Tài liệu Tóm tắt luận án Tiến sĩ Nghiên cứu mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI NGUYỄN NAM THẮNG TÊN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH Chuyên ngành: Kinh tế học Mã số: 62310101 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. NGUYỄN VĂN THANH Hà Nội – 2015 Công trình được hoàn thành tại: Trường Đại học Bách khoa Hà Nội Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS.NGUYỄN VĂN THANH Phản biện 1: ……………………………………………………… Phản biện 2: ……………………………………………………… Phản biện 3: ……………………………………………………… Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường họp tại: Trường ĐHBK Hà Nội Vào hồi …….. giờ, ngày ….. tháng ….. năm ……… Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: 1. Thư viện Tạ Quang Bửu – Trường ĐHBK Hà Nội 2. Thư viện Quốc gia Việt Nam ii PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài Đã có rất nhiều nghiên cứu khác nhau đánh giá năng lực cạnh tranh ở các cấp độ trong các lĩnh vực trên thế giới và ở Việt Nam. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào đề cập đến việc thiết lập bộ tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh ở cấp độ tỉnh trong lĩnh vực du lịch bằng phương pháp mô hình. Vì vậy, đề tài: “ Nghiên cứu mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch” là cần thiết và thiết thực góp phần bổ sung vào khoảng trống của hệ thống nghiên cứu hiện nay còn thiếu. 2. Mục đích của luận án Mục tiêu nghiên cứu cần đạt được là xây dựng mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch với mục đích đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch. 3. Nhiệm vụ, đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu a) Nhiệm vụ nghiên cứu: Tổng hợp cơ sở lý thuyết; Xây dựng mô hình; Kiểm định mô hình; Kết luận và khuyến nghị; b) Đối tượng nghiên cứu: Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch; c) Phạm vi nghiên cứu: Về không gian là cấp tỉnh và về thời gian trong giai đoạn từ năm 2005 đến 2014, tầm nhìn giới hạn đến năm 2030. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu sử dụng trong khuôn khổ nghiên cứu này bao gồm các phương pháp nghiên cứu phối hợp giữa phương pháp tổng hợp, phương pháp so sánh, phương pháp chuyên gia, phương pháp điều tra xã hội học, phương pháp định tính, phương pháp định lượng, phương pháp tổng hợp, phương pháp thống kê, phương pháp mô tả với các phần mềm xử lý dữ liệu SPSS và AMOS trong việc nhận diện các yếu tố cấu thành và tác động đến năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch được tiếp cận theo Ehrenberg ASC (1994), lý thuyết trước và kiểm định sau. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài a) Ý nghĩa khoa học 1) Tổng hợp khoa học các khái niệm và các mô hình năng lực cạnh tranh ở các cấp độ trong các lĩnh vực du lịch trên Thế giới và ở Việt Nam đã mở rộng các bằng chứng lý thuyết và thực nghiệm mới về các mối quan hệ cấu trúc giữa các yếu tố có thuộc tính cạnh tranh làm cơ sở thiết lập bộ tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch ban đầu bao gồm 4 yếu tố chính và 32 yếu tố thành phần; 2) Phân tích, so sánh, chọn lọc trên cơ sở bộ tiêu chí ban đầu, xác định chính xác các nguồn lực cốt lõi đóng vai trò trung tâm và có ý nghĩa duy nhất thiết lập bộ tiêu chí xây dựng mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch Việt Nam bao gồm 4 nhóm yếu tố chính và 20 yếu tố thành phần; 1 3) Kiểm định thực tế khách quan mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch Việt Nam tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cho kết quả 4 nhóm yếu tố chính và 16 yếu tố thành phần đã được đánh giá có tính khoa học và xếp hạng mức độ cạnh tranh phù hợp thực tế lẫn thực tiễn. b) Ý nghĩa thực tiễn 1) Có thể nói đây là nghiên cứu theo cách tiếp cận ứng dụng, những vấn đề nghiên cứu, luận cứ khoa học, mô hình định tính, mô hình định lượng, phần mềm ứng dụng tưởng chừng rắc rối, phức tạp, đa diện, đa chiều đã được trình bày thật rõ ràng, đơn giản, mạch lạc, trong sáng, súc tích, khái quát và hệ thống giúp cho người đọc có thể tự ứng dụng trong những tình huống cụ thể để kiểm tra mức độ tiếp thu kỹ năng phân tích và kiểm định của mình. 2) Cách tổ chức và kết cấu của nghiên cứu theo trình tự logic chặt chẽ, vừa mang tính hàn lâm, vừa mang tính thực tiễn. Nội dung nghiên cứu vừa thể hiện những vấn đề cơ bản của nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng, vừa thể hiện tính triết lý khoa học và các khả năng ứng dụng thực tiễn của các lý thuyết hiện đại về phương pháp luận, về thiết kế nghiên cứu, thang đo, mô hình nghiên cứu và xử lý dữ liệu giúp các bên liên quan du lịch có cách nhìn đầy đủ và toàn diện về một phương pháp tiếp cận và đo lường các yếu tố trong mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch. 3) Cùng với tính mới, chặt chẽ về cách bố cục và tư duy sáng tạo, nghiên cứu mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch sẽ rất hữu ích không chỉ cho quốc gia Việt Nam nói chung và các địa phương nói riêng có thêm một công cụ quản lý và điều hành ngành du lịch mà còn là một tài liệu tham khảo rất tốt cho các nhà nghiên cứu và những ai quan tâm đến năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch. 6. Những kết quả đạt đƣợc và điểm mới của luận án Mô hình nghiên cứu đã xác định một tập hợp các yếu tố có thể được sử dụng trong khuôn khổ tổng thể đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch là tạo ra một thiết lập giới hạn các yếu tố có ý nghĩa và hữu ích đo lường và đánh giá năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực du lịch theo thời gian và để hướng dẫn trong việc lựa chọn chính sách, lập kế hoạch, xây dựng chiến lược phát triển du lịch và tầm nhìn tương lai cho quốc gia Việt Nam nói chung và cho các địa phương nói riêng và xa hơn nữa có thể sẽ được lặp lại trên toàn cầu. Chƣơng 1. Giới thiệu 1.1.TẦM QUAN TRỌNG CỦA DU LỊCH Du lịch là đầu tàu kéo nền kinh tế thế giới trong thế kỷ 21 và là ngành kinh tế quan trọng của nhiều nước trên thế giới đã chọn du lịch là ngành ưu tiên phát triển hàng đầu trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. 2 1.2. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU Tổng hợp một số khái niệm và mô hình nghiên cứu năng lực cạnh tranh ở các cấp độ trong các lĩnh vực được tiếp cận từ các góc độ khác nhau ở Việt Nam và trên Thế giới có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan đến việc nghiên cứu mô hình năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực du lịch. 1.3. CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN Du lịch, cạnh tranh, năng lực cạnh tranh, năng lực cạnh tranh sản phẩm,năng lực cạnh tranh doanh nghiệp, năng lực cạnh tranh