Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Mét sè vÊn ®Ò vÒ C¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ
ViÖt Nam hiÖn nay
--------------------
I. T×nh h×nh c¹nh tranh cña nÒn
kinh tÕ ViÖt nam hiÖn nay:
Thùc tÕ cho thÊy r»ng,søc c¹nh tranh cña hÇu
hÕt c¸c lo¹i hµng ho¸ ViÖt nam trªn thÞ
tr-êng,c¶ trong n-íc lÉn quèc tÕ rÊt yÕu
kÐm.VÊn ®Ò l¹i cµng bøc xóc khi ¸p lùc c¹nh
tranh do qóa tr×nh tù do ho¸ th-¬ng m¹i,tr-íc
hÕt lµ thêi h¹n cã hiÖu lùc cña CEPT trong
khu«n khæ AFTA cø mçi lóc mét ®Õn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
gÇn.Trong khi ®ã,kh«ng Ýt c¸c doanh nghiÖp
ViÖt nam l¹i ch-a s½n sµng ®èi mÆt víi nh÷ng
th¸ch thøc tõ cuéc c¹nh tranh gay g¾t Êy.NÕu
t×nh h×nh kh«ng ®-îc c¶i thiÖn th× viÖc nÒn kinh
tÕ n-íc ta bi tôt hËu lµ ®iÒu ch¾c ch¾n.ViÖc cÇn
thiÕt ph¶i lµm b©y giê kh«ng nh÷ng chØ lµ t¨ng
n¨ng lùc c¹nh tranh mµ cßn ph¶i t¹o ra mét m«i
tr-êng c¹nh tranh quyÕt liÖt ngay trong
n-íc.C¹nh tranh t¹o ra ®éng lùc cho sù ph¸t
triÓn kinh tÕ vµ nã cßn lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó tèi ®a
ho¸ lîi Ých cña ng-êi s¶n xuÊt lÉn ng-êi tiªu
dïng.HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ch-a
thùc sù c¹nh tranh v× thÞ tr-êng cña ta hiÖn nay
rÊt Ýt tÝnh c¹nh tranh.SÏ kh«ng thÓ cã doanh
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nghiÖp cã tÝnh c¹nh tranh khi nã
ho¹t ®éng
trong m«i tr-êng kh«ng cã tÝnh c¹nh tranh.
C¸c
ngµnh
lín
nh-:®iÖn
lùc,viÔn
th«ng,n-íc,….vÉn lµ nh÷ng ngµnh ®-îc nhµ
n-íc b¶o hé ®éc quyÒn.ViÖc ®éc quyÒn nµy t¹o
ra rÊt nhiÒu t¸c h¹i nh-:
Do kh«ng bÞ c¹nh tranh nªn nhµ s¶n xuÊt
kh«ng cã nhu cÇu s¸ng t¹o,®æi míi c«ng nghÖ
vµ v× thÕ h¹n chÕ ¸p dông tiÕn bé khoa häc kÜ
thuËt,n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng ®-îc n©ng
cao.
Nhµ cung cÊp t¹o ra sù khan hiÕm gi¶ t¹o
b»ng c¸ch h¹n chÕ vÒ sè l-îng hµng ho¸ vµ ¸p
dông møc gi¸ cao mét c¸ch gi¶ t¹o ®Ó kiÕm
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
lêi kh«ng chÝnh ®¸ng.Chi phi ng-êi tiªu dung
bá ra ®Ó mua mét l-îng hµng ho¸ sÏ t¨ng lªn.
Vµ chÊt l-îng hµng ho¸ dÞch vô cßn cã nguy
c¬ gi¶m sót.
Do kh«ng sö dông hÕt nguån lùc ph¸t triÓn
kinh tÕ nªn sÏ cã mét sù l·ng phÝ lín c¸c
nguån lùc.
ChÝnh v× nh÷ng t¸c ®éng kh«ng cã lîi nµy nªn
cÇn thiÕt ph¶i cã sù can thiÖp cña nhµ n-íc
nh»m chèng ®éc quyÒn.
HiÖn nay,c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ®ang ®-îc
khëi ®éng víi t- t-ëng chung lµ thõa nhËn tÝnh
kh¸ch quan,tÊt yÕu cña kinh tÕ thÞ tr-êng.Tuy
cã nh÷ng quan ®iÓm kh¸c biÖt vÒ tÝnh chÊt x·
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
héi so víi c¸c nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng chÝnh
thèng hiÖn ®ang tån t¹i,nh-ng ®· lµ kinh tÕ thÞ
tr-êng th× yÕu tè thÞ tr-êng sÏ ph¶i trë thµnh c¬
së ®Çu tiªn chi phèi kiÓu vËn hµnh cña nÒn kinh
tÕ .Víi chÝnh s¸ch ®æi míi nÒn kinh tÕ chuyÓn
sang c¬ chÕ thÞ tr-êng ,nÒn kinh tÕ ViÖt nam ®·
®¹t ®-îc mét sè kÕt qu¶ ban ®Çu cã ý nghÜa
b-íc ngoÆt.Kh«ng chØ v× møc t¨ng tr-ëng cao
mµ quan träng h¬n lµ kh¼ng ®Þnh trªn thùc tÕ
mét nguyªn lý tæ chøc nÒn kinh tÕ .T×nh tr¹ng
®éc quyÒn d-íi bÊt cø thÓ chÕ x· héi nµo còng
dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng d-íi
tiÒm n¨ng s¶n xuÊt,kÐm hiÖu qu¶.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Tuy vËy, qóa tr×nh ®æi míi víi kho¶ng thêi gian
ng¾n ngñi míi chØ ®ñ ®Ó h×nh thµnh khu«n khæ
chung cña c¬ chÕ thÞ tr-êng .V× thÕ ®Ó cho kinh
tÕ thÞ tr-êng ho¹t ®éng mét c¸ch thËt sù tr«i
ch¶y th× cßn rÊt nhiÒu viÖc ph¶i lµm.Mét trong
sè nh÷ng viÖc rÊt khã kh¨n mµ ta ch-a lµm
chÝnh lµ t¹o lËp mét m«i tr-êng cã tÝnh c¹nh
tranh vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®¶m b¶o cho
sù c¹nh tranh ®-îc c«ng b»ng ,lµnh m¹nh.Thùc
tiÔn cña tiÕn tr×nh ®æi míi vµ héi nhËp kinh tÕ
khu vùc vµ thÕ giíi ®· ®Æt nÒn kinh tÕ ViÖt nam
®èi mÆt trùc tiÕp víi cuéc c¹nh tranh quèc tÕ
,nªn kh«ng thÓ kh«ng t¹o ra mét m«i tr-êng
kinh tÕ c¹nh tranh ë trong n-íc phï hîp víi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
th«ng lÖ quèc tÕ, vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh
tranh cña nÒn kinh tÕ còng nh- n¨ng lùc qu¶n lý
nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã tÝnh c¹nh tranh cao.
ViÖt nam víi nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh
tÕ kÕ ho¹ch ho¸ sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng th×
viÖc quan träng lµ h¹n chÕ c¸c yÕu tè ®éc quyÒn
ngay trong c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n-íc .Vµ
thùc tÕ cho thÊy,ViÖt nam hiÖn nay møc ®é c¹nh
tranh rÊt thÊp,mang nÆng tÝnh ®éc quyÒn.
Cần có cái nhìn thấu đáo về thị trường nước
ngoài
"Doanh nghiệp Việt Nam có khả năng cạnh
tranh trên trường quốc tế, nhưng vẫn còn thiếu
chất xúc tác, thiếu một công cụ để biến khả
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
năng đó thành vũ khí lợi hại trong cuộc chơi
toàn cầu", đó là nhận định của các chiến lược
gia của Mỹ, Ireland và Việt Nam tại một cuộc
hội thảo gần đây ở TP HCM.
Ông K. Murphy, Chủ tịch Công ty J.E
Austin Associaté (một công ty chuyên tư
vấn về chiến lược), nêu dẫn chứng: Sri
Lanka rất giàu về cao su, nhưng trước đây
chỉ xuất cao su tự nhiên cho các công ty
sản xuất ôtô lớn trên thế giới, thế là bị ép
giá tơi bời, sản lượng xuất đi thì lớn nhưng
giá trị thu về không cao. Sau bao nhiêu
năm nghiên cứu thị trường, các doanh
nhân nước này mới phát hiện ra lĩnh vực
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
riêng để cạnh tranh: sản xuất lốp ôtô cao
su đặc 100%. Thế là họ thắng lớn, hiện
chiếm đến 35% thị phần thế giới.
Ông K. Murphy đặt vấn đề: vì sao cá tra, cá
basa của Việt Nam bị chơi ở Mỹ, cà phê
Trung Nguyên bị tranh giành thương hiệu?
Chỉ vì họ thiếu một cặp kính để nhìn thấu
đáo thị trường này.
Chưa chắc giá rẻ đã có người mua
Tiến sĩ Trần Du Lịch, Viện trưởng Viện kinh
tế TP HCM, nhận xét: "Nhiều mặt hàng của
Việt Nam có ưu thế trên thị trường thế giới
như: gạo, cà phê, hàng dệt may... Điển
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
hình là chỉ cần sản lượng của các mặt
hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam tăng
thì có thể ảnh hưởng đến giá cả thị trường
thế giới. Nhưng ông thừa nhận: "Doanh
nghiệp của ta quá đơn độc, họ phải tự chòi
đạp trên thương trường là chính, thiếu sự
hỗ trợ đắc lực từ phía hiệp hội chuyên
ngành, từ phía cơ quan quản lý nhà nước
nên hiệu quả chỉ được chăng hay chớ chứ
không mang tính chiến lược dài hơi".
Phó chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thiện
Nhân cũng khẳng định, lâu nay chúng ta
chỉ bán cái mà người ta cần và vấn đề
quan trọng hiện nay là phải làm thế nào để
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cái mà chúng ta có xích lại cái mà người ta
cần. Ông K. Murphy cho rằng, muốn làm
được điều này cần phải hiểu rõ nhu cầu
khách hàng. Sau đó, mới tiến hành thay
đổi chiến lược, thay đổi sản xuất cho phù
hợp với cái mà người tiêu dùng tại thị
trường đó cần.
Một thương nhân chuyên trồng cây cảnh
Việt Nam cho biết, giá một cây bonsai của
công ty ông tại Việt Nam chỉ 10 USD, trong
khi đó một cây tương đương như vậy tại
Paris (Pháp) đến 500 USD, nhưng ông vẫn
không tài nào vào được thị trường này dẫu
có bán thấp hơn. Trong trường hợp này,
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ông K. Murphy khuyên: Trước khi thâm
nhập thị trường nào phải nghiên cứu kỹ
nhiều yếu tố trong đó phải lưu ý đến nhu
cầu, thói quen người tiêu dùng.... Đừng
nghĩ rằng cứ bán rẻ là có người mua. Hơn
nữa phải biết phân đoạn thị trường, xác
định sản phẩm ưu thế của mình để có thể
tiếp cận thị
trường một cách thành công.
(Theo Thanh Niªn)
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
II. T×nh h×nh c¹nh tranh trªn thÕ
giíi:
Trªn thÕ giíi hiÖn nay,bªn c¹nh qu¸ tr×nh héi
nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi,cßn diÔn ra qu¸ tr×nh
c¹nh tranh hÕt søc gay g¾t .Qóa tr×nh c¹nh tranh
kh«ng chØ diÔn ra trong ph¹m vi mét quèc gia
mµ cßn diÔn ra trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi
C¹nh tranh kh«ng chØ tån t¹i gi÷a c¸c c«ng ty
mµ cßn diÔn ra gi÷a c¸c quèc gia,c¸c vïng l·nh
thæ,c¸c ngµnh,…..c¹nh tranh diÔn ra mäi
lóc,mäi n¬i.C¸c c«ng ty lu«n t×m mäi c¸ch
tranh giµnh thÞ phÇn,®¸nh b¹i ®èi thñ.NÕu cã c¬
h«i s½n sµng tiªu diÖt ®èi thñ kh«ng th-¬ng
tiÕc.C¸c c«ng ty cßn c¹nh tranh víi nhau trªn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ph¹m vi toµn thÕ giíi,vÝ dô nh- cuéc c¹nh tranh
gi÷a C«cac«la vµ Pepsi,P&G vµ Unilevel….HiÖn
nay,qóa tr×nh c¹nh tranh cßn diÔn ra khèc liÖt
h¬n trªn ph¹m vi c¸c quèc gia.§iÓn h×nh lµ
cuéc chiÕn th-¬ng m¹i gi÷a Mü vµ EU,nguyªn
nh©n lµ do Mü t¨ng thuÕ nhËp khÈu thÐp lªn
30%.Do qóa tr×nh héi nhËp kinh tÕ,biªn giíi
gi÷a c¸c quèc gia dÇn dÇn bÞ xo¸ nhoµ trªn
ph-¬ng diÖn kinh tÕ.ViÖc héi nhËp vµo c¸c tæ
chøc
th-¬ng
m¹i
thÕ
giíi
nh-
:
WTO,AFTA,…khiÕn viÖc c¹nh tranh gi÷a c¸c
c«ng ty kh«ng cßn trong ph¹m vi quèc gia mµ lµ
trªn ph¹m vi thÕ giíi.Hµng ho¸ lu«n trµn ngËp
thÞ tr-êng tõ mäi n¬i trªn thÕ giíi,tõ mäi c«ng
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ty.Trong qóa tr×nh c¹nh tranh khèc liÖt ®ã cã
kh«ng Ýt c«ng ty bÞ ph¸ s¶n hay ph¶i thay ®æi
chñ së h÷u.ChÝnh v× vËy,c¸c c«ng ty nhá cã xu
h-íng s¸t nhËp l¹i víi nhau ®Ó t¹o nªn nh÷ng
c«ng ty lín h¬n nh»m t¨ng c-êng søc c¹nh
tranh trªn thÞ tr-êng. Tuy nhiªn qóa tr×nh c¹nh
tranh nµy còng cã mÆt tr¸i cña nã,trong qóa
tr×nh c¹nh tranh c¸c n-íc nhá th-êng bÞ thiÖt
h¹i do kh«ng cã søc m¹nh kinh tÕ,kÜ thuËt l¹c
hËu.Vµ c¸c n-íc kÐm ph¸t triÓn th-êng trë
thµnh n¬i gia c«ng hµng vµ lµ thÞ tr-êng tiªu thô
phôc vô lîi Ých cho c¸c n-íc ph¸t triÓn.
Tại Diễn đàn châu Á diễn ra ở thành
phố Bắc Ngao (Trung Quốc), Thủ tướng
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Thái Lan Thaksin đã đưa ra lời cảnh báo
làm nhiều đại biểu bất ngờ: ''Chúng ta đang
tìm cách chặn họng nhau thay vì hợp tác
để cùng có lợi trong cuộc cạnh tranh toàn
cầu. Kết quả là châu Á trở thành người
thua cuộc lớn nhất trên sàn đấu thương
mại thế giới''.
Trong một thập niên gần đây, thế giới
được chứng kiến một cuộc cạnh tranh
hiếm có về giá cả giữa những nước châu Á
trên thị trường thế giới. Cuộc đua chẳng
những diễn ra giữa các mặt hàng thế mạnh
của khu vực như nông sản, hải sản, cây
công nghiệp, mà đã vươn ra khắp các lĩnh
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
vực. Các đối thủ thay nhau chiếm lĩnh thị
trường, hiện tượng đổi ngôi diễn ra thường
xuyên.
Thái Lan đã có lúc phải nhường ngôi số
một xuất khẩu gạo về tay Việt Nam, cường
quốc hải cảng Singapore thì vừa mới mất
hợp đồng với Công ty Vận tải biển khổng lồ
Evergreen của Đài Loan khi công ty này
quyết định chuyển kho trung tâm của mình
từ Singapore sang Malaysia, hàng Trung
Quốc với giá rẻ đến mức khó hiểu thì bóp
nghẹt sản phẩm các nước khác trong khu
vực.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Cạnh tranh là một động lực thúc đẩy
phát triển, điều đó không ai phủ nhận.
Nhưng theo ông Thaksin, cuộc đua giá cả
của châu Á là cuộc đua phá giá mà người
được lợi nhất là thị trường các nước phát
triển. Trong cuộc đua đó, một nước được
chút lợi thì hàng loạt nước khác lao đao,
mà đáng ra tất cả đều có lợi nếu biết hợp
tác cùng nhau. Chính vì thế mà theo ông
Thaksin, châu Á cần phối hợp trong cạnh
tranh, phải coi nhau như đồng minh cùng
một chiến hào chiếm lĩnh thị trường khu
vực khác, chứ không phải là giành chiếm
thị trường của nhau, đừng để các nước
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
khác lợi dụng sự thiếu đoàn kết của châu Á
mà ép về giá cả.
Khu vực luôn có sự ràng buộc, không
thể có một nước riêng lẻ vọt mạnh lên khi
mà bức tranh chung khu vực lại ảm đạm.
Vì thế, ''chặn họng'' người láng giềng bây
giờ để thu chút lợi trước mắt có thể chính
là chặn con đường phát triển của mình
trong tương lai. Hợp tác cạnh tranh là yếu
tố không thể thiếu trong cạnh tranh toàn
cầu.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368