Chuát thên böì liïîu naâo mong coá raây ! Tröåm nhúâ sêëm seát ra tay, Têëc riïng nhû cêët gaánh àêìy àöí ài ! 2425. Chaåm xûúng cheáp daå xiïët chi, Dïî àem gan oác àïìn nghò trúâi mêy ! Tûâ rùçng: Quöëc sô xûa nay, Choån ngûúâi tri kyã möåt ngaây àûúåc chùng? Anh huâng tiïëng àaä goåi rùçng, 2430. Giûäa àûúâng dêîu thêëy bêët bùçng maâ tha ! Huöëng chi viïåc cuäng viïåc nhaâ, Loå laâ thêm taå múái laâ tri ên . Xoát naâng coân chuát song thên, Bêëy nay keã Viïåt ngûúâi Têìn caách xa . 2435. Sao cho muön dùåm möåt nhaâ, Cho ngûúâi thêëy mùåt laâ ta cam loâng. Vöåi truyïìn sûãa tiïåc quên trung, Muön binh nghòn tûúáng höåi àöìng têíy oan. Thûâa cú truác cheã ngoái tan, 2440. Binh uy tûâ êëy sêëm ran trong ngoaâi . Triïìu àònh riïng möåt goác trúâi, http://www.ebooks.vdcmedia.com 84 85 TRUYÏÅN KIÏÌU Göìm hai vùn voä raåch àöi sún haâ. Àoâi phen gioá queát mûa sa, Huyïån thaânh àaåp àöí nùm toâa coäi nam . 2445. Phong trêìn maâi möåt lûúäi gûúm, Nhûäng loaâi giaá aáo tuái cúm saá gò ! Nghïnh ngang möåt coäi biïn thuây, Thiïëu gò cö quaã, thiïëu gò baá vûúng ! Trûúác cúâ ai daám tranh cûúâng, 2450. Nùm nùm huâng cûá möåt phûúng haãi têìn. Coá quan töíng àöëc troång thêìn, Laâ Höì Tön Hiïën kinh luên göìm taâi. Àêíy xe vêng chó àùåc sai, Tiïån nghi baát tiïíu viïåc ngoaâi àöíng nhung. 2455. Biïët Tûâ laâ àêëng anh huâng, Biïët naâng cuäng dûå quên trung luêån baân. Àoáng quên laâm chûúác chiïu an, Ngoå c vaâng gêëm voác sai quan thuyïët haâng. Laåi riïng möåt lïî vúái naâng, 2460. Hai tïn thïí nûä ngoåc vaâng nghòn cên. Tin vaâo gúãi trûúác trung quên, Tûâ cöng riïng haäy mûúâi phên höì àöì. Möåt tay gêy dûång cú àöì, Bêëy lêu bïí Súã söng Ngö tung hoaânh! 2465. Boá thên vïì vúái triïìu àònh, Haâng thêìn lú laáo phêån mònh ra àêu? aáo xiïm raâng buöåc lêëy nhau, Vaâo luöìn ra cuái cöng hêìu maâ chi? Sao bùçng riïng möåt biïn thuây, 2470. Sûác naây àaä dïî laâm gò àûúåc nhau? Choåc trúâi khuêëy nûúác mùåc dêìu, Doåc ngang naâo biïët trïn àêìu coá ai? Naâng thúâi thêåt daå tin ngûúâi, Lïî nhiïìu noái ngoåt nghe lúâi dïî xiïu. 2475. Nghô mònh mùåt nûúác caánh beâo, Àaä nhiïìu lûu laåc laåi nhiïìu gian truên. http://www.ebooks.vdcmedia.com 86 NGUYÏÎN DU Bùçng nay chõu tiïëng vûúng thêìn, Thïnh thïnh àûúâng caái thanh vên heåp gò! Cöng tû veån caã hai bïì, 2480. Dêìn daâ röìi seä liïåu vïì cöë hûúng. Cuäng ngöi mïånh phuå àûúâng àûúâng, Núã nang maây mùåt rúä raâng meå cha. Trïn vò nûúác dûúái vò nhaâ, Möåt laâ àùæc hiïëu hai laâ àùæc trung. 2485. Chùèng hún chiïëc baách giûäa doâng, E deâ soáng vöî haäi huâng coã hoa. Nhên khi baân baåc gêìn xa, Thûâa cú naâng múái baân ra noái vaâo. Rùçng: Trong Thaánh traåch döìi daâo, 2490. Tûúái ra àaä khùæp thêëm vaâo àaä sêu. Bònh thaânh cöng àûác bêëy lêu, Ai ai cuäng à öåi trïn àêìu xiïët bao. Ngêîm tûâ gêy viïåc binh àao, Àöëng xûúng Vö àõnh àaä cao bùçng àêìu. 2495. Laâm chi àïí tiïëng vïì sau, Nghòn nùm ai coá khen àêu Hoaâng Saâo! Sao bùçng löåc troång quyïìn cao, Cöng danh ai dûát löëi naâo cho qua? Nghe lúâi naân g noái mùån maâ, 2500. Thïë cöng Tûâ múái trúã ra thïë haâng. Chónh nghi tiïëp sûá vöåi vaâng, Heån kyâ thuác giaáp quyïët àûúâng giaãi binh. Tin lúâi thaânh haå yïu minh, Ngoån cúâ ngú ngaác tröëng canh trïî traâng. 2505. Viïåc binh boã chùèng giûä giaâng, Vûúng sû doâm àaä toã tûúâng thûåc hû. Höì cöng quyïët kïë thûâa cú, Lïî tiïn binh hêåu khùæc cúâ têåp cöng. Keáo cúâ chiïu phuã tiïn phong, 2510. Lïî nghi daân trûúác baác àöìng phuåc sau. http://www.ebooks.vdcmedia.com 87 TRUYÏÅN KIÏÌU Tûâ cöng húâ hûäng biïët àêu, Àaåi quan lïî phuåc ra àêìu cûãa viïn. Höì cöng aám hiïåu trêån tiïìn, Ba bïì phaát suáng böën bïn keáo cúâ. 2515. Àûúng khi bêët yá chùèng ngúâ, Huâm thiïng khi àaä sa cú cuäng heân! Tûã sinh liïìu giûäa trêån tiïìn, Daån dêìy cho biïët gan liïìn tûúáng quên! Khñ thiïng khi àaä vïì thêìn, 2520. Nhún nhún coân àûáng chön chên giûäa voâng! Trú nhû àaá vûäng nhû àöìng, Ai lay chùèng chuyïín ai rung chùèng dúâi. Quan quên truy saát àuöíi daâi. êìm êìm saát khñ ngêët trúâi ai àang. 2525. Trong haâo ngoaâi luäy tan hoang, Loaån quên vûâa dùæt tay naâng àïën núi. Trong voâng tïn àaá búâi búâi, Thêëy Tûâ coân àûáng giûäa trúâi trú trú. Khoác rùçng: Trñ duäng coá thûâa, 2530. Búãi nghe lúâi thiïëp nïn cú höåi naây! Mùåt naâo tröng thêëy nhau àêy? Thaâ liïìu söëng thaác möåt ngaây vúái nhau! Doâng thu nhû döåi cún sêìu, Dûát lúâi naâng cuäng gieo àêìu möåt bïn. 2535. Laå thay oan khñ tûúng triïìn! Naâng vûâa phuåc xuöëng Tûâ liïìn ngaä ra. Quan quên keã laåi ngûúâi qua, Xoát naâng seä laåi vûåc ra dêìn dêìn. Àem vaâo àïën trûúác trung quên, 2540. Höì cöng thêëy mùåt ên cêìn hoãi han. Rùçng: Naâng chuát phêån höìng nhan, Gùåp cún binh caách nhiïìu naân cuäng thûúng! Àaä hay thaânh toaán miïëu àûúâng, Giuáp cöng cuäng coá lúâi naâng múái nïn. 2545. Bêy giúâ sûå àaä veån tuyïìn, http://www.ebooks.vdcmedia.com 88 NGUYÏÎN DU Mùåc loâng nghô lêëy muöën xin bïì naâo? Naâng caâng gioåt ngoåc tuön daâo, Ngêåp ngûâng múái gûãi thêëp cao sûå loâng. Rùçng: Tûâ laâ àêëng anh huâng, 2550. Doåc ngang trúâi röång vêîy vuâng bïí khúi! Tin töi nïn quaá nghe lúâi, Àem thên baách chiïën laâm töi triïìu àònh. Ngúä laâ phu quyá phuå vinh, Ai ngúâ möåt phuát tan taânh thõt xûúng! 2555. Nùm nùm trúâi bïí ngang taâng, Àem mònh ài boã chiïën trûúâng nhû khöng. Kheáo khuyïn kïí lêëy laâm cöng, Kïí bao nhiïu laåi àau loâng bêëy nhiïu! Xeát mònh cöng ñt töåi nhiïìu, 2560. Söëng thûâa töi àaä nïn liïìu mònh töi! Xin cho tiïån thöí möåt doi, Goåi laâ àùæp àiïëm cho ngûúâi tûã sinh. Höì cöng nghe noái thûúng tònh, Truyïìn cho caão taáng di hònh bïn söng. 2565. Trong quên múã tiïåc haå cöng, Xön xao tú truác höåi àöìng quên quan . Bùæt naâng thõ yïën dûúái maân, Dúã say laåi eáp cung àaân nhùåt têu . Möåt cung gioá thaãm mûa sêìu, 2570. Böën dêy nhoã maáu nùm àêìu ngoán tay ! Ve ngêm vûúån hoát naâo taây, Loåt tai Höì cuäng nhùn maây rúi chêu . Hoãi rùçng: Naây khuác úã àêu ? Nghe ra muön oaán nghòn sêìu lùæm thay ! 2575. Thûa rùçng: Baåc mïånh khuác naây, Phöí vaâo àaân êëy nhûäng ngaây coân thú . Cung cêìm lûåa nhûäng ngaây xûa, Maâ gûúng baåc mïånh bêy giúâ laâ àêy ! Nghe caâng àùæm ngùæm caâng say, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU 2580. Laå cho mùåt sùæt cuäng ngêy vò tònh ! Daåy rùçng: Hûúng lûãa ba sinh, Dêy loan xin nöëi cêìm laânh cho ai . Thûa rùçng: Chuát phêån laåc loaâi, Trong mònh nghô àaä coá ngûúâi thaác oan . 2585. Coân chi nûäa caánh hoa taân, Tú loâng àaä dûát dêy àaân Tiïíu Lên . Röång thûúng coân maãnh höìng quêìn, Húi taân àûúåc thêëy göëc phêìn laâ may ! Haå cöng cheán àaä quaá say, 2590. Höì cöng àïën luác raång ngaây nhúá ra . Nghô mònh phûúng diïån quöëc gia, Quan trïn nhùæm xuöëng ngûúâi ta tröng vaâo . Phaãi tuöìng trùng gioá hay sao, Sûå n aây biïët tñnh thïë naâo àûúåc àêy ? 2595. Cöng nha vûâa buöíi raång ngaây, Quyïët tònh Höì múái àoaán ngay möåt baâi . Lïånh quan ai daám caäi lúâi, eáp tònh múái gaán cho ngûúâi thöí quan . Öng tú thûåc nheä àa àoan ! 2600. Xe tú sao kheáo vú quaâng vú xiïn ? Kiïåu hoa aáp thùèng xuöëng thuyïìn, Laá maân ruã thêëp ngoån àeân khïu cao . Naâng caâng uã liïîu phai àaâo, Trùm phêìn naâo coá phêìn naâo phêìn tûúi ? 2605. Àaânh thên caát lêëp soáng vuâi, Cûúáp cöng cha meå thiïåt àúâi thöng minh ! Chên trúâi mù åt bïí lïnh àïnh, Nùæm xûúng biïët gúãi tûã sinh chöën naâo, Duyïn àêu ai dûát tú àaâo, 2610. Núå àêu ai àaä dùæt vaâo têån tay ! Thên sao thên àïën thïë naây ? Coân ngaây naâo cuäng dû ngaây êëy thöi ! Àaä khöng biïët söëng laâ vui, Têëm thên naâo biïët thiïåt thoâi laâ thûúng ! http://www.ebooks.vdcmedia.com 89 NGUYÏÎN DU 2615. Möåt mònh cay àùæng trùm àûúâng, Thöi thò naát ngoåc tan vaâng thò thöi ! Maãnh trùng àaä gaác non àoaâi, Möåt mònh luöëng nhûäng àûáng ngöìi chûa xong . Triïìu àêu nöíi tiïëng àuâng àuâng, 2620. Hoãi ra múái biïët rùçng söng Tiïìn àûúâng. Nhúá lúâi thêìn möång roä raâng, Naây thöi hïët kiïëp àoaån trûúâng laâ àêy ! Àaåm Tiïn naâng nheá coá hay ! Heån ta thò àúåi dûúái naây rûúác ta . 2625. Dûúái àeân sùén bûác tiïn hoa, Möåt thiïn tuyïåt buát goåi laâ àïí sau . Cûãa böìng vöåi múã reâm chêu, Trúâi cao söng röång möåt maâu bao la . Rùçng: Tûâ cöng hêåu àaäi ta, 2630. Chuát vò viïåc nûúác maâ ra phuå loâng. Giïët chöìng maâ laåi lêëy chöìng, Mùåt naâo coân àûáng úã trong coäi àúâi ? Thöi thò möåt thaác cho röìi, Têëm loâng phoá mùåc trïn trúâi dûúái söng ! 2635. Tröng vúâi con nûúác mïnh möng, Àem mònh gieo xuöëng giûäa doâng Trûúâng Giang . Thöí quan theo vúát vöåi vaâng, Thúâi àaâ àùæm ngoåc chòm hûúng mêët röìi ! Thûúng thay cuäng möåt kiïëp ngûúâi, 2640. Haåi thay mang lêëy sùæc taâi laâm chi ! Nhûäng laâ oan khöí lûu ly, Chúâ cho hïët kiïëp coân gò laâ thên ! Mûúâi lùm nùm bêëy nhiïu lêìn, Laâm gûúng cho khaách höìng quêìn thûã soi ! 2645. Àúâi ngûúâi àïën thïë thò thöi, Trong cú êm cûåc dûúng höìi khöën hay . Mêëy ngûúâi hiïëu nghôa xûa nay, Trúâi laâm chi àïën lêu ngaây caâng thûúng ! http://www.ebooks.vdcmedia.com 90 TRUYÏÅN KIÏÌU Giaác Duyïn tûâ tiïët giaä maâng, 2650. Àeo bêìu quaãy nñp röång àûúâng vên du. Gùåp baâ Tam Húåp àaåo cö, Thong dong hoãi hïët nhoã to sûå naâng: Ngûúâi sao hiïëu nghôa àuã àûúâng, Kiïëp sao rùåt nhûäng àoaån trûúâng thïë thöi? 2655. Sû rùçng: Phuác hoåa àaåo trúâi, Cöîi nguöìn cuäng úã loâng ngûúâi maâ ra. Coá trúâi maâ cuäng taåi ta, Tu laâ coäi phuác tònh laâ dêy oan. Thuáy Kiïìu sùæc saão khön ngoan, 2660. Vö duyïn laâ phêån höìng nhan àaä àaânh, Laåi mang lêëy möåt chûä tònh, Khû khû mònh buöåc lêëy mònh vaâo trong. Vêåy nïn nhûäng chöën thong dong, úã khöng yïn öín ngöìi khöng vûäng vaâng. 2665. Ma àûa löëi quyã àem àûúâng, Laåi tòm nhûäng chöën àoaån trûúâng maâ ài. Hïët naån êëy àïën naån kia, Thanh lêu hai lûúåt thanh y hai lêìn. Trong voâng giaáo dûång gûúm trêìn, 2670. Kïì rùng huâm soái gúãi thên töi àoâi. Giûäa doâng nûúác dêîy soáng döìi, Trûúác haâm röìng caá gieo möìi thuyã tinh. Oan kia theo maäi vúái tònh, Möåt mònh mònh biïët möåt mònh mònh hay. 2675. Laâm cho söëng àoåa thaác àêìy, Àoaån trûúâng cho hïët kiïëp naây múái thöi! Giaác Duyïn nghe noái ruång rúâi: Möåt àúâi naâng nheá thûúng öi coân gò! Sû rùçng: Song chùèng hïì chi, 2680. Nghiïåp duyïn cên laåi nhùæc ài coân nhiïìu . Xeát trong töåi nghiïåp Thuáy Kiïìu, Mùæc àiïìu tònh aái khoãi àiïìu taâ dêm, Lêëy tònh thêm traã nghôa thêm, http://www.ebooks.vdcmedia.com 91 NGUYÏÎN DU Baán mònh àaä àöång hiïëu têm àïën trúâi! 2685. Haåi möåt ngûúâi cûáu muön ngûúâi, Biïët àûúâng khinh troång biïët lúâi phaãi chùng. Thûãa cöng àûác êëy ai bùçng? Tuác khiïn àaä rûãa lêng lêng saåch röìi! Khi nïn trúâi cuäng chiïìu ngûúâi, 2690. Nheå nhaâng núå trûúác àïìn böìi duyïn sau. Giaác Duyïn duâ nhúá nghôa nhau, Tiïìn àûúâng thaã möåt beâ lau rûúác ngûúâi. Trûúác sau cho veån möåt lúâi, Duyïn ta maâ cuäng phuác trúâi chi khöng! 2695. Giaác Duyïn nghe noái mûâng loâng, Lên la tòm thuá bïn söng Tiïìn àûúâng, Àaánh tranh chuåm noác thaão àûúâng, Möåt gian nûúác biïëc mêy vaâng chia àöi. Thuï nùm ngû phuã hai ngûúâi, 2700. Àoáng thuyïìn chûåc bïën kïët chaâi giùng söng. Möåt loâng chùèng quaãng mêëy cöng, Kheáo thay gùåp gúä cuäng trong chuyïín vêìn! Kiïìu tûâ gieo xuöëng duïình ngên, Nûúác xuöi böîng àaä tröi dêìn têån núi. 2705. Ngû öng keáo lûúái vúát ngûúâi, Ngêîm lúâi Tam Húåp roä mûúâi chùèng ngoa! Trïn mui lûúát mûúát aáo laâ, Tuy dêìm húi nûúác chûa loâa boáng gûúng. Giaác Duyïn nhêån thêåt mùåt naâng, 2710. Naâng coân thiïm thiïëp giêëc vaâng chûa phai. Mú maâng phaách quïë höìn mai, Àaåm Tiïn thoùæt àaä thêëy ngûúâi ngaây xûa. Rùçng: Töi àaä coá loâng chúâ, Mêët cöng mûúâi mêëy nùm thûâa úã àêy. 2715. Chõ sao phêån moãng phuác daây, Kiïëp xûa àaä vêåy loâng naây dïî ai! Têm thaânh àaä thêëu àïën trúâi, http://www.ebooks.vdcmedia.com 92 TRUYÏÅN KIÏÌU Baán mònh laâ hiïëu cûáu ngûúâi laâ nhên. Möåt niïìm vò nûúác vò dên, 2720. Êm cöng cêët möåt àöìng cên àaä giaâ! Àoaån trûúâng söí ruát tïn ra, Àoaån trûúâng thú phaãi àûa maâ traã nhau. Coân nhiïìu hûúãng thuå vïì lêu, Duyïn xûa troân trùån phuác sau döìi daâo! 2725. Naâng nghe ngú ngêín biïët sao, Traåc Tuyïìn! nghe tiïëng goåi vaâo bïn tai. Giêåt mònh thoùæt tónh giêëc mai, Bêng khuêng naâo àaä biïët ai maâ nhòn. Trong thuyïìn naâo thêëy Àaåm Tiïn, 2730. Bïn mònh chó thêëy Giaác Duyïn ngöìi kïì. Thêëy nhau mûâng rúä trùm bïì, Doån thuyïìn múái rûúác naâng vïì thaão lû. Möåt nhaâ chung chaå súám trûa, Gioá trùng maát mùåt muöëi dûa chay loâng. 2735. Böën bïì baát ngaát mïnh möng, Triïìu dêng höm súám mêy löìng trûúác sau. Naån xûa truát saåch lêìu lêìu, Duyïn xûa chûa dïî biïët àêu chöën naây. http://www.ebooks.vdcmedia.com 93 94 NGUYÏÎN DU Kim Troång ài tòm Kiïìu Nöîi naâng tai naån àaä àêìy, 2740. Nöîi chaâng Kim Troång bêëy chêìy múái thûúng. Tûâ ngaây muön dùåm phuâ tang, Nûãa nùm úã àêët Liïu dûúng laåi nhaâ. Vöåi sang vûúân Thuáy doâ la, Nhòn phong caãnh cuä nay àaâ khaác xûa. 2745. Àêìy vûúân coã moåc lau thûa, Song trùng quaånh queä vaách mûa raä rúâi. Trûúác sau naâo thêëy boáng ngûúâi, Hoa àaâo nùm ngoaái coân cûúâi gioá àöng. Xêåp xeâ eán liïång lêìu khöng, 2750. Coã lan mùåt àêët rïu phong dêëu giaây. Cuöëi tûúâng gai goác moåc àêìy, Ài vïì naây nhûäng löëi naây nùm xûa. Chung quanh lùång ngùæt nhû túâ, Nöîi niïìm têm sûå bêy giúâ hoãi ai? 2755. Laáng giïìng coá keã sang chúi, Lên la seä hoãi möåt hai sûå tònh. Hoãi öng öng mùæc tuång àònh, Hoãi naâng naâng àaä baán mònh chuöåc cha. Hoãi nhaâ nhaâ àaä dúâi xa, 2760. Hoãi chaâng Vûúng vúái cuâng laâ Thuáy Vên. Àïìu laâ sa suát khoá khùn, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU May thuï viïët mûúán kiïëm ùn lêìn höìi. Àiïìu àêu seát àaánh lûng trúâi, Thoùæt nghe chaâng thoùæt ruång rúâi xiïët bao! 2765. Vöåi han di truá núi cao, Àaánh àûúâng chaâng múái tòm vaâo têån núi. Nhaâ tranh vaách àêët taã túi, Lau treo reâm naát truác caâi phïn thûa. Möåt sên àêët coã dêìm mûa, 2770. Caâng ngao ngaán nöîi caâng ngú ngêín àûúâng! Àaánh liïìu lïn tiïëng ngoaâi tûúâng, Chaâng Vûúng nghe tiïëng vöåi vaâng chaåy ra. Dùæt tay vöåi rûúác vaâo nhaâ, Maái sau viïn ngoaåi öng baâ ra ngay. 2775. Khoác than kïí hïët niïìm têy: Chaâng öi biïët nöîi nûúác naây cho chûa? Kiïìu nhi phêån moãng nhû túâ, Möåt lúâi àaä löîi toác tú vúái chaâng! Gùåp cún gia biïën laå dûúâng, 2780. Baán mònh noá phaãi tòm àûúâng cûáu cha. Duâng dùçng khi bûúác chên ra, Cûåc trùm nghòn nöîi dùån ba böën lêìn. Troát lúâi heån vúái lang quên, Mûúån con em noá Thuáy Vên thay lúâi. 2785. Goåi laâ traã chuát nghôa ngûúâi, Sêìu naây dùçng dùåc muön àúâi chûa quïn! Kiïëp naây duyïn àaä phuå duyïn, Daå àaâi coân biïët seä àïìn lai sinh. Mêëy lúâi kyá chuá àinh ninh, 2790. Ghi loâng àïí daå cêët mònh ra ài. Phêån sao baåc bêëy Kiïìu nhi! Chaâng Kim vïì àoá con thò ài àêu? Öng baâ caâng noái caâng àau, Chaâng caâng nghe noái caâng daâu nhû dûa. 2795. Vêåt mònh vêîy gioá tuön mûa, Dêìm dïì gioåt ngoåc thêîn thúâ höìn mai! http://www.ebooks.vdcmedia.com 95 96 NGUYÏÎN DU Àau àoâi àoaån ngêët àoâi thöi, Tónh ra laåi khoác khoác röìi laåi mï. Thêëy chaâng àau nöîi biïåt ly, 2800. Nhêîn ngûâng öng múái vöî vïì giaãi khuyïn: Bêy giúâ vaán àaä àoáng thuyïìn, Àaä àaânh phêån baåc khön àïìn tònh chung! Quaá thûúng chuát nghôa àeâo boâng, Nghòn vaâng thên êëy dïî hoâng boã sao? 2805. Döî daânh khuyïn giaãi trùm chiïìu, Lûãa phiïìn caâng dêåp caâng khïu möëi phiïìn. Thïì xûa giúã àïën kim hoaân, Cuãa xûa laåi giúã àïën àaân vúái hûúng. Sinh caâng tröng thêëy caâng thûúng. 2810. Gan caâng tûác töëi ruöåt caâng xoát xa. Rùçng: Töi troát quaá chên ra, Àïí cho àïën nöîi tröi hoa daåt beâo. Cuâng nhau thïì thöët àaä nhiïìu, Nhûäng àiïìu vaâng àaá phaãi àiïìu noái khöng! 2815. Chûa chùn göëi cuäng vúå chöìng, Loâng naâo maâ núä dûát loâng cho àang? Bao nhiïu cuãa mêëy ngaây àaâng, Coân töi töi möåt gùåp naâng múái thöi! Nöîi thûúng noái chùèng hïët lúâi, 2820. Taå tûâ sinh múái suåt suâi trúã ra. Vöåi vïì sûãa chöën vûúân hoa, Rûúác múâi viïn ngoaåi öng baâ cuâng sang. Thêìn hön chùm chuát lïî thûúâng, Dûúäng thên thay têëm loâng naâng ngaây xûa. 2825. Àinh ninh maâi lïå cheáp thú, Cùæt ngûúâi tòm toäi àûa túâ nhùæn nhe. Biïët bao cöng mûúán cuãa thuï, Lêm thanh mêëy àöå ài vïì dùåm khúi. Ngûúâi möåt núi hoãi möåt núi, 2830. Mïnh möng naâo biïët bïí trúâi núi nao? http://www.ebooks.vdcmedia.com 97 TRUYÏÅN KIÏÌU Sinh caâng thaãm thiïët khaát khao, Nhû nung gan sùæt nhû baâo loâng son. Ruöåt tùçm ngaây möåt heáo don, Tuyïët sûúng ngaây möåt hao moân hònh ve. 2835. Thêín thúâ luác tónh luác mï, Maáu theo nûúác mùæt höìn lòa chiïm bao. Xuên huyïn lo súå biïët bao, Quaá ra khi àïën thïë naâo maâ hay! Vöåi vaâng sùæm sûãa choån ngaây, 2840. Duyïn Vên súám àaä se dêy cho chaâng. Ngûúâi yïíu àiïåu keã vùn chûúng, Trai taâi gaái sùæc xuên àûúng vûâa thò, Tuy rùçng vui chûä vu quy, Vui naâo àaä cêët sêìu kia àûúåc naâo! 2845. Khi ùn úã luác ra vaâo, Caâng êu duyïn múái caâng daâo tònh xûa . Nöîi naâng nhúá àïën bao giúâ, Tuön chêu àoâi trêån voâ tú trùm voâng. Coá khi vùæng veã thû phoâng, 2850. Àöët loâ hûúng giúã phñm àöìng ngaây xûa . Beã bai ruã ró tiïëng tú, Trêìm bay nhaåt khoái gioá àûa lay reâm. Dûúâng nhû bïn noác trûúác thïìm, Tiïëng kiïìu àöìng voång boáng xiïm mú maâng, 2855. Búãi loâng taåc àaá ghi vaâng, Tûúãng naâng nïn laåi thêëy naâng vïì àêy . Nhûäng laâ phiïìn muöån àïm ngaây, Xuên thu biïët àaä àöíi thay mêëy lêìn? Chïë khoa gùåp höåi trûúâng vùn . 2860. Vûúng, Kim cuâng chiïëm baãng xuên möåt ngaây . Cûãa trúâi röång múã àûúâng mêy, Hoa chaâo ngoä haånh hûúng bay dùåm phêìn. Chaâng Vûúng nhúá àïën xa gêìn, Sang nhaâ Chung laäo taå ên chu tuyïìn. 2865. Tònh xûa ên traã nghôa àïìn, http://www.ebooks.vdcmedia.com 98 NGUYÏÎN DU Gia thên laåi múái kïët duyïn Chêu Trêìn. Kim tûâ nheå bûúác thanh vên, Nöîi naâng caâng nghô xa gêìn caâng thûúng . êëy ai dùån ngoåc thïì vaâng, 2870. Bêy giúâ kim maä ngoåc àûúâng vúái ai ? Ngoån beâo chên soáng laåc loaâi, Nghô mònh vinh hiïín thûúng ngûúâi lûu ly . Vêng ra ngoaåi nhêåm Lêm truy, Quan san nghòn dùåm thï nhi möåt àoaân. 2875. Cêìm àûúâng ngaây thaáng thanh nhaân, Súám khuya tiïëng haåc tiïëng àaân tiïu dao . Phoâng xuên trûúáng ruã hoa àaâo, Naâng Vên nùçm böîng chiïm bao thêëy naâng. Tónh ra múái ró cuâng chaâng, 2880. Nghe lúâi chaâng cuäng hai àûúâng tin nghi . Hoå Lêm thanh vúái Lêm truy, Khaác nhau möåt chûä hoùåc khi coá lêìm. Trong cú thanh khñ tûúng têìm, úã àêy hoùåc coá giai êm chùng laâ? 2885. Thùng àûúâng chaâng múái hoãi tra, Hoå Àö coá keã laåi giaâ thûa lïn: Sûå naây àaä ngoaåi mûúâi niïn, Töi àaâ biïët mùåt biïët tïn raânh raânh. Tuá baâ cuâng Maä Giaám sinh, 2890. Ài mua ngûúâi úã Bùæc kinh àûa vïì. Thuáy Kiïìu taâi sùæc ai bò, Coá nghïì àaân laåi àuã nghïì vùn thú . Kiïn trinh chùèng phaãi gan vûâa, Liïìu mònh thïë êëy phaãi lûâa thïë kia . 2895. Phong trêìn chõu àaä ï chïì, Tú duyïn sau laåi xe vïì Thuác lang . Phaãi tay vúå caã phuä phaâng, Bùæt vïì Vö tñch toan àûúâng beã hoa . Rûát mònh naâng phaãi tröën ra, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU 2900. Chùèng may laåi gùåp möåt nhaâ Baåc kia . Thoùæt buön vïì thoùæt baán ài, Mêy tröi beâo nöíi thiïëu gò laâ núi! Böîng àêu laåi gùåp möåt ngûúâi, Hún àúâi trñ duäng nghiïng trúâi uy linh . 2905. Trong tay mûúâi vaån tinh binh, Keáo vïì àoáng chêåt möåt thaânh Lêm truy . Toác tú caác tñch moåi khi, Oaán thò traã oaán ên thò traã ên . Àaä nïn coá nghôa coá nhên, 2910. Trûúác sau troån veån xa gêìn ngúåi khen . Chûa tûâng àûúåc hoå àûúåc tïn, Sûå naây hoãi Thuác sinh viïn múái tûúâng. Nghe lúâi àö noái roä raâng, Tûác thò àûa thiïëp múâi chaâng Thuác sinh . 2915. Nöîi naâng hoãi hïët phên minh, Chöìng con àêu taá tñnh danh laâ gò? Thuác rùçng: Gùåp buöíi loaån ly, Trong quên töi hoãi thiïëu gò toác tú . Àaåi vûúng tïn Haãi hoå Tûâ, 2920. Àaánh quen trùm trêån sûác dû muön ngûúâi Gùåp naâng khi úã chêu Thai, Laå gò quöëc sùæc thiïn taâi phaãi duyïn . Vêîy vuâng trong bêëy nhiïu niïn, Laâm nïn àöång àõa kinh thiïn àuâng àuâng. 2925. Àaåi quên àöìn àoáng coäi àöng, Vïì sau chùèng biïët vên möìng laâm sao . Nghe tûúâng ngaânh ngoån tiïu hao, Loâng riïng chaâng luöëng lao àao thêîn thúâ. Xoát thay chiïëc laá bú vú, 2930. Kiïëp trêìn biïët giuä bao giúâ cho xong ? Hoa tröi nûúác chaãy xuöi doâng, Xoát thên chòm nöîi àau loâng húåp tan! Lúâi xûa àaä löîi muön vaân, Maãnh hûúng coân àoá phñm àaân coân àêy, http://www.ebooks.vdcmedia.com 99 100 NGUYÏÎN DU 2935. Àaân cêìm kheáo ngêín ngú dêy, Lûãa hûúng biïët coá kiïëp naây nûäa thöi ? Bònh böìng coân chuát xa xöi, Àónh chung sao núä ùn ngöìi cho an ! Rùæp mong treo êën tûâ quan, 2940. Mêëy söng cuäng löåi mêëy ngaân cuäng pha . Dêën mònh trong aán can qua, Vaâo sinh ra tûã hoåa laâ thêëy nhau . Nghô àiïìu trúâi thùèm vûåc sêu, Boáng chim tùm caá biïët àêu maâ nhòn! 2945. Nhûäng laâ nêën naá àúåi tin, Nùæng mûa biïët àaä mêëy phen àöíi dúâó Nùm mêy böîng thêëy chiïëu trúâi, Khêm ban sùæc chó àïën núi raânh raânh. Kim thò caãi nhêåm Nam bònh, 2950. Chaâng Vûúng cuäng caãi nhêåm thaânh Chêu dûúng. Sùæm xanh xe ngûåa vöåi vaâng, Hai nhaâ cuâng thuêån möåt àûúâng phoá quan . Xaãy nghe thïë giùåc àaä tan, Soáng ïm Phuác kiïën lûãa taân Chiïëc giang . 2955. Àûúåc tin Kim múái ruã Vûúng, Tiïån àûúâng cuâng laåi tòm naâng sau xûa . Haâng Chêu àïën àoá bêy giúâ, Thêåt tin hoãi àûúåc toác tú raânh raânh. Rùçng: Ngaây höm noå giao binh, 2960. Thêët cú Tûâ àaä thu linh trêån tiïìn. Naâng Kiïìu cöng caã chùèng àïìn, Lïånh quan laåi bùæt eáp duyïn thöí tuâ. Naâng àaâ gieo ngoåc trêìm chêu, Söng Tiïìn àûúâng àoá êëy möì höìng nhan! 2965. Thûúng öi! khöng húåp maâ tan, Möåt nhaâ vinh hiïín riïng oan möåt naâng! Chiïu höìn thiïët võ lïî thûúâng, Giaãi oan lêåp möåt àaân traâng bïn söng. http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU Ngoån triïìu non baåc truâng truâng, 2970. Vúâi tröng coân tûúãng caánh höìng luác gieo. Tònh thêm bïí thaãm laå àiïìu, Naâo höìn tinh vïå biïët theo chöën naâo? http://www.ebooks.vdcmedia.com 101 102 NGUYÏÎN DU Kiïìu - Kim Troång àoaân tuå Cú duyïn àêu böîng laå sao, Giaác Duyïn àêu böîng tòm vaâo àïën núi. 2975. Tröng lïn linh võ chûä baâi, Thêët kinh múái hoãi: Nhûäng ngûúâi àêu ta? Vúái naâng thên thñch gêìn xa, Ngûúâi coân sao böîng laâm ma khoác ngûúâi? Nghe tin ngú ngaác ruång rúâi, 2980. Xuám quanh kïí lïí röån lúâi hoãi tra: Naây chöìng naây meå naây cha, Naây laâ em ruöåt naây laâ em dêu. Thêåt tin nghe àaä bêëy lêu, Phaáp sû daåy thïë sûå àêu laå thûúâng! 2985. Sû rùçng: Nhên quaã vúái naâng, Lêm truy buöíi trûúác Tiïìn àûúâng buöíi sau. Khi naâng gieo ngoåc trêìm chêu, Àoán nhau töi àaä gùåp nhau rûúác vïì, Cuâng nhau nûúng cûãa böì àïì, 2990. Thaão am àoá cuäng gêìn kïì chùèng xa. Phêåt tiïìn ngaây baåc lên la, Àùm àùm naâng cuäng nhúá nhaâ khön khuêy. Nghe tin núã mùåt núã maây, Mûâng naâo laåi quaá mûâng naây nûäa chùng? 2995. Tûâ phen chiïëc laá lòa rûâng, http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU ThÎ m tòm luöëng nhûäng liïåu chûâng nûúác mêy. Roä raâng hoa ruång hûúng bay, Kiïëp sau hoåa thêëy kiïëp naây hùèn thöi. Minh dûúng àöi ngaã chùæc röìi, 3000. Coäi trêìn maâ laåi thêëy ngûúâi cûãu nguyïn! Cuâng nhau laåy taå Giaác Duyïn, Böå haânh möåt luä theo liïìn möåt khi. Beã lau vaåch coã tòm ài, Tònh thêm luöëng haäy höì nghi nûãa phêìn. 3005. Quanh co theo daãi giang tên, Khoãi rûâng lau àaä túái sên Phêåt àûúâng. Giaác Duyïn lïn tiïëng goåi naâng, Buöìng trong vöåi daåo sen vaâng bûúác ra. Tröng xem àuã mùåt möåt nhaâ: 3010. Xuên giaâ coân khoãe huyïn giaâ coân tûúi. Hai em phûúng trûúãng hoâa hai, Noå chaâng Kim àoá laâ ngûúâi ngaây xûa! Tûúãng bêy giúâ laâ bao giúâ, Roä raâng múã mùæt coân ngúâ chiïm bao! 3015. Gioåt chêu thaánh thoát queån baâo, Mûân g mûâng tuãi tuãi xiïët bao laâ tònh! Huyïn giaâ dûúái göëi gieo mònh, Khoác than mònh kïí sûå tònh àêìu àuöi: Tûâ con lûu laåc quï ngûúâi, 3020. Beâo tröi soáng vöî chöëc mûúâi lùm nùm! Tñnh rùçng söng nûúác caát lêìm, Kiïëp naây ai laåi coân cêìm gùåp àêy! öng baâ tröng mùåt cêìm tay, Dung quang chùèng khaác chi ngaây bûúác ra. 3025. Bêëy chêìy daäi nguyïåt dêìu hoa, Mûúâi phêìn xuên coá gêìy ba böën phêìn. Nöîi mûâng biïët lêëy chi cên? Lúâi tan húåp chuyïån xa gêìn thiïëu àêu! Hai em hoãi trûúác han sau, 3030. Àûáng tröng chaâng cuäng trúã sêìu laâm tûúi. http://www.ebooks.vdcmedia.com 103 104 NGUYÏÎN DU Quêy nhau laåy trûúác Phêåt àaâi, Taái sinh trêìn taå loâng ngûúâi tûâ bi. Kiïåu hoa giuåc giaä tûác thò, Vûúng öng daåy rûúác cuâng vïì möåt núi. 3035. Naâng rùçng: Chuát phêån hoa rúi, Nûãa àúâi nïëm traãi moåi muâi àùæng cay. Tñnh rùçng mùåt nûúác chên mêy, Loâng naâo coân tûúãng coá raây nûäa khöng? Àûúåc raây taái thïë tûúng phuâng. 3040. Khaát khao àaä thoãa têëm loâng lêu nay! Àaä àem mònh boã am mêy, Tuöíi naây gúãi vúái coã cêy cuäng vûâaå Muâi thiïìn àaä beán muöëi dûa, Maâu thiïìn ùn mùåc àaä ûa nêu söìng. 3045. Sûå àúâi àaä tùæt lûãa loâng, Coân chen vaâo chöën buåi höìng laâm chi! Dúã dang naâo coá hay gò, Àaä tu tu troát quaá thò thò thöi! Truâng sinh ên nùång bïí trúâi, 3050. Loâng naâo n úä dûát nghôa ngûúâi ra ài? öng rùçng: Bó thûã nhêët thò, Tu haânh thò cuäng phaãi khi toâng quyïìn. Phaãi àiïìu cêìu Phêåt cêìu Tiïn, Tònh kia hiïëu noå ai àïìn cho àêy? 3055. Àöå sinh nhúâ àûác cao daây, Lêåp am röìi seä rûúác thêìy úã chung. Nghe lúâi naâng cuäng chiïìu loâng, Giaä sû giaä caãnh àïìu cuâng bûúác ra. Möåt nhaâ vïì àïën quan nha, 3060. Àoaân viïn vöåi múã tiïåc hoa vui vêìy. Taâng taâng cheán cuác dúã say, Àûáng lïn Vên múái giaäi baây möåt hai . Rùçng: Trong taác húåp cú trúâi . Hai bïn gùåp gúä möåt lúâi kïët giao . http://www.ebooks.vdcmedia.com TRUYÏÅN KIÏÌU 3065. Gùåp cún bònh àõa ba àaâo, Vêåy àem duyïn chõ buöåc vaâo cho em . Cuäng laâ phêån caãi duyïn kim, Cuäng laâ maáu chaãy ruöåt mïìm chúá sao ? Nhûäng laâ raây ûúác mai ao, 3070. Mûúâi lùm nùm êëy biïët bao nhiïu tònh ! Bêy giúâ gûúng vúä laåi laânh, Khuön thiïng lûâa loåc àaä daânh coá núi . Coân duyïn may laåi coân ngûúâi, Coân vêìng trùng baåc coân lúâi nguyïìn xûa . 3075. Quaã mai ba baãy àûúng vûâa, Àaâo non súám liïåu xe tú kõp thò. Dûát lúâi naâng vöåi gaåt ài: Sûå muön nùm cuä kïí chi bêy giúâ? Möåt lúâi tuy coá ûúác xûa, 3080. Xeát mònh daäi gioá dêìu mûa àaä nhiïìu . Noái caâng höí theån trùm chiïìu, Thaâ cho ngoån nûúác thuãy triïìu chaãy xuöi ! Chaâng rùçng: Noái cuäng laå àúâi, Dêîu loâng kia vêåy coân lúâi êëy sao ? 3085. Möåt lúâi àaä troát thêm giao, Dûúái daây coá àêët trïn cao coá trúâi ! Dêîu rùçng vêåt àöíi sao dúâi, Tûã sinh phaãi giûä lêëy lúâi tûã sinh ! Duyïn kia coá phuå chi tònh, 3090. Maâ toan seã gaánh chung tònh laâm hai ? Naâng rùçng: Gia thêët duyïn haâi, Chuát loâng ên aái ai ai cuäng loâng. Nghô rùçng trong àaåo vúå chöìng, Hoa thúm phong nhõ trùng voâng troân gûúng . 3095. Chûä trinh àaáng giaá nghòn vaâng, Àuöëc hoa chùèng theån vúái chaâng mai xûa . Thiïëp tûâ ngöå biïën àïën giúâ. Ong qua bûúám laåi àaä thûâa xêëu xa . Bêëy chêìy gioá taáp mûa sa . http://www.ebooks.vdcmedia.com 105 NGUYÏÎN DU 3100. Mêëy trùng cuäng khuyïët mêëy hoa cuäng taân. Coân chi laâ caái höìng nhan, Àaä xong thên thïë coân toan nöîi naâo ? Nghô mònh chùèng höí mònh sao, Daám àem trêìn cêëu dûå vaâo böë kinh ! 3105. Àaä hay chaâng nùång vò tònh, Tröng hoa àeân chùèng theån mònh lùæm ru ! Tûâ raây kheáp cûãa phoâng thu, Chùèng tu thò cuäng nhû tu múái laâ ! Chaâng duâ nghô àïën tònh xa, 3110. Àem tònh cêìm sùæt àöíi ra cêìm cúâ. Noái chi kïët toác xe tú, Àaä buöìn caã ruöåt maâ dú caã àúâi ! Chaâng rùçng: Kheáo noái nïn lúâi, Maâ trong leä phaãi coá ngûúâi coá ta ! 3115. Xûa nay trong àaåo àaân baâ, Chûä trinh kia cuäng coá ba baãy àûúâng, Coá khi biïën coá khi thûúâng, Coá quyïìn naâo phaãi möåt àûúâng chêëp kinh . Nhû naâng lêëy hiïëu laâm trinh, 3120. Buåi naâo cho àuåc àûúåc mònh êëy vay ? Trúâi coân àïí coá höm nay, Tan sûúng àêìu ngoä veán mêy giûäa trúâi . Hoa taân maâ laåi thïm tûúi, Trùng taân maâ laåi hún mûúâi rùçm xûa . 3125. Coá àiïìu chi nûäa maâ ngúâ, Khaách qua àûúâng àïí hûäng húâ chaâng Tiïu ! Nghe chaâng noái àaä hïët àiïìu, Hai thên thò cuäng quyïët theo möåt baâi . Hïët lúâi khön leä chöëi lúâi, 3130. Cuái àêìu naâng nhûäng vùæn daâi thúã than . Nhaâ vûâa múã tiïåc àoaân viïn, Hoa soi ngoån àuöëc höìng chen bûác laâ. Cuâng nhau giao baái möåt nhaâ, http://www.ebooks.vdcmedia.com 106 TRUYÏÅN KIÏÌU Lïî àaâ àuã lïî àöi àaâ xûáng àöi . 3135. Àöång phoâng dòu dùåt cheán möìi, Bêng khuêng duyïn múái ngêåm nguâi tònh xûa . Nhûäng tûâ sen ngoá àaâo tú, Mûúâi lùm nùm múái bêy giúâ laâ àêy ! Tònh duyïn ê ëy húåp tan naây, 3140. Bi hoan mêëy nöîi àïm chêìy trùng cao . Canh khuya bûác gêëm ruã thao, Dûúái àeân toã raång maá àaâo thïm xuên . Tònh nhên laåi gùåp tònh nhên, Hoa xûa ong cuä mêëy phên chung tònh. 3145. Naâng rùçng: Phêån thiïëp àaä àaânh, Coá laâm chi nûäa caái mònh boã ài ! Nghô chaâng nghôa cuä tònh ghi, Chiïìu loâng goåi coá xûúáng tuây maãy may . Riïng loâng àaä theån lùæm thay, 3150. Cuäng àaâ mùåt daån maây daây khoá coi ! Nhûäng nhû êu yïëm vaânh ngoaâi, Coân toan múã mùåt vúái ngûúâi cho qua . Laåi nhû nhûäng thoái ngûúâi ta, Vúát hûúng dûúái àêët beã hoa cuöëi muâa . 3155. Kheáo laâ giúã nhuöëc baây troâ, Coân tònh àêu nûäa laâ thuâ àêëy thöi ! Ngûúâi yïu ta xêëu vúái ngûúâi, Yïu nhau thò laåi bùçng mûúâi phuå nhau ! Cûãa nhaâ duâ tñnh vïì sau, 3160. Thò coân em àoá loå cêìu chõ àêy . Chûä trinh coân möåt chuát naây, Chùèng cêìm cho vûäng laåi giaây cho tan ! Coân nhiïìu ên aái chan chan, Hay gò vêìy caánh hoa taân maâ chúi ? 3165. Chaâng rùçng: Gùæn boá möåt lúâi, Böîng khöng caá nûúác chim trúâi lúä nhau . Xoát ngûúâi lûu laåc bêëy lêu, Tûúãng thïì thöët nùång nïn àau àúán nhiïìu ! http://www.ebooks.vdcmedia.com 107 NGUYÏÎN DU Thûúng nhau sinh tûã àaä liïìu, 3170. Gùåp nhau coân chuát bêëy nhiïu laâ tònh. Chûâng xuên tú liïîu coân xanh, Nghô rùçng chûa thoaát khoãi vaânh aái ên . Gûúng trong chùèng chuát buåi trêìn, Möåt lúâi quyïët hùèn muön phêìn kñnh thïm ! 3175. Bêëy lêu àaáy bïí moâ kim, Laâ nhiïìu vaâng àaá phaãi tòm trùng hoa ? Ai ngúâ laåi hoåp möåt nhaâ, Loå laâ chùn göëi múái ra sùæt cêìm ! Nghe lúâi sûãa aáo caâi trêm, 3180. Khêëu àêìu laåy taå cao thêm nghòn truâng: Thên taân gaån àuåc khúi trong, Laâ nhúâ quên tûã khaác loâng ngûúâi ta . Mêëy lúâi têm phuác ruöåt raâ, Tûúng tri dûúâng êëy múái laâ tûúng tri ! 3185. Chúã che àuâm boåc thiïëu chi, Trùm nùm danh tiïët cuäng vò àïm nay ! Thoùæt thöi tay laåi cêìm tay, Caâng yïu vò nïët caâng say vò tònh. Thïm nïën giaá nöëi hûúng bònh, 3190. Cuâng nhau laåi chuöëc cheán quyânh giao hoan . Tònh xûa lai laáng khön haân, Thong dong laåi hoãi ngoán àaân ngaây xûa . Naâng rùçng: Vò mêëy àûúâng tú, Lêìm ngûúâi cho àïën bêy giúâ múái thöi ! 3195. Ùn nùn thò sûå àaä röìi ! Nïí loâng ngûúâi cuä vêng lúâi möåt phen. Phñm àaân dòu dùåt tay tiïn, Khoái trêìm cao thêëp tiïëng huyïìn gêìn xa . Khuác àêu àêìm êëm dûúng hoâa, 3200. êëy laâ höì à iïåp hay laâ Trang sinh . Khuác àêu ïm aái xuên tònh, êëy höìn Thuåc àïë hay mònh àöî quyïn? http://www.ebooks.vdcmedia.com 108 TRUYÏÅN KIÏÌU Trong sao chêu nhoã duïình quyïn, êëm sao haåt ngoåc Lam àiïìn múái àöng ! 3205. Loåt tai nghe suöët nùm cung, Tiïëng naâo laâ chùèng naäo nuâng xön xao . Chaâng rùçng: Phöí êëy tay naâo, Xûa sao sêìu thaãm nay sao vui vêìy ? Teã vui búãi taåi loâng naây, 3210. Hay laâ khöí têån àïën ngaây cam lai ? Naâng rùçng: Vñ chuát nghïì chúi, Àoaån trûúâng tiïëng êëy haåi ngûúâi bêëy lêu ! Möåt phen tri kyã cuâng nhau, Cuöën dêy tûâ àêëy vïì sau cuäng chûâa . 3215. Chuyïån troâ chûa caån toác tú, Gaâ àaâ gaáy saáng trúâi vûâa raång àöng . Tònh riïng chaâng laåi noái soâng, Möåt nhaâ ai cuäng laå luâng khen lao . Cho hay thuåc nûä chñ cao, 3220. Phaãi ngûúâi töëi mêån súám àaâo nhû ai ? Hai tònh veån veä hoâa hai, Chùèng trong chùn göëi cuäng ngoaâi cêìm thú . Khi cheán rûúåu khi cuöåc cúâ, Khi xem hoa núã khi chúâ trùng lïn . 3225. Ba sinh àaä phó mûúâi nguyïìn, Duyïn àöi lûáa cuäng laâ duyïn baån bêìy. Nhúá lúâi lêåp möåt am mêy, Khiïën ngûúâi thên thñch rûúác thêìy Giaác Duyïn . Àïën núi àoáng cûãa caâi then, 3230. Rïu truâm keã ngaåch coã len maái nhaâ, Sû àaâ haái thuöëc phûúng xa, Mêy bay haåc laánh biïët laâ tòm àêu ? Nùång vò chuát nghôa bêëy lêu, Trïn am cûá giûä hûúng dêìu höm mai . 3235. Möåt nhaâ phuác löåc göìm hai, Nghaân nùm dùçng dùåc quan giai lêìn lêìn. Thûâa gia chùèng hïët naâng Vên, http://www.ebooks.vdcmedia.com 109 NGUYÏÎN DU Möåt cêy cuâ möåc möåt sên quïë hoâe . Phong lûu phuá quyá ai bò, 3240. Vûúân xuên möåt cûãa àïí bia muön àúâi Ngêîm hay muön sûå taåi trúâi, Trúâi kia àaä bùæt laâm ngûúâi coá thên. Bùæt phong trêìn phaãi phong trêìn, Cho thanh cao múái àûúåc phêìn thanh cao. 3245. Coá àêu thiïn võ ngûúâi naâo, Chûä taâi chûä mïånh döìi daâo caã hai, Coá taâi maâ cêåy chi taâi, Chûä taâi liïìn vúái chûä tai möåt vêìn. Àaä mang lêëy nghiïåp vaâo thên, 3250. Cuäng àûâng traách lêîn trúâi gêìn trúâi xa. Thiïån cùn úã taåi loâng ta, Chûä têm kia múái bùçng ba chûä taâi. Lúâi quï chùæp nhùåt döng daâi, Mua vui cuäng àûúåc möåt vaâi tröëng canh. http://www.ebooks.vdcmedia.com 110