quốc gia, năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, năng lực cạnh tranh du lịch, năng lực cạnh tranh điểm đến, năng lực cạnh tranh ngành… 1.4. CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN 1.4.1. Các nghiên cứu ở Việt Nam Phạm Trung Lương và các cộng sự (2002); Nguyễn Hữu Khải và cộng sự (2007); Hoàng Trung Hải và M.Porter (2010); Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (2005-2014), Trung tâm nghiên cứu phát triển hỗ trợ cộng đồng (2008-2014) và một số nghiên cứu liên quan khác. 1.4.2. Các nghiên cứu trên thế giới Getz (1986); Tạp chí Địa lý Du lịch Quốc gia (2011); Paul Collier (2013); Mill và Morrison (1992; 2007); Crouch (2007); M.Porter (2008); Choe và Roberts (2011); Alain Dupeyras và Neil MacCallum (2013);Jennifer Blanke và Thea Chiesa, WEF (2014) và một số nghiên cứu liên quan khác. 1.5. KẾT CẤU CỦA LUẬN ÁN Ngoài phần mở đầu, nghiên cứu mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch có kết cấu 5 chương, cụ thể: Chương 1. Giới thiệu; Chương 2. Cơ sở lý thuyết; Chương 3. Xây dựng mô hình; Chương 4. Kiểm định mô hình; Chương 5. Kết luận và khuyến nghị; 1.6. KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 Chương 1, đã giới thiệu mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch về các nội dung chính của nghiên cứu. Chƣơng 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH 2.1. CÁC ĐIỀU KIỆN THIẾT LẬP BỘ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH BAN ĐẦU 2.1.1. Khung phân tích năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch 3 2.2.1. Mô hình kim cƣơng của M.Porter Hình 2.1. Mô hình kim cương của M.Porter (1990;1998;2008) 2.3. CÁC MÔ HÌNH ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH DU LỊCH 2.3.1. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh toàn cầu trong du lịch của Mill và Morrison (1992; 2007) Hình 2.2. Mô hình NLCT toàn cầu của Mill và Morrison (1992; 2007) 4 2.3.2. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh điểm đến Crouch (2007) Hình 2.3. Mô hình năng lực cạnh tranh điểm đến của Crouch (2007) 5 2.3.3. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh địa phƣơng trong du lịch của M.Porter (2008) Hình 2.4. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh địa phương trong du lịch của M.Porter (2008) 2.3.4. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh Phát triển Kinh tế Thành phố theo cụm ngành CCED của Choe và Roberts (2011) Hình 2.5. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh Phát triển Kinh tế Thành phố theo cụm ngành CCED, Choe và Roberts (2011). 6 2.3.5. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh trong du lịch của OECD (2013) Hình 2.6. Mô hình năng lực cạnh tranh trong du lịch của OECD(2013) 2.3.6. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh du lịch và lữ hành TTCI của Jennifer Blanke và Thea Chiesa, WEF (2014) Hình 2.7. Mô tả năng lực cạnh tranh du lịch và lữ hành TTCI (2014) 7 2.3.7. So sánh các mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh du lịch Bảng 2.2. So sánh nhóm các yếu tố chính và các yếu tố thành phần đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch Nhóm|Các yếu tố các mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh trong du lịch 4|14 5|36 4|18 5|17 4|20 3|15 Mill & Morrison (1992;2007) Crouch (2007) Porter (2008) CCED (2011) OECD (2013) TTCI (2014) Nhóm các yếu tố chính 4 4 4 4 4 4 Các điều kiện về yếu tố đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch x x x x x x Chiến lược, cơ cấu và đối thủ cạnh tranh của địa phương x x x x x x Các ngành công nghiệp hỗ trợ và có liên quan x x x x x x Các điều kiện về nhu cầu thị trường du lịch x x x x x x 13 18 12 10 12 12 x x x x x x x x X x x x x x x x x Các yếu tố đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch Các yếu tố thành phần Nguồn tài nguyên tự nhiên Nguồn tài nguyên văn hóa An toàn và an ninh Y tế và vệ sinh Nhận thức và hình ảnh Sức tải và sức chứa Năng lực cạnh tranh giá trong ngành công nghiệp Du lịch và Lữ hành Sự hài lòng của du khách Khả năng tiếp cận điểm đến Cơ sở hạ tầng Các điều kiện về nguồn lực Năng lực kinh doanh của doanh nghiệp Số lượng các nhà cung cấp có năng lực tại địa phương Số lượng các cụm/ngành du lịch Tầm nhìn Định vị và xây dựng thương hiệu Các quy tắc và quy định về chính sách Phân tích cạnh tranh và hợp tác Kế hoạch hành động quốc gia về du lịch x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Cấu trúc chuỗi cung ứng du lịch x x x x x x x x x Nhận thức của du khách x x Nhận thức của chính quyền địa phương Nhận thức của doanh nghiệp Nhận thức của người dân x x x x x x x x x x x x Nguồn: Tác giả (2014) 8 x x x Ứng dụng thương mại điện tử trong du lịch Cơ chế khuyến khích du lịch Marketing du lịch Nhu cầu du lịch Động lực du lịch Mức độ du lịch Phương thức lưu thông Phân khúc thị trường du lịch x x x 2.4. THIẾT LẬP BỘ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH BAN ĐẦU Hình 2.8. Thiết lập bộ tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch ban đầu. Nguồn: Tác giả (2014) 2.4.1. Các điều kiện về yếu tố đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch Nhóm A. Các điều kiện yếu tố đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch được xác định thông qua 9 yếu tố thành phần 2.4.2. Các ngành công nghiệp hỗ trợ và có liên quan Nhóm B. Các ngành công nghiệp hỗ trợ và có liên quan được xác định thông qua 5 yếu tố thành phần. 2.4.3. Chiến lƣợc, cơ cấu và đối thủ cạnh tranh của địa phƣơng Nhóm C. Chiến lược, cơ cấu và đối thủ cạnh tranh của địa phương được xác định thông qua 9 yếu tố thành phần. 2.4.4. Các điều kiện về nhu cầu thị trƣờng du lịch Nhóm D. Các điều kiện về nhu cầu thị trường du lịch được xác định thông qua 9 yếu tố thành phần. 2.5. KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 Chương 2, đã tổng hợp, phân tích, chọn lọc và so sánh các mô hình nghiên cứu đánh giá năng lực cạnh tranh ở các cấp độ trong các lĩnh vực trên Thế giới và ở Việt Nam thiết lập bộ tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch ban đầu,bao gồm 4 nhóm yếu tố chính và 32 yếu tố thành phần. 9 Chƣơng 3. XÂY DỰNG MÔ HÌNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH 3.1. TỔNG QUAN DU LỊCH VIỆT NAM 3.1.1. Tiềm năng phát triển du lịch Việt Nam 3.1.1.1. Tài nguyên tự nhiên du lịch Việt Nam 3.1.1.2. Tài nguyên văn hóa du lịch Việt Nam 3.1.2. Thực trạng du lịch Việt Nam 3.1.3. Các kết quả đạt đƣợc đối với phát triển du lịch Việt Nam 3.1.4. Các hạn chế đối với phát triển du lịch Việt Nam 3.1.5. Định hƣớng nâng cao năng lực cạnh tranh du lịch Việt Nam 3.2. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU 3.2.1. Tiêu chuẩn kỹ thuật đánh giá các yếu tố lý thuyết Việc đánh giá đối với từng yếu tố được thực hiện bởi các chuyên gia với thang điểm 10. 3.2.2. Tiêu chuẩn và đối tƣợng tham gia đánh giá các yếu tố lý thuyết Các chuyên gia được khảo sát là những người có bề dày kinh nghiệm nghiên cứu về năng lực cạnh tranh và du lịch làm trong các cơ quan hành chính sự nghiệp du lịch. 3.2.3. Kết quả khảo sát các yếu tố lý thuyết Kết quả khảo sát 30 chuyên gia chỉ có 21 chuyên gia phản hồi đối với 32 yếu tố thành phần trong đó có 12 yếu tố dưới 5 điểm không đạt yêu cầu và 20 yếu tố trên 5 điểm đạt yêu cầu Bảng 3.1. Kết quả khảo sát chuyên gia về bộ tiêu chí xây dựng mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch STT Các yếu tố thành phần 1 Nguồn tài nguyên tự nhiên 2 Nguồn tài nguyên văn hóa 3 Khả năng tiếp cận điểm đến 4 An toàn và an ninh 5 Y tế và vệ sinh 6 Nhận thức và hình ảnh 7 Sức tải và sức chứa 8 Sự hài lòng của du khách 9 Năng lực cạnh tranh giá trong ngành du lịch 10 Cơ sở hạ tầng 11 Các điều kiện về nguồn lực 12 Năng lực kinh doanh của doanh nghiệp 13 Số lượng các nhà cung cấp tại địa phương 14 Số lượng các cụm/ngành du lịch 15 Tầm nhìn 16 Định vị và xây dựng thương hiệu 17 Các quy tắc và quy định về chính sách 18 Phân tích cạnh tranh và hợp tác 19 Kế hoạch hành động quốc gia về du lịch 20 Ứng dụng thương mại điện tử trong du lịch 21 Cấu trúc chuỗi cung ứng du lịch Nhóm A A A A A A A A A B B B B B C C C C C C C 10 Điểm Tiêu chí 9.19 >5 8.57 >5 4.71 <5 7.57 >5 6.86 >5 4.76 <5 4.62 <5 4.86 <5 8.00 >5 8.29 >5 7.62 >5 7.48 >5 6.67 >5 5.81 >5 4.48 <5 5.71 >5 7.29 >5 6.38 >5 4.52 6.29 >5 5.76 >5 Kết quả Đạt Nhận Đạt Nhận Không đạt Loại Đạt Nhận Đạt Nhận Không đạt Loại Không đạt Loại Không đạt Loại Đạt Nhận Đạt Nhận Đạt Nhận Đạt Nhận Đạt Nhận Đạt Nhận Không đạt Loại Đạt Nhận Đạt Nhận Đạt Nhận Không đạt Loại Đạt Nhận Đạt Nhận STT Các yếu tố thành phần 22 Cơ chế khuyến khích du lịch 23 Marketing du lịch 24 Nhu cầu du lịch 25 Động lực du lịch 26 Mức độ du lịch 27 Nhận thức của du khách 28 Nhận thức của doanh nghiệp 29 Phân khúc thị trường 30 Nhận thức của chính quyền địa phương 31 Phương thức lưu thông 32 Nhận thức của người dân Nhóm C C D D D D D D D D D Điểm Tiêu chí 4.33 <5 4.76 <5 6.76 >5 6.48 >5 5.90 >5 5.43 >5 5.57 >5 4.67 <5 4.52 <5 3.57 <5 4.81 Kết quả Không đạt Loại Không đạt Loại Đạt Nhận Đạt Nhận Đạt Nhận Đạt Nhận Đạt Nhận Không đạt Loại Không đạt Loại Không đạt Loại Không đạt Loại Nguồn: Tác giả (2014) 3.2.4. Bộ tiêu chí xây dựng mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch chính thức Bộ tiêu chí xây dựng mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch chính thức bao gồm 4 nhóm yếu tố chính và 20 yếu tố thành phần được trình bày như sau: Hình 3.1. Bộ tiêu chí xây dựng mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch chính thức. Nguồn: Tác giả (2014) 11 a) Vị trí tầm quan trọng của 4 nhóm yếu tố chính đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch chính thức Hình 3.2. Vị trí đóng góp của các nhóm yếu tố chính đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch chính thức.Nguồn:Tác giả (2014) b) Vị trí tầm quan trọng của 20 yếu tố thành phần đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch chính thức Hình 3.3. Vị trí của các yếu tố thành phần đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch chính thức. Nguồn: Tác giả (2014) 12 3.3. MÔ HÌNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH LÝ THUYẾT 3.3.1. Các câu hỏi nghiên cứu Để minh chứng cho có thực sự bộ tiêu chính đánh giá năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực du lịch chính thức bao hàm các yếu tố hữu ích nhất, có thuộc tính cạnh tranh, có ý nghĩa duy nhất quyết định năng lực cạnh tranh đối với thị trường du lịch Việt Nam hay không? Trên cơ sở 20 yếu tố thành phần hình thành 4 câu hỏi nghiên cứu đối với 4 nhóm yếu tố chính. 3.3.2. Các giả thuyết nghiên cứu Làm thế nào để có thể trả lời 4 câu hỏi nghiên cứu nêu trên, 4 giả thuyết H1; H2; H3; H4 được nêu ra. 3.3.3. Mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch định tính Để kiểm định 4 giả thuyết nghiên cứu nêu trên, mô hình định tính năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch được đề xuất như sau: Hình 3.4. Mô hình định tính năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch, tác giả (2014) 3.3.2. Xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch Bảng 3.2. Xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch Hạng A B C D E Mức độ Rất tốt Tốt Khá Trung bình Yếu Điều kiện điểm ràng buộc 4 < PCT  5 3 < PCT  4 2 < PCT  3 1 < PCT  2 0 < PCT  1 Nguồn: Tác giả(2014) 13 3.4. THIẾT KẾ CÁC THANG ĐO LƢỜNG NĂNG LỰC CẠNH CẤP TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH 3.4.1. Thang đo các yếu tố đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch Các yếu tố đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch được đo lường thông qua 5 yếu tố thành phần đó là: VA1.Nguồn tài nguyên tự nhiên; VA2.Nguồn tài nguyên văn hóa; VA3.An toàn và an ninh; VA4.Y tế và vệ sinh; VA5.Năng lực cạnh tranh giá trong ngành du lịch. 3.4.2. Thang đo các nguồn lực phục vụ phát triển du lịch Các nguồn lực phục vụ phát triển du lịch được đo lường thông qua 5 yếu tố thành phần đó là: VB1.Cơ sở hạ tầng; VB2.Các điều kiện về nguồn lực; VB4.Số lượng các nhà cung cấp có năng lực tại địa phương; VB3. Năng lực kinh doanh của doanh nghiệp du lịch. 3.4.3. Thang đo năng lực của chính quyền địa phƣơng Thang đo năng lực của chính quyền địa phương được đo lường thông qua 5 yếu tố thành phần đó là: VC1. Xây dựng thương hiệu; VC2. Các quy định chế độ chính chính sách kế hoạch chiến lược du lịch; VC3.Mối quan hệ liên kết hợp tác phát triển du lịch; VC4. Ứng dụng thương mại điện tử trong du lịch; VC5. Cấu trúc chuỗi cung ứng du lịch 3.4.4. Thang đo các yếu tố ảnh hƣởng đến thị trƣờng du lịch Thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường du lịch được đo lường thông qua 5 yếu tố thành phần đó là: VD1.Nhu cầu du lịch; VD2.Động cơ du lịch; VD3.Mức độ du lịch; VD4. Nhận thức của khách du lịch; VD5. Nhận thức của doanh nghiệp du lịch. 3.5. KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 Chương 3, đã thiết lập bộ tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch chính thức xây dựng mô hình lý thuyết dưới hình thức định tính. Chƣơng 4. KIỂM ĐỊNH MÔ HÌNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH 4.1. TỔNG QUAN BÀ RỊA – VŨNG TÀU 4.1.1. Tiềm năng phát triển du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu 4.1.1.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên Bà Rịa – Vũng Tàu 4.1.1.2. Tài nguyên du lịch văn hóa Bà Rịa – Vũng Tàu 4.1.2. Thực trạng du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu Đối với khách du lịch; Đối với doanh thu du lịch; Đối với cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch; Đối với cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch; Đối với hệ thống cấp điện; Đối với hệ thống cấp nước; Đối với hệ thống bưu chính viễn thông; Đối với các dịch vụ hỗ trợ; Đối với đầu tư cho ngành du lịch; Đối với nguồn nhân lực du lịch; Đối với môi trường cạnh tranh; Đối với tình hình quản lý nhà nước về du lịch 4.1.3. Các kết quả đạt đƣợc đối với du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu 4.1.4. Các hạng chế đối với du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu 14 4.1.5. Định hƣớng nâng cao năng lực cạnh tranh Du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu Như vậy, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có vị trí địa lý thuận lợi, bờ biển dài, thời tiết tốt, có tài nguyên tự nhiên và đa dạng sinh học, có tài nguyên văn hóa đặc sắc, khả năng kết nối với các địa phương khác dễ dàng, cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch tương đối đồng bộ với tiềm năng phát triển du lịch của tỉnh nổi trội hơn so với một số địa phương khác ở quốc gia Việt Nam, nên nghiên cứu này chọn chính thức tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu là địa phương để kiểm định mô hình. 4.2. PHƢƠNG PHÁP LẤY MẪU 4.2.1. Bảng câu hỏi khảo sát 4.2.2. Kích thƣớc mẫu 4.2.3. Chọn mẫu 4.2.4. Đối tƣợng lấy mẫu 4.2.5. Phạm vi lấy mẫu 4.2.6. Cách điều tra 4.3. MÔ TẢ MẪU 4.4. KIỂM ĐỊNH ĐỘ TIN CẬY CRONBACH’ALPHA 4.4.1. Kiểm định độ tin cậy của các biến đo lƣờng các yếu tố đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch 4.4.2. Kiểm định độ tin cậy của các biến đo lƣờng các nguồn lực phục vụ phát triển du lịch 4.4.3. Kiểm định độ tin cậy của các biến đo lƣờng năng lực của chính quyền địa phƣơng 4.4.4. Kiểm định độ tin cậy của các biến đo lƣờng các yếu tố ảnh hƣởng đến thị trƣờng du lịch 4.4.5. Kiểm định độ tin cậy của các biến đo lƣờng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch 4.5. PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHÁM PHÁ EFA 4.5.1. Kiểm định tính thích hợp và tƣơng quan của các biến 4.5.2. Kiểm định mức độ giải thích của các biến đo lƣờng đối với các nhân tố 4.5.3. Xoay các nhân tố 4.5.4. Kiểm định phân phối chuẩn 4.6. PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHẲNG ĐỊNH CFA 15 4.7. MÔ HÌNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH KIỂM ĐỊNH 4.7.1. Mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch định lƣợng Chi - square = 614.138; DF = 143; P = .000; Chi - square/df = 4.295;GFI = .853; TLI = .835; CFI = .862; RMSEA = .097. .72 e1 VA1 e2 VA2 e4 VA4 e5 VA5 .85 .72 -.21 .85 .25 A .50 .75 .57 .69 e6 VB1 e7 VB2 .66 .20 .83 .53 .81 .45 e8 .67 VB3 .00 B .66 z1 .44 e10 .15 VB5 .62 z2 .69 .83 .16 PCT e23 PCT3 .79 .51 .71 PCT2 e22 .72 .52 .79 e12 z3 VC2 .60 e13 VC3 C .70 VC4 e14 PCT1 e21 .00 .77 .50 .09 .89 .31 .65 .43 VC5 e15 .68 e16 VD1 e18 VD3 e19 VD4 e20 VD5 .82 .26 .51 .53 .09 .73 D .72 .52 Hình 4.3. Mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch định lượng. Nguồn: Tác giả (2014) 4.7.2. Kết quả ƣớc lƣợng các yếu tố trong mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch a) Đối với 4 nhóm yếu tố chính định lượng Nhóm A.Các điều kiện về yếu tố đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch 29% Nhóm B.Các ngành công nghiệp hỗ trợ và có liên quan 49% Nhóm C.Chiến lược, cơ cấu và đối thủ cạnh tranh của địa phương 8% Nhóm D.Các điều kiện về nhu cầu thị trường du lịch 14% Hình 4.4. Vị trí tầm quan trọng của 4 nhóm yếu tố chính định lượng. Nguồn: Tác giả (2014) 16 b) Đối với 16 yếu tố thành phần định lượng (Hình 4.3).Tác giả (2014) Hình 4.5. Vị trí tầm quan trọng của 16 yếu tố thành phần định lượng, tác giả (2014) Bảng 4.5. Tổng hợp kết quả ước lượng các tham số trong mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch. Tác giả (2014) MS A VA1 VA2 VA3 VA4 VA5 B VB1 VB2 VB3 VB4 VB5 C VC1 VC2 VC3 VC4 VC5 D VD1 VD2 VD3 VD4 VD5 Các yếu tố Ƣớc lƣợng Các yếu tố đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch .53 Nguồn tài nguyên tự nhiên .849 Nguồn tài nguyên văn hóa .851 Y tế và vệ sinh .355 An toàn và an ninh .504 Năng lực cạnh tranh giá trong ngành du lịch .754 Các nguồn lực phục vụ phát triển du lịch .15 Cơ sở hạ tầng .829 Các điều kiện về nguồn lực .814 Năng lực kinh doanh của doanh nghiệp du lịch .669 Số lượng các nhà cung cấp tại địa phương .143 Số lượng các cụm/ngành du lịch .660 Năng lực của chính quyền địa phƣơng .09 Xây dựng thương hiệu .127 Các quy tắc và quy định về chính sách kế hoạch .891 chiến lược du lịch Mối quan hệ liên kết hợp tác phát triển du lịch .773 Ứng dụng thương mại điện tử trong du lịch .705 Cấu trúc chuỗi cung ứng du lịch .653 Các yếu tố ảnh hƣởng đến thị trƣờng du lịch .31 Nhu cầu du lịch .822 Động cơ du lịch [.236;.282] Mức độ du lịch .511 Nhận thức của khách du lịch .726 Nhận thức của doanh nghiệp du lịch .724 17 Trọng số Giá trị P >0 > .500 <.05 > .500 <.05 <.500 >.05 > .500 <.05 > .500 <.05 <.05 >0 > .500 <.05 > .500 <.05 > .500 <.05 <.3 >.05 > .500 <.05 <.05 >0 <.3 >.05 > .500 <.05 > .500 > .500 > .500 >0 > .500 [-1;+1] > .500 > .500 > .500 <.05 <.05 <.05 <.05 <.05 >.05 <.05 <.05 <.05 Kết quả Nhận SEM Nhận CFA Nhận CFA Loại EFA Nhận CFA Nhận CFA Nhận SEM Nhận CFA Nhận CFA Nhận CFA Loại Cronbach’alpha Nhận CFA Nhận SEM Loại Cronbach’alpha Nhận CFA Nhận Nhận Nhận Nhận Nhận Loại Nhận Nhận Nhận CFA CFA CFA SEM CFA Distribution CFA CFA CFA 4.7.3. Kiểm định Bootstrap Kết quả trị tuyệt đối CR  2 nên độ chệch là rất nhỏ, không có ý nghĩa thống kê ở độ tin cậy 95%. Và như vậy, có thể khẳng định rằng các ước lượng trong mô hình có thể tin cậy được. 4.7.4. Kết quả kiểm định các giả thuyết nghiên cứu Kết quả kiểm định 4 giả thuyết nghiên cứu đã dược chấp nhận vì có hệ số hồi quy chuẩn hóa dương và giá trị P.value <.005 ở mức ý nghĩa 5%. 4.7.5. Kết quả trả lời các câu hỏi nghiên cứu Kết quả trả lời các câu hỏi nghiên cứu, xem Bảng 4.1. 4.7.6. Kết quả đánh giá và xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu là 2.7 điểm, xếp hạng C, ở mức độ khá 4.8. THẢO LUẬN MÔ HÌNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH 4.8.1. Giá trị liên hệ lý thuyết a) Đối với 4 nhóm yếu tố chính giữa định tính và định lượng Hình 4.6. Giá trị liên hệ lý thuyết 4 nhóm yếu tố chính đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch. Nguồn: Tác giả (2014) So sánh vị trí thứ tự tầm quan trọng đối với 4 nhóm yếu tố chính giữa định tính và định lượng thay đổi không nhiều, cụ thể: Nhóm A không đổi, nhóm B, C hoán vị cho nhau và riêng nhón C thay đổi nhiều nhất. 18