Môc lôc:
Lêi më ®Çu
1
PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n hµng tån kho
trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay.
3
I.
C¬ së lý luËn chung vÒ hµng tån kho.
3
1. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña hµng tån kho.
3
2. C¸c lo¹i hµng tån kho.
3
3. Yªu cÇu vµ nhiÖm vô kÕ to¸n hµng tån kho.
4
II.
5
Tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho.
1. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho.
5
2. Gi¸ gèc hµng tån kho.
5
3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho.
6
4. TrÞ gi¸ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc vµ lËp dù phßng.
7
5. Ghi nhËn chi phÝ.
7
6. Tr×nh bµy B¸o c¸o tµi chÝnh.
8
PhÇn II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho trong
c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay.
9
I.
9
Tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho.
1. Tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho.
9
2. Tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n hµng tån kho.
9
3. Tæ chøc tµi kho¶n chi tiÕt hµng tån kho.
10
4. Tæ chøc sæ kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho.
10
5. Tæ chøc b¸o c¸o kÕ to¸n hµng tån kho.
11
6. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho.
12
II.
12
Ph¬ng ph¸o kÕ to¸n hµng tån kho.
1. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho.
12
2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho.
15
3. KÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
16
4. Ghi nhËn chi phÝ
17
1
5. ¶nh hëng cña kÕ to¸n hµng tån kho ®Õn chØ tiªu trªn B¸o
c¸o tµi chÝnh.
18
PhÇn III. Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n
hµng tån kho trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay.
20
1. VÒ ph¹m vi cña chØ tiªu hµng tån kho.
20
2. VÒ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho.
20
3. VÒ hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n hµng tån kho.
21
4. VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n kÕ to¸n hµng tån kho.
24
5. VÒ chÕ ®é trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
24
KÕt luËn.
26
2
Lêi më ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng ph¶i x¸c
lËp ®îc vÞ trÝ cña m×nh mµ cßn ph¶i kh«ng ngõng ph¶i v¬n lªn ®Ó kh¼ng
®Þnh sù tån t¹i ë vÞ trÝ ®ã vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n. Sù hiÖn diÖn cña
doanh nghiÖp ®ã kh«ng ph¶i bÊt biÕn. VËy lµm sao ®Ó cã thÓ t¹o dùng cho
m×nh mét t thÕ v÷ng ch·i tríc phong ba, thö th¸ch cña quy luËt c¹nh tranh
®«i khi lµ nghiÖt ng· cña c¬ chÕ thÞ trêng? Ph¶i ch¨ng doanh nghiÖp cø ®¶m
b¶o chÊt lîng s¶n phÈm lµ cã thÓ thu hót, gi÷ ch©n kh¸ch hµng, tõ ®ã mµ
ph¸t triÓn?
C©u tr¶ lêi kh«ng ph¶i lµ nh vËy v× trong nh÷ng ®iÒu kiÖn réng më cña
nÒn kinh tÕ thÞ trêng, mét lo¹i s¶n phÈm ®©u ph¶i chØ do mét doanh nghiÖp
cung cÊp. Nh»m lµm cho s¶n phÈm cña doanh nghiÖp phï hîp víi nhu cÇu thÞ
trêng, c¸c nhµ cung cÊp ®Òu ra søc t×m tßi, nghiªn cøu, ¸p dông nh÷ng tiÕn
bé khoa häc kü thuËt ®Ó ra m¾t nh÷ng thÕ hÖ s¶n phÈm ngµy cµng u viÖt h¬n.
Tr¶ lêi cho c©u hái“ Tån t¹i hay kh«ng tån t¹i?”, mçi doanh nghiÖp ph¶i gi¶i
quyÕt rÊt nhiÒu vÊn ®Ò kh¸c bªn c¹nh viÖc kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng
s¶n phÈm trong ®ã vÊn ®Ò tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng viÖc
tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n hµng tån kho: ®óng, ®ñ vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸
thµnh lµ mét gi¶i ph¸p Ýt tèn kÐm mµ rÊt hiÖu qu¶.
ý thøc ®îc t¸c dông to lín cña viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó t¹o ra
lîi thÕ trong c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp lu«n c¶i tiÕn c«ng t¸c kÕ to¸n phï
hîp víi c¬ chÕ qu¶n lý cña Nhµ níc trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng,
ChÕ ®é KÕ to¸n ViÖt Nam hiÖn hµnh, ChuÈn mùc KÕ to¸n ViÖt Nam nãi riªng
vµ ChuÈn mùc KÕ to¸n Quèc tÕ nãi chung. §Ó c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, kÕ
to¸n hµng tån kho nãi riªng ttrë thµnh c«ng cô h÷u hiÖu h¬n trong viÖc t¹o
qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh hiÖu qu¶ ®em l¹i lîi nhuËn cho doanh nghiÖp,
cÇn ®i s©u nghiªn cøu mét c¸ch cô thÓ ®Ó t×m ra nh÷ng u ®iÓm ®Ó ph¸t huy
vµ nh÷ng bÊt cËp, víng m¾c ®Ó kiÕn nghÞ ®ång thêi ®a ra nh÷ng ph¬ng
3
híng, gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m x©y dùng hoµn thiÖn ChÕ ®é KÕ to¸n vµ ChuÈn
mùc KÕ to¸n ViÖt Nam víi môc ®Ých ph¸t huy h¬n n÷a t¸c dông vai trß cña kÕ
to¸n. §ång thêi trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu Êy còg chÝnh lµ qu¸ tr×nh em ®îc
tiÕp cËn víi thùc tiÔn c«ng viÖc kÕ to¸n, gióp em n©ng cao kiÕn thøc vµ
nghiÖp vô kÕ to¸n cña m×nh.
XuÊt ph¸t tõ lý luËn vµ thùc tiÔn nh vËy, em ®· chän ®Ò tµi: “ Tæ chøc
c«ng t¸c kÕ to¸n hµng tån kho trong c¸c Doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay”
cho ®Ò ¸n m«n häc cña m×nh.
Néi dung ®Ò ¸n m«n häc gåm nh÷ng phÇn sau:
PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho
trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay.
PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n hµng tån kho
trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay.
PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ
to¸n hµng tån kho trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay.
Trong mét kho¶ng thêi gian h¹n chÕ vµ kiÕn thøc vÒ nghiÖp vô kÕ to¸n
cßn h¹n hÑp, ch¾c r»ng ®Ò ¸n m«n häc cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu
sãt. Em rÊt mong ®îc sù gãp ý phª b×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o.
§Ó hoµn thµnh tèt ®Ò ¸n m«n häc em ®· ®îc c« gi¸o §Æng Thuý H»ng
híng dÉn vµ gióp ®ì tËn t×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
Sinh viªn thùc hiÖn:
NguyÔn ThÞ Ph¬ng Thu
4
PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho
trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay.
I. C¬ së lý luËn chung vÒ hµng tån kho.
1. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña hµng tån kho.
Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi mét c¸ch
cã ý thøc, cã môc ®Ých c¸c yÕu tè ®Çu vµo, s¶n xuÊt t¹o ra c¸c s¶n phÈm nhÊt
®Þnh. §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ngêi s¶n xuÊt ph¶i bá ra chi phÝ vÒ
thï lao lao ®éng, t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng hay nãi c¸ch kh¸c
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lµ qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹nh mua, dù tr÷, s¶n xuÊt
vµ tiªu thô c¸c yÕu tè ®Çu vµo nãi trªn. §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i
®¶m b¶o viÖc cung cÊp vËt t ®Çy ®ñ kÞp thêi c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, ®ã
lµ ®èi tîng lao ®éng cÊu thµnh thùc thÓ s¶n phÈm. §èi víi doanh nghiÖp
th¬ng m¹i ph¶i ®¶m b¶o mua, dù tr÷ hµng ho¸ hîp lý c¶ vÒ sè lîng, chÊt
lîng vµ gi¸ trÞ. C¸c yÕu tè ®Çu vµo: vËt t, hµng ho¸ tham gia phôc vô cho
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc gäi chung lµ hµng tån kho.
§èi víi kÕ to¸n: “ Hµng tån kho lµ chØ tiªu tæng hîp ph¶n ¸nh trÞ gi¸ c¸c
lo¹i tµi s¶n dù tr÷ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp (sau
khi ®· trõ dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho) ®Õn thêi ®iÓm b¸o c¸o”.
Nh vËy kh¸i niÖm hµng tån kho theo quan ®iÓm cña kÕ to¸n ph¶i lµ
nh÷ng tµi s¶n:
- §îc gi÷ ®Ó b¸n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh b×nh thêng.
- §ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.
- Nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô ®Ó sö dông trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc cung cÊp dÞch vô.
§ång thêi gi¸ trÞ cña chóng ph¶i lµ gi¸ trÞ khi tr×nh bµy trªn B¸o c¸o tµi
chÝnh, lµ gi¸ trÞ cña hµng tån kho hiÖn cã t¹i thêi ®iÓm lËp B¸o c¸o tµi chÝnh.
2. C¸c lo¹i hµng tån kho.
Theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh ë ViÖt Nam hµng tån kho
bao gåm:
5
- Hµng ho¸ mua vÒ ®Ó b¸n bao gåm:
Hµng ho¸ tån kho, hµng mua ®ang ®i trªn ®êng, hµng göi b¸n, hµng
ho¸ göi ®i gia c«ng chÕ biÕn
- Thµnh phÈm tån kho vµ thµnh phÈm göi ®i b¸n.
- Nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô tån kho, göi ®i gia c«ng chÕ biÕn vµ
®· mua ®ang ®i trªn ®êng.
- S¶n phÈm dë dang bao gåm: s¶n phÈm cha hoµn thµnh, s¶n phÈm hoµn
thµnh cha lµm thñ tôc nhËp kho.
- Chi phÝ dÞch vô dë dang.
3. Yªu cÇu vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n hµng tån kho.
KÕ to¸n hµng tån kho lµ qu¸ tr×nh theo dâi vµ ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ
t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c ®èi tîng kÕ to¸n thuéc nhãm hµng tån kho:
nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, hµng mua ®ang ®i trªn ®êng, hµng
ho¸ vµ hµng göi ®i b¸n. Muèn theo dâi, ph¶n ¸nh kÞp thêi sè hiÖn cã vµ t×nh
h×nh biÕn ®éng cña hµng tån kho l¹i ph¶i dùa trªn c¬ së xem xÐt tÝnh chÝnh
x¸c cña viÖc lu©n chuyÓn hµng tån kho, ®ång thêi tÝnh to¸n ®óng vµ ®ñ trÞ gi¸
vèn hµng tån kho nhËp, xuÊt, tiªu thô theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh gióp doanh
nghiÖp x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ tµi chÝnh, tr¸nh l·i gi¶, lç thËt. §iÒu nµy cã
ý nghÜa hÕt søc quan träng vµ thiÕt thùc ®èi víi viÖc t¨ng cêng, c¶i tiÕn c«ng
t¸c qu¶n lý ®«i víi hµng tån kho ë tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp nãi riªng vµ
qu¶n lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp nãi chung.
§Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý hµng tån kho kÞp thêi cung cÊp th«ng
tin cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp, kÕ to¸n hµng tån kho cÇn thùc hiÖn tèt
c¸c nhiÖm vô sau:
- Ghi chÐp vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh lu©n
chuyÓn cña vËt t, hµng ho¸ c¶ vÒ gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt. TÝnh to¸n ®óng ®¾n trÞ
gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t, hµng ho¸ nhËp, xuÊt kho vµ tiªu thô nh»m cung cÊp
th«ng tin kÞp thêi vµ chÝnh x¸c phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý cña doanh
nghiÖp.
6
- KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹nh vÒ mua vËt t hµng
ho¸, kÕ ho¹nh sö dông vËt t cho s¶n xuÊt vµ kÕ ho¹nh b¸n hµng ho¸.
- Tæ chøc kÕ to¸n phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho cung
cÊp th«ng tin phôc vô cho viÖc lËp B¸o c¸o tµi chÝnh vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng
kinh doanh
II. Tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho.
Hµng tån kho lµ mét chØ tiªu rÊt quan träng cña doanh nghiÖp, lµ mét
bé phËn tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín t¹i doanh nghiÖp, viÖc qu¶n lý, sñ dông cã hiÖu
qu¶ hµng tån kho lµ mét trong nh÷ng nh©n tè mang tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn
hiÖu qña kinh vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, ®ång thêi nã cã ¶nh hëng lín
®Õn uy tÝn cña doanh nghiÖp trong kinh doanh. §Ó phôc vô cho c«ng t¸c kÕ
to¸n bé phËn tµi s¶n quan träng vµ phøc t¹p nµy, Nhµ níc ngoµi viÖc ban
hµnh chÕ ®é kÕ to¸n ®Ó híng dÉn ghi chÐp thèng nhÊt c¸c ho¹t ®éng hµng
tån kho, Nhµ níc ®· cã quy ®Þnh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò rÊt c¬ b¶n mang tÝnh
nguyªn t¾c vµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n vÒ hµng tån kho lµm c¬ së ghi chÐp kÕ
to¸n vµ B¸o c¸o tµi chÝnh chung cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ mäi lo¹i hinhf
doanh nghiÖp. Nh÷ng nguyªn t¾c vµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n c¬ b¶n chung nhÊt
vÒ hµng tån kho ®îc gäi lµ ChuÈn mùc KÕ to¸n hµng tån kho (ChuÈn mùc sè
02- Hµng tån kho). ChuÈn mùc KÕ to¸n hµng tån kho ®Ò cËp c¸c néi dung
liªn quan ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ, gi¸ thµnh lµm c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh lîi nhuËn kÕ
to¸n cña doanh nghiÖp.
1. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho.
Hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ gèc. Trêng hîp gÝa trÞ thuÇn cã thÓ
thùc hiÖn ®îc thÊp h¬n gi¸ gèc th× ph¶i tÝnh theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc
hiÖn ®îc.
2. Gi¸ gèc hµng tån kho.
Gi¸ gèc hµng tån kho bao gåm: chi phÝ mua, chi phÝ chÕ biÕn vµ c¸c chi
phÝ liªn quan trùc ttiÕp kh¸c ®Ó cã ®îc hµng tån kho ë ®Þa ®iÓm vµ tr¹ng th¸i
hiÖn t¹i.
7
2.1. Chi phÝ mua.
Chi phÝ mua cña hµng tån kho bao gåm gi¸ mua, c¸c lo¹i thuÕ kh«ng
®îc hoµn l¹i, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¶o qu¶n trong qu¸ tr×nh mua
hµng vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc mua hµng tån kho.
C¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i vµ gi¶m gi¸ hµng mua do hµng mua kh«ng
®óng quy c¸ch, phÈm chÊt ®îc trõ khái chi phÝ mua.
2.2. Chi phÝ chÕ biÕn.
Chi phÝ chÕ biÕn hµng tån kho bao gåm nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc
tiÕp ®Õn s¶n phÈm s¶n xuÊt, nh chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt
chung cè ®Þnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
chuyÓn ho¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu thµnh thµnh phÈm.
- - Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp,
thêng kh«ng thay ®æi theo khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt nh chi
phÝ khÊu hao, chi phÝ b¶o dìng m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ xëng …vµ
chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh ë c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n
xuÊt chung cè ®Þnh ph©n bæ vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n
phÈm ®îc dùa trªn c«ng suÊt b×nh thêng cña m¸y mãc s¶n xuÊt.
C«ng suÊt b×nh thêng lµ sè lîng s¶n phÈm ®¹t ®îc ë møc trung
b×nh trong c¸c ®iÒu kiÖn b×nh thêng.
-
Chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp,
thêng thay ®æi trùc tiÕp hoÆc gÇn nh trùc tiÕp theo khèi lîng s¶n phÈm s¶n
xuÊt nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu gi¸n tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng gi¸n tiÕp. Chi
phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi ®îc ph©n bæ hÕt vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi
®¬n vÞ s¶n phÈm theo chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh.
2.3. Chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c.
Chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c tÝnh vµo gi¸ gèc hµng tån kho bao
gåm c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ngoµi chi phÝ mua vµ chi phÝ chÕ biÕn biÕn hµng
tån kho. VÝ dô, trong gi¸ gèc thµnh phÈm cã thÓ bao gåm chi phÝ thiÕt kÕ s¶n
phÈm cho mét ®¬n ®Æt hµng cô thÓ.
8
2.4. Chi phÝ kh«ng tÝnh vµo gi¸ gèc hµng tån kho.
Chi phÝ kh«ng tÝnh vµo gi¸ gèc hµng tån kho gåm:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, chi phÝ nh©n c«ng vµ c¸c chi phÝ s¶n
xuÊt, kinh doanh ph¸t sinh trªn møc b×nh thêng.
- Chi phÝ b¶o qu¶n hµng tån kho trõ c¸c kho¶n chi phÝ b¶o qu¶n hµng tån kho
cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕp theo.
- Chi phÝ b¸n hµng
- Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
2.5. Chi phÝ cung cÊp dÞch vô.
Chi phÝ cung cÊp dÞch vô bao gåm chi phÝ nh©n viªn vµ c¸c chi phÝ kh¸c
liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc cung cÊp dÞch vô nh chi phÝ gi¸m s¸t vµ c¸c chi
phÝ chung cã liªn quan: chi phÝ nh©n viªn, chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn b¸n
hµng vµ qu¶n lý doanh nghiÖp kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ cung cÊp dÞch vô.
3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho.
ViÖc tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho ®îc ¸p dông theo mét trong c¸c ph¬ng
ph¸p sau:
- Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh
- Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn
- Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc
- Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc
4. TrÞ gi¸ thuÇn cã thÓ thùc hiªn ®îc vµ lËp dù phßng.
Gi¸ trÞ hµng tån kho kh«ng thu håi ®ñ khi hµng tån kho bÞ h háng, lçi
thêi, gi¸ b¸n bÞ gi¶m, hoÆc chi phÝ, chi phÝ ®Ó b¸n hµng t¨ng lªn. ViÖc ghi
gi¶m gi¸ gèc hµng tån kho cho b»ng víi gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc lµ
phï hîp v¬Ý nguyªn t¾c tµi s¶n kh«ng ®îc ph¶n ¸nh lín h¬n gi¸ trÞ thùc hiÖn
íc tÝnh tõ viÖc b¸n hµng hay sö dông chóng.
Cuèi kú kÕ to¸n hµng n¨m, khi gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc cña
hµng tån kho nhá h¬n gi¸ gèc th× ph¶i lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
Sè dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®îc lËp lµ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ gèc
9
cña hµng tån kho lín h¬n gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc cña chóng. ViÖc
lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së tõng mÆt hµng
tån kho. §èi víi dÞch vô cung cÊp dë dang, viÖc lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng
tån kho ®îc tÝnh theo tõng lo¹i dÞch vô cã møc gi¸ riªng biÖt.
Cuèi kú kÕ to¸n n¨m tiÕp theo ph¶i thùc hiÖn ®¸nh gi¸ míi vÒ trÞ gi¸
thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc cña hµng tån kho cuèi n¨m ®ã. Trêng hîp cuèi
kú kÕ to¸n n¨m nay, nÕu kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ph¶i lËp thÊp
h¬n kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho d· lËp ë cuèi kú kÕ to¸n n¨m
tríc th× sè chªnh lÖch lín h¬n ph¶i ®îc hoµn nhËp ®Ó ®¶m b¶o cho gi¸ trÞ
cña hµng tån kho ph¶n ¸nh trªn B¸o c¸o tµi chÝnh lµ theo gi¸ gèc( nÕu gi¸ gèc
nhá h¬n gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc) hoÆc theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ
thùc hiÖn ®îc( nÕu gi¸ gèc lín h¬n gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc).
5. Ghi nhËn chi phÝ.
Khi b¸n hµng tån kho, gi¸ gèc cña hµng tån kho ®· b¸n ®îc ghi nhËn
lµ chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh trong kú phï hîp víi doanh thu liªn quan ®Õn
chóng ®îc ghi nhËn. TÊt c¶ c¸c kho¶n chªnh lÖch gi÷a kho¶n dù phßng gi¶m
gi¸ hµng tån kho ph¶i lËp ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n n¨m nay lín h¬n kho¶n dù
phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®· lËp ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n n¨m tríc, c¸c
kho¶n hao hôt, mÊt m¸t cña hµng tån kho sau khi trõ phÇn båi thêng tr¸ch
nhiÖm do c¸ nh©n g©y ra, vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ph©n bæ, ®îc ghi
nhËn lµ chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh trong kú. Trêng hîp kho¶n dù phßng
gi¶m gi¸ hµng tån kho ®îc lËp ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n n¨m nay nhá h¬n
kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®· lËp ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n n¨m
tríc, th× sè chªnh lÖch lín h¬n ph¶i ®îc hoµn nhËp ghi gi¶m chi phÝ s¶n
xuÊt, kinh doanh.
Ghi nhËn gi¸ trÞ hµng tån kho ®· b¸n vµo chi phÝ trong kú ph¶i ®¶m b¶o
nguyªn t¾c phï hîp gi÷a chi phÝ vµ doanh thu.
6. Tr×nh bµy B¸o c¸o tµi chÝnh.
Trong B¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp ph¶i tr×nh bµy:
10
- C¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n ¸p dông trong viÖc ®¸nh gi¸ hµng tån kho,
-
gåm c¶ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho.
-Gi¸ gèc cña tæng sè hµng tån kho vµ gi¸ gèc cña tõng lo¹i hµng tån
-
kho ®îc ph©n lo¹i phï hîp víi doanh nghiÖp.
-
- Gi¸ trÞ dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
-
- Gi¸ trÞ hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
-
- Nh÷ng trêng hîp hay sù kiÖn dÉn ®Õn viiec trÝch lËp thªm hoÆc
hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
- Gi¸ trÞ ghi sæ cña hµng tån kho( Gi¸ gèc trõ dù phßng gi¶m gi¸
-
hµng tån kho) ®· dïng ®Ó thÕ chÊp, cÇm cè ®¶m b¶o cho c¸c kho¶n nî ph¶i
tr¶.
-
PhÇn II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho
trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay.
I. Tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho.
1. Tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho.
Tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ cña doanh nghiÖp ®Ó
tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho. Tríc hÕt cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®èi tîng
vµ tiªu thøc( chØ tiªu) cÇn theo dâi chi tiÕt hµng tån kho, nh: tõng ®¬n vÞ( bé
phËn) phô thuéc, tõng kho hoÆc tõng quÇy( tõng ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm vËt
chÊt), tõng mÆt hµng tån kho, sè tiÒn… Trªn c¬ së ®ã kÕ to¸n thiÕt kÕ tæ chøc
chøng tõ kÕ to¸n, tµi kho¶n chi tiÕt, sæ chi tiÕt, b¸o c¸o hµng tån kho ®Ó h¹ch
to¸n chi tiÕt hµng tån kho.
CÊu tróc tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho ë doanh nghiÖp ®îc kh¸i
qu¸t theo s¬ ®å sau:
11
------5.
2. Tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n.
Lµ nh÷ng chøng tõ vÒ hµng tån kho trong hÖ thèng chøng tõ kÕ to¸n
cña kÕ to¸n tµi chÝnh quy ®Þnh. Tuy nhiªn ®Ó phôc vô cho kÕ to¸n chi tiÕt
hµng tån kho cña doanh nghiÖp th× trªn chøng tõ hµng tån kho ph¶i ghi chÐp
®Çy ®ñ c¸c th«ng tin chi tiÕt theo yªu cÇu qu¶n lý chi tiÕt nh ngoµi c¸c yÕu
tè c¬ b¶n cña chøng tõ cßn cÇn chi tiÕt tªn mÆt hµng, kho hµng( quÇy), ®¬n vÞ(
bé phËn) nhËp, xuÊt kho hoÆc sö dông hµng, chi tiÕt sèlîng, sètiÒn…V× vËy
viÖc lËp chøng tõ kÕ to¸n hµng tån kho ph¶i ®îc quy ®Þnh chi tiÕt cô thÓ sao
cho ®¸p øng ®îc ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin chi tiÕt, phôc vô cho viÖc ghi sæ sau
nµy.
3. Tæ chøc tµi kho¶n chi tiÕt.
C¸c tµi kho¶n hµng tån kho cÇn ®îc më chi tiÕt theo c¸c cÊp nh cÊu
tróc tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho ë doanh nghiÖp
ThÝ dô: Më tµi kho¶n chi tiÕt TK 156- Hµng ho¸
TK 156.1- Gi¸ mua
15611- §¬n vÞ A
156111- Kho sè 1
156112- Kho sè 2
12
15612- §¬n vÞ B
156121- Kho sè 1
156122- Kho sè 2
TK 156.2- Chi phÝ mua
4. Tæ chøc sæ kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho.
Tuú theo tõng cÊp chi tiÕt cña tµi kho¶n hµng tån kho ®Ó thiÕt kÕ mÉu
sæ chi tiÕt cho phï hîp.
MÉu sæ chi tiÕt theo dâi tõng mÆt hµng:
Sæ chi tiÕt hµng tån kho
Tµi kho¶n:
§¬n vÞ:
Kho qu¶n lý:
Tªn hµng:
§¬n vÞ tÝnh:
Sè lîng tån kho tèi ®a:
Sè lîng tån kho tèi thiÓu:
Chøng tõ
TrÝch NhËp
Sè Ngµy yÕu
Sl
XuÊt
§G
TT
SL
Tån
§K
…
…
…
Céng
FS
Tån
CK
5. Tæ chøc b¸o c¸o kÕ to¸n hµng tån kho:
13
Tån
§G
TT
SL
§G
TT
B¸o c¸o hµng tån kho thêng ®îc lËp cho tõng ®èi tîng hµng tån
kho( tµi kho¶n), tõng kho tõng ®¬n vÞ hoÆc tõng bé phËn… ®iÒu nµy xu©t ph¸t
tõ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp cÇn nh÷ng th«ng tin nµo vÒ hµng tån
kho. B¸o c¸o hµng tån kho chÝnh lµ B¸o c¸o tæng hîp NhËp, xuÊt, tån vËt t,
hµng ho¸… C¬ së ®Ó lËp b¸o c¸o hµng tån kho lµ c¸c sæ chi tiÕt hµng tån kho
theo tõng mÆt hµng hoÆc dùa vaß thÎ kho cña thñ kho ghi chÐp sau khi ®·
®îc kÕ to¸n kiÓm tra, ®èi chiÕu.
MÉu cña B¸o c¸o hµng tån kho:
B¸o c¸o hµng tån kho
Tµi kho¶n:
§¬n vÞ:
Kho qu¶n lý:
tt Tªn
hµng
§ M §Þnh
v
·
møc
t
s
tån
è
kho
Tån §K
NhËp
XuÊt
Tån CK
T T S
§
T
S
§
T
S
§
T
S
§
T
t
G
T
L
G
T
L
G
T
L
G
T
®
L
1 A
Céng
6. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho.
6.1. KÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p më thÎ song song.
Theo ph¬ng ph¸p nµy ë phßng kÕ to¸n më c¸c sæ chi tiÕt hµng tån kho
theo tõng mÆt hµng ë tõng kho, viÖc ghi chÐp trªn c¸c sæ chi tiÕt( mÉu trªn)
còng gièng nh thñ kho ghi chÐp trªn thÎ kho( theo dâi c¶ sè lîng vµ thµnh
tiÒn). §Þnh kú vµo cuèi th¸ng( quý) kÕ to¸n vµ thñ kho ®èi chiÕu 2 bé thÎ kho
14
vµ sæ chi tiÕt víi nhau, sau ®ã kÕ to¸n dùa vµo c¸c sæ chi tiÕt ®Ó lËp b¸o c¸o
hµng tån kho( B¸o c¸o nhËp, xuÊt, tån kho).
6.2. KÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p sæ sè d.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, thñ kho theo dâi hµng tån kho vÒ mÆt sè lîng
trªn c¸c thÎ kho (theo tõng mÆt hµng), cßn kÕ to¸n chØ theo dâi t×nh h×nh hiÖn
cã vµ sù biÕn ®éng cña hµng tån kho víi sè tiÒn trªn c¸c sæ chi tiÕt më theo
tõng ®¬n vÞ( bé phËn), tõng kho( quÇy). Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú ng¾n tõ 2
®Õn 3 ngµy kÕ to¸n hµng tån kho kiÓm tra ®èi chiÕu viÖc ghi chÐp trªn c¸c thÎ
kho cña thñ kho. §Õn cuèi kú kÕ to¸n kiÓm tra lÇn cuèi viÖc ghi thÎ kho cña
thñ kho, sau ®ã c¨n cø vµo c¸c thÎ kho ®· ®îc kiÓm tra, kÕ to¸n lËp b¸o c¸o
hµng tån kho.
II. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho.
ChuÈn mùc KÕ to¸n Quèc tÕ IAS 2 “Hµng tån kho” ®· quy ®Þnh ph¬ng
ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho dùa trªn nguyªn t¾c nguyªn gi¸, ®ång thêi híng
dÉn viÖc x¸c ®Þnh vµ h¹ch to¸n gi¸ trÞ hµng tån kho vµo chi phÝ còng nh c¸c
c«ng thøc tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho.
1. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho.
Hµng tån kho ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ thùc tÕ cña nã, ®ã lµ gi¸ mua thùc
tÕ céng chi phÝ mua hµng, tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh ghi chÐp kÕ to¸n cã thÓ sö
dông hai lo¹i gi¸ ®Ó ghi: gi¸ h¹ch to¸n( gi¸ cè ®Þnh), gi¸ thùc tÕ.
Gi¸ cè ®Þnh lµ gi¸ ®îc doanh nghiÖp quy ®Þnh ®Ó thuËn tiÖn trong qu¸
tr×nh ghi chÐp hµng nhËp, xuÊt trong kú nhng ®Õn cuèi kú ph¶i ®îc ®iÒu
chØnh l¹i theo gi¸ thùc tÕ.
Gi¸ thùc tÕ cña hµng nhËp kho biÕn ®éng thêng xuyªn, do dã víi hµng
xuÊt kho, hµng tån kho cÇn ph¶i x¸c ®Þnh l¹i gi¸ thùc tÕ theo mét trong bèn
ph¬ng ph¸p:
- Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh.
- Ph¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n.
- Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc (FIFO)
15
- Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc (LIFO)
1.1. KÕ to¸n hµng tån kho theo gi¸ mua thùc tÕ.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, khi nhËp kho hµng ho¸ kÕ to¸n ghi theo gi¸ trÞ
mua thùc tÕ cña tõng lÇn nhËp hµng, sè tiÒn chi phÝ trong qu¸ tr×nh mua hµng
®îc h¹ch to¸n riªng ®Ó cuèi th¸ng ph©n bæ cho hµng xuÊt kho nh»m x¸c
®Þnh ®îc gi¸ vèn hµng xuÊt kho. V× mçi lÇn nhËp hµng theo tõng nguån
nhËp kh¸c nhau cã gi¸ mua thùc tÕ kh¸c nhau, nªn khi xuÊt kho kÕ to¸n ph¶i
tÝnh trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho theo ph¬ng ph¸p tÝnh ®· ®¨ng ký.
¸p dông ph¬ng ph¸p nµy ®îc tr×nh bµy trªn “ ThuyÕt minh B¸o c¸o tµi
chÝnh” vµ nã ®îc sö dông trong nhiÒu kú kÕ to¸n.
a/ Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh.
Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ trÞ xuÊt kho cña thø hµng nµo còng ®îc x¸c
®Þnh theo ®óng gi¸ nhËp kho cña nã. §©y lµ ph¬ng ph¸p lý tëng nhÊt nã
tu©n thñ nguyªn t¾c phï hîp cña h¹ch to¸n kÕ to¸n: chi phÝ thùc tÕ phï hîp
víi doanh thu thùc tÕ. Gi¸ trÞ cña vËt t xuÊt dïng cho s¶n xuÊt phï hîp víi
thµnh phÈm mµ nã t¹o ra vµ gi¸ trÞ cña hµng xuÊt kho ®em b¸n phï hîp víi
doanh thu mµ nã t¹o ra. H¬n n÷a, gi¸ trÞ hµng tån kho vµ ®îc ph¶n ¸nh ®óng
theo gi¸ trÞ thùc tÕ cña nã.
Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¾t
khe, chØ cã thÓ ¸p dông khi hµng tån kho cã thÓ ph©n biÖt, chia t¸ch ra thµnh
tõng lo¹i, tõng thø riªng rÏ. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i vËt t,
hµng ho¸ th× kh«ng thÓ ¸p dông ®îc ph¬ng ph¸p nµy.
b/ Ph¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n.
GÝa trÞ hµng xuÊt kho ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së b×nh qu©n ho¸ gi¸ trÞ cña
tÊt c¶ hµng nhËp kho trong kú vµ tån ®Çu kú. §©y lµ ph¬ng ph¸p cã ý nghÜa
vÒ mÆt thùc tiÔn h¬n lµ c¬ së lý thuyÕt, chÝnh x¸c vµ dÔ ¸p dông nhÊt trong
thùc tiÔn.
c/ Ph¬ng ph¸p nhËp trø¬c, xuÊt tríc( FIFO).
16
Gi¶ ®Þnh r»ng nh÷ng hµng ®îc nhËp kho tríc th× sÏ ®îc xuÊt kho
tríc. u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ nã gÇn ®óng víi luång nhËp, xuÊt hµng
trong thùc tÕ. Trong trêng hîp hµng ho¸, vËt t ®îc qu¶n lý theo ®óng h×nh
thøc nhËp tríc, xuÊt tríc, ph¬ng ph¸p nµy sÏ gÇn víi ph¬ng ph¸p gi¸
thùc tÕ ®Ých danh vµ do ®ã sÏ ph¶n ¸nh t¬ng ®èi chÝnh x¸c gi¸ trÞ vËt t,
hµng ho¸ xuÊt kho vµ tån kho. H¬n n÷a, gi¸ trÞ hµng tån kho sÏ ®îc ph¶n
¸nh gÇn s¸t víi gi¸ trÞ thÞ trßng. Bëi v× vËy, gi¸ trÞ hµng tån kho sÏ bao gåm
gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ ®îc mua ë nh÷ng lÇn mua sau cïng.
Tuy nhiªn, nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ lµm cho doanh thu hiÖn
t¹i kh«ng phï hîp víi nh÷ng kho¶n chi phÝ hiÖn t¹i. Theo ph¬ng ph¸p nhËp
tríc, xuÊt tríc, doanh thu hiÖn t¹i ®îc t¹o ra bëi gi¸ trÞ cña vËt t, hµng
ho¸ ®· ®îc mua vµo tõ c¸ch ®ã rÊt l©u.
d/ Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc( LIFO).
Gi¶ ®Þnh r»ng, nh÷ng vËt t, hµng ho¸ ®îc nhËp kho sau cïng sÏ xuÊt ra
tríc tiªn. u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ nã lµm cho nh÷ng kho¶n doanh
thu hiÖn t¹i ®îc phï hîp víi nh÷ng kho¶n chi phÝ hiÖn t¹i. V× theo ph¬ng
ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc doanh thu hiÖn t¹i ®îc t¹o ra bëi gi¸ trÞ cña vËt t,
hµng ho¸ võa míi ®îc mua vµo ngay gÇn ®ã.
Bªn c¹nh ®ã, ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc còng cã nh÷ng nhîc
®iÓm: ph¬ng ph¸p nµy bá qua viÖc nhËp xuÊt vËt t, hµng ho¸ trong thùc tÕ.
VËt t, hµng ho¸ th«ng thêng ®îc qu¶n lý gÇn nh theo kiÓu nhËp tríc,
xuÊt tríc. Nhng ph¬ng ph¸p nµy l¹i gi¶ ®Þnh r»ng vËt t, hµng ho¸ ®îc
qu¶n lý theo kiÓu nhËp sau, xuÊt tríc. Mét nhîc ®iÓm kh¸c lµ gi¸ trÞ hµng
tån kho ®îc ph¶n ¸nh thÊp h¬n so víi gi¸ trÞ thùc tÕ cña nã. Bëi v×, theo
ph¬ng ph¸p nµy gi¸ trÞ hµng tån kho sÏ bao gåm gi¸ trÞ cña nh÷ng vËt t,
hµng ho¸ ®îc nhËp vµo ®Çu tiªn víi gi¸ thÊp h¬n so víi gi¸ hiÖn thêi. Do gÝa
trÞ hµng tån kho ®îc ph¶n ¸nh thÊp h¬n víi gi¸ trÞ thùc tÕ, vèn lu ®éng cña
®¬n vÞ kinh doanh còng ®îc ph¶n ¸nh thÊp h¬n so víi thùc tÕ. §iÒu nµy lµm
17
cho kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp bÞ nh×n nhËn lµ kÐm h¬n so víi
kh¶ n¨ng thùc tÕ .
1.2. KÕ to¸n hµng tån kho theo gi¸ h¹ch to¸n.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp mua vËt t hµng ho¸ thêng xuyªn cã sù biÕn
®éng vÒ gi¸ c¶, khèi lîng vµ chñng lo¹i th× cã thÓ sö dông gi¸ h¹ch to¸n
( ph¬ng ph¸p hÖ sè gi¸) ®Ó tÝnh. Theo ph¬ng ph¸p nµy, hµng ngµy kÕ to¸n
sÏ ghi sæ theo gi¸ h¹ch to¸n, cuèi kú míi tÝnh to¸n, ®iÒu chØnh chªnh lÖch
gi÷a gi¸ h¹ch to¸n vµ gi¸ thùc tÕ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n tæng hîp.
HÖ sè gi¸ =
Thùc tÕ hiÖn nay rÊt Ýt doanh nghiÖp sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó kÕ to¸n
hµng tån kho, do vËy ph¬ng ph¸p nµy còng Ýt ®îc ¸p dông. H¹n chÕ cña
ph¬ng ph¸p nµy lµ b×nh qu©n ho¸ sù biÕn ®éng cña gi¸( che dÊu sù biÕn
®éng cña gi¸ c¶).
2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho.
2.1. KÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh
thêng xuyªn, liªn tôc, cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho vËt t, hµng
ho¸ trªn sæ kÕ to¸n.
§Ó theo dâi sè hiÖn cã vµ ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hµng tån kho trong
kú, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n hµng tån kho( nhãm tµi kho¶n 15 – hµng
tån kho)
2.2. KÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
KÕ to¸n hµng tån kho lµ qu¸ tr×nh theo dâi vµ ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh
h×nh biÕn ®éng cña c¸c ®èi tîng kÕ to¸n thuéc nhãm hµng tån kho: nguyªn
liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, hµng mua ®ang ®i trªn ®êng, hµng ho¸ vµ
göi ®i b¸n. Tuú thuéc ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, sè lîng, chñng lo¹i vËt t, hµng
18
ho¸ vµ yªu cÇu qu¶n lý ®Ó cã sù vËn dông mét trong hai ph¬ng ph¸p h¹ch
to¸n hµng tån kho thÝch hîp vµ nhÊt qu¸n trong niªn ®é kÕ to¸n.
Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph¬ng ph¸p c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª
thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho cuèi kú cña vËt t, hµng ho¸ trªn sæ kÕ
to¸n tæng hîp vµ tõ ®ã tÝnh ra gi¸ trÞ cña hµng ho¸, vËt t ®É xuÊt dïng trong
kú. Nh vËy, theo ph¬ng ph¸p nµy mäi sù biÕn ®éng cña vËt t, hµng ho¸
(nhËp kho, xuÊt kho) kh«ng ®îc theo dâi, ph¶n ¸nh trªn c¸c tµi kho¶n hµng
tån kho.
Do vËy ®Ó ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hµng tån kho trong kú, kÕ to¸n sö
dông c¸c tµi kho¶n 611 “Mua hµng”, tµi kho¶n 631 “ Gi¸ thµnh s¶n xuÊt”.
3. KÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho lµ dù phßng phÇn gi¸ trÞ bÞ tæn thÊt do
gi¶m gi¸ c¸c lo¹i vËt t, thµnh phÈm, hµng ho¸ tån kho cã thÓ x¶y ra trong
n¨m kÕ ho¹ch.
3.1. §èi tîng vµ ®iÒu kiÖn lËp dù phßng tæn thÊt.
a/ §èi tîng:
Nguyªn vËt liÖu, dông cô dïng cho s¶n xuÊt, vËt t hµng ho¸ thµnh phÈm
tån kho mµ gi¸ trªn thÞ trêng thÊp h¬n gi¸ ®ang ho¹ch to¸n thÊp h¬n trªn sæ
kÕ to¸n.
b/ §iÒu kiÖn lËp dù phßng:
§èi víi vËt t hµng ho¸ tån kho khi trÝch lËp dù phßng ph¶i cã ho¸ ®¬n,
chøng tõ hîp ph¸p theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh hoÆc c¸c b»ng chøng kh¸c
chøng minh gi¸ vèn vËt t , hµng ho¸ tån kho, lµ nh÷ng vËt t hµng ho¸ thuéc
quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp tån kho t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cã
gi¸ trÞ thu håi hoÆc gi¸ thÞ trêng thÊp h¬n gi¸ ghi trªn sæ kÕ to¸n . VËt t,
hµng ho¸ tån kho bÞ gi¶m gi¸ so víi gi¸ ghi trªn sæ kÕ to¸n bao gåm: vËt t,
hµng ho¸ tån kho bÞ h háng kÐm, mÊt phÈm chÊt, bÞ lçi thêi hoÆc gi¸ b¸n bÞ
gi¶m theo mÆt b»ng chung trªn thÞ trêng. Trêng hîp vËt t, hµng ho¸ cã gi¸
trÞ bÞ gi¶m so víi g¸i ghi trªn sæ kÕ to¸n nhng gi¸ b¸n s¶n phÈm dÞch vô
19
®îc s¶n xuÊt tõ vËt t, hµng ho¸ nµy kh«ng bÞ gi¶m gi¸ th× kh«ng bÞ trÝch lËp
dù phßng gi¶m gi¸ vËt t, hµng ho¸ tån kho.
3.2. Ph¬ng ph¸p lËp d phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
a/ Thêi ®iÓm lËp:
ViÖc trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho®îc thùc hiÖn ë thêi ®iÓm
kho¸ sæ kÕ to¸n ®Ó lËp b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m. Trêng hîp doanh nghiÖp ®îc
Bé Tµi chÝnh chÊp thuËn ¸p dông n¨m tµi chÝnh kh¸c víi n¨m d¬ng lÞch( b¾t
®Çu tõ ngµy 1/1 vµ kÕt thóc ngµy 31/12 hµng n¨m) th× thêi ®iÓm lËp dù phßng
lµ ngµy cuèi cïng cña n¨m tµi chÝnh.
Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®îc trÝch tríc vµo chi phÝ ho¹t ®éng
kinh doanh n¨m b¸o c¸o cña doanh nghiÖp, gióp cho doanh nghiÖp cã nguån
tµi chÝnh ®Ó bï ®¾p kho¶n tæn thÊt cã thÓ x¶y ra trong n¨m kÕ ho¹ch, nh»m
b¶o toµn vèn kinh doanh, ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vËt t,
hµng ho¸ tån kho kh«ng cao h¬n gi¸ c¶ trªn thÞ trêng hoÆc gi¸ trÞ cã thÓ thu
®îc t¹i thêi ®iÓm lËp B¸o c¸o tµi chÝnh.
b/ C«ng thøc tÝnh:
Doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh gi¶m gi¸, sè lîng tån kho thùc
tÕ cña tõng lo¹i vËt t hµng ho¸ ®Ó x¸c ®Þnh møc dù phßng theo c«ng thøc:
Gi¸ thùc tÕ trªn thÞ trêng cña c¸c lo¹i vËt t, thµnh phÈm, hµng ho¸ tån
kho gi¶m gi¸ t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o tµi chÝnh.
3.3. KÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
Cuèi niªn ®é kÕ to¸n doanh nghiÖo c¨n cø vµo t×nh h×nh gi¶m gi¸ cña sè
lîng hµng tån kho thùc tÕ, kÕ to¸n tÝnh, x¸c ®Þnh møc trÝch lËp míi hoÆc lËp
bæ sung ®ù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho( nÕu sè ph¶i lËp dù phßng n¨m nay
lín h¬n sè ®· lËp dù phßng n¨m tríc), ghi:
Nî TK 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 159 – Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
20
- Xem thêm -