Tài liệu Tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố thái nguyên, tỉnh thái nguyên (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM PHÙNG THỊ THANH LOAN TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÝ NHÓM LỚP CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM PHÙNG THỊ THANH LOAN TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÝ NHÓM LỚP CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Đinh Đức Hợi THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu của tôi là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả Phùng Thị Thanh Loan Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành và quý trọng nhất, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo TS. Đinh Đức Hợi - Người hướng dẫn khoa học, đã tận tình giúp đỡ, chỉ bảo ân cần, hướng dẫn chu đáo giúp em hoàn thành luận văn này. Em xin trân trọng cảm ơn Phòng đào tạo Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, các Thầy, cô giáo đã giảng dạy, quản lý và giúp đỡ chúng em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu. Tôi xin cảm ơn Lãnh đạo, cán bộ PGD và ĐT Thành phố thái Nguyên, BGH, giáo viên các trường Mầm non 19/5 thành phố, trường mầm non Liên cơ thành phố, trường mầm non Quang Trung, trường mầm non Đồng Quang đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong việc cung cấp số liệu và tư vấn khoa học trong quá trình nghiên cứu luận văn. Và cuối cùng tôi xin cảm ơn lãnh đạo cơ quan, các bạn bè, đồng nghiệp, gia đình đã quan tâm, chia sẻ động viên, khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Mặc dù đã hết sức cố gắng trong học tập đặc biệt trong qua trình thực hiện nghiên cứu luận văn, song chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý của các Qúy thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp. Thái Nguyên, tháng 4 năm 2019 Tác giả luận văn Phùng Thị Thanh Loan Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ ................................................................ v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 4. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÝ NHÓM LỚP CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON ............................................................................ 6 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề......................................................................... 6 1.2. Khái niệm cơ bản của đề tài ...................................................................... 7 1.2.1. Tổ chức ...................................................................................................... 7 1.2.2. Bồi dưỡng .................................................................................................. 8 1.2.3. Năng lực .................................................................................................... 9 1.2.4. Bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên mầm non ............. 10 1.2.5. Năng lực quản lý nhóm lớp của giáo viên mầm non............................... 10 1.2.6. Tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên mầm non ..... 11 1.3. Hoạt động tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non ..................................................................... 12 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 1.3.1. Một số vấn đề lý luận về năng lực quản lý nhóm lớp của giáo viên mầm non .................................................................................................. 12 1.3.2. Tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non ...................................................................................... 28 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non ...................................... 34 Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 36 Chương 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÝ NHÓM LỚP CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN ........................ 37 2.1. Khái quát về đặc điểm, tình hình kinh tế - xã hội của thành phố Thái Nguyên ........................................................................................... 37 2.1.1. Khái quát về đặc điểm, tình hình kinh tế - xã hội của thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ...................................................................... 37 2.1.2. Giới thiệu khái quát về 4 trường Mầm non ở thành phố Thái Nguyên ............ 37 2.1.3. Về chất lượng giáo dục - đào tạo của bậc học mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên .............................................................. 39 2.2. Thực trạng công tác quản lý nhóm lớp của giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ............................. 40 2.2.1. Nhận thức của cán bộ, giáo viên về công tác quản lý nhóm lớp ở trường mầm non Thành phố Thái Nguyên .............................................. 40 2.2.2. Thực trạng về việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của giáo viên quản lý nhóm lớp ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ..................................................................................... 43 2.2.3. Thực trạng về thực hiện các nhiệm vụ công tác của giáo viên quản lý nhóm lớp ở các trường Mầm non thành phố Thái Nguyên ................. 44 2.2.4. Thực trạng về sử dụng các phương pháp giáo dục của giáo viên quản lý nhóm lớp ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên ........ 45 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 2.3. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên............. 47 2.3.1. Công tác lập kế hoạch tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ..................................................................................... 47 2.3.2. Huy động nguồn lực để tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ..................................................................................... 48 2.3.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch và nội dung tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên .............................................................. 49 2.3.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên mầm non ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ............................................. 53 2.3.5. Thực trạng những yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ....................................................... 54 Tiểu kết chương 2 .............................................................................................. 57 Chương 3. BIỆN PHÁP TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÝ NHÓM LỚP CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN ............ 58 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ...................................................................................... 58 3.1.1. Đảm bảo được tính hệ thống, và tính đồng bộ ........................................ 58 3.1.2. Đảm bảo được tính khoa học, và tính sáng tạo ....................................... 58 3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa và hướng đích ...................................................... 58 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 3.1.4. Đảm bảo tính được tính khả thi phù hợp với tình hình thực tế của nhóm lớp, của nhà trường........................................................................ 58 3.1.5. Phát huy được vai trò quản lý của nhà trường, vai trò chủ đạo của giáo viên quản lý nhóm lớp ..................................................................... 58 3.2. Các biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên............................................................................................ 59 3.2.1. Nhóm biện pháp nâng cao nhận thức về công tác quản lý nhóm lớp của giáo viên mầm non ............................................................................ 59 3.2.2. Nhóm biện pháp tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý nhóm lớp cho đội ngũ giáo viên mầm non .............................................. 61 3.2.3. Nhóm biện pháp bổ trợ ............................................................................ 65 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 74 3.4. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các nhóm biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ................. 75 Tiểu kết chương 3 .............................................................................................. 78 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 79 1. Kết luận .......................................................................................................... 79 2. Khuyến nghị................................................................................................... 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 84 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt : Nội dung đầy đủ BD : Bồi dưỡng BGH : Ban giám hiệu GD : Giáo dục GD& ĐT : Giáo dục và Đào tạo GVMN : Giáo viên mầm non GVQLNL : Giáo viên quản lý nhóm lớp MN : Mầm non PGD : Phòng giáo dục QLGD : Quản lí giáo dục QLNL : Quản lý nhóm lớp Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng: Bảng 2.1. Thống kê số liệu năm học 2017 - 2018 và năm học 2018 2019 của Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Thái Nguyên .... 39 Bảng 2.2. Thực trạng nhận thức về chức năng, nhiệm vụ công tác của giáo viên quản lý nhóm lớp ở trường mầm non ............................ 41 Bảng 2.3. Thực trạng thực hiện chức năng, nhiệm vụ của đội ngũ giáo viên quản lý nhóm lớp ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ............................................................ 44 Bảng 2.4. Thực trạng sử dụng các phương pháp chăm sóc giáo dục trẻ của giáo viên quản lý nhóm lớp .................................................... 46 Bảng 2.5. Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng công tác lập kế hoạch tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ....... 47 Bảng 2.6. Thực trạng huy động nguồn lực tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên............................................. 48 Bảng 2.7. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.................................................... 49 Bảng 2.8. Thực trạng nội dung tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ............................................................ 51 Bảng 2.9. Thực trạng kiểm tra đánh giá kết quả tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non......... 53 Bảng 3.1. Nhóm biện pháp nâng cao nhân thức về công tác quản lý nhóm lớp của giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ............................................................ 75 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn Bảng 3.2. Nhóm biện pháp tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ............................................................ 76 Bảng 3.3. Nhóm biện pháp bổ trợ .................................................................. 76 Biểu đồ: Biểu đồ 2.1. Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng thực hiện các nhiệm vụ công tác của giáo viên quản lý nhóm lớp ........................................... 45 Biểu đồ 2.2. Thực trạng những yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên .................................................. 55 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc học nền móng cho sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ, làm tốt việc chăm sóc giáo dục thế hệ trẻ ngay từ thời thơ ấu nhằm tạo ra cơ sở quan trọng của con người Việt Nam mới, người lao động làm chủ tập thể, phát triển toàn diện nhân cách, có tình yêu thiên nhiên, yêu tổ quốc, yêu lao động. Những phẩm chất ấy con người phải được hình thành từ lứa tuổi mầm non, lứa tuổi hứa hẹn bao điều tốt đẹp trong tương lai. Người cán bộ quản lý giáo dục mầm non phải có trách nhiệm nâng cao phẩm chất đạo đức và năng lực quản lý cho cá nhân mình, cho đội ngũ giáo viên và đặc biệt là cho đội ngũ giáo viên quản lý nhóm lớp vì giáo viên quản lý nhóm lớp là người trực tiếp chăm sóc dạy dỗ trẻ, có trách nhiệm lớn trong việc rèn luyện nhân cách của trẻ. Trong nhà trường mầm non, đội ngũ giáo viên quản lý nhóm lớp đóng một vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. giáo viên quản lý nhóm lớp là lực lượng trực tiếp triển khai những mục tiêu, nội dung, nhiệm vụ của nhà trường đến từng trẻ, là người chịu trách nhiệm đánh giá trẻ. Có thể nói, đội ngũ giáo viên quản lý nhóm lớp là cánh tay nối dài của Hiệu trưởng đến từng trẻ để kịp thời uốn nắn những hành vi sai trái của trẻ. Ngày nay, do cơ chế thị trường, có nhiều giáo viên quản lý nhóm lớp chưa thật sự quan tâm công tác quản lý lớp, theo dõi đánh giá trẻ chưa sát sao, chưa tìm hiểu và nắm vững tâm lý, tính cách của từng trẻ cũng như hoàn cảnh gia đình của từng trẻ, tình cảm giữa giáo viên quản lý nhóm lớp với trẻ và phụ huynh trẻ chưa gắn bó, năng lực giao tiếp với phụ huynh còn hạn chế, chưa tuyên truyền được đến phụ huynh về nội dung chương trình giáo dục mầm non để phối hợp với phu huynh cùng thực hiện nhiệm vụ chăm sóc và giáo dục trẻ. Giáo viên quản lý nhóm lớp chưa nghiêm khắc như người cha, chưa dịu hiền như người Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn mẹ, chưa gần gũi yêu thương trẻ như con đẻ của mình, chưa tìm hiểu nắm bắt được tâm lý của từng trẻ để kịp thời uốn nắn trẻ, chưa theo dõi sát sao sự phát triển của trẻ từng ngày để có những biện pháp điều chỉnh mục tiêu giáo dục cho phù hợp, quán xuyến bao quát lớp học chưa được tốt vẫn để sảy ra tình trạng trẻ cào cấu, cắn nhau, xô đẩy nhau, điều này là do năng lực quản lý, chăm sóc giáo dục trẻ của giáo viên quản lý nhóm lớp còn hạn chế. Công tác tổ chức bồi dưỡng năng lực đội ngũ giáo viên quản lý nhóm lớp hiện nay cũng còn những bất cập, nhiều giáo viên quản lý nhóm lớp chưa có kinh nghiệm, chưa gắn bó với lớp, chính những điều này làm cho hiệu quả của công tác quản lý nhóm lớp chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục. Trẻ em lứa tuổi mầm non là giai đoạn đang phát triển mạnh về thể chất, về ngôn ngữ, về nhận thức, về thẩm mỹ, về tình cảm và kỹ năng xã hội. Ở lứa tuổi này các em gặp nhiều khó khăn trong việc học tập, giao tiếp với người đối diện, trẻ thiếu tự tin, lo lắng sợ sệt khi mới đến trường, không giám nói ra nhu cầu nguyện vọng của bản thân... lúc này đòi hỏi giáo viên quản lý nhóm lớp phải gần gũi yêu thương trẻ, quan tâm đến trẻ, nắm bắt được tâm lý của từng trẻ để giúp trẻ mạnh dạn tự tin hơn, cũng như chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1, các em rất cần có sự chăm sóc giáo dục, giúp đỡ của cha mẹ và cô giáo. Giáo viên quản lý nhóm lớp mầm non khác với giáo viên chủ nhiệm lớp ở các bậc học khác, ngoài năng lực tổ chức các hoạt động giáo dục, lập kế hoạch giáo dục dài hạn, xây dựng môi trường thân thiện cho trẻ hoạt động, năng lực truyền đạt hướng dẫn trẻ thực hiện những yêu cầu của giáo viên, thì giáo viên quản lý nhóm lớp mầm non còn cần có những năng lực chuyên biệt như: hát, múa, vẽ tranh, đàn, làm đồ chơi tự tạo, kể chuyện hay hấp dẫn,... Trong trường mầm non, việc bồi dưỡng năng lực đội ngũ giáo viên quản lý nhóm lớp là việc làm cấp bách, giúp họ nâng cao hiệu quả của công tác quản lý Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn nhóm lớp, làm tốt công tác chăm sóc, giáo dục trẻ, góp phần phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ mầm non. Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “Tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, Tỉnh Thái Nguyên’’ làm đề tài nghiên cứu 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên mầm non thành phố Thái Nguyên, luận văn đề xuất biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên mầm non, góp phần nâng cao năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên mầm non thành phố Thái Nguyên. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quá trình tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về việc tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên mầm non. - Đánh giá thực trạng việc tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non Thành phố Thái Nguyên. - Đề xuất biện pháp tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý nhóm lớp cho GV ở các trường mầm non Thành phố Thái Nguyên. 5. Giả thuyết khoa học Một trong những nguyên nhân dẫn đến chất lượng chăm sóc giáo dục và quản lý trẻ ở một số trường mầm non còn hạn chế, là do năng lực của giáo viên, Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn đặc biệt là giáo viên quản lý nhóm lớp. Nếu đề xuất được các biện pháp tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên quản lý nhóm lớp khoa học, hợp lý, phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương thì sẽ góp phần phát triển đội ngũ nói chung và phát triển đội ngũ giáo viên quản lý nhóm lớp nói riêng ở trường mầm non Thành Phố Thái Nguyên. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Nội dung nghiên cứu: Luận văn đi sâu nghiên cứu các biện pháp tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên mầm non Thành phố Thái Nguyên thông qua chức năng và nội dung, phương pháp công tác của giáo viên quản lý nhóm lớp ở trường mầm non. Địa bàn nghiên cứu: Tiến hành khảo sát ở 04 trường mầm non trên địa bàn thành phố Thái Nguyên: Trường mầm non 19/5 Thành phố; Trường mầm non Liên cơ Thành phố; Trường mầm non Quang Trung; Trường mầm non Đồng Quang. Khách thể khảo sát: Cán bộ quản lý chuyên môn mầm non Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Thái Nguyên; cán bộ quản lý và giáo viên các trường mầm non thành phố Thái Nguyên. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng các phương pháp: Phân tích, tổng hợp, phân loại tài liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu nhằm xây dựng cơ sở lý luận về công tác quản lý đội ngũ giáo viên quản lý nhóm lớp của Hiệu trưởng trường mầm non. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp điều tra: Nhằm khảo sát, đánh giá thực trạng công tác quản lý đội ngũ giáo viên quản lý nhóm lớp của Hiệu trưởng trường mầm non thành phố Thái Nguyên và thu thập thêm các thông tin có liên quan đến đề tài nghiên cứu. Chúng tôi đã thiết kế bảng hỏi dành cho cán bộ quản lý và giáo viên để tìm hiểu thực trạng hoạt động tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn Phương pháp phỏng vấn: Chúng tôi tiến hành phỏng vấn trực tiếp cán bộ quản lý cấp trường và đội ngũ giáo viên nhằm bổ sung cho kết quả điều tra bằng phiếu hỏi. Phương pháp khảo nghiệm: Đề tài sử dụng phương pháp khảo nghiệm để xin ý kiến về các biện pháp đề xuất, có cơ sở để khẳng định tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp đề xuất. 7.3. Nhóm phương pháp thống kê toán học Đề tài sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý các số liệu từ phiếu khảo sát, phỏng vấn, tính toán các chỉ số định lượng, định tính trong nghiên cứu, được tính bằng%. 8. Cấu trúc luận văn Luận văn gồm: Phần mở đầu: Những vấn đề chung của đề tài Phần nội dung nghiên cứu: 3 chương Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên mầm non. Chương 2: Thực trạng hoạt động tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên mầm non ở các trường mầm non Thành phố Thái Nguyên. Chương 3: Tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho GV ở các trường mầm non Thành phố Thái Nguyên. Phần Kết luận và khuyến nghị. Ngoài phần chính văn còn có phần danh mục tài liệu tham khảo và phần phụ lục. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn Chương 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÝ NHÓM LỚP CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Dựa trên luận điểm của tâm lý học hoạt động, các nhà tâm lý học Việt Nam cũng có nhiều đóng góp trong nghiên cứu về bồi dưỡng năng lực mà tiêu biểu là các tác giả: Phạm Tất Dong; Vũ Dũng; Phạm Minh Hạc; Trần Trọng Thủy; Nguyễn Quang Uẩn... Các nhà tâm lý học trên đều thống nhất cho rằng kĩ năng, năng lực luôn gắn liền với một hoạt động nhất định của một con người cụ thể, năng lực được thể hiện và phản ánh ở kết quả của hoạt động. Với những nghiên cứu của mình, tác giả Phạm Tất Dong cho rằng có kĩ năng, năng lực chung và kĩ năng, năng lực chuyên biệt. Cũng theo tác giả, phương thức bồi dưỡng kĩ năng và năng lực là kết hợp giữa học và hành (dẫn theo [17]). Đặc biệt, trong nghiên cứu về tâm lý học sư phạm, các tác giả Nguyễn Quang Uẩn, Đặng Xuân Hoài, Nguyễn Đức Minh đã chỉ rõ những đặc điểm tâm lý và sinh lý cá nhân là những điều kiện chủ quan để hình thành kĩ năng và năng lực sư phạm (dẫn theo [19]). Đề tài cấp Bộ “Những biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ của trường mầm non” của tác giả Phạm Thị Châu, Trường Cao đẳng Sư phạm nhà trẻ - Mẫu giáo Trung ương 1 (1995) đã đề cập một số biện pháp chỉ đạo chuyên môn của ban giám hiệu và các cấp quản lý nhằm góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ. Tuy vậy đề tài chưa chú ý tập trung các biện pháp có tính toàn diện mà hiệu trưởng trường mầm non phải vận dụng để tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên mầm non (dẫn theo [9]). Bên cạnh những nghiên cứu năng lực sư phạm thì những năm gần đây, một số công trình đã đi sâu nghiên cứu về bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên ở trường mầm non như: “Bồi dưỡng giáo viên mầm non hạn chế năng lực: Tổ chức hoạt động phát triển vận động cho trẻ” của tác giả Chu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn Thị Thu Hương; “Giải pháp nâng cao chất lượng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên trường mầm non” của tác giả Nguyễn Thành Trinh [12]. Ngoài ra, còn có một số công trình nghiên cứu, những bài báo, những tài liệu khác về giáo dục học mầm non, quản lý giáo dục của các nhà giáo dục Việt Nam, nhưng chưa có nghiên cứu nào đi sâu nghiên cứu tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo viên ở các trường mầm non. Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài này là cần thiết, góp phần vào việc quản lý hoạt động tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhóm lớp cho giáo ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về chất lượng giáo dục trẻ mầm non. 1.2. Khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Tổ chức Theo từ điển tiếng Việt của Viện ngôn ngữ thì tổ chức có các nghĩa sau đây: Làm cho thành một chỉnh thể, có một cấu tạo, một cấu trúc và những chức năng nhất định; Làm những gì cần thiết đế tiến hành một hoạt động nào đó nhằm có được một hiệu quả lớn nhất; Làm công tác tổ chức cán bộ [10]. Tổ chức theo từ gốc Hy Lạp ‘Organon’ nghĩa là ‘hài hòa’, từ tổ chức nói lên một quan điểm rất tổng quát đó là cái đem lại bản chất thích nghi với sự sống [10]. Theo Chester I. Barnard thì tổ chức là một hệ thống những hoạt động hay nỗ lực của hai hay nhiều người được kết hợp với nhau một cách có ý thức [10]. Theo Harold Koontz, Cyril Odonnell và Heinz Weihrich thì công tác tổ chức là việc nhóm gộp các hoạt động cần thiết để đạt được các mục tiêu, là việc giao phó mỗi nhóm cho một người quản lý với quyền hạn cần thiết để giám sát nó, và là việc tạo điều kiện cho sự liên kết ngang và dọc trong cơ cấu của doanh nghiệp [10]. Nhưng điều quan trọng là vấn đề chúng ta cần xem xét bản chất của chức năng tổ chức từ góc độ của khoa học quản trị. Tổng hợp từ những khái niệm khác nhau về chức năng tổ chức, chúng ta có thể hiểu bản chất của chức năng tổ chức là thiết kế một cấu trúc tổ chức hiệu quả nhằm đảm bảo cho các hoạt Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn động quản trị đạt được mục tiêu của nó. Nói cách khác, chức năng tổ chức bao gồm các công việc liên quan đến xác định và phân chia công việc phải làm, những người hoặc nhóm người nào sẽ làm việc gì, ai chịu trách nhiệm về những kết quả nào, các công việc sẽ được phối hợp với nhau như thế nào, ai sẽ báo cáo cho ai và những quyết định được làm ra ở cấp nào hay bộ phận nào. Vậy, tổ chức có nghĩa là quá trình sắp xếp và bố trí các công việc, giao quyền hạn và phân phối các nguồn lực của tổ chức sao cho chúng đóng góp một cách tích cực và có hiệu quả vào mục tiêu chung. 1.2.2. Bồi dưỡng Theo Hoàng Phê, khái niệm “Bồi dưỡng’’ được hiểu bồi bổ, nuôi dưỡng thêm (ví dụ: Tăng thêm sức khoẻ bằng chất bổ ăn uống đầy đủ để bồi dưỡng sức khoẻ; Tăng thêm năng lực và phẩm chất: như đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, bồi dưỡng kỹ năng, bồi dưỡng đạo đức...) (dẫn theo [19]). Trong công tác cán bộ và hoạt động xã hội: Bồi dưỡng là hoạt động nhằm bổ sung, cập nhật kiến thức, kỹ năng chuyên môn cho cán bộ, công chức, người lao động trong một tổ chức hành chính nhà nước, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp khi mà những kiến thức, kỹ năng được đào tạo trước đây đã lạc hậu hoặc không đủ để thực hiện có hiệu quả hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ trong tổ chức đó. Trong công tác cán bộ của Đảng và thực tế xã hội, khái niệm “bồi dưỡng” thường đi kèm với cụm từ “Đào tạo, bồi dưỡng”. Đảng ta luôn đặt vấn đề quan trọng trong việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ nhằm đáp ứng yêu cầu đặt ra ngày càng cao của xã hội, thời kỳ đẩy mạnh Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Theo đó, đào tạo được xem như là một quá trình làm cho người ta “trở thành người có năng lực theo những tiêu chuẩn nhất định”, còn “Bồi dưỡng” được xác định là quá trình làm cho con người “tăng thêm năng lực hoặc phẩm chất” [19]. Như vậy, xét về mặt thời gian, đào tạo có thời gian dài hơn, thường là từ một năm học trở lên, về bằng cấp thì đào tạo có bằng cấp chứng nhận trình độ được Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn đào tạo, còn bồi dưỡng thường chỉ có chứng chỉ chứng nhận đã học qua khoá bồi dưỡng. Việc tách bạch khái niệm đào tạo, bồi dưỡng riêng rẽ chỉ để tiện cho việc phân tích cặn kẽ sự giống và khác nhau giữa đào tạo và bồi dưỡng [19]. Đào tạo, bồi dưỡng được xác định như là quá trình làm biến đổi hành vi con người một cách có hệ thống thông qua việc học tập. Việc học tập này có được là do kết quả của việc giáo dục, hướng dẫn, phát triển, và lĩnh hội kinh nghiệm một cách có kế hoạch. Đào tạo bồi dưỡng được xác định như là một quá trình có kế hoạch làm biến đổi thái độ, kiến thức hoặc kỹ năng thông qua việc học tập rèn luyện để làm việc có hiệu quả trong một hoạt động hay trong một loạt các hoạt động nào đó. Mục đích của nó, xét theo tình hình công tác ở tổ chức, là phát triển nâng cao năng lực cá nhân và đáp ứng nhu cầu nhân lực hiện tại và tương lai của cơ quan (dẫn theo [19, tr.8]). Vậy, bồi dưỡng chính là việc tổ chức những cơ hội cho con người học tập, nhằm giúp cho cơ quan, tổ chức đạt được mục tiêu của mình bằng việc tăng cường năng lực, làm gia tăng giá trị của nguồn lực cơ bản quan trọng nhất là con người, là cán bộ công chức làm việc trong cơ quan, tổ chức, làm cho họ có thể làm việc tốt hơn, cho phép họ sử dụng tốt hơn các khả năng, tiềm năng vốn có của họ, phát huy hết năng lực làm việc của họ. 1.2.3. Năng lực Năng lực là tổng hợp các thuộc tính độc đáo của nhân cách phù hợp với yêu cầu của một hoạt động nhất định, đảm bảo cho hoạt động đó đạt kết quả. Về bản chất, năng lực được tạo nên bởi các thành tố: Kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, các yếu tố này không tồn tại riêng lẻ mà chúng hòa quyện, đan xen vào nhau. Do vậy, năng lực ở mỗi con người có được nhờ vào sự bền bỉ, kiên trì học tập, ôn luyện, rèn luyện và tích lũy kinh nghiệm của bản thân trong hoạt động thực tiễn. Vậy, năng lực là khả năng hoàn thành nhiệm vụ đặt ra, gắn với một loại hoạt động cụ thể nào đó. Nó là một yếu tố của nhân cách nên mang dấu ấn cá nhân, thể hiện tính chủ quan trong hành động và được hình thành theo quy luật Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn