Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu .................................................................................................. 3
Néi dung........................................................................................................ 5
PhÇn 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tÝn dông ................................ 5
I. Nh÷ng quan niÖm vÒ tÝn dông .................................................................. 5
II. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông.......................................................... 6
1. C¬ së ra ®êi cña tÝn dông ....................................................................... 6
2. Quan hÖ tÝn dông nÆng l·i ..................................................................... 6
3. Sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng tÝn dông trong nÒn kinh tÕ ........................... 8
III. B¶n chÊt tÝn dông. .................................................................................. 11
IV. §Æc ®iÓm cña tÝn dông. .......................................................................... 12
V. Chøc n¨ng cña tÝn dông.......................................................................... 12
1. TÝch tô tËp trung vèn. .......................................................................... 12
2. KiÓm so¸t vµ gi¸m ®èc b»ng tiÒn. ....................................................... 12
VI. Vai trß cña tÝn dông. .............................................................................. 13
PhÇn 2: C¸c h×nh thøc tÝn dông ................................................... 15
I. Thêi h¹n tÝn dông ................................................................................... 15
1. TÝn dông ng¾n h¹n. .............................................................................. 15
2. TÝn dông trung h¹n. ............................................................................. 15
3. TÝn dông dµi h¹n. ................................................................................. 15
II. § èi t-îng tÝn dông. ............................................................................... 15
1. TÝn dông vèn l-u ®éng ........................................................................ 15
2. TÝn dông vèn cè ®Þnh. .......................................................................... 15
III. Môc ®Ých sö dông vèn. ........................................................................... 16
1. TÝn dông s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸............................................ 16
2. TÝn dông tiªu dïng. ............................................................................. 16
IV. C¨n cø vµo chñ thÓ trong quan hÖ sö dông vèn. .................................... 16
1. TÝn dông ng©n hµng. ............................................................................ 16
2. TÝn dông th-¬ng m¹i. .......................................................................... 16
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3. TÝn dông nhµ n-íc. .............................................................................. 16
4. TÝn dông thuª mua. .............................................................................. 16
PhÇn 3: C¸c h×nh thøc tÝn dông xÐt theo chñ thÓ
Trong quan hÖ tÝn dông................................................................... 17
I. TÝn dông Ng©n hµng th-¬ng m¹i . ............................................................ 17
1. TÝn dông ng©n hµng - sù ra ®êi vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. ........................... 17
2. §Æc ®iÓm cña tÝn dông ng©n hµng th-¬ng m¹i. .................................... 18
3. C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n cña tÝn dông ng©n hµng. ......................................... 19
4. TÇm quan träng cña tÝn dông ng©n hµng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ. .. 21
II. TÝn dông th-¬ng m¹i. ............................................................................. 23
1. Kh¸i niÖm. ........................................................................................... 23
2. Nguyªn nh©n cña sù xuÊt hiÖn tÝn dông th-¬ng m¹i. .......................... 23
3. Vai trß cña tÝn dông th-¬ng m¹i. ........................................................ 23
4. §Æc ®iÓm cña tÝn dông th-¬ng m¹i. .................................................... 24
5. C«ng cô cña tÝn dông th-¬ng m¹i........................................................ 24
6. ¦u, nh-îc ®iÓm cña tÝn dông th-¬ng m¹i. .......................................... 25
III. TÝn dông nhµ n-íc. ................................................................................ 27
1. Kh¸i niÖm. ........................................................................................... 27
2. Ph©n lo¹i. ............................................................................................. 27
3. ¦u ThÕ Cña TÝn Dông Nhµ N-íc........................................................ 28
4. Nguyªn nh©n mµ ng-êi d©n ViÖt Nam kh«ng thÝch mua c«ng tr¸i ..... 28
IV. TÝn Dông Thuª Mua ............................................................................. 28
1. Kh¸i niÖm ............................................................................................ 28
2. §Æc ®iÓm.............................................................................................. 29
3. T¸c dông vµ h¹n chÕ cña tÝn dông thuª mua. ...................................... 29
KÕt luËn ..................................................................................................... 31
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o. ..................................................... 32
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
Mçi khi x· héi ph¸t triÓn, ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, tù trong b¶n
th©n nã cho ra ®êi nh÷ng s¶n phÈm - nh÷ng c«ng cô ®Ó phôc vô chÝnh cho
sù ph¸t triÓn ®ã. Tõ khi cã sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi, vµ sù xuÊt hiÖn
së h÷u t- nh©n vÒ t- liÖu s¶n xuÊt ®· t¹o ra rÊt nhiÒu s¶n phÈm, mµ mét
trong nh÷ng s¶n phÈm cña nã chÝnh lµ quan hÖ tÝn dông. §Õn l-ît nã, khi
ra ®êi sÏ thóc ®Èy cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn lªn tr×nh ®é cao h¬n. Do ® ã,
sù tån t¹i cña nã nh- mét tÊt yÕu kh¸ch quan.
Ngµy nay, chóng ta biÕt r»ng, khi kinh tÕ thÞ tr-êng lµ sù ph¸t triÓn cña
nÒn kinh tÕ ë mét tr×nh ®é cao. Trong ®ã, c¸c chñ thÓ ®éc lËp víi nhau vÒ tÝnh
chÊt s¶n xuÊt kinh doanh, vÒ quyÒn së h÷u, vÒ sù tuÇn hoµn vµ lu©n chuyÓn
vèn. Nh vËy trong nÒn kinh tÕ cã nh÷ng doanh nghiÖp “thõa” vèn. VÝ dô nh
c¸c doanh nghiÖp cã tiÒn b¸n hµng nh-ng kh«ng ph¶i tr¶ l-¬ng, thuÕ vµ c¸c
kho¶n chi kh¸c do ®ã t¹m thêi thõa t-¬ng ®èi. Trong khi ®ã cã nh÷ng doanh
nghiÖp thiÕu vèn nh÷ng ng-êi thõa vèn sö dông vèn nµy ®Ó thu lîi nhuËn cßn
doanh nghiÖp thiÕu vèn muèn sö dông ph¶i ®i vay ®Ó duy tr× ho¹c tiÐn hµnh
s¶n xuÊt kinh doanh thu lîi nhuËn. Nh- vËy hai nhu cÇu nµy ®Òu gièng nhau ë
chç ®Ó thu lîi nhuËn vµ mang tÝnh chÊt t¹m thêi. Nh-ng chóng kh¸c nhau vÒ
chiÒu vËn ®éng vµ quyÒn së h÷u. Do ®ã trong nÒn kinh tÕ tÊt yÕu tån t¹i quan
hÖ tiªu dïng vµ tÝn dông.
HiÖn nay, n-íc ta ®ang trong thêi kú qu¸ ®é chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc, viÖc tån
t¹i c¸c lo¹i h×nh tÝn dông lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. VÊn ®Ò lµ chóng ta ph¶i
nhËn thøc ®-îc tÇm quan träng cña tÝn dông trong nÒn kinh tÕ vµ tõ ®ã x¸c
®Þnh ®-îc lo¹i h×nh tÝn dông nµo tån t¹i ë n-íc ta. Qua ®ã, nhµ n-íc cã c¸c
chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch ®Ó kÝch thÝch cho sù ra ®êi cña nã.
ChÝnh v× sù cÇn thiÕt nh- vËy, trong ®iÒu kiÖn n-íc ta hiÖn nay vµ ®-îc
sù gióp ®ì tËn t×nh cña c« Cao ThÞ ý Nhi em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi:
“TÝn dông vµ c¸c h×nh thøc tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng“
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ó cã thÓ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn, trong khu«n khæ bµi viÕt nµy em tr×nh
bµy nh÷ng vÊn ®Ò sau:
PhÇn 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tÝn dông
I.
Nh÷ng quan niÖm vÒ tÝn dông,
II.
Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông
III.
B¶n chÊt cña tÝn dông
IV.
§Æc ®iÓm cña tÝn dông
V.
Chøc n¨ng cña tÝn dông
VI.
Vai trß cña tÝn dông
PhÇn 2: Ph©n lo¹i tÝn dông
I.
Theo thêi h¹n tÝn dông
II.
Theo ®èi t-îng tÝn dông
III.
Theo môc ®Ých sö dông vèn
IV.
Chñ thÓ trong quan hÖ tÝn dông
PhÇn 3: C¸c h×nh thøc tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng
I.
TÝn dông ng©n hµng
II.
TÝn dông th-¬ng m¹i
III.
TÝn dông nhµ n-íc
IV.
TÝn dông thuª mua
MÆc dï em ®· rÊt cè g¾ng song bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu
sãt. Em rÊt mong sù ®ãng gãp cña thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Néi dung
TÝn dông ra ®êi rÊt sím so víi sù xuÊt hiÖn cña m«n kinh tÕ häc vµ ®-îc
l-u truyÒn tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c. TÝn dông xuÊt ph¸t tõ gèc tõ Latin
“credittum” tøc l¯ tin tëng, tin nhiÖm, tÝn dông ®îc diÔn gi°i theo ng«n ng÷
d©n gian ViÖt Nam lµ sù vay m-în.
Trong thùc tÕ hoat ®éng tÝn dông rÊt phong phó vµ ®a d¹ng, nh-ng ë bÊt
cø d¹ng nµo, tÝn dông còng thÓ hiÖn ai mÆt c¬ b¶n sau:
Thø nhÊt: Ng-êi së h÷u mét sè tiÒn hoÆc hµng ho¸ chuyÓn giao cho
ng-êi kh¸c sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
Thø hai: §Õn thêi h¹n do hai bªn tho¶ thuËn ng-êi sö dông hoµn l¹i cho
ng-êi së h÷u mét gi¸ trÞ lín h¬n. PhÇn t¨ng thªm ®-îc gäi lµ phÇn lêi hay nãi
theo ng«n ng÷ kinh tÕ lµ l·i (khi tÝnh ra sè t-¬ng ®èi gäi lµ l·i suÊt).
Cho vay
Ng-êi së h÷u
(ng-êi cho vay)
Ng-êi sö dông
(ng-êi ®i vay)
Tr¶ nî
PhÇn 1
Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tÝn dông
I.
Nh÷ng quan niÖm vÒ tÝn dông
-HiÖn nay thuËt ng÷ tÝn dông ®-îc sö dông réng r·i vµ phæ biÕn. Tuy
nhiªn kh«ng cã mét ®Þnh nghÜa nµo thèng nhÊt vÒ tÝn dông. Bëi v× mçi ng-êi,
mçi ngµnh l¹i quan niÖm vÒ tÝn dông mét c¸ch kh¸c nhau, ë nhiÒu khÝa c¹nh
kh¸c nhau.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
-TÝn dông lµ quan hÖ vay m-în gi÷a hai bªn, ®©y lµ quan hÖ ®iÒu tiÕt chØ
gi÷a hai ng-êi, ®ã lµ ng-êi ®i vay vµ ng-êi cho vay, sù vay m-în chñ yÕu
b»ng tiÒn.
-TÝn dông lµ sù tin t-ëng, t¹i sao nãi tÝn dông lµ sù tin t-ëng? Bëi v×
chóng ta cã tin t-ëng míi ®i vay vµ cho vay (credit) ®Ó nh-êng quyÒn sö dông
vèn cho nhau.
-TÝn dông lµ viÖc vay m-în, sö dông vèn cña nhau, nh-ng kh«ng chØ
d-íi h×nh thøc tiÒn mµ cßn d-íi h×nh thøc hµng ho¸ vµ thËm chÝ phi tµi s¶n.
-Cho dï cã nhiÒu quan niÖm vÒ tÝn dông, nh-ng tùu chung l¹i ta cã thÓ
®-a ra mét kh¸i niÖm, cã thÓ nãi ®ã lµ mét kh¸i niÖm tæng qu¸t vÒ tÝn dông:
TÝn dông lµ nghÒ vay m-în t¹m thêi sö dông vèn lÉn nhau dùa trªn nguyªn
t¾c hoµn tr¶ vµ sù tin t-ëng.
-§Ó hiÓu mét c¸ch thÊu ®¸o vÒ tÝn dông chóng ta cÇn ph¶i ®i s©u vµo qu¸
tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông còng nh- b¶n chÊt cña nã. Cã nh- vËy
chóng ta míi cã mét c¸i nh×n s©u s¾c h¬n, hoµn h¶o h¬n vÒ tÝn dông.
II.
Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông
1.
C¬ së ra ®êi cña tÝn dông
-Sù ph©n c«ng lao ®éng vµ sù xuÊt hiÖn së h÷u t- nh©n vÒ t- liÖu s¶n
xuÊt lµ c¬ së ra ®êi cña tÝn dông.
-XÐt vÒ mÆt x· héi sù xuÊt hiÖn chÕ ®é së h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt lµ c¬ së
h×nh thµnh sù ph©n ho¸ x· héi, cña c¶i, tiÒn tÖ cã xu h-íng tËp trung vµo mét
nhãm ng-êi, trong khi ®ã mét sè ng-êi cã thu nhËp thÊp hay thu nhËp kh«ng
®¸p øng ®ñ cho nhu cÇu tèi thiÓu cu¶ cuéc sèng, ®Æc biÖt khi nh÷ng biÕn cè
rñi ro bÊt th-êng g©y ra. Trong ®iÒu kiÖn nh- vËy ®ßi hái sö ra ®êi cña tÝn
dông, ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn néi t¹i cña x· héi, thùc hiÖn viÖc ®iÒu hoµ nhu
cÇu t¹m thêi cña cuéc sèng, ®Çu tiªn lµ tÝn dông nÆng l·i.
2.
Quan hÖ tÝn dông nÆng l·i
-TÝn dông nÆng l·i lµ tÝn dông ra ®êi ®Çu tiªn vµo thêi kú cæ ®¹i.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2.1. Chñ thÓ cña quan hÖ tÝn dông nÆng l·i
-Ng-êi ®i vay: chñ yÕu lµ n«ng d©n vµ thî thñ c«ng, ngoµi ra chñ nî, ®Þa
chñ vµ quan l¹i còng cã mét phÇn ®i vay nÆng l·i.
-Ng-êi cho vay: lµ nh÷ng ng-êi ho¹t ®éng th-¬ng nghiÖp tiÒn tÖ, chñ nî,
®Þa chñ vµ mét sè quan l¹i.
2.2. Nguyªn nh©n xuÊt hiÖn tÝn dông nÆng l·i
-Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thÊp kÐm, phô thuéc nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn thiªn
nhiªn, l¹i thªm g¸nh nÆng s-u thuÕ vµ c¸c tÖ n¹n x· héi kh¸c, nh÷ng ng-êi s¶n
xuÊt nhá khi ph¶i ®èi phã víi nh÷ng rñi ro x¶y ra trong cuéc sèng cã thÓ dÉn
®Õn ph¶i ®i vay ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n trong ®êi sèng, nh- mua l-¬ng
thùc, thuèc men, ®ãng t«, thuÕ. . . cßn c¸c tÇng líp kh¸c ®i vay ®Ó gi¶i quyÕt
nh÷ng thiÕu hôt t¹m thêi víi c¸c nhu cÇu cao.
2.3. §Æc ®iÓm cña tÝn dông nÆng l·i
-TÝn dông nÆng l·i cã l·i suÊt rÊt cao. Nguyªn nh©n lµ do cÇu tÝn dông
lín h¬n so víi cung vµ nhu cÇu ®i vay th-êng lµ cÊp b¸ch kh«ng thÓ tr× ho·n
®-îc.
-H×nh thøc vËn ®éng cña vèn trong quan hÖ tÝn dông nÆng l·i biÓu hiÖn
rÊt ®a d¹ng ®ã lµ:
Cho vay b»ng hiÖn vËt vµ thu nî b»ng hiÖn vËt;
Cho vay b»ng tiÒn, thu nî b»ng hiÖn vËt;
Cho vay b»ng tiÒn, hiÖn vËt vµ thu nî b»ng c«ng lao ®éng;
Cho vay b»ng tiÒn vµ thu nî b»ng tiÒn;
-Do nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cña tÝn dông nÆng l·i mµ tÝn dông nÆng l·i cã
hai tÝnh chÊt sau:
Nh÷ng ng-êi cho vay nÆng l·i muèn duy tr× nÒn s¶n xuÊt
nhá ®Ó sù tån t¹i cña h×nh thøc tÝn dông nÆng l·i.
Cho vay nÆng l·i thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n ho¸ giai cÊp vµ
tËp trung vèn t¹o tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi cña ph-¬ng thøc s¶n
xuÊt míi.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2.4. TÝn dông nÆng l·i trong ®iÒu kiÖn ngµy nay
-Trong ®iÒu kiÖn ngµy nay tÝn dông nÆng l·i cßn tån t¹i kh¸ phæ biÕn ë
c¸c n-íc kÐm ph¸t triÓn. Nguyªn nh©n cña sù tån t¹i nµy lµ do:
Do ¶nh h-ëng cña chÕ ®é phong kiÕn. Trong n«ng nghiÖp ruéng
®Êt phÇn lín t¹p trung trong tay c¸c ®Þa chñ vµ ¸p dông ph-¬ng
ph¸p ph¸t canh thu t«, kho¶n ®Þa t« ph¶i tr¶ th-êng lµ rÊt cao.
Møc thu nhËp cña ng-êi lao ®éng thÊp. V× vËy, khi xuÊt hiÖn c¸c
rñi ro bÊt th-êng trong ®êi sèng ®ßi hái ph¶i cã vèn vay bæ sung.
HÖ thèng tÝn dông ch-a ph¸t triÓn.
Do tÝn dông nÆng l·i vÉn tån t¹i cho nªn ®Ó h¹n chÕ cho vay nÆng
l·i, c¸c n-íc th-êng ¸p dông biÖn ph¸p sau:
C¶i c¸ch d©n chñ trong n«ng nghiÖp mµ ph-¬ng thøc c¬ b¶n lµ
chia ruéng ®Êt cho n«ng d©n.
Ph¸t triÓn hÖ thèng tÝn dông, tæ chøc vµ më réng hÖ thèng ng©n
hµng.
3.
Sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng tÝn dông trong nÒn kinh tÕ
-S¶n xuÊt hµng ho¸ lµ nguyªn nh©n ra ®êi cña tÝn dông, v× vËy ë bÊt cø x·
héi nµo cã s¶n xuÊt th× tÊt yÕu cã sù ho¹t ®éng cña tÝn dông.
3.1. Nguyªn nh©n thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña tÝn dông
-Trong kinh tÕ thÞ tr-ßng c¸c xÝ nghiÖp ho¹t ®éng ®éc lËp vµ gi÷a chóng
cã mèi quan hÖ th«ng qua trao ®æi - mua vµ b¸n ®Ó h×nh thµnh hÖ thèng kinh
tÕ thèng nhÊt.
-§Ó thùc hiÖn mèi quan hÖ trªn c¸c tæ chøc kinh doanh ph¶i cã vèn tiÒn
tÖ vµ ph¶i sö dông th-íc ®o tiÒn tÖ ®Ó tæ chøc vµ qu¶n lý kinh doanh. XuÊt
ph¸t tõ tÝnh chÊt ho¹t ®éng ®ã mµ vèn cña doanh nghiÖp liªn tôc tr¶i qua c¸c
giai ®o¹n vµ biªñ hiÖn d-íi c¸c h×nh th¸i kh¸c nhau. Qóa tr×nh tuÇn hoµn vèn
thÓ hiÖn nh- sau: T - H - SX - H’ - T’.
Giai ®o¹n 1: Vèn tiÒn tÖ øng ra ®Ó mua t- liÖu s¶n xuÊt. Trong giai ®o¹n
nµy vèn tõ h×nh th¸i tiÒn tÖ chuyÓn thµnh h×nh th¸i hµng ho¸.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Giai ®o¹n 2: TiÕn hµnh tæ chøc s¶n xuÊt, tøc lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp gi÷a
lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm míi. ë giai ®o¹n nµy vèn tõ
h×nh th¸i hµng ho¸ chuyÓn thµnh h×nh th¸i chi phÝ s¶n xuÊt vµ cuèi cïng sau
khi s¶n phÈm míi ®· ®-îc t¹o ra, vèn l¹i trë vÒ h×nh th¸ hµng ho¸.
Giai ®o¹n 3: S¶n phÈm ®-îc ®-a ra tiªu thô, vèn l¹i trë vÒ h×nh th¸i ban
®Çu cña nã tøc lµ vèn b»ng tiÒn. Riªng ®èi víi c¸c xÝ nghiÖp trong lÜnh vùc l-u
th«ng, tuÇn hoµn vèn chØ ch¶i qua hai giai ®o¹n: mua s¶n phÈm vµ b¸n s¶n
phÈm, do ®ã vèn còng chØ biÓu hiÖn d-íi hai h×nh th¸i lµ hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ.
-XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vèn nh- trªn mµ mçi khi kh«ng cã sù
¨n khíp vÒ thêi gian vµ khèi l-îng vÒ mua vËt t- hµng ho¸ phôc vô s¶n xuÊt
víi viÖc tiªu thô hµng ho¸ th× tÊt yÕu x¶y ra hiÖn t-îng:
HoÆc cã vèn hµng ho¸ ch-a tiªu thô hoÆc ®· tiªu thô vµ thu ®-îc
tiÒn nh-ng ch-a cÇn thiÕt ph¶i mua vËt t- nguyªn liÖu dù tr÷ cho
s¶n xuÊt.
HoÆc cã nhu cÇu mua vËt t-, hµng ho¸ phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
nh-ng kh«ng cã tiÒn. HiÖn t-îng thõa vèn nµy thÓ hiÖn kh¸ râ nÐt
®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt mang tÝnh thêi vô. Cßn ®èi víi
c¸c lo¹i h×nh xÝ nghiÖp kh¸c th× hiÖn t-îng thõa vèn còng th-êng
xuyªn x¶y ra; Bëi v×, mÆc dï viÖc s¶n xuÊt ®-îc tiÕn hµnh liªn tôc
nh-ng viÖc mua b¸n vËt t- nguyªn liÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm ®-îc
tiÕn hµnh theo ®Þnh kú. V× vËy, tÊt yÕu sÏ xuÊt hiÖn sù kh«ng ¨n
khíp gi÷a hai qu¸ tr×nh mua b¸n. Tuy nhiªn ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp kh«ng thêi vô viÖc thõa thiÕu vèn tiÒn tÖ víi thêi gian ng¾n
h¬n vµ quy m« nhá h¬n so víi xÝ nghiÖp thêi vô, chØ trõ nh÷ng
doanh nghiÖp cã chu kú s¶n xuÊt kinh doanh dµi.
-ë mçi doanh nghiÖp th× cã lóc thiÕu vèn, lóc thõa vèn, nh-ng ®øng trªn
gi¸c ®é toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n th× t¹i mçi thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh sÏ cã hiÖn
t-îng:
Mét nhãm doanh nghiÖp cã vèn t¹m thêi ch-a sö dông.
Mét nhãm nh÷ng xÝ nghiÖp kh¸c l¹i cã nhu cÇu bæ sung t¹m thêi.
-Së dÜ cã hiÖn t-îng nµy lµ v×, chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝnh chÊt
thêi vô ë mçi doanh nghiÖp, mçi ngµnh kinh tÕ kh«ng gièng nhau, trong lóc ®ã
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
t¸i s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc trªn c¬ së ph©n c«ng vµ hîp t¸c trªn toµn
bé nÒn kinh tÕ.
-V× vËy khi mµ xÝ nghiÖp nµy thõa vèn th× tÊt yÕu sÏ cã xÝ nghiÖp kh¸c
thiÕu vèn. VÝ dô: n«ng tr-êng s¶n xuÊt mÝa sau khi thu ho¹ch sÏ cã vèn t¹m
thêi nhµn rçi, ng-îc l¹i ®èi víi xÝ nghiÖp chÕ biÕn ®-êng l¹i cã nhu cÇu rÊt
lín vÒ dù tr÷ nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt.
-§©y lµ hiÖn t-îng kh¸ch quan tån t¹i ngay trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt
x· héi, ®ång thêi nã lµ m©u thuÉn cña qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn vèn.
ChÝnh ®iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã tÝn dông lµm cÇu nèi gi÷a n¬i th-ê vµ n¬i
thiÕu.
-NÕu xÐt vÒ ®Æc ®iÓm vèn trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× hiÖn
t-îng thõa thiÕu vèn t¹m thêi trong toµn bé nÒn kinh tÕ ®-îc bï trõ lÉn nhau.
Tuy nhiªn t¸i s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh th-êng xuyªn më réng vµ ph¸t triÓn, v×
vËy ®ßi hái ph¶i cã vèn ®Çu t- b»ng vèn tiÕt kiÖm.
-Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng tån t¹i vµ ph¸t triÓn lu«n g¾n bã víi nhau, v× vËy
nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt kh«ng chØ ®Ó duy tr× møc s¶n xuÊt nh- cò mµ cßn
cã nhu cÇu ®Çu t- ph¸t triÓn. Nhu cÇu vèn trong tr-êng hîp nµy ®-îc dïng ®Ó
®Çu t- vµo tµi s¶n cè ®Þnh, t¨ng dù tr÷ vËt t- hµng ho¸ cho t¸i s¶n xuÊt më
réng.
-§èi víi c¸c xÝ nghiÖp, ®¬n vÞ kinh tÕ, lîi nhuËn tÝch luü ®Ó ®Çu t- cã giíi
h¹n. V× vËy muèn thùc hiÖn ®-îc nhu cÇu më réng s¶n xuÊt cÇn thiÕt ph¶i nhê
®Õn nguån vèn trong x· héi.
-Mçi kho¶n tiÕt kiÖm cã mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh nh- nhµ kinh doanh tiÕt
kiÖm ®Ó më réng s¶n xuÊt, c¸ nh©n më réng ®Ó mua s¾m... môc ®Ých cña tiÕt
kiÖm cã thÓ ®-îc thùc hiÖn ngay hoÆc ®-îc thùc hiÖn trong t-¬ng lai. ChÝnh v×
vËy trong ®iÒu kiÖn ch-a thùc hiÖn ®-îc nhòng môc ®Ých ®· ®Þnh nh÷ng ng-êi
chñ cña vèn .
-TiÕt kiÖm cã thÓ sö dông vèn nµy ®Ó cho vay hoÆc trùc tiÕp nh- mua tr¸i
phiÕu hoÆc gi¸n tiÕp nh- göi vµo tæ chøc tÝn dông.
-Nh- vËy sù xuÊt hiÖn cña tÝn dung xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu tiÕt kiÖm, nhu
cÇu ®Çu t- vµ ph¸t triÓn. Mµ tÝn dông lµ nèi gi÷a tiÕt kiÖm vµ ®Çu t-.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Tãm l¹i trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vèn vµ yªu cÇu
cña qu¸ tr×nh tiÕt kiÖm vµ ®Çu t- ®ßi hái ph¶i cã tÝn dông.
3.2. TÝn dông ngµy cµng më réng vµ ph¸t triÓn mét c¸ch ®a d¹ng.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng tÝn dông ngµy cµng më réng, chñ thÓ tham
gia c¸c quan hÖ tÝn dông bao gåm c¸ nh©n, c¸c doanh nghiÖp vµ nhµ n-íc
trung -¬ng, còng nh- c¸c ®Þa ph-¬ng.
Quan hÖ tÝn dông ®-îc më réng vÒ ®èi t-îng vµ quy m« thÓ hiÖn ë c¸c
mÆt sau:
- C¸c tæ chøc ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh vµ tæ chøc tÝn dông
kh¸c ph¸t triÓn m¹nh vµ cã mÆt kh¾p mäi n¬i.
- PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã sö dông vèn tÝn dông (vay ng©n
hµng, mua chÞu hµng ho¸, ph¸i hµnh tr¸i phiÕu) vµ khèi l-îng ngµy cµng lín.
- Thu nhËp ngµy cµng t¨ng ®èi víi c¸ nh©n vµ v× vËy ngµy cµng cã nhiÒu
ng-êi tham gia vµo c¸c quan hÖ tÝn dông
III. B¶n chÊt tÝn dông.
TÝn dông tån t¹i trong nhiÒu ph-¬ng thøc s¶n xuÊt kh¸c nhau. ë bÊt cø
ph-¬ng thøc s¶n xuÊt nµo tÝn dông còng biÓu hiÖn ra bªn ngoµi lµ sù vay m-în
t¹m thêi mét vËt hoÆc mét sè vèn tiÒn tÖ, nhê vËy mµ ng-êi ta cã thÓ sö dông
®-îc gi¸ trÞ cña hµng ho¸ hoÆc trùc tiÕp, hoÆc gi¸n tiÕp th«ng qua trao ®æi.
§Ó v¹ch râ b¶n chÊt cña tÝn dông cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu liªn hÖ kinh
tÕ cña tÝn dông trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña tÝn dông vµ mèi liªn hÖ cña nã
víi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt.
VÒ sù vËn ®éng cña tÝn dông: tÝn dông lµ mét quan hÖ kinh tÕ gi÷a ng-êi
cho vay vµ ng-êi ®i vay, gi÷a hä cã mèi liªn hÖ víi nhau th«ng qua vËn ®éng
gi¸ trÞ vèn, tÝn dông ®-îc biÓu hiÖn d-íi h×nh thøc tiÒn tÖ. HoÆc qu¸ tr×nh vËn
®éng cña nã th«ng qua c¸c qu¸ tr×nh sau:
Thø nhÊt: ph©n phèi vèn tÝn dông d-íi h×nh thøc cho vay.
Thø hai: sö dông vèn tÝn dông trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt.
Thø ba: sù hoµn tr¶ cña tÝn dông. §©y lµ giai ®o¹n kÕt thóc mét
vßng tuÇn hoµn cña tÝn dông.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Sù hoµn tr¶ cña tÝn dông lµ ®Æc tr-ng thuéc vÒ b¶n chÊt vËn ®éng cña tÝn
dông, lµ dÊu Ên ph©n biÖt tÝn dông víi c¸c ph¹m trï kinh tÕ kh¸c.
IV. §Æc ®iÓm cña tÝn dông.
- Cã sù vËn ®éng ®éc lËp t-¬ng ®èi gi÷a quyÒn së h÷u vµ quyÒn sñ
dông.
- Gi¸ c¶ trong quan hÖ mua b¸n ngang b»ng víi gi¸ trÞ nh-ng trong
quan hÖ tÝn dông th× kh«ng. GÝa c¶ ë ®©y lµ biÓu hiÖn cña gi¸ trÞ sö dông mét
sè vèn trong mét thêi gian.
M¸c viÕt “ ®em tiÒn cho vay víi t c¸ch l¯ mét vËt cã ®Æc ®iÓm l¯ sÏ
quay trë vÒ ®iÓm xuÊt ph¸t cña nã mµ vÉn gi÷ ®-îc nguyªn vÑn gi¸ trÞ cña nã
v¯ ®ång thêi l¹i lín thªm trong qu¸ tr×nh vËn ®éng”.
V.
Chøc n¨ng cña tÝn dông.
1.
TÝch tô tËp trung vèn.
§Ó cho vay vµ ®¸p øng nhu cÇu sö dông kh¸c tÝn dông biÕn tµi s¶n phi
tµi chÝnh thµnh tµi s¶n tµi chÝnh.
1.1. Cung cña quü cho vay.
TiÕt kiÖm cña d©n c-;
TiÕt kiÖm cña nhµ doanh nghiÖp;
Møc thÆng d- cña ng©n s¸ch nhµ n-íc;
Møc t¨ng cña khèi l-îng tiÒn cung øng.
1.2. CÇu cña quü cho vay.
Nhu cÇu ®Çu t- cña doanh nghiÖp;
Nhu cÇu tÝn dông tiªu dïng cña c¸ nh©n;
Th©m hôt ng©n s¸ch cña chÝnh phñ.
2.
KiÓm so¸t vµ gi¸m ®èc b»ng tiÒn.
Th«ng qua c¸c th-íc ®o chØ tiªu ®-îc x©y dùng trªn c¬ së tiÒn tÖ mµ tÝn
dông cã thÓ gãp phÇn vµo hai môc ®Ých sau:
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doang nghiÖp diÔn ra
theo ®óng ph¸p luËt vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
Bëi v× doanh nghiÖp muèn vay ng©n hµng th× ph¶i cã tµi kho¶n hoÆc môc
®Ých sö dông vèn hay ph-¬ng ¸n s¶n suÊt kinh doanh.
VÒ mÆt ph¸p luËt, mçi khi cã tiÒn göi vµo tµi kho¶n ph¶i thuyÕt tr×nh
nguån thu.
VI. Vai trß cña tÝn dông.
1. Ho¹t ®éng tÝn dông ®¶m b¶o nhu cÇu vÒ vèn cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh
doanh vµ nhu vÇu tiªu dïng cho c¸c c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ.
Thõa thiÕu vèn t¹m thêi th-êng xuyªn x¶y ra ë c¸c xÝ nghiÖp. ViÖc ph©n
phèi vèn tÝn dông ®· gãp phÇn ®iÒu hoµ trong toµn bé nÒn kinh tÕ, t¹o ®iÒu
kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®-îc liªn tôc.
Ngoµi ra tÝn dông cßn lµ cÇu nèi gi÷a tiÕt kiÖm vµ ®Çu t-, lµ ®éng lùc
kÝch thÝch tiÕt kiÖm ®ång thêi lµ ph-¬ng tiÖn cung cÊp vèn cho ®Çu t- ph¸t
triÓn.
Trong nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸, tÝn dông lµ mét trong nh÷ng nguån
h×nh thµnh vèn l-u ®éng vµ cè ®Þnh cña c¸c xÝ ghiÖp. V× vËy tÝn dông ®· gãp
phÇn ®éng viªn vËt t- ®i vµo s¶n xuÊt, thóc ®Èy øng dông tiÕn bé khoa häc kü
thuËt vµo s¶n xuÊt ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt.
Riªng trong ®iÒu kiÖn n-íc ta hiÖn nay, c¬ cÊu kinh tÕ cßn nhiÒu mÊt c©n
®èi, l¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp vÉn cßn ë møc ®é cao. V× vËy th«ng qua viÖc ®Çu
t- tÝn dóngÏ gãp phÇn s¾p xÕp vµ tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, h×nh thµnh c¬ cÊu kinh
tÕ hîp lý.
MÆt kh¸c th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông mµ sö dông nguån lao ®éng vµ
nguån nguyªn liÖu mét c¸ch hîp lý, thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¨ng tr-ëng kinh tÕ,
®ång thêi gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi.
2. Th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông, c¸c tæ chøc tÝn dông t¨ng c-êng gi¸m s¸t
®èi víi kh¸ch hµng vay vèn, tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ chung trong toµn bé nÒn
kinh tÕ.
3. Thóc ®Èy qu¸ tr×nh tËp trung vèn vµ tËp trung s¶n xuÊt.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ho¹t ®éng cña ng©n hµng lµ tËp trung vèn tiÒn tÖ t¹m thêi ch-a sö dông,
mµ vèn nµy n»m ph©n t¸n ë kh¾p mäi n¬i, trong tay c¸c nhµ doanh nghiÖp, c¸c
c¬ quan nhµ n-íc vµ cña c¸ nh©n. Trªn c¬ së ®ã cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ vay.
Tuy nhiªn qu¸ tr×nh ®Çu t- tÝn dông kh«ng ph¶i r¶i ®Òu cho mäi chñ thÓ cã
nhu cÇu, mµ viÖc ®Çu t- ®-îc tiÕn hµnh mét c¸ch tËp trung, chñ yÕu lµ cho c¸c
xÝ nghiÖp lín, nh÷ng xÝ nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶. §Çu t- tËp trung lµ
qu¸ tr×nh tÊt yÕu, võa ®¶m b¶o tr¸nh rñi ro tÝn dông, võa thóc ®Èy qu¸ tr×nh
t¨ng tr-ëng kinh tÕ.
4. TÝn dông lµ c«ng cô tµ trî cho c¸c ngµnh kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn vµ
ngµnh mòi nhän.
Trong ®iÒu kiÖn n-íc ta n«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt ®¸p øng nhu cÇu
cÇn thiÕt cho x· héi, ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ lµ ngµnh chÞu
t¸c ®éng nhiÒu nhÊt cña qu¸ tr×nh tù nhiªn. V× v©y, trong giai ®o¹n tr-íc m¾t
nhµ n-íc cÇn tËp trung ®Çu t- ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng nhu
cÇu tèi thiÓu cña x· héi ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ
kh¸c.
Bªn c¹nh ®ã nhµ n-íc cÇn tËp trung tÝn ®ông ®Ó tµi trî cho c¸c ngµnh kinh
tÕ mòi nhän, mµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nµy sÏ t¹o c¬ së vµ l«i cuèn c¸c ngµnh kinh
tÕ kh¸c.
5. Gãp phÇn t¸c ®éng ®Õn viÖc t¨ng c-êng chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ cña c¸c xÝ
nghiÖp.
§Æc tr-ng c¬ b¶n cña tÝn dông lµ ho¹t ®éng trªn c¬ së hoµn tr¶ vµ cã lîi tøc.
V× vËy, ho¹t ®éng cña tÝn dông ®· gãp phÇn kÝch thÝch sö dông vèn vay cã hiÖu
qu¶.
Khi sö dông vèn vay ng©n hµng th× c¸c xÝ nghiÖp ph¶i t«n träng ho¹t
®éng tÝn dông, tøc lµ ph¶i ®¶m b¶o hoµn tr¶ nî vay ®óng thêi h¹n vµ t«n träng
c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c ®· ghi trong hîp ®ång tÝn dông. B»ng c¸c t¸c ®éng nhvËy, ®ßi hái xÝ nghiÖp ph¶i quan t©m ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn,
gi¶m chi phÝ xuÊt, t¨ng vßng quay cña vèn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao doanh lîi
xÝ nghiÖp.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
PhÇn 2
C¸c h×nh thøc tÝn dông
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng tÝn dông ho¹t ®éng rÊt ®a d¹ng vµ phong
phó.
Trong qu¶n lý tÝn dông c¸c nhµ kinh tÕ th-êng dùa vµo c¸c tiªu thøc sau
®©y ®Ó ph©n lo¹i
I.
Thêi h¹n tÝn dông
1.
TÝn dông ng¾n h¹n.
TÝn dông ng¾n h¹n lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n d-íi mét n¨m vµ th-êng
®-îc sö dông ®Ó cho vay bæ sung thiÕu hôt t¹m thêi vèn l-u ®éng cña c¸c
doanh nghiÖp vµ cho vay phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t cña c¸ nh©n.
2.
TÝn dông trung h¹n.
Lµ lo¹i tÝn dông tõ 1 - 5 n¨m, lo¹i tÝn dông nµy ®-îc cung cÊp ®Ó mua
s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn vµ ®æi míi kü thuËt, më réng vµ x©y dùng c¸c
c«ng tr×nh nhá cã thêi gian thu håi vèn nhanh.
3.
TÝn dông dµi h¹n.
TÝn dông dµi h¹n lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n trªn n¨m n¨m, tÝn dông dµi
h¹n ®-îc dïng ®Ó ®Çu t- cho x©y dùng c¬ b¶n.
II.
§ èi t-îng tÝn dông.
1.
TÝn dông vèn l-u ®éng
Lµ lo¹i tÝn dông ®-îc cÊp ph¸t ®Ó h×nh thµnh vèn l-u ®éng cña c¸c tæ
chøc kinh tÕ.
2.
TÝn dông vèn cè ®Þnh.
Lµ lo¹i tÝn dông ®-îc cÊp ph¸t ®Ó h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
III. Môc ®Ých sö dông vèn.
1.
TÝn dông s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸.
Lµ lo¹i cÊp ph¸t tÝn dông cho c¸c nhµ doanh nghiÖp vµ c¸c chñ thÓ kinh
doanh kh¸c ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ l-u th«ng hµng ho¸.
2.
TÝn dông tiªu dïng.
TÝn dông tiªu dïng lµ h×nh thøc cÊp ph¸t tÝn dông cho c¸ nh©n ®Ó ®¸p
øng nhu cÇu tiªu dïng.
IV. C¨n cø vµo chñ thÓ trong quan hÖ sö dông vèn.
1.
TÝn dông ng©n hµng.
TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn
dông kh¸c víi c¸c nhµ doanh nghiÖp vµ c¸c c¸ nh©n.
2.
TÝn dông th-¬ng m¹i.
TÝn dông th-¬ng m¹i lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c nhµ doanh nghiÖp,
®-îc biÓu diÔn mua b¸n chÞu hµng ho¸.
3.
TÝn dông nhµ n-íc.
TÝn dông nhµ n-íc lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a mét bªn lµ nhµ n-íc víi
mét bªn lµ phÇn cßn l¹i cña nÒn kinh tÕ vµ nhµ n-íc lµ ng-êi ®i vay.
4.
TÝn dông thuª mua.
Lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c c«ng ty tµi chÝnh víi ng-êi s¶n xuÊt kinh
doanh ®-îc thÓ hiÖn d-íi h×nh thøc cho thuª tµi s¶n cè ®Þnh.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
PhÇn 3
C¸c h×nh thøc tÝn dông xÐt theo chñ thÓ
Trong quan hÖ tÝn dông
I. TÝn dông Ng©n hµng th-¬ng m¹i .
1. TÝn dông ng©n hµng - sù ra ®êi vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.
LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông g¾n liÒn víi lÞch sö ph¸t triÓn
cña s¶n xuÊt hµng hãa. H×nh thøc s¬ khai cña tÝn dông lµ tÝn dông nÆng l·i, cã
®-îc do sù ph©n chia cña tËp ®oµn ng-êi thµnh nh÷ng ng-êi cã nhiÒu h¬n vµ
nh÷ng ng-êi cã Ýt h¬n dÉn ®Õn sù xuÊt hiÖn quan hÖ vay m-în do cã sù chªnh
lÖch d- thõa s¶n phÈm. Ng-êi ®i vay sÏ kh«ng nh÷ng ph¶i tr¶ vèn mµ cßn ph¶i
tr¶ l·i cho ng-êi cho vay, ®ã chÝnh lµ tÝn dông nÆng l·i. H×nh thøc nµy chØ tån
t¹i ë x· héi tr-íc t- b¶n vµ môc ®Ých cña nã lµ ®Ó duy tr× cuéc sèng cho nh÷ng
ng-êi cÇn vay. §Õn ph-¬ng thøc TBCN tÝn dông nÆng l·i kh«ng cßn phï hîp,
s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®i vay kh«ng nh÷ng ®Ó cho tiªu dïng mµ cßn ®Ó ph¸t triÓn
s¶n xuÊt. L·i suÊt cho vay còng ph¶i thÊp h¬n do cã nhiÒu nhµ cho vay h¬n vµ
®Ó cho nhµ t- b¶n ®i vay ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt cã lîi nhuËn. Vay m-în kh«ng
chØ ®¬n thuÇn lµ tiÒn mµ cßn lµ c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, t- liÖu s¶n xuÊt... L·i
suÊt kh«ng cßn bÞ ¸p ®Æt bëi nh÷ng ng-êi cho vay mµ ph¶i lµ sù tháa thuËn
gi÷a ng-êi mua vµ ng-êi b¸n. C¸c h×nh thøc tÝn dông míi ra ®êi.
Tõ ®ã cã thÓ ®Þnh nghÜa tÝn dông lµ quan hÖ vay m-în dùa trªn nguyªn
t¾c hoµn tr¶. §ã lµ quan hÖ gi÷a hai bªn trong ®ã mét bªn (tr¸i chñ hay ng-êi
cho vay) chu cÊp tiÒn hay hµng hãa, dÞch vô dùa vµo lêi høa thanh to¸n l¹i
trong t-¬ng lai cña ng-êi phÝa bªn kia (ng-êi thô tr¸i hay ng-êi ®i vay).
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ hµng hãa, tÝn dông ngµy cµng cã
nh÷ng ph¸t triÓn c¶ vÒ néi dung vµ h×nh thøc, tõ tÝn dông nÆng l·i ®Õn tÝn dông
th-¬ng m¹i vµ cao nhÊt lµ tÝn dông ng©n hµng. TÝn dông ng©n hµng ®· thùc sù
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
më réng c¸c mèi quan hÖ, thay thÕ quan hÖ gi÷a c¸c c¸ nh©n víi nhau b»ng
mèi quan hÖ gi÷a c¸c c¸ nh©n víi tæ chøc, gi÷a c¸c tæ chøc víi nhau vµ cao
nhÊt lµ quan hÖ tÝn dông quèc tÕ.
TÝn dông ng©n hµng lµ mét h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña tÝn dông, tuy
nhiªn nã vÉn gi÷ nguyªn ®-îc nh÷ng b¶n chÊt ban ®Çu cña quan hÖ tÝn dông.
TÝn dông ng©n hµng ®-îc hiÓu lµ quan hÖ vay m-în lÉn nhau theo nguyªn t¾c
cã hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i theo mét thêi gian nhÊt ®Þnh, gi÷a mét bªn lµ Ng©n
hµng th-¬ng m¹i vµ mét bªn lµ c¸c c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc chÝnh
trÞ x· héi, tæ chøc tÝn dông, ng©n hµng th-¬ng m¹i kh¸c.
§Ó qu¶n lý tèt chÊt l-îng c¸c kho¶n tÝn dông, ng-êi ta ph©n lo¹i tÝn dông
theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau: dùa trªn kú h¹n c¸c kho¶n tÝn dông, theo tÝnh
chÊt ®¶m b¶o cña kho¶n vay, theo nh÷ng h×nh th¸i tån t¹i cña vèn tÝn dông...
S¶n xuÊt hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn vµ hiÖn nay ngµy cµng cã nhiÒu
h×nh thøc tÝn dông míi ra ®êi, ®¸p øng nhu cÇu göi tiÒn vµ ®i vay cña c¸c ®èi
t-îng kh¸c nhau. TÝn dông trë thµnh mét ho¹t ®éng chñ yÕu cña c¸c ng©n
hµng th-¬ng m¹i.
2. §Æc ®iÓm cña tÝn dông ng©n hµng th-¬ng m¹i.
TÝn dông ng©n hµng lµ mét h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña tÝn dông. Nã c¬
b¶n gi÷ ®-îc nh÷ng b¶n chÊt chung cña tÝn dông, ngoµi ra cßn cã mét sè ®Æc
®iÓm v-ît tréi sau:
- Vèn tÝn dông ng©n hµng ®-îc thùc hiÖn d-íi h×nh thøc tiÒn tÖ vµ ®·
®-îc gi¶i phãng ra khái chu kú kinh doanh, lµ vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi
trong nÒn kinh tÕ, víi sù tham gia trong vai trß trung gian cña c¸c ng©n hµng
th-¬ng m¹i.
Thu nhËp cña ng-êi d©n t¨ng vµ xuÊt hiÖn sù d- thõa tiÒn tÖ, trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c quü khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, quü khen th-ëng,
quü dù phßng rñi ro... cña c¸c tæ chøc kinh tÕ ®-îc ng©n hµng huy ®éng vµ lµ
nguån vèn tÝn dông chñ yÕu cña ng©n hµng. Qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn tÝn
dông ng©n hµng hoµn toµn kh¸c víi tÝn dông th-¬ng m¹i - phô thuéc hoµn
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
toµn vµo quy m«, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ kh«ng
ph¶i lµ vèn tiÒn tÖ ®-îc gi¶i phãng ra khái s¶n xuÊt kinh doanh. §©y còng lµ
mét ®Æc ®iÓm chøng tá tÝn dông ng©n hµng lµ mét h×nh thøc tÝn dông ph¸t
triÓn cao h¬n tÝn dông th-¬ng m¹i.
- Qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn tÝn dông ng©n hµng t-¬ng ®èi ®éc lËp so
víi sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
Khi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc më réng vµ ph¸t triÓn,
nhu cÇu vèn t¨ng cã thÓ dÉn ®Õn nhu cÇu vÒ vèn tÝn dông t¨ng, tõ
®ã tÝn dông ng©n hµng phôc vô ®¾c lùc cho s¶n xuÊt kinh doanh.
Còng cã thÓ khi s¶n xuÊt kinh doanh më réng vµ ph¸t triÓn, nhu
cÇu vèn ph¸t triÓn nh-ng quy m« vèn tÝn dông ng©n hµng cã thÓ
kh«ng ®æi do cã thÓ cã vèn tõ c¸c nguån kh¸c (ph¸t hµnh tÝn
phiÕu, tr¸i phiÕu, kªu gäi viÖn trî...)
S¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thay ®æi nh-ng nhu cÇu tÝn dông vÉn
t¨ng do ho¹t ®éng tÝn dông cßn ®¸p øng nhiÒu nhu cÇu kh¸c ngoµi
s¶n xuÊt kinh doanh nh- tiªu dïng, tr¶ nî n-íc ngoµi...
ChÝnh do c¸c ®Æc ®iÓm trªn, tÝn dông ng©n hµng cã thÓ ®¸p øng ®-îc nhu
cÇu vèn tÝn dông c¶ vÒ khèi l-îng, thêi h¹n cho vay b»ng c¸c kho¶n vèn
kh«ng ph¶i chØ cña nã mµ c¶ vèn huy ®éng. §ång thêi nhê cã tÝn dông mµ
ng©n hµng ®· më réng ®-îc c¶ vÒ ph¹m vi còng nh- lÜnh vùc ho¹t ®éng.
Nh-ng bªn c¹nh ®ã, tÝn dông kh«ng ph¶i kh«ng cã nh÷ng nh-îc ®iÓm
cña nã, ®ã chÝnh lµ tÝnh rñi ro cña ho¹t ®éng tÝn dông t-¬ng ®èi cao do ®ã c¸c
ng©n hµng sÏ dÔ bÞ mÊt vèn, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng còng nh- chÊt l-îng tÝn dông
v× thÕ sÏ kÐm ®i.
3. C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n cña tÝn dông ng©n hµng.
a) Nguån cho vay.
- Vèn tù cã vµ c¸c quü cña ng©n hµng.
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Vèn huy ®éng trong vµ ngoµi n-íc b»ng c¸ch ph¸t hµnh kú phiÕu, tr¸i
phiÕu hoÆc huy ®éng tiÒn göi.
- Vèn ñy th¸c vµ vèn tµi trî ®Ó cho vay theo ch-¬ng tr×nh hoÆc dù ¸n ®Çu
t- cña nhµ n-íc, cña c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi trong vµ ngoµi n-íc.
b) §iÒu kiÖn vÒ ®èi t-îng vay vèn.
Theo luËt ng©n hµng ®· ban hµnh vµ luËt tÝn dông th× tÊt c¶ nh÷ng kh¸ch
hµng ®-îc cho vay ph¶i tháa m·n ®ång thêi c¸c ®iÒu kiÖn sau :
- Cã t- c¸ch ph¸p nh©n, thÓ nh©n ®Çy ®ñ.
- Cã dù ¸n ®Çu t- hoÆc ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ thi, cã hiÖu
qu¶.
- Cã vËt t- hay hµng hãa t-¬ng ®-¬ng, tµi s¶n thÕ chÊp, ®¶m b¶o tiÒn vay
hoÆc b¶o l·nh cña ng-êi thø ba theo quy chÕ cña Thèng ®èc Ng©n hµng nhµ
n-íc.
- Cã kÕ ho¹ch tr¶ nî gèc vµ l·i ng©n hµng.
- Sö dông tiÒn vay ®óng môc ®Ých.
c) Quy tr×nh thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t-.
- Thu thËp tµi liÖu, th«ng tin cÇn thiÕt.
- Xö lý th«ng tin, ®¸nh gi¸, ph©n tÝch.
- Néi dung thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t- :
+ ThÈm ®Þnh t- c¸ch ph¸p nh©n vay vèn.
+ Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña tæ
chøc còng nh- cña c¸ nh©n cÇn vay vèn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
(tèi thiÓu lµ 2 n¨m).
Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh, chÊt l-îng qu¶n lý.
Ph©n tÝch môc ®Ých cña vay vèn, th¸i ®é vµ ®¹o ®øc cña
kh¸ch hµng.
Ph-¬ng diÖn kü thuËt.
20