Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Luật Tổ chức và hoạt động của hội đồng nhân dân cấp xã từ thực tiễn huyện hiệp đức, t...

Tài liệu Tổ chức và hoạt động của hội đồng nhân dân cấp xã từ thực tiễn huyện hiệp đức, tỉnh quảng nam

.DOC
75
74
88

Mô tả:

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI MAI THÚY HẰNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN CẤP XÃ TỪ THỰC TIỄN HUYỆN HIỆP ĐỨC, TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI – năm 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI MAI THÚY HẰNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN CẤP XÃ TỪ THỰC TIỄN HUYỆN HIỆP ĐỨC, TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 8.38.01.02 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẨN KHOA HỌC PGS.TS. NGUYỄN MINH ĐOAN HÀ NỘI – năm 2019 LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cám on các thầ cô Học viện Khoa học Xã hội, đạc iệt là Khoa Luật học đã dà dô và trùên đat cho tôi nhưnn kiên thưc quý áu làm nên tảnn cho việc tḥc hiện luận v̆n nà̀. Tôi đạc iệt cám on thầ niáo PGS.TS. Nnùễn Minh Đoan đã tận tình hướnn dẫn, chỉ ảo để tôi co thể hoàn thành luận v̆n cao học nà̀. Tôi cunn xin chân thành cám on tât cả an è, đônn nnhiệp và nhưnn nnư̛i đã niúp tôi trả l̛i ảnn câu hoi khảo sát làm nnuôn dư liệu cho việc phân tích và cho ra kêt quả nnhiênn cưu cua luận v̆n cao học nà̀. Cuối cùnn, tôi hêt lònn iêt on đên nhưnn nnư̛i thân tronn nia đình đã độnn viênn và tao độnn ḷc để tôi hoàn thành luận v̆n nà̀ một cách tốt đđp. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đầ là cônn trình nnhiênn cưu cua riênnn tôi. Các kêt quả nênu tronn Luận v̆n là trunn tḥc, đảm ảo độ chuẩn xác cao nhât. Các tài liệu tham khảo, trích dẫn co xuât xư rõ rànn. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm vê cônn trình nnhiênn cưu cua mình. Tác giả Mai Thúy Hằng MỤC LỤC MỞ ĐẦU.......................................................................................................................................................1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN CẤP XÃ...........................................................................................................7 1.1. Khái niệm, đạc điểm, vai trò cua Hội đônn nhân dân câp xã........................................7 1.2. Co câu tt chưc cua Hội đônn nhân dân câp xã.................................................................11 1.3. Hoat độnn cua Hội đônn nhân dân câp xã...........................................................................11 1.4. Quan hệ cua Hội đônn nhân dân câp xã với các co quan khác cua nhà nước, với tt chưc đảnn và với các tt chưc xã hội khác...............................................................................15 CHƯƠNG 2. THỰC TIỄN TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN CẤP XÃ TẠI HUYỆN HIỆP ĐỨC, TỈNH QUẢNG NAM .............19 2.1. Khái quát vê hùện Hiệp Đưc và các ̀êu tố ảnh hư̛nn đên tt chưc và hoat độnn cua Hội đônn nhân dân câp xã tai hùện Hiệp Đưc, tỉnh Quảnn Nam................19 2.2. Co s̛ pháp lý vê việc tt chưc và hoat độnn cua Hội đônn nhân dân câp xã tai hùện Hiệp Đưc, tỉnh Quảnn Nam..................................................................................................21 2.3. Tḥc trann tt chưc và hoat độnn cua Hội đônn nhân dân câp xã tai hùện Hiệp Đưc, tỉnh Quảnn Nam hiện nà.........................................................................................................22 2.4. Đánh niá chunn vê tt chưc và hoat độnn cua Hội đônn nhân dân câp xã tai hùện Hiệp Đưc, tỉnh Quảnn Nam..................................................................................................34 CHƯƠNG 3. YÊU CẦU, QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN CẤP XÃ TỪ THỰC TIỄN HUYỆN HIỆP ĐỨC, TỈNH QUẢNG NAM..........................................................................42 3.1. Yênu câu đti mới tt chưc và hoat độnn cua Hội đônn nhân dân câp xã.................42 3.2. Quan điểm đti mới tt chưc và hoat độnn cua Hội đônn nhân dân câp xã...........46 3.3. Một số niải pháp đti mới việc tt chưc và hoat độnn cua Hội đônn nhân dân câp xã.....................................................................................................................................................................48 KẾT LUẬN...............................................................................................................................................63 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT HĐND : Hội đônn nhân dân MTTQ : Mạt trận Tt quốc QH : Quốc hội UBMTTQ : Ủ̀ an Mạt trận Tt quốc UBND : Ủ̀ an nhân dân DANH MỤC CÁC BẢNG Bảnn 2.1. Bảnn so sánh chât lượnn đai iểu hội đônn nhân dân câp xã tai hùện Hiệp Đưc nhiệm kỳ 201122016 và nhiệm kỳ 201622021......................................................26 Bảnn 2.2. Bảnn thốnn kên hoat độnn chât vân cua hội đônn nhân dân câp xã tai hùện Hiệp Đưc qua các n̆m............................................................................................................28 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Xã, phư̛nn, thị trân nọi chunn là câp xã, là chính qùên câp thâp nhât ̛ co s̛. Đầ là câp chính qùên co quan hệ tṛc tiêp đên từnn nnư̛i dân là câu nối chùển tải mọi đư̛nn lối, chu trưonn, chính sách cua Đảnn, pháp luật cua Nhà nước vào cuộc sốnn, là noi nhân dân tṛc tiêp tḥc hiện qùên dân chu cua mình. HĐND xã, phư̛nn, thị trân nọi chunn là HĐND câp xã là co quan qùên ḷc Nhà nước ̛ câp xã. Qua tḥc tiễn hoat độnn cho thầ vị trí, vai trò cua HĐND các câp nnà̀ cànn được nânn lênn nop phân quan trọnn cùnn nhân dân cả nước tḥc hiện thắnn lợi nhiệm vụ kinh tê, xã hội cua địa phưonn. Việc an hành Luật Tt chưc chính qùên địa phưonn n̆m 2015 đã kê thừa nhưnn ưu điểm và khắc phục nhưnn han chê cua Luật Tt chưc HĐND và UBND n̆m 2003. Hiệp Đưc là một hùện miên núi cua tỉnh Quảnn Nam, cùnn với ṣ phát triển kinh tê cua đât nước noi chunn và cua tỉnh Quảnn Nam noi riênnn. Việc đti mới tt chưc và hoat độnn cua HĐND câp xã là việc cân thiêt nop phân tích c̣c tronn việc đẩ̀ manh phát triển kinh tê xã hội, ảo đảm an ninh quốc phònn, nânn cao đ̛i sốnn nhân dân đônn th̛i niải qùêt vân đê nầ ưc xúc tronn nhân dân. Qua tḥc tiễn cho thầ ênn canh nhưnn kêt quả đat được HĐND câp xã cua hùện Hiệp Đưc vẫn còn nhiêu han chê, ât cập tronn tt chưc và hoat độnn, chưa đáp ưnn với ̀ênu câu phát triển kinh tê xã hội cua tỉnh. Với monn muốn tìm hiểu sâu hon vê phưonn thưc tt chưc và hoat độnn cua HĐND noi chunn cunn như HĐND câp xã noi riênnn qua đo đưa ra một số niải pháp h̀ vọnn co thể nop phân và cônn cuộc đti mới, hoàn thiện ộ má̀ co quan qùên ḷc mà Nhà nước ta đann đạt ra tronn niai đoan hiện nà nênn tác niả đã manh dan chọn vân đê: “Tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã từ thực tiễn huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam” để làm đê tài luận v̆n thac sĩ cua mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Tronn th̛i nian qua đã co nhiêu cuốn sách, ài viêt và một số đê tài khoa học 1 đê cập đên chính qùên địa phưonn noi chunn và vân đê tt chưc và hoat độnn cua HĐND câp xã noi riênnn với nhiêu noc độ tiêp cận khác nhau, cụ thể: - “Những vấn đề lý luận và thực tiễn về chính quyền đại phương ở Việt Nam” do PGS.TS Lên Minh Thônn và PGS.TS Nnùễn Như Phát đônn chu iênn, Nx Chính trị Quốc nia Hà Nội, 2002. - “Cải cách tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương đáp ứng yêu cầu của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân”. Nx Chính trị Quốc nia, 2008. - “Tổ chức chính quyền địa phương trong giai đoạn các Hiến pháp năm 1946, 1959, 1980 và những bài học kinh nghiệm” do PGS.TS. Bùi Xuân Đưc, Hội thảo chính qùên địa phưonn Việt Nam – Ṣ hình thành, phát triển trênn co s̛ Hiên pháp, pháp luật qua các niai đoan và một số ài học kinh nnhiệm. - “Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam trong bối cảnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa” do PGS.TS Nnùễn Minh Đoan (2011), Nx Chính trị Quốc nia, Hà Nội. - “Đổi mới, hoàn thiện bộ máy Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân ở Việt Nam hiện nay” do PGS.TS Lên Minh Thônn (2011), Nx Chính trị Quốc nia, Hà Nội. Nhìn chunn các cônn trình, ài viêt nênu trênn đã phân tích khá toàn diện co s̛ lý luận – tḥc tiễn cunn như đã đưa ra các quan điểm thiêt tḥc, sát đúnn với tḥc tê để đê xuât các niải pháp khá sát hợp nhằm đti mới mô hình tt chưc hoat độnn cua chính qùên địa phưonn, tronn đo co HĐND câp xã. Nhưnn cônn trình nnhiênn cưu khoa học đo là tài liệu rât hưu ích và quý áu cho tôi khi nnhiênn cưu đê tài nà̀. Tù nhiênn, các cônn trình nênu trênn chu ̀êu đê cập đên chính qùên địa phưonn một cách ttnn thể, chưa co cônn trình nnhiênn cưu toàn diện và chùênn sâu vê tt chưc và hoat độnn cua HĐND câp xã noi chunn cunn như tt chưc và hoat độnn cua HĐND câp xã trênn địa àn hùện Hiệp Đưc, tỉnh Quảnn Nam noi riênnn. Vì vậ̀, qua việc nnhiênn cưu đê tài nà̀ tác niải monn muốn nop phân nho éo vào việc niải qùêt nhưnn vân đê mà tḥc tiễn đann đạt ra và đưa ra nhưnn niải pháp hưu ích để đti mới tt chưc và hoat độnn cua HĐND câp xã ̛ nước ta hiện nà. 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Đê tài co mục đích nnhiênn cưu hệ thốnn các v̆n ản qù định cua pháp luật vê tt chưc HĐND và việc tḥc hiện các qù định vê tt chưc và hoat độnn cua HĐND. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Tiên hành phân loai, đánh niá khách quan khoa học vê ttnn quan tình hình nnhiênn cưu và xác định nhưnn vân đê kê thừa, nhưnn vân đê cân phải nnhiênn cưu theo mục đích, nhiệm vụ cua luận án. Nnhiênn cưu nhưnn lý luận co ản vê co câu tt chưc và hoat độnn cua HĐND câp xã tronn hệ thốnn ộ má̀ nhà nước ̛ Việt Nam hiện nà. Qua đo, làm rõ vê vị trí, vai trò, tính chât, quan niệm, mô hình HĐND hợp lý; khái niệm, đạc điểm vê tt chưc và hoat độnn HĐND; đánh niá tính thốnn nhât, toàn diện, khách quan, khả thi và kỹ thuật lập pháp cua tt chưc và hoat độnn cua HĐND hiện hành; trình à̀, phân tích được các mô hình tt chưc chính qùên địa phưonn noi chunn, Hội đônn địa phưonn noi riênnn ̛ một số nước trênn thê niới và nhưnn kinh nnhiệm co thể áp dụnn vào Việt Nam. Nnhiênn cưu, phân tích, đánh niá nhưnn kêt quả đat được và chỉ ra nhưnn tôn tai, han chê vê co câu tt chưc và hoat độnn cua HĐND câp xã cân niải qùêt từ noc độ thể chê cunn như noc độ tḥc tiễn pháp lý và chính trị. Nnhiênn cưu, đê xuât nhưnn quan điểm và niải pháp khoa học đúnn đắn, hợp lý nhằm đti mới, hoàn thiện các qù định vê tt chưc và hoat độnn cua HĐND ̛ nước ta hiện nà. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Luận v̆n tập trunn nnhiênn cưu vê tt chưc ộ má̀ và hoat độnn cua HĐND câp xã theo Luật Tt chưc chính qùên địa phưonn và tḥc tiễn tt chưc ộ má̀ và hoat độnn cua HĐND câp xã cua hùện Hiệp Đưc, tỉnh Quảnn Nam. 4.2. Phạm vi nghiên cứu 2 Pham vi khônn nian: Luận v̆n tập trunn nnhiênn cưu tt chưc và hoat độnn 3 cua HĐND 12 xã, thị trân trênn địa àn hùện Hiệp Đưc, tỉnh Quảnn Nam. 2 Pham vi th̛i nian: Luận v̆n khảo sát đánh niá tḥc trann tt chưc và hoat độnn cua HĐND câp xã cua hùện Hiệp Đưc, tỉnh Quảnn Nam niai đoan 20112 2018. 5. Phương pháp lý luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp lý luận Phưonn pháp nnhiênn cưu chunn co tính chât chu đao và nên tảnn cua luận v̆n là phưonn pháp dù vật iện chưnn và dù vật lịch sửc cua Chu nnhĩa Mác2Lên nin, tư tư̛nn Hô Chí Minh kêt hợp với các phưonn pháp nnhiênn cưu khoa học cụ thể và quan điểm cua Đảnn, Nhà nước ta vê xầ ḍnn và hoàn thiện ộ má̀ nhà nước mà cụ thể là chính qùên địa phưonn tronn niai đoan hiện nà. 5.2. Phương pháp nghiên cứu * Phương pháp luận Đê tài được tḥc hiện trênn co s̛ phưonn pháp luận cua Chu nnhĩa Mác 2 Lênnin và Tư tư̛nn Hô Chí Minh vê Nhà nước và pháp luật; quan điểm, đư̛nn lối, chu trưonn, chính sách cua Đảnn Cộnn sản Việt Nam vê xầ ḍnn Nhà nước pháp qùên Xã hội chu nnhĩa; ảo đảm nnùênn tắc tât cả qùên ḷc thuộc vê Nhân dân. * Phương pháp nghiên cứu C̆n cư vào co s̛ phưonn pháp luận như đã nênu trênn, luận án sửc dụnn các phưonn pháp nnhiênn cưu như sau: Đê tài sửc dụnn kêt hợp các phưonn pháp nnhiênn cưu trùên thốnn và hiện đai cua khoa học luật như phân tích, so sánh, thốnn kên, ttnn hợp, lịch sửc, điêu tra xã hội học, hệ thốnn hoá, mô hình hoá, phonn vân chùênn sâu. Phưonn pháp phân tích được sửc dụnn tronn chưonn 1, 2 và 3 cua luận v̆n để làm sánn to các mô hình chính qùên địa phưonn co s̛, các ̀êu tố câu thành chính qùên co s̛ ̛ địa phưonn, tronn nnhiênn cưu co câu tt chưc và hoat độnn HĐND các câp, các th̛i kỳ phát triển cua HĐND, các thành ṭu và nhưnn tôn tai, han chê cua HĐND các câp ̛ Việt Nam hiện nà. Phưonn pháp so sánh dùnn để tìm ra các điểm niốnn và khác nhau niưa các mô hình tt chưc chính qùên địa phưonn các câp và xác định nhưnn thà đti tronn 4 tt chưc cua HĐND các câp ̛ các niai đoan khác nhau. Phưonn pháp thốnn kên được sửc dụnn để tìm hiểu trình độ cua đai iểu HĐND, số Chu tịch HĐND kiênm Bí thư câp uỷ đảnn cùnn câp, số Trư̛nn, Pho Trư̛nn Ban HĐND hoat độnn chùênn trách, số Nnhị qùêt chùênn đê, số lượnn chât vân và trả l̛i chât vân, các ý kiên đônn quan điểm tronn điêu tra xã hội học, các ý kiên trái chiêu… Phưonn pháp lịch sửc được dùnn để nnhiênn cưu quá trình hình thành và phát triển các qù định cua pháp luật vê tt chưc và hoat độnn cua HĐND câp xã ̛ nước ta, quá trình thà đti cua các đon vị hành chính lãnh tht ̛ nước ta. Phưonn pháp hệ thốnn hoá được dùnn để nnhiênn cưu vê co câu tt chưc và hoat độnn cua HĐND các câp qua từnn th̛i kỳ và từnn địa phưonn, đônn th̛i sửc dụnn để đánh niá mưc độ tác độnn qua lai niưa các co câu tt chưc HĐND với nhau. Phưonn pháp mô hình hoá được dùnn để trình à̀ kêt quả nnhiênn cưu mô hình tt chưc và hoat độnn cua HĐND phù hợp với nônn thôn, đô thị, hải đảo, đon vị kinh tê 2 hành chính đạc iệt tronn Luật Tt chưc chính qùên địa phưonn. Phưonn pháp diễn niải và qù nap được áp dụnn nhằm lý niải nhưnn kêt luận cân thiêt sau môi lân nnhiênn cưu. Phưonn pháp nnhiênn cưu lý luận: thu thập, phân tích, xửc lý, ttnn hợp tư liệu để xác định nhưnn nội dunn cốt lõi cua đê tài. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận án nop phân t sunn, làm phonn phú, hoàn chỉnh thênm các luận chưnn khoa học vê đư̛nn lối, chu trưonn cua Đảnn, chính sách, pháp luật cua Nhà nước vê xầ ḍnn Nhà nước pháp qùên Việt Nam xã hội chu nnhĩa cua Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân; vê đti mới hệ thốnn chính trị, cải cách ộ má̀ nhà nước noi chunn, chính qùên địa phưonn và HĐND noi riênnn. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Kêt quả nnhiênn cưu là co s̛ khoa học và tḥc tiễn đánh niá tḥc trann tt chưc và hoat độnn cua HĐND câp xã thuộc hùện Hiệp Đưc, tỉnh Quảnn Nam để các co quan co thẩm qùên an hành các co chê, chính sách, pháp luật nhằm đti mới, hoàn thiện tt chưc và hoat độnn cua HĐND; Qua đo, nop phân thúc đẩ̀ phát 5 triển kinh tê 2 xã hội, đảm ảo quốc phònn 2 an ninh cua từnn địa phưonn. 7. Kết cấu luận văn Với đối tượnn, pham vi và mục đích, nhiệm vụ nnhiênn cưu như đã trình à̀ nênu trênn, luận v̆n được co câu nôm: nnoài phân m̛ đâu, kêt luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, phân nội dunn nôm 03 chưonn, cụ thể như sau: Chưonn 1: Nhưnn vân đê lý luận và pháp lý vê tt chưc và hoat độnn cua Hội đônn nhân dân câp xã ̛ Việt Nam. Chưonn 2: Tḥc trann tt chưc và hoat độnn cua Hội đônn nhân dân câp xã tai hùện Hiệp Đưc, tỉnh Quảnn Nam. Chưonn 3: Yênu câu, quan điểm và niải pháp đti mới tt chưc và hoat độnn cua Hội đônn nhân dân câp xã từ tḥc tiễn hùện Hiệp Đưc, tỉnh Quảnn Nam. 6 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN CẤP XÃ Ở VIỆT NAM 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của Hội đồng nhân dân cấp xã 1.1.1. Khái niệm Hội đồng nhân dân cấp xã Co quan Nhà nước ̛ địa phưonn co đạc điểm chunn là pham vi hoat độnn chỉ trênn địa àn cua các địa phưonn, tronn từnn đon vị hành chính – lãnh tht nhât định. Tronn ộ má̀ Nhà nước ta hiện nà, Chính qùên co s̛ đonn vai trò rât quan trọnn, là câu nối niưa nhân dân với Đảnn và Nhà nước, tṛc tiêp tt chưc triển khai tḥc hiện các đư̛nn lối, chính sách cua Đảnn và pháp luật cua Nhà nước, đảm ảo hiệu quả triển khai tḥc hiện Nnhị qùêt cua Đảnn và nhưnn qù định cua Nhà nước tai địa àn co s̛. Chính qùên câp xã là tt chưc nhà nước nân dân nhât nênn khônn chỉ là noi đảm ảo pháp luật được tôn trọnn và tḥc hiện đầ đu mà là noi tao điêu kiện thiêt tḥc để phát hù qùên làm chu, đảm ảo qùên và nnhĩa vụ cua mọi cônn dân đônn th̛i tao điêu kiện cho nhân dân tn định đ̛i sốnn vật chât và tinh thân tronn pham vi xã, phư̛nn, thị trân. Chính qùên câp xã do hai ộ phận câu thành: HĐND câp xã và UBND câp xã. Như vậ̀, HĐND xã, phư̛nn, thị trân là ộ phận câu thành khônn thể thiêu và tách r̛i cua chính qùên địa phưonn cua nước ta hiện nà. Do đo, Nhà nước ta là nhà nước dân chu xã hội chu nnhĩa, mọi qùên ḷc đêu thuộc vê nhân dân. Các đai iểu dân cửc là nhưnn nnư̛i đai diện cho nhân dân và sửc dụnn qùên ḷc chính trị mà nhân dân đã ù thác, niao pho. Hội đônn nhân dân câp xã do nhân dân tronn xã âu ra, là co quan đai diện cho nhân dân ̛ địa phưonn, được nhân dân ù qùên để thà mạt nhân dân qùêt định các vân đê quan trọnn nhât cua địa phưonn trênn tât cả các lĩnh ṿc cua đ̛i sốnn kinh tê, xã hội trênn địa àn và tḥc hiện nhưnn nhiệm vụ, qùên han theo ý chí, nnùện vọnn cua nhân dân. Tronn khoa học pháp lý và tḥc tiễn hoat độnn, HĐND câp xã co thể được nhận diện từ nhưnn khía canh khác nhau nhưnn vê co ản, c̆n cư vào nhận thưc 7 chunn vê HĐND đã được qù định tronn Hiên pháp và Luật Tt chưc chính qùên địa phưonn cunn như c̆n cư vào tính đạc thù cua từnn địa phưonn, co thể nênu khái niệm HĐND câp xã như sau: Hội đồng nhân dân cấp xã là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, bao gồm các đại biểu do nhân dân trong xã tín nhiệm và trực tiếp bầu ra để đại diện cho nhân dân toàn xã quyết định các vấn đề kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh tại địa phương theo quy định của pháp luật đồng thời chịu trách nhiệm trước nhân dân trong xã và chính quyền nhà nước cấp trên. 1.1.2. Đặc điểm của Hội đồng nhân dân cấp xã Qua khái niệm nênu trênn co thể nhận thầ đạc điểm cua Hội đônn nhân dân câp xã như sau: Thứ nhất, HĐND câp xã là co quan qùên ḷc nhà nước ̛ địa phưonn, là co quan đai diện cua nhân dân, là một ộ phận câu thành thiêt chê đai diện qùên ḷc nhà nước, HĐND câp xã là co quan ̛ địa phưonn do cửc tri địa phưonn âu theo nnùênn tắc pht thônn, ình đẳnn, tṛc tiêp, o phiêu kín. Thứ hai, HĐND câp xã là co quan qùên ḷc nhà nước ̛ địa phưonn, là co quan qùêt định các vân đê quan trọnn cua địa phưonn vê phát triển kinh tê, xã hội, lĩnh ṿc an ninh quốc phònn, việc tḥc hiện và châp hành pháp luật, chịu trách nhiệm trước nhân dân và chính qùên nhà nước câp trênn. Thônn qua từnn đai iểu HĐND xã sẽ thà mạt nhân dân thảo luận, àn ac, qùêt định các vân đê quan trọnn cua địa phưonn tai các kỳ họp cua HĐND câp xã, qùêt định các vân đê phát triển kinh tê, xã hội, an ninh quốc phònn và iện pháp triển khai thi hành pháp luật tai địa phưonn và việc châp hành nà̀ cua HĐND xã được thể chê hoa thành các Nnhị qùêt cua HĐND. Từ các Nnhị qùêt HĐND cua câp trênn, HĐND câp xã sẽ xầ ḍnn chưonn trình, kê hoach nhằm cụ thể hoa để qùêt định các iện pháp tt chưc triển khai tḥc hiện tai địa phưonn sao cho khônn trái với các v̆n ản cua co quan nhà nước cunn như Nnhị qùêt cua HĐND câp trênn và chịu ṣ niám sát cua HĐND câp hùện. Thứ ba, HĐND câp xã ao nôm đai iểu HĐND câp xã do cửc tri âu theo qù định cua Luật âu cửc đai iểu Quốc hội và Hội đônn nhân dân đo là theo 8 nnùênn tắc pht thônn, ình đẳnn, tṛc tiêp và o phiêu kín. Quan tâm đên tât cả các thônn tin liênn quan đên cửc tri để hiểu rõ nhưnn vân đê mà cửc tri đann monn đợi để hình thành chưonn trình hoat độnn cua đai iểu HĐND và là đai diện tiênu iểu cho tiênn noi chunn cua mọi tânn lớp nhân dân tronn xã, đai diện cho trí tuệ tập thể cua cửc tri. Thứ tư, HĐND xã là câp nân dân nhât, câp nho nhât tronn hệ thốnn co quan qùên ḷc nhà nước ̛ địa phưonn và là co quan đai diện cho ý chí, tâm tư, nnùện vọnn cua nhân dân, HĐND khônn chỉ là noi đảm ảo để pháp luật được thượnn tôn và tḥc hiện nnhiênm, đầ đu mà còn là noi tao điêu kiện thiêt tḥc để nhân dân phát hù qùên làm chu cua mình tai địa phưonn, đảm ảo qùên lợi và nnhĩa vụ cua cônn dân đônn th̛i tao điêu kiện cho nhân dân tn định đ̛i sốnn cả vê mạt vật chât cunn như tinh thân tronn từnn địa phưonn đo. Thứ năm, HĐND câp xã được tt chưc và hoat độnn theo nnùênn tắc tập trunn dân chu và các qùêt định cua HĐND câp xã phải được đa số các đai iểu nhât trí và iểu qùêt tán thành, nhât là việc âu Chu tịch, Pho Chu tịch HĐND, Chu tịch và Pho Chu tịch UBND câp xã, thành viênn UBND câp xã hà iểu qùêt thônn qua các Nnhị qùêt cua HĐND. 1.1.3. Vai trò của Hội đồng nhân dân cấp xã Từ khi Hiên pháp đâu tiênn n̆m 1946 cua nước Việt Nam dân chu cộnn hòa nà là nước Cộnn hòa xã hội chu nnhĩa Việt Nam được Quốc hội thôn qua và co hiệu ḷc thi hành, cùnn với ṣ hoàn thiện hệ thốnn ộ má̀ nhà nước từ Trunn Ưonn đên địa phưonn, HĐND câp xã nhanh chonn được hình thành và phát triển. HĐND câp xã đã liênn tục hoàn thiện và khẳnn định được vai trò cua mình tronn hệ thốnn chính trị. HĐND câp xã là noi phản ánh tṛc tiêp cuộc sốnn cua nhân dân trênn địa àn câp xã, tt chưc, quản lý tât cả các hoat độnn và phonn trào cua nhân dân; đai diện cho ý chí, tâm tư, nnùện vọnn và qùên làm chu cua nhân dân địa phưonn, được thể hiện ̛ các vai trò sau: Thứ nhất, HĐND câp xã là một thiêt chê đảm ảo và phát hù qùên làm chu cua nhân dân, đầ là vai trò rât quan trọnn ̛i vì qùên làm chu cua nhân dân được phát hù hà khônn là phụ thuộc vào tính đai diện cua HĐND câp xã. HĐND câp 9 xã cunn là thiêt chê đai diện cho qùên ḷc cua nhân dân, thể hiện qùên làm chu cua nhân dân được phát hù tối đa, ̛i vì HĐND câp xã sẽ thà mạt nhân dân qùêt định nhưnn vân đê liênn quan đên đ̛i sốnn cua nhân dân. Hai là, HĐND câp xã là câu nối niưa nhà nước với nhân dân, vừa triển khai tḥc hiện các chính sách pháp luật cua nhà nước tai co s̛ vừa đai diện cho ý chí, tâm tư, nnùện vọnn cua nhân dân tṛc tiêp phản ánh nhưnn ý kiên, ̀ênu câu chính đánn cua nhân dân địa phưonn đên các co quan nhà nước co thẩm qùên và chính qùên nhà nước câp trênn. HĐND câp xã là câp nân dân, sát dân nhât nênn mọi tâm tư, nnùện vọnn đêu được phản ánh kịp th̛i để HĐND, từnn đai iểu HĐND câp xã chùển tải nnùện vọnn cua nhân dân lênn câp trênn từ đo tao được ṣ kêt nối niưa nhân dân với Nhà nước. Ba là, HĐND câp xã tḥc hiện các qùêt định cua co quan Nhà nước câp trênn; đônn th̛i phối hợp tḥc hiện nhiệm vụ và hoat độnn cua các co quan Nhà nước câp trênn. HĐND câp xã c̆n cư vào Hiên pháp, Luật, các v̆n ản hướnn dẫn cua co quan nhà nước câp trênn để ra Nnhị qùêt vê các iện pháp ảo đảm triển khai tḥc hiện thi hành nnhiênm chỉnh Hiên pháp và pháp luật ̛ địa phưonn trênn các lĩnh ṿc như: kinh tê xã hội, an ninh quốc phònn ̛ địa phưonn... Bốn là, HĐND câp xã tḥc hiện chưc n̆nn niám sát đối với UBND câp xã, các nnành chùênn môn, các tt chưc xã hội và mọi cônn dân trênn địa àn. Qua tḥc tiễn cho thầ, hoat độnn niám sát cua HĐND câp xã là cônn cụ quan trọnn nop phân làm cho hoat độnn cua các co quan điêu hành minh ach, rõ rànn, hiệu quả. Năm là, HĐND câp xã là co quan qùên ḷc nhà nước ̛ địa phưonn trênn một pham vi lãnh tht nhât định mọi cá nhân, tt chưc phải co trách nhiệm thi hành, tính qùêt định cua HĐND thônn qua Nnhị qùêt, là co s̛ pháp lý để mọi tt chưc, cá nhân trênn địa àn phải tuân thu châp hành. Như vậ̀, co thể thầ HĐND câp xã co vai trò rât quan trọnn, theo qù định hiện hành cua pháp luật thì vai trò HĐND câp xã là vai trò khônn thể phu định. Điêu đo co ý nnhĩa rât quan trọnn, vừa cunn cố sưc manh cua ộ má̀ Nhà nước câp co s̛, vừa phát hù được qùên làm chu cua nhân dân, nop phân xầ ḍnn và cunn cố các tt chưc co s̛ Đảnn, t̆nn cư̛nn sưc manh cua cả hệ thốnn chính trị ̛ địa phưonn. 10 1.2. Cơ cấu tổ chức của Hội đồng nhân dân cấp xã Theo qù định tai Điêu 32, Luật Tt chưc chính qùên địa phưonn, tt chưc HĐND câp xã nôm đai iểu HĐND, Thư̛nn tṛc HĐND, các Ban cua HĐND. HĐND câp xã được câu thành ̛i các đai iểu HĐND và tù̀ thuộc vào dân số cua từnn địa phưonn, là co quan qùên ḷc nhà nước ̛ địa phưonn. Thư̛nn tṛc HĐND câp xã nôm Chu tịch Hội đônn nhân dân, một Pho Chu tịch Hội đônn nhân dân và các Ban cua HĐND, tronn đo Pho Chu tịch Hội đônn nhân dân xã là đai iểu Hội đônn nhân dân hoat độnn chùênn trách. Thư̛nn tṛc HĐND câp xã do HĐND cùnn câp âu ra và được Thư̛nn tṛc HĐND câp hùện phên chuẩn, Thư̛nn tṛc HĐND câp xã ao nôm Chu tịch Hội đônn nhân dân, một Pho Chu tịch Hội đônn nhân dân. Pho Chu tịch Hội đônn nhân dân xã là đai iểu Hội đônn nhân dân hoat độnn chùênn trách, khônn co ù viênn thư̛nn tṛc như HĐND câp hùện và tỉnh. Hội đônn nhân dân xã được co câu thành lập Ban pháp chê, Ban kinh tê 2 xã hội. Ban cua Hội đônn nhân dân xã nôm co Trư̛nn an, một Pho Trư̛nn an và các Ủ̀ viênn cua Ban, số lượnn Ủ̀ viênn các Ban cua Hội đônn nhân dân xã do Hội đônn nhân dân xã qùêt định. Trư̛nn an, Pho Trư̛nn an và các Ủ̀ viênn cua các Ban cua Hội đônn nhân dân xã hoat độnn theo chê độ kiênm nhiệm. Cunn niốnn như nhiệm kỳ cua HĐND các câp, nhiệm kỳ cua môi khoa HĐND câp xã là n̆m kể từ kỳ họp thư nhât cua HĐND khoa đo đên kỳ họp thư nhât cua HĐND khoa sau. Nhiệm kỳ cua Thư̛nn tṛc HĐND câp xã niốnn với nhiệm kỳ cua HĐND câp xã, khi HĐND hêt nhiệm kỳ thì Thư̛nn tṛc HĐND tiêp tục làm việc đên khi HĐND khoa mới âu ra Thư̛nn tṛc HĐND câp xã khoa mới. 1.3. Hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã 1.3.1. Chức năng của Hội đồng nhân dân cấp xã Chưc n̆nn cua HĐND câp xã co thể hiểu là nhưnn mạt hoat độnn co ản nhât cua HĐND câp xã để tḥc hiện các chưc n̆nn, nhiệm vụ cua HĐND câp xã, phản ánh vị trí pháp lý cua HĐND câp xã và được qùêt định ̛i vị trí, tính chât, nhiệm vụ, qùên han cua HĐND câp xã và là co quan qùên ḷc nhà nước ̛ địa phưonn nênn HĐND câp xã co các chưc n̆nn co ản sau: 11 * Chức năng ra Nghị quyết: Tai Điêu 10 Luật Tt chưc HĐND và UBND n̆m 2003: “Khi quyết định các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của mình, Hội đồng nhân dân ra nghị quyết và giám sát việc thực hiện các nghị quyết đó: những nghị quyết về các vấn đề mà pháp luật quy định thuộc quyền phê chuẩn của cấp trên thì trước khi thi hành phải được cấp trên phê chuẩn”.[34, tr.4] Co thể nhận thầ rằnn, HĐND các câp noi chunn và HĐND câp xã noi riênnn an hành các nnhị qùêt nhằm quản lý các mạt cua đ̛i sốnn xã hội ̛ địa phưonn. HĐND câp xã an hành các Nnhị qùêt trênn các lĩnh ṿc như phát triển kinh tê xã hội, an ninh quốc phònn, trật ṭ an toàn xã hội, phát triển niáo dục, ̀ tê, v̆n hoa, xã hội, thônn tin, thể dục thể thao, khoa học cônn nnhệ, tài nnùênn môi trư̛nn tai địa phưonn, tḥc hiện chính sách dân tộc, tôn niáo, thi hành pháp luật, xầ ḍnn chính qùên. Các Nnhị qùêt cua HĐND câp xã là nhưnn v̆n ản dưới luật chưa đ̣nn các nội dunn, chính sách và các nhiệm vụ cua hoat độnn quản lý nhà nước ̛ địa phưonn hoạc là nhưnn v̆n ản qù pham pháp luật. Nnhị qùêt cua HĐND câp xã vê hình thưc phải đảm ảo đúnn thể thưc, được trình à̀ rõ rànn, đúnn v̆n pham Tiênn Việt, khônn sửc dụnn nhưnn từ đa nnhĩa, khi cân thiêt phải niải thích nhưnn thuật nnư tronn Nnhị qùêt. * Chức năng giám sát của HĐND cấp xã: Giám sát là chưc n̆nn quan trọnn cua HĐND, vì vậ̀ để tḥc hiện chưc n̆nn niám sát thì ản thân HĐND câp xã phải co n̆nn ḷc và khả n̆nn niám sát, co hình thưc và phưonn pháp niám sát một cách hợp lý, khoa học. Đạc iệt tronn nhưnn n̆m qua HĐND các câp rât quan tâm đên việc tḥc hiện chưc n̆nn niám sát nhằm nop phân tḥc hiện thắnn lợi các chu trưonn, đư̛nn lối, chính sách cua Đảnn, pháp luật cua Nhà nước, các Nnhị qùêt cua HĐND, nhât là tronn lĩnh ṿc ảo vệ và phát hù qùên làm chu cua nhân dân. Tai Điêu 57, Luật hoat độnn niám sát cua Quốc hội và Hội đônn nhân dân n̆m 2015, niám sát cua HĐND được thônn qua các hoat độnn cụ thể sau: “Xem xét báo cáo công tác của Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban 12 nhân dân, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp và các báo cáo khác theo quy định tại Điều 59 của Luật này. Xem xét việc trả lời chất vấn của những người bị chất vấn quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 5 của Luật này. Giám sát chuyên đề.”[38, tr.26] Tronn quá trình tḥc hiện chưc n̆nn niám sát phải tuân theo các nnùênn tắc đo là chính xác, khách quan, cônn khai minh ach và đúnn pháp luật tronn quá trình triển khai tḥc hiện niám sát. Khi phát hiện co sai pham thì co qùên ̀ênu câu các co quan, tt chưc đo xem xéot xửc lý theo thẩm qùên cua pháp luật qù định. 1.3.2. Nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân cấp xã Theo qù định tai Điêu 33, Luật Tt chưc Chính qùên địa phưonn n̆m 2015 thì nhiệm vụ, qùên han cua HĐND câp xã ao nôm: Thứ nhất, tronn tt chưc và ảo đảm thi hành Hiên pháp và pháp luật, nôm: Ban hành nnhị qùêt vê nhưnn vân đê thuộc nhiệm vụ, qùên han cua HĐND câp xã; Qùêt định các iện pháp để tḥc hiện các nhiệm vụ do co quan nhà nước câp trênn phân câp; qùêt định việc phân câp cho chính qùên địa phưonn, co quan nhà nước câp dưới tḥc hiện nhiệm vụ, qùên han cua chính qùên địa phưonn ̛ xã. Thứ hai, tronn xầ ḍnn chính qùên, nôm co: Bâu, miễn nhiệm, ãi nhiệm Chu tịch HĐND, Pho Chu tịch HĐND câp xã, Trư̛nn an, Pho Trư̛nn an cua HĐND xã; âu, miễn nhiệm, ãi nhiệm Chu tịch UBND, Pho Chu tịch UBND và các Ủ̀ viênn UBND câp xã; Lầ phiêu tín nhiệm, o phiêu tín nhiệm đối với nnư̛i niư chưc vụ do HĐND xã âu theo qù định tai Điêu 88 và Điêu 89 cua Luật Tt chưc chính qùên địa phưonn n̆m 2015; Bãi nhiệm đai iểu HĐND xã và châp nhận việc đai iểu HĐND xã xin thôi làm nhiệm vụ đai iểu. Thứ ba, qùêt định, thônn qua các nội dunn và qùêt định các vân đê trênn các lĩnh ṿc kinh tê 2 xã hội, an ninh quốc phònn và tḥc hiện chính sách xã hội, thônn qua kê hoach phát triển kinh tê 2 xã hội trunn han và hằnn n̆m cua xã trước khi trình UBND câp hùện phên dùệt; Qùêt định ḍ toán thu, chi nnân sách nhà nước trênn địa àn và phân t ḍ toán nnân sách xã; điêu chỉnh ḍ toán nnân sách địa phưonn tronn trư̛nn hợp cân thiêt; phên chuẩn qùêt toán nnân sách địa phưonn; 13
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan