Tài liệu Tiểu luận tư tưởng hồ chí minh những vấn đề xây dựng nhà nước theo tư tưởng hồ chí minh

Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội BÀI TIỂU LUẬN: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH Đề tài: Những vấn đề xây dựng nhà nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Sinh viên: Nguyễn Mạnh Ninh Ngày sinh: 21/11/1994 Lớp DHĐI6AHN MSSV: 12104100411 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC MỤC LỤC Lời nói đầu................................................................ 2 I. Vấn đề nhà nước trong tư tưởng Hồ Chí Minh...................4 II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước trong sạch, vững mạnh, hiệu quả....................................................... 6 1.Đề phòng và khắc phục những tiêu cực trong hoạt đông nhà nước....6 2.Tăng cường tính nghiêm minh của pháp luật đi đôi với đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạng....................................................... 8 III. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước pháp quyền kiểu mới.......................................................................9 IV. Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân vì dân và yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN trong giai đoạn hiện nay.............................................................. 12 Kết luận...................................................................14 1 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội "Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành." - Hồ Chí Minh 2 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh là người yêu nước, thương dân nồng nàn tha thiết. Người đến với chủ nghĩa Mác – Lê-nin bằng niềm tin mãnh liệt: “Bây giờ học thuyết nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất là chủ nghĩa Lê-nin” và con đường duy nhất mang lại độc lập cho dân tộc, tự do cho đồng bào là con đường cách mạng vô sản, dùng bạo lực cách mạng để giành chính quyền về tay nhân dân. Chính quyền là vấn đề cơ bản của mọi cuộc cách mạng như V.I.Lê-nin đã chỉ rõ: “Cùng với việc tổ chức xây dựng Đảng cách mạng thì trong cuộc đấu tranh này, trước hết phải có Đảng cách mệnh” , “Đảng có vững cách mệnh mới thành công” . Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xây dựng nền tảng tư tưởng cho đường lối chiến lược, sách lược và phương pháp cách mạng. Trong đó tư tưởng của Người về vấn đề chính quyền nhà nước hình thành khá sớm và rõ nét. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong xây dựng nhà nước kiểu mới, trước hết bắt nguồn từ đường lối cách mạng của Đảng. Một mặt, Người khẳng định bản chất giai cấp công nhân của nhà nước, mặt khác Người cũng khẳng định sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân, tính chất nhân dân và dân tộc của nhà nước pháp quyền vì nó là đại diện cho toàn thể nhân dân và toàn dân tộc. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng một nhà nước pháp quyền, nhà nước kiểu mới của dân, do dân và vì dân là một hệ thống quan điểm tư tưởng trên nhiều lĩnh vực và nhiều tổ chức trong bộ máy nhà nước, gắn liền với hoạt động thực tiễn không mệt mỏi của Người về xây dựng bộ máy nhà nước. 3 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội Năm tháng sẽ qua đi, song tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng một nhà nước kiểu mới và một đảng cầm quyền vẫn còn giữ nguyên giá trị, có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc và lâu dài. Hiện nay, trước yêu cầu của công cuộc đổi mới, trước sự thoái hoá, biến chất của một bộ phận cán bộ, đảng viên, trước âm mưu chống phá của kẻ thù nhằm chia rẽ Đảng với dân, với Nhà nước hòng làm biến chất nhà nước, tiến tới thủ tiêu và xoá bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa, xoá bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng trên đất nước ta, chúng ta cần tiếp tục học tập, tìm hiểu thêm tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vấn đề nhà nước kiểu mới, nhất là việc vận dụng vào thực hiện các nghị quyết của Đảng về xây dựng nhà nước pháp quyền, thực sự là nhà nước của dân, do dân và vì dân. I. Vấn đề nhà nước trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Vị trí vấn đề nhà nước trong tư tưởng Hồ Chí Minh: Đại hội Đảng Cộng Sản Việt Nam lần thứ IX đã khẳng định: “ Tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lenin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp cùa dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại”. Trong hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam của Hồ Chí Minh, tư tưởng về nhà nước trong sạch, vững mạnh, hiệu quả chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng với nội dung thiết thực. Hiện nay, việc nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước có ý nghĩa cấp thiết về lý luận và thực tiễn đối với việc xây dựng nhà nước pháp quyền 4 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội xã hội chủ nghĩa Việt Nam của dân,do dân, vì dân, một nhà nước thật sự trong sạch, vững mạnh và hiệu quả. Hồ Chí Minh đã nhận thức sâu sắc quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lenin về: “Vấn đề chính quyền nhất định là vấn đề chủ yếu nhất của mọi cuộc cách mạng”. Song, Người thấy rõ ràng vấn đề chính quyền ở nước ta không thể rập khuôn theo các nước khác, mà cần “ phân tích cụ thể một tình hình cụ thể” để có lời giải đáp đúng, phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn đất nước và quy luật phát triển của cách mạng Việt Nam. Người đã xác định cách mạng Việt Nam phải đi theo con đường của cách mạng vô sản và nhìn nhận vấn đề chính quyền nhà nước như một nội dung cơ bản của cách mạng Việt Nam. Hồ Chí Minh quan niệm dân chủ nghĩa là dân là chủ và dân làm chủ. Theo Người, nếu vấn đề cơ bản của mọi cuộc cách mạng là vấn đề chính quyền thì vấn đề cơ bản của một chính quyền là ở chỗ nó thuộc về ai, phục vụ cho quyền lợi của ai. Ngay từ năm 1927, trong tác phẩm Đường Kách mệnh, Người đã chỉ rõ: Nhà nước Việt Nam dân chủ kiểu mới là nhà nước của dân, do dân và vì dân. Cơ sở xã hội của nhà nước đó là toàn thể dân tộc Việt Nam, dựa trên nền tảng liên minh giữa giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam. Xây dựng nhà nước của dân, đó là nhà nước mà tất cả quyền bính đều thuộc về nhân dân, những vấn đề quan hệ đến vận mệnh quốc gia do nhân dân phán quyết, tức là nhân dân phải là 5 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội người thực hiện quyền lực, hoặc là trực tiếp, hoặc là gián tiếp thông qua các đại biểu của mình. Xây dựng nhà nước do dân, đó là nhà nước do dân lựa chọn, bầu ra những đại biểu của mình. Nhà nước đó do dân ủng hộ, giúp đỡ, đóng thuế để nhà nước chi tiêu, hoạt động; Nhà nước đó lại do dân phê bình, xây dựng.Cho nên, Đảng ta luôn chủ trương dựa vào dân, tạo điều kiện để nhân dân phát huy cao nhất quyền làm chủ, tham gia tích cực vào việc quản lý nhà nước. Xây dựng nhà nước vì dân, đó là nhà nước mà mọi hoạt động phải xuất phát và vì lợi ích của nhân dân. Trong nhà nước đó, cán bộ từ Chủ tịch trở xuống đều là công bộc của dân. Quan niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân và vì dân là nhà nước công bộc của dân, gánh vác công việc chung của dân chứ không phải để đè đầu cưỡi cổ dân. Người dạy, để thực sự là “đầy tớ của dân”, các cơ quan nhà nước từ trung ương đến cơ sở phải thực sự gần dân, biết lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của nhân dân, làm việc gì cũng bàn bạc kỹ và học hỏi kinh nghiệm của nhân dân, thực sự yêu dân, kính dân, tin cậy và trọng dân, ăn ở công bằng với dân. Cán bộ nhà nước vừa là người phục vụ vừa là người lãnh đạo. II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước trong sạch, vững mạnh, hiệu quả. 6 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội 1.Đề phòng và khắc phục những tiêu cực trong hoạt động của Nhà nước: Xây dựng một Nhà nước của dân, do dân, vì dân không bao giờ tách rời với việc làm cho Nhà nước luôn trong sạch, vững mạnh. Điều này luôn thường trực trong tâm trí và hành động của Hồ Chí Minh. Khi nước nhà giành được độc lập, chính quyền cách mạng còn non trẻ cũng như lúc cách mạng chuyển giai đoạn, Hồ Chí Minh càng chú ý hơn bao giờ hết đến việc bảo đảm sự trong sạch, vững mạnh của các cấp chính quyền, bởi vì thường những lúc đó cách mạng đứng trước những thách thức rất gay gắt và những tiêu cực rất dẽ trở thành nguy cơ làm biến chất Nhà nước. Chỉ một tháng sau khi thành lập nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Hồ Chí Minh đã gửi thư cho Uỷ Ban nhân dân các kỳ, tỉnh, huyện và làng nêu rõ phải chống đặc quyền, đặc lợi; bộ máy nhà nước không phải là bộ máy áp bức bóc lột nhân dân, cán bộ, công chức không phải là những “ông quan cách mạng”. Hồ Chí Minh chỉ ra sáu căn bệnh cần đề phòng: trái phép, cậy thế, hủ hoá, tư túng, chia rẽ, kiêu ngạo. Người nhắc nhở “ Chúng ta không sợ sai lầm, nhưng đã nhận biết được sai lầm thì phải ra sức sửa chữa. Vậy nên, ai không phạm những lầm lỗi trên này, thì nên chú ý tránh đi, và gắng sức cho thêm tiến bộ. Ai đã phạm những lầm lỗi trên này, thì phải hết sức sửa chữa; nếu không tự sửa chữa thì Chính Phủ sẽ không khoan dung. Vì hạnh phúc của dân tộc, vì lợi ích của nước nhà mà tôi phải nói. Chúng ta phải ghi sâu những chữ “công bình, chính trực” vào 7 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội lòng”. Trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam Hồ Chí Minh thường đề cập đến vấn đề sau đây và nhắc nhở mọi người tránh và khắc phục. 2. Tăng cường tính nghiêm minh của pháp luật đi đôi với đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạng. Về phép trị nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh,Người luôn kết hợp một cách nhuần nhuyễn giữa quản lý xã hội bằng pháp luật với phát huy những truyền thống tốt đẹp trong đời sống cộng đồng người Việt Nam được hình thành quan hàng ngàn năm lịch sử. Đó là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa “Đức trị” và “Pháp trị”. Trong việc thực thi quyền hạn và trách nhiệm của mình với cương vị là Chủ tịch nước, Hồ Chí Minh bao giờ cũng thể hiện là một người sáng suốt, thống nhất hài hoà giữa lý trí và tình cảm, nghiêm khắc, bao dung, nhân ái nhưng không bao che cho những sai lầm, khuyết điểm của bất cứ ai. Kỷ cương, phép nước thời nào cũng luôn được đề cao và phải được áp dụng cho tất cả mọi người. Do đó, Hồ Chí Minh yêu cầu pháp luật phải thẳng tay trừng trị những kẻ bất liêm, bất kỳ kẻ ấy ở địa vị nào, làm nghề nghiệp gì. Bên cạnh đó, Hồ Chí Minh dùng sức mạnh uy tín của mình để cảm hoá những người có lỗi lầm, kéo họ đi với cách mạng, giáo dục những người mắc khuyết điểm để họ tránh phạm pháp. Theo người một xã hội kỷ cương, một nhà nước mạnh có hiệu lực phải quản lý bằng pháp luật, không một giờ phút nào coi thường pháp luật, thiếu pháp luật. Không quản lý nhà nước 8 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội bằng pháp luật sẽ dẫn đến sơ hở, cán bộ sẽ dễ sinh ra lạm dụng quyền lực, vi phạm quyền dân chủ của dân cũng như công dân dễ có hành vi xâm phạm đến quyền tự do của người khác, của cộng đồng, và của xã hội dẫn đến hỗn loạn vô Chính Phủ. Chính vì vậy khi xây dựng Hiến Pháp mới và hình thành một hệ thống pháp luật mới, Người đề nghị vận dụng những điều luật cũ còn tương đối phù hợp với tình hình mới, trừ bỏ những điều luật vi phạm và trái với với chủ quyền của nhân dân. Tuy nhiên Người cũng lưu ý: “ Luật pháp phải dựa vào đạo đức, mặt khác luật pháp bảo vệ pháp luật bảo vệ đạo đức. Không xử phạt là không đúng, song chút gì cũng trừng phạt thì không đúng. Nhà nước phải vừa giáo dục vừa sử dụng pháp luật để cải tạo họ, giúp họ trở nên lương thiện”. III. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước pháp quyền kiểu mới. Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân là một hệ thống các quan điểm lý luận về bản chất, chức năng, cơ chế hoạt động, tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ công chức nhà nước; trong đó, quan niệm về nhà nước pháp quyền là một tư tưởng nhất quán, thể hiện tầm nhìn vượt thời đại và có giá trị lâu bền. Hồ Chí Minh luôn khẳng định: Pháp luật của ta là pháp luật dân chủ, phải nghiêm minh và phát huy hiệu lực thực tế. Nhà nước ta cũng sử dụng pháp luật để quản lý xã hội. Song pháp luật của ta đã có sự thay đổi về chất, mang bản chất của giai cấp công nhân, là một loại hình 9 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội pháp luật kiểu mới, pháp luật thật sự dân chủ, vì nó bảo vệ quyền tự do, dân chủ rộng rãi cho nhân dân lao động. Với Hồ Chí Minh, pháp luật không phải là để trừng trị con người mà là công cụ bảo vệ, thực hiện lợi ích của con người. Tư tưởng pháp quyền của Người không chỉ dừng lại ở các quyền con người được ghi trong các văn bản pháp luật mà còn thấm đượm một tấm lòng thương yêu nhân dân, chăm lo cho ấm no, hạnh phúc của nhân dân, thấm đượm lòng nhân ái, nghĩa đồng bào theo đạo lý truyền thống ngàn năm của dân tộc Việt Nam. Vì thế, pháp quyền Hồ Chí Minh là pháp quyền đặc biệt, pháp quyền nhân nghĩa - một thứ nhân nghĩa có nội hàm triết lý, mang đậm tính dân tộc và dân chủ sâu sắc. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh, tiếp thu các giá trị tư tưởng hiện đại của loài người, trước nhu cầu thực tiễn phát triển đất nước, Đảng Cộng sản Việt Nam chủ trương lãnh đạo xây dựng nhà nước pháp quyền ở nước ta. Ngay sau ngày giành được chính quyền về tay nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã chủ trương xây dựng Hiến pháp, biểu hiện đầu tiên của một Nhà nước pháp quyền. Hiến pháp năm 1946 là Hiến pháp dân chủ đầu tiên của nước Việt Nam mới, phù hợp với giai đoạn cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân của nước ta, là một mốc son quan trọng đánh dấu quá trình bắt đầu xây dựng một nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân. Theo Hồ Chí Minh: “Dân là chủ, Chính phủ là đầy tớ”. Đây là một trong những vấn đề hết sức căn bản trong xây dựng nhà nước kiểu mới, Nhà nước pháp quyền của dân, do 10 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội nhân dân làm chủ, mà Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất do nhân dân trực tiếp bầu ra. Người viết: “Những khi dân dùng đầy tớ để bảo vệ cho mình thì phải giúp đỡ, nếu Chính phủ sai thì phải phê bình, phê bình không có nghĩa là chửi”. Đối với cán bộ, đảng viên, nhân viên nhà nước, Người gọi đó là “công bộc” của dân. Nhà nước phải thể hiện ý chí quyền lực của dân, mưu cầu hạnh phúc cho dân, phấn đấu đem lại lợi ích cho dân, thoả mãn những nhu cầu hợp lý của các tầng lớp nhân dân trong xã hội. Đó là một Nhà nước dân chủ và tiến bộ. Những lợi ích và nhu cầu đó lại phải được thực hiện một cách công bằng, dân chủ, văn minh, chính đáng, bảo đảm sự kết hợp hài hòa giữa phát triển các cá nhân với mục tiêu phát triển xã hội. Đồng thời, lại phải chăm lo giải quyết những vấn đề bức xúc hàng ngày của dân tộc, của đất nước. Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước ta hiện nay diễn ra trong bối cảnh mới của tình hình quốc tế và xu thế toàn cầu hóa đang đặt ra những nhiệm vụ hết sức nặng nề đòi hỏi Nhà nước ta cần có sự đổi mới mạnh mẽ, sâu sắc và toàn diện hơn trên tất cả các lĩnh vực, trước hết là đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện tổ chức và hoạt động của bộ máy Nhà nước, nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. 11 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội IV. Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì dân và yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn hiện nay. Kế thừa tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì dân, thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam được hiểu là phương thức tổ chức và vận hành quyền lực của nhân dân dưới hai hình thức chủ yếu là nhà nước và pháp luật theo nguyên tắc dân chủ nhằm bảo đảm các quyền và tự do của công dân. Như vậy, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN chính là quá trình đổi mới tư duy chính trị - pháp lý nhằm phát huy một cách hiệu quả hơn vai trò của nhà nước của dân, do dân, vì dân trong điều kiện mới. Cho đến nay, một số đặc trưng cơ bản của Nhà nước pháp quyền XHCN đã được làm rõ, khẳng định và chấp nhận rộng rãi trong đời sống kinh tế - xã hội. Thứ nhất, Nhà nước pháp quyền XHCN là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức. Thứ hai, quyền lực Nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Quyền lực nhà nước là thống nhất chính là sự khẳng định tất cả quyền lực nhà nước là thuộc về nhân dân. 12 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội Thứ ba, Nhà nước ban hành pháp luật; tổ chức, quản lý xã hội bằng pháp luật và không ngừng tăng cường pháp chế XHCN; Hiến pháp và các đạo luật có vị trí tối cao trong việc điều chỉnh các quan hệ thuộc tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Thứ tư, Nhà nước phục vụ nhân dân, gắn bó mật thiết với nhân dân, thực hiện đầy đủ quyền dân chủ của nhân dân, tôn trọng, lắng nghe ý kiến của nhân dân và chịu sự giám sát của nhân dân. Đồng thời, Nhà nước có cơ chế và biện pháp kiểm tra, ngăn ngừa và trừng trị tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, vô trách nhiệm, lạm quyền, xâm phạm quyền dân chủ của công dân; giữ nghiêm kỷ cương xã hội, nghiêm trị mọi hành động xâm phạm lợi ích của Tổ quốc và nhân dân. Thứ năm, Nhà nước tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền công dân; chăm lo hạnh phúc, sự phát triển tự do của mỗi người. Các quyền và nghĩa vụ công dân do Hiến pháp và pháp luật quy định. Thứ sáu, Nhà nước tôn trọng và thực hiện đầy đủ các điều ước quốc tế mà nước Cộng hoà XHCN Việt Nam là thành viên. Thực hiện chính sách đối ngoại rộng mở, đa phương hoá, đa dạng hoá các quan hệ quốc tế, Việt Nam đã ký kết và gia nhập nhiều điều ước quốc tế và trở thành thành viên của nhiều tổ chức trong khu vực và quốc tế. Chính vì vậy, trong quá trình hội nhập và hợp tác, Nhà nước Việt Nam có trách nhiệm thực hiện đầy đủ, có thiện chí và tận tâm các cam kết quốc tế của mình. 13 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội Thứ bảy, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với Nhà nước pháp quyền XHCN, sự giám sát và phản biện xã hội của nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. KẾT LUẬN Như vậy, nội dung quan trọng của nhà nước pháp quyền là khẳng định cội nguồn quyền lực nhà nước là ở nhân dân, trong đó nhà nước là của dân chứ không phải nhân dân là của nhà nước, nhà nước pháp quyền đề cao tính hợp hiến, hợp pháp trong tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước, nhà nước chỉ được làm những điều pháp luật cho phép, còn nhân dân được làm tất cả những điều pháp luật không cấm. Một mặt pháp luật đảm bảo cho sự phát triển tự do tối đa của nhân dân, mặt khác pháp luật xây dựng và duy trì xã hội trật tự, ổn định, trong đó không chỉ mỗi công dân, mỗi cá nhân, mà bản thân nhà nước và những người đứng đầu chính quyền cũng phải tôn trọng pháp luật. Hai mặt dân chủ và pháp luật trong nhà nước pháp quyền gắn bó hữu cơ, làm tiền đề tồn tại cho nhau tạo nên bản chất của nhà nước pháp quyền trong lịch sử nhân loại. Người chỉ rõ: “Nhà nước bảo đảm quyền tự do dân chủ cho công dân nhưng nghiêm cấm lợi dụng các quyền tự do dân chủ để xâm phạm đến lợi ích của nhà nước, của nhân dân”. Trong việc tổ chức ra bộ máy nhà nước, trong hoạt động của Chính phủ, của các cấp chính quyền, của các tổ chức, tư tưởng nhà nước pháp quyền của Chủ tịch Hồ Chí Minh đòi hỏi tất cả mọi tổ chức và cá nhân phải chấp hành pháp luật, không ai được đứng trên, đứng ngoài pháp 14 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội luật. Trong điều kiện có chính quyền, Người đặc biệt quan tâm, nhắc nhở đội ngũ cán bộ, công chức: dù to hay nhỏ, có quyền mà thiếu lương tâm là có dịp đục khoét, có dịp ăn của đút, có dịp “dĩ công vi tư”. Thực chất những căn bệnh đó là vi phạm quyền làm chủ của nhân dân lao động, là độc tố phản văn hóa chính trị, ngược lại bản chất nhà nước của dân, do dân và vì dân, vì vậy ngoài việc nâng cao phẩm chất đạo đức cách mạng, pháp luật phải thẳng tay trừng trị những kẻ bất liêm, bất kỳ kẻ ấy ở địa vị nào. Đồng thời Người chỉ ra rằng, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân không phải là nhà nước siêu giai cấp mà là nhà nước do Đảng cộng sản – Đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo. Sự lãnh đạo của Đảng cộng sản là nhân tố quyết định bản chất giai cấp, bản chất cách mạng của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Đường lối, chính sách của Đảng là mục tiêu, phương hướng hành động của nhà nước. Trong công cuộc đổi mới hiện nay, những tư tưởng của Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân còn nguyên giá trị, soi sáng con đường cách mạng của Đảng và nhà nước ta. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ và xây dựng nhà nước của dân, do dân và vì dân vào việc xây dựng nền dân chủ và nhà nước kiểu mới, nhất là trong việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992 ở nước ta hiện nay, chúng ta tiếp tục khẳng định bản chất và mô hình tổng thể của thể chế chính trị và bộ máy nhà nước đã được xác định trong Cương lĩnh, như phát biểu của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI: 15 Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Hà Nội Nhà nước ta là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân; nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước thông qua tổ chức nhà nước dưới sự lãnh đạo của Đảng. Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất và là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến, lập pháp, các cơ quan nhà nước khác do Quốc hội lập ra, có trách nhiệm báo cáo công tác và chịu sự giám sát tối cao của Quốc hội. Nhà nước ta không tam quyền phân lập. Có như vậy Nhà nước ta mới thật sự là nhà nước mà mọi quyền lực thuộc về nhân dân, có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ. 16