Tài liệu Tóm tắt bổ sung tư liệu hình ảnh kĩ thuật số nhằm nâng cao chất lượng dạy học chương 2 và chương 3 - phần 1 - công nghệ 10

PHẦN 1 : MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài 1. 1. Do yêu cầu đổi mới của phương pháp dạy học Nhận thức đúng xu thế phát triển của thời đại, Đảng ta khẳng định: “Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu”. Để thực hiện quan điểm này Nhà nước đã xây dựng chiến lược phát triển giáo dục đào tạo 2001 – 2010, một trong những mục tiêu quan trọng trong chiến lược phát triển đến năm 2010 chính là: “Đổi mới mục tiêu, nội dung, phương pháp và chương trình giáo dục”, nhằm nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong tình hình đó Đảng và Nhà nước ta luôn luôn quan tâm đến giáo dục phổ thông: Điều 24.2 Luật giáo dục đã ghi rõ: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi dưỡng kỹ năng tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn tác động đến tình cảm, niềm vui, hứng thú học tập cho HS”. Phải đổi mới và hiện đại hóa PPDH, khắc phục kiểu dạy học thụ động thầy giảng trò ghi với phương pháp độc thoại, truyền thụ kiến thức một chiều, người dạy chú trọng giảng giải minh họa, thông báo kiến thức, HS chăm chú lắng nghe, ghi chép, lĩnh hội kiến thức một cách thụ động. Kết quả là HS chỉ biết vâng lời, làm theo, bắt chước, không năng động sáng tạo. Vì vậy, người GV cần chuyển sang phương pháp hướng dẫn ngươi học chủ động tư duy trong quá trình tiếp cận tri thức. Cũng như các môn học khác, SGK Công nghệ 10 được biên soạn theo hướng phát huy tính tích cực học tập của HS. Nội dung của sách không chỉ cung cấp những kiến thức phổ thông cơ bản, hiện đại mà còn định hướng, chỉ dẫn hoạt động dạy và học, tạo điều kiện và thúc đẩy GV đổi mới PPDH. Và để đảm bảo việc đổi mới PPDH thành công, không những đổi mới nội dung SGK mà phải đổi mới phưong pháp trình bày nội dung bài học cụ thể, đặc biệt là đổi mới và sử dụng các trang thiết bị hiện đại trong đó có cả máy vi tính làm phương tiện hỗ trợ cho việc dạy học. Bộ GD- ĐT đã đề ra chiến lược phát triển giáo dục đến năm 2020 tăng cường sử dụng 1 máy tính trong trường học, tiến tới sử dụng CNTT đưa tư liệu hình ảnh kĩ thuật số vào bài giảng để thay đổi cách dạy và học. 1. 2. Do thực tiễn dạy học bộ môn Theo quan điểm của phép tư duy biện chứng, hoạt động nhận thức của con người đi từ “trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, và từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn”. Con đường nhận thức đó được thực hiện qua các giai đoạn từ đơn giản đến phức tạp, từ thấp đến cao, từ cụ thể đến trừu tượng, từ hình thức bên ngoài đến bản chất bên trong. Và ngày nay để thỏa mãn nhu cầu và nguyện vọng chính đáng của HS, các cấp quản lí, GV cần tạo điều kiện động viên, khuyến khích HS bằng nhiều hình thức như: Đổi mới nội dung và phương pháp, chương trình giảng dạy, bổ sung kịp thời cái mới vào bài giảng, các báo cáo ngoại khóa, các chuyên đề, tổ chức các câu lạc bộ khoa học. Quá trình dạy học hiện nay được tiến hành trong điều kiện cơ sở vật chất và các phương tiện kĩ thuật dạy học ngày càng hiện đại. Cùng với sự đổi mới nội dung và PPDH nhằm phát huy tính tích cực học tập của HS, các nhà trường hiện nay cũng đã được trang bị khá đầy đủ các PTDH hiện đại như: Các phương tiện nghe nhìn, các máy móc truyền tải thông tin…. Nhờ vậy mà gây hứng thú học tập của HS, giúp HS lĩnh hội nhanh, dễ dàng hơn những trí thức và vận dụng linh hoạt, sáng tạo tri thức đó vào thực tiễn cuộc sống. Đồng thời, các PTDH mới còn giúp HS thu lượm nhanh, nhiều những thông tin mới, giảm cường độ lao động của GV về mặt truyền đạt thông tin trong những bài diễn giảng, thuyết trình để tập chung suy nghĩ, tổ chức, hướng dẫn hoạt động tự học của HS. Hiện nay, một trong những hướng đổi mới trong quá trình dạy học được triển khai với nhiều ưu thế đó là ứng dụng CNTT vào trong dạy học. Ứng dụng CNTT vào trong dạy học cũng có nhiều mức độ nhưng phổ biến nhất là thiết kế bài dạy trên phần mềm Microsoft PowerPoint. Ưu thế lớn nhất của phần mền Microsoft PowerPoint không chỉ là kênh chữ với nhiều hiệu ứng mà quan trọng hơn là khả năng tích hợp kênh hình với hình ảnh sinh động trong cùng một bài trình diễn. Tuy nhiên, người GV muốn ứng dụng CNTT theo hứơng trên còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt còn thiếu cơ sở dữ liệu là các tranh ảnh, phim ở dạng kĩ thuật số phù hợp cho từng bài 2 giảng. Mặc dù, ngày nay nhờ sự phát triển của khoa học công nghệ người GV có thể dễ dàng tìm thấy các bài giảng điện tử trên rất nhiều trang wed với nhiều hình ảnh song các bài giảng này lại không hoàn toàn phù hợp với kiến thức của bài học. Trong giảng dạy việc sử dụng hình ảnh có vai trò rất quan trọng. Hình ảnh là hệ thống cung cấp nguồn kiến thức, hình thành và rèn luyện kỹ năng cho HS. Nó vừa làm nhiệm vụ cung cấp, định hướng tri thức vừa là phương tiện để GV hướng dẫn HS cách học, cách khai thác tri thức. Đồng thời, tạo điều kiện cho HS trong quá trình học tập vừa tiếp thu được kiến thức, vừa rèn luyện được các kỹ năng và nắm vững phương pháp học tập, tạo hứng thú cho HS. Từ hình ảnh HS có thể rèn luyện được các kỹ năng quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh... Tuy nhiên hình ảnh dùng để dạy học trong sách giáo khoa Công Nghệ 10 nói chung vẫn chưa đủ để có thể khai thác tốt lượng kiến thức cần truyền đạt. Mặt khác, nhiều GV và HS vẫn coi môn Công nghệ là môn phụ nên GV không đầu tư nhiều vào bài giảng còn HS không chú ý vào bài học. Bên cạnh đó, với môn Công nghệ 10 là môn công nghệ nông nghiệp nên kiến thức với HS ở các trường ở nông thôn thì quá trình thu nhận kiến thức có phần dễ dàng hơn còn với HS ở các trường thành phố thì sẽ thấy xa lạ và khó hiểu. Chính vì vậy, việc sử dụng hình ảnh trong dạy học rất có ý nghĩa trong quá trình dạy học. Xuất phát từ các lí do trên, đặc biệt để hỗ trợ cho GV nguồn tư liệu hình ảnh nhằm ứng dụng CNTT vào trong dạy học Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10 chúng tôi chọn đề tài : “Bổ sung tư liệu hình ảnh kĩ thuật số nhằm nâng cao chất lượng dạy học Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10” nhằm cung cấp tư liệu cho GV, góp phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng dạy học Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10 nói riêng và dạy học môn Công nghệ nói chung. 2. Mục đích nghiên cứu Bổ sung nguồn tư liệu hình ảnh dạng kĩ thuật số thuộc nội dung Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10 góp phần hỗ trợ về tư liệu dạy học cho GV trong việc đổi mới PPDH theo hướng ứng dụng CNTT. 3 Tập dượt việc nghiên cứu khoa học, rèn luyện những kỹ năng cơ bản đặc biệt là nhóm kỹ năng phân tích bài giảng, lựa chọn phương tiện. Cung cấp tư liệu tham khảo cho sinh viên mới ra trường, GV ở những nơi còn gặp nhiều khó khăn trong việc tìm tư liệu dạy học làm PTDH. 3. Giả thuyết khoa học Nếu xây dựng được nguồn tư liệu là hình ảnh hợp lí sẽ góp phần nâng cao chất lương dạy học Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10. 4. Đối tượng nghiên cứu Hệ thống tranh ảnh, phim bổ sung nhằm phục vụ cho quá trình dạy học Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5. 1. Phân tích mục tiêu nội dung kiến thức Chương 2 và Chương 3 - Phần 1- Công nghệ 10 làm cơ sở xây dựng nguồn tư liệu trên đĩa CD. 5. 2. Đánh giá kênh hình thuộc Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10 làm cơ sở cho việc sưu tầm nguồn tư liệu hình ảnh. 5. 3. Sưu tầm hình ảnh, phim phù hợp với nội dung kiến thức Chương 2 và Chương 3 - Phần 1- Công nghệ 10. 5. 4. Định hướng sử dụng nguồn tư liệu hình ảnh đã tìm được phương pháp nghiên cứu. 6. Phương pháp nghiên cứu 6. 1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết Nghiên cứu các tài liệu có liên quan làm cơ sở lí luận như: Nghiên cứu các giáo trình lí luận dạy học, các giáo trình công nghệ, SGK và các tài liệu có liên quan làm cơ sở cho việc xây dựng hệ thống tư liệu hình ảnh kĩ thuật số và sử dụng chúng để tổ chức hoạt động nhận thức cho HS trong dạy học Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 Công nghệ 10 theo hướng tích cực. 6. 2. Điều tra Làm phiếu khảo sát đánh giá về khả năng tự sưu tầm, biên tập tư liệu hình ảnh của GV trong tổ chuyên môn giảng dạy bộ môn Công nghệ 10 để dạy học Chương 2 4 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10 ở trường THPT Nguyễn Huệ - Thành phố Yên Bái - Tỉnh Yên Bái. 6. 3. Phương pháp chuyên gia Xin ý kiến đánh giá của thầy, cô giáo có kinh nghiệm, tâm huyết với nghề đặc biệt là GV giảng dạy trực tiếp bộ môn Công nghệ 10 và tổ chuyên môn trong trường về các mặt chủ yếu sau : - Giá trị của đề tài đối với xu hướng dạy học hiện nay. - Giá trị của đề tài đối với sinh viên sư phạm và GV mới ra trường. 6. 4. Thực nghiệm sư phạm Chủ động tác động vào HS hướng dẫn HS tham gia vào bài học có sử dụng tư liệu hình ảnh. Thu nhận thông tin về sự thay đổi chất lượng trong nhận thức và tính tích cực của HS. Đánh giá hiệu quả sư phạm, tính khả thi của bài soạn thiết kế trong phạm vi nội dung đề tài. 7. Những đóng góp mới của đề tài 7. 1. Góp phần hệ thống hóa lí luận của việc xây dựng và sử dụng các nguồn tư liệu hình ảnh. 7. 2. Xác lập quy trình xây dựng tư liệu hình ảnh kĩ thuật số. 7. 3. Xây dưng tư liệu hình ảnh hỗ trợ dạy học Chương 2 và Chương 3- Phần 1 Công nghệ 10. 7. 4. Góp phần làm phong phú thêm hệ thống phương tiện dạy học Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10. 8. Giới hạn của đề tài Trong phạm vi đề tài, chúng tôi tập trung nghiên cứu nguồn tư liệu hình ảnh kĩ thuật số để hỗ trợ dạy học Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10. 5 PHẤN 2 : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: CƠ SƠ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 1. 1. Cơ sở lí luận 1. 1. 1. Tổng quan tình hình ứng dụng CNTT vào quá trình dạy học trên thế giới và ở Việt Nam 1. 1. 1. 1. Tình hình sử dụng CNTT vào quá trình dạy học trên thế giới Sự bùng nổ CNTT từ những năm cuối thế kỉ 20 đã làm cho tin học hóa trong nhà trường trở thành một trào lưu mạnh mẽ trên qui mô quốc tế. Sự ứng dụng CNTT ở các nước phát triển trên thế giới như: Anh, Mỹ, Pháp… mọi trẻ em đến trường đều được cấp kiến thức cơ bản về máy tính, dạy học trên máy tính, mạng Internet đã trở thành một hoạt động cơ bản của HS. 1. 1. 1. 2. Tình hình ứng dụng CNTT vào quá trình dạy học ở Việt Nam Xuất phát từ các văn bản chỉ đạo của Đảng và nhà nước nhất là chỉ thị 58 CT/UW của Bộ Chính Trị ngày 07 tháng 10 năm 2001 về việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT. CNTT mở ra triển vọng to lớn trong việc đổi mới các phương pháp và hình thức dạy học. Ở Việt Nam, những năm gần đây cùng với sự phát triển kinh tế CNTT đang phát triển mạnh mẽ. Bên cạnh đó, khả năng thiết kế đồ dùng dạy học, các phương tiện trực quan đặc biệt các phương tiện trực quan có ứng dụng CNTT vào dạy học còn hạn chế. 1. 1. 2. Tổng quan tình hình ứng dụng CNTT vào quá trình dạy học môn Công nghệ 10 1. 1. 3. Khái quát về PTDH 1. 1. 3. 1. Khái niệm PTDH PTDH là đối tượng vật chất giúp cho GV và HS tổ chức có hiệu quả quá trình dạy học nhằm đạt được mục đích dạy học. Nhờ những đối tượng vật chất này, GV tiến hành tổ chức, điều khiển quá trình dạy học giúp HS tự tổ chức hoạt động nhận thức của mình một cách có hiệu quả. 6 1. 1. 3. 2. Phân loại Hiện nay, các phương tiện và thiết bị dạy học rất đa dạng và hiện đại. Vì vậy, phân loại các phương tiện thiết bị dạy học có nhiều cách song để đi sâu vào PTDH cụ thể có thể phân loại dưạ theo: Nguyên lí hoạt động, chức năng, cấu tạo, tính chất, cách sử dụng, mức độ chế tạo phức tạp. 1. 1. 3. 3. Vai trò của PTDH Lí luận dạy học và thực tiễn dạy học đã khẳng định rằng: Các PTDH và thiết bị dạy học là một yếu tố trong chỉnh thể của quá trình dạy học. Trong quá trình nhận thức thế giới vi mô và vĩ mô, vai trò của các PTDH tỏ ra rất có hiệu quả. Với các cơ quan cảm giác thông thường, con người khó có thể quan sát được thế giới rộng lớn, bao la và cực kì bé nhỏ. Nhờ có các công cụ có kĩ năng kĩ thuạt cao, con người có thể rút ngắn khoảng cách, thu nhỏ khối lượng hoặc kích thước, làm chậm lại quá trình phát triển của đối tượng nghiên cứu. 1. 1. 4. Vai trò của “Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số” trong quá trình dạy học 1. 1. 4. 1. Khái niệm “Hình ảnh” và “Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số” Hình ảnh là những gì chúng ta thấy được thông qua thị giác rồi sau đó chuyển về não giúp ta cảm nhận nhận hình ảnh đó một cách chân thực nhất từ đó đưa ra những phản xạ, cảm nhận về hình ảnh mà ta vừa thu nhận. Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số là một dạng công cụ hỗ trợ đa phương tiện, một dạng phương tiện mới xuất hiện trong thời đại CNTT. 1. 1. 4. 2. Vai trò “Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số” Trong quá trình dạy học, các PTDH cụ thể là các hình ảnh sẽ giảm nhẹ công việc của GV và giúp cho HS tiếp thu kiến thức một cách thuận lợi. Có được các hình ảnh thích hợp, người GV sẽ phát huy hết năng lực sáng tạo của mình trong công tác giảng dạy, làm cho hoạt động nhận thức của HS trở nên nhẹ nhàng và hấp dẫn hơn, tạo ra cho HS những tình cảm tốt đẹp với môn học. 1. 2. Cơ sở thực tiễn – nghiên cứu xây dựng “Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số” hỗ trợ dạy học Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10 1. 2. 1. Đặc điểm mục tiêu dạy học Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10 7 1. 2. 1. 1. Về kiến thức Trang bị cho HS những kiến thức cơ bản đại cương về chăn nuôi thủy sản Trang bị cho HS những kiến thức cơ bản, đại cương về bảo quản chế biến nông, lâm, thủy sản 1. 2. 1. 2. Kĩ năng Phối hợp được khẩu phần ăn cho vật nuôi. Thực hiện được quy trình sản xuất thức ăn hỗn hợp cho cá theo công thức thức ăn hỗn hợp có sẵn. Nhận biết, mô tả được triệu chứng, bệnh tích điển hình của vật nuôi, thủy sản bị bệnh truyền nhiễm. Chế biến được rau, quả bằng một số phương pháp đơn giản. Thực hiện một số thao tác kĩ thuật cơ bản, cần thiết trong quy trình công nghệ sản xuất giống cây trồng, vật nuôi. Thực hiện được một số quy định đơn giản trong bảo quản, chế biến một số nông, lâm, thủy sản chủ yếu. 1. 2. 1. 3. Thái độ Quan tâm tới công tác giống vật nuôi trong chăn nuôi, thủy sản. Hứng thú tìm hiểu công nghệ bảo quản, chế biến sản phẩm nông, lâm, ngư nghiệp. Có ý thức bảo quản sản phẩm nông, lâm, ngư nghiệp. Tích cực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học vào thực tiễn đời sống và sản xuất. 1. 2. 2. Đăc điểm sinh lí của HS THPT – HS lớp 10 1. 2. 2. 1. Cơ sở sinh lí của HS THPT – HS lớp 10 Vận dụng qui luật hoạt động của hệ thần kinh cấp cao và học thuyết Pavlov (Pavlov là một nhà sinh lý học, tâm lý học và thầy thuốc người Nga) vào trong day học thì có thể nói: Thời gian kéo dài, lời giảng đều đều của thầy cô giáo, bài giảng kém hấp dẫn…là một trong những nguyên nhân gây căng thẳng, mệt mỏi, chán nản cho HS. 8 1. 2. 2. 2. Cở sở tâm lí của HS THPT – HS lớp 10 Nhiều nhà tâm lí lứa tuổi đậc biệt là lứa tuổi HS đã được rất nhiều nhà tâm lí quan tâm và họ quan tâm rất nhiều đến việc tạo nhu cầu, hứng thú của HS trong quá trình học tập. Với các môn học nói chung và Công nghệ 10 nói riêng vẫn được coi là môn học thuộc và nhớ máy móc trong khi đó là môn thực nghiệm, khả năng ứng dụng thực tế cao, đòi hỏi phải có sự hỗ trợ của phương tiện trực quan, của thực hành, thí nghiệm. 1. 2. 3. Thực trạng việc sử dụng “Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số” trong dạy học Chương 2 và chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10 Để tìm hiểu thực trạng việc sử dụng “Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số” trong dạy học Chương 2 và Chương 3 - Phần 1- Công nghệ 10 chúng tôi tiến hành khảo sát qua phiếu khảo sát. 9 CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG “TƯ LIỆU HÌNH ẢNH KĨ THUẬT SỐ” HỖ TRỢ DẠY HỌC CHƯƠNG 2 VÀ CHƯƠNG 3 - PHẦN 1 - CÔNG NGHỆ 10 2. 1. Khái quát nội dung Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10 2. 1. 1. Về nội dung chương 2 và chương 3 2. 1. 1. 1. Về nội dung Chương 2 - Phần 1 - Công nghệ 10 Gồm 19 bài từ bài 22 đến bài 39 (4 bài thực hành, 15 bài lí thuyết). Chương này cho thấy: - Những kiến thức đại cương về giống vật nuôi và thủy sản bao gồm quy luật sinh trưởng phát dục của vật nuôi, các phương pháp chọn lọc nhân giống vật nuôi và thủy sản, kĩ thuật sản xuất giống vật nuôi và thủy sản, cơ sở khoa học và quy trình công nghệ tế bào trong sản xuất giống vật nuôi. - Những kiến thức cơ bản về dinh dưỡng và thức ăn của vật nuôi bao gồm nhu cầu dinh dưỡng, tiêu chuẩn, khẩu phần ăn của vật nuôi, sản xuất thức ăn cho vật nuôi và thủy sản, cở sở kĩ thuật và quá trình ứng dụng công nghệ vi sinh để chế biến thức ăn chăn nuôi. - Trang bị những kiến thức cơ bản và đại cương về môi trường sống của vật nuôi và thủy sản bao gồm xây dựng chuồng trại, chăn nuôi, chuẩn bị ao nuôi cá. - Trang bị cho HS những kiến thức cơ bản đại cương về phòng và chữa bệnh cho vật nuôi, thủy sản bao gồm điều kiện phát sinh, phát triển bệnh của vật nuôi. Cơ sở khoa học và quy trình ứng dụng công nghệ gen, Công nghệ vi sinh trong sản xuất văcxin và một số…thường dùng trong chăn nuôi thủy sản. 2. 1. 1. 2. Về nội dung Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10 Gồm 9 bài từ bài 41 đến bài 48 (trong đó có 7 bài lí thuyết và 2 bài thực hành). Chương này cho thấy: - Đại cương về bảo quản chế biến nông, lâm, thủy sản bao gồm về nội dung, ý nghĩa của công tác bảo quản, chế biến Nông - Lâm - Thủy sản. - Đặc điểm Nông- Lâm - Thủy sản, ảnh hưởng của môi trường đến Nông - Lâm - Thủy sản. - Các biện pháp bảo quản thịt, trứng, sữa. 10 - Chế biến lương thực, thực phẩm, chế biến các sản phẩm chăn nuôi thủy sản, chế biến các sản phẩm của cây công nghiệp, chế biến gỗ. 2. 1. 2. Về cấu trúc từng bài trong sách giáo khoa Mỗi bài trong sách giáo khoa Công nghệ 10 đều được trình bày theo kênh chữ và kênh hình. Kênh chữ bao gồm những nội dung sau: + Tên bài học + Nội dung bài học + Phần củng cố và vận dụng kiến thức trình bày dưới dạng câu hỏi và bài tập cuối bài. + Phần thông tin bổ sung cho bài học Kênh hình: + Trong sách giáo khoa kênh hình là công cụ minh họa cho kiến thức của bài học, vừa là nguồn tư liệu quan trọng giúp HS tìm tòi. + Các hình thuộc Chương 2 và chương 3 - Phần 1- Công nghệ 10 chủ yếu là kênh minh họa cho kênh chữ và phần nào cũng phát huy được tính tích cực tìm tòi của HS. + Tuy nhiên kênh hình chưa đáp ứng được yêu cầu vận dụng, do đó phần nào hạn chế sự lĩnh hội kiến thức của HS và chưa phát huy hết vai trò của phương tiện trực quan trong bài học. 2. 2. Xây dựng nguồn “Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số” hỗ trợ dạy học Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10 2. 2. 1. Nguyên tắc xây dựng 2. 2. 1. 1. Phù hợp với chương trình SGK SGK Công nghệ 10 từ khi được chỉnh sửa bổ sung vào năm 2006 – 2007, nội dung có phần thay đổi, có phần được thêm các kiến thức mới, đồng thời hình ảnh được đưa vào cũng nhiều hơn đã đem lại những chuyển biến nhất định trong kết quả dạy và học, làm cho HS hứng thú chú ý hơn vào nội dung bài học. 11 2. 2. 1. 2. Phù hợp với nội dung bài học Trong dạy học Công Nghệ 10 nói chung sử dụng các loại hình ảnh ngoài SGK và các kênh hình trong SGK đã góp phần làm phong phú thêm phương tiện để GV tổ chức quá trình dạy học. 2. 2 . 1. 3. Phù hợp với đối tượng Khi sử dụng PTDH cụ thể là tư liệu hình ảnh dạng kĩ thuật số cần phải phù hợp với các đối tượng HS, từng lớp, cấp học đảm bảo tính chân thực và cơ sở khoa học để sử dụng tư liệu trong quá trình dạy học đạt hiệu quả cao nhất. 2. 2. 1. 4. Đảm bảo nguyên tắc trực quan, thẫm mĩ Các hình ảnh chèn vào bài dạy cần phải đẹp mắt, rõ nét, nếu không sẽ làm cho HS khó quan sát và giảm sự hấp dẫn, lôi cuốn hình ảnh. 2. 2. 1. 5. Đảm bảo tính hiệu quả, hữu dụng Thông qua việc cho sử dụng hình ảnh trong soạn giảng bằng các chương trình dạy học có ứng dụng CNTT, sẽ giúp HS chú ý, tích cực xây dựng bài, quan trọng là các HS cảm thấy hiểu bài hơn, khắc sâu kiến thức, qua hình ảnh các em dễ hình dung được nội dung bài học, dễ liên hệ thực tiễn. 2. 2. 2. Các bước xây dựng “Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số” 2. 2. 2. 1. Giai đoạn chuẩn bị và tập hợp hình ảnh, phim Bước 1: Nghiên cứu, phân tích nội dung SGK, SGV và các tài liệu có liên quan Bước 2: Đánh giá tranh ảnh trong SGK Bước 3: Tập hợp hình ảnh, phim Bước 4: Xử lí sư phạm các hình ảnh, phim thu được 2. 2. 2. 2. Giai đoạn xử lí, biên soạn hình ảnh Bước 4: Xử lí sư phạm các hình ảnh, phim thu được 2. 2. 2. 3. Giai đoạn xây dựng “Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số” Bước 5: Lập kế hoạch cho “Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số” Bước 6: Thiết kế nháp trên giấy Bước 7: Thiết kế trên máy tính Bước 8: Chạy thử từng phần và toàn bộ để điều chỉnh sai sót về kĩ thuật trên máy vi tính 12 Bước 9: Coopy ra đĩa CD 2. 2. 3. Nguồn tư liệu hình ảnh dạng kĩ thuật số hỗ trợ dạy học Chương 2 và Chương 3 – Phần 1 – Công nghệ 10 Trong quá trình nghiên cứu “Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số”, chúng tôi đã căn cứ vào nhiều nguồn khác nhau : Sách, báo (quét ảnh màu trên máy vi tính), trên mạng Internet. 2. 2. 4. Kết quả xây dựng “Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số” Chúng tôi đã xây dựng được 122 hình ảnh (đa số là những hình ảnh ghép), 7 đoạn phim bổ sung cho quá trình dạy học Chương 2 và Chương 3 – Phần 1 – Công nghệ 10. 13 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG SỬ DỤNG TƯ LIỆU HÌNH ẢNH KĨ THUẬT SỐ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC CHƯƠNG 2 VÀ CHƯƠNG 3 PHẦN 1 - CÔNG NGHỆ 10 3. 1. Các hướng sử dụng nguồn tư liệu hình ảnh kĩ thuật số Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số gồm các hình ảnh được sắp xếp phù hợp với nội dung của từng bài. Và có nhiều hướng sử dụng nguồn tư liệu hình ảnh, phim theo hướng ứng dụng CNTT khác nhau tùy theo mục đích dạy học khác nhau như: Chiếu trực tiếp trên những màn hình của các phương tiện trình chiếu hoặc sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint, OpenOffice.org Impress . 3. 2. Một số giáo án Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10 có bổ sung “Tư liệu hình ảnh kĩ thuật số” 3. 2. 1. Giáo án 1 Bài 23 : CHỌN LỌC GIỐNG VẬT NUÔI 3. 2. 2. Giáo án 2 Bài 48: CHẾ BIẾN SẢN PHẨM CÂY CÔNG NGHIỆP VÀ LÂM SẢN 14 PHẦN 3: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 1. Kết luận 1. 1. Các hình thuộc Chương 2 và Chương 3 - Phần 1 - Công nghệ 10 chủ yếu là hình minh họa cho kênh chữ và phần nào cũng phát huy được tính tích cực tìm tòi của HS. Tuy nhiên kênh hình chưa nhiều, chưa thiết thực với từng nội dung bài học do đó hạn chế sự lĩnh hội kiến thức của HS. Hơn nữa, kênh hình trong SGK khó cho GV trong việc tổ chức, điều khiển hoạt động nhận thức của HS theo những mục đích, ý đồ khác nhau của mình. 1. 2. Trong quá trình nghiên cứu chúng tôi đã sưu tầm được 122 hình ảnh ghép và 7 đoạn phim, góp phần làm phong phú thêm nguồn tư liệu góp phần nâng cao chất lượng dạy học Chương 2 và Chương 3 – Phần 1 – Công nghệ 10. 1. 3. Sử dụng nguồn tư liệu hình ảnh thiết kế được một số bài giảng ứng dụng phần mềm Microsoft PowerPoint, có ý nghĩa trong quá trình dạy học. 2. Đề nghị 2. 1. Bộ Giáo dục - Đào tạo cần có chính sách cụ thể, tạo điều kiện để GV tiếp cận và sử dụng nhiều hơn nguồn “Tư liệu hình ảnh kỹ thuật số” thông qua sử dụng các PTDH như: Máy chiếu, máy vi tính, đĩa mềm… 2. 2. Đề nghị tiếp tục nghiên cứu, thực nghiệm đề tài này trên phạm vi rộng hơn. 15