Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Tiêu thụ sản phẩm hàng hoá và dttt sản phẩm, hàng hoá...

Tài liệu Tiêu thụ sản phẩm hàng hoá và dttt sản phẩm, hàng hoá

.DOC
62
65
135

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 PhÇn I Mét sè lý luËn c¬ b¶n vÒ thÞ trêng vµ c¸c nh©n tè t¸c ®éng tíi thÞ trêng cña doanh nghiÖp I. C¬ së lý luËn vÒ thÞ trêng: 1. Kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng: S¶n xuÊt hµng ho¸ lµ s¶n xuÊt ®Ó b¸n. B¸n ë ®©u? b¸n trªn thÞ trêng. VËy thÞ trêng lµ c¸i tÊt yÕu, lµ hîp phÇn b¾t buéc cña s¶n xuÊt hµng ho¸. ThÞ trêng lµ n¬i diÔn ra sù chuyÓn nhîng, sù trao ®æi, sù mua - b¸n hµng ho¸. §iÒu quan träng ®Ó hiÓu ®îc thùc chÊt cña thÞ trêng lµ ë chç, thÞ trêng kh«ng ph¶i chØ ®¬n thuÇn lµ lÜnh vùc trao ®æi, di chuyÓn hµng ho¸, dÞch vô tõ ngêi s¶n xuÊt sang ngêi tiªu dïng, mµ lµ trao ®æi ®îc tæ chøc theo c¸c quy luËt cña lu th«ng hµng ho¸ vµ lu th«ng tiÒn tÖ. C.M¸c ®· tõng chØ ra r»ng, lu th«ng lµ qu¸ tr×nh tæng thÓ cña trao ®æi vµ lµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ tÝch luü tiÒn tÖ. Trong trao ®æi diÔn ra sù thay thÕ trùc tiÕp, kh«ng t¸ch rêi s¶n phÈm nµy víi s¶n phÈm kh¸c, cßn qu¸ tr×nh h×nh thµnh tÝch luü tiÒn tÖ chØ diÔn ra khi c¸c hµnh vi mua, b¸n t¸ch ra c¶ vÒ kh«ng gian, thêi gian vµ c¶ ngêi thùc hiÖn hµnh vi ®ã. Lu th«ng hµnh ho¸ gi¶ ®Þnh mua vµ b¸n t¸ch ra, tiÒn vµ hµng t¸ch ra thµnh hai cùc ®èi lËp nhau, nhng kh«ng thÓ thiÕu nhau trªn thÞ trêng. Cùc lu th«ng hµng ho¸ vµ cùc lu th«ng tiÒn tÖ. Cã nghÜa lµ hµng ho¸ kh«ng tøc kh¾c ®îc chuyÓn thµnh tiÒn vµ tiÒn thµnh hµng; V× thÕ b¶n th©n sù trao ®æi kh«ng ph¶i ®¬ng nhiªn thùc hiÖn ®îc. Nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n, m©u thuÉn Êy, gi÷a c¸c chñ thÓ cña s¶n xuÊt - lu th«ng cã nh÷ng quan hÖ thÞ trêng, ®Ó gi¶i quyÕt t¬ng quan gi÷a gi¸ c¶ vµ sè lîng hµng ho¸ mua - b¸n. VËy cã thÓ hiÓu, thÞ trêng lµ mét qu¸ tr×nh, trong ®ã, ngêi b¸n vµ ngêi mua t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ sè lîng cña mét hay nhiÒu thø hµng ho¸ kh¸c nhau. Trong ®êi sèng kinh tÕ, chóng ta gÆp nhiÒu lo¹i thÞ trêng kh¸c nhau. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 2. Vai trß vµ ph©n lo¹i thÞ trêng 2.1 Vai trß: ThÞ trêng cã vai trß quan träng ®èi víi s¶n xuÊt hµng ho¸, kinh doanh vµ qu¶n lý kinh tÕ. T¸i s¶n xuÊt hµng ho¸ gåm cã s¶n xuÊt, ph©n phèi, trao ®æi vµ tiªu dïng. ThÞ trêng n»m trong kh©u lu th«ng. Nh vËy thÞ trêng lµ mét kh©u tÊt yÕu cña s¶n xuÊt hµng ho¸. ThÞ trêng chØ mÊt khi s¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng cßn. Nh vËy, kh«ng nªn vµ kh«ng thÓ coi ph¹m trï thÞ trêng chØ g¾n víi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ t b¶n chñ nghÜa. ThÞ trêng lµ chiÕc cÇu nèi cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. ThÞ trêng lµ môc tiªu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸. ThÞ trêng lµ kh©u quan träng nhÊt cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt hµng ho¸. §Ó s¶n xuÊt hµng ho¸, x· héi ph¶i chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ lu th«ng. ThÞ trêng lµ n¬i kiÓm nghiÖm c¸c chi phÝ ®ã vµ thùc hiÖn yªu cÇu quy luËt tiÕt kiÖm lao ®éng x· héi. ThÞ trêng kh«ng chØ lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua vµ b¸n nã cßn thÓ hiÖn c¸c quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ. Do ®ã thÞ trêng cßn ®îc coi lµ m«i trêng cña kinh doanh. ThÞ trêng lµ kh¸ch quan, tõng c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm thay ®æi thÞ trêng mµ ngîc l¹i hä ph¶i tiÕp cËn ®Ó thÝch øng víi thÞ trêng. ThÞ trêng lµ ‘ tÊm g¬ng “ ®Ó c¸c c¬ së kinh doanh nhËn biÕt nhu cÇu x· héi ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña chÝnh b¶n th©n m×nh. ThÞ trêng lµ thíc ®o kh¸ch quan cña mäi c¬ së kinh doanh. Trong qu¶n lý kinh tÕ, thÞ trêng cã vai trß v« cïng quan träng. ThÞ trêng lµ ®èi tîng, lµ c¨n cø cña kÕ ho¹ch ho¸. C¬ chÕ thÞ trêng lµ c¬ chÕ qu¶n lý nÒn kinh tÕ hµng ho¸. ThÞ trêng lµ c«ng cô bæ sung cho c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ cña Nhµ níc. ThÞ trêng lµ m«i trêng cña kinh doanh, lµ n¬i Nhµ níc t¸c ®éng vµo qu¸ tr×nh kinh doanh cña c¬ së, lµ n¬i quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ kiÓm nghiÖm, chøng minh sù ®óng ®¾n cña c¸c chñ tr¬ng chÝnh s¸ch vµ c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ cña c¸c c¬ quan nhµ níc vµ c¸c doanh nghiÖp. ThÞ trêng lµ n¬i ph¶n ¸nh t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh nã cho biÕt hiÖn tr¹ng t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh×n vµo thÞ trêng sÏ thÊy ®îc tèc ®é, tr×nh ®é vµ quy m« s¶n xuÊt kinh doanh ®ång thêi thÞ trêng còng ph¸ vì gianh giíi cña nÒn kinh tÕ tù nhiªn tù cung , tù cÊp ®Ó trë thµnh mét thÓ thèng nhÊt trong toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n biÕn nÒn kinh tÕ tù nhiªn thµnh nÒn kinh tÕ hµng ho¸. 2.2 Ph©n lo¹i thÞ trêng: Mét trong nh÷ng bÝ quyÕt quan träng nhÊt ®Ó thµnh c«ng trong kinh doanh lµ sù hiÓu biÕt cÆn kÏ tÝnh chÊt cña tõng thÞ trêng. NhËn biÕt ®2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 îc ®Æc ®iÓm vµ sù ho¹t ®éng cña tõng lo¹i thÞ trêng, c¸c yÕu tè tham gia vµo ho¹t ®éng cña thÞ trêng, tõ ®ã thÊy râ ®Æc ®iÓm h×nh thµnh vµ vËn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ trêng, do ®ã cÇn ph¶i nghiªn cøu, ph©n lo¹i c¸c h×nh th¸i thÞ trêng. 2.2.1 Ph©n theo ph¹m vi l·nh thæ: ThÞ trêng d©n téc lµ ho¹t ®éng mua b¸n cña nh÷ng ngêi cïng mét quèc gia vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ diÔn ra trong mua b¸n, chØ ¶nh hëng tíi c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ chÝnh trÞ trong ph¹m vi cña níc ®ã. ThÞ trêng thÕ giíi lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ gi÷a c¸c níc víi nhau. C¸c quan hÖ kinh tÕ diÔn ra trªn thÞ trêng thÕ giíi ¶nh hëng tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi níc. Ph©n biÖt thÞ trêng d©n téc vµ thÞ trêng thÕ giíi kh«ng ph¶i ë ph¹m vi biªn giíi cña nh÷ng níc mµ chñ yÕu ë ngêi mua vµ ngêi b¸n, ë c¸c quan hÖ kinh tÕ diÔn ra trªn thÞ trêng. Víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ, cña khoa häc kü thuËt vµ ph©n c«ng lao ®éng thÕ giíi, kinh tÕ mçi níc trë thµnh mét m¾t xÝch cña hÖ thèng kinh tÕ thÕ giíi, do ®ã, thÞ trêng d©n téc cã quan hÖ mËt thiÕt víi thÞ trêng thÕ giíi vµ mçi thÞ trêng d©n téc lµ mét bé phËn cña thÞ trêng thÕ giíi. ThÞ trêng thÕ giíi ¶nh hëng to lín tíi thÞ trêng d©n téc. Hµng ho¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi, gi¸ c¶, tiÒn tÖ trªn thÞ trêng thÕ giíi, c¸c ho¹t ®éng th¬ng gia trªn thÞ trêng thÕ giíi ®Òu ¶nh hëng, chi phèi tíi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, quan hÖ cung cÇu, gi¸ c¶ trªn thÞ trêng d©n téc. Do vËy, dù b¸o ®îc sù t¸c ®éng cña thÞ trêng thÕ giíi tíi thÞ trêng d©n téc lµ sù cÇn thiÕt vµ còng lµ nh÷ng nh©n tè t¹o ra sù thµnh c«ng ®èi víi mçi nhµ kinh doanh trªn thÞ trêng d©n téc. 2.2.2 Ph©n lo¹i theo hµng ho¸ lu th«ng: Vai trß cña t liÖu s¶n xuÊt trong t¸i s¶n xuÊt x· héi quyÕt ®Þnh vai trß thÞ trêng t liÖu s¶n xuÊt. Trªn thÞ trêng t liÖu s¶n xuÊt thêng cã c¸c nhµ kinh doanh lín. Sù c¹nh tranh diÔn ra m¹nh mÏ h¬n. Quy m« thÞ trêng lín. Kh¶ n¨ng h×nh thµnh thÞ trêng thèng nhÊt toµn quèc lín. Nhu cÇu trªn thÞ trêng kh«ng phong phó, ®a d¹ng nh nhu cÇu trªn thÞ trêng t liÖu tiªu dïng. Nhu cÇu ®ã t¬ng ®èi râ rµng. Kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi, thay thÕ cña nhu cÇu tuy nhiÒu tuy cã diÔn ra nhng thêng bÞ h¹n chÕ h¬n so víi t liÖu tiªu dïng. ThÞ trêng t liÖu s¶n xuÊt bÞ phô thuéc nhiÒu vµo thÞ trêng t liÖu tiªu dïng. ThÞ trêng t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu lµ thÞ trêng b¸n bu«n. TÝnh ®a d¹ng, phong phó cña nhu cÇu ngêi tiªu dïng cuèi cïng quyÕt ®Þnh tÝnh ®a d¹ng, phong phó vµ s«i ®éng cña thÞ trêng tiªu dïng. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Trªn tõng thÞ trêng, sè lîng ngêi mua vµ ngêi b¸n nhiÒu. ThÞ trêng phæ biÕn lµ thÞ trêng c¹nh tranh nhng møc ®é c¹nh tranh kh«ng gay g¾t nh trªn thÞ trêng t liÖu s¶n xuÊt. Kh¶ n¨ng h×nh thµnh c¸c “ cöa hµng “ “khu phè” siªu thÞ cña thÞ trêng t liÖu tiªu dïng rÊt lín. H×nh thøc mua b¸n trªn thÞ trêng còng rÊt phong phó. ThÞ trêng b¸n lÎ lµ thÞ trêng chñ yÕu cña thÞ trêng t liÖu tiªu dïng 2.2.3 Ph©n lo¹i theo thÞ trêng ngêi b¸n vµ thÞ trêng ngêi mua: Trªn thÞ trêng ngêi b¸n, vai trß quyÕt ®Þnh thuéc vÒ ngêi b¸n hµng. C¸c quan hÖ h×nh thµnh trªn thÞ trêng ( quan hÖ cung - cÇu; quan hÖ gi¸ c¶ - tiÒn tÖ; quan hÖ c¹nh tranh v.v...) h×nh thµnh kh«ng kh¸ch quan. Gi¸ c¶ bÞ ¸p ®Æt, c¹nh tranh bÞ thñ tiªu hoÆc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ho¹t ®éng c¸c kªnh ph©n phèi vµ lu th«ng kh«ng hîp lý; nhiÒu mÆt hµng , lo¹i hµng cung øng ra thÞ trêng kh«ng theo yªu cÇu cña thÞ trêng, vai trß cña ngêi mua bÞ thñ tiªu. Sù h×nh thµnh thÞ trêng ngêi b¸n, mét mÆt do s¶n xuÊt hµng ho¸ cha ph¸t triÓn, mÆt kh¸c, quan träng h¬n lµ do sù t¸c ®éng chi phèi cña c¶ hÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ hµnh chÝnh, bao cÊp. Xo¸ bá c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh bao cÊp lµ yÕu tè cùc kú quan träng ®Ó chuyÓn tõ thÞ trêng ngêi b¸n thµnh thÞ trêng ngêi mua. Kh«ng nªn hiÓu thÞ trêng ngêi mua lµ ®èi lËp, lµ ngîc l¹i ®èi víi thÞ trêng ngêi b¸n. Trªn thÞ trêng ngêi mua, vai trß quyÕt ®Þnh trong quan hÖ mua b¸n thuéc vÒ ngêi mua. ChÝnh v× vËy, thÞ trêng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cu¶ qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt hµng ho¸. KhÈu hiÖu “ chØ b¸n nh÷ng c¸i thÞ trêng cÇn “ còng ®îc kh¸i qu¸t vµ kÕt luËn tõ thÞ trêng nµy. C¸c quan hÖ kinh tÕ trªn thÞ trêng ( quan hÖ tû lÖ vÒ s¶n phÈm, quan hÖ cung cÇu, quan hÖ gi¸ c¶ vµ cung cÇu v.v...) gi¸ c¶ ®îc h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan. ThÞ trêng ngêi mua lµ m«i trêng kh¸ch quan cho sù ho¹t ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ cña thÞ trêng. Víi thÞ trêng ngêi mua, vai trß cña c¸c quy luËt kinh tÕ cña thÞ trêng ®îc ph¸t huy t¸c dông. ThÞ trêng ngêi mua kh«ng ph¶i chØ lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt x· héi mµ nã cßn trë thµnh “c«ng cô” ®Ó bæ sung cho kÕ ho¹ch. §èi víi thÞ trêng ngêi mua, th¸i ®é kh«n khÐo cña nhµ kinh doanh ®Ó ®¹t ®îc thµnh c«ng lµ nhËn thøc, tiÕp cËn, x©m nhËp vµ khai th¸c thÞ trêng. 2.2.4 Ph©n lo¹i theo thÞ trêng trung t©m vµ kh«ng trung t©m: ThÞ trêng trung t©m lµ thÞ trêng cã khèi lîng hµng ho¸ tiªu thô trªn thÞ trêng nµy chiÕm tuyÖt ®¹i bé phËn so víi tæng khèi lîng hµng ho¸ 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®îc ®a ra tiªu thô ë c¸c thÞ trêng kh«ng trung t©m. Trªn thÞ trêng trung t©m cã c¸c nhµ kinh doanh lín, sè lîng c¸c nhµ kinh doanh lín, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ kinh doanh còng gay g¾t vµ phøc t¹p h¬n. Sè lîng ngêi mau ®«ng v× ngêi mua thêng cã t©m lý tin tëng vµo c¸c quan hÖ mua b¸n vµ s¶n phÈm trªn thÞ trêng. Trªn thÞ trêng trung t©m, s¶n phÈm kh«ng nh÷ng cã khèi lîng lín mµ chÊt lîng s¶n phÈm ®îc b¶o ®¶m vµ æn ®Þnh. C¸c quan hÖ kinh tÕ, gi¸ c¶ diÔn ra trªn thÞ trêng t¬ng ®èi æn ®Þnh. Gi¸ c¶ trªn thÞ trêng trung t©m cã ¶nh hëng rÊt lín c¸c quan hÖ kinh tÕ vµ gi¸ c¶ trªn c¸c thÞ trêng kh¸c. C¸c ®iÒu kiÖn dÞch vô cho mua vµ b¸n trªn thÞ trêng trung t©m còng tèt h¬n, thuËn tiÖn h¬n so víi c¸c thÞ trêng kh¸c. C¸c cöa hµng siªu thÞ, khu phè siªu thÞ v.v...thêng xuÊt hiÖn trªn thÞ trêng trung t©m. Nh×n chung, khi c¸c nhµ kinh doanh ®· x©m nhËp ®îc thÞ trêng trung t©m th× qu¸ tr×nh kinh doanh t¬ng ®èi an toµn. Do vai trß cña thÞ trêng trung t©m trong hÖ thèng thÞ trêng nªn th«ng tin lÊy tõ thÞ trêng trung t©m cã ý nghÜa cùc kú quan träng ®èi víi viÖc ra quyÕt ®Þnh trong kinh doanh còng nh trong qu¶n lý kinh tÕ. 2.2.5 Ph©n lo¹i theo møc ®é c¹nh tranh: §©y lµ d¹ng ph©n lo¹i thÞ trêng g¾n liÒn víi ph¬ng thøc h×nh thµnh vµ vËn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ trêng. Tiªu chuÈn c¬ b¶n ®Ó ph©n lo¹i ë ®©y lµ vai trß cña c¸c doanh nghiÖp ( ngêi b¸n ) trong t¬ng quan ®èi víi toµn thÓ thÞ trêng ( tæng cung ) vµ vai trß cña ngêi mua trong t¬ng quan víi tæng cÇu hµng ho¸. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, cã c¸c d¹ng thÞ trêng sau: - ThÞ trêng c¹nh tranh hoµn h¶o: ThÞ trêng c¹nh tranh hoµn h¶o lµ thÞ trêng, trong ®ã kh«ng mét ngêi b¸n hay mua nµo cã vai trß lín trong toµn bé thÞ trêng cña mét hµng ho¸ nhÊt ®Þnh, tõ ®ã kh«ng thÓ cã ¶nh hëng quyÕt ®Þnh ®Õn gi¸ c¶ thÞ trêng cña hµng ho¸ ®ã. + §iÒu kiÖn cÇn thiÕt cña sù tån t¹i thÞ trêng c¹nh tranh hoµn h¶o: Sè ngêi tham gia thÞ trêng ph¶i t¬ng ®èi nhiÒu, do ®ã mäi ngêi mua, b¸n chØ cã mèi liªn hÖ,¶nh hëng rÊt nhá so víi toµn thÓ thÞ trêng. Tøc lµ, nÕu mét hoÆc mét nhãm nhá ngêi b¸n hay ngêi mua rót ra khái thÞ trêng th× tæng sè cung hoÆc tæng sè cÇu thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ, gi¸ c¶ còng kh«ng thay ®æi. Trªn thÞ trêng c¹nh tranh hoµn h¶o, gi¸ c¶ thÞ trêng h×nh thµnh vµ vËn ®éng ®éc lËp víi c¶ ngêi mua vµ ngêi b¸n. Hä chØ ®îc coi lµ “nh÷ng ngêi nhËn gi¸”, c¸ nh©n hä kh«ng cã vai trß quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ thÞ trêng. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 * Hµng ho¸ mua - b¸n trªn thÞ trêng ph¶i ®ång nhÊt, kh«ng cã nhiÒu sù kh¸c biÖt víi nhau. C¸c yÕu tè s¶n xuÊt còng cã thÓ di chuyÓn dÔ dµng tõ nghµnh nµy sang nghµnh kh¸c, hµng ho¸ còng cã thÓ b¸n ë bÊt cø ë ®©u cã gi¸ cao h¬n. * Kh«ng cã nh÷ng h¹n chÕ gi¶ t¹o ®îc g©y ra trªn sè cÇu, sè cung vµ gi¸ c¶ cña c¸c hµng ho¸ vµ tµi nguyªn. Gi¸ c¶ tù do thay ®æi theo quan hÖ cung - cÇu, kh«ng bÞ h¹n chÕ b»ng c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh cña nhµ níc, v× vËy, trong thÞ trêng c¹nh tranh hoµn h¶o, gi¸ c¶ thÞ trêng sÏ tiÕn gÇn ®Õn møc chi phÝ trung b×nh. * TÊt c¶ ngêi mua, ngêi b¸n ®Òu cã sù hiÓu biÕt hoµn toµn vµ ®îc th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ t×nh h×nh cung - cÇu, vÒ ®iÒu kiÖn mua - b¸n vÒ gi¸ c¶ cña thÞ trêng. - ThÞ trêng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o: ThÞ trêng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o lµ thÞ trêng, trong ®ã, khèi lîng s¶n phÈm cña ngêi b¸n cã nhiÒu sù kh¸c nhau, dÉn ®Õn vai trß cña mçi ngêi b¸n cã ¶nh hëng nhiÒu ®Õn lîng cung øng vµ gi¸ c¶ trªn thÞ trêng. Trªn thùc tÕ, rÊt Ýt s¶n phÈm thuéc lo¹i thÞ trêng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o mµ phÇn lín s¶n phÈm thuéc lo¹i thÞ trêng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o. Trong thÞ trêng nµy, phÇn nµo c¸c doanh nghiÖp cã thÓ kiÓm so¸t ®îc gi¸ c¶. ThÞ trêng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o thêng cã t¸c dông sau: + ThÞ trêng ®éc quyÒn ®¬n ph¬ng: ThÞ trêng ®éc quyÒn ®¬n ph¬ng lµ thÞ trêng chØ cã mét ngêi, nãi ®óng h¬n lµ mét chñ thÓ b¸n ( ngêi s¶n xuÊt duy nhÊt ) kh«ng cã s¶n phÈm kh¸c cã thÓ thay thÕ. §ã lµ h×nh th¸i thÞ trêng ®éc quyÒn cña mét ngêi ( mét chñ thÓ ) duy nhÊt b¸n hµng hay cßn lµ ®éc quyÒn tù nhiªn, ë c¸c níc trªn thÕ giíi còng nh ë níc ta, h×nh th¸i thÞ trêng nµy chØ tån t¹i trong mét sè ngµnh s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh nh ®iÖn, níc, bu ®iÖn...Trong h×nh th¸i thÞ trêng nµy, nhu cÇu vÒ s¶n phÈm Ýt co d·n, nªn ngêi b¸n cã thÓ kiÓm so¸t hoµn toµn khèi lîng hµng ho¸, dÞch vô trªn thÞ trêng vµ tù quyÕt ®Þnh gi¸, do ®ã gi¸ c¶ thêng cao h¬n chi phÝ b×nh qu©n trong näi thêi kú vµ doanh nghiÖp lu«n b¶o ®¶m ®îc lîi nhuËn. Tuy nhiªn, doanh nghiÖp còng ph¶i lùa chän cho m×nh mét møc gi¸ b¸n thÝch hîp víi mét s¶n lîng nhÊt ®Þnh ®Ó cã thÓ ®¹t lîi nhuËn tèi ®a. §Ó b¶o vÖ lîi Ých cña ngêi tiªu dïng, Nhµ níc ph¶i tham gia qu¶n lý vÜ m« ®èi víi lo¹i thÞ trêng nµy b»ng nh÷ng biÖn ph¸p chèng ®éc quyÒn. 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 C¸c níc thêng sö dông c¸c biÖn ph¸p thuÕ, kiÓm so¸t gi¸ c¶, quy ®Þnh luËt lÖ cÊm liªn kÕt ®Ó h×nh thµnh ®éc quyÒn, b¶o vÖ tù do c¹nh tranh. + ThÞ trêng ®éc quyÒn ®a ph¬ng: ThÞ trêng ®éc quyÒn ®a ph¬ng lµ thÞ trêng, trong ®ã, sè ngêi b¸n võa ®ñ ®Ó cho nh÷ng ho¹t ®éng cña mét ngêi cã ¶nh hëng ®Õn lîng cung vµ gi¸ c¶ cña nh÷ng doanh nghiÖp kh¸c. Trªn thÞ trêng ®éc quyÒn ®a ph¬ng, nh÷ng ngêi b¸n cã qu¹n hÖ phô thuéc t¬ng hç nhau vµ cã thÓ chia ra lµm hai lo¹i: * Mét sè ngêi s¶n xuÊt cïng mét s¶n phÈm, nhng sè ngêi b¸n Ýt lªn mçi ngêi ®Òu cã thÓ ¶nh hëng lín ®Õn gi¸ c¶ thÞ trêng hoÆc ngêi mua Ýt nªn ®îc quyÒn lùa chän ngêi b¸n hµng. * Nh÷ng ngêi b¸n hµng , b¸n s¶n phÈm cã thÓ thay thÕ cho nhau. Do trªn thÞ trêng ®éc quyÒn ®a ph¬ng cßn cã c¹nh tranh nªn gi¸ c¶ còng thêng biÕn ®æi; c¸c doanh nghiÖp cã thÓ t¸c ®éng Ýt nhiÒu ®Õn cung cÇu vµ gi¸ c¶ thÞ trêng s¶n phÈm. - ThÞ trêng c¹nh tranh ®éc quyÒn: ThÞ trêng c¹nh tranh ®éc quyÒn lµ thÞ trêng, trong ®ã, cã nhiÒu ngêi b¸n hµng cïng mét s¶n phÈm, nhng s¶n phÈm cña mçi ngêi b¸n Ýt nhiÒu cã sù kh¸c nhau. Trong thÞ trêng c¹nh tranh ®éc quyÒn cã nhiÒu ngêi b¸n vµ nhiÒu ngêi mua, mçi ngêi cã mèi liªn hÖ rÊt nhá, ë ®©y hä b¸n nh÷ng s¶n phÈm kh¸c nhau vÒ chñng lo¹i, quy c¸ch, chÊt lîng, dÞch vô cung øng...Tøc lµ c¸c ®iÒu kiÖn mua - b¸n hµng rÊt kh¸c nhau, nªn gi¸ c¶ còng kh¸c nhau, mçi ngêi ®Òu cã thÓ t¸c ®éng ®Õn gi¸ c¶ vµ s¶n lîng ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña mçi s¶n phÈm ®îc b¸n trªn thÞ trêng vµ thÞ hiÕu cña ngêi mua mµ gi¸ c¶ cã thÓ dao ®éng trong ph¹m vi møc gi¸ giíi h¹n, tøc lµ trªn thÞ trêng c¹nh tranh ®éc quyÒn gi¸ c¶ lu«n biÕn ®éng nhng víi møc ®é nhá. 2.2.6 Ph©n lo¹i theo thÞ trêng khu vùc vµ thÞ trêng toµn quèc: ThÞ trêng khu vùc bÞ chi phèi nhiÒu cña c¸c nh©n tè kinh tÕ - x· héi, tù nhiªn v.v...cña c¸c khu vùc. C¸c quan hÖ mua b¸n chñ yÕu diÔn ra trong khu vùc. Søc hót hµng ho¸ cña thÞ trêngkh«ng lín. Sù can thiÖp cña Nhµ níc trung ¬ng vµo thÞ trêngkh«ng nhiÒu. Søc chøa thÞ trêng kh«ng lín. ThÞ trêng thèng nhÊt toµn quèc cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ. C¸c quan hÖ kinh tÕ diÔn ra trªn thÞ trêng ¶nh hëng lín ®Õn sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. Søc hót hµng ho¸ cu¶ thÞ trêng lín vµ nã chi phèi sù 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 vËn ®éng cña c¸c kªnh lu th«ng trong toµn quèc. Trªn thÞ trêng thèng nhÊt thêng cã c¸c nhµ kinh doanh lín ho¹t ®éng. Sù t¸c ®éng cña Nhµ níc vµo thÞ trêng ®Ó b¶o vÖ thÞ trêng, b¶o vÖ gi¸ c¶ lín. Sù æn ®Þnh cña c¸c quan hÖ kinh tÕ trªn thÞ trêng nµy kh«ng lín b»ng thÞ trêng khu vùc. II. C¸c chøc n¨ng vµ nh©n tè ¶nh hëng tíi thÞ trêng: Chøc n¨ng cña thÞ trêng lµ nh÷ng t¸c ®éng kh¸ch quan vèn cã b¾t nguån tõ b¶n chÊt cña thÞ trêng tíi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt vµ ®êi sèng kinh tÕ x· héi. 1. Chøc n¨ng : 1.1 Chøc n¨ng thùc hiÖn: Ho¹t ®éng mua b¸n lµ ho¹t ®éng lín nhÊt, bao trïm c¶ thÞ trêng. Thùc hiÖn ho¹t ®éng nµy lµ c¬ së quan träng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c quan hÖ vµ ho¹t ®éng kh¸c. ThÞ trêng thùc hiÖn: hµnh vi trao ®æi hµng ho¸; thùc hiÖn tæng sè cung vµ cÇu trªn thÞ trêng; thùc hiÖn c©n b»ng cung cÇu tõng thø hµng ho¸; thùc hiÖn gi¸ trÞ ( th«ng qua gi¸ c¶ ); thùc hiÖn viÖc trao ®æi gi¸ trÞ v.v...Th«ng qua chøc n¨ng thùc hiÖn cña thÞ trêng, c¸c hµng ho¸ h×nh thµnh nªn c¸c gi¸ trÞ trao ®æi cña m×nh. Gi¸ trÞ trao ®æi lµ c¬ së v« cïng quan träng ®Ó h×nh thµnh nªn c¬ cÊu s¶n phÈm, c¸c quan hÖ tû lÖ vÒ kinh tÕ trªn thÞ trêng. 1.2 Chøc n¨ng thõa nhËn: Hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt ra, ngêi s¶n xuÊt ph¶i b¸n nã. ViÖc b¸n hµng ®îc thùc hiÖn th«ng qua chøc n¨ng thõa nhËn cña thÞ trêng. ThÞ trêng thõa nhËn chÝnh lµ ngêi mua chÊp nhËn th× còng cã nghÜa lµ vÒ c¬ b¶n qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi cña hµng ho¸ ®· hoµn thµnh. Bëi v× b¶n th©n viÖc tiªu dïng s¶n phÈm vµ c¸c chi phÝ tiªu dïng còng ®· kh¼ng ®Þnh trªn thÞ trêng khi hµng ho¸ ®îc b¸n. ThÞ trêng thõa nhËn: tæng khèi lîng hµng ho¸ ( tæng gi¸ trÞ sö dông ) ®a ra thÞ trêng; c¬ cÊu cña cung vµ cÇu, quan hÖ cung cÇu ®èi víi tõng hµng ho¸; thõa nhËn gi¸ trÞ së dông vµ gi¸ trÞ cña hµng ho¸, chuyÓn gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ c¸ biÖt thµnh gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ x· héi; thõa nhËn c¸c ho¹t ®éng mua vµ b¸n v.v... 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ThÞ trêng kh«ng ph¶i chØ thõa nhËn thô ®éng c¸c kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, qu¸ tr×nh mua b¸n mµ th«ng qua sù ho¹t ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ trªn thÞ trêng mµ thÞ trêng cßn kiÓm tra, kiÓm nghiÖm qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt qu¸ tr×nh mua b¸n ®ã.1.3 Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt, kÝch thÝch: Nhu cÇu thÞ trêng lµ môc ®Ých cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. ThÞ trêng lµ tËp hîp c¸c ho¹t ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ c¶ thÞ trêng. Do ®ã, thÞ trêng võa lµ môc tiªu võa t¹o ra ®éng lùc ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®ã. §ã lµ c¬ së quan träng ®Ó chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vµ kÝch thÝch cña thÞ trêng ph¸t huy vai trß cña m×nh. - Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vµ kÝch thÝch thÓ hiÖn ë chç: + Th«ng qua nhu cÇu thÞ trêng, ngêi s¶n xuÊt chñ ®éng di chuyÓn t liÖu s¶n xuÊt, vèn vµ lao ®éng tõ ngµnh nµy qua ngµnh kh¸c tõ s¶n phÈm nµy qua s¶n phÈm kh¸c ®Ó cã lîi nhuËn cao. + Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ cña thÞ trêng, ngêi s¶n xuÊt cã lîi thÕ trong c¹nh tranh sÏ tËn dông kh¶ n¨ng cña m×nh ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt.gîc l¹i nh÷ng ngêi s¶n xuÊt cha t¹o ra ®îc lîi thÕ trªn thÞ trêng còng ph¶i v¬n lªn ®Ó tho¸t khái nguy c¬ ph¸ s¶n. §ã lµ nh÷ng ®éng lùc mµ thÞ trêng t¹o ra ®èi víi s¶n xuÊt. + Th«ng qua sù ho¹t ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ trªn thÞ trêng ngêi tiªu dïng buéc ph¶i c©n nh¾c, tÝnh to¸n qu¸ tr×nh tiªu dïng cña m×nh. Do ®ã thÞ trêng cã vai trß to lín ®èi víi viÖc híng dÉn tiªu dïng. + Trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, kh«ng ph¶i ngêi s¶n xuÊt, lu th«ng v.v...chØ ra c¸ch chi phÝ nh thÕ nµo còng ®îc x· héi thõa nhËn. ThÞ trêng chØ thõa nhËn ë møc thÊp h¬n hoÆc b»ng møc x· héi cÇn thiÕt ( trung b×nh ). Do ®ã thÞ trêng cã vai trß v« cïng quan träng ®èi víi kÝch thÝch tiÕt kiÖm chi phÝ, tiÕt kiÖm lao ®éng 1.4 Chøc n¨ng th«ng tin: Trong tÊt c¶ c¸c kh©u ( c¸c giai ®o¹n ) cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt hµng ho¸, chØ cã thÞ trêng míi cã thÓ cã chøc n¨ng th«ng tin. Trªn thÞ trêng cã nhiÒu mèi quan hÖ: kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, d©n téc, v.v... Song th«ng tin kinh tÕ lµ quan träng nhÊt. ThÞ trêng th«ng tin vÒ: tæng sè cung vµ tæng sè cÇu; c¬ cÊu cña cung vµ cÇu; quan hÖ cung cÇu ®èi víi tõng lo¹i hµng ho¸; gi¸ c¶ thÞ trêng; c¸c yÕu tè ¶nh hëng tíi thÞ trêng, ®Õn mua vµ b¸n, chÊt lîng s¶n phÈm, híng vËn ®éng cña hµng ho¸; c¸c ®iÒu kiÖn dÞch vô cho mua vµ b¸n, c¸c quan hÖ tû lÖ vÒ s¶n phÈm v.v... 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Th«ng tin thÞ trêng cã vai trß v« cïng quan träng ®èi víi qu¶n lý kinh tÕ. Trong qu¶n lý kinh tÕ, mét trong nh÷ng néi dung quan träng nhÊt lµ ra quyÕt ®Þnh. Ra quyÕt ®Þnh cÇn cã th«ng tin. C¸c d÷ kiÖn th«ng tin quan träng nhÊt lµ th«ng tin tõ thÞ trêng. Bëi v× c¸c d÷ kiÖn th«ng tin ®ã kh¸ch quan, ®îc x· héi thõa nhËn. Trong qu¶n lý kinh tÕ, phñ nhËn vai trß cña thÞ trêng th× còng cã nghÜa lµ phñ nhËn vai trß cña th«ng tin ®èi víi viÖc ra quyÕt ®Þnh. Bèn chøc n¨ng cña thÞ trêng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Mçi hiÖn tîng kinh tÕ diÔn ra trªn thÞ trêng ®Òu thÓ hiÖn bèn chøc n¨ng nµy. V× lµ nh÷ng t¸c dông vèn cã b¾t nguån tõ b¶n chÊt cña thÞ trêng, do ®ã kh«ng nªn ®Æt vÊn ®Ò chøc n¨ng nµo quan träng nhÊt hoÆc chøc n¨ng nµo quan träng h¬n chøc n¨ng nµo. Song còng cÇn thÊy r»ng chØ khi chøc n¨ng thõa nhËn ®îc thùc hiÖn th× c¸c chøc n¨ng kh¸c míi ph¸t huy t¸c dông. 2. C¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi thÞ trêng 2.1 Nh©n tè kinh tÕ: C¸c nh©n tè kinh tÕ cã vai trß quyÕt ®Þnh. Bëi v× nã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi cung cÇu, gi¸ c¶, tiÒn tÖ, quan hÖ cung cÇu, v.v...C¸c nh©n tè thuéc vÒ kinh tÕ rÊt phong phó. 2.2 Nh©n tè chÝnh trÞ - x· héi: C¸c nh©n tè thuéc vÒ chÝnh trÞ - x· héi còng ¶nh hëng to lín tíi thÞ trêng. C¸c nh©n tè nµy thêng ®îc thÓ hiÑn qua chÝnh s¸ch tiªu dïng, d©n téc, quan hÖ quèc tÕ, chiÕn tranh vµ hoµ b×nh v.v...Nh©n tè chÝnh trÞ - x· héi t¸c ®éng trùc tiÕp tíi kinh tÕ vµ do ®ã còng t¸c ®éng trùc tiÕp tíi thÞ trêng. 2.3 Nh©n tè t©m - sinh lý: C¸c nh©n tè t©m, sinh lý t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi ngêi tiªu dïng vµ do ®ã t¸c déng m¹nh mÏ tíi nhu cÇu vµ mong muèn trªn thÞ trêng. 2.4 Nh©n tè thêi tiÕt: Còng nh c¸c nh©n tè thuéc vÒ t©m - sinh lý, nh©n tè thêi tiÕt, khÝ hËu còng ¶nh hëng trùc tiÕp to lín tíi ngêi tiªu dïng, tíi nhu cÇu vµ mong muèn. Tuy nhiªn thêi tiÕt, khÝ hËu còng ¶nh hëng m¹nh mÏ tíi s¶n xuÊt, tíi cung cña thÞ trêng. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 2.5 Nh©n tè thuéc qu¶n lý vÜ m«: C¸c nh©n tè thuéc qu¶n lý vÜ m« lµ c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p cña nhµ níc c¸c cÊp t¸c ®éng vµo thÞ trêng. Thùc chÊt nh÷ng nh©n tè nµy thÓ hiÖn sù qu¶n lý cña nhµ níc ®èi víi thÞ trêng, sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc ®èi víi thÞ trêng. Tïy theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng níc, tõng thÞ trêng, tõng thêi kú mµ c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p cña Nhµ níc t¸c ®éng vµo thÞ trêng sÏ kh¸c nhau. Song nh÷ng chÝnh s¸ch, nh÷ng biÖn ph¸p hay ®îc sö dông lµ: thuÕ, quü ®iÒu hoµ gi¸ c¶, b¶o hiÓm gi¸ c¶ v.v...Mçi biÖn ph¸p cã vai trß kh¸c nhau tíi thÞ trêng. Song nh×n chung, c¸c biÖn ph¸p nµy t¸c ®éng trùc tiÕp vµo hoÆc cung hoÆc cÇu vµ do ®ã còng t¸c ®éng gi¸n tiÕp vµo gi¸ c¶. §ã lµ ba yÕu tè quan träng nhÊt cña thÞ trêng. Nh÷ng nh©n tè nµy t¹o ra m«i trêng cho kinh doanh. §ã còng lµ nh©n tè mµ c¸c c¬ së kinh doanh kh«ng qu¶n lý ®îc. 2.6 Nh©n tè thuéc vi m«: Nh÷ng nh©n tè thuéc qu¶n lý vi m« lµ nh÷ng chiÕn lîc, chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p cña c¸c c¬ së kinh doanh sö dông trong kinh doanh. Nh÷ng nh©n tè nµy rÊt phong phó vµ phøc t¹p. Nh÷ng nh©n tè nµy thêng lµ c¸c chÝnh s¸ch lµm s¶n phÈm thÝch øng víi thÞ trêng, ph©n phèi hµng ho¸, gi¸ c¶ qu¶ng c¸o, c¸c bÝ quyÕt c¹nh tranh v.v...§ã còng lµ nh÷ng chiÕn lîc, chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p ®Ó c¸c c¬ së kinh doanh tiÕp cËn vµ thÝch øng víi thÞ trêng, v.v...C¸c c¬ së kinh doanh qu¶n lý ®îc c¸c nh©n tè nµy III. C¸c quy luËt cña thÞ trêng: S¶n xuÊt hµng ho¸ ®îc biÓu hiÖn tËp trung vµ ®Çy ®ñ nhÊt trªn thÞ trõ¬ng. Trªn thÞ trêng, cã rÊt nhiÒu quy luËt kinh tÕ ho¹t ®éng. Do ®ã, cÇn cã sù ph©n lo¹i vµ giíi h¹n khi nghiªn cøu quy luËt kinh tÕ cña thÞ trêng. Trªn c¸c lo¹i thÞ trêng ®Òu cã sù ho¹t ®éng cña ba quy luËt kinh tÕ phæ biÕn cña thÞ trêng lµ : 1. Quy luËt gi¸ trÞ: Quy luËt gi¸ trÞ lµ quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. Quy luËt nµy yªu cÇu s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ ph¶i dùa trªn c¬ së lîng gi¸ trÞ hµng ho¸ hay thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. Trong s¶n xuÊt, lao ®éng c¸ biÖt ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ ph¶i phï hîp víi 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. Trong trao ®æi ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c ngang gi¸. Gi¸ c¶ hµng ho¸ phô thuéc vµo gi¸ trÞ vµ c¸c nh©n tè kh¸c nh quan hÖ cung cÇu, t×nh tr¹ng ®éc quyÒn trªn thÞ trêng. Gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn thÞ trêng xoay xunh quanh trôc gi¸ trÞ. Tæng gi¸ c¶ hµng ho¸ lu«n b»ng tæng gi¸ trÞ cña chóng. Quy luËt gi¸ trÞ cã t¸c dông ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸; kÝch thÝch lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn; thùc hiÖn sù b×nh tuyÓn tù nhiªn, ph©n ho¸ ngêi s¶n xuÊt thµnh kÎ giµu, ngêi nghÌo. 2. Quy luËt cung cÇu: Cung, cÇu lµ hai ph¹m trï kinh tÕ quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Cung cÇu kh«ng tån t¹i ®éc lËp, riªng rÏ mµ thêng xuyªn t¸c ®éng qua l¹i nhau, cã quan hÖ biÖn chøng víi nhau. Quan hÖ cung cÇu lµ quan hÖ b¶n chÊt, thêng xuyªn lÆp ®i lÆp l¹i cña kinh tÕ thÞ trêng. Nã trë thµnh quy luËt cña kinh tÕ thÞ trêng. Sù t¬ng t¸c gi÷a cung vµ cÇu hµng ho¸ vµ dÞch vô t¹o nªn gi¸ c¶ b×nh qu©n. Gäi lµ gi¸ c¶ b×nh qu©n nhng nã l¹i lu«n lu«n giao ®éng trø¬c t¸c ®éng tríc sù t¸c ®éng cña nhiÒu lùc. Cung cÇu do t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè nªn thêng xuyªn biÕn ®éng, sù biÕn ®éng nµy l¹i lµm thay ®æi gi¸ c¶ b×nh qu©n. Khi gi¸ c¶ b×nh qu©n cña mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã giao ®éng, lai t¸c ®éng ®Õn gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c, v× kh¶ n¨ng thay thÕ vµ bæ sung lÉn nhau cña chóng. Cã nhiÒu trêng hîp gi¸ c¶ kh«ng bao giê æn ®Þnh mµ chØ xoay quanh mét møc gi¸ b×nh qu©n. HiÖn tîng nµy do sù dù ®o¸n sè lîng cung cÇu kh«ng s¸t thùc. Mét yÕu tè kh¸c lµ kú väng cña nhµ s¶n xuÊt, thu hÑp hoÆc më réng s¶n xuÊt, bao gåm kú väng c¶ s¶n lîng lÉn gi¸ c¶. Ngêi mua còng cã nh÷ng kú väng riªng cña m×nh. §iÒu ®¸ng quan t©m lµ sù thay ®æi vÒ nh÷ng kú väng cña ngêi mua hay ngêi b¸n l¹i trë thµnh®éng c¬ quyÒn lîi riªng t, ®Èy hä vµo tr¹ng th¸i c¹nh tranh. Cung cÇu c©n ®èi lµ t¹m thêi. Do ®ã, c¸c thÞ trêng lu«n biÕn ®éng. Sù biÕn ®éng ®ã thÓ hiÖn qua thíc ®o gi¸ c¶ thÞ trêng. Møc cung lín h¬n 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 møc cÇu th× gi¸ gi¶m, møc cung b»ng møc cÇu th× ta cã gi¸ c¶ b×nh qu©n, møc cung nhá h¬n møc cÇu th× gi¸ c¶ t¨ng lªn. 3. Quy luËt c¹nh tranh: Sù tù do trong s¶n xuÊt kinh doanh víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia lµ nguån gèc cña sù c¹nh tranh. C¹nh tranh lµ quy luËt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. C¹nh tranh vÒ mÆt kinh tÕ kh¸c h¼n sù c¹nh tranh ®Ó ®o¹t mét gi¶i thëng. Nã lµ mét cuéc ch¹y ®ua kh«ng ph¶i mét lÇn råi th«i mµ lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc. §ã lµ mét cuéc ch¹y ‘ marat«ng kinh tÕ “ kh«ng cã ®Ých cuèi cïng, ai c¶m nhËn thÊy ®Ých, ngêi ®ã trë thµnh nhÞp cÇu cho c¸c ®èi thñ vît lªn phÝa tríc. Ch¹y ®ua kinh tÕ ph¶i lu«n ë phÝa tríc ®Ó tr¸nh nh÷ng trËn ®ßn cña ngêi ch¹y phÝa sau. §ã lµ sù c¹nh tranh vÒ chÊt lîng, hiÖu qu¶, vÒ gi¸ c¶, vÒ dÞch vô phôc vô kh¸ch hµng gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n, gi÷a nh÷ng ngêi mua vµ nh÷ng ngêi b¸n víi nhau. Kh«ng thÓ lÈn tr¸ch c¹nh tranh, v× nh vËy cÇm ch¾c ph¸ s¶n, ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh, ®ãn tríc c¹nh tranh vµ s½n sµng, linh ho¹t sö dông vò khÝ c¹nh tranh h÷u hiÖu. Trong c¬ chÕ thÞ trêng, c¹nh tranh thùc hiÖn bèn chøc n¨ng c¬ b¶n: C¹nh tranh lµm cho gi¸ c¶ hµng ho¸ , dÞch vô gi¶m xuèng; C¹nh tranh buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i tèi u ho¸ c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña s¶n xuÊt, kinh doanh; C¹nh tranh ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt; C¹nh tranh lµ c«ng cô tíc quyÒn thèng trÞ, ®éc quyÒn vÒ kinh tÕ trong lÞch sö. 4. Quy luËt lu th«ng tiÒn tÖ: Quy luËt nµy chØ ra r»ng sè lîng ( hay khèi lîng ) tiÒn lu th«ng ph¶i phï hîp víi tæng gi¸ trÞ hµng ho¸ lu th«ng trªn thÞ trêng. Sè lîng Êy ®îc tÝnh nh sau: Sè lîng ( khèi lîng ) TiÒn cho lu th«ng Tæng gi¸ trÞ hµng ho¸ lu th«ng Tèc ®é quay vßng cña tiÒn TiÒn tÖ lµ ph¬ng tiÖn cña trao ®æi ( lu th«ng ), lµ thø dÊu mì b«i tr¬n cho qu¸ tr×nh trao ®æi. NÕu vi ph¹m quy luËt nµy sÏ dÉn tíi ¸ch t¾c trong lu th«ng hoÆc l¹m ph¸t, g©y khã kh¨n, dÉn ®Õn mÊt æn ®Þnh nÒn kinh tÕ. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 IV. C¸c chÝnh s¸ch nh»m më réng thÞ trêng tiªu thô cña doanh nghiÖp. 1. ChÝnh s¸ch s¶n phÈm. Theo quan ®iÓm cæ ®iÓn, s¶n phÈm lµ tæng hîp c¸c ®Æc tÝnh vËt lý, ho¸ häc, cã thÓ quan s¸t, ®îc tËp hîp trong mét h×nh thøc ®ång nhÊt lµ vËt mang gi¸ trÞ sö dông. Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, s¶n phÈm chøa ®ùng c¸c thuéc tÝnh cña hµng ho¸. Nã lµ sù thèng nhÊt cña hai thuéc tÝnh: Gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ . Nãi c¸ch kh¸c ®i s¶n phÈm - víi t c¸ch lµ mét hµng ho¸, nã kh«ng chØ lµ sù tæng hîp c¸c ®Æc tÝnh ho¸ häc, vËt lý, c¸c ®Æc tÝnh sö dông mµ cßn lµ vËt mang gi¸ trÞ trao ®æi hay gi¸ trÞ. S¶n phÈm theo quan ®iÓm cña Marketing lµ s¶n phÈm cho ngêi mua, ngêi sö dông. Sù më réng, chuyÓn ho¸, thay thÕ ph¸t triÓn cña nhu cÇu ë ngêi tiªu dïng lµ rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, nã më ra mét ph¹m vi khai th¸c réng lín cña Marketing s¶n phÈm. ChÝnh s¸ch s¶n phÈm trong Marketing cã néi dung rÊt réng nã bao gåm mét sè híng chñ yÕu sau ®©y: - ChÝnh s¸ch chñng lo¹i: Trong kinh doanh hiÖn nay, rÊt hiÕm cã doanh nghiÖp nµo chØ cã mét s¶n phÈm duy nhÊt. §iÒu ®ã rÊt nguy hiÓm cho doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn thÞ trêng lu«n lu«n thay ®æi theo kh«ng gian, thêi gian giíi tÝnh tuæi t¸c, nghÒ nghiÖp, thu nhËp v.v ... Víi ®éc nhÊt mét lo¹i s¶n phÈm doanh nghiÖp khã tr¸nh khái rñi ro vµ kh«ng thÓ nµo thùc hiÖn ®îc môc tiªu an toµn. V× thÕ hä ph¶i quan t©m ®Õn viÖc so¹n th¶o mét chÝnh s¸ch chñng lo¹i thÝch hîp bao gåm: + ChÝnh s¸ch thiÕt lËp chñng lo¹i: Lµ tiÕp tôc b¶o ®¶m gi÷ g×n vÞ trÝ ®· chiÕm ®îc trªn thÞ trêng. B»ng nh÷ng lo¹i s¶n phÈm cã thµnh tÝch kü thuËt cao chiÕm ®îc c¶m t×nh vµ tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p cñng cè uy tÝn cña s¶n phÈm ®ång thêi còng lµ uy tÝn cña doanh nghiÖp ®èi víi kh¸ch hµng. Doanh nghiÖp cã thÓ duy tr× phÇn thÞ trêng ®· chiÕm lÜnh ®îc, cñng cè lßng tin cña kh¸ch hµng th«ng qua nh÷ng lo¹i s¶n phÈm ®· vµ cßn tiÕp tôc cung cÊp cho hä trong mét cÊp h¹ng chñng lo¹i kh«ng lín l¾m, ®Æc biÖt lµ nh÷ng m¸y mãc trong ngµnh c¬ khÝ chÝnh x¸c nh m¸y tÝnh, m¸y ®o, m¸y kiÓm tra, thiÕt bÞ chØnh lý v.v ...Nh÷ng s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp thêng cã ®Þa chØ tiªu thô râ rµng, ngêi s¶n xuÊt cã u thÕ vÒ kü thuËt, cßn 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ngêi tiªu dïng khi ®· quen vµ tÝn nhiÖm nh·n hiÖu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp còng sÏ Ýt chÞu t¸c ®éng cña yÕu tè thÞ trêng. + ChÝnh s¸ch h¹n chÕ chñng lo¹i Sau mét thêi gian tung mét lo¹i s¶n phÈm ra thÞ trêng cã tÝnh chÊt thö nghiÖm vµ còng sau mét thêi gian nghiªn cøu hiÖu chØnh c¸ th«ng sè cña s¶n phÈm doanh nghiÖp nhËn ®îc luång th«ng tin ph¶n håi tõ thÞ trêng gióp cho doanh nghiÖp nhËn biÕt ®îc s¶n phÈm nµo ®îc ngêi tiªu dïng a chông nhÊt, doanh nghiÖp cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®îc mét chñng lo¹i h¹n chÕ nh÷ng s¶n phÈm cung cÊp cho thÞ trêng víi nh÷ng u thÕ ch¼ng h¹n nh gi¶m møc tiªu hao nhiªn liÖu trong chÕ t¹o, gi¶m träng lîng, t¨ng ®é an toµn vµ kh¶ n¨ng thÝch dông, viÖc h¹n chÕ chñng lo¹i s¶n phÈm cho phÐp doanh nghiÖp chuyªn m«n ho¸ s©u gi¶m chi phÝ mµ vÉn b¸n ®îc s¶n phÈm. + ChÝnh s¸ch biÕn ®æi chñng lo¹i tiÕp tôc Lµ chÝnh s¸ch thay ®æi thÓ thøc tho¶ m·n nhu cÇu, nhê ®ã doanh nghiÖp cã thÓ n©ng cao sè lîng ngêi tiªu thô. Sù biÕn ®æi chñng lo¹i kh«ng nhÊt thiÕt ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng s¶n phÈm hoµn toµn míi. Doanh nghiÖp cã thÓ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm míi trªn mét sè kÝch thíc, h×nh thøc, mÇu s¾c, mïi vÞ cña s¶n phÈm gèc ®ang ®îc tiªu thô réng r·i trªn thÞ trêng b»ng c¸ch lµm kh¸c ®i Ýt nhiÒu so víi c¸i ®· cã. Gi¸ c¶ cña nh÷ng s¶n phÈm míi nµy cã thÓ gi÷ nh gi¸ s¶n phÈm gèc hoÆc cã thÓ n©ng lªn chót Ýt ®Ó t¹o ra sù hÊp dÉn ®èi víi ngêi tiªu dïng. ChÝnh s¸ch biÕn ®æi chñng lo¹i cßn bao gåm c¶ viÖc c¶i tiÕn vÒ h×nh d¸ng, vËt liÖu vµ c¸ch trang trÝ bao b×. Trong nhiÒu trêng hîp, c¸c ®Æc tÝnh kü thuËt vµ sö dông cña b¶n th©n s¶n phÈm vÉn gi÷ nguyªn nh cò song chØ cã thay ®æi vÒ bao b× còng cã thÓ mang l¹i cho doanh nghiÖp nh÷ng c¬ héi tiªu thô lín nh mét sè s¶n phÈm ®å hép. - ChÝnh s¸ch hoµn thiÖn vµ n©ng cao c¸c ®Æc tÝnh sö dông cña c¸c s¶n phÈm trong thÝch øng víi nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng. Mét s¶n phÈm víi t c¸ch mét hµng cã nhiÒu c«ng dông. C«ng dông cña hµng ho¸ lµm cho hµng ho¸ cã gi¸ trÞ sö dông, song së dÜ hµng ho¸ ®ã cã ®îc nh÷ng c«ng dông kh¸c nhau v× nã cã ®îc nh÷ng ®Æc tÝnh sö dông kh¸c nhau. C¸c ®Æc tÝnh nµy sÏ tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu kh¸c nhau trong viÖc tiªu dïng chóng. Tæng hîp tÊt c¶ c¸c ®Æc tÝnh ®ã l¹i, tøc lµ tæng hîp tÊt c¶ nh÷ng n¨ng lùc nhiÒu mÆt vèn cã cña s¶n phÈm cho ta mét n¨ng lùc chung, tæng qu¸t tho¶ m·n ®îc nhu cÇu nhiÒu mÆt cña ngêi tiªu dïng. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 N¨ng lùc ®ã gäi lµ chÊt lîng s¶n phÈm. Cã rÊt nhiÒu lÜnh vùc quan t©m nghiªn cøu chÊt lîng s¶n phÈm. Ngêi s¶n xuÊt ®«i khi chØ thiªn vÒ khÝa c¹nh kü thuËt cña chÊt lîng s¶n phÈm, nghÜa lµ quan t©m ®Õn nh÷ng tham sè chÊt lîng s¶n phÈm, cã thÓ ®o lêng ®îc b»ng c¸c c«ng cô ®o lêng vËt lý, ho¸ häc song Ýt khi ngêi ta ®Æt ra c©u hái ®Ó hoµn thiÖn hay n©ng cao mét tham sè chÊt lîng s¶n phÈm ( c¸c ®Æc tÝnh sö dông ) sÏ ph¶i tèn kÐm ra sao vµ møc chÊt lîng ®· ®¹t ®îc phï hîp vµ tho¶ m·n tíi møc ®é nµo nhu cÇu ngêi tiªu dïng, liÖu cã mang l¹i lîi léc g× trong ho¹t ®éng c¶i tiÕn vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Marketing s¶n phÈm nghiªn cøu c¸c ®Æc tÝnh sö dông vµ chÊt lîng s¶n phÈm trong mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a hai qu¸ tr×nh: Kü thuËt vµ kinh tÕ, ®ã lµ: S¶n phÈm hoµn thiÖn vÒ c¸c th«ng sè kü thuËt, c¸c ®Æc tÝnh sö dông ph¶i phï hîp víi yªu cÇu cña ngêi tiªu dïng th«ng qua viÖc hä chÊp nhËn mua nã vµ nh vËy mµ ngêi s¶n xuÊt, ngêi b¸n thu ®îc lîi nhuËn. Quan ®iÓm Marketing ë ®©y lu«n lµ: “ C¸c ®Æc tÝnh sö dông vµ chÊt lîng s¶n phÈm “ cho ngêi tiªu dïng vµ ngêi tiªu dïng sÏ hoµn tr¶ laÞ sù cè g¾ng cña doanh nghiÖp trong viÖc n©ng cao c¸c ®Æc tÝnh sö dông vµ chÊt lîng s¶n phÈm. NÕu ®iÒu ®ã kh«ng x¶y ra th× chÝnh s¸ch s¶n phÈm ®· ®i lÖch híng. ChÝnh s¸ch hoµn thiÖn vµ n©ng cao c¸c ®Æc tÝnh sö dông cña s¶n phÈm ®îc triÓn khai theo c¸c híng sau: + Hoµn thiÖn vÒ cÊu tróc kü thuËt cña s¶n phÈm. + N©ng cao c¸c th«ng sè vÒ ®é bÒn vËn hµnh, ®é an toµn, kh¶ n¨ng chèng thÊm níc, chèng Èm v.v... + Thay ®æi kiÓu d¸ng, kÝch thíc cì s¶n phÈm. + Quan t©m ®Æc biÖt ®Õn mµu s¾c, mïi vÞ s¶n phÈm. + Thay ®æi c¸c vËt liÖu chÕ t¹o. + H¹n chÕ hoÆc vøt bá nh÷ng chi tiÕt hay háng, Ýt phï hîp víi c«ng chóng, thay vµo ®ã nh÷ng bé phËn, chi tiÕt phï hîp víi ®ßi hái cña kh¸ch hµng. - ChÝnh s¸ch ®æi míi chñng lo¹i ChÝnh s¸ch ®æi míi chñng lo¹i híng vµo viÖc ph¸t triÓn mét sè s¶n phÈm míi cho thÞ trêng hiÖn nay hay ph¸t triÓn mét sè s¶n phÈm míi cho khu vùc míi cña kh¸ch hµng. ChÝnh s¸ch nµy mang l¹i kÕt qu¶ kh¸ cao. Nh×n chung trong giai ®o¹n trëng thµnh cña c¸c s¶n phÈm ghi trong danh môc chÕ t¹o cña doanh nghiÖp, viÖc ®æi míi c¸c chñng lo¹i lµm cho khèi l16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 îng tiªu thô t¨ng lªn, gióp cho doanh nghiÖp ch¼ng nh÷ng cñng cè ®îc khu vùc thÞ trêng hiÖn t¹i mµ cßn cã kh¶ n¨ng tÊn c«ng vµo nh÷ng ®o¹n míi cña thÞ trêng hoÆc v¬n ra c¸c khu vùc thÞ trêng míi v× nã më réng kh¶ n¨ng tho¶ m·n nhu cÇu b»ng nh÷ng s¶n phÈm míi, nh÷ng s¶n phÈm ®îc hoµn thiÖn vÒ c¸c th«ng sè kü thuËt vµ c¸c ®Æc tÝnh sö dông; t¨ng cêng kh¶ n¨ng trao ®æi c¸c khu vùc tiªu dïng, h¹n chÕ sù suy tho¸i nhanh cña s¶n phÈm. 2. ChÝnh s¸ch gi¸ ChÝnh s¸ch gi¸ ®èi víi mçi s¶n phÈm cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh lµ viÖc qui ®Þnh møc gi¸ b¸n hoÆc trong mét sè trêng hîp lµ nh÷ng møc gi¸ b¸n ( khi doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh thay ®æi gi¸ c¶ s¶n phÈm nµy theo lo¹i kh¸ch hµng, theo c¸c thêi kú trong n¨m, theo sè lîng mua...) møc gi¸ cÇn qui ®Þnh cã thÓ lµ møc gi¸ b¸n cho ngêi tiªu dïng cuèi cïng hoÆc cho c¸c kh©u trung gian. V× vËy, viÖc x¸c lËp mét chÝnh s¸ch gi¸ ®óng ®¾n lµ ®iÒu kiÖn cùc kú quan träng ®èi víi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh nh»m ®¶m b¶o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i, cã hiÖu qu¶ vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng. Tuy nhiªn gi¸ c¶ chÞu t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu nh©n tè. Sù h×nh thµnh vµ vËn ®éng cña nã rÊt phøc t¹p. ViÖc x¸c lËp mét chÝnh s¸ch gi¸ hîp lý ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt tæng thÓ nhiÒu vÊn ®Ò. - LuËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch chÕ ®é qu¶n lý gi¸ c¶ cña Nhµ níc C¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së khi x¸c lËp chÝnh s¸ch gi¸ cho s¶n phÈm riªng cña m×nh ph¶i tu©n theo c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é, c¸c qui ®Þnh trong lÜnh vùc h×nh thµnh gi¸ cña Nhµ níc. §ã lµ c¸c nguyªn t¾c vµ ph¬ng ph¸p h×nh thµnh gi¸ chung; ®iÒu lÖ h¹ch to¸n gi¸ thµnh vµ chi phÝ lu th«ng, lµ chÝnh s¸ch thuÕ vµ c¸c biÓu thuÕ. C¨n cø vµo vÞ trÝ cña hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ Nhµ níc cã thÓ can thiÖp trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo viÖc ®Þnh gi¸. Trõ mét sè Ýt mÆt hµng ®éc quyÒn qu¶n lý cña Nhµ níc, gi¸ c¶ do Nhµ níc trùc tiÕp qui ®Þnh cßn ®a sè mÆt hµng nhµ níc chØ qu¶n lý gi¸n tiÕp b»ng c¸c luËt ph¸p qui ®Þnh ë trªn.Trong ®ã nh÷ng mÆt hµng mµ nhµ níc qui ®Þnh khung gi¸ chuÈn, c¸c c¬ së s¶n xuÊt lu th«ng cã quyÒn quyÕt ®Þnh mäi gi¸ b¸n cuèi cïng trªn tinh thÇn tho¶ thuËn vµ g¾n víi c¸c ®iÒu kiÖn mua b¸n n»m trong ph¹m vi khung gi¸ ®ã. Cßn ®èi víi c¸c mÆt hµng kh¸c, Nhµ níc kh«ng qui ®Þnh gi¸ chuÈn hay khung gi¸ th× ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së cã toµn quyÒn quyÕt ®Þnh hoÆc tho¶ thuËn gi¸ trong hîp ®ång kinh tÕ theo luËt ®Þnh. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Nh÷ng yªu cÇu b¾t buéc vÒ phÝa thÞ trêng Møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ trêng lµ mét yÕu tè kh¸ch quan t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn gi¸ c¶. Cïng víi quan hÖ cung cÇu trªn thÞ trêng, møc ®é c¹nh tranh t¹o nªn møc gi¸ thèng trÞ trªn thÞ trêng.Cêng ®é c¹nh tranh vµ sù thay ®æi cung cÇu sÏ lµm cho møc gi¸ trªn thÞ trêng thay ®æi. PhÇn lín nh÷ng thay ®æi nµy lµ chÞu sù t¸c ®éng trùc tiÕp chñ quan cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së. Th«ng thêng c¹nh tranh cµng khèc liÖt th× gi¸ cµng gi¶m vµ c¸c chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn, yÓm trî cµng t¨ng. V× vËy, trªn thùc tÕ, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së ph¶i tù thÝch nghi víi gi¸ ®ang thèng trÞ trªn thÞ trêng, tøc lµ Ýt cã ¶nh hëng ®Õn gi¸ c¹nh tranh.MÆc dï khi qui ®Þnh gi¸ s¶n phÈm cña m×nh doanh nghiÖp kh«ng cã quan hÖ g× víi gi¸ thùc tÕ cña nh÷ng ngêi c¹nh tranh nhng doanh nghiÖp kh«ng thÓ kh«ng xÐt ®Õn nh÷ng gi¸ c¹nh tranh.Bëi v× quyÕt ®Þnh gi¸ cña doanh nghiÖp chÞu t¸c ®éng vËt chÊt cña ho¹t ®éng cña nh÷ng ngêi c¹nh tranh. GÝa cña doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng t¸ch rêi Ýt nhiÒu so víi gi¸ cña c¹nh tranh nhng kh¶ n¨ng nµy thay ®æi theo tõng lo¹i s¶n phÈm. Th«ng thêng nh÷ng s¶n phÈm cµng”th«ng thêng”(tøc lµ Ýt kh¶ n¨ng ph©n biÖt víi s¶n phÈm canh tranh) th× Ýt cã kh¶ n¨ng t¸ch rêi víi gi¸ c¹nh tranh. Tuy nhiªn, nÕu doanh nghiÖp kiÓm so¸t ®îc mét bé phËn quan träng hµng ho¸ cung øng ra thÞ trêng vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kh¸c th× doanh nghiÖp cã ¶nh hëng quyÕt ®Þnh ®Õn gi¸ thÞ trêng.§iÒu ®ã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ®· cã vÞ trÝ dÉn ®Çu vÒ gi¸ vµ cã thÓ ¶nh hëng m¹nh mÏ ®Õn møc gi¸ c¹nh tranh. §iÒu quan träng n÷a khi x¸c lËp chÝnh s¸ch gi¸ ®Ó tung s¶n phÈm ra thÞ trêng lµ doanh nghiÖp ph¶i hiÓu biÕt, ph©n tÝch vµ dù ®o¸n ®îc tiÒm n¨ng cña thÞ trêng. TiÒm n¨ng cña thÞ trêng lµ kh¶ n¨ng thÞ trêng hÊp thô mét lo¹t hµng ho¸ nµo ®ã theo mét mèc gi¸ nµo ®ã vµ trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Khi nãi ®Õn tiÒm n¨ng thÞ trêng tøc lµ nãi ®Õn nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n vÒ mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã, quan hÖ gi÷a nhu cÇu vµ gi¸ c¶, sù ®µn håi cña cÇu díi ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè kh¸c v v... TiÒm n¨ng thÞ trêng vÒ hµng ho¸ h×nh thµnh kh¸ch quan víi doanh nghiÖp. Khi qui ®Þnh gi¸ b¸n, doanh nghiÖp ph¶i íc ®o¸n ®îc dung lîng thÞ trêng, x¸c ®Þnh ®îc tû lÖ khèi lîng s¶n phÈm do m×nh cung øng ra thÞ trêng sÏ chiÕm lµ bao nhiªu ®Ó tho¶ m·n tæng sè nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 to¸n vÒ hµng ho¸ ®ã. Nãi c¸ch kh¸c, doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh phÇn thÞ trêng cña m×nh hay møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu cña thÞ trêng. + Nh÷ng yªu cÇu b¾t buéc vÒ phÝa xÝ nghiÖp Trong nh÷ng chõng mùc nhÊt ®Þnh, ®©y lµ nh÷ng yÕu tè cã thÓ chi phèi ®îc. * C¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm Gi¸ b¸n cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi chi phÝ s¶n xuÊt. Tuy nhiªn mèi quan hÖ nµy kh«ng ®¬n gi¶n. Tríc tiªn gi¸ b¸n ph¶i ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. §èi víi doanh nghiÖp, gi¸ b¸n ph¶i bï ®¾p ®ñ chi phÝ ®· bá ra vµ cã l·i. C¸c chi phÝ nµy bao gåm chi phÝ ph¸t sinh trong s¶n xuÊt s¶n phÈm, bao b×, ®ãng gãi, c¸c chi phÝ b¸n hµng, ph©n phèi, chi phÝ hç trî Marketing nh chi qu¶ng c¸o, xóc tiÕn b¸n hµng. Nh÷ng chi phÝ nµy thuéc quyÒn kiÓm so¸t cña doanh nghiÖp nhng chØ cã gi¬Ý h¹n. Hä cÇn biÕt râ chi phÝ lµ bao nhiªu. MÆt kh¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng ph¶i lµ con sè ®éc lËp víi gi¸ b¸n mµ phô thuéc mét phÇn vµo gi¸ b¸n bëi v× gi¸ b¸n cã ¶nh hëng ®Õn khèi lîng b¸n vµ ®Õn lît m×nh, khèi lîng b¸n l¹i cã ¶nh hëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt ®¬n vÞ s¶n phÈm. Do ®ã, quan hÖ “ chi phÝ s¶n xuÊt - gÝa b¸n” kh«ng ph¶i chØ lµ mét chiÒu mµ lµ quan hÖ biÖn chøng. Khi qui ®Þnh gi¸ b¸n, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së ph¶i tÝnh ®Õn c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt tøc lµ quan hÖ gi÷a tæng chi phÝ vµ c¸c bé phËn cña nã víi khèi lîng s¶n xuÊt còng nh chi phÝ s¶n xuÊt ®¬n vÞ s¶n phÈm. - ChÊt lîng vµ uy tÝn cña s¶n phÈm §©y còng lµ mét yªu cÇu ph¶i tÝnh ®Õn khi x¸c ®Þnh gi¸ b¸n bëi v× nÕu s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, ®éc ®¸o thêng cho phÐp ®Þnh gi¸ b¸n cao h¬n nh÷ng s¶n phÈm cïng lo¹i. Trong nhiÒu trêng hîp sù chªnh lÖch vÒ gÝa b¸n do chÊt lîng s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm cã nhiÒu sù chªnh lÖch vÒ chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng kh¸c nhau ®ã. Uy tÝn s¶n phÈm còng cã t¸c ®éng ®Õn gi¸ t¬ng tù nh vËy. Ngêi tiªu dïng s½n sµng tr¶ gi¸ cao h¬n nhiÒu cho nh÷ng s¶n phÈm mµ hä tÝn nhiÖm trªn thÞ trêng. - §¶m b¶o sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a chÝnh s¸ch gi¸ c¶ vµ c¸c chÝnh s¸ch kh¸c cña doanh nghiÖp. ChÝnh s¸ch gi¸ c¶ lµ mét bé phËn cña Marketing hçn hîp, nã n»m trong tæng thÓ c¸c chÝnh s¸ch kh¸c cña doanh nghiÖp. V× vËy lu«n lu«n ph¶i g¾n chÝnh s¸ch gi¸ víi chÝnh s¸ch kh¸c mét c¸ch chÆt chÏ nh»m thùc hiÖn môc tiªu cña chiÕn lîc chung Marketing. ChÝnh s¸ch gi¸ ph¶i híng 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 vµo viÖc phôc vô môc tiªu cña chiÕn lîc tµi chÝnh bëi v× hiÖu qu¶ kinh tÕ cuèi cïng cña doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn chØ cã thÓ ®îc thùc hiÖn th«ng qua gi¸ b¸n hµng ho¸. NhiÒu chÝnh s¸ch kh¸c cña doanh nghiÖp nh ph©n phèi, qu¶ng c¸o, giao lu truyÒn c¶m s¶n phÈm ®Òu nh»m t¨ng søc m¹nh, uy tÝn cña s¶n phÈm vµ qua ®ã t¨ng gi¸ b¸n s¶n phÈm trªn thÞ trêng. BiÓu hiÖn cô thÓ cña nh÷ng yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi chÝnh s¸ch gi¸ cña doanh nghiÖp lµ gÝa mçi hµng ho¸ thêng n»m trong mét vïng gi¸ nhÊt ®Þnh. NghÜa lµ ®èi víi mçi hµng hãa trªn thÞ trêng nµo ®ã thêng cã gi¸ giíi h¹n cao vµ giíi h¹n thÊp. ViÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n cao vµ giíi h¹n thÊp cña gi¸ dùa trªn c¬ së ph©n tÝch t×nh h×nh chi phÝ s¶n xuÊt, dù ®o¸n khèi lîng b¸n vµ nghiªn cøu t×nh h×nh thÞ trêng còng nh nh÷ng qui ®Þnh cña Nhµ níc. Cô thÓ giíi h¹n gi¸ ®îc h×nh thµnh d¹ vµo c¸c yÕu tè sau: -Quy chÕ qu¶n lý gi¸ cña Nhµ níc(khung gi¸, møc gi¸ chuÈn do Nhµ níc khèng chÕ) -Møc gi¸ thèng trÞ trªn thÞ trêng c¹nh tranh -C¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt. Trong nhiÒu trêng hîp chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc coi lµ giíi h¹n thÊp cña gi¸ b¸n(gi¸ b¸n hoµn vèn) - Yªu cÇu môc ®Ých th©m nhËp thÞ trêng cña doanh nghiÖp. Nh vËy hÇu nh tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm ®Òu cã mét vïng gi¸ nhÊt ®Þnh mµ trong ®ã cã sù c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ cña nh÷ng ngêi s¶n xuÊt cïng lo¹i hµng ho¸ ®ã vµ cung øng ra thÞ trêng. TÊt nhiªn, trong nh÷ng trêng hîp c¸ biÖt, do ®iÒu kiÖn ®Æc thï, doanh nghiÖp cã thÓ qui ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm cña m×nh ngoµi vïng gi¸ thùc tÕ nghÜa lµ cao h¬n gi¸ giíi h¹n cao hoÆc thÊp h¬n gi¸ giíi h¹n thÊp.ViÖc x¸c ®inh vïng gi¸ lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó doanh nghiÖp x¸c lËp vµ lùa chän nh÷ng møc gi¸ b¸n cô thÓ trong mét vïng gi¸ nhÊt ®Þnh. §iÒu ®ã ®¶m b¶o cho chÝnh s¸ch gi¸ ®îc x©y dùng cã ý nghÜa thùc tÕ ®Çy ®ñ. 3. ChÝnh s¸ch ph©n phèi - vËn ®éng hµng ho¸. ChÝnh s¸ch ph©n phèi vËn ®éng hµng ho¸ lµ mét bé phËn träng yÕu cña chÝnh s¸ch thÞ trêng ®ång bé ®îc qu¶n lý b»ng nhµ níc vµ bao gåm mét tæ hîp c¸c ®Þnh híng, nguyªn t¾c, biÖn ph¸p vµ qui t¾c ho¹t ®éng ®îc c¸c tæ chøc Marketing chÊp nhËn vµ t«n träng thùc hiÖn ®èi v¬Ý viÖc lùa chän c¸c kªnh ph©n phèi - vËn ®éng, ph©n c«ng x· héi c¸c nhiÖm vô Marketing gi÷a c¸c chñ thÓ tham gia kh¸c nhau vµ nh÷ng øng xö c¬ b¶n ®20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan