Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty tnhh th...

Tài liệu Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty tnhh thương mại và xây dựng trung sơn

.DOC
25
52
128

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 A/ PhÇn më ®Çu TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi: Trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y, còng nh c¸c níc ®ang ph¸t triÓn kh¸c ë Ch©u ¸ vµ Ch©u Phi, chóng ta ®ang ph¶i ®èi mÆt víi hiÖn tîng t¨ng d©n sè qu¸ nhanh cïng víi nh÷ng t¸c ®éng cña nã mang l¹i, ®· biÕn níc ta trë thµnh mét trong sè nh÷ng níc ®«ng d©n vµo lo¹i cao trªn thÕ giíi. Sù t¨ng nhanh cña d©n sè nh vËy ®· lµm c¶n trë lín tíi tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, h¹n chÕ viÖc n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng; ®ång thêi nã lµm n¶y sinh nhiÒu hiÖn tîng tiªu cùc trong x· héi nh thiÕu viÖc lµm, tÖ n¹n m¹i d©m, ma tuý, téi ph¹m thanh thiÕu niªn gia t¨ng... Tuy nhiªn , tèc ®é gia t¨ng còng cã chiÒu híng gi¶m trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ( trung b×nh gÇn 0,1%/n¨m ) , ®iÒu ®ã còng ®· cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, mµ trùc tiÕp lµ ®Õn viÖc n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n . MÆc dï vËy, víi tèc ®é t¨ng d©n sè nh hiÖn nay, d©n sè níc ta sÏ nhanh chãng ®¹t ®Õn con sè 100 triÖu ngêi vµo ®Çu thÕ kû tíi. §©y lµ kÕt qu¶ cña mét thêi kú dµi víi møc sinh cña d©n c cao. Kho¶ng thêi gian ®Ó níc ta t¨ng lªn gÊp ®«i cã xu híng ngµy mét ng¾n l¹i: tõ 17 triÖu ngêi ( n¨m 1931) lªn 34 triÖu ngêi ( n¨m 1965 ) ph¶i mÊt 35 n¨m, nhng ®Ó t¨ng d©n sè tõ 30 triÖu ngêi (n¨m 1960) lªn 60 triÖu ngêi ( n¨m 1985 ) chØ mÊt cã 25 n¨m . Víi tèc ®é t¨ng nh vËy, hµng n¨m níc ta cã thªm tõ 1,5 ®Õn 1,6 triÖu c«ng d©n míi, ®ßi hái ph¶i ®îc ch¨m sãc vµ b¶o ®¶m vÒ mäi mÆt tõ l¬ng thùc, thùc phÈm ®Õn c¸c dÞch vô x· héi kh¸c. Trong khi ®ã, kh«ng ph¶i khi nµo nÒn s¶n xuÊt x· héi vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn còng nh møc t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ ®Òu cã thÓ lu«n lu«n t¹o ra ®ñ cña c¶i vËt chÊt ®Ó ®¸p øng ®îc nhu cÇu nµy. §©y lµ th¸ch thøc kh«ng ph¶i cña riªng níc ta mµ lµ cña rÊt nhiÒu níc ®ang ph¸t triÓn kh¸c. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, chóng ta ®· thùc hiÖn nhiÒu chÝnh s¸ch cô thÓ, thiÕt thùc ®Ó n©ng cao mäi mÆt ®êi sèng cña nh©n d©n. Theo ®¸nh gi¸ cña UNDP ( n¨m 1998 ) , ViÖt Nam vÉn duy tr× ®îc sù ph¸t triÓn con ngêi. XÕp h¹ng c¸c níc theo chØ tiªu HDI ( chØ tiªu tæng hîp cña tuæi thä, häc vÊn vµ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi ), th× HDI cña ViÖt Nam cao h¬n 26 bËc so víi møc xÕp h¹ng vÒ gi¸ trÞ GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ, tuy møc thu nhËp cña níc ta cßn thÊp, nhng chóng ta ®· quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn viÖc ph¸t triÓn con ngêi mét c¸ch toµn diÖn . UNDP thõa nhËn " ViÖt Nam ®· thµnh c«ng trong viÖc chuyÓn ho¸ thµnh 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 qu¶ cña sù t¨ng trëng kinh tÕ thµnh chÊt lîng cao h¬n t¬ng øng cho cuéc sèng cña ngêi d©n ". Môc ®Ých nghiªn cøu: Tõ nhËn ®Þnh trªn ®©y vÒ d©n sè ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua, chóng ta thÊy r»ng: t×nh h×nh d©n sè ngµy mét t¨ng lªn víi sè lîng kh«ng ngõng ®· vµ ®ang lµ th¸ch thøc kh«ng chØ ®èi víi §¶ng, Nhµ níc mµ cßn ®èi víi toµn x· héi. Mét x· héi cã ph¸t triÓn hay kh«ng còng cßn phô thuéc nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng ®Õn nã nhng yÕu tè quan träng nhÊt vÉn lµ lµm sao cã thÓ kiÓm so¸t ®îc t×nh h×nh gia t¨ng d©n sè ®Ó tõ ®ã nªu ra nh÷ng biÖn ph¸p hµnh ®éng thÝch hîp ®Ó n©ng cao chÊt lîng d©n sè. V× vËy, chóng ta vÉn lu«n ý thøc ®îc r»ng viÖc n©ng cao chÊt lîng d©n sè lu«n ®îc coi lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu, lµ mét trong nh÷ng chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, võa mang tÝnh cÊp b¸ch, võa cã tÝnh l©u dµi thuéc lÜnh vùc d©n sè nh»m gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ –x· héi 2001-2010 vµ c¸c chiÕn lîc kh¸c. ChÝnh v× vËy, viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi: ChÊt lîng d©n sè ViÖt Nam sÏ gióp cho chóng ta hiÓu thªm ®îc thùc tr¹ng d©n sè ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¶i quyÕt thiÕt thùc nhÊt nh»m n©ng cao chÊt lîng d©n sè gãp phÇn quan träng nhÊt trong viÖc x©y dùng mét x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh vµ ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt. Ngoµi ra víi víi viÖc nghiªn cøu nh vËy sÏ gióp cho em ®îc tiÕp cËn m«n häc mét c¸ch tèt nhÊt vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Qua ®ã còng sÏ gióp cho em cã ®îc nh÷ng kiÕn thøc bæ Ých vµ ®Æc biÖt lµ hiÓu ®îc b¶n chÊt cña m«n häc. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu: V× thêi gian vµ ®iÒu kiÖn cã h¹n nªn trong qu¸ tr×nh lµm ®Ò ¸n em chØ ®i s©u mét sè vÊn ®Ò vÒ cuéc sèng con ngêi vµ nh÷ng t¸c ®éng còng nh nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao ®îc ®êi sèng cña ngêi d©n, cã thÓ cha nªu ra vµ ph©n tÝch ®îc hÕt nh÷ng yÕu tè ¶nh hëng tíi chÊt lîng d©n sè ViÖt Nam nhng phÇn nµo còng ®· ®Ò cËp ®îc ®Õn nh÷ng khÝa c¹nh vÒ viÖc lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao ®îc cuéc sèng cña ngêi d©n h¬n n÷a, ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng cuéc sèng. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: §Ó thu thËp sè liÖu chÝnh x¸c vµ thùc tÕ cho bµi viÕt cña m×nh em ®· tham kh¶o nh÷ng tµi liÖu míi nhÊt cã liªn quan, ®ång thêi tham kh¶o nh÷ng ý kiÕn cña nh÷ng ngêi trong ngµnh ®Ó hoµn thµnh tèt ®Ò ¸n cña m×nh. §Æc biÖt víi sù híng dÉn cña thÇy gi¸o §Æng Ngäc Sù ®· gióp ®ì vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho em trong qóa tr×nh h×nh thµnh vµ x©y dùng ®Ò ¸n còng nh ®· chØnh söa cho em rÊt nhiÒu ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh c«ng viÖc mét c¸ch nhanh nhÊt vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 KÕt cÊu bµi viÕt: Néi dung chÝnh cña bµi viÕt chia thµnh c¸c phÇn chÝnh sau: Lêi më ®Çu PhÇn I: ChÊt lîng d©n sè ViÖt Nam PhÇn II: N©ng cao chÊt lîng d©n sè KÕt luËn B/ Néi dung chÝnh I/ ChÊt lîng d©n sè 1.Quan niÖm vÒ chÊt lîng d©n sè. “ ChÊt lîng d©n sè lµ sù ph¶n ¸nh c¸c ®Æc trng vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ vµ tinh thÇn cña toµn bé d©n sè” (Kho¶n 6 ®iÒu 3 PLDS) Quan niÖm vÒ chÊt lîng d©n sè xuÊt hiÖn tõ thÕ kØ thø 18, nhng ®iÓn h×nh nhÊt lµ thuyÕt chñng téc xuÊt hiÖn tõ cuèi thÕ kØ thø 19. ThuyÕt nµy cho r»ng, cã chñng téc thîng ®¼ng vµ chñng téc h¹ ®¼ng do tÝnh di truyÒn cña gen vµ chñng téc thîng ®¼ng lµ ®Çu tµu, vµ chñng téc h¹ ®¼ng lµ hoµn toµn kh«ng cã kh¶ n¨ng hoÆc chØ cã kh¶ n¨ng kh«ng ®¸ng kÓ. V× vËy, häc thuyÕt nµy kÕt luËn ph¶i gi÷ g×n sù thuÇn chñng vµ t¨ng quy m« cña chñng téc thîng ®¼ng, nÕu chñng téc h¹ ®¼ng sinh ®Î nhiÒu, chñng téc thîng ®¼ng sinh ®Î Ýt sÏ lµm xÊu ®i c¬ cÊu d©n sè vÒ mÆt chÊt lîng. Nhng qua kÕt qu¶ cña c¸c nghiªn cøu c¸c nhµ khoa häc ®· kh¼ng ®Þnh lµ kh«ng t×m thÊy bÊt k× sù kh¸c nhau nµo trong bé n·o cña c¸c chñng téc. Kh¶ n¨ng vµ tri thøc cña mçi con ngêi cã ®îc lµ nhê qu¸ tr×nh ch¨m sãc, gi¸o dôc vµ ho¹t ®éng cô thÓ. ¡ng-ghen cho r»ng, chÊt lîng d©n sè lµ kh¶ n¨ng cña con ngêi thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. Quan niÖm cña c¸c nhµ khoa häc Nga cho 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 r»ng chÊt lîng d©n sè lµ kh¸i niÖm trung t©m cña hÖ thèng tri thøc vÒ d©n sè vµ ®îc ph¶n ¸nh bëi c¸c chØ tiªu vÒ tr×nh ®é gi¸o dôc, c¬ cÊu nghÒ nghiÖp, x· héi, tÝnh n¨ng ho¹t ®éng x· héi vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ. Nh vËy chÊt lîng d©n sè h×nh thµnh nhê qu¸ tr×nh ch¨m sãc, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o còng nh kinh nghiÖm, kÜ n¨ng ®îc ®óc rót tõ c¸c ho¹t ®éng cô thÓ. ChÊt lîng d©n sè t¬ng øng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt va quan hÖ s¶n xuÊt. Víi ý nghÜa ®ã, chÊt lîng d©n sè xÐt vÒ b¶n chÊt vµ néi dung cña kh¸i niÖm nµy ®· ph¶n ¸nh ®óng møc ®é ®îc n©ng cao theo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ c¸c quan hÖ x· héi. §Ó x¸c ®Þnh b¶n chÊt cña quan niÖm vÒ chÊt lîng d©n sè vµ c¸c chØ sè x¸c minh chÊt lîng d©n sè, tõ ®iÓn b¸ch khoa ViÖt Nam ®· ®Þnh nghÜa: “ChÊt lîng lµ mét ph¹m trï triÕt häc biÓu thÞ nh÷ng thuéc tÝnh b¶n chÊt cña sù vËt, chØ râ nã lµ c¸i g×, tÝnh æn ®Þnh t¬ng ®èi cña sù vËt ph©n biÖt nã víi c¸c sù vËt kh¸c”. KÕt hîp víi ®Þnh nghÜa: “D©n sè lµ tËp hîp ngêi sèng trong mét vïng l·nh thæ nhÊt ®Þnh” th× b¶n chÊt cña chÊt lîng d©n sè lµ võa thÓ hiÖn ë tÝnh hîp lÝ cña quy m«, tÝnh c©n ®èi cña c¬ cÊu theo tuæi, giíi tÝnh vµ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña mét tËp hîp ngêi sèng trong mét vïng l·nh thæ vµ cña tõng c¸ nh©n mçi ngêi. Víi ý nghÜa ®ã, chÊt lîng d©n sè lµ c¸c ®Æc trng vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ vµ tinh thÇn cña toµn bé d©n sè. Cã rÊt nhiÒu ®Æc trng ph¶n ¸nh tr¹ng th¸i vÒ thÓ chÊt trÝ tuÖ vµ tinh thÇn nªn viÖc ®o lêng, ®¸nh gi¸ chÊt lîng d©n sè lµ rÊt phong phó ®a d¹ng vµ phøc t¹p. Cã thÓ gép c¸c ®Æc trng thanh 5 nhãm: +) Thu nhËp vµ phóc lîi +) Søc khoÎ vµ dinh dìng +) Gi¸o dôc vµ ph¸t triÓn trÝ tuÖ +) Gi¶i trÝ v¨n ho¸ vµ tinh thÇn +) M«i trêng sèng. 2.ChØ tiªu ph¶n ¸nh chÊt lîng d©n sè. Theo quan niÖm vÒ chÊt lîng d©n sè, c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh chÊt lîng d©n sè vÒ mÆt thÓ chÊt, trÝ tuÖ vµ tinh thÇn kh«ng chØ ph¶n ¸nh chÊt lîng cña mét con ngêi mµ ph¶n ¸nh chÊt lîng cña toµn bé con ngêi. Ph©n tÝch c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh chÊt lîng cho thÊy, c¸c chØ tªu nµy chÞu sù t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh d©n sè (sinh, chÕt, di d©n) vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn (ph¸t triÓn kinh tÕ –x· héi vµ b¶o ®¶m an toµn x· héi). Sù 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè nµy ®Õn tõng c¸ nh©n con ngêi vµ ®Õn c¶ céng ®ång d©n sè. C¸c yÕu tè biÓu thÞ vÒ mÆt thÓ lùc bao gåm: søc khoÎ thÓ chÊt; søc khoÎ t©m trÝ; bÖnh tËt; mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi nh÷ng ®iÒu kiÖn m«i trêng tù nhiªn, x· héi vµ nh÷ng hÖ qña cña nã. C¸c yÕu tè nµy ®îc thùc thiÖn theo ngµnh däc vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ngµnh y tÕ vµ c¸c ngµnh cã liªn quan. C¸c yÕu tè biÓu thÞ vÒ mÆt trÝ lùc bao gåm: tr×nh ®é häc vÊn; tr×nh ®é chuyªn m«n kÜ thuËt; c¬ cÊu ngµnh nghÒ; ph¸t triÓn tµi n¨ng; ph¸t huy n¨ng lùc s¸ng t¹o vµ møc hëng thô v¨n ho¸, nghÖ thuËt. C¸c yÕu tè nµy ®îc thùc hiÖn theo ngµnh däc vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ –x· héi cña ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, v¨n ho¸ th«ng tin vµ c¸c ngµnh cã liªn quan. C¸c yÕu tè biÓu hiÖn vÒ mÆt n¨ng lùc x· héi cña d©n sè bao gåm: tÝnh hîp lÝ vÒ quy m«, ph©n bè vµ tèc ®é ph¸t triÓn; tÝnh hîp lÝ vÒ c¬ cÊu chia theo tuæi, giíi tÝnh, viÖc lµm, tr×nh ®é häc vÊn, chuyªn m«n kÜ thuËt, thµnh phÇn x· héi vµ c¸c yÕu tè b¶o ®¶m sù thÝch øng cña d©n sè tríc biÕn ®éng bªn ngoµi. C¸c yÕu tè nµy ®îc thùc hiÖn võa theo ngµnh däc võa theo chiÒu ngang vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¸c khu vùc, vïng ®Þa lÝ vµ ®¬n vÞ hµnh chÝnh. Víi c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh vÒ mÆt thÓ lùc, trÝ lùc vµ n¨ng lùc x· héi nªu trªn ®· b¶o ®¶m yªu cÇu më réng c¬ héi lùa chän vµ t¨ng cêng n¨ng lùc lùa chän cña con ngêi trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, v¨n ho¸. Song chØ khi n¨ng lùc biÓu hiÖn qua kÜ n¨ng, kiÕn thøc ®îc sö dông hoÆc ®îc sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ th× chÊt lîng d©n sè míi thùc sù ®îc n©ng cao vµ nã ®îc ph¶n ¸nh th«ng qua hiÖu qu¶ cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. Sù thÝch øng ®ã cña mét tËp hîp d©n sè kh«ng thÓ chØ ®¸nh gi¸ b»ng kÜ n¨ng, kiÕn thøc hay th«ng qua mét c¸ nh©n mµ thêng ®îc ph¶n ¸nh th«ng qua c¸c chØ sè tæng hîp theo lÜnh vùc. Trªn thùc tÕ, c¸c chØ tiªu tæng hîp thêng ®îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh chÊt lîng d©n sè lµ: +) ChØ sè ph¸t triÓn con ngêi (HDI) ph¶n ¸nh chÊt lîng d©n sè mét c¸ch tæng qu¸t +) ChØ sè khèi lîng c¬ thÓ (BMI) ph¶n ¸nh chÊt lîng con ngêi vÒ mÆt h×nh thÓ +) ChØ sè ph¸t triÓn giíi (GDI) ph¶n ¸nh møc ®é ph¸t triÓn gi÷a nam vµ n÷ +) ChØ sè nghÌo khæ cña con ngêi (HPI) ph¶n ¸nh tuæi thä, kiÕn thøc, møc sèng tö tÕ vµ sù tham gia ho¹t ®éng x· héi. §¸ng chó ý ë ®©y lµ chØ sè ph¸t triÓn con ngêi 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 “ChØ sè ph¸t triÓn con ngêi (HDI) lµ sè liÖu tæng hîp ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ph¸t triÓn con ngêi, ®îc x¸c ®Þnh qua tuæi thä trung b×nh, tr×nh ®é gi¸o dôc vµ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi” (Kho¶n 11 ®iÒu 3 PLDS) §Ó ®o lêng kÕt qu¶ vµ ®¸nh gi¸ thµnh tùu ph¸t triÓn con ngêi, b¸o c¸o ph¸t triÓn con ngêi n¨m 1990 vµ c¸c b¸o c¸o tiÕp theo cña ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn HiÖp quèc (UNDP) ®· ®a ra mét lo¹t chØ sè. ChØ sè tæng hîp nhÊt ®îc ®a ra tõ n¨m 1990 vµ ®îc hiÖu chØnh l¹i n¨m 1999 lµ chØ sè ph¸t triÓn con ngêi (Human Developmennt Index-HDI). HDI lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña 3 chØ tiªu: kh¶ n¨ng sèng l©u, ®o lêng b»ng tuæi thä tÝnh tõ khi sinh ra; tr×nh ®é gi¸o dôc, tÝnh tæng hîp theo tØ lÖ biÕt ch÷ cña ngêi lín vµ c¸c tØ lÖ ®i häc tiÓu häc, trung häc vµ ®¹i häc; møc sèng, ®o b»ng gi¸ trÞ GDP tÝnh b×nh qu©n ®Çu ngêi thùc tÕ theo søc mua t¬ng ®¬ng(PPP). HDI lµ mét thíc ®o t¬ng ®èi tæng hîp, vît ra khái khÝa c¹nh kinh tÕ thuÇn tuý vÒ sù ph¸t triÓn, bæ sung cho thíc ®o GDP. Víi HDI, viÖc ®¸nh gi¸ vÒ thµnh tùu ph¸t triÓn trë nªn toµn diÖn h¬n vµ ph¶n ¸nh ch©n thùc h¬n tÝnh môc tiªu cña nã. Tuy nhiªn, HDI lµ mét chØ sè cßn t¬ng ®èi ®¬n gi¶n, kh«ng bao qu¸t hÕt tÝnh phong phó, nhiÒu mÆt cña sù ph¸t triÓn con ngêi. Nã chØ ph¶n ¸nh gi¸n tiÕp do ®ã cha ®Çy ®ñ vµ cßn bá qua mét sè khÝa c¹nh cã liªn quan ®Õn chÊt lîng cuéc sèng cña con ngêi nh chÝnh trÞ, v¨n ho¸, m«i trêng hay møc ®é tham gia cña ngêi d©n hoÆc kh«ng lµm næi bËt ®îc nh÷ng th¸ch thøc cÇn ®îc u tiªn gi¶i quyÕt cña mét quèc gia trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn. Cho ®Õn nay, HDI vÉn lµ mét chØ sè tèt nhÊt dïng ®Ó ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn con ngêi cña mét quèc gia. §Ó xem xÐt mét c¸ch toµn diÖn th× cÇn sö dông nhiÒu thíc ®o bæ sung kh¸c nh»m chØ râ sù kh¸c biÖt vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn con ngêi gi÷a c¸c vïng, c¸c nhãm x· héi, cÇn x©y dùng HDI chi tiÕt cho tõng ®Þa ph¬ng vµ tõng nhãm ®èi tîng d©n c. Mçi chØ sè chØ ph¶n ¸nh mét khÝa c¹nh, mét yÕu tè c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn con ngêi nh chØ sè ph¸t triÓn giíi tÝnh (GDI), chØ sè ®o quyÒn lùc theo giíi tÝnh (GEM), chØ sè nghÌo khæ tæng hîp(HPI), vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ tõng lÜnh vùc hay khÝa c¹nh cô thÓ cña ®êi sèng x· héi nh : y tÕ, gi¸o dôc, dinh dìng, níc s¹ch, d©n sè, m«i trêng, v¨n ho¸, téi ph¹m…Mét chØ tiªu riªng rÏ thêng Ýt cã ý nghÜa nªn cÇn phèi hîp c¸c chØ tiªu ®Ó cïng víi chØ sè HDI ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn con ngêi. 3.Thùc tr¹ng vµ nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc. a.T×nh h×nh thùc hiÖn n©ng chØ sè ph¸t triÓn con ngêi 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 “Nhµ níc thùc hiÖn chÝnh s¸ch n©ng cao chÊt lîng d©n sè vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ vµ tinh thÇn nh»m n©ng cao chØ sè ph¸t triÓn con ngêi cña ViÖt Nam lªn møc tiªn tiÕn cña thÕ giíi, ®¸p øng yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc” ( Kho¶n 2 ®iÒu 20 PLDS) Trong nh÷ng n¨m cuèi cña thËp kØ 90, chØ sè ph¸t triÓn con ngêi cña níc ta ®· ®îc n©ng lªn ®¸ng kÓ, tõ 0,582 n¨m 1985, ®¹t 0,603 n¨m 1990, ®¹t 0,646 n¨m 1995, ®¹t 0.664 vµ xÕp 110/174 n¨m1997, ®¹t 0,671 vµ xÕp 108/174 n¨m 1998, ®¹t 0,688 vµ xÕp 109/175 n¨m 2001. Theo “B¸o c¸o ph¸t triÓn con ngêi n¨m 2003” cña Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn HiÖp quèc (UNDP) th× ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc tiÕn bé râ rÖt trong ph¸t triÓn con ngêi, víi chØ sè ph¸t triÓn con ngêi t¨ng liªn tôc.ChØ sè ph¸t triÓn con ngêi cña ViÖt Nam xÕp trªn nhiÒu níc trong khu vùc nh Ên §é, Pakistan, Myanmar, Bangladesh. Tuy nhiªn chØ sè nµy vÉn ë møc trung b×nh thÊp so víi khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Theo B¸o c¸o ph¸t triÓn con ngêi ViÖt Nam n¨m 2000, chØ cã 12 tØnh cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao (HDI tõ 0,7 trë lªn) cã tíi 41 tØnh cã tr×nh ®é ph¸t triÓn trung b×nh (HDI tõ 0,6 ®Õn díi 0,7) vµ 8 tØnh cßn l¹i cã tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp (HDI díi 0,6). Tuæi thä b×nh qu©n cña níc ta kh¸ cao so víi møc thu nhËp cña nÒn kinh tÕ vµ tiÕp tôc t¨ng tõ 66 tuæi n¨m 1989 lªn 68 tuæi n¨m 1999 vµ 71 tuæi n¨m 2002. Tuæi thä b×nh qu©n cña nam thêng thÊp h¬n n÷ 4 tuæi, trong khi møc chªnh lÖch tuæi thä gi÷a nam vµ n÷ ë NhËt B¶n lµ 6 tuæi, ë c¸c níc Ch©u ¢u tíi 8 tuæi. Liªn HiÖp quèc ®¸nh gi¸, ViÖt Nam lµ mét trong sè 10 níc cã tuæi thä t¨ng nhanh nhÊt trong thêi k× 1950-2000. Tuy nhiªn, tuæi thä b×nh qu©n khoÎ m¹nh cña níc ta l¹i thÊp ®i rÊt nhiÒu chØ lµ 58,2 tuæi vµ xÕp thø 116 so víi 174 níc trªn thÕ giíi. C¸c tè chÊt vÒ thÓ lùc cña ngêi ViÖt Nam cßn nhiÒu h¹n chÕ, ®Æc biÖt lµ chiÒu cao, c©n nÆng vµ søc bÒn. TØ lÖ thanh niªn tõ 18-22 tuæi ®¹t tiªu chuÈn 165cm trë lªn(®èi víi nam) lµ 31,9% vµ 155cm(®èi víi n÷) lµ 31,9%; 1,5% d©n sè bÞ thiÓu n¨ng vÒ thÓ lùc vµ trÝ lùc; tÇn suÊt dÞ tËt bÈm sinh ë trÎ sinh ra sèng lµ 3%. TØ lÖ trÎ s¬ sinh nÆng díi 2500g chiÕm 8% n¨m1998. TØ lÖ trÎ em díi 5 tuæi suy dinh dìng ®· gi¶m, song theo ph©n lo¹i cña tæ chøc Y tª thÕ giíi(WHO) tØ lÖ nµy vÉn cßn ë møc cao, chiÕm 36.7% n¨m 1999; 33.8% n¨m 2000; 30,1% n¨m 2002 vµ 28% n¨m 2003.ChØ cã 2 thµnh phè lín lµ Hµ Néi vµ TP.Hå ChÝ Minh cã tØ lÖ suy dinh dìng ë møc trung b×nh(10%-19%) cã 24 tØnh cã tØ lÖ dinh dìng ë lo¹i cao (20%-30%) vµ cã tíi 35 tØnh cßn l¹i cã tØ lÖ suy dinh dìng ë lo¹i rÊt cao(trªn 30%). Trong khi viÖc 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 phßng chèng suy dinh dìng cha xong th× ®· xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng bÖnh tËt do thõa dinh dìng g©y ra. TÝnh ®Õn thêi ®iÓm 1/4/1999 c¶ níc vÉn cßn 6,8 triÖu ngêi tõ 10 tuæi trë lªn cha bao giê ®Õn trêng, trong ®ã 5,3 triÖu ngêi hoµn toµn kh«ng biÕt ch÷. TØ lÖ sè ngêi ®· qua ®µo t¹o nghÒ nghiÖp vµ chuyªn m«n kÜ thuËt chiÕm 7,6% d©n sè tõ 13 tuæi trë lªn, trong ®ã 2,3% lµ c«ng nh©n kÜ thuËt vµ nh©n viªn nghiÖp vô cã b»ng cÊp, 2,8% cã tr×nh ®é trung häc chuyªn nghiÖp, 0,7% cao ®¼ng, 1,7% ®¹i häc vµ 0,1% cã tr×nh ®é trªn ®¹i häc. C¬ cÊu ®µo t¹o bÊt hîp lÝ, quan hÖ tØ lÖ ®µo t¹o gi÷a 3 lo¹i tr×nh ®é chuyªn m«n kÜ thuËt theo tiªu chuÈn quèc tÕ lµ: ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc 1; trung häc chuyªn nghiÖp 4; c«ng nh©n kÜ thuËt 10 (1-4-10), th× ë níc ta t¹i thêi ®iÓm 1/4/1999 lµ 1- 1,13- 0,92. §Ó tr¸nh nguy c¬ tôt hËu, cïng víi viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò quy m« d©n sè ®ßi hái chóng ta ph¶i x©y dùng vµ thùc thi mét chiÕn lîc dµi h¹n nh»m thùc hiÖn ®ång bé, tõng bíc, cã träng ®iÓm viÖc ®iÒu hoµ quan hÖ gi÷a sè lîng vµ chÊt lîng d©n sè, gi÷a ph¸t triÓn d©n sè vµ nguån lùc ®Ó n©ng cao chÊt lîng d©n sè ViÖt Nam c¶ vÒ thÓ lùc vµ trÝ lùc. b.ChÊt lîng nguån nh©n lùc. Tríc C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m (n¨m 1945) cã 95% d©n sè kh«ng biÕt ch÷. Sau C¸ch m¹ng, §¶ng vµ nhµ níc ta tËp trung mäi nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc n©ng cao d©n trÝ, hiÖn nay 90% d©n sè biÕt ch÷, phÇn ®«ng lùc lîng lao ®éng ®îc gi¸o dôc phæ th«ng. Tuy nhiªn chóng ta ®ang ®øng tríc nh÷ng thö th¸ch míi, tr×nh ®é tay nghÒ, kü thuËt cña lao ®éng ViÖt Nam cßn thÊp so víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt níc, so víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c¸c níc tiªn tiÕn. HiÖn nay ViÖt Nam thuéc nhãm c¸c níc cã c¬ cÊu d©n sè trÎ. §©y lµ mét thÕ m¹nh trong viÖc bæ sung nguån nh©n lùc míi cho ph¸t triÓn. Song sù ph¸t triÓn cã bÒn v÷ng hay kh«ng cßn tuú thuéc vµo chÊt lîng lao ®éng. Lùc lîng lao ®éng trÎ nµy ph¶i khoÎ m¹nh vÒ thÓ chÊt, ®îc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o c¬ b¶n, cã hÖ thèng ngay tõ khi c¾p s¸ch tíi trêng cho tíi khi thµnh ngêi lao ®éng cã häc vÊn cao, kÜ n¨ng chuyªn m«n phï hîp víi nhu cÇu ph¸t triÓn x· héi. NÕu nh×n vµo hÖ thèng trêng së, c¬ së vËt chÊt cho gi¸o dôc, ®éi ngò c¸n bé khoa häc , c¸n bé gi¶ng d¹y vµ nghiªn cøu th× chóng ta ®· ®¹t bíc tiÕn lín trong lÞch sö gi¸o dôc ViÖt Nam. Cha bao giê níc ta cã mét hÖ thèng trêng së víi nh÷ng ph¬ng tiÖn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lín vµ hiÖn ®¹i nh ngµy nay. Nhng nÕu nh×n vµo nhu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi ®èi víi chÊt lîng nguån nh©n lùc th× hÖ thèng gi¸o dôc ®µo t¹o thÓ hiÖn nh÷ng h¹n chÕ 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 vµ cßn nhiÒu ®iÒu bÊt cËp. TØ lÖ trÎ em bá häc cßn nhiÒu, kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng chuyªn m«n cña ngêi lao ®éng thÊp h¬n c¸c níc tiªn tiÕn kh¸c. c.ChÊt lîng cuéc sèng. Khi nãi ®Õn chÊt lîng cuéc sèng kh«ng chØ nhÊn m¹nh ®Õn ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn, thÓ lùc, trÝ tuÖ mµ cßn nãi ®Õn m«i trêng, kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn x· héi cho c¸c thµnh viªn x· héi cã nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn ®¹t ®îc nh÷ng vÞ thÕ x· héi míi. Møc sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña nh©n d©n tõng bíc ®îc c¶i thiÖn, hÖ thèng y tÕ dîc x©y dùng ®Õn tËn lµng b¶n, hÖ thèng ch¨m sãc søc khoÎ ®îc x©y dùng vµ kiÖn toµn, lo¹i trõ mét sè c¨n bÖnh x· héi ra khái ®êi sèng x· héi, tuæi thä trung b×nh ®îc n©ng cao. HÖ thèng gi¸o dôc ®îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn, hÇu hÕt c¸c x· ®· cã trêng tiÓu häc vµ phæ th«ng c¬ së, huyÖn cã Ýt nhÊt mét trêng phæ th«ng trung häc. VÒ chÊt lîng d©n sè, mét vÊn ®Ò ®îc x· héi rÊt quan t©m lµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y díi t¸c ®éng cña mÆt tr¸i kinh tÕ thÞ trêng, sù ph©n ho¸ x· héi, ph©n ho¸ giµu nghÌo cã chiÒu híng gia t¨ng.NghÌo ®ãi lµ t×nh tr¹ng cña mét bé phËn d©n c kh«ng cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu tèi thiÓu ®Ó duy tr× cuéc sèng hµng ngµy. Nh÷ng nhu cÇu tèi thiÓu cña cuéc sèng con ngêi nh ¨n, ë, mÆc, c¸c nhu cÇu vÒ gi¸o dôc, ch¨m sãc søc khoÎ…kh«ng ®îc ®¶m b¶o. BiÓu hiÖn cña t×nh tr¹ng nµy lµ suy dinh dìng, thiÕu thèn nh÷ng ®iÒu kiÖn sinh ho¹t hµng ngµy, kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Çu t cho con ¨n häc. HiÖn nay nhãm nghÌo ®ãi gi¶m xuèng c¶ vÒ sè lîng tuyÖt ®èi vµ c¶ vÒ tØ träng trong toµn bé d©n c. NghÌo cßn ®îc xem xÐt nh lµ mét bé phËn d©n c cã møc sèng díi møc trung b×nh cña céng ®ång x· héi t¹i mét ®Þa ph¬ng vµ trong thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. XÐt theo ý nghÜa ®ã hiÖn nay, kho¶ng 50% d©n sè thuéc diÖn nghÌo, trong ®ã cã h¬n 1.700 x· träng ®iÓm cÇn cã sùc trî gióp tÝch cùc cña x· héi. II/ N©ng cao chÊt lîng d©n sè 1.Môc ®Ých n©ng cao chÊt lîng d©n sè. Trong nhiÒu thÕ kØ, loµi ngêi lu«n bÞ ¸m ¶nh bëi môc tiªu tho¸t khái ®ãi nghÌo, ngµy cµng cã ®îc mét cuéc sèng ®Çy ®ñ, sung tóc h¬n cho tÊt c¶ mäi ngêi. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Do ®ã, viÖc tËp trung më réng n¨ng lùc s¶n xuÊt, thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ dÇn dÇn trë thµnh môc tiªu träng yÕu cña mçi quèc gia. ChÝnh v× vËy, con ngêi víi t c¸ch lµ môc tiªu ®Ých thùc cña sù ph¸t triÓn ®· nhiÒu khi bÞ xem nhÑ. C¸ch tiÕp cËn cã tÝnh hÖ thèng, mang tÝnh nh©n v¨n coi con ngêi lµ trung t©m, lµ môc ®Ých tèi thîng cña sù ph¸t triÓn vµ coi ph¸t triÓn lµ sù më réng ph¹m vi lùa chän cña con ngêi ®Ó ®¹t ®Õn mét cuéc sèng trêng thä, khoÎ m¹nh, cã ý nghÜa vµ xøng ®¸ng víi con ngêi. Quan ®iÓm nµy bao hµm hai khÝa c¹nh chÝnh lµ më réng c¸c c¬ héi lùa chän vµ n©ng cao n¨ng lùc lùa chän cña con ngêi nh»m hëng thô mét cuéc sèng h¹nh phóc, bÒn v÷ng. Më réng c¬ héi lùa chän bao gåm: t¨ng thu nhËp, ®îc tiÕp cËn c¸c dÞch vô y tÕ, gi¸o dôc tèt h¬n, cã chç ë tèt h¬n, viÖc lµm cã ý nghÜa h¬n, tham gia ®Çy ®ñ tÝch cùc h¬n vµo c¸c ho¹t ®éng x· héi céng ®ång. Ph¸t triÓn v× con ngêi ph¶i nhÊn m¹nh tíi viÖc më réng kh«ng gian lùa chän cho con ngêi ®Ó mçi ngêi cã thÓ ®¹t ®îc cuéc sèng cã ý nghÜa nhÊt. ViÖc më réng c¸c quyÒn lùa chän cña c¸c c¸ nh©n trong mäi lÜnh vùc lµ ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu vµ quan träng nhÊt cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. T¨ng cêng n¨ng lùc lùa chän lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó biÕn c¸c c¬ héi s½n cã thµnh hiÖn thùc. T¨ng cêng n¨ng lùc con ngêi tríc hÕt lµ trau dåi kÜ n¨ng, kiÕn thøc, kinh nghiÖm cña hä. Tuy nhiªn kÜ n¨ng, kiÕn thøc cã thÓ bÞ mai mét, xãi mßn nÕu chóng kh«ng ®îc sö dông hoÆc ®îc sö dông mét c¸ch kh«ng hiÖu qu¶. V× thÕ, t¨ng cêng n¨ng lùc bÒn v÷ng hµm ý c¶ viÖc sö dông n¨ng lùc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ Trong cuéc sèng, con ngêi cÇn ®Õn nhiÒu lo¹i n¨ng lùc: n¨ng lùc tham gia, n¨ng lùc tæ chøc thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc vµ n¨ng lùc hëng thô c¸c kÕt qu¶ trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña ®êi sèng. Tuy nhiªn, cã nh÷ng n¨ng lùc c¬ b¶n mµ thiÕu chóng c¸c n¨ng lùc kh¸c khã cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn. §Ó ph¸t triÓn ®îc con ngêi cÇn cã thÓ lùc, trÝ lùc ë møc tèi thiÓu, cÇn thiÕt. C¸c ho¹t ®éng ch¨m sãc søc khoÎ c¬ b¶n, gi¸o dôc c¬ së ë c¶ ph¹m vi gia ®×nh vµ x· héi cã vai trß quan träng trong viÖc h×nh thµnh c¸c n¨ng lùc nµy. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña níc ta trong nhiÒu thËp kØ qua, ®Æc biÖt lµ qu¸ tr×nh ®æi míi, ®ã lµ qu¸ tr×nh më réng c¬ héi lùa chän vµ n©ng cao n¨ng lùc cña mçi ngêi d©n trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, v¨n ho¸ ®a d¹ng nh»m ®¹t ®îc mét cuéc sèng Êm no, ®Çy ®ñ h¬n, m¹nh khoÎ, tù do vµ giµu trÝ thøc h¬n ®Ó thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 V× vËy, PLDS quy ®Þnh: “ N©ng cao chÊt lîng d©n sè lµ chÝnh s¸ch c¬ b¶n cña Nhµ níc trong sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt níc”. Quy ®Þnh nµy võa kÕ thõa chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc ta trong sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt níc trong nhiÒu thËp kØ qua, võa nhÊn m¹nh ®Æc ®iÓm næi bËt cña chÊt lîng d©n sè níc ta thÊp nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng th¸ch thøc gay g¾t mµ ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ. Quy ®Þnh nµy còng kh¼ng ®Þnh quan ®iÓm coi con ngêi võa lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn th× viÖc n©ng cao chÊt lîng d©n sè lµ môc ®Ých c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt níc. Môc tiªu cña chiÕn lîc d©n sè ViÖt Nam giai ®o¹n 2001- 2010 ®îc Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt t¹i quyÕt ®Þnh sè 147/2000/Q§-TTg lµ: “N©ng cao chÊt lîng d©n sè vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ vµ tinh thÇn. PhÊn ®Êu chØ sè ph¸t triÓn con ngêi(HDI) ë møc trung b×nh tiªn tiÕn cña thÕ giíi vµo n¨m 2010”. Víi quy ®Þnh cña PLDS, ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn vÊn ®Ò chÊt lîng d©n sè ®îc ®a vµo v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã gi¸ trÞ ph¸p lÝ cao, gi¶i quyÕt ®Çy ®ñ vµ ®ång bé, c©n ®èi c¸c lÜnh vùc cña c«ng t¸c d©n sè vµ còng chÝnh lµ ®ßi hái, th¸ch thøc cña c«ng t¸c DS – KHHG§ mµ NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø IX chØ râ: “ChÝnh s¸ch d©n sè nh»m chñ ®éng kiÓm so¸t quy m« vµ t¨ng chÊt lîng d©n sè phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi. N©ng cao chÊt lîng c¸c dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n- kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh; gi¶i quyÕt t«t mèi quan hÖ gi÷a ph©n bè d©n c hîp lÝ víi qu¶n lÝ d©n sè vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc”. 2.C¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè. 2.1.Tr¸ch nhiÖm n©ng cao chÊt lîng d©n sè. PLDS quy ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm n©ng cao chÊt lîng d©n sè cña Nhµ níc, c¬ quan qu¶n lÝ nhµ níc vµ c¸c c¬ quan, tæ chøc c¸ nh©n nh sau: “1.Nhµ níc khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó tæ chøc, c¸ nh©n thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè th«ng qua c¸c ch¬ng tr×nh dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ®Çu t c¬ së h¹ tÇng kÜ thuËt, x©y dùng hÖ thèng an sinh x· héi vµ b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i. 2.C¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c«ng t¸c b¶o vÖ søc khoÎ vµ rÌn luyÖn th©n thÓ, n©ng cao tr×nh ®é gi¸o dôc vµ ph¸t triÓn trÝ tuÖ, ph¸t triÓn kinh tÕ vµ n©ng cao phóc lîi x· héi, gi÷ g×n gi¸ trÞ v¨n ho¸, tinh thÇn vµ b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 3.C¬ quan qu¶n lÝ nhµ níc vÒ d©n sè cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi c¸c c¬ quan, tæ chøc h÷u quan x©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn m« h×nh n©ng cao chÊt lîng d©n sè víi ph¸t triÓn gia ®×nh bÒn v÷ng, m« h×nh t¸c ®éng n©ng cao chÊt lîng d©n sè céng ®ång; cung cÊp th«ng tin, tuyªn truyÒn, t vÊn vµ gióp ®ì gia ®×nh, c¸ nh©n thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè. 4.C¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n ®îc cung cÊp th«ng tin, híng dÉn, gióp ®ì vµ tù nguyÖn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè. (§iÒu 22 PLDS) Theo quan niÖm nµy, tr¸ch nhiÖm n©ng cao chÊt lîng d©n sè thuéc vÒ bèn chñ thÓ lµ Nhµ níc, c¬ quan nhµ níc, c¸c c¬ quan, tæ chøc, ®oµn thÓ vµ mäi c«ng d©n. Nhµ níc th«ng qua chÝnh s¸ch vµ c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi lÊy môc tiªu tèi cao cña sù ph¸t triÓn lµ v× con ngêi, ph¸t triÓn con ngêi nh»m n©ng cao ®iÒu kiÖn sèng cña con ngêi vµ ph¸t triÓn c¸c n¨ng lùc cña hä trªn tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh cña ®êi sèng x· héi chø kh«ng chØ giíi h¹n trong ph¹m vi kinh tÕ. C¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm dµnh lîi Ých cña sù ph¸t triÓn cho tÊt c¶ mäi ngêi nh»m b¶o ®¶m c¸c nhu cÇu c¬ b¶n vÒ ¨n, mÆc, häc tËp, ch¨m sãc søc khoÎ, phæ cËp gi¸o dôc, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi trÎ em ®îc ®Õn trêng, h×nh thµnh m¹ng líi y tÕ c¬ së mét c¸ch réng kh¾p, triÓn khai c«ng t¸c phßng bÖnh, b¶o vÖ quyÒn lîi cña phô n÷, trÎ em, ngêi giµ, ngêi d©n téc thiÓu sè vµ nh÷ng ngêi cã hoµn c¶nh khã kh¨n. N©ng cao chÊt lîng con ngêi lµ nhu cÇu, môc ®Ých vµ tr¸ch nhiÖm cña mçi c¸ nh©n, gia ®×nh, khuyÕn khÝch nh©n d©n tham gia tÝch cùc vµ s¸ng t¹o vµo mäi mÆt ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Nãi c¸ch kh¸c con ngêi ®îc ®Æt ®óng nghÜa trªn thùc tÕ ë vÞ trÝ trung t©m cña sù ph¸t triÓn trªn c¬ së ®îc Nhµ níc, c¬ quan, tæ chøc më réng sù lùa chän, t¹o sù b×nh ®¼ng ®èi víi mäi thµnh viªn trong x· héi. Trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë níc ta, ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n, n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng lu«n ®îc x¸c ®Þnh lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô hµng ®Çu. Trong tiÕn tr×nh më cöa, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc cÇn quan t©m ®Õn vÞ thµnh niªn- nhãm x· héi ®Æc biÖt nh»m trong giai ®o¹n chuyÓn tiÕp gi÷a tuæi Êu th¬ vµ tuæi trëng thµnh. §Æc trng quan träng nhÊt cña nhãm x· héi nµy lµ t¨ng trëng nhanh vÒ mÆt thÓ chÊt víi viÖc hoµn thiÖn bé m¸y sinh s¶n vµ trëng thµnh vÒ mÆt x· héi víi viÖc h×nh thµnh nh÷ng ®Æc tÝnh c¬ b¶n vÒ nh©n c¸ch. §©y lµ nhãm x· héi ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Æc biÖt, dÔ thay ®æi, chÞu t¸c ®éng nhiÒu chiÒu ë c¶ gia ®×nh, nhµ trêng vµ x· héi. B¶o vÖ, gi¸o dôc vµ ch¨m sãc søc khoÎ cho vÞ thµnh niªn râ rµng lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô x· héi cÊp b¸ch cña n12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 íc ta hiÖn nay ®Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ®Êt níc, n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng cho thÕ hÖ t¬ng lai. X· héi, gia ®×nh vµ céng ®ång ph¶i quan t©m b¶o vÖ, gi¸o dôc, ch¨m sãc b¶o vÖ søc khoÎ cho hä, ®ång thêi gióp hä cã thÓ tù m×nh ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng vÒ mÆt ch¨m sãc søc khoÎ cho b¶n th©n, h¹n chÕ nh÷ng ¶nh hëng xÊu ®Õn cuéc sèng t¬ng lai cña c¸c em vµ t¬ng lai cña gièng nßi. 2.2.BiÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè. “1.B¶o ®¶m quyÒn c¬ b¶n cña con ngêi; quyÒn ph¸t triÓn ®Çy ®ñ, b×nh ®¼ng vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ, tinh thÇn; hç trî n©ng cao nh÷ng chØ sè c¬ b¶n vÒ chiÒu cao, c©n nÆng, søc bÒn; t¨ng tuæi thä b×nh qu©n; n©ng cao tr×nh ®é häc vÊn vµ t¨ng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi; 2.Tuyªn truyÒn, t vÊn vµ gióp ®ì nh©n d©n hiÓu vµ chñ ®éng, tù nguyÖn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè; 3.§a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô c«ng céng, ®Æc biÖt vÒ gi¸o dôc, y tÕ ®Ó c¶i thiÖn chÊt lîng sèng vµ n©ng cao chÊt lîng d©n sè; 4.Thùc hiÖn chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p hç trî ®èi víi vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n, vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi khã kh¨n, ngêi nghÌo, ngêi cã hoµn c¶nh khã kh¨n ®Ó n©ng cao chÊt lîng d©n sè.” (§iÒu 21 PLDS) C¸c quy ®Þnh vÒ nh÷ng biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè ®· ®Þnh híng c¬ b¶n, toµn diÖn tõ viÖc b¶o ®¶m quyÒn c¬ b¶n cña con ngêi, quyÒn ®îc ph¸t triÓn ®Çy ®ñ, b×nh ®¼ng vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ, tinh thÇn, ®Õn viÖc ®Þnh híng trong tuyªn truyÒn, t vÊn vµ gióp ®ì nh©n d©n hiÓu vµ chñ ®éng, tù nguyÖn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô c«ng céng, gi¸o dôc vµ y tÕ. C¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè nªu trªn ®îc xuÊt ph¸t tõ môc tiªu ph¸t triÓn con ngêi vµ c¸c mèi quan hÖ cña con ngêi vÒ mÆt sinh häc, tù nhiªn vµ x· héi. BiÖn ph¸p 1 nh»m b¶o ®¶m yªu cÇu më réng c¬ héi lùa chän cña con ngêi, t¹o cho con ngêi thùc hiÖn c¸c quyÒn c¬ b¶n, quyÒn ph¸t triÓn ®Çy ®ñ, ®îc tiÕp cËn y tÕ, gi¸o dôc, ph¸t triÓn n¨ng khiÕu, hëng thô v¨n ho¸ nghÖ thuËt, vui ch¬i, gi¶i trÝ. BiÖn ph¸p 2 vµ 3 nh»m t¨ng cêng n¨ng lùc lùa chän cña con ngêi vµ chØ trªn c¬ së mçi ngêi cã kiÕn thøc, kÜ n¨ng vµ c¸c c¬ héi s½n cã th× con ngêi míi cã kh¶ n¨ng lùa chon vµ thùc hiÖn. Trªn thùc tÕ vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi khã kh¨n vµ ®Æc biÖt khã kh¨n thêng cha b¶o ®¶m ®îc c¸c c¬ héi cÇn thiÕt ®Ó con ngêi thùc hiÖn 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 quyÒn cña m×nh. §ång thêi, nh©n d©n sinh sèng ë c¸c vïng nµy vµ nh÷ng ngêi nghÌo, ngêi bÞ thiÖt thßi trong cuéc sèng l¹i thiÕu n¨ng lùc lùa chän c¬ héi cho m×nh. V× vËy, biÖn ph¸p 4 ®· quy ®Þnh chÝnh s¸ch vµ ®Þnh híng viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p u tiªn ®èi víi nh÷ng vïng nµy. Râ rµng, viÖc tæ chøc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè cã ph¹m vi réng thuéc mäi ngµnh, mäi lÜnh vùc trong nÒn kinh tÕ vµ thùc tÕ c¸c ngµnh c¸c cÊp ®ang tæ chøc thùc hiÖn. Song, ®Ó nh©n d©n quyÕt ®Þnh thùc hiÖn tèt c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè th× cÇn tæ chøc, híng dÉn thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nh»m n©ng cao kÜ n¨ng lùa chän vµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, ®ßi hái viÖc tæ chøc ph¶i ®îc diÔn ra t¹i céng ®ång theo chiÒu ngang vµ b¶o ®¶m cho mäi ngêi d©n, mäi gia ®×nh cã ®ñ kÜ n¨ng trong viÖc thùc hiÖn ®Ó trë thµnh n¨ng lùc thùc tÕ. a.BiÖn ph¸p vÒ søc khoÎ sinh s¶n. +)KiÓm tra søc khoÎ tríc ®¨ng kÝ kÕt h«n. “Nhµ níc khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho nam, n÷ kiÓm tra søc khoÎ tríc khi ®¨ng kÝ kÕt h«n, xÐt nghiÖm gen ®èi víi ngêi cã nguy c¬ bÞ khuyÕt tËt vÒ gen, nhiÔm chÊt ®éc ho¸ häc; t vÊn vÒ gen di truyÒn; gióp ®ì vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn ®èi víi ngêi bÞ khuyÕt tËt vÒ gen, nhiÔm chÊt ®éc ho¸ häc, nhiÔm HIV/ AIDS”. (Kho¶n 1 ®iÒu 23 PLDS) “1.KhuyÕn khÝch nam, n÷ kiÓm tra søc khoÎ tríc khi ®¨ng kÝ kÕt h«n bao gåm nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn bÖnh di truyÒn; bÖnh l©y truyÒn qua ®êng t×nh dôc, nhiÔm HIV/ AIDS. 2.C¬ së thùc hiÖn kiÓm tra søc khoÎ th«ng b¸o kÕt qu¶ kiÓm tra vµ t vÊn vÒ ¶nh hëng cña bÖnh tËt ®èi víi søc khoÎ cña c¶ hai bªn nam, n÷; b¶o ®¶m bÝ mËt cña kÕt qu¶ kiÓm tra søc khoÎ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt”. (§iÒu 25 N§ 104) +)KiÓm tra søc khoÎ di truyÒn. “1.Nh÷ng ngêi cã tiÒn sö gia ®×nh cã ngêi m¾c bÖnh t©m thÇn, bÖnh di truyÒn, ngêi cã nguy c¬ khuyÕt tËt vÒ gen; ngêi bÞ nhiÔm chÊt ®éc ho¸ häc; ngêi thêng xuyªn tiÕp xóc víi ho¸ chÊt ®éc h¹i vµ c¸c bÖnh l©y nhiÔm cÇn ®îc vËn ®éng ®i kiÓm tra søc khoÎ tríc khi cã ý ®Þnh sinh con. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 2.C¬ quan d©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em cÊp x·, phêng cã tr¸ch nhiÖm tuyªn truyÒn, vËn ®éng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng ngêi cã nguy c¬ cao vÒ bÖnh di truyÒn ®i kiÓm tra bÖnh di truyÒn. 3.C¬ së thùc hiÖn kiÓm tra søc khoÎ vµ bÖnh di truyÒn cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o kÕt qu¶ kiÓm tra, t vÊn cho ngêi ®îc kiÓm tra hoÆc ngêi trong gia ®×nh cña ngêi ®îc kiÓm tra vÒ ¶nh hëng cña bÖnh tËt ®èi víi viÖc sinh con, nu«i con vµ b¶o ®¶m bÝ mËt kÕt qu¶ kiÓm tra theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.” (§iÒu 26 N§104) HiÖn nay t×nh tr¹ng trÎ em bÞ dÞ tËt bÈm sinh lµ kh«ng nhá. MÆt kh¸c céng víi sù thiÕu hiÓu biÕt vÒ kiÕn thøc sinh s¶n, nhiÒu gia ®×nh ®· sinh con bÞ dÞ tËt vÉn hi väng ®øa con thø hai, thø ba… cña hä sÏ kh«ng bÞ hËu qu¶ nh vËy ®· dÉn ®Õn nhiÒu gia ®×nh cã tíi ba, bèn ngêi con bÞ dÞ tËt g©y ®au khæ, khã kh¨n cho gia ®×nh vµ x· héi. DÞ tËt bÈm sinh rÊt khã ®iÒu trÞ, tØ lÖ tö vong cao vµ thêng kÐo dµi suèt cuéc ®êi cña ngêi dÞ tËt. T×nh tr¹ng sèng cña ngêi dÞ tËt bÈm sinh rÊt th¬ng t©m, c¸c thµnh viªn cña gia ®×nh còng rÊt khæ së, vÊt v¶ vµ còng lµ g¸nh nÆng cña x· héi. TØ lÖ dÞ tËt bÈm sinh ë níc ta vµo kho¶ng 1,5- 3%. Môc tiªu lµ gi¶m tØ lÖ sè ngêi bÞ dÞ tËt bÈm sinh nhng kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn quyÒn sinh s¶n cña hä, v× vËy PLDS quy ®Þnh khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho nam n÷ kiÓm tra søc khoÎ tríc khi ®¨ng kÝ kÕt h«n, xÐt nghiÖm gen ®èi víi ngêi cã nguy c¬ khuyÕt tËt vÒ gen, nhiÔm chÊt ®éc ho¸ häc vµ hç trî ®Çu t x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt phôc vô c«ng nghÖ hç trî sinh s¶n nh»m gi¶m tØ lÖ d©n sè thiÓu n¨ng trÝ tuÖ, dÞ tËt, v« sinh; phßng chèng bÖnh l©y nhiÔm qua ®êng sinh s¶n, HIV/ AIDS. +)Hç trî sinh s¶n. “Nhµ níc ®Çu t vµ khuyÕn khÝch tæ chøc, c¸ nh©n ®Çu t x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt phôc vô c«ng nghÖ hç trî sinh s¶n nh»m gióp ®ì ngêi v« sinh, ngêi triÖt s¶n vµ nh÷ng ngêi cã nhu cÇu theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.” (Kho¶n 2 ®iÒu 23 PLDS) Theo mét sè ®Ò tµi nghiªn cøu, tØ lÖ v« sinh ë níc ta kho¶ng 1,8- 3,1%, trong ®ã v« sinh nam lµ 40,8%, v« sinh n÷ lµ 37,4%, v« sinh c¶ hai lµ 10,3% vµ kh«ng râ nguyªn nh©n lµ 11,5%. Bªn c¹nh ®ã lµ t×nh tr¹ng quan hÖ t×nh dôc tríc h«n nh©n ®ang gia t¨ng v× do thiÕu kiÕn thøc vÒ sinh s¶n, t×nh dôc ®· lµm cho líp trÎ dÔ bÞ r¬i vµo t×nh tr¹ng cã thai ngoµi ý muèn vµ thêng ph¸ thai vµ ph¸ thai kh«ng an toµn l¹i trë thµnh nguyªn nh©n cña v« sinh. CÆp vî chång v« sinh lµ cÆp vî chång sèng gÇn 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 nhau liªn tôc, kh«ng ¸p dông biÖn ph¸p tr¸nh thai mµ kh«ng cã con sau 1 n¨m. Nh©n tè ¶nh hëng ®Õn v« sinh nam lµ sãng ®iÖn tõ, thuèc trõ s©u, ho¸ chÊt, viªm thËn m·n, quai bÞ, nghiÖn rîu, nghiÖn thuèc l¸ lµm ¶nh hëng ®Õn sè lîng vµ chÊt lîng tinh trïng. Ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ v« sinh tríc hÕt lµ sù ®Ò phßng b»ng c¸ch ®Èy m¹nh tuyªn truyÒn, vËn ®éng ®èi víi nam giíi phßng tr¸nh c¸c nh©n tè g©y ra, c¨n cø nguyªn nh©n ®Ó ®iÒu trÞ. §Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng trªn, b»ng khoa häc y häc (thÕ giíi hiÖn nay ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín vÒ c«ng nghÖ sinh häc), ViÖt Nam ta còng ®ang tõng bíc xóc tiÕn vµ triÓn khai nghiªn cøu, øng dông khoa häc vÒ sµng läc, röa, lu tr÷ tinh trïng, b¬m tinh trïng vµo buång trøng, thô tinh trong èng nghiÖm, sö dông ph¬ng ph¸p lÊy tinh trïng tõ mµo tinh, èng sinh tinh vµ c¸cb biÖn ph¸p nhËn tinh trïng vµ no·n phôc vô cho ®iÒu trÞ v« sinh. Nh vËy, chÝnh s¸ch KHHG§ kh«ng chØ xÐt theo mét phÝa trong viÖc tù nguyÖn quyÕt ®Þnh thêi gian sinh con, sè con vµ kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c lÇn sinh phï hîp víi chuÈn mùc x· héi vµ ®iÒu kiÖn sèng cña gia ®×nh, mµ cßn lµ nhiÖm vô quan träng lµ ®em l¹i h¹nh phóc cho c¸c cÆp vî chång v« sinh ®îc ch÷a trÞ ®Ó sinh con. Nhµ níc ®· ban hµnh chÝnh s¸ch hç trî c¸c cÆp vî chång v« sinh ®îc sinh con theo ph¬ng ph¸p khoa häc, ®ång thêi hç trî ng©n s¸ch ®Ó ®Çu t x©y dùng c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ, ®µo t¹o c¸n bé y tÕ ®Ó thùc hiÖn c¸c dÞch vô kÜ thuËt hç trî sinh s¶n. +) §iÒu kiÖn, thñ tôc hç trî sinh s¶n. Nguyªn t¾c ¸p dông kÜ thuËt sinh s¶n bao gåm: c¸c cÆp vî chång v« sinh vµ phô n÷ sèng ®éc th©n cã quyÒn sinh con b»ng kÜ thuËt hç trî sinh s¶n theo chØ ®Þnh cña b¸c sÜ chuyªn khoa; viÖc thùc hiÖn c¸c kÜ thuËt hç trî sinh s¶n ph¶i theo ®óng quy tr×nh kÜ thuËt do Bé Y tÕ ban hµnh; viÖc thùc hiÖn c¸c kÜ thuËt hç trî sinh s¶n, cho no·n, nhËn no·n, cho tinh trïng, nhËn tinh trïng, cho ph«i, nhËn ph«i ph¶i ®îc tiÕn hµnh trªn nguyªn t¾c tù nguyÖn vµ bÝ mËt. NghÞ ®Þnh sè 12/2003/N§- CP, ngµy 12/2/2003 cña chÝnh phñ quy ®Þnh ngêi cho tinh trïng ph¶i tõ ®ñ 20 tuæi ®Õn 55 tuæi; ngêi cho no·n ph¶i tõ ®ñ 18 tuæi ®Õn 35 tuæi; ngêi nhËn tinh trïng, nhËn no·n, nhËn ph«i ph¶i tõ ®ñ 20 tuæi dÕn 45 tuæi; c¶ ngêi cho vµ ngêi nhËn ph¶i cã ®ñ søc khoÎ, kh«ng m¾c c¸c bÖnh l©y truyÒn qua ®êng t×nh dôc, HIV/ AIDS, bÖnh t©m thÇn, bÖnh truyÒn nhiÔm hay c¸c bÖnh di truyÒn kh¸c; tù nguyÖn cho vµ kh«ng t×m hiÓu vÒ tªn, tuæi, ®Þa chØ vµ h×nh ¶nh cña ngêi nhËn, ngêi cho. Tinh trïng cña ngêi cho chØ ®îc sö dông cho mét ngêi, no·n cña ngêi cho chØ ®îc sö dông cho mét ngêi vµ ph«i cña ngêi cho chØ cã thÓ ®îc sö 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 dông cho mét ngêi lµ ®iÒu kiÖn, yªu cÇu vµ nguyªn t¾c trong viÖc thùc hiÖn kÜ thuËt hç trî sinh s¶n. CÆp vî chång v« sinh, phô n÷ sèng ®éc th©n cã nhu cÇu ph¶i cã hå s¬ ®Ò nghÞ thùc hiÖn kÜ thuËt hç trî sinh s¶n göi vÒ c¸c c¬ së y tÕ ®îc c«ng nhËn thùc hiÖn c¸c kÜ thuËt nµy, gåm cã: ®¬n ®Ò nghÞ ®îc thùc hiÖn hç trî sinh s¶n, hå s¬ kh¸m x¸c ®Þnh v« sinh cña cÆp vî chång ®øng tªn trong ®¬n ®Ò nghÞ ®îc thùc hiÖn kÜ thuËt hç trî sinh s¶n. Trong trêng hîp kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc b»ng kÜ thuËt hç trî sinh s¶n th× c¬ së y tÕ ph¶i tr¶ lêi ®¬ng sù b¨ng v¨n b¶n, ®ång thêi nªu râ lÝ do kh«ng thùc hiÖn ®îc. Kinh phÝ ®Ó thùc hiÖn c¸c kÜ thuËt hç trî sinh s¶n theo sù tho¶ thuËn gi÷a cÆp vî chång v« sinh víi c¬ së y tÕ trªn nguyªn t¾c b¶o ®¶m ®ñ chi phÝ cho viÖc thùc hiÖn c¸c kÜ thuËt trªn theo híng dÉn cña Bé Y tÕ. Trêng hîp ngêi thùc hiÖn kÜ thuËt hç trî sinh s¶n ®Æc biÖt khã kh¨n th× cã thÓ ®îc xem xÐt miÔn gi¶m kinh phÝ thùc hiÖn kÜ thuËt hç trî sinh s¶n. ViÖc miÔn gi¶m kinh phÝ thùc hiÖn kÜ thuËt hç trî sinh s¶n ®îc trÝch tõ tiÒn thu mét phÇn viÖn phÝ vµ tõ c¸c nguån tµi trî nh©n ®¹o kh¸c (nÕu cã). TrÎ ra ®êi do thùc hiÖn kÜ thuËt hç trî sinh s¶n ph¶i ®îc sinh ra tõ ngêi mÑ trong cÆp vî chång v« sinh hoÆc ngêi phô n÷ sèng ®éc th©n vµ hä ®îc x¸c ®Þnh lµ cha mÑ do thùc hiÖn kÜ thuËt hç trî sinh s¶n. +)X©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc. PLDS quy ®Þnh vÒ x©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc vµ bÒn v÷ng nh sau: “Nhµ níc cã chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p nh»m lo¹i trõ mäi h×nh thøc ph©n biÖt giíi, ph©n biÖt ®èi xö gi÷a con trai vµ con g¸i, b¶o ®¶m phô n÷ vµ nam giíi cã quyÒn lîi, nghÜa vô nh nhau trong viÖc x©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc vµ bÒn v÷ng”. (Kho¶n 1 ®iÒu 24 PLDS) §ång thêi PLDS quy ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm cña c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh trong viÖc x©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc vµ bÒn v÷ng: “C¸c thµnh viªn trong gia ®×nh cã tr¸ch nhiÖm hç trî nhau trong viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ch¨m sãc søc khoÎ, søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho tõng thµnh viªn” (Kho¶n 4 ®iÒu 24 PLDS). Mét trong nh÷ng biÓu hiÖn cña môc tiªu x©y dùng gia ®×nh lµ c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh ®Òu cã nghÜa vô quan t©m, gióp ®ì nhau, cïng nhau ch¨m lo ®êi sèng chung cña gia ®×nh, ®ãng gãp c«ng søc, tiÒn vµ tµi s¶n ®Ó duy tr× ®êi sèng phï hîp víi thu nhËp, kh¶ n¨ng thùc tÕ cña m×nh. §ång thêi c¸c thµnh viªn gia ®×nh ®îc h17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ëng sù ch¨m sãc gióp ®ì nhau trong sinh ho¹t, häc tËp, lao ®éng, c«ng t¸c vµ ph¸t triÓn toµn diÖn kh¶ n¨ng cña mçi thµnh viªn gia ®×nh. +)KhuyÕn khÝch duy tr× gia ®×nh nhiÒu thÕ hÖ. “Nhµ níc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch duy tr× gia ®×nh nhiÒu thÕ hÖ; më réng c¸c dÞch vô x· héi phï hîp víi c¸c h×nh th¸i gia ®×nh, b¶o ®¶m cho mäi thµnh viªn trong gia ®×nh ®îc hëng c¸c quyÒn lîi vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô”. (Kho¶n 2 ®iÒu 24 PLDS) Gia ®×nh nhiÒu thÕ hÖ bao gåm «ng bµ, bè mÑ, con ch¸u lµ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña gia ®×nh ViÖt Nam, c¸c thÕ hÖ trong gia ®×nh ®· ch¨m sãc, gióp ®ì nhau trong cuéc sèng. HiÖn t¹i vµ t¬ng lai, gia ®×nh nhiÒu thÕ hÖ võa thÓ hiÖn nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña mçi thµnh viªn gia ®×nh võa thÓ hiÖn ®¹o ®øc tèt ®Ñp cña ngêi ViÖt Nam. Kinh nghiÖm c¸c níc trªn thÕ giíi ®· chØ ra r»ng, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®· dÉn tíi xu híng cña gia ®×nh h¹t nh©n vµ nh÷ng ngêi giµ trë nªn sèng ®éc lËp hoÆc sèng tËp trung n¬i dìng l·o. §èi víi níc ta nÕu xu híng nµy diÔn ra th× sÏ kh«ng thuËn lîi, bëi v× ®a sè ngêi giµ níc ta cha cã b¶o hiÓm x· héi, ®iÒu kiÖn sèng, sinh ho¹t cßn rÊt khã kh¨n vµ chñ yÕu vÉn dùa vµo con; bëi v× níc ta cha ®ñ nhµ trÎ, líp mÉu gi¸o cho trÎ em ®Ó vui ch¬i, häc tËp c¶ ngµy; bëi v× truyÒn thèng ®¹o ®øc tèt ®Ñp cña d©n téc ta trong viÖc th¬ng yªu, ®ïm bäc vµ gióp ®ì nhau. V× vËy nhµ níc khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó duy tr× gia ®×nh nhiÒu thÕ hÖ, ®Ó c¸c thÕ hÖ trong gia ®×nh ch¨m sãc, gióp ®ì nhau vÒ mäi mÆt, t¹o ®iÒu kiÖn cho gia ®×nh vµ c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh thùc hiÖn tèt chøc n¨ng vµ x©y dùng gia ®×nh Êm no, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc vµ bÒn v÷ng. +)Tuyªn truyÒn, híng dÉn n©ng cao ®êi sèng gia ®×nh. “C¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm tuyªn truyÒn, t vÊn, gióp ®ì gia ®×nh n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn vµ x©y dùng cuéc sèng no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc vµ bÒn v÷ng”. (Kho¶n 3 ®iÒu 24 PLDS). N§104 quy ®Þnh chi tiÕt viÖc tuyªn truyÒn, híng dÉn gia ®×nh thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè nh sau: “1. Tuyªn truyÒn, híng dÉn, vËn ®éng, gióp ®ì c¸ nh©n, c¸c thµnh viªn gia ®×nh vÒ kiÕn thøc, biÖn ph¸p vµ ph¬ng ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè. §èi víi nh÷ng biÖn ph¸p míi, ph¶i tuyªn truyÒn, hç trî vËt chÊt, tinh thÇn, tæ chøc thö nghiÖm ®Ó c¸ nh©n, c¸c thµnh gia ®×nh hëng øng vµ tham gia thùc hiÖn. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 2. T¨ng cêng tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan, tæ chøc trong c¸c ho¹t ®éng lång ghÐp ch¬ng tr×nh d©n sè, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh víi c¸c ch¬ng tr×nh n©ng cao phóc lîi gia ®×nh, hç trî c¸ nh©n, c¸c thµnh viªn gia ®×nh tham gia dù ¸n c¶i thiÖn ®êi sèng vµ tiÕp cËn c¸c dÞch vô x· héi c¬ b¶n. X©y dùng vµ hoµn thiÖn m« h×nh lång ghÐp ho¹t ®éng d©n sè víi ph¸t triÓn gia ®×nh bÒn v÷ng.” (§iÒu 27 N§104) +)N©ng cao chÊt lîng d©n sè céng ®ång. PLDS quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm n©ng cao chÊt lîng d©n sè céng ®ång: “Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp cã tr¸ch nhiÖm chØ ®¹o, tæ chøc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ, c¸c dÞch vô x· héi, b¶o ®¶m an sinh x· héi nh»m n©ng cao chÊt lîng d©n sè cña céng ®ång trong ph¹m vi ®Þa ph¬ng.” (§iÒu 25 PLDS) N§104 quy ®Þnh chi tiÕt vÒ n©ng cao chÊt lîng d©n sè cña céng ®ång nh sau: “X©y dùng, tæ chøc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch, ch¬ng tr×nh, dù ¸n vÒ søc kháe, dinh dìng, níc s¹ch, vÖ sinh m«i trêng, trËt tù x· héi, x©y dùng nÕp sèng v¨n minh, gia ®×nh v¨n ho¸, t¨ng thu nhËp vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c, gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng d©n sè cña céng ®ång, phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong tõng thêi k×.” (§iÒu 28 N§104) ChÊt lîng d©n sè cña céng ®ång ®îc ph¶n ¸nh vÒ søc khoÎ, dinh dìng, níc s¹ch, vÖ sinh, m«i trêng, gi¸o dôc trËt tù x· héi, gia ®×nh v¨n ho¸, tØ lÖ sinh vµ thu nhËp cña céng ®ång mµ céng ®ång ®ã cã kh¶ n¨ng thÝch øng víi sù ph¸t triÓn vµ m«i trêng x· héi. ViÖc tæ chøc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng d©n sè céng ®ång ®îc th«ng qua sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, nhng ph¶i ®îc tæ chøc thùc hiÖn t¹i ®Þa bµn cña mçi céng ®ång, tæ chøc ®Ó nh©n d©n ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p khoa häc trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, c¸c dÞch vô x· héi c¬ b¶n; t¹o phong trµo thi ®ua x©y dùng nÕp sèng míi; thêng xuyªn kiÓm tra, ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn. b. Ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n. +) T¨ng cêng kh¶ n¨ng vµ c¬ héi tiÕp cËn víi dÞch vô y tÕ M¹ng líi y tÕ ®îc tæ chøc réng kh¾p tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng, c¬ së x·, phêng, th«n b¶n. Cho phÐp ph¸t triÓn c¸c c¬ së y tÕ ngoµi nhµ níc®Ó b¶o ®¶m ngêi d©n khi cã nhu cÇu ch¨m sãc søc khoÎ ®Òu cã thÓ ®Õn ®îc víi c¸c c¬ së y tÕ. Mét hÖ thèng y tÕ ®îc thiÕt lËp bao gåm c¶ phßng bÖnh, ®iÒu dìng, phôc håi, chøc n¨ng, s¶n xuÊt vµ cung øng dîc phÈm, dông cô y tÕ. Sè lîng c¸n bé y tÕ ®îc t¨ng cêng, hÖ thèng c¬ së y tÕ c«ng céng ph¶i ®¶m b¶o cung cÊp dÞch vô y tÕ ë tÊt c¶ c¸c tuyÕn. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 +) B¶o ®¶m c«ng b»ng x· héi trong ch¨m sãc søc khoÎ Cã chÝnh s¸ch hç trî kh¶ n¨ng chi tr¶ cña ngêi d©n ®Ó b¶o ®¶m sù tiÕp cËn cña ngêi d©n víi dÞch vô y tÕ, triÓn khai c¸c ch¬ng tr×nh y tÕ c«ng céng vµ thiÕt lËp chÝnh s¸ch kinh tÕ nh hç trî hoÆc trî cÊp kh«ng thu tiÒn thuèc phßng chèng dÞch, thuèc ch÷a c¸c bÖnh x· héi, c¸c v¾cxin phôc vô tiªm chñng më réng, hç trî phÝ vËn chuyÓn muèi ièt, thuèc tíi vïng nói, vïng s©u, vïng xa vµ cã chÝnh s¸ch cÊp thuèc miÔn phÝ cho ®ång bµo vïng cao, vïng s©u, vïng xa. CÇn ®Èy m¹nh ch¨m sãc søc khoÎ thiÕt yÕu víi c¸c ch¬ng tr×nh phßng bÖnh, gi¸o dôc truyÒn th«ng… +) Cung cÊp, b¶o ®¶m chÊt lîng vµ sè lîng dÞch vô. C¸c ch¬ng tr×nh y tÕ céng ®ång ®îc triÓn khai nh ch¬ng tr×nh tiªm chñng më réng, cung cÊp thuèc thiÕt yÕu, c¸c ch¬ng tr×nh søc khoÎ sinh s¶n, phßng chèng sèt rÐt, bíu cæ, phong, lao, mï, loµ…vµ c¸c chuyªn ngµnh dÞch vô nh kh¸m ch÷a bÖnh, phßng bÖnh, phôc håi chøc n¨ng. NhiÖm vô cña c¸c tuyÕn y tÕ ®îc ph©n ®Þnh phï hîp víi yªu cÇu ch¨m sãc søc khoÎ cña nh©n d©n, trong ®ã tuyÕn huyÖn, x·, th«n b¶n cã nhiÖm vô chñ yÕu lµ thùc hiÖn c«ng t¸c ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu, tuyÕn tØnh lµ tuyÕn ch¨m sãc c¨n b¶n vµ tuyÕn trung ¬ng lµ tuyÕn chuyªn khoa s©u. Bªn c¹nh ®ã Nhµ níc nªn ®Çu t vµ kªu gäi trî gióp quèc tÕ ®Ó n©ng cao chÊt lîng ch¨m sãc y tÕ, c¶i thiÖn t×nh tr¹ng xuèng cÊp vµ l¹c hËu vÒ trang bÞ cho c¸c c¬ së y tÕ. §ång thêi Bé y tÕ cÇn chó träng chÊn chØnh tinh thÇn, th¸i ®é phôc vô vµ quy chÕ chuyªn m«n t¹i c¸c c¬ së y tÕ. +) LuËt ph¸p ho¸, thanh tra, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c quy ph¹m ph¸p luËt ViÖc b¶o ®¶m c«ng b»ng trong ch¨m sãc søc khoÎ cÇn ®îc thÓ chÕ ho¸ thµnh c¸c v¨n b¶n luËt vµ díi luËt. §iÒu nµy sÏ gãp phÇn t¨ng cêng ph¸p chÕ y tÕ, thùc hiÖn luËt b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n. C«ng t¸c thanh tra xÐt khiÕu tè, thanh tra chuyªn ngµnh ®èi víi c¸c khu vùc c«ng vµ hÖ thèng t nh©n ®· gãp phÇn chÊn chØnh c¸c ho¹t ®éng ch¨m sãc søc khoÎ, b¶o ®¶m quyÒn lîi ngêi d©n. C«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra thùc hiÖn chÝnh s¸ch ch¨m sãc søc khoÎ cña nh©n d©n sÏ gãp phÇn thiÕt thùc trong viÖc ®Èy lïi, h¹n chÕ c¸c hiÖn tîng tiªu cùc, híng vµo phôc vô nh©n d©n, n©ng cao chÊt lîng d©n sè ngµy mét tèt h¬n. C¸c chÝnh s¸ch ®Ó ch¨m sãc søc khoÎ, n©ng cao chÊt lîng d©n sè nh»m vµo 3 môc tiªu: Thø nhÊt, gi¶i quyÕt nh÷ng nguyªn nh©n c¨n b¶n g©y ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ, chÊt lîng d©n sè, b»ng c¸ch lµm gi¶m møc ®é cña c¸c yÕu tè nguy c¬ g©y h¹i cho 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan