Tài liệu Tình hình thực tế và một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác hạch toán và quản lý

Trang 1 PHÁÖN I. CÅ SÅÍ LYÏ LUÁÛN CUÍA VIÃÛC HAÛCH TOAÏN VAÌ QUAÍN LYÏ TSCÂ TAÛI CAÏC DOANH NGHIÃÛP SAÍN XUÁÚT: A. Haûch toaïn Taìi saín cäú âënh ( TSCÂ): I. Khaïi niãûm, âàûc âiãøm vaì nhiãûm vuû haûch toaïn TSCÂ: 1. Khaïi niãûm TSCÂ: TSCÂ laì nhæîng tæ liãûu lao âäüng chuí yãúu vaì caïc taìi saín khaïc coï giaï trë låïn coï thåìi gian sæí duûng theo quy âënh trong chãú âäü quaín lyï TSCÂ hiãûn haình. Theo chãú âäü quaín lyï, sæí duûng vaì trêch kháúu hao TSCÂ ban haình theo Quyãút âënh säú 166/1999/QÂ-BTC, ngaìy 30/12/1999 cuía bäü træåíng Bäü Taìi chênh, TSCÂ hiãûn nay coï tiãu chuáøn sau: (1) Coï giaï trë 5.000.000 tråí lãn (2) Coï thåìi gian sæí duûng trãn mäüt nàm. 2. Âàûc âiãøm TSCÂ : Khi tham gia vaìo quaï trçnh saín xuáút kinh doanh, TSCÂ coï nhæîng âàûc âiãøm sau:  Tham gia vaìo nhiãöu chu kyì saín xuáút kinh doanh nhæng váùn giæî âæåüc hçnh thaïi váût cháút ban âáöu cho âãún khi bë hæ hoíng phaíi loaûi boí. Våïi âàûc âiãøm naìy TSCÂ cáön âæåüc theo doîi quaín lyï theo nguyãn giaï, tæïc laì giaï trë ban âáöu cuía TSCÂ.  Trong quaï trçnh tham gia vaìo hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh, TSCÂ bë hao moìn dáön vaì giaï trë cuía noï chuyãøn dëch tæìng pháön vaìo chi phê saín xuáút kinh doanh cuía doanh nghiãûp. Do âàûc âiãøm naìy TSCÂ cáön âæåüc theo doîi giaï trë hao moìn vaì giaï trë coìn laûi. 3. Nhiãûm vuû haûch toaïn TSCÂ : Cáön phaíi thæûc hiãûn caïc nhiãûm vuû âãø cung cáúp caïc thäng tin hæîu êch trong quaín lyï thç kãú toaïn TSCÂ :  Ghi cheïp täøng håüp chênh xaïc këp thåìi säú læåüng, giaï trë TSCÂ hiãûn coï, tçnh hçnh tàng giaím vaì hiãûn traûng TSCÂ trong phaûm vi toaìn âån vë, cuîng nhæ taûi tæìng bäü pháûn sæí duûng TSCÂ, taûo âiãöu kiãûn âãø cung cáúp thäng tin kiãøm tra, giaïm saït thæåìng xuyãn viãûc giæî gçn baío quaín, baío dæåîng Trang 2 TSCÂ vaì kãú hoaûch hoaï âáöu tæ âäøi måïi trong doanh nghiãûp.  Thæûc hiãûn tênh toaïn vaì phán bäø chênh xaïc mæïc kháúu hao TSCÂ vaìo chi phê saín xuáút kinh doanh trong kyì theo âuïng chãú âäü quy âënh  Tham gia láûp kãú hoaûch sæía chæîa TSCÂ (sæîa chæîa thæåìng xuyãn, sæía chæîa âënh kyì), giaïm saït chi phê vaì kãút quaí cuía viãûc sæía chæîa âoï.  Tênh toaïn, phaín aïnh këp thåìi, chênh xaïc tçnh hçnh xáy dæûng, trang bë thãm, náng cáúp, âäøi måïi laìm tàng giaím nguyãn giaï TSCÂ cuîng nhæ tçnh hçnh thanh lyï, nhæåüng baïn TSCÂ.  Âäúi våïi caïc âån vë coï nhiãöu bäü pháûn træûc thuäüc thç kãú toaïn phaíi thæåìng xuyãn hæåïng dáùn, kiãøm tra caïc bäü pháûn âoï ghi cheïp ban âáöu vãö TSCÂ, måí caïc theí, caïc säø kãú toaïn cáöìn thiãút vaì haûch toaïn TSCÂ âuïng chãú âäü quy âënh.  Tham gia kiãøm kã âaïnh giaï laûi TSCÂ theo quy âënh cuía nhaì næåïc vaì yãu cáöu baío toaìn väún, täø chæïc phán têch tçnh hçnh trang bë, huy âäüng, baío quaín, sæí duûng TSCÂ trong âån vë. II. Phán loaûi vaì âaïnh giaï TSCÂ : 1. Phán loaûi TSCÂ : TSCÂ coï nhiãöu loaûi nhiãöu thæï, coï âàûc âiãøm vaì yãu cáöu quaín lyï khaïc nhau. Âãø thuáûn tiãûn cho cäng taïc quaín lyï vaì haûch toaïn TSCÂ nháút thiãút phaíi phán loaûi TSCÂ. 1.1. Phán loaûi TSCÂ theo hçnh thaïi biãøu hiãûn: Theo kiãøu phán loaûi naìy TSCÂ âæåüc phán thaình TSCÂHH vaì TSCÂVH  TSCÂHH: Laì nhæîng taìi saín coï hçnh thaïi váût cháút do doanh nghiãûp nàõm giæî âãø sæí duûng cho hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh, bao gäöm caïc loaûi sau: - Nhaì cæía váût kiãún truïc - Maïy moïc thiãút bë - Phæång tiãûn váûn taíi, thiãút bë truyãön dáùn - Thiãút bë, duûng cuû quaín lyï - Væåìn cáy láu nàm, suïc váût laìm viãûc vaì cho saín pháøm Trang 3 - TSCÂHH khaïc.  TSCÂVH: Laì taìi saín khäng coï hçnh thaïi váût cháút,nhæng xaïc âënh âæåüc giaï trë vaì do doanh nghiãûp nàõm giæî, sæí duûng trong saín xuáút kinh doanh, cung cáúp dëch vuû hoàûc cho caïc âäúi tæåüng khaïc thuã phuì håüp tiãu chuáøn ghi nháûn TSCÂ vä hçnh.Bao gäöm caïc loaûi sau: - Quyãön sæí duûng âáút coï thåìi haûn; - Nhaîn hiãûu haìng hoaï; - Quyãön phaït haình; - Pháön mãöm maïy vi tênh; - Giáúy pheïp vaì giáúy pheïp nhæåüng chuyãøn; - Baín quyãön, bàòng saïng chãú; - Cäng thæïc vaì caïch thæïc pha chãú; TSCÂ vä hçnh âang triãøn khai. 1.2. Phán loaûi theo quyãön såí hæîu: -TSCÂ tæû coï: Laì TSCÂ thuäüc quyãön såí hæîu cuía doanh nghiãûp, doanh nghiãûp coï quyãön sæí duûng láu daìi vaì âæåüc phaín aïnh trãn baíng cán âäúi kãú toaïn cuía doanh nghiãûp. -TSCÂ thuã:Laì TSCÂ cuía doanh nghiãûp khaïc do âån vë thuã sæí duûng trong mäüt thåìi gian nháút âënh theo håüp âäöng kyï kãút. 1.3. Phán loaûi theo cäng duûng: -TSCÂ sæí duûng cho muûc âêch kinh doanh. -TSCÂ sæí duûng muûc âêch phuïc låüi, sæû nghiãûp, an ninh, quäúc phoìng. - TSCÂ baío quaín häü, cáút giæî häü. 1.4. Phán loaûi theo nguäön hçnh thaình: - TSCÂ mua sàõm, xáy dæûng bàòng väún âæåüc cáúp(ngán saïch cáúp, cáúp trãn cáúp ) hoàûc väún goïp cuía caïc cäø âäng, caïc chuí doanh nghiãûp). - TSCÂ hçnh thaình bàòng väún vay. - TSCÂ hçnh thaình bàòng väún kháúu hao. - TSCÂ hçnh thaình do väún goïp liãn doanh. 2. Âaïnh giaï TSCÂ: 2.1. Nguyãn giaï TSCÂ hæîu hçnh: Trang 4 TSCÂHH mua sàõm: Nguyãn giaï bao gäöm giaï mua( træì caïc khoaín âæåüc chiãút kháúu thæång maûi, giaím giaï), caïc khoaín thuãú (khäng bao gäöm caïc khoaín thuãú âæåüc hoaìn laûi) vaì caïc chi phê liãn quan træûc tiãúp âãún viãûc âæa taìi saín vaìo traûng thaïi sàôn saìng sæí duûng. TSCÂHH do âáöu tæ cå baín theo phæång thæïc giao tháöu: Nguyãn giaï laì giaï quyãút toaïn cäng trçnh, caïc chi phê liãn quan træûc tiãúp vaì lãû phê træåïc baû (nãúu coï). TSCÂHH mua traí cháûm: Nguyãn giaï laì giaï mua traí ngay taûi thåìi âiãøm mua. TSCÂHH do xáy dæûng hoàûc tæû chãú:Nguyãn giaï âæåüc phaín aïnh laì giaï thaïnh thæûc tãú cuía TSCÂ tæû xáy dæûng hoàûc tæû chãú cäüng caïc chi phê làõp âàût chaûy thæí. Træåìng håüp doanh nghiãûp sæí duûng saín pháøm do mçnh saín xuáút ra âãø chuyãøn thaình TSCÂ thç nguyãn giaï laì chi phê saín xuáút saín pháøm âoï cäüng caïc chi phê liãn quan træûc tiãúp âãún viãûc âæa taìi saín vaìo traûng thaïi sàôn saìng sæí duûng. TSCÂHH mua dæåïi hçnh thæïc trao âäøi: Nguyãn giaï TSCÂHH mua dæåïi hçnh thæïc trao âäøi våïi mäüt TSCÂHH khäng tæång tæû hoàûc taìi saín khaïc âæåüc xaïc âënh theo giaï trë håüp lyï cuía TSCÂHH nháûn vãö, hoàûc giaï trë håüp lyï cuía taìi saín âem trao âäøi, sau khiï âiãöu chènh caïc khoaín tiãön hoàûc tæång âæång tiãön traí thãm hoàûc thu vãö. Âäúi våïi taìi saín trao âäøi tæång tæû, hoàûc coï thãø hçnh thaình do âæåüc baïn âãø âäøi láúy quyãön såí hæîu mäüt taìi saín tæång tæû, trong hai træåìng håüp naìy khäng coï báút kyì khoaín laîi hay läù naìo âæåüc ghi nháûn trong quaï trçnh trao âäøi. Nguyãn giaï TSCÂ nháûn vãö âæåüc tênh bàòng giaï trë coìn laûi cuía TSCÂ âem trao âäøi. 2.2. Nguyãn giaï TSCÂ vä hçnh: Cuîng tæång tæû nhæ TSCÂHH,nguyãn giaï TSCÂVH trong nhæîng træåìng håüp trãn âãöu tênh nhæ TSCÂHH. 2.3. Nguyãn giaï TSCÂ thuã taìi chênh: Nguyãn giaï TSCÂ thuã taìi chênh phaín aïnh åí âån vë thuã nhæ âån vë chuí såí hæîu taìi saín bao gäöm: Giaï mua thæûc tãú, caïc chi phê liãn quan vaì lãû phê træåïc baû (nãúu coï). Trang 5 Pháön chãnh lãûch giæîa tiãön thuã TSCÂ phaíi traí cho âåün vë thuã vaì nguyãn giaï TSCÂ âæåüc haûch toaïn vaïo chi phê kinh doanh phuì håüp våïi håüp âäöng thuã. 2.4. Giaï trë coìn laûi cuía TSCÂ : Giaï trë coìn laûi cuía TSCÂ = Nguyãn giaï - giaï trë hao moìn luyî kãú. III. Haûch toaïn chi tiãút tàng giaím TSCÂ : Kãú toaïn chi tiãút TSCÂ âæåüc thæûc hiãûn cho tæìng TSCÂ, tæìng nhoïm hoàûc loaûi TSCÂ vaì theo nåi sæí duûng TSCÂ.  Âãø theo doîi, quaín lyï tæìng TSCÂ kãú toaïn sæí duûng Theí TSCÂ.Theí TSCÂ âæåüc láûp cho tæìng âäúi tæåüng ghi TSCÂ. Theí TSCÂ bao gäöm 4 pháön chênh: - - - Pháön phaín aïnh caïc chè tiãu chung vãö TSCÂ nhæ tãn, kyï maî hiãûu, quy caïch, säú hiãûu, næåïc saín xuáút, nàm saín xuáút .... Pháön phaín aïnh chè tiãu vãö nguyãn giaï khi âæa TSCÂ vaìo sæí duûng, nguyãn giaï sau khi âaïnh giaï laûi,...vaì giaï trë hao moìn luyî kãú qua caïc nàm. Pháön phaín aïnh säú phuû tuìng, duûng cuû âäö nghãö keìm theo TSCÂ. Pháön ghi giaím TSCÂ. Theí TSCÂ do kãú toaïn TSCÂ láûp vaì phaíi âæåüc kãú toaïn træåíng kyï xaïc nháûn. Theí âæåüc læu åí phoìng kãú toaïn suäút quaï trçnh sæí duûng taìi saín . Càn cæï âãø láûp theí TSCÂ laì biãn baín giao nháûn TSCÂ, biãn baín thanh lyï TSCÂ, biãn baín âaïnh giaï laûi TSCÂ, baíng trêch kháúu hao TSCÂ vaì caïc taìi liãûu kyî thuáût coï liãn quan.  Âãø theo doîi chi tiãút caïc loaûi, nhoïm TSCÂ theo kãút cáúu kãú toaïn sæí duûng caïc taìi khoaín cáúp 2 theo quy âënh cuía Nhaì næåïc vaì måí thãm caïc chi tiãút cuía caïc taìi khoaín cáúp 2 naìy . Vê duû : theo doîi chi tiãút TSCÂ hæîu hçnh theo loaûi, nhoïm : - Nhaì xæåíng,váût kiãún truïc : + nhaì xæåíng + váût kiãún truïc  Âãø theo doîi chi tiãút TSCÂ theo nåi sæí duûng kãú toaïn sæí duûng säø TSCÂ. Säøí TSCÂ måí chung cho toaìn doanh nghiãûp vaì måí cho tæìng bäü pháûn quaín lyï, sæí duûng TSCÂ. Càn cæï âãø ghi vaìo säú TSCÂ laì caïc theí TSCÂ. Trang 6 IV. Haûch toaïn täøng håüp TSCÂ : 1.Haûch toaïn täøng håüp tàng TSCÂ : 1.1. Taìi khoaín sæí duûng: (1) TK 211- TSCÂ hæîu hçnh, coï caïc taìi khoaín cáúp hai sau: TK 2112- Nhaì cæía váût kiãún truïc TK 2113- Maïy moïc thiãút bë TK 2114- Phæång tiãûn váûn taíi truyãön dáùn TK 2115- Thiãút bë duûng cuû quaín lyï TK 2116- Cáy láu nàm, suïc váût laìm viãûc vaì cho saín pháøm (2) TK 213- TSCÂ vä hçnh, coï caïc TK cáúp hai sau: TK 2131- Quyãön sæí duûng âáút TK 2132- Chi phê thaình láûp, chuáøn bë saín xuáút TK 2133- Bàòng phaït minh saïng chãú TK 2134- Chi phê nghiãn cæïu phaït triãøn TK 2138- TSCÂ vä hçnh khaïc. Kãút cáúu cuía hai taìi khoaín naìy giäúng nhau, âæåüc thãø hiãûn: Bãn Nåü: Nguyãn giaï TSCÂ tàng lãn. Bãn Coï: Nguyãn giaï TSCÂ giaím xuäúng. Dæ Nåü: Nguyãn giaï TSCÂ hiãûn coï. Theo chãú âäü kãú toaïn måïi thç coï nhiãöu bäø sung sæía âäøi vãö taìi khoaín sæí duûng vaì phæång phaïp haûch toaïn nhæng do giåïi haûn trong phaûm vi âãö taìi nghiãn cæïu em chè nãu lãn nhæîng váún âãö sæía âäøi coï liãn quan âãún âãö taìi nhæ sau: TK 242- Chi phê traí træåïc daìi haûn. Kãút cáúu TK naìy: Bãn Nåü: Chi phê traí træåïc daìi haûn phaït sinh trong kyì. Bãn Coï: Caïc khoaín chi phê traí træåïc daìi haûn phán bäø vaìo chi phê saín xuáút kinh doanh trong kyì. Säú dæ Nåü: Caïc khoaín chi phê traí træåïc daìi haûn chæa tênh vaìo chi phê hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh cuía nàm taìi chênh. TK 635- Chi phê taìi chênh. Kãút cáúu TK naìy nhæ sau: Bãn Nåü: - Caïc khoaín chi phê vãö hoaût âäüng taìi chênh, caïc khoaín läù liãn quan âãún hoaût âäüng taìi chênh (thanh lyï caïc khoaín âáúu tæ, chãnh lãûch tyí giaï,...) Trang 7 - Dæû phoìng giaím giaï âáöu tæ chæïng khoaïn. Bãn Coï: - Cuäúi kyì kãút chuyãøn toaìn bäü chi phê taìi chênh vaì caïc khoaín läù phaït sinh trong kyì. - Hoaìn nháûp dæû phoìng giaím giaï âáöu tæ chæïng khoaïn. 1.2. Haûch toaïn täøng håüp tàng TSCÂ 1.1.1. TSCÂHH âæåüc mua sàõm:  Mua sàõm trong næåïc: - Træåìng håüp TSCÂ sæí duûng vaìo hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh chëu thuãú giaï trë gia tàng (VAT) theo phæång phaïp kháúu træì: Nåü TK 211, 213: Nguyãn giaï TSCÂ Nåü TK133:Thuãú VAT âæåüc kháúu træì cuía haìng hoaï dëchvuû. Coï TK 111, 112, 131,... Täøng giaï thanh toaïn vaì caïc chi phê khaïc - Træåìng håüp TSCÂ duìng vaìo hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh chëu VAT theo phæång phaïp træûc tiãúp, hoàûc duìng vaìo hoaût âäüng vàn hoaï phuïc låüi. Nåü TK 211, 213 Coï TK 111,112, 131, ...Täøng giaï thanh toaïn. - Nãúu TSCÂ âæåüc mua sàõm bàòng nguäön väún xáy dæûng cå baín, quyî âáöu tæ phaït triãøn, quyî phuïc låüi âæa vaìo sæí duûng cho saín xuáút kinh doanh thç âäöng thåìi phaíi ghi caïc buït toaïn kãút chuyãøn: Nåü TK 4141 : Quyî âáöu tæ phaït triãøn Nåü TK 4312 : Quyî phuïc låüi. Nåü TK 441 : Nguäön väún xáy dæûng cå baín. Coï TK 411 : Nguäön väún kinh doanh. - Nãúu TSCÂ âæåüc mua sàõm bàòng quyî phuïc låüi, âæåüc âæa vaìo sæí duûng cho nhu cáöu vàn hoaï phuïc låüi. Nåü TK 4312: Quyî phuïc låüi. Coï TK 4313: Quyî phuïc låüi hçnh thaình TSCÂ . - Nãúu TSCÂ mua sàõm bàòng nguäön kinh phê sæû nghiãûp, âæa vaìo sæí duûng cho hoaût âäüng sæû nghiãûp. Nåü TK 161: chi sæû nghiãûp Coï TK 466: Nguäön kinh phê âaî hçnh thaình TSCÂ . Trang 8 TSCÂ âæåüc mua sàõm bàòng nguäön väún kinh doanh vaì väún vay thç khäng ghi buït toaïn chuyãøn nguäön. Khi sæí duûng väún kháúu hao phaíi ghi thãm buït toaïn : Coï TK 009- Nguäön väún kháúu hao.  TSCÂ nháûp kháøu: Nåü TK 211,213: Nguyãn giaï Coï TK 111,112,... Coï TK 3333: Thuãú nháûp kháøu. Thuãú VAT haìng nháûp kháøu seî âæåüc kháúu træì: Nåü TK 1332: Thuãú VAT âæåüc kháúu træì TSCÂ Coï TK 33312: Thuãú VAT haìng nháûp kháøu. Âäöng thåìi ghi buït toaïn chuyãøn nguäön nhæ trãn. 1.1.2. TSCÂ nháûn âæåüc do cäng taïc xáy dæûng cå baín hoaìn thaình baìn giao: Nåü TK 211, 213 Coï TK 2412: Xáy dæûng cå baín. Caïc khoaín chi phê liãn quan træåïc khi sæí duûng cuîng tênh vaìo nguyãn giaï cuía TSCÂ : Nåü TK 211, 213 Coï TK 111,112, ... 1.1.3. TSCÂVH hçnh thaình tæì näüi bäü trong giai âoaûn triãøn khai: Khi phaït sinh chi phê trong giai âoaûn triãøn khai thç táûp håüp vaìo chi phê saín xuáút kinh doanh trong kyì hoàûc táûp håüp vaìo chi phê traí træåïc daìi haûn: Nåü TK 242: Chê phê traí træåïc daìi haûn. Nåü TK 642: Chi phê quaín lyï doanh nghiãûp. Coï TK 111,112, 152, 153,... Khi xeït tháúy kãút quaí triãøn khai thoaï maîn âënh nghéa vaì tiãu chuáøn ghi nháûn TSCÂ vä hçnh, ghi: - Táûp håüp chi phê thæûc tãú phaït sinh åí giai âoaûn triãøn khai âãø hçnh thaình nguyãn giaï TSCÂ vä hçnh ghi: Nåü TK 241: Xáy dæûng cå baín dåí dang. Nåü TK 133: Thuãú VAT âæåüc kháúu træì. Coï TK 111,112,152,.... - Khi kãút thuïc giai âoaûn triãøn khai, kãú toaïn xaïc âënh täøng chi phê thæûc tãú phaït sinh hçnh thaình nguyãn giaï TSCÂ vä hçnh: Nåü TK 213: TSCÂ vä hçnh Coï TK 241: Xáy dæûng cå baín dåí dang. 1.1.4. TSCÂ do âæåüc cáúp, biãúu tàûng, nháûn väún goïp, kãú toaïn càn cæï vaìo giaï trë do häüi âäöng âënh giaï xaïc âënh âãø ghi tàng TSCÂ : Trang 9 Nåü TK 211, 213 Coï TK 711: Thu nháûp khaïc. Caïc chi phê phaït sinh liãn quan âãún TSCÂ nháûn taìi tråü biãúu tàûng: Nåü TK 211,213 Coï TK 111,112,... 1.1.5. Tàng TSCÂ do nháûn väún goïp liãn doanh, nháûn laûi TSCÂ goïp väún liãn doanh: - Khi nháûn väún goïp liãn doanh bàòng TSCÂ : Nåü TK 211,213 Coï TK 411: Nguäön väún kinh doanh. - Khi nháûn laûi TSCÂ træåïc âáy väún goïp liãn doanh: Nåü TK 211: Nguyãn giaï TSCÂ xaïc âënh laûi Coï TK 222: Goïp väún liãn doanh Coï TK 111,112,.. chi phê nháûn laûi TSCÂ .. 1.1.6. Tàng TSCÂ do phaït hiãûn thæìa: Khi doanh nghiãûp phaït hiãûn thæìa do thiãúu soït trong kháu ghi säø kãú toaïn càn cæï nguyãn giaï âæåüc xaïc âënh âæåüc phaín aïnh tàng TSCÂ nhæ caïc træåìng håüp trãn. Nãúu TSCÂ âang sæí duûng thç trêch kháúu hao âuí trong thåìi gian sæí duûng, tênh vaìo chi phê saín xuáút kinh doanh: Nåü TK 242: Khäng âæåüc tênh hãút vaìo chi phê trong kyì Nåü TK 641,642,627 Coï TK 214: Hao moìn TSCÂ . 2. Haûch toaïn täøng håüp giaím TSCÂ : 2.1. Khi TSCÂ giaím do thanh lyï, nhæåüng baïn: - Buït toaïn ghi giaím TSCÂ : Nåü TK 214: Giaï trë hao moìn Nåü TK 811: Chi phê khaïc Coï TK 211, 213: Nguyãn giaï -Khoaín thu âæåüc dothanh lyï, nhæåüng baïn TSCÂ : Nåü TK 111,112,131,152,... Coï TK 711: Thu nháûp khaïc ( Giaï chæa coï VAT) Coï TK 331:VAT Âäúi våïi âån vë näüp thuãú VAT theo phæång phaïp træûc tiãúp kãú toaïn ghi: Trang 10 Nåü TK 111,112,131 Coï TK 711 Coìn caïc khoaín thuãú VAT phaíi näüp ghi: Nåü TK 811 Coï TK 3331 - Khoaín chi phê thæûc hiãûn cäng viãûc nhæåüng baïn: Nåü TK 811: Chi phê khaïc Coï TK 111,112,... 2.2. Khi khi chuyãøn TSCÂ cho caïc âån vë træûc thuäüc: Nåü TK 1361: Giaï trë coìn laûi Nåü TK 214: Giaï trë hao moìn Coï TK 211, 213:Nguyãn giaï 2.3. Khi kiãøm kã phaït hiãûn thiãúu TSCÂ : -Khi chæa xaïc âënh âæåüc nguyãn nhán: Nåü TK 1381- Taìi saín thiãúu chåì xæí lyï:( Giaï trë coìn laûi) Nåü TK 214: Giaï trë hao moìn Coï TK 211: Nguyãn giaï -Khi coï quyãút âënh xæí lyï pháön gêa trë coìn laûi âãø phaín aïnh: Nåü TK 1388: Ngæåìi chëu traïch nhiãûm bäöi thæåìng. Nåü TK 811: Tênh vaìo chi phê khaïc. Coï TK 1381 2.4. TSCÂ giaím do chuyãøn thaình cäng cuû duûng cuû: - Træåìng håüp giaï trë coìn laûi TSCÂ nhoí thç chuyãøn hãút vaìo chi phê cuía âäúi tæåüng sæí duûng trong kyì kãú toaïn: Nåü TK 627, 641, 642: Giaï trë hao moìn Nåü TK 214: Giaï trë hao moìn Coï TK 211: Nguyãn giaï - Træåìng håüp giaï trë coìn laûi TSCÂ låïn haûch toaïn vaìo chi phê traí træåïc chåì phán bäø dáön: Nåü TK 242: Giaï trë coìn laûi. Nåü TK 214: Giaï trë hao moìn Coï TK 211: Nguyãn giaï Sau âoï phán bäø vaìo chi phê cuía caïc âäúi tæåüng sæí duûng ghi: Nåü TK627,641, 642 Coï TK 242: Mæïc phán bäø Trang 11 V. Haûch toaïn sæía chæîa TSCÂ : 1.Näüi dung cäng viãûc sæía chæîa: Sæîa chæîa TSCÂ âæåüc chia thaình hai loaûi: Sæía chæîa nhoí (coìn goüi laì sæía chæîa thæåìng xuyãn) vaì sæía chæîa låïn. Sæía chæîa thæåìng xuyãn: laì loaûi sæía chæîa coï caïc âàûc âiãøm mæïc âäü hæ hoíng nheû nãn kyî thuáût sæía chæîa âån giaín, cäng viãûc sæía chæîa coï thãø do doanh nghiãûp tæû thæûc hiãûn, thåìi gian sæía chæîa ngàõn, chi phê sæía chæîa phaït sinh êt nãn âæåüc haûch toaïn toaìn bäü mäüt láön vaìo chi phê cuía âäúi tæåüng sæí duûng TSCÂ . Sæía chæîa låïn : Khi TSCÂ bë hæ hoíng nàûng, chi phê låïn, thåìi gian sæía chæîa láu daìi, TSCÂ phaíi ngæìng hoaût âäüng âãø sæía chæîa 2.Haûch toaïn sæía chæîa TSCÂ : 2.1 Sæía chæîa thæåìng xuyãn TSCÂ : 111,112,154 627,641,642 Chi phê thuûc tãú phaït sinh 142 Chi phê SC thæûc tãú dáön Phán bäø Trang 12 2.2. Sæía chæîa låïn TSCÂ : 111, 112, 152, 334,... 2413 142 627,641, 642 cp thæûc tãú phaït sinh chuyãøn thaình Phán bäø dáön CP chåì phán bäø 335 Kãút chuyãøn khi Trêch SC hoaìn thaình SCL ( træåïc chi phê Trong KH) VI. Haûch toaïn hao moìn vaì kháúu hao TSCÂ: 1.Khaïi niãûm hao moìn vaì kháúu hao TSCÂ : - Hao moìn TSCÂ : Laì sæû giaím dáön giaï trë vaì giaï trë sæí duûng cuía TSCÂ do tham gia vaìo hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh. - Kháúu hao TSCÂ :Laì pháön giaï trë cuía TSCÂ âæåüc tênh chuyãøn vaìo chi phê saín xuáút kinh doanh. - Giaï trë phaíi kháúu hao: Laì nguyãn giaï cuía TSCÂ trãn baïo caïo taìi chênh træì giaï trë thanh lyï æåïc tênh cuía taìi saín âoï. 2. Tênh mæïc kháúu hao TSCÂ : Kháúu hao TSCÂ phaíi âæåüc tênh hàòng thaïng âãø phán bäø vaìo chi phê cuía âäúi tæåüng sæí duûng. Mæïc kháúu hao hàòng thaïng âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc sau: Mæïc kháúu Mæïc kháúu hao hao cuía thãm trong + thaïng naìy th aïng naìy Mæïc kháúu Mæïc kháúu hao = hao cuía giaím båït trong thaïng træåïc thaïng naìy + tàng Mæïc kháúu hao hàòng thaïng cuía mäüt TSCÂ âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc: Nguyãn giaï Mæïc kháúu hao hàòng thaïng = Säú nàm sæí duûng * 12 Trang 13 3. Haûch toaïn hao moìn vaì kháúu hao TSCÂ : 3.1. Taìi khoaín sæí duûng: TK 214- Hao moìn TSCÂ .Kãút cáúu nhæ sau: Bãn Nåü:Giaï trë hao moìn TSCÂ giaím do giaím TSCÂ Bãn Coï: Giaï trë hao moìn TSCÂ tàng do trêch kháúu hao TSCÂ vaì caïc nguyãn nhán khaïc. Säúö dæ coï: Giaï trë hao moìn TSCÂ hiãûn coìn åí âån vë. 3.2. Phæång phaïp haûch toaïn: Nåü TK 627,642,641,431,466 Coï TK 214 Âäöng thåìi ghi: Nåü TK 009 (Âäúi våïi TSCÂ duìng cho hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh ) VII. Haûch toaïn TSCÂ thuã ngoaìi: 1. Haûch toaïn TSCÂ thuã hoaût âäüng: TK 111,112,.... TK 641,642,627 Tiãön thuã tênh vaìo chi phê 1 láön TK 242 Thanh toaïn 1 láön Ghi khi thuã Ghi khi hãút liãn quan nhiãöu kyì haûn thuã TK 001 Phán bäø dáön 2. Haûch toaïn TSCÂ thuã taìi chênh: Khi nháûn âæåüc TSCÂ thuã taìi chênh, kãú toaïn càn cæï vaìo caïc chæïng tæì coï liãn quan, xaïc âënh nguyãn giaï, thuãú VAT âæåüc kháúu træì vaì nåü daìi haûn phaíi thanh toaïn cho bãn thuã âãø phaín aïnh: Nåü TK 212: nguyãn giaï Nåü TK 133: (Nãúu doanh nghiãûp aïp duûng VAT) Coï TK 342: Nåü daìi haûn phaíi thanh toaïn. Âäöng thåìi xaïc âënh nåü daìi haûn âãún haûn traí trong niãn âäü âãø kãút chuyãøn: Nåü TK 342 Coï TK 315: Nåü daìi haûn âãún haûn traí. Âënh kyì trêch kháúu hao âãø tênh vaìo chi phê: Trang 14 Nåü TK 641,642, 627 Coï TK 2142: Hao moìn TSCÂ thuã taìi chênh. Haìng thaïng khi nháûn âæåüc chæïng tæì âoìi tiãön cuía bãn cho thuã, vaì thanh toaïn: Nåü TK 315: Pháön nåü gäúc Nåü TK 635: pháön laîi thuã Coï TK 111,112: Säú tiãön thanh toaïn. Khi hãút haûn thuã, doanh nghiãûp âæåüc chuyãøn quyãön såí hæîu hoàûc baïn TSCÂ âaî thuã - Chuyãøn nguyãn giaï : Nåü TK 211 Coï TK 212 - Chuyãøn giaï trë hao moìn: Nåü TK 2142 Coï TK 2141 - Khoaín tiãön doanh nghiãûp thanh toaïn thãm cho bãn cho thuã: Nåü TK 211: Giaï chæa thuãú Coï TK 111,112 - Træåìng håüp hãút haûn thuã doanh nghiãûp traí laûi TSCÂ âaî thuã kãú toaïn ghi: Nåü TK 2142: GIaï trë hao moìn Nåü TK 242: Giaï trë coìn laûi ( Khi chæa kháúu hao âuí) Coï TK 212: nguyãn giaï . B. Täø chæïc quaín lyï TSCÂ trong doanh nghiãûp saín xuáút I. Sæû cáön thiãút phaíi quaín lyï TSCÂ : 1. Khaïi niãûm hãû thäúng thäng tin kãú toaïn: Hãû thäúng thäng tin kãú toaïn laì táûp håüp caïc nguäön læûc con ngæåìi, phæång tiãûn vaì quy trçnh, thuí tuûc âæåüc thiãút kãú nhàòm biãún âäøi dæî liãûu Muûc âêch cuía hãû thäúng thäng tin kãú toaïn: Hãû thäúng thäng tin kãú toaïn âæåüc täø chæïc âãø ghi nháûn, læu træî dæî liãûu vãö caïc nghiãûp vuû kinh tãú phaït sinh, xæí lyï vaì cung cáúp thäng tin cho nhaì quaín lyï bãn trong vaì caïc âäúi tæåüng khaïc bãn ngoaìi doanh nghiãûp. Kãút xuáút cuía hãû thäúng thäng tin kãú toaïn laì caïc thäng tin vãö tçnh hçnh taìi chênh cuía doanh nghiãûp vaì thäng tin liãn quan khaïc thäng qua caïc baïo caïo taìi chênh vaì caïc baïo caïo kãú toaïn quaín trë. Trang 15 Hãû thäúng thäng tin kãú toaïn trong âiãöu kiãûn tin hoüc hoaï: Laì bàòng viãûc sæí duûng cäng nghãû thäng tin(maïy tênh âiãûn tæí, ...) dæåïi sæû chuí âäüng tuyãût âäúi cuía con ngæåìi âãø thæûc hiãûn quaï trçnh ghi nháûn, xæí lyï, læu træî vaì cung cáúp thäng tin kinh tãú taìi chênh. 2. Phán têch tçnh hçnh trang bë vaì sæí duûng TSCÂ : - Phán têch tçnh hçnh biãún âäüng TSCÂ : + Hãû säú tàng ( giaím)TSCÂ : Giaï trong kyì Hãû säú tàng (giaím) = TSCÂ , kinh doanh trong kyì. Hãû säú trong kyì âäøi måïi TSCÂ kyì trë TSCÂ tàng ( giaím) TSCÂ Giaï trë TSCÂ bçnh quán duìng vaìo saín xuáút +Hãû säú âäøi måïi TSCÂ : Giaï trë TSCÂ måïi tàng = Giaï trë TSCÂ coï åí cuäúi +Hãû säú loaûi boí TSCÂ Hãû säú Giaï trë TSCÂ laûc háûu, cuî giaím trong kyì loaûi boí = TSCÂ Giaï trë TSCÂ coï åí cuäúi kyì Våïi hãû säú tàng(giaím) TSCÂ phaín aïnh chung mæïc âäü tàng giaím thuáön tuyï vãö quy mä TSCÂ. Coìn âäúi våïi hãû säú âäøi måïi vaì hãû säú loaûi boí TSCÂ ngoaìi viãûc phaín aïnh tàng(giaím) thuáön tuyï vãö TSCÂ, coìn phaín aïnh trçnh âäü tiãún bäü kyî thuáût, tçnh hçnh âäøi måïi trang bë cuía doanh nghiãûp. -Tçnh hçnh trang bë TSCÂ: Viãûc trang bë TSCÂ vaìo quaï trçnh saín xuáút laì mäüt viãûc quan troüng, phán têch tçnh hçnh trang bë TSCÂ laì âaïnh giaï mæïc âäü baío âaím TSCÂ, âàûc biãût laì maïy moïc thiãút bë saín xuáút cho lao âäüng, cho mäüt âån vë diãûn têch saín xuáút,...trãn cå såí naìy maì coï kãú hoaûch trang bë mua sàõm TSCÂ âãø baío âaím quaï trçnh saín xuáút laì hiãûu quaí nháút. Trang 16 +Tçnh hçnh trang bë TSCÂ: Nguyãn giaï TSCÂ Nguyãn TSCÂ bçnh quán 1cäng nhán = trong ca låïn nháút trong ca låïn nháút. Säú cäng giaï nhán +Tçnh hçnh trang bë maïy moïc thiãút bë: Nguyãn giaï thiãút bë saín giaï thiãút bë saín xuáút xuáút bçnh quán cho mäüt cäng nhán trong ca låïn nháút trong ca låïn nháút. Nguyãn = Säú cäng nhán Hai chè tiãu naìy phaín aïnh trçnh âäü trang bë TSCÂ vaì trang bë kyî thuáût cho cäng nhán. Caïc chè tiãu naìy caìng låïn thãø hiãûn trçnh âäü trang bë kyî thuáût caìng cao. -Phán têch hiãûu quaí sæí duûng TSCÂ: Hiãûu suáút Giaï trë saín læåüng pháøm sæí duûng = TSCÂ Nguyãn giaï bçnh quán cuía Âãø kiãøm tra hiãûu quaí sæí duûng cuía TSCÂ, sæí duûng coï hiãûu quaí TSCÂ laì biãûn phaïp täút sæí duûng väún täút nháút sæí duûng väún mäüt tiãút kiãûm vaì hiãûu quaí saín TSCÂ viãûc nháút caïch II . Nhæîng váún âãö vãö täø chæïc haûch toaïn TSCÂ bàòng maïy vi tênh taûi doanh nghiãûp saín xuáút: 1. Maïy tênh trong cäng taïc quaín lyï thäng tin: Våïi sæû phaït triãøn cuía nãìn saín xuáút xaî häüi laìm cho læåüng thäng tin phaït triãøn ngaìy caìng nhiãöu. Thäng tin ngaìy mäüt phæïc taûp hån, âoìi hoíi caïc nhaì quaín lyï phaíi coï nhæîng biãûn phaïp cuû thãø: - Hoàûc phaíi tàng cæåìng nhán sæû phuû traïch Trang 17 - Hoàûc phaíi caíi tiãún täø chæïc quaín lyï, âæa maïy tênh vaìo quaï trçnh quaín lyï dæåïi sæû âiãöu khiãøn cuía con ngæåìi. 1.1.Taïc duûng cuía viãûc xæí lyï thäng tin bàòõng maïy vi tênh: -Xæí lyï thäng tin mäüt caïch nhanh choïng, këp thåìi. -Täøng håüp thäng tin chênh xaïc, moüi luïc moüi nåi - Læu træî dæî liãûu goün nheû. - Giaím nheû cäng viãûc, tiãút kiãûm thåìi gian 1.2. Nhæîng váún âãö cáön phaíi thæûc hiãûn træåïc khi triãøn khai mäüt aïp duûng tin hoüc: Cäng taïc khåíi taûo ban âáöu laì mäüt âiãøm xuáút phaït coï yï nghéa quan troüng trong quaï trçnh triãøn khai mäüt æïng duûng tin hoüc vaìo cäng taïc haûch toaïn kãú toaïn taûi caïc doanh nghiãûp. Näüi dung chuí yãúu cuía cäng taïc khåíi taûo ban âáöu nhæ sau: KHÅÍI TAÛO Xaïc âënh vaì khai baïo caïc thäng säú cuía hãû thäúng - Xáy dæûng vaì khai baïo caïc bäü maî Khai baïo caïc säú dæ ban âáöu Phán quyãön sæí duûng Xaïc âënh vaì khai baïo caïc thäng säú cuía hãû thäúng , bäü maî Xaïc âënh vaì cáûp nháût caïc säú dæ ban âáöu Phán quyãön khai thaïc, truy cáûp hãû thäúng 1.2.1 Xaïc âënh vaì khai baïo caïc thäng säú cuía hãû thäúng: Thäng thæåìng caïc pháön mãöm âæåüc phán têch, thiãút kãú vaì xáy dæûng chung cho moüi doanh nghiãûp. Caïc doanh nghiãûp hoaût âäüng trãn caïc lénh væûc khaïc nhau, coï caïc âàûc âiãøm khaïc nhau, vç váûy træåïc khi âæa mäüt pháön mãöm vaìo æng duûng thç phaíi khai baïo Trang 18 træåïc nhæîng âàûc âiãøm riãng coï. Cáön phaíi khai baïo caïc biãún hãû thäúng sau: STT Näüi dung PHÁÖN CHUNG 1 Tãn cå quan chuí quaín 2 Tãn âån vë haûch toaïn 3 Âëa chè âån vë haûch toaïn PHÁÖN CAÏC PHÆÅNG PHAÏP HAÛCH TOAÏN Phæång phaïp haûch toaïn täön kho 1 - Phæång phaïp kã khai thæåìng xuyãn Phæång phaïp kiãøm kã âënh kyì Phæång phaïp xaïc âënh giaï trë haìng 2 täön kho - Phæång phaïp giaï bçnh quán gia quyãön - Phæång phaïp nháûp træåïc xuáút træåïc - Phæång phaïp nháûp sau xuáút træåïc - Phæång phaïp thæûc tãú âêch danh Phæång phaïp tênh giaï thaình 3 - Phæång phaïp giaín âån - Phæång phaïp tênh giaï thaình theo âån âàût haìng - Phæång phaïp phán bæåïc - Phæång phaïp hãû säú - Phæång phaïp tyí lãû Hçnh thæïc säø kãú toaïn 4 - Nháût kyï chung - Chæïng tæì ghi säø - Nháût kyï chæïng tæì - Nháût kyï säø caïi Phæång phaïp kháúu hao TSCÂ 5 - Phæång phaïp kháúu hao âæåìng thàóng - Phæång phaïp säú dæ giaím dáön Trang 19 6 7 - Theo quy âënh riãng Âäöng tiãön haûch toaïn - Âäöng Viãût Nam - Âäöng ngoaûi tãû Kyì baïo caïo - Thaïng, quyï, nàm Sau khi âaî khai baïo âáöy âuí caïc biãún hãû thäúng, pháön mãöm kãú toaïn seî cho pheïp thæûc hiãûn cáûp nháût, xæí lyï dæî liãûu vaì cung cáúp thäng tin theo caïc phæång phaïp âaî xaïc âënh. 1.2.2. Khåíi taûo caïc bäü maî: Tæång tæû nhæ viãûc xaïc âënh vaì khai baïo âáúy âuí caïc thäng säú hãû thäúng nhæ âaî trçnh baìy trãn, cäng taïc thiãts kãú vaì xáy dæûng caïc bäü maî sæí duûng cuîng coï mäüt táöm quan troüng dàûc biãût. Coï nhiãöu phæång phaïp maî hoaï tuyì theo âàûc âiãøm cuía Cäng ty maì xáy dæûng bäü maî cho phuì håüp. 1.2.3. Khai baïo caïc säú dæ ban âáöu: Haûch toaïn kãú toaïn laì mäüt quaï trçnh diãùn ra láu daìi vaì liãn tuûc. Kyì hach toaïn laì mäüt khaïi niãûm cuía kãú toaïn nhàòn phán chia quaï trçnh haûch toaïn thaình nhæîng khoaíng thåìi gian thêch håüp âãø tiãûn låüi cho cäng taïc haûch toaïn kãú toaïn vaì cung cáúp thäng tin këp thåìi. Cæï sau mäùi kyì haûch toaïn, cäng taïc haûch toaïn kãú toaïn laûi bàõt âáöu mäüt chu trçnh måïi vaì säú lãûu kãú toaïn åí cuäúi kyì naìy seî âæåüc chuyãøn säø laìm cå såí säú liãûu cho âáöu kyì haûch toaïn sau. Viãûc æïng duûng tin hoüc hoaï cäng taïc kãú toaïn laûi thæåìng âæåüc thæûc hiãûn vaìo âáöu mäùi kyì kãú toaïn. Nhæîng doanh nghiãûp træåïc âáy thæûc hiãûn haûch toaïn kãú toaïn bàòng phæång phaïp thuí cäng, khi chuyãøn sang haûch toaïn kãú toaïn bàòng maïy vi tênh trãn cå såí khai thaïc caïc pháön mãöm kãú toaïn, cáön phaíi "chuyãøn säø" sang hçnh thæïc haûch toaïn måïi. Thæûc hiãûn "chuyãøn säø " nghéa laì phaíi xaïc âënh vaì cáûp nháût vaìo maïy tênh táút caí nhæîng säú dæ âáöu kyì cuía táút caí nhæîng âäúi tæång hiãûn âang âæåüc theo doîi, haûch toaïn taûi doanh nghiãûp. Bao gäöm: Säú dæ cuía caïc taìi khoaín täøng håüp Säú dæ cuía caïc taìi khoaín cäng nåü Trang 20 Säú dæ taûm æïng cuía caïn bäü cäng nhán viãn ...................................................... ............ 1.2.4. Phán quyãön sæí duûng pháön mãöm vaì quaín lyï dæî liãûu: Thæûc hiãûn cäng taïc kãú toaïn âoìi hoíi phaíi coï sæû kãút håüp kiãøm tra, âäúi chiãúu giæîa nhiãöu pháön haình kãú toaïn khaïc nhau. Täø chæïc kãú toaïn khoa hoüc håüp lyï laì âiãöu kiãûn quan troüng âãø phaït huy täúi âa vë trê, vai troì cuía mçnh trong viãûc cung cáúp thäng tin cáön thiãút cho quaín lyï. Vç thãú cuîng cáön phaíi phán quyãön cuû thãø cho tæìng nhán viãn âãø thæûc hiãûn nhiãûm vuû cuía mçnh mäüt caïch hoaìn chènh trong pháön viãûc cuía mçnh âäöng thåìi âaím baío thäng tin âæåüc giæî bê máût tuyãût âäúi. 1.3. Quy trçnh täøng quaït vãö cáûp nháût luán chuyãøn, xæí lyï dæî liãûu vaì cung cáúp thäng tin kãú toaïn: