Tài liệu Tổ chức công tác kế toán quản trị tại công ty tnhh xây dựng dũng tâm luận văn thạc sĩ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG ------------------------ NGUYỄN THỊ MỸ PHƯƠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG DŨNG TÂM LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN ĐỒNG NAI - NĂM 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG  NGUYỄN THỊ MỸ PHƯƠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG DŨNG TÂM Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 60340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS TRẦN PHƯỚC ĐỒNG NAI - NĂM 2014 LỜI CẢM ƠN  Tôi xin chân thành cảm ơn đến PGS. TS. Trần Phước, người đã hướng dẫn tôi chọn đề tài và tận tình góp ý chỉnh sửa bản thảo luận văn của tôi trong suốt quá trình thực hiện. Tôi xin chân thành cảm ơn sự đóng góp quý báu và tận tình của Ban giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm, đặc biệt là Phòng Kế toán đã giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu, thu thập số liệu cũng như cho tôi những ý kiến, nhận xét có giá trị để hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô Trường Đại Học Lạc Hồng đã giảng dạy, dìu dắt và cho tôi những kiến thức, kinh nghiệm quý báu làm nền tảng trong quá trình thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn Gia đình tôi luôn quan tâm khích lệ và hỗ trợ tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn này. Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến quý đồng nghiệp, bạn bè đã chia sẻ, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này. Tác giả luận văn LỜI CAM ĐOAN  Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, khảo sát và dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS.Trần Phước. Các số liệu và những kết quả trong luận văn là trung thực, chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nghiên cứu nào. Tác giả luận văn TÓM TẮT LUẬN VĂN Kế toán quản trị là công cụ giúp các nhà quản lý trong việc hoạch định, kiểm tra, kiểm soát hoạt động kinh doanh của đơn vị và đưa ra các quyết định kinh tế. Để có thể tổ chức công tác kế toán quản trị hiệu quả thì bản thân nó phải phù hợp mô hình tổ chức, trình độ quản lý, phù hợp với cơ chế của nền kinh tế Việt Nam và đảm bảo phù hợp quá trình hội nhập với thế giới, đồng thời phải hài hòa giữa chi phí và lợi ích. Qua khảo sát thực trạng hệ thống kế toán quản trị tại Công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm, tác giả đã thực hiện các mục tiêu nghiên cứu của đề tài: - Hệ thống hoá các lý luận liên quan đến kế toán quản trị. - Đánh giá thực trạng hệ thống kế toán quản trị tại Công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm. - Tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm. Tác giả hy vọng rằng, chúng sẽ có ích trong việc nâng cao chất lượng các thông tin của hệ thống kế toán quản trị đối với việc ra quyết định của các nhà quản lý trong Công ty. MỤC LỤC Trang Lời cảm ơn Lời cam đoan Tóm tắt luận văn Mục lục Danh mục các từ viết tắt Danh mục bảng Danh mục biểu đồ, sơ đồ Danh mục hình ảnh ........................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài: .........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu:...............................................................................................1 3. Các đề tài nghiên cứu trước đây:.............................................................................2 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: ..........................................................................2 5. Phương pháp nghiên cứu:........................................................................................3 6. Kết cấu luận văn: .....................................................................................................3 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ ...................................4 1.1 Khái quát về kế toán quản trị .............................................................................4 1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của kế toán quản trị .................................4 1.1.2 Khái niệm và mục tiêu của kế toán quản trị ...............................................5 1.1.3 Vai trò của kế toán quản trị.........................................................................7 1.1.4 Yêu cầu đối với thông tin kế toán ...............................................................7 1.1.5 Các phương pháp sử dụng trong kế toán quản trị .......................................8 1.2 Nội dung cơ bản của kế toán quản trị ................................................................9 1.2.1 Hệ thống kế toán chi phí và phân tích biến động chi phí .........................10 1.2.1.1 Khái niệm chi phí ...............................................................................10 1.2.1.2 Phân loại chi phí .................................................................................10 1.2.1.3 Đối tượng tập hợp chi phí ..................................................................13 1.2.1.4 Phân tích biến động chi phí ................................................................13 1.2.2 Phân tích mối quan hệ chi phí- khối lượng -lợi nhuận (C-V-P) ...............14 1.2.3 Lập dự toán ngân sách ..............................................................................16 1.2.4 Đánh giá trách nhiệm quản lý ...................................................................17 1.2.5 Thông tin kế toán cho việc ra quyết định .................................................18 1.3 Kế toán quản trị trong doanh nghiệp xây lắp ..................................................19 1.3.1 Đặc điểm hoạt động xây dựng cơ bản ......................................................19 1.3.2 Đặc điểm sản phẩm xây lắp ......................................................................19 1.3.3 Chi phí và giá thành công trìnhtrong doanh nghiệp xây lắp .....................20 1.3.3.1 Đặc điểm chi phí trong doanh nghiệp xây lắp ...................................21 1.3.3.2 Phân loại giá thành trong doanh nghiệp xây lắp ................................22 1.3.3.3 Mối quan hệ giữa chi phí và giá thành trong DN xây lắp ..................24 1.3.4 Dự toán công trình trong Doanh nghiệp xây lắp ......................................25 1.3.5 Tổ chức kiểm tra và đánh giá thực hiện chi phí của các bộ phận .............26 1.3.6 Phân tích thông tin thích hợp cho việc ra quyết định ngắn hạn ...............26 1.3.7 Tổ chức mô hình kế toán phục vụ kế toán quản trị ..................................26 Kết luận chương 1 .....................................................................................................27 Chương 2: THỰC TRẠNG HỆ THỐNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG DŨNG TÂM...................................................................28 2.1 Giới thiệu về Công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm .......................................28 2.2.1 Quá trình hình thành và phát triển công ty ...............................................28 2.1.2 Nhiệm vụ hoạt động: ................................................................................32 2.1.3 Đặc điểm tổ chức quản lý và qui trình sản xuất của công ty ....................33 2.1.4 Bộ máy quản lý tại công ty: ......................................................................36 2.2 Khảo sát thực trạng công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm ..............................................................................................................38 2.2.1 Mục tiêu và phương pháp khảo sát ...........................................................38 2.2.2 Kết quả khảo sát .......................................................................................38 2.2.2.1 Thực trạng về tình hình nhân sự tại công ty ......................................38 2.2.2.2 Thực trạng về công việc kế toán hiện hữu tại công ty .......................45 TNHH Xây dựng Dũng Tâm .........................................................................55 Dũng Tâm ..............................................................................................................57 .....................................................................................57 ..........................................................................................57 Kết luận chương 2 .....................................................................................................59 Chương 3: TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG DŨNG TÂM .........................................................................60 3.1 Quan điểm về tổ chức hệ thống kế toán quản trị tại công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm ..............................................................................................................60 3.1.1 Phù hợp với tình hình tổ chức quản lý của công ty: .................................60 3.1.2 Phù hợp với yêu cầu về trình độ quản lý của công ty: ..............................61 3.1.3 Tính phù hợp và hài hòa giữa chi phí và lợi ích: ......................................61 3.1.4 ...............61 Dũng Tâm ..............................................................................................................62 3.2.1 rị: ..............................................62 3.2.2 ......................................................................63 3.2.3 ...............................................................................67 3.2.3.1 ..............................................................................67 3.2.3.2 ............................................................................68 nhiệm tại công ty: ..................................71 - Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán quản trị: ..............................................................................................................71 Kết luận chương 3 .....................................................................................................73 KẾT LUẬN CHUNG ..............................................................................................74 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt STT Viết đầy đủ 1 BLĐ Ban lãnh đạo 2 CBCNV Cán bộ công nhân viên 3 HMCT Hạng mục công trình 4 KTQT Kế toán quản trị 5 KTTC Kế toán tài chính 6 NVL Nguyên vật liệu 7 SXKD Sản xuất kinh doanh 8 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 9 TS Tài sản 10 XDCB Xây dựng cơ bản DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 2.1: Một số công trình Công ty TNHH XD Dũng Tâm đang thực hiện ......... 29 Bảng 2.2: Bảng tổng hợp kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty trong 3 năm qua ( Từ 2011 đến 2013) ......................................................................... 30 Bảng 2.3: Giới tính ................................................................................................... 38 Bảng 2.4: Độ tuổi ..................................................................................................... 39 Bảng 2.5: Thời gian làm việc tại công ty ................................................................. 40 Bảng 2.6: Trình độ chuyên môn tại công ty ............................................................. 42 Bảng 2.7: Chuyên ngành đào tạo ............................................................................. 43 Bảng 2.8: Sự hiểu biết về môn kế toán quản trị ....................................................... 44 Bảng 2.9: Số liệu báo cáo kế toán hiện tại ............................................................... 45 Bảng 2.10: Hệ thống thông tin kế toán hiện tại của công ty .................................... 45 Bảng 2.11: KTQT là việc thu thập xử lý phân tích và cung cấp thông tin ............. 45 Bảng 2.12: Tổ chức bộ phận kế toán quản trị tại công ty ........................................ 46 Bảng 2.13: Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh theo tiêu chí ứng xử .................. 49 Bảng 2.14: Kế hoạch chi phí hay dự toán chi phí sản xuất ...................................... 50 Bảng 2.15: Kế hoạch giá thành sản phẩm hay giá thành dự toán ............................ 51 Bảng 2.16: Kế hoạch tài chính hay Dự toán bảng CĐKT, báo cáo KQKD, lưu chuyển tiền tệ ......................................................................................... 51 Bảng 2.17: Công tác phân tích tình hình kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh công ty hàng năm .................................................................................. 52 Bảng 2.18: Tổ chức các trung tâm trách nhiệm riêng biệt ....................................... 53 Bảng 2.19: Phân tích điểm hòa vốn, phân tích chi phí - khối lượng - lợi nhuận ..... 53 Bảng 2.20: Hệ thống tin học phục vụ trong việc quản trị công ty ........................... 54 Bảng 2.21: Khảo sát về sự cần thiết hoàn thiện công việc kế toán tại công ty ........ 56 Bảng 3.1: Phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí ....................................... 64 Bảng 3.2: Xây dựng hệ thống tài khoản chi phí ....................................................... 66 Bảng 3.3: Báo cáo thực hiện chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ................................ 69 DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Trang Biểu đồ: Biểu đồ 2.1: Giới tính.................................................................................... 39 Biểu đồ 2.2: Độ tuổi ...................................................................................... 40 Biểu đồ 2.3: Thời gian làm việc tại công ty .................................................. 41 Biểu đồ 2.4: Trình độ chuyên môn ............................................................... 42 Biểu đồ 2.5: Chuyên ngành đào tạo .............................................................. 43 Biểu đồ 2.6: Sự hiểu biết về môn kế toán quản trị ........................................ 44 Sơ đồ : Sơ đồ 2.1: Khái quát qui trình sản xuất sản phẩm ........................................ 35 Sơ đồ 2.2: Tổ chức bộ máy quản lý .............................................................. 37 Sơ đồ 2.3: Tổ chức bộ máy kế toán .............................................................. 47 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Kế toán quản trị đóng vai trò rất quan trọng trong việc quản lý công ty.Thông qua việc cung cấp thông tin, kế toán quản trị giúp các nhà quản lý trong việc hoạch định, kiểm tra, kiểm soát hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị và đưa ra các quyết định kinh tế. Có thể nói, chính chất lượng và hiệu quả của công tác kế toán quản trị ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả quản lý, điều hành tổ chức để đạt được các mục tiêu đã đề ra. Trải qua quá trình hội nhập và cạnh tranh khốc liệt như hiện nay, các công ty xây dựng đang đứng trước nhiều cơ hội nhưng cũng gặp không ít khó khăn, thách thức trong việc khẳng định và phát triển thương hiệu nhất là đối với các công ty xây dựng tư nhân. Nghiên cứu và tổ chức công tác kế toán quản trị vào doanh nghiệp là việc hết sức cần thiết và đáng được quan tâm, đó là vấn đề cần thiết cho việc tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp, đặt biệt là các công ty xây dựng đang trên đà phát triển. Trong điều kiện kinh tế thị trường, bằng sự nổ lực của bản thân, Công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm trong 10 năm qua, đã không ngừng phát triển, mở rộng phạm vi hoạt động, tạo được uy tín với khách hàng và có thị trường ổn định, góp phần rất lớn vào ngành xây dựng trong nước. Tuy nhiên hiện nay công tác kế toán quản trị tại công ty vẫn chưa được quan tâm và thực hiện đúng mức, hầu hết công tác kế toán chỉ tập trung vào kế toán tài chính. “ Tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm” là vấn đề hết sức cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và đổi mới công tác kế toán tại doanh nghiệp. 2. Mục tiêu nghiên cứu: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán quản trị - Kế toán quản trị trong doanh nghiệp xây lắp - Khảo sát và đánh giá thực trạng hệ thống kế toán nói chung và kế toán quản trị nói riêng tại công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm. - Tổ chức công tác kế toán quản trị tại công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm và một số kiến nghị để công ty triển khai thực hiện. 2 3. Các đề tài nghiên cứu trước đây: Đã có những nghiên cứu của một số tác giả về công tác kế toán quản trị cho từng loại hình tổ chức, doanh nghiệp cụ thể: 1. Trần Thanh Thúy Ngọc (2010), Tổ chức kế toán quản trị tại trường Cao đẳng Kinh tế TP HCM, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học Kinh tế TPHCM. 2. Bùi Thị Hoàng Yến (2013), Tổ chức hệ thống kế toán quản trị tại các trường Cao đẳng Công lập trên địa bàn TPHCM, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học Kinh tế TPHCM. 3. Trần Kim Tuyến (2009), Tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công ty Cổ phần Nam Việt, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học Kinh tế TPHCM. 4. Trần Thị Minh Hải (2013), Ứng dụng kế toán quản trị tại trường Cao đẳngKinh tế - Kỹ thuật Lâm Đồng, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học Kinh tế TPHCM. 5. Phan Văn Út (2004), Xây dựng hệ thống kế toán quản trị tại các doanh nghiệp chế biến gỗ ở tỉnh Bình Dương, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học Kinh tế TPHCM. Hầu hết các đề tài đã nghiên cứu , đưa ra các giải pháp tổ chức, ứng dụng công tác kế toán quản trị hữu ích tại đơn vị của mình, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài chính cũng như chất lượng công việc cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, theo cá nhân tôi cho đến nay vẫn chưa có đề tài nào nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán quản trị áp dụng tại các doanh nghiệp xây lắp. dựng Dũng Tâm” nhằm nâng cao hiệu quả hoạt 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu: đề tài nguyên cứu về hệ thống kế toán – kế toán quản trị nói chung và kế toán quản trị tại một doanh nghiệp cụ thể nói riêng. - Phạm vi nghiên cứu: nội dung kế toán quản trị áp dụng cụ thể tại Công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm như kế toán quản trị chi phí; mối quan hệ 3 giữa chi phí - khối lượng - lợi nhuận (CPV); kế toán trách nhiệm; lập dự toán và thông tin cho việc ra quyết định . 5. Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện đề tài này, tác giả đã sử dụng chủ yếu các phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp luận nghiên cứu: Dựa vào lý thuyết kế toán quản trị để rút ra những lý luận nền tảng cho việc khảo sát và đánh giá thực tiễn kế toán quản trị tại một DN cụ thể; - Sử dụng 2 phương pháp: + Nghiên cứu định lượng: Phiếu khảo sát và sử dụng phần mềm Excel để thống kê mô tả số liệu nhằm chứng minh vấn đề cần giải quyết; + Nghiên cứu định tính: Quan sát mô tả, phỏng vấn phân tích đánh giá và nội suy để đưa ra những nhận xét và kết luận. Những đóng góp của luận văn: - Về lý luận , tổng hợp những cơ sở luận cần thiết để tổ chức kế toán quản trị , nêu lên tầm quan trọng cũng như vai trò của kế toán quản trị trong doanh nghiệp - . Về thực tiễn, đề xuất giải pháp tổ chức công tác kế toán quản trị tại doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, giúp cho doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả hơn đồng thời cung cấp thông tin cho nhà lãnh đạo đưa ra những quyết định đúng đắn trong việc điều hành DN của mình. 6. Kết cấu luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn gồm 3 phần chính sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán quản trị. Chương 2: Thực trạng hệ thống kế toán quản trị tại công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm. Chương 3: Tổ chức công tác kế toán quản trị tại công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm. 4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ 1.1 Khái quát về kế toán quản trị 1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của kế toán quản trị Trên thế giới Kế toán quản trị bắt nguồn từ kế toán chi phí, xuất hiện từ khoảng năm 1850 trong ngành dệt và ngành đường sắt ở Mỹ. Lúc bấy giờ kế toán chi phí có nhiệm vụ cung cấp các thông tin về chi phí để phục vụ cho việc kiểm soát và lập kế hoạch nội bộ (internal planning and control). Sau đó kế toán chi phí phát triển mạnh mẽ trong các ngành: thuốc lá, hoá chất…và trở thành một công cụ quản lý hữu hiệu. Kế toán chi phí càng trở nên quan trọng hơn cùng với quá trình phát triển kinh tế và giao thương ngày một mở rộng trên thế giới.Tuy nhiên, nhu cầu quản lý ngày càng đòi hỏi phải có những công cụ quản lý hiệu quả hơn, từ đó thúc đẩy sự đổi mới của kế toán chi phí. Kế toán quản trị ra đời từ nền tảng là kế toán chi phí truyền thống, cộng với những thay đổi nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu quản lý (Robert S.Kaplan và Anthony A.Atkinson, 2003). Vào những năm 1960, tài liệu chính thức đầu tiên về kế toán quản trị được áp dụng dụng cho những mô hình định lượng trong nhiều vấn đề kiểm soát và lập kế hoạch như: phân tích hồi quy, phương trình tuyến tính và không tuyến tính, lý thuyết xác suất, lý thuyết ra quyết định... Bước sang thập kỷ 70 – 80, kế toán quản trị phát triển mạnh mẽ trên thế giới, đặc biệt là ở Mỹ. Các kỹ thuật mới được áp dụng như: xác định dịnh phí, biến phí, dự toán lợi nhuận, dự đoán tiêu thụ, phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận (Cost - Volume - Profit, viết tắt: CVP), các quyết định nên tiếp tục sản xuất hay nên mua ngoài, phân bổ chi phí cho sản phẩm, phân tích nguyên nhân sai lệch chi phí thực tế so với chi phí kế hoạch. Trình độ quản trị ngày càng được nâng cao, do đó kế toán quản trị cũng phải được không ngừng đổi mới. Gần đây có một số công cụ mới được nghiên cứu và đưa vào ứng dụng, tuy nhiên các kỹ thuật, công cụ truyền 5 thống của kế toán quản trị vẫn còn phát huy tác dụng và đang được đông đảo các doanh nghiệp áp dụng vào quá trình quản lý của mình. Tại Việt Nam Về phương diện từ ngữ chuyên môn, kế toán quản trị chỉ được biết đến đến vào đầu những năm 1990 do một số cán bộ nghiên cứu lĩnh hội từ những chuyến đi công tác và học tập ở nước ngoài. Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những trường đưa kế toán quản trị vào giảng dạy sớm nhất. Và cũng từ đây kế toán quản trị lan tỏa đến các doanh nghiệp theo những sinh viên ra trường hàng năm. Việc ứng dụng kế toán quản trị vào thực tế bước đầu gặt hái được những kết quả đáng khích lệ. Về phương diện pháp lý, kế toán quản trị chỉ được định nghĩa chính thức trong luật kế toán ban hành ngày 17/06/2003. Đây là lần đầu tiên kế toán quản trị được chính thức thừa nhận. Mặc dù ra đời khá muộn so với các nước có nền kinh tế phát triển, nhưng kế toán quản trị ở Việt Nam lại có những thuận lợi nhất định trong quá trình phát triển của mình. Do ra đời muộn hơn, kế toán quản trị ở Việt Nam có cơ sở tiếp cận và ứng dụng các kỹ thuật đã được áp dụng thành công ở nhiều nước (Phạm Văn Dược, 2008). Kinh tế Việt Nam vận hành một thời gian dài theo chỉ tiêu, theo pháp lệnh, cán bộ quen làm việc theo qui định, làm để báo cáo cho người khác. Do đó họ cảm thấy lúng túng khi làm công việc mà chưa ai quy định, hướng dẫn hoặc chưa ai tạo ra một khuôn mẫu để áp dụng. Nếu không khắc phục được sự kiềm hãm đó, không có cách tạo ta sức bật thì kế toán quản trị còn phải mất nhiều thời gian để có thể trở thành một công cụ quản lý doanh nghiệp hiệu quả tại Việt Nam. 1.1.2 Khái niệm và mục tiêu của kế toán quản trị Có rất nhiều khái niệm khác nhau về kế toán quản trị, sau đây là một số khái niệm về kế toán quản trị: Theo Viện kế toán viên quản trị Hoa Kỳ: “Kế toán quản trị là quá trình nhận diện, đo lường, tổng hợp, phân tích, diễn giải và truyền đạt thông tin trong quá trình thực hiện các mục đích của tổ chức. Kế toán là một bộ phận thống nhất 6 trong quá trình quản lý, và nhân viên kế toán quản trị là những đối tác chiến lược quan trọng trong đội ngũ quản lý của tổ chức” . Theo Liên đoàn Kế toán Quốc tế công bố trong tài liệu tổng kết các khái niệm kế toán quản trị trên thế giới (2008): “Kế toán quản trị được xem như là một quy trình định dạng, kiểm soát, đo lường, tổng hợp, phân tích, trình bày, giải thích và truyền đạt thông tin tài chính, thông tin phi tài chính liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp cho những nhà quản trị thực hiện hoạch định, đánh giá, kiểm soát, điều hành hoạt động tổ chức nhằm đảm bảosử dụng có trách nhiệm, hiệu quả nguồn lực kinh tế của doanh nghiệp” Trong cuốn “managerial accounting” xuất bản lần thứ bảy của tác giả Ray H.Garrison (2009): “Kế toán quản trị liên quan đến việc cung cấp thông tin cho các nhà quản lý bên trong tổ chức, những người quản lý và điều hành hoạt động của tổ chức. Kế toán quản trị có thể tương phản với kế toán tài chính, liên quan đến việc cung cấp thông tin cho cổ đông, chủ nợ và những người khác bên ngoài tổ chức”. Trong cuốn “Advanced management accounting” xuất bản lần thứ ba của tác giả Robert S.Kaplan và Anthony A.Atkinson (2003), kế toán quản trị được định nghĩa như sau: “Hệ thống kế toán quản trị đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin cho các nhà quản lý trong một tổ chức để họ lập kế hoạch và kiểm soát hoạt động của mình”. Theo Luật kế toán của Việt Nam (2003) thì: “Kế toán quản trị là việc thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính theo yêu cầu quản trị và quyết định kinh tế, tài chính trong nội bộ đơn vị kế toán”. Thông qua các khái niệm trên, mục tiêu cơ bản của kế toán quản trị là cung cấp thông tin tài chính và phi tài chính cho các nhà quản lý công ty. Tùy theo yêu cầu của nhà quản lý, kế toán quản trị sẽ cung cấp các dạng thông tin khác nhau. Tuy nhiên chung qui lại thông tin kế toán quản trị cung cấp giúp nhà quản lý thực hiện các công việc sau:  Lập kế hoạch ngắn hạn và dài hạn.  Tổ chức, điều hành và kiểm soát hiệu quả hoạt động và trách nhiệm quản lý của tất cả các bộ phận trong tổ chức. 7  Ra các quyết định kinh tế đúng đắn. 1.1.3 Vai trò của kế toán quản trị Hàng ngày các nhà quản lý phải ra hàng loạt các quyết định trong việc điều hành các hoạt động của công ty. Có nhiều nguồn thông tin cung cấp từ các bộ phận khác nhau trong công ty phục vụ cho quá trình ra quyết định của nhà quản lý. Một trong những nguồn thông tin đóng vai trò quan trọng, giúp các nhà quản lý ra các quyết định đúng đắn đó là thông tin kế toán quản trị. Vai trò của kế toán quản trị đối với hoạt động quản lý được thể hiện như sau: Cung cấp thông tin cho quá trình lập kế hoạch: thông tin trong dự toán ngân sách sẽ giúp các nhà quản trị lập kế hoạch và kiểm soát việc thực hiện kế hoạch. Cung cấp thông tin cho quá trình tổ chức và điều hành hoạt động của công ty: kế toán quản trị sẽ cung cấp thông tin kịp thời về các mặt hoạt động của công ty, để nhà quản lý xem xét và ra các quyết định đúng đắn trong quá trình tổ chức và điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh phù hợp với các mục tiêu đã đề ra. Cung cấp thông tin cho quá trình kiểm soát: kế toán quản trị sẽ cung cấp các thông tin về tình hình thực hiện kế hoạch, các hoạt động bất thường…, từ đó giúp các nhà quản trị thấy được những vấn đề cần điều chỉnh, thay đổi nhằm hướng hoạt của tổ chức theo đúng mục tiêu đã đề ra. Cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định: ra quyết định là chức năngcơ bản nhất của nhà quản trị. Ra quyết định chính là lựa chọn phương án thích hợp nhất. Để có được quyết định đúng đắn kịp thời phải có thông tin nhanh chóng, phù hợp, chính xác đó chính là thông tin của kế toán quản trị. Tóm lại kế toán quản trị có vai trò như là công cụ phục vụ cho việc hoạch định, kiểm tra đánh giá tình hình thực hiện các mục tiêu, các quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, từ đó có những quyết định hợp lý để điều hành hoạt động ngày càng đạt hiệu quả hơn. 1.1.4 Yêu cầu đối với thông tin kế toán Thông tin KTQT là một trong những nguồn thông tin ban đầu của quá trình ra quyết định và kiểm tra trong tổ chức , có tác dụng giúp các nhà quản 8 trị các cấp trong tổ chức có những quyết định tốt hơn, qua đó cải tiến kết quả chung của tổ chức.Thông tin KTQT là các số liệu tài chính và số liệu vật chất về các mặt hoạt động, các quá trình, các đơn vị kinh doanh, các loại sản phẩm, dịch vụ, khách hàng… của một tổ chức, một hoạt động hay của một bộ phận ở kỳ hiện hành. Tùy theo chức năng, nhiệm vụ của từng thành viên trong tổ chức mà KTQT sẽ thiết kế và cung cấp thông tin phù hợp. Thông tin KTQT được xây dựng theo nhu cầu của người sử dụng thông tin. Do đó để thông tin có chất lượng thì thông tin phải thỏa mãn các yêu cầu sau: Thích hợp Đầy đủ Tương đối chính xác Rõ ràng Được người sử dụng tin tưởng Được gửi cho đúng người Đảm bảo tính thời gian Chi phí để có phải thấp hơn giá trị của lợi ích mang lại. 1.1.5 Các phương pháp sử dụng trong kế toán quản trị Cũng giống như kế toán tài chính, kế toán quản trị sử dụng bốn phương pháp sau: - Phương pháp chứng từ kế toán: do đặc điểm riêng của kế toán quản trị nên ngoài việc sử dụng các chứng từ theo qui định, kế toán quản trị còn sử dụng nhiều chứng từ nội bộ khác để phục vụ cho việc thu thập, phân loại, xử lý thông tin nhằm cung cấp thông tin đáp ứng cho yêu cầu quản lý công ty. - Phương pháp tài khoản: để phục vụ cho yêu cầu cung cấp thông tin, phục vụ cho yêu cầu quản lý nội bộ tại công ty, kế toán quản trị phải thiết kế một hệ thống tài khoản chi tiết phù hợp với đặc điểm, qui mô hoạt động và yêu cầu quản lý tại công ty. - Phương pháp tính giá: bên cạnh việc cung cấp thông tin phục vụ cho yêu cầu quản lý nội bộ, kế toán quản trị còn cung cấp thông tin về chi phí, 9 giá thành cho kế toán tài chính để lập các báo cáo tài chính cung cấp cho các bộ phận bên ngoài. Vì thế, ngoài những phương pháp tính giá đáp ứng yêu cầu cung cấp thông tin trong nội bộ, kế toán quản trị còn phải tuân thủ những nguyên tắc tính giá các yếu tố đầu vào, đầu ra theo các chuẩn mực kế toán hiện hành nhằm đảm bảo được tính trung thực, hợp lý của thông tin trên báo cáo tài chính. - Phương pháp tổng hợp cân đối: phương pháp tổng hợp cân đối được vận dụng trong kế toán quản trị thông qua việc xây dựng các chỉ tiêu trên hệ thống báo cáo kế toán quản trị phải đảm bảo tính tổng hợp và cân đối. - Ngoài ra do đặc thù của kế toán quản trị là cung cấp thông tin cho nhà quản lý, nên kế toán quản trị còn sử dụng thêm những phương pháp như:  Phương pháp toán học: kế toán quản trị sử dụng phương pháp này thông qua việc trình bày thông tin dưới dạng hàm số, phương trình, đồ thị…để xử lý thông tin phục vụ cho việc ra quyết định.  Phương pháp phân tích chênh lệch: để phục vụ cho công tác kế toán quản trị, kế toán còn sử dụng phương pháp phân tích chênh lệch thông qua việc sử dụng phương pháp so sánh.  Ngoài ra, để phân tích ảnh hưởng của các nhân tố đến đối tượng phân tích, kế toán quản trị còn sử dụng phương pháp thay thế liên hoàn. 1.2 Nội dung cơ bản của kế toán quản trị Nội dung của kế toán quản trị là tổng hợp tất cả các mặt, các yếu tố cấu thành nên kế toán quản trị, thể hiện kết quả của công việc kế toán quản trị; và phương pháp kỹ thuật kế toán quản trị là phương tiện để đạt được nội dung kế toán quản trị. Kế toán quản trị bao gồm các nội dung sau:  Hệ thống kế toán chi phí và phân tích biến động chi phí  Phân tích mối quan hệ chi phí - khối lượng - lợi nhuận (C-P-V)  Lập dự toán ngân sách  Đánh giá trách nhiệm quản lý  Thông tin kế toán cho việc ra quyết định