Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Toàn cầu hoá và hội nhập kinh tếxu thế, thời cơ và thách thức...

Tài liệu Toàn cầu hoá và hội nhập kinh tếxu thế, thời cơ và thách thức

.PDF
33
84
137

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· vµ ®ang trë thµnh mét trong nh÷ng xu thÕ chñ yÕu cña quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ hiÖn ®¹i. Nh÷ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Th-¬ng m¹i thÕ giíi ®· t¨ng lªn nhanh chãng. Víi sù ra ®êi cña c¸c thÓ chÕ toµn cÇu vµ khu vùc nh- WTO (Tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi), EU (Céng ®ång ch©u ¢u), APEC (DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D-¬ng), NAFTA (HiÖp ®Þnh mËu dÞch tù do B¾c Mü)…, thÕ giíi ngµy nay ®ang sèng trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ m¹nh mÏ. Qu¸ tr×nh nµy thÓ hiÖn kh«ng chØ trong lÜnh vùc th-¬ng m¹i mµ c¶ trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt, dÞch vô, tµi chÝnh, ®Çu t- còng nh- c¸c lÜnh vùc v¨n ho¸, x· héi, m«i tr-êng víi c¸c h×nh thøc ®a d¹ng vµ 1 møc ®é kh¸c nhau. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ t¹o ra nh÷ng quan hÖ g¾n bã, sù tuú thuéc lÉn nhau vµ nh÷ng t¸c ®éng qua l¹i hÕt søc nhanh nh¹y gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ. Th«ng qua qu¸ tr×nh tù do ho¸, toµn cÇu ho¸ t¹o ra nh÷ng lîi thÕ míi thóc ®Èy lùc l-îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®Èy m¹nh giao l-u kinh tÕ gi÷a c¸c n-íc, gãp phÇn khai th¸c tèi ®a lîi thÕ so s¸nh cña c¸c n-íc tham gia vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu. Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ lµ qu¸ tr×nh võa hîp t¸c võa ®Êu tranh gi÷a c¸c quèc gia, kh«ng chØ gi÷a n-íc giµu vµ n-íc nghÌo mµ cßn ngay c¶ gi÷a c¸c n-íc giµu víi nhau nh»m giµnh vÞ trÝ cã lîi nhÊt cho m×nh trong ph©n c«ng lao ®éng vµ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Toµn cÇu ho¸ víi mÆt tr¸i cña nã lµ cuéc c¹nh tranh gay g¾t trªn quy m« thÕ giíi ®· vµ ®ang lµm n¶y sinh nh÷ng vÊn ®Ò x· héi nh- thÊt nghiÖp gia t¨ng, ph©n ho¸ giµu nghÌo ngµy mét s©u thªm, ®ång thêi toµn cÇu ho¸ còng më ®-êng cho sù du nhËp nh÷ng v¨n ho¸ vµ lèi sèng kh«ng phï hîp truyÒn thèng vµ b¶n s¾c d©n téc cña mçi quèc gia… Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ®ang thóc ®Èy m¹nh mÏ sù héi nhËp cña c¸c n-íc vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. Hoµ trong bèi c¶nh ®ã cïng víi ph-¬ng ch©m "®a d¹ng ho¸, ®a ph-¬ng ho¸ quan hÖ" vµ "lµ b¹n víi tÊt c¶ c¸c n-íc trong céng ®ång thÕ giíi phÊn ®Êu v× 2 hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn", ViÖt Nam ®· thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao víi h¬n 160 n-íc vµ hÇu hÕt c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc quan träng. Víi viÖc gia nhËp ASEAN (7 - 1995), ký HiÖp ®Þnh khung vÒ hîp t¸c kinh tÕ víi EU (7 - 1995), tham gia APEC (111998) vµ ®ang chuÈn bÞ tÝch cùc cho c¸c cuéc ®µm ph¸n gia nhËp Tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). ViÖt Nam ®· vµ ®ang tõng b-íc v÷ng ch¾c héi nhËp s©u réng vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. H¬n lóc nµo hÕt, qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ kh«ng chØ lµ sù quan t©m cña mçi quèc gia, mçi tæ chøc mµ cßn ®èi víi mçi c¸ nh©n chóng ta, cã rÊt nhiÒu c¸c bµi viÕt cña c¸c nhµ nghiªn cøu vµ c¸c chuyªn gia ®Çu ngµnh trong vµ ngoµi n-íc ®Ò cËp ®Õn c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. §©y lµ vÊn ®Ò réng lín, phøc t¹p vµ cã nhiÒu biÕn ®éng; cã c¶ nh÷ng nhËn thøc vµ quan ®iÓm kh¸c nhau, thËm chÝ ®èi lËp nhau. Qua viÖc tham kh¶o tµi liÖu cïng víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®-îc lÜnh héi trong nhµ tr-êng, em ®· lùa chän ®Ò tµi "Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ: xu thÕ, thêi c¬ vµ th¸ch thøc". Néi dung cña bµi viÕt ®-îc tr×nh bµy trong ba phÇn: PhÇn 1: NhËn thøc vÒ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ 3 PhÇn 2: Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ: thêi c¬ vµ th¸ch thøc. PhÇn 3: ViÖt Nam víi toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ. 4 PHÇn 1: NhËn thøc vÒ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ 1. Toµn cÇu ho¸ Toµn cÇu ho¸. Nã ®Ò cËp tíi mét thÕ giíi ®ang xÝch l¹i gÇn nhau h¬n, tíi viÖc v-ît qua nh÷ng kho¶ng c¸ch vµ sù kh¸c biÖt, tíi viÖc mäi ng-êi cïng chia sÎ høa hÑn cña t-¬ng lai. Toµn cÇu ho¸ lµ g×, vµ t¹i sao ®iÒu ®ã g©y ra nhiÒu tranh c·i? Th«ng th-êng ®Ò tµi nµy ®-îc ®-a ra liªn quan ®Õn th-¬ng m¹i quèc tÕ, nh-ng nã ®ang v-ît qua ngoµi vÊn ®Ò ®ã. Toµn cÇu ho¸ thùc ra cã nghÜa lµ thay ®æi c¸ch thøc mµ mäi viÖc lµm trong n-íc. Nh-ng thay ®æi kh«ng ph¶i lóc nµo còng lµ ®iÒu tèt. Giê ®©y ®èi víi mét sè ng-êi, tõ nµy hiÖn th©n cho thÞ tr-êng tµi chÝnh tµn ph¸ c¸c nÒn kinh tÕ, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh n-íc ngoµi nghiÒn n¸t c¸c doanh nghiÖp trong n-íc, c¸c quan chøc hµnh chÝnh xa vêi ®-a ra c¸c quyÕt ®Þnh lµm ®¶o lén x· héi. Cã ng-êi cho r»ng hiÖn nay ®· nhÊt thÓ ho¸ kinh tÕ thÕ giíi (toµn cÇu) råi. C¸ch nãi nµy thiÕu chÝnh x¸c. ChØ khi toµn bé c¸c yÕu 5 tè s¶n xuÊt (nguån vèn, hµng ho¸, nh©n viªn, dÞch vô lao ®éng) ®Òu ®-îc l-u th«ng tù do trong quy t¾c thèng nhÊt cña toµn cÇu, míi cã thÓ gäi lµ "nhÊt thÓ ho¸ kinh tÕ toµn cÇu". Trong t×nh tr¹ng c¸c n-íc vÉn tån t¹i lîi Ých kh¸c nhau th× khi thùc hiÖn "nhÊt thÓ ho¸ kinh tÕ thÕ giíi" nªn chóng ta chØ cã thÓ sö dông nh÷ng kh¸i niÖm t-¬ng ®èi chuÈn x¸c nh- "toµn cÇu ho¸ kinh tÕ" hay "hîp t¸c kinh tÕ toµn cÇu". CÇn nhËn thÊy r»ng "Toµn cÇu ho¸" kh«ng cã ch÷ "kinh tÕ" ®i kÌm th× hµm nghÜa cña nã réng h¬n nhiÒu bao gåm mäi vÊn ®Ò cã liªn quan tíi hîp t¸c toµn cÇu. V× thÕ l¹i n¶y sinh quan niÖm cho r»ng "toµn cÇu ho¸" sÏ trë thµnh mét lo¹i h×nh th¸i ý thøc vµ v¨n ho¸ thèng nhÊt toµn cÇu. Chóng ta kh«ng ph¶n ®èi, thËm chÝ cßn thóc ®Èy trao ®æi hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia, mong muèn häc tËp vµ thu hót mäi tinh hoa v¨n ho¸ cã lîi cña c¸c n-íc. Nh-ng chóng ta kh«ng thÓ nhËp khÈu h×nh th¸i ý thøc cña n-íc kh¸c, cµng kh«ng ®-îc T©y ho¸ hoµn toµn. V× vËy, ph¶i sö dông thËn träng ch÷ "toµn cÇu ho¸", chóng ta còng ph¶i tÝnh to¸n r»ng lÜnh vùc nµo cã thÓ toµn cÇu ho¸, lÜnh vùc nµo ph¶i hîp t¸c cã lùa chän thËm chÝ kh«ng hîp t¸c. 6 VËy toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ d-íi sù t¸c ®éng cña quèc tÕ ho¸ s¶n xuÊt vµ c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt kh«ng ngõng ph¸t triÓn, tÝnh dùa dÉm vµo nhau, bæ sung cho nhau cña nÒn kinh tÕ c¸c n-íc ngµy cµng gia t¨ng, yÕu tè c¶n trë s¶n xuÊt ®ang ngµy cµng mÊt ®i bëi sù tù do l-u th«ng toµn cÇu. MÆc dï vËy, toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vÉn ë trong giai ®o¹n ®Çu cña nã. LÜnh vùc then chèt hîp t¸c toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vÉn chØ lµ mËu dÞch, tù do l-u th«ng nguån vèn vµ søc lao ®éng cßn lµ vÊn ®Ò trong t-¬ng lai. 2. NhËn thøc chung vÒ héi nhËp Trong bèi c¶nh hiÖn nay, ng-êi ta ®Òu thÊy r»ng, nhËn thøc vÒ héi nhËp vÉn lµ mét vÊn ®Ò thêi sù. C¸c quèc gia ®Òu kh¼ng ®Þnh cÇn x©y dùng nhËn thøc thèng nhÊt trong néi bé r»ng héi nhËp lµ cÇn thiÕt, phï hîp víi xu thÕ chung, nhÊt lµ tham gia WTO sÏ t¹o thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc. - Héi nhËp lµ mét qu¸ tr×nh tÊt yÕu, mét xu thÕ bao trïm mµ träng t©m lµ më cöa kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn kÕt hîp tèt nhÊt nguån lùc trong n-íc vµ quèc tÕ, më réng kh«ng gian ®Ó ph¸t triÓn vµ chiÕm lÜnh vÞ trÝ phï hîp nhÊt cã thÓ trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Nh- 7 vËy héi nhËp võa lµ ®ßi hái kh¸ch quan võa lµ nhu cÇu néi t¹i cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ mçi n-íc. CÇn ph¶i héi nhËp sím, nhÊt lµ tham gia WTO, ®Ó tranh thñ c¸c c¬ héi kinh doanh, ®Ó cã tiÕng nãi trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh luËt lÖ kinh tÕ, th-¬ng m¹i quèc tÕ cã lîi cho m×nh. Héi nhËp muén sÏ ph¶i chÊp nhËn nhiÒu quy ®Þnh ®· råi, nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn sÏ lín h¬n vµ thêi gian chuyÓn tiÕp ng¾n h¬n. - Kh«ng thÓ nÐ tr¸nh viÖc héi nhËp mµ vÊn ®Ò then chèt lµ cÇn ph¶i nhËn thøc tr-íc, tÝnh to¸n ®Çy ®ñ c¸i gi¸ ph¶i tr¶ cho viÖc tæ chøc vµ vËn hµnh c¸c hiÖp ®Þnh quèc tÕ, ph¶i ®Ò ra ®-îc nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p ®óng ®Ó h¹n chÕ tr¶ gi¸ ë møc thÊp nhÊt vµ tranh thñ cao nhÊt nh÷ng c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn. - Héi nhËp thùc chÊt lµ tham gia c¹nh tranh trªn quèc tÕ vµ ngay trong thÞ tr-êng néi ®Þa. §Ó héi nhËp cã hiÖu qu¶, ph¶i ra søc t¨ng c-êng néi lùc, c¶i c¸ch vµ ®iÒu chØnh c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, luËt lÖ, tËp qu¸n kinh doanh, c¬ cÊu kinh tÕ trong n-íc ®Ó phï víi "luËt ch¬i chung" cña quèc tÕ. §iÒu nµy kh«ng cã nghÜa lµ c¸c n-íc bÞ Ðp ph¶i c¶i c¸ch, më cöa, héi nhËp nh-ng thùc ra c¶i c¸ch, héi nhËp lµ v× sù ph¸t triÓn cña m×nh. ChÝnh s¸ch héi nhËp ph¶i dùa vµ g¾n chÆt víi chiÕn l-îc ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc, ®ång thêi c¶i c¸ch kinh tÕ, hµnh chÝnh ph¶i g¾n chÆt víi yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp. C¶i c¸ch 8 trong n-íc vµ héi nhËp lµ "Con ®-êng hai chiÒu". C¶i c¸ch bªn trong quyÕt ®Þnh tèc ®é vµ hiÖu qu¶ héi nhËp, ®ång thêi héi nhËp sÏ hç trî, thóc ®Èy tiÕn tr×nh c¶i c¸ch trong n-íc, qua ®ã n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. CÇn ph¶i nhËn thøc r»ng dï cã héi nhËp hay kh«ng th× vÉn tiÕp tôc c¶i c¸ch, c¶i c¸ch m¹nh h¬n, nhanh h¬n v× sù ph¸t triÓn cña m×nh. §iÒu quan träng lµ ph¶i duy tr× æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vµ héi nhËp cã hiÖu qu¶. - Héi nhËp kh«ng ph¶i ®Ó ®-îc h-ëng -u ®·i, nh©n nh-îng ®Æc biÖt. Héi nhËp lµ më réng c¸c c¬ héi kinh doanh, th©m nhËp thÞ tr-êng, cã m«i tr-êng ph¸p lý vµ kinh doanh æn ®Þnh dùa trªn quy chÕ, luËt lÖ cña c¸c thÓ chÕ héi nhËp, kh«ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö, kh«ng bÞ c¸c ®éng c¬ chÝnh tÞ hay nh÷ng lý do kh¸c c¶n trë viÖc giao l-u hµng ho¸, dÞch vô vµ ®Çu t-. Tõ æn ®Þnh vÒ thÞ tr-êng, c¸c n-íc sÏ cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch ®Çu t-, s¶n xuÊt, kinh doanh æn ®Þnh dùa trªn quy chÕ, luËt lÖ cña c¸c thÓ chÕ héi nhËp, kh«ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö, kh«ng bÞ c¸c ®éng c¬ chÝnh trÞ hay nh÷ng lý do kh¸c c¶n trë viÖc giao l-u hµng ho¸, dÞch vô vµ ®Çu t-. Tõ æn ®Þnh vÒ thÞ tr-êng, c¸c n-íc sÏ cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch ®Çu t-, s¶n xuÊt, kinh doanh æn ®Þnh, gi¶i quyÕt viÖc lµm ph¸t triÓn kinh tÕ. Ngoµi ra, c¸c n-íc cã thÓ sö dông nh÷ng 9 luËt lÖ, quy ®Þnh, c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp cña c¸c thÓ chÕ héi nhËp ®Ó b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña m×nh. - Ph¶i t¨ng c-êng th«ng tin, tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch ®Ó giíi kinh doanh nhËn thøc s©u s¾c vµ ñng héi héi nhËp, chuÈn bÞ thËt tèt mäi mÆt ®Ó chñ ®éng héi nhËp tõng b-íc, tËn dông nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña mçi n-íc ®Ó c¹nh tranh chiÕm lÜnh thÞ tr-êng. §Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc th«ng tin, gi¶i thÝch cho doanh nghiÖp vµ nh©n d©n, ®Æc biÖt c¸c thµnh phÇn bÞ ¶nh h-ëng bëi më cöa vµ tù do ho¸, vÒ lîi Ých cña héi nhËp vµ tham gia WTO. CÇn tham kh¶o vµ thu hót giíi doanh nghiÖp tham gia x©y dùng chÝnh s¸ch, lé tr×nh, c¸c biÖn ph¸p héi nhËp v× chÝnh hä sÏ thùc hiÖn c¸c cam kÕt vµ b¶o ®¶m hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh héi nhËp. 10 PHÇn 2: Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ: Thêi c¬ vµ th¸ch thøc 1. Toµn cÇu ho¸ vµ nh÷ng ®éng lùc. Theo thuËt ng÷ kinh tÕ, ®éng lùc cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ cã thÓ ®-îc biÓu hiÖn th«ng qua 3 xu h-íng chñ ®¹o sau ®©y: - Xu h-íng thø nhÊt, vµ lµ xu h-íng cã t¸c ®éng s©u s¾c nhÊt lµ sù thay ®æi vÒ khoa häc - c«ng nghÖ. Khoa häc vµ c«ng nghÖ cã vai trß quyÕt ®Þnh lîi thÕ c¹nh tranh vµ tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia. - Xu h-íng thø hai lµ viÖc ngµy cµng cã nhiÒu ChÝnh phñ theo ®uæi chÝnh s¸ch tù do ho¸, më cöa thÞ tr-êng vµ lo¹i bá nh÷ng c¶n trë vÒ mÆt luËt lÖ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. - Xu h-íng thø ba lµ sù kÕt hîp cña nh÷ng c«ng nghÖ míi vµ nh÷ng thÞ tr-êng tù do h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c khu vùc kinh doanh ë nhiÒu n-íc cã thÓ quèc tÕ ho¸ c¸c ho¹t ®éng cña m×nh, dÖt nªn mét m¹ng l-íi phøc t¹p h¬n bao giê hÕt c¸c ho¹t ®éng liªn kÕt víi nhau trªn b×nh diÖn toµn cÇu. 11 C¶ 3 xu h-íng nµy: tiÕn bé c«ng nghÖ, tù do ho¸ kinh tÕ, quèc tÕ ho¸ s¶n xuÊt - ®· lµm cho c¸c quèc gia trë nªn phô thuéc lÉn nhau h¬n vÒ mÆt kinh tÕ, t¹o ra nh÷ng c¬ héi còng nh- nh÷ng th¸ch thøc vÒ kinh tÕ, x· héi, chÝnh trÞ ch-a tõng cã. 2. Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ: Nh÷ng lîi Ých. Toµn cÇu ho¸ lµ xu h-íng tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh tËp trung, chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Khi nÒn kinh tÕ thÕ giíi ph¸t triÓn thµnh mét thÞ tr-êng thèng nhÊt th× kh«ng mét quèc gia nµo cã thÓ ®øng ngoµi tiÕn tr×nh nµy mµ cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®-îc. Toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ ®· trë thµnh mét trong nh÷ng xu thÕ chñ yÕu cña quan hÖ quèc tÕ hiÖn ®¹i vµ sÏ tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh trong thÕ kû tíi. Toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ ®-îc thÓ hiÖn râ trong sù gia t¨ng rÊt nhanh trao ®æi quèc tÕ vÒ hµng ho¸, dÞch vô, tµi chÝnh vµ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. Toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ cßn ®-îc thÓ hiÖn qua sù h×nh thµnh vµ cñng cè cña c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc. Toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ ®-îc quyÕt ®Þnh bëi nhiÒu yÕu tè liªn quan tíi c«ng nghÖ, thÞ tr-êng vµ chÝnh s¸ch, næi lªn lµ: sù c¹nh 12 tranh gia t¨ng trong kinh tÕ thÕ giíi thóc ®Èy t×m kiÕm nh÷ng thÞ tr-êng cã lîi nhÊt cho hµng xuÊt khÈu vµ nguån nhËp khÈu rÎ nhÊt; nh÷ng yÕu tè thóc ®Èy c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ph©n bè l¹i d©y chuyÒn s¶n xuÊt, tiªu thô, h×nh thµnh nªn c¸c m¹ng l-íi toµn cÇu vµ khu vùc. Sù ph¸t triÓn trong c«ng nghÖ th«ng tin, thÞ tr-êng tµi chÝnh, dÞch vô vµ giao th«ng vËn t¶i… Toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ cã t¸c dông hç trî, bæ sung cho nhau vµ cïng nh»m môc tiªu thóc ®Èy trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô, vèn vµ lao ®éng. Liªn kÕt khu vùc võa cñng cè qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ võa gióp c¸c n-íc trong tõng khu vùc b¶o vÖ lîi Ých cña m×nh. MÆt kh¸c, toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ còng lµm cho sù c¹nh tranh gi÷a c¸c thùc thÓ kinh tÕ trë nªn gay g¾t ch-a tõng cã. Toµn cÇu ho¸ ®· vµ ®ang mang l¹i nh÷ng c¬ héi to lín cho nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ cho mçi quèc gia tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp: - Héi nhËp quèc tÕ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh, thóc ®Èy viÖc tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, tranh thñ ®-îc lîi Ých cña viÖc ph©n bæ nguån tµi lùc hîp lý trªn b×nh diÖn quèc tÕ tõ ®ã ph¸t huy cao ®é nh©n tè s¶n xuÊt h÷u dông cña tõng quèc gia. 13 - Tù do ho¸ lu©n chuyÓn hµng ho¸, dÞch vô vµ vèn víi viÖc h¹ thÊp hµng rµo thuÕ quan, ®¬n gi¶n ho¸ trong kh©u thñ tôc, c¾t gi¶m kiÓm so¸t hµnh chÝnh sÏ gãp phÇn gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, ®Çu t-, t¨ng s¶n l-îng, gi¶m thÊt nghiÖp vµ t¨ng thªm lîi Ých cho ng-êi tiªu dïng. - Toµn cÇu ho¸ t¹o ra nhiÒu c¬ héi ®Çu t- míi, t¨ng nhanh vßng quay vèn vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh ®Çu t- nhê ®ã võa n©ng cao hiÖu qu¶ võa h¹n chÕ rñi ro ®Çu t-. - Toµn cÇu ho¸ thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ, chuyÓn giao vèn, kü n¨ng qu¶n lý, qua ®ã më réng ®Þa bµn ®Çu tcho c¸c n-íc ph¸t triÓn, ®ång thêi gióp c¸c n-íc tiÕp nhËn ®Çu t- cã thªm nhiÒu c¬ héi ph¸t triÓn. 3. Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ: Nh÷ng th¸ch thøc. - Sù bÊt æn ®Þnh cña thÞ tr-êng tµi chÝnh quèc tÕ. Thùc vËy, cã sù kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a t- b¶n c«ng nghiÖp vµ t- b¶n tµi chÝnh, hay nãi c¸ch kh¸c lµ kh¸c biÖt gi÷a ®Çu t- trùc tiÕp vµ ®Çu t- tµi chÝnh. C¸c nhµ ®Çu t- trùc tiÕp ®· bá tiÒn ®Çu t- x©y dùng nhµ x-ëng th× kh«ng dÔ g× mét sím mét chiÒu cã thÓ rót l¹i vèn ®Çu t-. Trong khi ®ã, c¸c nhµ ®Çu t- tµi chÝnh cã lîi thÕ linh ho¹t h¬n nhê tÝnh chuyÓn nh-îng cao cña chøng kho¸n. MÆt kh¸c nguån tµi 14 chÝnh ®-îc ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu, tËp trung vµo mét sè trung t©m tµi chÝnh lín lµ c¸c n-íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn hµng ®Çu thÕ giíi. Qu¸ tr×nh héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ cµng lµm cho dßng vèn ch¶y m¹nh h¬n, dÔ dµng h¬n vµ tÊt nhiªn rñi ro sÏ lín h¬n. - Nguy c¬ tôt hËu cña mét sè quèc gia. Mét sè quèc gia tranh thñ ®-îc lîi Ých cña héi nhËp mËu dÞch quèc tÕ vµ thÞ tr-êng tµi chÝnh quèc tÕ, ph¸t huy ®-îc lîi thÕ so s¸nh, nhê ®ã thóc ®Èy t¨ng tr-ëng, më réng th-¬ng m¹i, thu hÑp dÇn kho¶ng c¸ch víi c¸c n-íc ph¸t triÓn, th× mét sè n-íc kh¸c l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng héi nhËp vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn th-¬ng m¹i, thu hót vèn ®Çu t- vµ kÕt côc tÊt yÕu lµ sÏ bÞ ®Èy lïi xa h¬n n÷a vÒ phÝa sau. - ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ - tµi chÝnh cña c¸c n-íc yÕu bÞ phô thuéc vµo chÝnh s¸ch cña c¸c n-íc m¹nh. - Mèi ®e do¹ cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ®ã chÝnh lµ xu h-íng h×nh thµnh thÕ ®éc quyÒn, tËp trung quyÒn lùc vµo mét sè tËp ®oµn ®Çu sá quèc tÕ. Xu h-íng s¸t nhËp ®ang diÔn ra m¹nh mÏ ch-a tõng cã trong lÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi cËn ®¹i. VËy thÕ th× ®©u lµ ®iÓm dõng cña xu thÕ s¸t nhËp nµy? Bëi lÏ nÕu xu thÕ s¸t nhËp tiÕp tôc gia t¨ng ch¾c ch¾n sÏ cã t¸c ®éng xÊu ®Õn "thÞ tr-êng c¹nh tranh 15 hoµn h¶o - nh©n tè ®· gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trong suèt hµng thÕ kû qua. - Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ph¸t triÓn, khi tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, c¸c n-íc nhÊt lµ ®ang ph¸t triÓn ph¶i gi¶m dÇn thuÕ vµ bá hµng rµo phi quan thuÕ, nghÜa lµ bá hµng rµo mËu dÞch, th× c¸c hµng ho¸ n-íc ngoµi sÏ å ¹t ®æ vµo, bãp chÕt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong n-íc. - Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ph¸t triÓn lµm tan vì c¸c hµng rµo b¶o hé cña c¸c quèc gia. Do vËy c¸c quèc gia kh«ng chØ chÞu t¸c ®éng tÝch cùc cña qu¸ tr×nh nµy mµ cßn ph¶i chÞu c¶ nh÷ng chÊn ®éng cña hÖ thèng kinh tÕ toµn cÇu trong c¸c lÜnh vùc tiÒn tÖ, tµi chÝnh, nguyªn nhiªn liÖu… C¸c n-íc cµng yÕu kÐm, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cµng kh«ng ®ñ th«ng tho¸ng phï hîp víi c¸c ®Þnh chÕ quèc tÕ, tÖ tham nhòng vµ quan liªu cµng nÆng, hÖ thèng ng©n hµng - tµi chÝnh cµng l¹c hËu…th× cµng chÞu t¸c ®éng nÆng nÒ h¬n. - Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ph¸t triÓn, kh«ng chØ cã c¸c lùc l-îng kinh tÕ tiÕn bé tham gia vµo qu¸ tr×nh nµy mµ cßn cã c¶ c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng, bän mapha, c¸c tæ chøc khñng bè… M¹ng l-íi ho¹t ®éng cña maphia hiÖn ®ang lan kh¾p toµn cÇu, c¸c ®-êng d©y bu«n lËu ma tuý ®· len lái ®Õn c¶ c¸c tr-êng häc. C¸c thÕ lùc ph¶n ®éng 16 còng kh«ng bá lì thêi c¬ x©m nhËp vµo n-íc ta ph¸ ho¹i chÝnh s¸ch ®óng ®¾n lµ ph¶i ng¨n chÆn, chèng l¹i mäi ho¹t ®éng ph¸ ho¹i. Nh-ng kh«ng thÓ v× nã mµ ®ãng cöa ®Êt n-íc hay h¹n chÕ sù héi nhËp cña ®Êt n-íc vµo qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. - Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ph¸t triÓn cßn n¶y sinh nh÷ng mÆt tiªu cùc kh¸c n÷a nh-: sù chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn gi÷a c¸c n-íc giµu vµ nghÌo cã thÓ t¨ng lªn, sù xung ®ét gi÷a c¸c nÒn v¨n ho¸ kh¸c nhau cã thÓ x¶y ra, c¸c n-íc lín cã thÓ bÞ ph©n r·… Song nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc nµy cã thÓ lín nhá ®Õn ®©u, ®iÒu ®ã l¹i tuú thuéc vµo chÝnh s¸ch héi nhËp quèc tÕ cña c¸c quèc gia. Mét chÝnh s¸ch héi nhËp quèc tÕ ®óng ®¾n vµ thÝch hîp, th× t¸c h¹i cña nh÷ng mÆt tiªu cùc nµy sÏ bÞ h¹n chÕ vµ ng-îc l¹i. 17 PhÇn 3: ViÖt Nam víi toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ 1. TiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam. Chóng ta ®i vµo thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trïng víi thêi ®iÓm trªn thÕ giíi ®ang diÔn ra nh÷ng thay ®æi to lín vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ. Hoµ b×nh, hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn ngµy cµng trë thµnh ®ßi hái bøc xóc cña c¸c d©n téc vµ quèc gia trªn thÕ giíi. C¸c n-íc ®Òu -u tiªn ph¸t triÓn kinh tÕ, cÇn cã m«i tr-êng hoµ b×nh, æn ®Þnh vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa. Trong mét thÕ giíi ngµy cµng ®-îc toµn cÇu ho¸, bÊt cø n-íc nµo muèn kh«ng bÞ g¹t ra ngoµi dßng ch¶y ph¸t triÓn, ®Òu ph¶i nç lùc héi nhËp vµo xu thÕ chung, ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch, gi¶m dÇn hµng rµo quan thuÕ vµ dì bá hµng rµo phi quan thuÕ, lµm cho viÖc trao ®æi hµng ho¸, lu©n chuyÓn vèn, lao ®éng, c«ng nghÖ vµ kü thuËt trªn ph¹m vi thÕ giíi ngµy cµng th«ng tho¸ng h¬n. ViÖt Nam kh«ng ph¶i lµ ngo¹i lÖ, vÊn ®Ò lµ ph¶i chän tiÕn tr×nh héi nhËp sao cho phï hîp víi hoµn c¶nh vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh. §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI cña §¶ng (1986) ®· khëi x-íng c«ng cuéc ®æi 18 míi mµ mét trong nh÷ng h-íng quan träng lµ më réng quan hÖ vµ hîp t¸c quèc tÕ. §¹i héi VII (1992), §¹i héi VIII (1996) ®· tiÕp tôc ph¸t triÓn ®-êng lèi ®æi míi cña §¹i héi VI, ®a d¹ng ho¸, ®a ph-¬ng ho¸ quan hÖ theo tinh thÇn: ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n-íc trong céng ®ång thÕ giíi, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn (V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 1996, trang 130) nh»m ®Èy m¹nh quan hÖ ®èi ngo¹i, ph¸ thÕ bÞ bao v©y cÊm vËn, tham gia tÝch cùc vµo ®êi sèng cña céng ®ång quèc tÕ. Chñ tr-¬ng nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ta. Chóng ta còng nhËn thøc râ héi nhËp quèc tÕ thùc chÊt lµ cuéc ®Êu tranh phøc t¹p ®Ó gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ cñng cè an ninh chÝnh trÞ, ®éc lËp kinh tÕ vµ b¶n s¾c d©n téc cña mçi n-íc th«ng qua viÖc thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ tuú thuéc lÉn nhau, ®an xen, nhiÒu chiÒu, ë nhiÒu tÇng nÊc víi c¸c quèc gia kh¸c. ChÝnh s¸ch héi nhËp quèc tÕ tõng b-íc ®-îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh triÓn khai ®-êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, ®a ph-¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ cña §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII. TiÕp ®ã, NghÞ quyÕt §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII ®· quyÕt ®Þnh:"NhiÖm vô ®èi ngo¹i trong thêi gian tíi lµ cñng cè m«i 19 tr-êng hoµ b×nh vµ t¹o ®iÒu kiÖn quèc tÕ thuËn lîi h¬n n÷a ®Ó ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc", x©y dùng mét nÒn kinh tÕ më vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Chóng ta ®· nç lùc thóc ®Èy hîp t¸c víi tÊt c¶ c¸c n-íc vµ thÓ chÕ chÝnh trÞ kh¸c nhau. Chóng ta ®· ph¸ ®-îc thÕ bao v©y c« lËp vÒ chÝnh trÞ, cÊm vËn vÒ kinh tÕ, thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao víi h¬n 160 n-íc trong ®ã cã tÊt c¶ c¸c n-íc lín, ph¸t triÓn quan hÖ th-¬ng m¹i víi 130 n-íc vµ l·nh thæ. §ång thêi, chóng ta ®· khai th«ng ®-îc quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ nh- IMF, WB vµ c¸c tæ chøc ph¸t triÓn kh¸c trong hÖ thèng liªn hîp quèc. Chóng ta ®· cè g¾ng c¶i c¸ch qu¶n lý kinh tÕ, bao gåm c¶ lÜnh vùc ph¸p lý vµ x©y dùng c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa, phï hîp víi luËt ph¸p vµ tËp qu¸n quèc tÕ. B-íc ph¸t triÓn tiÕp theo lµ chóng ta tiÕp tôc thóc ®Èy tiÕn tr×nh héi nhËp qua viÖc tham gia c¸c tæ chøc hîp t¸c kinh tÕ, th-¬ng m¹i khu vùc vµ thÕ giíi nh- ASEAN (7 - 1995), APEC (11 - 1998), §µm ph¸n th-¬ng m¹i ViÖt - Mü vµ tÝch cùc chuÈn bÞ tham gia WTO. 2. CÇn qu¸n triÖt nh÷ng quan ®iÓm vµ nguyªn t¾c cña §¶ng vÒ héi nhËp. 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan