Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Tội đánh bạc trên địa bàn quận bắc từ liêm, thành phố hà nội tình hình, nguyên...

Tài liệu Tội đánh bạc trên địa bàn quận bắc từ liêm, thành phố hà nội tình hình, nguyên nhân và phòng ngừa

.PDF
88
315
80

Mô tả:

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN TRUNG KIÊN TỘI ĐÁNH BẠC TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN BẮC TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI - TÌNH HÌNH, NGUYÊN NHÂN VÀ PHÒNG NGỪA Chuyên ngành: Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm Mã số: 60.38.01.05 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC GS. TS NGUYỄN NGỌC ANH HÀ NỘI, 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn đảm bảo tình chính xác, tin cậy và trung thực. Tác giả luận văn Nguyễn Trung Kiên MỤC LỤC MỞ ĐẦU…………………………………………………………………. 1 Chương 1. ĐẶC ĐIỂM PHÁP LÝ VÀ TÌNH HÌNH TỘI ĐÁNH BẠC TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN BẮC TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI………………………………………………………………………… 5 1.1. Khái niệm và các dấu hiệu pháp lý hình sự của tội đánh bạc…….. 5 1.2. Tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội từ năm 2014 đến nay………………………………………………….. 13 Chương 2. NGUYÊN NHÂN, ĐIỀU KIỆN CỦA TÌNH HÌNH TỘI ĐÁNH BẠC TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN BẮC TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI VÀ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG PHÒNG NGỪA……..................... 31 2.1. Nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội từ năm 2014 đến nay……………….. 31 2.2. Thực trạng hoạt động phòng ngừa tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội từ năm 2014 đến nay………….... 49 Chương 3. DỰ BÁO TÌNH HÌNH TỘI ĐÁNH BẠC TRONG THỜI GIAN TỚI VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG PHÒNG NGỪA…………………………………………………………… 59 3.1. Dự báo tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội trong thời gian tới…………………………………………… 59 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động phòng ngừa tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội…………………… 63 KẾT LUẬN………………………………………………………………. 76 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………… 79 DANH MỤC TỪ TỪ VIẾT TẮT BLHS : Bộ luật hình sự TAND : Toà án nhân dân THTP : Tình hình tội phạm VKSND : Viện Kiểm sát nhân dân DANH MỤC BẢNG Bảng 1. Số vụ án và số người phạm tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội giai đoạn 2014-2017…………………………… 13 Bảng 2. Hệ số tội phạm đối với tội đánh bạc…………………………….. 14 Bảng 3. So sánh số vụ án đánh bạc đã bị xét xử với số vụ án đánh bạc đã phát hiện trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội giai đoạn 2014-2017…………………………………………………………………. 16 Bảng 4. Số vụ án và số người phạm tội đánh bạc với tổng số tội phạm và người phạm tội của các loại tội phạm trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2014-2017……………………………………………………… 17 Bảng 5. Hình phạt áp dụng đối với người phạm tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội giai đoạn 2014-2017…………… 18 Bảng 6. Số người phạm tội trung bình trong một vụ án đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội giai đoạn 2014-2017……. 20 Bảng 7. Thống kê các hình thức đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội giai đoạn 2014-2017………………………………….. 21 Bảng 8. Thống kê số lượng người tham gia và tài sản thu được trong các vụ án đánh bạc xảy ra trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội giai đoạn 2014-2015……………………………………………………… 23 Bảng 9. Thống kê độ tuổi của người phạm tội…………………………...... 26 Bảng 10. Thống kê về giới tính của người phạm tội………………………. 27 Bảng 11. Thống kê về nghề nghiệp của người phạm tội…………………... 27 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1. Số vụ án và số người phạm tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội giai đoạn 2014-2017……………………….. 15 Biểu đồ 2. Hình phạt áp dụng đối với người phạm tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội giai đoạn 2014-2017………….. 19 Biểu đồ 3. Các hình thức đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội giai đoạn 2014-2017…………………………………………... 22 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, nền kinh tế nước ta ngày càng phát triển, quá trình đô thị hóa ngày càng nhanh, Nhà nước ta thực hiện các chính sách mở cửa, bên cạnh những thành tựu về kinh tế, văn hóa, xã hội đã đạt được thì mặt trái của cơ chế thị trường cũng đặt ra nhiều trở ngại, thách thức nhất là trong công tác bảo vệ an ninh, trật tự. Do tốc độ đô thị hóa, công nghiệp hóa nhanh, lao động nhập cư tăng, tỷ lệ thất nghiệp cao, người nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp nhận được tiền đền bù nhiều, đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến THTP gia tăng, đặc biệt là các tội phạm về đánh bạc. Sự gia tăng của THTP đánh bạc gây ra hậu quả trực tiếp đến mọi mặt của đời sống xã hội như: ảnh hưởng trực tiếp tiếp đến thời gian, sức lao động; làm thất thoát tài sản; suy đồi tư tưởng, đạo đức, tha hóa nhân cách của những người tham gia, phức tạp hóa các mối quan hệ với gia đình và xã hội. Đặc biệt, tội đánh bạc còn dẫn đến nhiều loại tội phạm nguy hiểm khác như: cố ý gây thương tích, cướp, cưỡng đoạt tài sản, trộm cắp tài sản… Vì vậy, vấn đề cấp bách đặt ra hiện nay là cần ngăn chặn, kiểm soát và xóa bỏ những nguyên nhân, điều kiện nảy sinh tội phạm về đánh bạc. Bắc Từ Liêm là một quận thuộc thành phố Hà Nội, nằm dọc phía bờ nam của sông Hồng, phía Đông giáp quận Tây Hồ, phía Đông Nam giáp quận Cầu Giấy, phía Tây giáp huyện Đan Phượng, huyện Hoài Đức, phía Nam giáp quận Nam Từ Liêm, phía Bắc giáp huyện Đông Anh. Quận được thành lập theo Nghị quyết số 132/NQ-CP, ngày 27/12/2013 của Chính phủ, trên cơ sở tách 9 xã: Thượng Cát, Liên Mạc, Tây Tựu, Thụy Phương, Minh Khai, Phú Diễn, Đông Ngạc, Xuân Đỉnh, Cổ Nhuế cùng một phần của xã Xuân Phương, thị trấn Cầu Diễn thuộc huyện Từ Liêm cũ. Là một quận mới thành lập, có vị trí quan trọng về kinh tế, xã hội, thành phần dân cư đa dạng, phức tạp… cùng với xu hướng chung, những năm gần đây THTP trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội diễn có chiều hướng gia tăng, không chỉ thể hiện qua việc tăng về số lượng các vụ đánh bạc và số lượng đối tượng, mà còn thể hiện qua sự đa dạng về thành phần đối tượng tham gia, xuất hiện nhiều hình thức đánh bạc mới và quy mô tổ chức đánh bạc ngày càng lớn, dưới nhiều hình thức tinh vi và để lại nhiều hậu quả cho xã hội, chính vì vậy, các loại tội phạm về đánh bạc cần được kịp thời ngăn chặn, đẩy lùi. 1 Tuy nhiên, tỷ lệ ẩn của tội phạm về đánh bạc vẫn còn khá cao. Thực tiễn công tác phòng ngừa tội phạm về đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Từ thực trạng trên cho thấy yêu cầu của công tác phòng ngừa tội phạm về đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội là rất cấp thiết. Việc nghiên cứu để tìm ra nguyên nhân và điều kiện, đưa ra các biện pháp phòng ngừa nhằm hạn chế các tội phạm về đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội là một vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn. Vì vậy, để góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa tội phạm về đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội, tác giả chọn vấn đề “Tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội - tình hình, nguyên nhân và phòng ngừa” làm đề tài luận văn thạc sĩ Luật học. 2. Tình hình nghiên cứu Đã có một số đề tài, công trình nghiên cứu về phòng ngừa tội phạm về đánh bạc, điển hình như: - Đề tài cấp Bộ của Viện Nhà nước và pháp luật năm 2000: “Những luận cứ khoa học cho các giải pháp phòng, chống các tệ nạn xã hội ở nước ta”; - Luận án tiến sĩ của tác giả Phan Đình Khánh, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh năm 2001: “Tăng cường đấu tranh phòng, chống tệ nạn xã hội bằng pháp luật ở Việt Nam hiện nay”; - Luận văn thạc sĩ của tác giả Phạm Duy Hiển, Học viện Khoa học xã hội năm 2014: “Tội phạm về đánh bạc trên địa bàn tinh thành phố Hải phòng - tình hình, nguyên nhân và giải pháp phòng ngừa”. - Luận văn thạc sĩ của tác giả Nguyễn Văn Minh, Học viện Khoa học xã hội năm 2014: “Tội phạm về đánh bạc trên địa bàn tỉnh Tiền Giang - tình hình, nguyên nhân và giải pháp phòng ngừa”; - Luận văn thạc sĩ của tác giả Đỗ Quốc Đạt, Học viện Khoa học xã hội năm 2014: “Tội phạm đánh bạc trên địa bàn quận 7, thành phố Hồ Chí Minh - tình hình, nguyên nhan và giải pháp phòng ngừa”… Bên cạnh đó, còn một số công trình nghiên cứu khác liên quan đến nội dung nghiên cứu này, tất cả những công trình nghiên cứu đó là những tài liệu tham khảo có giá trị để về lý luận và thực tiễn. Tuy nhiên, chưa có một công trình nào nghiên cứu THTP về đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm kể từ khi thành lập quận cho 2 đến nay. Thực tiễn đòi hỏi cần phải nghiên cứu về thực trạng, nguyên nhân, điều kiện và đưa ra những giải pháp, kiến nghị nhằm phòng ngừa đối với các loại tội phạm về đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. Vì vậy, luận văn không trùng lặp với các công trình đã nghiên cứu trước đây. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu tình hình tội đánh bạc, nguyên nhân và điều kiện; đánh giá thực trạng phòng ngừa để đưa ra những giải pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nêu trên, luận văn có những nhiệm vụ sau đây: - Phân tích khái niệm, các dấu hiệu pháp lý của tội đánh bạc theo quy định của pháp luật; - Phân tích một số vấn đề về lý luận phòng ngừa tội phạm; - Đánh giá tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quân Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội; - Xác định nguyên nhân và điều kiện phạm tội; - Đánh giá hiệu quả công tác phòng ngừa đối với tội đánh bạc; - Phân tích những yếu tố ảnh hưởng và dự báo tình hình tội đánh bạc trong thời gian tới; - Đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa đối tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là những vấn đề lý luận và thực trạng công tác phòng ngừa tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. 4.1. Phạm vi nghiên cứu - Luận văn nghiên cứu tình hình và thực trạng công tác phòng ngừa tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội từ năm 2014 đến nay. - Tội đánh bạc (Điều 248), BLHS năm 1999, sửa đổi, bổ sung năm 2009. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật; những quan điểm, nguyên tắc chỉ đạo của Đảng, Nhà nước trong bảo vệ an ninh, trật tự; cùng đó là 3 một số phương pháp nghiên cứu cụ thể: nghiên cứu tài liệu; phân tích, tổng hợp; so sánh; thống kê; nghiên cứu điển hình. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Luận văn là công trình khoa học đầu tiên nghiên cứu về tình hình, nguyên nhân, điều kiện của tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp phòng ngừa. Về lý luận, luận văn góp phần bổ sung lý luận về phòng ngừa tội đánh bạc. Luận văn có thể dung làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy và học tập chuyên ngành Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm. Đồng thời, kết quả nghiên cứu của luận văn cung cấp luận cứ, áp dụng vào thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa đối với tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. 7. Cơ cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 chương: Chương 1. Đặc điểm pháp lý và tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội Chương 2. Nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội và thực trạng hoạt động phòng ngừa Chương 3. Dự báo tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội trong thời gian tới, các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động phòng ngừa 4 Chương 1 ĐẶC ĐIỂM PHÁP LÝ VÀ TÌNH HÌNH TỘI ĐÁNH BẠC TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN BẮC TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 1.1. Khái niệm và các dấu hiệu pháp lý hình sự của tội đánh bạc 1.1.1. Khái niệm Tội đánh bạc đã được quy định trong các văn bản pháp quy từ khi đất nước ta giành độc lập. Thời kỳ ban đầu có thể kể đến một số văn bản như: Sắc lệnh số 168/SL, ngày 14/04/1948 về việc Ấn định cách trừng trị tội đánh bạc; Thông tư số 301-BTBTP, ngày 14/01/1957 và Thông tư số 2098/VHH-HS của Bộ Tư pháp về vấn đề bài trừ nạn cờ bạc; Tổng kết số 9/NPCL, ngày 08/01/1968 của TANDTC hướng dẫ đường lối xét xử các tội cờ bạc; Sắc luật số 03-SL/76, ngày 15/3/1976 của Hội đồng Chính phủ cách mạng lâm thời quy định các tội phạm và hình phạt. Năm 1985, BLHS sự đầu tiên của nước ta được ban hành. Tại Điều 200 của Bộ luật này tội đánh bạc và tổ chức đánh bạc được đưa vào chung một điều luật với những quy định chung và chưa định mức giá trị tang vật chịu trách nhiệm hình sự: “Người nào đánh bạc dưới bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hay hiện vật, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc bị phạt tù từ ba tháng đến ba năm; người nào tổ chức đánh bạc thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc bị phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. Phạm tội trong trường hợp tái phạm nguy hiểm thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm. Quá trình áp dụng vào thực tiễn, đến BLHS năm 1999 được Quốc hội thông qua vào ngày 21/12/1999 đã có sự phân định: tội đánh bạc (Điều 248) và tội tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc (Điều 249), đồng thời, đã bổ sung mức phạt tiền khi truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, việc định lượng tang vật để truy cứu trách nhiệm hình sự cũng chỉ dừng lại ở việc nêu các cụm từ “có giá trị lớn”, “có giá trị rất lớn hoặc đặc biệt lớn”, quy định như vậy chưa cụ thể. Nghị quyết số 02/2003/NQHĐTP, ngày 17/4/2003 của Hội đồng thẩm phán TANDTC “Hướng dẫn áp dụng một số quy định của BLHS” thì từ “có giá trị lớn” được hiểu là mức tiền từ một triệu đến mười triệu đồng, cụm từ “có giá trị rất lớn” là từ mười triệu đến một trăm triệu đồng, và từ một trăm triệu đồng trở lên thì được xem là “có giá trị đặc biệt lớn”. Sau đó, Nghị quyết số 01/2006/NQ-HĐTP, ngày 12/5/2006 của Hội đồng thẩm phán TANDTC “Hướng dẫn thi hành một số quy định của BLHS” thì đánh bạc được hiểu là: “Nhiều người (ít nhất từ hai người trở lên) cùng tham gia thực 5 hiện hành vi dưới bất kỳ hình thức nào với mục đích được thua bằng tiền hay hiện vật”. Trong Nghị quyết này cũng đã hướng dẫn cụ thể các trường hợp được coi là tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc (khoản 3, Điều 1 của Nghị quyết). Quy định về tội đánh bạc được quy định trong BLHS năm 1999 vẫn mang tính khái quát và và không có văn bản giải thích chi tiết, cụ thể, trong một thời gian dài áp dụng đã gây nhiều khó khăn trong thực tiễn đấu tranh với loại tội phạm này. Đến năm 2009, BLHS sửa đổi thì tội đánh bạc đã có nhiều điểm thay đổi trong quy định. Theo đó, đã nêu cụ thể về dấu hiệu xác định tội phạm, định lượng xử lý hình sự, phân hóa trách nhiệm hình sự và quy định rõ mức hình phạt trong từng trường hợp. Trong khoản 1, Điều 248 đã bỏ cụm từ “Người đã bị xử phạt hành chính” và trong quy định của tội này đã bổ sung cụm từ “Trái phép”. Đây cũng là một sự thay đổi phù hợp với thực tiễn, do một số hình thức người chơi tham gia và có thưởng được Nhà nước cho phép, vì vậy, cụm từ trên giúp phân biệt rõ và tạo thuận lợi trong thực tiễn công tác đấu tranh đối với loại tội phạm này. Như vậy, hiện nay tội đánh bạc đã được quy định tương đối cụ thể và hướng dẫn chi tiết phục vụ có hiệu quả đối với thực tiễn: - Điều 248. Tội đánh bạc 1. Người nào đánh bạc trái phép dưới bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hay hiện vật có giá trị từ hai triệu đồng đến dưới năm mươi triệu đồng hoặc dưới hai triệu đồng nhưng đã bị kết án về tội này hoặc tội quy định tại Điều 249 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm. 2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm: a) Có tính chất chuyên nghiệp; b) Tiền hặc hiện vật dùng đánh bạc có giá trị từ năm mươi triệu đồng trở lên; c) Tái phạm nguy hiểm. 3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ ba triệu đồng đến ba mươi triệu đồng. Theo từ điển tiếng Việt thì “đánh bạc” được hiểu là: chơi các trò chơi ăn thua bằng tiền, bản chất của đánh bạc là những trò chơi mang tính được thua gắn liền với các lợi ích vật chất cùng tính sát phạt được thua lẫn nhau. Tại khoản 1, Điều 8 BLHS quy định: “Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy 6 định trong BLHS thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập chủ quyền, thống nhất, toàn vienj lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tự do, tài sản, các quyền, lợi ích hợp pháp khác của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa”. Từ những cơ sở trên, ta có thể hiểu khái niệm như sau: Tội đánh bạc: là hành vi mà từ hai người trở lên tham gia các hình thức trái phép với mục đích được thua bằng tiền hoặc hiện vật với nhau mà tổng giá trị tiền mặt hoặc hiện vật trong đó được pháp luật quy định. 1.1.2. Dấu hiệu pháp lý của tội đánh bạc 1.1.2.1. Khách thể của tội đánh bạc Tội đánh bạc được quy định tại các điều 248 thuộc Chương XIX của BLHS “các tội phạm về an toàn công cộng và trật tự công cộng” nên có thể nhận thấy khách thể trực tiếp của tội đánh bạc là trật tự công cộng. Khách thể của tội phạm là quan hệ xã hội được Luật hình sự bảo vệ và bị tội phạm xâm hại. Hành vi đánh bạc tác động xấu đến nếp sống văn minh, làm hủy hoại đạo đức, gây thiệt hại về vật chất, tinh thần cho cá nhan và xã hội, từ đó dẫn đến nhiều loại tội phạm khác. Vì vậy, BLHS quy định các hành vi đánh bạc, tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc là tội phạm nhằm mục đích phòng, chống các loại tội phạm về đnáh bạc và giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản của nhân dân. 1.1.2.2. Chủ thể của tội đánh bạc Chủ thể của tội đánh bạc là bất kỳ người nào có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi theo luật định. Theo Điều 248 BLHS năm 1999 thì tội đánh bạc không xác định chủ thể của các loại tội phạm này là chủ thể đặc biệt. Theo quy định tại Điều 12 BLHS thì độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự: “Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm; người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng”. Tội đánh bạc có khung hình phạt cao nhất tại khoản 1 là 3 năm tù, tại khoản 2 là 7 năm tù. Theo Điều 8 BLHS thì tội đánh bạc thuộc khoản 1 là tội phạm ít nghiêm trọng, thuộc khoản 2 là tội phạm nghiêm trọng. Do đó, tuổi chịu trách nhiệm hình sự đối với tội đánh bạc là từ đủ 16 tuổi trở lên. 7 Về năng lực trách nhiệm hình sự đối với các loại tội phạm nói chung và tội đánh bạc nói riêng là tất cả những người mà không thuộc trường hợp: mắc bệnh về mặt y học và mất năng lực nhận thức hoặc năng lực điều khiển hành vi thể hiện qua dấu hiệu về mặt tâm lý. Như vậy, người thực hiện hành vi đánh bạc là những người mà tại thời điểm họ thực hiện hành vi đó họ nhận thức được tính chất nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến trật tự công cộng, và họ có khả năng điều khiển được hành vi phù hợp với đòi hỏi của xã hội. 1.2.2.3. Mặt khách quan của tội đánh bạc Mặt khách quan của tội phạm là mặt bên ngoài của sự xâm hại nguy hiểm đáng kể cho xã hội đến khách thể được bảo vệ bằng pháp luật hình sự, tức là sự thể hiện cách ứng xử có tính chất tội phạm trong thực tế khách quan. Có thể xác định mặt khách quan của tội đánh bạc qua dấu hiệu hành vi nguy hiểm cho xã hội, hậu quả nguy hiểm cho xã hội, công cụ, phương tiện, thời gian, địa điểm phạm tội và các điều kiện xử lý về hình sự đối với người thực hiện hành vi phạm tội. Là hành vi đánh bạc trái phép bằng bất kỳ hình thức nào, có thể là các hình thức như: chơi bài lá, chơi xóc đĩa, chơi lô đề, cá độ bóng đá… Hoặc thời gian gần đây xuất hiện thêm một số hình thức mới như: các máy game sử dụng đồng xu (chơi xèng), một số trò chơi game trên mạng internet… Những hành thức người chơi tham gia mà được Nhà nước cho phép như: xổ số kiến thiết, xổ số Mega, các game show truyền hình có thưởng… thì không bị coi là đánh bạc trái phép và không bị định tội. 1 Theo BLHS thì giá trị vật chất của hành vi đánh bạc từ hai triệu trở lên thì được coi là phạm tội đánh bạc. Tuy nhiên, cần chú ý cách xác định giá trị vật chất như sau: - Khi xác định trách nhiệm hình sự đối với người đánh bạc không được tính tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng để đánh bạc của tất cả các lần đánh bạc, mà phải căn cứ vào từng lần đánh bạc để xem xét. - Cần phân biệt: trường hợp nhiều người cùng tham gia đánh bạc với nhau thì việc xác định tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc đối với từng người đánh bạc là tổng số tiền, giá trị hiện vật của những người cùng đánh bạc; trường hợp đánh bạc dưới các hình thức mà nhiều người tham gia đánh bạc với một người (chơi lô đề, cá độ Nghị quyết số 01/2010/NQ-Hội đồng thẩm phán, ngày 22/10/2010 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. 1 8 bóng đá…) thì trách nhiệm hình sự được xác định đối với người tham gia đánh bạc một lần đánh bạc trong các trường hợp này là tổng số tiền, giá trị hiện vật tham gia các đợt đó. Cũng trong trường hợp này cách tính tiền, giá trị hiện vật khi người chơi thắng (được tính là tổng số tiền họ bỏ ra để tham gia với số tiền họ thắng từ chủ các trò chơi đó) khác với cách tính tiền, giá trị hiện vật khi họ không thắng (được tính là số tiền mà người chơi bỏ ra để tham gia đánh bạc). Cách tính tiền, giá trị hiện vật của chủ các trò chơi trong trường hợp này cũng được tính theo hai trường hợp tương tự như đối với người tham gia đánh bạc. Hậu quả của hành vi đánh bạc không phải là dấu hiệu bắt buộc cũng không phải là yếu tố định khung hình phạt. Do các hành vi đánh bạc gây hậu quả cho các mặt xã hội không có định lượng cụ thể, và trường hợp hành vi đánh bạc dãn đến nảy sinh các loại tội phạm khác thì người tham gia đánh bạc phải chịu trách nhiệm hình sự về những tội phạm đó. 1.1.2.2. Mặt chủ quan của tội đánh bạc Mặt chủ quan của tội phạm là mặt bên trong của tội phạm, có quan hệ biện chứng với mặt khách quan của tội phạm, bao gồm các dấu hiệu cấu thành đó là lỗi, động cơ và mục đích, trong đó lỗi là dấu hiệu bắt buộc của mọi cấu thành tội phạm. Đối với tội đánh bạc, chủ thể ý thức được việc đánh bạc là hành vi nguy hiểm cho xã hội, bị luật hình sự quy định là tội phạm, việc đánh bạc gây hậu quả cho bản thân, gia đình và xã hội, chủ thể có thể lựa chọn giữa thực hiện hay không thực hiện về các hành vi liên quan đến đánh bạc. Việc chủ thể nhận thức được nhưng vẫn thực hiện hành vi có thể thấy thái độ mong muốn hậu quả xảy ra của chủ thể. Như vậy có nhận thấy tội đánh bạc thực hiện với lỗi ố ý trực tiếp. Về động cơ phạm tội: là động lực bên trong thúc đẩy người đánh bạc thực hiện hành vi đành bạc, đó là mong muốn thắng được tiền hay hiện vật của đối phương. Về mục đích phạm tội: là tước đoạt được tiền hay hiện vật của người khác, đây là ý thức chủ quan mà người phạm tội đánh bạc đặt ra trước khi thực hiện hành vi đánh bạc. 1.1.3. Nhận thức chung về hoạt động phòng ngừa tình hình tội đánh bạc 1.1.3.1. Khái niệm hoạt động phòng ngừa tình hình tội đánh bạc Từ trước đến nay, đấu tranh chống tội phạm được tiến hành theo phương châm: nhanh chóng và kịp thời phát hiện tội phạm, không bỏ lọt tội phạm và người phạm tội, tránh làm oan người vô tội, trừng trị và giáo dục, cải tạo người phạm tội, hình thành thói quen phản ứng tích cực và hưởng ứng của Nhà nước và xã hội đối 9 với tội phạm. Do đó, phòng ngừa tội phạm chính là một ttrong những nội dung quan trọng và chiếm một vị trí đặc biệt của lý luận về tội phạm học. Nghiên cứu về phòng ngừa tội phạm chính là cơ sở, nền tảng và điểm xuất phát để tiếp tục nghiên cứu những nội dung khác trong lý luận tội phạm học. Cho nên, phòng ngừa tội phạm vừa là bộ phận cấu thành quan trọng của tội phạm học, vừa là mục tiêu, chức năng cơ bản của tội phạm học. Khái niệm phòng ngừa tội phạm đã được dùng thống nhất trong hầu hết các công trình nghiên cứu về tội phạm học ở Việt Nam. Theo Đại từ điển tiếng Việt do Nguyễn Như Ý chủ biên (Nhà xuất bản Văn hóa thông tin, Hà Nội, năm 1999): “Phòng ngừa là phòng không cho điều bất lợi, tác hại xảy ra”; “Phòng là tìm cách ngăn ngừa, đối phó với điều không hay có thể xảy ra, gây tác hại cho mình”. Thực hiện được mục đích này đòi hỏi hoạt động phòng ngừa tội phạm phải loại trừ dần nguyên nhân của tội phạm qua việc chủ động tác động đến các thành tố hợp thành nguyên nhân đó theo hướng giảm thiểu, triệt tiêu các thành tố này hoặc hạn chế tác dụng của nó. Hoạt động này không thể là hoạt động đơn lẻ mà đòi hỏi phải là hoạt động có tính tổng hợp của Nhà nước và cả xã hội, cũng như mọi công dân. Đã có nhiều quan điểm và đưa ra những khái niệm khác nhau về phòng ngừa tội phạm, nhưng cao bản đều thống nhất khi phân chia nội dung của phòng ngừa tội phạm theo hai cấp bậc rộng và hẹp khác nhau. Trong thực tiễn của công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, phòng ngừa tội phạm được hiểu một cách đơn giản và trực tiếp hơn. Vì vậy, xét trên cơ sở tổng hợp các quan điểm khoa học, kết hợp với thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội phạm, dưới góc độ tội phạm học, phòng ngừa tội phạm có thể định nghĩa như sau: Phòng ngừa tình hình tội đánh bạc là hoạt động của tất cả các cơ quan bảo vệ pháp luật và Tòa án, các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và mọi công dân áp dụng tổng hợp và đồng bộ các biện pháp khác nhau hướng vào thủ tiêu những nguyên nhân và điều kiện phạm tội, cũng như loại bỏ các yếu tố tiêu cực ảnh hưởng đến quá trình hình thành phẩm chất cá nhân tiêu cực, đồng thời, từng bước hạn chế, đẩy lùi và tiến tới loại bỏ tội phạm này ra khỏi đời sống xã hội. Nói một cách ngắn gọn, phòng ngừa tội đánh bạc là hoạt động của toàn xã hội trong việc tìm ra các nguyên nhân phát sinh tội đánh bạc, nhằm khắc phục cũng như để ngăn chặn, đẩy lùi và tiến tới loại bỏ tội phạm này ra khỏi đời sống xã hội. 1.1.3.2. Các biện pháp phòng ngừa tình hình tội đánh bạc Qua định nghĩa về phòng ngừa tội đánh bạc ta thấy được mục đích của phòng ngừa tội đánh bạc là tìm ra các nguyên nhân phát sinh tội đánh bạc, từng bước hạn 10 chế, đẩy lùi và tiến tới loại bỏ tội phạm này ra khỏi đời sống xã hội. Phòng ngừa tội đánh bạc được tiến hành bằng một hệ thống các biện pháp khác nhau, mỗi biện pháp gắn liền với chức năng, vai trò của một tổ chức nhất định. Vì vậy, việc phân loại các biện pháp phòng ngừa tội đánh bạc có ý nghĩa rất lớn đối với việc tổ chức các hoạt động phòng ngừa trong thực tiễn, cũng như phân định rõ phạm vi, thẩm quyền của các chủ thể thực hiện. Việc phân chia các biện pháp phòng ngừa tội phạm cơ bản được phân chia thành hai nhóm biện pháp: phòng ngừa chung (phòng ngừa xã hội) và phòng ngừa riêng (phòng ngừa nghiệp vụ). Phòng ngừa chung là sử dụng tổng hợp, đồng bộ tất cả các biện pháp liên quan đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội để giải quyết những mâu thuẫn xã hội, những vấn đề khó khăn, phức tạp, những hạn chế, thiếu sót trong công tác quản lý. Thực chất biện pháp này là nhằm mục đích tạo ra những tiền đề vật chất, tư tưởng, tinh thần nhằm xóa bỏ những nguyên nhân, điều kiện nảy sinh tội đánh bạc trong xã hội. Chủ thể của phòng ngừa chung đối với tội đánh bạc là các tổ chức Đảng, các cơ quan quyền lực, Chính phủ và các cơ quan thuộc Chính phủ, các cơ quan thuộc Nhà nước, các đoàn thể, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, tập thể lao động và mọi công dân. Phòng ngừa riêng là biện pháp phòng ngừa trên một lĩnh vực, mang đặc trưng của lĩnh vực đó, với chủ thể thực hiện thuộc từng ngành, lĩnh vực nhất định và nhằm vào vào những đối tượng cụ thể. Về quy mô, phòng ngừa nghiệp vụ hẹp hơn so với phòng ngừa xã hội, tuy nhiên, chúng có mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau: làm tốt công tác phòng ngừa xã hội tạo cơ sở nền tảng cho hoạt động phòng ngừa nghiệp vụ; ngược lại, phòng ngừa nghiệp vụ làm tốt sẽ góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa xã hội. Chủ thể của phòng ngừa riêng đối với tội phạm đánh bạc là những cơ quan trực tiếp đấu tranh với loại tội phạm này bao gồm: lực lượng Công an, Viện Kiểm sát và Tòa án. Đề công tác phòng ngừa tình hình tội đánh bạc đạt được hiệu quả đòi hỏi cần làm tốt tất cả các biện pháp phòng ngừa, trong đó các chủ thể cần phối hợp chặt chẽ với nhau trong việc triển khai các biện pháp. Từng chủ thể tổ chức thực hiện từng biện pháp riêng, theo lĩnh vực theo chức năng của chủ thể đó. Tuy nhiên, trong từng biện pháp cụ thể vẫn cần sự phối hợp giữa các chủ thể để đảm bảo các biện pháp thực hiện một cách đồng bộ, thống nhất để tạo nên một hệ thống các biện pháp đầy đủ đáp ứng được yêu cầu của công tác phòng ngừa tình hình tội đánh bạc. 11 Tệ nạn đánh bạc chịu ảnh hưởng của rất nhiều yếu tố xã hội, do vậy, trong thực tiễn, hoạt động phòng ngừa tình hình tội đánh bạc phải tiến hành nhiều biện pháp thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội, có thể kể đến một số biện pháp như: biện pháp giáo dục; biện pháp pháp luật; biện pháp kinh tế; biện pháp mang tính tổ chức hành chính… Biện pháp giáo dục: là biện pháp tiến hành trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng làm cho các thành viên của xã hội nắm rõ và thực hiện nghiêm chỉnh các quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước nhằm hướng tới xây dựng một cuộc sống văn minh. Biện pháp pháp luật: nội dung của biện pháp này là việc hướng dẫn cho mọi người thực hiện theo đúng các quy định chung phù hợp với lợi ích của Nhà nước và xã hội; kịp thời phát hiện những sơ hở, thiếu sót trong những quy định của Nhà nước để bổ sung, sửa đổi và hoàn thiện hệ thống pháp luật; tham mưu với các cơ quan có thẩm quyền ban hành pháp luật, các văn bản pháp quy phù hợp với thực tiễn làm cơ sở trong phòng ngừa tình hình tội đánh bạc; thực hiện đúng thẩm quyền của những cơ quan chức năng và những cá nhân có trách nhiệm trong phòng ngừa tình hình tội đánh bạc. Biện pháp kinh tế: là biện pháp tác động nhằm mục đích đảm bảo nâng cao đời sống của các tầng lớp xã hội, quản lý chặt chẽ cơ sở vật chất, phân phối sản phẩm công bằng, tạo điều kiện giải quyết việc làm, đảm bảo an sinh và phúc lợi xã hội… với mục tiêu cuối cùng là giúp cuộc sống của người dân được đảm bảo, đây là cơ sở quan trọng để loại trừ nguyên nhân, điều kiện của tội đánh bạc. Biện pháp mang tính tổ chức hành chính: là biện pháp hoàn thiện cơ cấu tổ chức cơ chế phối hợp giữa các cơ quan của các cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội. Đó là cơ sở, nền tảng tạo thuận lợi và nâng cao hiệu quả trong phòng ngừa tình hình tội phạm nói chung và phòng ngừa tình hình tội đánh bạc nói riêng. Phòng ngừa tình hình tội phạm là một bộ phận quan trọng, không thể tách rời trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung. Làm tốt công tác phòng ngừa có ý nghĩa rất lớn góp phần nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm. Trong thực tế đấu tranh phòng, chống tội đánh bạc, có thể áp dụng rất nhiều biện pháp phòng ngừa, tuy nhiên, để có thể phát huy tối đa hiệu quả của các biện pháp đòi hỏi cần thực hiện các biện pháp một cách đồng bộ, kết hợp một cách linh hoạt trong quá trình áp dụng các biện pháp; đặc biệt, cần gắn việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa phù hợp với thực tiễn tình hình tội phạm và đặc điểm theo từng ngành, từng lĩnh 12 vực nhất định. Để đạt được hiệu quả trong phòng ngừa tình hình tội phạm đòi hỏi trách nhiệm của toàn xã hội, trong đó, trước hết các cơ quan bảo vệ pháp luật cần làm tốt chức năng trực tiếp làm công tác phòng ngừa tình hình tội phạm. 1.2. Tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội từ năm 2014 đến nay 1.2.1. Thực trạng của tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội THTP là một hiện tượng xã hội trái pháp luật, mang tính giai cấp và thay đổi theo quá trình lịch sử, bao gồm một thể thống nhất các tội phạm cụ thể đã xảy ra trong một không gian và thời gian xác định. Để phân tích, đánh giá được về THTP trước hết cần nghiên cứu về thực trạng. Thực trạng của THTP là tổng số các tội phạm cụ thể xảy ra và số lượng người thực hiện các tội phạm đó trong một khoảng thời gian nhất định. Trên thực tế, không phải tất cả các vụ phạm tội xảy ra đều được phát hiện. Những vụ phạm tội được phát hiện, truy tố, xét xử là phần rõ của tội phạm. Bên cạnh đó, có rất nhiều vụ phạm tội mà cơ quan chức năng không phát hiện được, đó là phần ẩn của tội phạm. Tùy vào nhiều yếu tố khác nhau mà mỗi địa phương, mỗi loại tội phạm lại có tỷ lệ ẩn khác nhau. Khi nghiên cứu về thực trạng tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội, chúng ta chỉ có thể nghiên cứu về phần rõ của loại tội phạm này thông qua số liệu thống kê hằng năm của VKSND quận Bắc Từ Liêm về số vụ án đã xét xử. Thực trạng tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội từ khi thành lập đến nay được thể hiện qua bảng thống kê dưới đây: Bảng 1. Số vụ án và số người phạm tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội giai đoạn 2014-2017 Năm Số vụ án Tỷ lệ so sánh với năm 2014 100% 96% 111% Số người phạm tội 156 176 191 2014 27 2015 26 2016 30 Sáu tháng đầu 14 52% 104 năm 2017 97 627 Tổng cộng Nguồn: Thống kê của VKSND quận Bắc Từ Liêm 13 Tỷ lệ so sánh với năm 2014 100% 113% 122% 67% Trong 3 năm (2014-2016) và 6 tháng đầu năm 2017, trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội đã xét xử tổng cộng 917 vụ án hình sự của các loại tội phạm, với 1448 bị cáo, trung bình mỗi năm xét xử 30 vụ án, 189 bị cáo. Trong đó, tổng số vụ án đánh bạc 105 vụ, với 662 bị cáo. Trung bình mỗi năm TAND quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội xét xử 30 vụ án, 189 bị cáo phạm tội đánh bạc2. Qua số liệu trên, ta cũng thấy được số vụ phạm tội đánh bạc và số đối tượng phạm tội này chiếm tỷ lệ rất lớn trong tổng số các vụ án, tổng số đối tượng phạm tội về hình sự trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm trong những năm qua (số vụ án đánh bạc chiếm 11,4% tổng số các vụ án hình sự; số đối tượng phạm tội đánh bạc chiếm 45,7% tổng số đối tượng phạm tội về hình sự). Thực trạng của THTP còn được thể hiện qua hệ số tội phạm là hệ số của số vụ phạm tội, số người phạm tội trên tổng số dân cư trên địa bàn. Hệ số tội phạm đối với tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội được thể hiện qua bảng số liệu dưới đây: Bảng 2. Hệ số tội phạm đối với tội đánh bạc Năm Dân số Tổng số vụ án đánh bạc 27 26 30 Tổng số người phạm tội đánh bạc 156 176 191 2014 324.685 2015 325. 533 2016 324.490 Sáu tháng đầu năm 326.604 14 104 2017 Nguồn: Thống kê của TAND quận Bắc Từ Liêm Hệ số của số người phạm tội 4,8 5,4 5,9 3,2 Qua bảng số liệu về hệ số tội phạm đối với tội đánh bạc cho thấy hệ số tội phạm của loại tội phạm này tương đối cao, hay nói cách khác, số người phạm tội đánh bạc chiếm tỷ lệ rất lớn trong tổng số dân cư trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm. Qua những hệ số trên đã phản ánh chính xác tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm trong những năm vừa qua. 1.2.2. Diễn biến của tình hình tội đánh bạc trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội 2 Công an quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội, Báo cáo tình hình, kết quả công tác phòng, chống tội phạm các năm 2014, 2015, 2016 và sáu tháng đầu năm 2017. 14
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan