Tài liệu Tìm hiểu công tác điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016 2020) huyện định hóa, tỉnh thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM -------------------- MA THỊ TRANG Tên đề tài: “TÌM HIỂU CÔNG TÁC ĐIỀU CHỈNH QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT ĐẾN 2020 VÀ KẾ HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT KỲ CUỐI (2016-2020) HUYỆN ĐỊNH HÓA, TỈNH THÁI NGUYÊN” KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành : Quản lý Đất đai Khoa : Quản lý Tài nguyên Khóa học : 2014-2018 Thái Nguyên, năm 2018 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM -------------------- MA THỊ TRANG Tên đề tài: “TÌM HIỂU CÔNG TÁC ĐIỀU CHỈNH QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT ĐẾN 2020 VÀ KẾ HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT KỲ CUỐI (2016-2020) HUYỆN ĐỊNH HÓA, TỈNH THÁI NGUYÊN” KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành : Quản lý Đất đai Lớp : K46 – QLĐĐ – N02 Khoa : Quản lý Tài nguyên Khóa học : 2014-2018 Giảng viên hướng dẫn : T.S Nguyễn Quang Thi Thái Nguyên, năm 2018 i LỜI CẢM ƠN Sau thời gian thực tập tại trường và 3 tháng thực tập tốt nghiệp, em đã học tập, rèn luyện và nâng cao kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm, cả tư duy cũng như những kiến thức thực tiễn của cuộc sống. Từ đó giúp em có động lực và vững tin hơn vào cuộc sống thực tế sau này. Đến thời điểm này, em đã kết thúc thời gian thực tập tốt nghiệp tại cơ sở và đã hoàn thành bản khóa luận tốt nghiệp. Trang đầu tiên của khóa luận này em xin phép được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Ban giám hiệu trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, Ban chủ nhiệm khoa Quản Lý Tài Nguyên, các thầy cô giáo đã tận tình giảng dạy, dìu dắt em trong suốt thời gian học tập tại trường. Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sự kính trọng sâu sắc tới thầy giáo TS. Nguyễn Quang Thi, người đã trực tiếp chỉ đạo, hướng dẫn tận tình để em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Đồng thời em xin được gửi lời cảm ơn tới toàn thể cán bộ phòng Tài Nguyên & Môi Trường huyện Định Hóa cùng toàn thể cán bộ trong UBND huyện Định Hóa đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện cho em trong quá trình thực tập và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Lời cuối cùng em xin chúc thầy cô trong nhà trường, các cô, chú, anh, chị ở Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Định Hóa sự thành công trong công việc, cùng toàn thể các bạn hoàn thành khóa luận suất sắc. Em xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày 25 tháng 05 năm 2018 Sinh viên Ma Thị Trang ii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 4.1: Hiện trạng sử dụng đất năm 2015 huyện Định Hóa ....................... 33 Bảng 4.2: Biến động diện tích các loại đất giai đoạn 2010 - 2015 ................. 34 Bảng 4.3: Kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất......................................... 37 Bảng 4.4: Phân bổ các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 ........... 45 Bảng 4.5: Bố trí phát triển chăn nuôi đến năm 2020 ..................................... 52 iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BTNMT : Bộ Tài nguyên và Môi trường BVTV : Bảo vệ thực vật CN-TTCN : Công nghiệp – Tiểu thủ công nghiệp CP : Chính phủ HĐND : Hội đồng nhân dân KH-KT : Khoa học-kỹ thuật NĐ : Nghị định QĐ : Quyết định QHSDĐ : Quy hoạch sử dụng đất QL : Quốc lộ UBND : Uỷ ban nhân dân iv MỤC LỤC PHẦN 1 MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1 1.1. Đặt vấn đề................................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu của đề tài ..................................................................................... 2 1.3. Ý nghĩa của đề tài ....................................................................................... 3 PHẦN 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU .................................................................. 4 2.1. Khái quát về quy hoạch sử dụng đất ......................................................... 4 2.1.1. Khái niệm về quy hoạch sử dụng đất ...................................................... 4 2.1.2. Đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất ..................................................... 6 2.1.3. Tầm quan trọng của quy hoạch sử dụng đất ........................................... 9 2.1.4. Các loại hình quy hoạch sử dụng đất ...................................................... 9 2.2. Tình hình nghiên cứu về quy hoạch sử dụng đất trên thế giới và ở Việt Nam . 10 2.2.1. Tình hình nghiên cứ về quy hoạch sừ dụng đất trên thế giới................ 10 2.2.2. Tình hình nghiên cứu về quy hoạch sử dụng đât ở Việt Nam .............. 12 2.2.3. Tình hình quy hoạch sử dụng đất đai của tỉnh Thái Nguyên ................ 13 2.3 Căn cứ pháp lý để lập và điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất .................... 15 PHẦN 3 ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 17 3.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 17 3.2. Phạm vi và thời gian nghiên cứu.............................................................. 17 3.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 17 3.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 17 3.4.1. Phương pháp thu thập số liệu, tài liệu thứ cấp ...................................... 17 3.4.2. Phương pháp số liệu .............................................................................. 18 3.4.3. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu ............................................... 18 PHẦN 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................... 19 4.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. ........................................................................................................... 19 v 4.1.1. Điều kiện tự nhiên ............................................................................... 19 4.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế, xã hội của huyện Định Hóa ................... 24 4.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội, môi trường huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên ........................................................................... 32 4.2. Đánh giá kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng kỳ đầu 2011-2015 ......... 33 4.2.1 Tình hình sử dụng đất trên huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên ........... 33 4.2.2. Kết quả thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch sử dụng đất đến năm 2015.......... 37 4.3. Phương án điều chỉnh quy hoạch sư dụng đất kỳ cuối 2016-2020 .......... 42 4.3.1 Kết quả thống kê đất đai năm 2016 ........................................................ 42 4.3.2. Phân bổ các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 ................. 44 4.3.3. Nhu cầu sử dụng đất cho các ngành, lĩnh vực...................................... 50 4.3.4. Chỉ tiêu sử dụng đất theo khu chức năng. ............................................. 51 4.4. Đánh giá chung về công tác quy hoạch sử dụng đất và đề xuất giải pháp .......................................................................................................... 54 4.4.1. Đánh giá chung về công tác quy hoạch sử dụng đất trên huyện Định Hóa, tỉnh TháiNguyên ..................................................................................... 54 4.4.2. Những tồn tại và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Định Hóa ........................................................... 58 PHẦN 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................... 63 5.1. Kết luận .................................................................................................... 63 5.2. Kiến nghị .................................................................................................. 64 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 65 1 PHẦN 1 MỞ ĐẦU 1.1. Đặt vấn đề Đất đai là tài nguyên vô cùng quý giá của mỗi quốc gia, là tư liệu sản xuất đặc biệt không gì có thể thay thế được của ngành sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là các nguồn lợi tự nhiên như khí hậu, thời tiết, nước, không khí, khoáng sản nằm trong lòng đất, sinh vật sống trên bề mặt trái đất thậm chí cả sinh vật sống trong lòng đất. Đồng thời đất đai là nguồn tài nguyên có hạn về số lượng, có vị trí cố định trong không gian. Chính vì vậy, đất đai cần được quản lý một cách hợp lý, sử dụng một cách có hiệu quả, tiết kiệm và bền vững. Trong quá trình xây dựng phương án quy hoạch sử dụng đất còn bộc lộ nhiều bất cập, mà trong chỉ thị số 09/2007CT-TTg ngày 06 tháng 04 năm 2007 Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ rõ: “ việc lập, thẩm định, xét duyệt, thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và các kế hoach có sử dụng đất chưa tốt. Chất lượng quy hoạch chưa cao, nhiều trường hợp chưa sát thực tế tính khá thì thấp, tình trạng quy hoạch “treo”, dự án “treo”, nhiều vướng mắt trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng gây bức xúc trong dư luận xã hội, ảnh hưởng xấu đến ổn định sản xuất, đời sống của nhân dân ở nhiều nơi, làm chậm tiến độ triển khai dự án đầu tư và gây lãng phí đất đai. Hiện tượng vi phạm đất đai còn nhiều, nhất là trong việc bồi thường hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất” Tình hình tỉnh Thái Nguyên cũng không nằm ngoài tình hình chung của cả nước, quy hoạch sử dụng đất chung của các huyện, thị xã và của cả tỉnh Thái Nguyên còn nhiều vấn đề cần bàn. Trong tỉnh vẫn còn xảy ra những vùng tham nhũng, xà xẻo đất đai bị phát hiện gây dư luận không tốt trong quần chúng nhân dân mà một trong những nguyên nhân cơ bản của tình trạng 2 trên là do những tồn tại, bất cập trong công tác lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đât. Định hóa là huyện miền núi thấp nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Thái Nguyên cũng không tránh khỏi tình trạng trên. Định Hóa có 24 đơn vị hành chính cấp xã/phường gồm 1 thị trấn Chợ Chu và 23 xã. Diện tích tự nhiên: 52.075,4 ha, là một vị trí then trốt về quốc phòng an ninh của Tỉnh Thái Nguyên. Trong những năm qua, hòa chung với nhịp độ phát triển của tỉnh Thái Nguyên, trên địa bàn huyện Định Hóa đã diễn ra quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa, nhu cầu sử dụng đất của các ngành kinh tế ngày một gia tăng đã tác động mạnh mẽ đến sự biến động cơ cấu đất đai của địa phương và công tác quy hoạch sử dụng đất vẫn chưa đáp ứng được hết những đòi hỏi cấp thiết đó. Dẫn đến vấn đề sử dụng đất và quản lý trên địa bàn huyện Định Hóa gặp nhiều khó khăn và phức tạp. Ngày càng nhiều công trình, dự án lớn được đầu tư phát triển trên địa bàn huyện cần bố trí đất, sự gia tăng dân số cũng gây ra áp lực không nhỏ đối với quỹ đất của địa phương và hầu hết các ngành kinh tế trên địa bàn đều có nhu cầu về đất để mở rộng và phát triển. Vì vậy để phát triển đúng hướng và bền vững, công tác quản lý đất đai có ý nghĩa quan trọng đặc biệt là quy hoạch sử dụng đất. Xuất phát từ những yêu cầu cấp thiết trên và được sự đồng ý của Ban giám hiệu nhà trường, Ban chủ nhiệm khoa Quản lý Tài nguyên Trường đại học Nông Lâm Thái Nguyên em tiến hành nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Tìm hiểu công tác điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016-2020) huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên” 3 1.2. Mục tiêu của đề tài 1.2.1. Mục tiêu chung Tìm hiểu công tác điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016 – 2020) huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể - Đánh giá kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất kỳ đầu 2011-2015 - Phương án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất kỳ cuối 2016-2020 - Đánh giá chung về công tác quy hoạch sử dụng đất và đề xuất các giải pháp. 1.3. Ý nghĩa của đề tài - Ý nghĩa khoa học của đề tài: Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần hoàn thiện công tác lập và thực hiện kế hoạch sử dụng đất cấp huyện, cấp tỉnh. - Ý nghĩa thực tiễn của đề tài: Tìm hiểu, nắm vững được các kiến thức thực tế về Luật Đất đai nói chung và công tác thực hiện kế hoạch sử dụng đất nói riêng. Đề tài đi sâu phân tích, đánh giá việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất của huyện Định Hóa đến năm 2020. Trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả của công tác lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. 4 PHẦN 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1. Khái quát về quy hoạch sử dụng đất 2.1.1. Khái niệm về quy hoạch sử dụng đất Hiện nay có rất nhiều ý kiến, định nghĩa, khái niệm khác nhau về quy hoạch sử đất. Mặc dù có nhiều các diễn đạt khác nhau nhưng nhìn chung đều cho rằng quy hoạch sử dụng đất phải đảm bảo sử dụng đất đai hợp lý, tiết kiệm hiệu quả và đảm bảo về môi trường. Trước kia quy hoạch sử dụng đất chỉ được hiểu là những công việc đơn thuần như: đo vẽ bản đồ, sắp xếp lại trật tự sử dụng đất. Ngày nay, quy hoạch sử dụng đất là một hiện tượng kinh tế - xã hội có tính chất đặc thù. Đây là một hoạt động vừa mang tinh khoa học, vừa mang tính pháp lý của một hệ thống các biện pháp kỹ thuật, kinh tế, xã hội được sử lý bằng các phương pháp phân tích tổng hợp về sự phân bố hợp lý của các điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, có những đặc trưng của tính phân dị giữa các cấp vùng lãnh thổ theo quan điểm tiếp cận hệ thống để hình thành các phương án tổ chức lại việc sử dụng đất đai theo pháp luật của nhà nước. Bản thân nó được coi là các giải pháp định vị cụ thể của tổ chức phát triển kinh tế, xã hội trên một vùng lãnh thổ nhất định, cụ thể là đáp ứng nhu cầu mặt bằng sử dụng đất hiện tại và tương lai của các ngành các lĩnh vực cũng như nhu cầu sinh hoạt của mọi thành viên xã hội tiết kiệm, khoa học, hợp lý và có hiệu quả cao. Quy hoạch sử dụng đất là một hoạt động vừa mang tính kỹ thuật kinh tế, vừa mang tính pháp chế [3], [4]. - Tính kỹ thuật của quy hoạch sử dụng đất: Đất đai được đo đạc, vẽ thành bản đồ, tính toán và thống kê diện tích, thiết kế phân chia khoảng thửa để giao cho các mục đích sử dụng khác nhau 5 - Tính pháp lý của quy hoạch sử dụng đất: Đất đai được Nhà nước giao cho các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân sử dụng vào mục đích khác nhau. Nhà nước ban hành các văn bản pháp quy để điều chỉnh các mối quan hệ đất đai. Các đối tượng sử dụng đất có nhiệm vụ chấp hành nghiêm chỉnh các chủ trương chính sách về đất đai của Nhà nước Khi giao đất cho các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân cần xác định rõ mục đích của việc sử dụng. Đây là biện pháp quan trọng nhất nhằm khai thác một các triệt để và có hiệu quả cao tiềm năng đất. Ở đây thể hiện rõ tính kinh tế của quy hoạch sử dụng đất. Song điều đó chỉ thực hiện được khi tiến hành đồng bộ cùng với các biện pháp kỹ thuật và pháp chế. Từ đó, có thể đưa ra khái niệm về quy hoạch sử dụng đất như sau: Quy hoạch sử dụng đất là một hệ thống các biện pháp kinh tế, kỹ thuật và pháp chế của Nhà nước về tổ chức sử dụng đất đầy đủ, hợp lý khoa học và có hiệu quả cao thông qua việc phân phối và tái phân phối quỹ đất của Nhà nước, tổ chức sử dụng đất như một tài liệu sản xuất cùng với các tư liệu sản xuất khác gắn liền với đất nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất xã hội, tạo điều kiện bảo vệ đất và bảo vệ môi trường. Tính đầy đủ: mọi loại đất được đưa vào sử dụng theo các mục đích nhất định Tính hợp lý: đặc điểm tính chất tự nhiên, vị trí diện tích phù hợp với yêu cầu và mục đích sử dụng. Tính khoa học: áp dụng các thành tựu khoa học, kỹ thuật và các biện pháp tiên tiến. Tính hiệu quả: đáp ứng được đồng bộ cả 3 lợi ích về kinh tế - xã hội – môi trường Như vậy, về thực chất quy hoạch sử dụng đất là một quá trình hình thành các quyết định nhằm tạo điều kiện đưa đất đai vào sử dụng để mang lợi ích cao nhất, thực hiện đồng thời 2 chức năng: điều chỉnh các mối quan hệ đất 6 đai và tổ chức sử dụng đất như tư liệu sản xuất đặc biệt với mục đích nâng cao hiệu quả sản xuất của xã hội kết hợp bảo vệ đất và môi trường [4]. 2.1.2. Đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất Quy hoạch sử dụng đất là một hiện tượng kinh tế xã hội đặc thù có tính khống chế vĩ mô, tính chỉ đạo, tính tổng hợp chung và dài hạn, là bộ phận hợp thành quan trọng của hệ thông kế hoạch phát triển xã hội và kinh tế quốc dân. Các đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất được thể hiện như sau [3], [4]:  Tính tổng hợp Tính tổng hợp của quy hoạch sử dụng đất chủ yếu thể hiện ở hai mặt: - Đối tượng nghiên cứu của quy hoạch sử dụng đất là khi khai thác, sử dụng, cải tạo và bảo vệ toàn bộ tài nguyên đất cho nhu cầu của nền kinh tế quốc dân. Quy hoạch sử dụng đất đề cập đến hai nhóm đất chính là nông nghiệp và đất phi nông nghiệp. - Quy hoạch sử dụng đất đề cập đến nhiều lĩnh vực khoa học như khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, kinh tế dân số, sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, môi trường sinh thái… Với đặc điểm này, quy hoạch sử dụng đất nhận trách nhiệm tổng hợp toàn bộ nhu cầu sử dụng đất, điều hòa các mâu thuẫn về đất đai của các ngành, các lĩnh vực. Xác định và điều phối phương hướng, phương thức phân bố sử dụng đất phù hợp với mục tiêu kinh tế - xã hội,đảm bảo cho nền kinh tế quốc dân phát triển ổn định, bền vững và đạt độ tang trưởng cao.  Tính dài hạn Căn cứ vào các dự báo xu thế biến động dài hạn của những yếu tố kinh tế, xã hội quan trọng như: sự thay đổi về dân số, tiến bộ kỹ thuật, đô thị hóa, công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, từ đó xây dựng các kế hoạch trung và dài hạn về tổ chức sử dụng đất đai, đề ra các phương hướng, chính sách và biện pháp có tính chiến lược, tạo căn cứ khoa học cho việc xây dựng kế hoạch sử dụng đất 5 năm và hàng năm. 7 Quy hoạch dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu về đất để phát triển kinh tế xã hội lâu dài. Cơ cấu và phương thức sử dụng đất được điều chỉnh từng bước cho đến khi đạt được mục tiêu dự kiến. Thời hạn của quy hoạch sử dụng đất được quy định là 10 năm.  Tính chiến lược và chỉ đạo vĩ mô Với đặc tính trung và dài hạn, quy hoạch sử dụng đất chỉ dự báo được trước các xu thế thay đổi phương hướng, mục tiêu, cơ cấu và phân bố sử dụng đất một cách đại thể chứ không thể dự kiến được các hình thức và nội dung chi tiết, cụ thể của những thay đổi đó. Vì vậy, quy hoạch sử dụng đất là quy hoạch mang tính chiến lược, các chỉ tiêu của quy hoạch, mang tính chỉ đạo vĩ mô, khái lược sử dụng đất của các ngành như: - Phương hướng, mục tiêu và trọng điểm chiến lược của việc sử dụng đất trong vùng. - Cân đối tổng quát nhhu cầu sử dụng đất của các ngành. - Điều chỉnh cơ cấu sử dụng đất và phân bố đất đai trong vùng. - Phân định ra ranh giới và các hình thức quản lý việc sử dụng đất trong vùng - Đề xuất các chính sách, giải pháp để đạt được mục tiêu. - Do khoảng thời gian dự báo tương đối dài, chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố kinh tế, xã hội khó xác định, nên ở tầm vĩ mô, chỉ tiêu quy hoạch càng khái lược hóa thì quy hoạch càng ổn định  Tính chính sách Quy hoạch sử dụng đất thể hiện rõ đặc tính chính trị và chính sách xã hội. Khi xây dựng phương án quy hoạch phải quán triệt các chính sách và các quy định có liên quan đến đất đai của Đảng và Nhà nước, đảm bảo thực hiện cụ thể trên mặt bằng đất đai các mục tiêu phát triển nền kinh tế quốc dân, phát triển ổn định kế hoạch kinh tế - xã hội, tuân thủ các quy định, các chỉ tiêu khống chế về dân số, đất đai và môi trường. 8  Tính khả biến Do sự tác động của nhiều yếu tố khó dự đoán trước theo nhiều phương diện khác nhau, quy hoạch sử dụng đất chỉ là một trong những giải pháp nhằm biến đổi hiện trạng sử dụng đất sang trạng thái mới thích hợp hơn cho việc phát triển kinh tế trong một giai đoạn nhất định. Khi xã hội phát triển, khoa học kỹ thuật ngày càng tiến bộ, chính sách và tình hình kinh tế thay đổi, các dự kiến của quy hoạch sử dụng đất trở nên không còn phù hợp nữa. Việc chỉnh sửa, bổ sung, hoàn thiện quy hoạch và điều chỉnh biện pháp thực hiện là cần thiết. Điều đó thể hiện tính khả biến của quy hoạch. Quy hoạch sử dụng đất luôn là quy hoạch tác động, một quá trình lặp đi lặp lại theo chu kỳ: “Quy hoạch – Thực hiện – Quy hoạch lại hoặc chỉnh lý – Tiếp tục thực hiện” với chất lượng, mức độ hoàn thiện và tính thích hợp ngày càng cao.  Tính lịch sử xã hội Lịch sử phát triển của xã hội chính là lịch sử phát triển của quy hoạch sử dụng đất đai. Mỗi hình thái kinh tế xã hội đều có một phương thức sản xuất xã hội thể hiện ở 2 mặt: lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Trong quy hoạch sử dụng đất đai, luôn nảy sinh quan hệ giữa người với đất đai cũng như quan hệ giữa người với người. Quy hoạch sử dụng đất đai thể hiện đồng thời là yếu tố thúc đẩy phát triển lực lượng sản xuất, vừa là yếu tố thúc đẩy các mối quan hệ sản xuất, vì vậy nó luôn là một bộ phận của phương thức sản xuất của xã hội. Tuy nhiên, trong xã hội có phân chia giai cấp, quy hoạch sử dụng đất mang tính tự phát, hướng tới mục tiêu vì lợi nhuận tối đa và nặng về mặt pháp lý (là phương tiện mở rộng, củng cố, bảo vệ quyền tư hữu đất, phân chia, tập trung đất đai để mua bán, phát canh thu tô…). Ở nước ta, quy hoạch sử dụng đất đai phục vụ nhu cầu của người sử dụng đât và quyền lợi của toàn xã hội, góp phần tích cực thay đổi quan hệ sản xuất ở nông thôn, nhằm sử dụng, bảo vệ đất và nâng cao hiệu quả sản xuất xã hội. Đặc biệt, trong nền kinh tế thị trường, quy hoạch sử dụng đất góp phần giải quyết các mâu thuẫn nội tại của 9 từng lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường nảy sinh trong quá trình sử dụng đất cũng như mâu thuẫn giữa các lợi ích trên với nhau . 2.1.3. Tầm quan trọng của quy hoạch sử dụng đất Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất có ý nghĩa đặc biệt quan trọng không chỉ cho trước mắt mà cho lâu dài. Căn cứ vào đặc điểm điều kiện tự nhiên, phương hướng, nhiệm vụ và mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của mỗi vùng lãnh thổ, quy hoạch sử dụng đất đai được tiến hành nhằm định hướng cho các cấp, các ngành trên địa bàn lập quy hoạchvà kế hoạch sử dụng đất đai chi tiết của mình, xác lập sự ổn định về mặt pháp lý cho các công tác quản lý nhà nước về đất đai, làm cơ sở để tiến hành giao đất và đầu tư phát triển sản xuất, đảm bảo an ninh lương thực, phục vụ các nhu cầu dân sinh, văn hóa – xã hội. Mặt khác, quy hoạch sử dụng đất còn là biện pháp hữu hiệu của Nhà nước nhằm tổ chức lại việc sử dụng đất đai đúng mục đích, hạn chế sự chồng chéo gây lãng phí đất đai, tránh tình trạng chuyển mục đích tùy tiện, làm giảm sút nghiêm trọng quỹ đất nông, lâm nghiệp; ngăn chặn các hiện tượng tiêu cực dẫn đến những tổn thất hoặc kìm hãm sản xuất, phát triển kinh tế xã hội và các hậu quả khó lường về tình hình bất ổn chính trị, an ninh quốc phòng ở từng địa phương, đặc biệt là trong giai đoạn chuyển sang nền kinh tế thị trường [3]. 2.1.4. Các loại hình quy hoạch sử dụng đất Có 2 loại hình quy hoạch sử dụng đất đó là quy hoạch sử dụng đất theo ngành và theo lãnh thổ. - Quy hoạch sử dụng đất đai theo lãnh thổ bao gồm: + Quy hoạch tổng thể sử dụng đất đai của cả nước + Quy hoạch sử dụng đất đai cấp tỉnh + Quy hoạch sử dụng đất đi cấp huyện + Quy hoạch sử dụng đất đai cấp xã. - Quy hoạch sử dụng đất đai theo ngành bao gồm: + Quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp 10 + Quy hoạch sử dụng đất lâm nghiệp + Quy hoạch sử dụng đất các khu dân cư nông thôn + Quy hoạch sử dụng đất đô thị + Quy hoạch sử dụng đất chuyên dung . 2.2. Tình hình nghiên cứu về quy hoạch sử dụng đất trên thế giới và ở Việt Nam 2.2.1. Tình hình nghiên cứ về quy hoạch sừ dụng đất trên thế giới Công tác QHSDĐ gắn chặt với sự phát triển kinh tế xã hội của các quốc gia trên thế giới, nhận thức sớm được vai trò, tầm quan trọng của công tác QHSDĐ. Vì vậy công tác QHSDĐ luôn là mục tiêu phấn đấu, là nhiệm vụ của mỗi quốc gia đồng thời nó cũng đóng vai trò quyết định đối với mọi quá trình phát triển. Mặc dù có nhiều quan điểm khác nhau nhưng tất cả đều hướng đến mục tiêu chung là việc tổ chức lãnh thổ hợp lý, đề ra các biện pháp bảo vệ sử dụng đất, tiết kiệm nhằm đem lại hiệu quả sử dụng cao. Ở bất cứ quốc gia nào thì quy hoạch sử dụng đất đều giữ một vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế của mỗi nước, công tác quy hoạch sử dụng đất được các nước đặc biệt quan tâm thực hiện từ rất sớm. Mỗi quốc gia đều có đặc điểm riêng biệt khác nhau từ điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội đến cấu trúc bộ máy nhà nước. Do đó,việc quy hoạch sử dụng đất không phải ở quốc gia nào cũng giống nhau. Hiện nay trên thế giới có hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, mỗi quốc gia và vùng lãnh thổ này đều có các chính sách, công cụ quản lý đất đai khác nhau, trong đó quy hoạch sử dụng đất là một trong những công cụ rất quan trọng. Công tác quy hoạch sử dụng đất đã được tiến hành nhiều năm trước đây, ở Anh, Pháp, Nga đã xây dựng cơ sở lý luận của ngành quản lý đất đai tương đối hoàn chỉnh và ngày càng tiến bộ. Theo tổ chức Lương Nông Liên hợp quốc (FAO), quy hoạch sử dụng đất là bước kế tiếp của phương pháp đánh giá đất. Kết quả của việc đánh giá đất sẽ 11 đưa ra một loại hình hợp lý nhất đối với đất đai trong vùng. Để có một phương pháp chung làm cơ sở khoa học cho công tác quy hoạch đất đai trên phạm vi toàn thế giới, FAO đã đưa ra quan điểm quy hoạch sử dụng đất đai nhằm sử dụng đất đai đầy đủ, hợp lý và có hiệu quả, bền vững. Phương pháp quy hoạch đất đai này được áp dụng ở cả 3 cấp là: cấp quốc gia, cấp vùng và cấp địa phương [3]. Sơ lược về quy hoạch sử dụng đất đai ở một số * Áo: Ở Áo, vai trò của Chính phủ bị hạn chế trong việc lập và thực hiện quy hoạch. Cơ chế tiến hành ở đây là tất cả các cấp lập quy hoạch đều tiến hành đồng thời bao gồm cả các tổ chức cũng như thành viên xã hội thông qua hội nghị quy hoạch quốc gia. Hội nghị này đưa ra các quan điểm và mục tiêu cho cả nước. Những ý kiến của hội nghị được đưa lên cấp trung ương và đưa xuống cấp vùng địa phương. * Đức: Ở Đức có cách tiếp cận theo giai đoạn. Chính phủ Liên bang cùng với sự tham gia của các bang đưa ra hướng dẫn quy hoạch theo vùng. Các hướng dẫn này được sử dụng làm điểm xuất phát để trao đổi ở cấp bang sau đó được xây dựng thành đồ án tác nghiệp ở cấp vùng. * Philipine: Tồn tại ba cấp quy hoạch - Cấp quốc gia: Hình thành những hướng dẫn chỉ đạo chung - Cấp vùng: Triển khai một khung chung cho quy hoạch cấp vùng - Cấp quận, huyện chịu trách nhiệm triển khai các đồ án tác nghiệp. Chính phủ có vai trò quan trọng trong việc thống nhất giữa các ngành và các quan hệ giữa các cấp lập quy hoạch khác nhau, đồng thời cũng tạo điều kiện để các chủ sử dụng đất tham gia. Ở Philipin nhấn mạnh vai trò luật pháp cả ở cấp quốc gia và cấp vùng. * Đài Loan: Đài Loan chủ trương lập quy hoạch sử dụng đất đai theo từng cấp khác nhau, từng vùng khác nhau và tùy thuộc vào tính chất yêu cầu của quy hoạch sử dụng đất đai trong từng giai đoạn và các cấp quy hoạch được tiến hành như sau: 12 - Quy hoạch phát triển tổng hợp khu vực Đài Loan - Quy hoạch sử dụng đất theo vùng - Quy hoạch phát triển tổng hợp của huyện, thành phố - Quy hoạch đô thị - Quy hoạch sử dụng đất phi đô thị 2.2.2. Tình hình nghiên cứu về quy hoạch sử dụng đât ở Việt Nam Việt Nam là nước có dân số đông, diện tích hạn hẹp (thuộc diện nước “đất chật người đông”), vì vậy công tác quy hoạch sử dụng đất sao cho hiệu quả, hợp lý, ổn định, bền vững luôn là một đòi hỏi tất yếu. Luật Đất đai qua các thời kỳ đều đã khẳng định “Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là địa bàn phân bố các khu dân cư, xây dựng các công tình kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng”. Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 quy định: “Nhà nước thống nhất quản lý toàn bộ đất đai theo quy hoạch và pháp luật, bảo đảm sử dụng đúng mục đính và có hiệu quả”. Luật Đất đai 2013 quy định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai là một trong các nội dung quản lý Nhà nước về đất đai. Ngoài ra còn có các văn bản dưới luật cũng như các văn bản ngành trực tiếp hay gián tiếp đề cập đến kế hoạch sử dụng đất như: Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014; Quyết định số 3466/QĐ-UBND ngày 28/12/2009; Quyết định số 2839/QĐ-UBND ngày 23/12/2013; Nghị định 181/2004/NĐ-CP; Thông tư 30/2004/TT-BTNMT ngày 1/11/2004,.. Vào thời điểm này (theo kết quả báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường), tình hình triển khai công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai trên phạm vi cả nước như sau: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của cả nước: Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011-2015) của cả nước đã được Quốc hội khóa XIII thông qua theo Nghị quyết số 17/2011/QH13 ngày 22/11/2011. 13 Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh: Đến nay đã có 63 tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương xây dựng xong phương án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và lập kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ cuối (2016-2020). 2.2.3. Tình hình quy hoạch sử dụng đất đai của tỉnh Thái Nguyên Là một tỉnh thuộc vùng trung du bắc bộ, kinh tế chủ yếu là sản xuất nông lâm nghiệp, hạ tầng cơ sở còn thấp kém, đời sống nhân dân khó khăn, nhưng sau khi tái lập trình, Tỉnh ủy, HĐND, UBND thỉnh Thái Nguyên đã xác định công tác QH, KHSDĐ có vai trò rất quan trọng sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội. Chính vì thế, UBND tỉnh Thái Nguyên đã chủ trương chỉ đạo các cấp khẩn trương tiến hành QH, KHSDĐ để phân định, xác định quỹ đất đai nhằm phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế và xã hội. Ngày 04/05/2007 chính phủ đã ra quyết định 58/2007/QĐ-TTg về việc phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020. Theo kế hoạch đến năm 2020 nâng cấp thành phố Thái Nguyên thành đô thị loại I tương xứng với vai trò trung tâm của tỉnh của vùng trung du và miền núi Bắc Bộ, nâng cấp thĩ xã Sông Công thành đô thị loại III vào năm 2015. Dân số đo thị đạt trên 570 nghìn người vào năm 2020, hệ thống đô thị Thái Nguyên phát triển theo hướng lấy công nghiệp và du lịch làm nền tảng và hệ thống đô thị hiện tại làm hạt nhân về mặt không gian, hệ thống đô thị phát triển theo hai chiều bám theo hai trục Quốc lộ 3 và Quốc lộ 1B, lấy thành phố Thái Nguyên làm trung tâm. Quy hoạch vùng núi cao (gồm huyện Võ Nhai, huyện Định Hóa, Bắc huyện Đại Từ và Bắc huyện Phú Lương) ưu tiên phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, ngành nghề nông thôn, phát triển mạnh cây công nghiệp, cây ăn quả và chăn nuôi đại gia súc, lâm nghiệp và công nghiệp chế biến lâm nghiệp. Quy hoạch vùng thấp (gồm: huyện Đồng Hỷ, Nam huyện Phú Lương và Nam huyện Đại Từ) củng cố nâng cấp, hoàn thiện từng bước hệ thống kết