Đề tài: Xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường tỉnh Cà Mau, HOT
1.
5. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong hệ thống hành chính ở Việt
Nam: xã, phường, thị trấn là đơn vị hành chính cấp cơ sở, là nơi trực tiếp tiếp
xúc và giải quyết những công việc hàng ngày của nhân dân, là cầu nối giữa
chính quyền nhà nước với nhân dân, thực hiện quản lý nhà nước về kinh tế, văn
hóa, xã hội và QP, AN ở địa phương, bảo đảm cho chủ trương, chính sách,
pháp luật của Nhà nước được hiện thực hóa trong cuộc sống. Hiệu lực, hiệu
quả hoạt động của hệ thống chính trị nói chung, của chính quyền cơ sở nói
riêng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó trước hết và chủ yếu là về cán bộ và
công tác cán bộ. Bởi vì, cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách
mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và chế độ, là khâu then
chốt trong công tác xây dựng Đảng trong từng giai đoạn cách mạng. Đội ngũ
cán bộ xã, phường, thị trấn (gọi chung là đội ngũ cán bộ cấp xã) có vai trò quan
trọng trong quản lý và tổ chức công việc của chính quyền cơ sở, giải thích các
chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với nhân dân;
đồng thời phản ảnh nguyện vọng của quần chúng nhân dân với Đảng và Nhà
nước để có sự điều chỉnh, bổ sung chính sách cho phù hợp với thực tiễn. Hội
nghị lần thứ 5 Khóa IX về đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở
cơ sở xã, phường, thị trấn, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong tình
hình mới đã xác định: “Xây dựng đội ngũ cán bộ ở cơ sở xã, phường, thị trấn là
một nhiệm vụ quan trọng của toàn Đảng.” [50, tr.167-168]. Cà Mau là tỉnh Tây
Nam bộ nằm ở cận cực Nam của Tổ quốc Việt Nam. Cùng với cả nước, Cà
Mau đang trong quá trình đẩy mạnh CNH, HĐH, giải quyết đồng bộ các vấn đề
nông nghiệp, nông thôn và nông dân; đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế
theo hướng phát triển công nghiệp, xây dựng và 3
2.
6. dịch vụ; khai thác có hiệu quả tiềm năng kinh tế biển, kinh tế thủy sản
và tài nguyên rừng; thực hiện phát triển nền kinh tế thị trường định hướng
XHCN. Bên cạnh những thành tựu kinh tế, xã hội đã đạt được, hiện nay ở Cà
Mau nảy sinh nhiều vấn đề bức xúc, phức tạp trong quản lý và phát triển kinh
tế - xã hội theo cơ chế mới... Thực tế đó đặt ra yêu cầu mới đối với đội ngũ cán
bộ cơ sở nói chung, đội ngũ cán bộ cấp xã ở tỉnh Cà Mau nói riêng, đòi hỏi đội
ngũ này phải có cơ cấu hợp lý, có phẩm chất, năng lực tốt, bản lĩnh chính trị
vững vàng, ngang tầm nhiệm vụ mới ở địa phương. Nhận thức đầy đủ những
vấn đề trên, cấp ủy, chính quyền, cơ quan chức năng các cấp đã có chủ trương,
nghị quyết, chính sách trong xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp ở địa phương
từng bước đáp ứng yêu cầu mới. Nhờ vậy, đội ngũ cán bộ cấp xã ở tỉnh Cà
Mau đã có bước trưởng thành về nhiều mặt, góp phần vào xây dựng HTCT và
bộ máy chính quyền ở cơ sở trong sạch, vững mạnh, giữ vững ổn định chính
trị, góp phần phát triển KT-XH và thực hiện các nhiệm vụ khác ở địa phương.
Tiêu biểu trong công tác xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã ở tỉnh Cà Mau đã
được chú trọng quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng, các chế độ chính sách ngày càng
hoàn thiện; tăng về mặt số lượng, trình độ và kiến thức các mặt được nâng lên.
Tuy nhiên, bên cạnh đó công tác xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã vẫn là khâu
yếu kém: nội dung chương trình đào tạo còn bất cập; quy hoạch còn bị động,
chắp vá; chế độ, chính sách chưa thật sự thoả đáng; việc tổng kết, đánh giá một
cách có hệ thống và thường xuyên về xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã chậm
được tiến hành; chưa có giải pháp đồng bộ, phù hợp với đặc thù của địa
phương nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ xã của tỉnh Cà Mau trong giai đoạn
mới. Đặc biệt, trước yêu cầu thực hiện đồng bộ cải cách hành chính nhà nước,
nhất là cấp cơ sở, thì công tác xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã còn nhiều hạn
chế, bất cập cả về nhận thức, trách nhiệm, nội dung, quy trình tiến hành... 4
3.
7. Vì vậy, việc tác giả lựa chọn đề tài: “Xây dựng đội ngũ cán bộ xã,
phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện nay” làm luận văn tốt nghiệp cao
học là đáp ứng yêu cầu cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn. 2. Tình hình nghiên
cứu liên quan đến đề tài Vấn đề cán bộ và công tác cán bộ, trong đó công tác
xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở là nội dung được các nhà lãnh đạo, các cấp ủy
đảng và nhiều nhà khoa học nghiên cứu ở những góc độ và phạm vi khác nhau.
Thời gian qua, đã có nhiều công trình, đề tài nghiên cứu về xây dựng đội ngũ
cán bộ nói chung và xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức nói riêng, tiêu biểu có
các công trình và đề tài sau đây: - Nhóm đề tài về xây dựng đội ngũ cán bộ,
công chức gồm có: TS. Thang Văn Phúc và TS. Nguyễn Minh Phương (đồng
chủ biên), “Cơ sở lý luận, thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức”, Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2001. Lê Thị Lý, “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công
chức xã trước yêu cầu đổi mới”, Luận văn Thạc sĩ, Đại học Quốc gia, Hà Nội,
2003. Nguyễn Thị Hậu, “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức chính
quyền cấp xã ở tỉnh Phú Thọ hiện nay”, Luận văn thạc sĩ Luật học, Hà Nội,
2003. Th.S Dương Hương Sơn, “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công
chức chính quyền cấp xã ở tỉnh Quảng Trị hiện nay”, Luận văn thạc sĩ Luật
học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, 2004. TS. Hồ Công Dũng,
“Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở Tây Nguyên giai đoạn 2006 2010”, Đề tài cấp Bộ, Hà Nội, 2006. Nguyễn Thanh Xuân, “Nghiên cứu đào
tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức theo vị trí chức danh”, Đề tài cấp Bộ, Hà
Nội, 2006. Vũ Minh Bồng, “Nghiên cứu các giải pháp xây dựng và phát triển
cán bộ, công chức dân tộc thiểu số người Khmer”, Đề tài cấp Bộ, Hà Nội,
2006. Trần Thị Kim Dung, “Cán bộ, công chức cấp xã ở tỉnh Bắc Giang trong
giai đoạn hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ Lý luận và lịch sử Nhà nước pháp luật,
Hà Nội, 5
4.
8. 2011. Cao Thanh Thương, “Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
quản lý cấp xã trên địa bàn huyện Hoài Nhơn - Bình Định”, Luận văn Thạc sĩ
Kinh tế, Đà Nẵng, 2011. Trương Ngọc Hùng, “Giải pháp tạo động lực cho cán
bộ, công chức xã, phường, thành phố Đà Nẵng”, Luận văn Thạc sĩ Kinh tế, Đà
Nẵng, 2012. Trần Văn Thanh, “Đào tạo đội ngũ cán bộ, công chức hành chính
cấp xã, (phường) thành phố Quy Nhơn”, Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh
doanh, Đà Nẵng, 2012. Các đề tài khoa học trên đã nêu bật vị trí, vai trò, đặc
điểm và những vấn đề có tính nguyên tắc trong xây dựng đội ngũ cán bộ công
chức theo địa bàn phạm vi nghiên cứu; đánh giá thực trạng, nguyên nhân. Trên
cơ sở dự báo những nhân tố tác động, các tác giả đã đề xuất những giải pháp
chủ yếu để xây dựng, phát huy vai trò đội ngũ cán bộ công chức ở các địa bàn
trên. - Nhóm đề tài về xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt gồm có: TS. Nguyễn
Văn Tích (chủ biên), “Xác định cơ cấu và tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo chủ chốt
cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn)”, Đề tài KT-XH.05-11- 06, 1993. Hồ Bá Thâm,
“Nâng cao năng lực tư duy của cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp xã hiện nay”,
Luận án Tiến sĩ Triết học, 1994. PGS, TS. Trần Xuân Sầm (chủ biên), “Xác
định cơ cấu và tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo chủ chốt trong hệ thống chính trị
thời kỳ đổi mới”, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1998. Nguyễn Văn Phích,
“Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp xã ở tỉnh Bình Thuận giai
đoạn hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia
Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2000. Phạm Công Khâm, “Xây dựng đội ngũ cán bộ
chủ chốt cấp xã vùng nông thôn Đồng bằng sông Cửu Long hiện nay”, Luận án
Tiến sĩ, 2000. Nguyễn Hồng Tân, “Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt
cấp quận ở Thành Phố Đà Nẵng trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện
đại hóa”, Luận văn Thạc sĩ khoa học lịch sử, Hà Nội, 2000. Nguyễn Mậu
Dựng, “Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo 6
5.
9. chủ chốt của Đảng bộ các cấp ở Tây Nguyên hiện nay”, Luận án Tiến
sĩ lịch sử, 2000. Đoàn Tất Hoài, “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở
huyện Cần Giờ, thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn
Thạc sĩ, 2001. Nguyễn Căn Côi, “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở
huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ
Lịch sử, 2002. Nguyễn Huy Châu, “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt của hệ
thống chính trị cấp xã ở tỉnh Gia Lai trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn Thạc
sĩ, 2003. Vũ Thị Nghĩa, “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt của hệ thống chính
trị các xã ở tỉnh Đồng Nai trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ, Hà
Nội, 2004. Phạm Thị Thúy Vân, “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp
phường ở thành phố Cần Thơ hiện nay - Thực trạng và giải pháp”, Luận văn
Thạc sĩ Khoa học Chính trị, 2005. Trần Trung Trực, “Xây dựng đội ngũ cán bộ
chủ chốt hệ thống chính trị cấp xã ở huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí
Minh trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ Khoa học Chính trị, 2005.
Hà Thị Bích Thủy, “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt của hệ thống chính trị
cấp phường, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội giai đoạn hiện nay”, Luận
văn Thạc sĩ, 2006. Đỗ Thanh Hiệp, “Ảnh hưởng tư duy kinh nghiệm đối với
đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở tỉnh Cà Mau”, Luận văn Thạc sĩ khoa học
chính trị, Hà Nội, 2010. Biện Thanh Lâm, “Nâng cao đạo đức cách mạng của
cán bộ chủ chốt các xã ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ
khoa học chính trị, Hà Nội, 2010. Nguyễn Văn Hòa, “Đánh giá thực trạng cán
bộ lãnh đạo chủ chốt ở xã, phường, thị trấn tỉnh Bạc Liêu giai đoạn hiện nay”,
Bạc Liêu, 2012. Các công trình, đề tài trên đã luận giải quan niệm về cán bộ
chủ chốt, chỉ ra đặc điểm, yêu cầu về cơ cấu, tiêu chuẩn, trình độ, năng lực tư
duy của cán bộ chủ chốt các cấp; luận giải về vị trí, vai trò đội ngũ cán bộ chủ
chốt các cấp; quan niệm về công tác xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt, đánh
giá 7
6.
10. thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ, nguyên nhân và bài học kinh
nghiệm; xác định mục tiêu, phương hướng và đề xuất những giải pháp cơ bản
nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt nói chung, tập trung vào cán bộ chủ
chốt cấp xã theo phạm vi nghiên cứu, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ
cán bộ từng bước ngang tầm chức trách, nhiệm vụ thời kỳ mới. - Ngoài ra, một
số bài viết, nghiên cứu được đăng trên các tạp chí như: Trần Đình Thu: “Giải
pháp nâng cao đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở Kon Tum”, Tạp chí Xây dựng
Đảng, số 9/2007. Trần Quang Kiểm: “Hải Phòng tạo nguồn cán bộ xã, phường,
thị trấn”, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 7/2010. Trương Minh Nguyệt: “Xây
dựng đội ngũ cán bộ cấp xã ở Lạng Sơn”, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 4/2012.
Phúc Sơn: “Giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã”, Tạp chí Xây dựng
Đảng, số 5/2012. Lê Ngọc Xuyên: “Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán
bộ cơ sở ở Tây Nguyên”, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 1 + 2/2014 … Nhìn
chung, với những góc độ nghiên cứu tiếp cận khác nhau, những công trình, đề
tài nghiên cứu trên đã có những đóng góp nhất định cả về lý luận và thực tiễn
theo phạm vi nghiên cứu, từ đó xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ
bản nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ xã nói chung; cán bộ, công chức và
cán bộ chủ chốt trong HTCT trên các địa bàn, địa phương ở nước ta. Tuy
nhiên, chưa có công trình, đề tài, luận văn nào nghiên cứu về “Xây dựng đội
ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện nay” một cách có
hệ thống, toàn diện dưới góc độ chuyên ngành Xây dựng Đảng và Chính quyền
nhà nước. Vì vậy, tác giả lựa chọn vấn đề này làm đề tài nghiên cứu, là công
trình độc lập, không trùng lặp với các công trình, đề tài, luận văn, luận án đã
nghiệm thu, bảo vệ. Đồng thời trên cơ sở kế thừa có chọn lọc kết quả nghiên
cứu của các công trình, đề tài, luận văn, luận án nói trên và căn cứ vào thực
trạng đội ngũ cán bộ 8
7.
11. xã, phường, thị trấn trong tỉnh, từ đó đưa ra những giải pháp nhằm
xây dựng đội ngũ cán bộ xã nói chung ở tỉnh Cà Mau ngang tầm chức trách,
nhiệm vụ trong giai đoạn mới. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài *
Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở làm rõ một số vấn đề cơ bản về lý luận và
thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn đề xuất giải pháp xây
dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện nay. *
Nhiệm vụ nghiên cứu - Luận giải làm rõ về đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn
và một số vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh
Cà Mau. - Đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và rút ra một số kinh
nghiệm xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau. - Xác
định mục tiêu, yêu cầu và đề xuất những giải pháp chủ yếu xây dựng đội ngũ
cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện nay. 4. Đối tượng,
phạm vi nghiên cứu của đề tài * Đối tượng nghiên cứu Xây dựng đội ngũ cán
bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện nay (gọi chung là cán bộ
cấp xã). * Phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu hoạt động xây dựng đội ngũ
cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau; phạm vi khảo sát tập trung ở 3
huyện là Trần Văn Thời, Đầm Dơi, Cái Nước và thành phố Cà Mau; thời gian
và các số liệu điều tra, khảo sát từ năm 2008 đến nay. 5. Cơ sở lý luận, thực
tiễn và phương pháp nghiên cứu * Cơ sở lý luận Đề tài được thực hiện trên cơ
sở chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối, nghị
quyết của Đảng về cán bộ và chiến 9
8.
12. lược cán bộ thời kỳ mới, pháp luật của Nhà nước về cán bộ công
chức; chủ trương, nghị quyết của Tỉnh ủy, huyện ủy về xây dựng đội ngũ cán
bộ địa phương giai đoạn hiện nay. * Cơ sở thực tiễn Thực tiễn xây dựng đội
ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau; qua các báo cáo sơ kết, tổng kết
về công tác xây dựng đội ngũ cán bộ xã ở tỉnh Cà Mau thời gian qua; đồng thời
qua quá trình điều tra, nghiên cứu, khảo sát thực tiễn của tác giả; bên cạnh đó
có tiếp thu kế thừa và chọn lọc kết quả của các công trình, đề tài đã được
nghiệm thu, bảo vệ. * Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở phương pháp luận
chủ nghĩa Mác - Lênin, đề tài sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu
khoa học của chuyên ngành và liên ngành, trong đó chú trọng phương pháp:
kết hợp lôgic - lịch sử, phân tích - tổng hợp, tổng kết thực tiễn, thống kê - so
sánh và phương pháp chuyên gia. 6. Ý nghĩa của đề tài Kết quả nghiên cứu của
đề tài cung cấp thêm cơ sở khoa học để cấp ủy các cấp của tỉnh Cà Mau trong
lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau
giai đoạn hiện nay. Đề tài có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu,
giảng dạy và học tập môn xây dựng Đảng ở các Trung tâm bồi dưỡng chính trị
cấp huyện, thành phố và Trường Chính trị tỉnh Cà Mau. 7. Kết cấu của luận
văn Luận văn gồm phần mở đầu, 2 chương (4 tiết), kết luận, danh mục tài liệu
tham khảo và phụ lục. 10
9.
13. Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN, THỰC
TIỄN XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ XÃ PHƯỜNG, THỊ TRẤN Ở TỈNH
CÀ MAU 1.1. Đội ngũ cán bộ và một số vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ
cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau 1.1.1. Xã, phường, thị trấn và đội
ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau * Các xã, phường, thị trấn ở tỉnh
Cà Mau - Khái quát về tỉnh Cà Mau Cà Mau là tỉnh cực Nam của Tổ quốc,
được tách ra từ tỉnh Minh Hải thành hai tỉnh Cà Mau và Bạc Liêu từ ngày 01
tháng 01 năm 1997, là một trong những tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu
Long và nằm trọn trên bán đảo Cà Mau. Mũi Cà Mau là địa danh có ý nghĩa
kinh tế - chính trị, có ý nghĩa thiêng liêng đối với nhân dân cả nước, có tầm
chiến lược về an ninh - quốc phòng, thuận lợi phát triển kinh tế biển. Toàn tỉnh
có diện tích là 5.329,5 km2 , là tỉnh có diện tích vào loại lớn trong vùng (chỉ
sau tỉnh Kiên Giang). Đất đai của Cà Mau là đất trẻ, mới được khai phá sử
dụng, có độ phì trung bình khá, hàm lượng chất hữu cơ cao. Các tài nguyên đất
đai, khí hậu, nguồn nước… tương đối thuận lợi, là tiềm năng lớn để phát triển
kinh tế Ngư - Nông - Lâm nghiệp, tạo nguồn nguyên liệu để phát triển công
nghiệp chế biến xuất nhập khẩu và du lịch tham quan gắn với du lịch sinh thái,
biển đảo. Là tỉnh duy nhất trong vùng và cả nước có 3 mặt giáp biển trải dài từ
biển Đông sang biển Tây với bờ biển dài 254 km, nằm trong vòng cung đường
biển của nhiều trung tâm phát triển của khu vực Đông Nam Á với nhiều hòn
đảo (Hòn Khoai, Hòn Chuối, Hòn Đá Bạc…) có vị trí chiến lược quan trọng, là
cầu nối để khai thác biển, ven biển và là tiền tuyến bảo vệ Tổ quốc; ngư trường
rộng trên 80.000 km2 , tài nguyên biển phong phú với nhiều 11
10.
14. loại thủy hải sản quý hiếm, có trữ lượng lớn, khả năng khai thác
khoảng 250.000 tấn/năm; có tiềm năng khá lớn về dầu khí trong lòng biển (trữ
lượng tiềm năng khoảng 172 tỷ m3 , đã phát hiện 30 tỷ m3 , sản lượng khai
thác có thể đạt 8,25 tỷ m3 /năm). Vùng ven biển Cà Mau có nguồn tài nguyên
rừng phong phú, đa dạng với hệ sinh thái rừng ngập mặn và rừng ngập lợ trên
145.600 ha (bằng 36,9% diện tích đất rừng vùng đồng bằng sông Cửu Long) có
điều kiện phát triển kinh tế lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản dưới tán rừng, du
lịch sinh thái, nghiên cứu khoa học. Trong mối quan hệ với khu vực, Cà Mau là
một trong bốn tiểu vùng kinh tế đang được quy hoạch xây dựng thành vùng
kinh tế động lực của Đồng bằng sông Cửu Long; là điểm đến của một số tuyến
Quốc lộ và tuyến đường thủy quan trọng. Với dự án tiểu vùng Mê Kông mở
rộng thì Cà Mau được xác định nằm trong hành lang phát triển phía nam
(Băngkok - Phnompenh - Hà Tiên - Cà Mau). Với dự án cụm công nghiệp Khí
- Điện - Đạm đang được Trung ương đầu tư và đưa vào sử dụng, Cà Mau thực
sự trở thành một cực phát triển của tứ giác Cà Mau - Cần Thơ - An Giang Kiên Giang và có khả năng hợp tác phát triển một số lĩnh với các tỉnh, thành
phố khu vực như: liên kết khai thác du lịch lữ hành, tổ chức các tour du lịch,
đào tạo nguồn nhân lực, cung cấp lao động cho các khu công nghiệp. Cà Mau
còn có hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt với 33 cửa sông lớn, nhỏ
thông ra biển. Hệ thống sông ngòi, kênh rạch ở Cà Mau như mạng nhện, với
tổng chiều dài hơn 18.000 km, rất thuận lợi cho việc phát triển giao thông bằng
đường thủy. Sông ngòi, kênh rạch ở Cà Mau đóng vai trò quan trọng trong
cuộc sống của người dân bản xứ. Nó gắn liền với mọi sinh hoạt, cung cách ứng
xử, hình thành nên các tục lệ, tín ngưỡng mang đậm tính sông nước và hình
thành nên nét văn hoá đặc trưng. Chính những đặc điểm này, đã hình thành nên
một Cà Mau thích ứng với điều kiện địa lý tự nhiên của cộng đồng dân cư vùng
sông nước. 12
11.
15. Cà Mau có hai khu rừng ngập nước là rừng tràm U Minh hạ và rừng
đước Năm Căn, Ngọc Hiển. Rừng Cà Mau có sinh học cao, giá trị kinh tế và
phòng hộ lớn. Tại những khu rừng có nhiều sân chim phát triển với nhiều
chủng loại. Dưới chân rừng có nhiều đặc sản quý hiếm. Rừng tràm, rừng đước
Cà Mau là căn cứ địa cách mạng của Xứ ủy Nam Bộ và Khu ủy khu Tây Nam
Bộ trong hai cuộc kháng chiến chống quân xâm lược. Năm 2009, rừng Cà Mau
được UNESSCO công nhận là Khu dự trữ Sinh quyển thế giới. Cà Mau mang
đặc trưng của khí hậu nhiệt đới gió mùa cận xích đạo, với nền nhiệt độ cao vào
loại trung bình trong tất cả các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. Cơ cấu chuyển
dịch các ngành kinh tế theo hướng: Ngư - Nông - Lâm nghiệp sẽ giảm dần,
công nghiệp, xây dựng và dịch vụ tăng lên. Nhờ đẩy mạnh hiện đại hóa nông
nghiệp và phát triển nông thôn, nâng cao năng suất, chất lượng và đảm bảo vệ
sinh an toàn sản phẩm nông nghiệp, tăng cường chế biến các mặt hàng có hàm
lượng giá trị cao tăng kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 1 tỷ USD vào năm
2010, dự kiến đạt 1,4 - 1,5 tỷ USD vào năm 2015 và đạt 1,8 - 2 tỷ USD vào
năm 2020. Tính đến ngày 01 tháng 7 năm 2014, tỉnh Cà Mau gồm có 9 đơn vị
hành chính cấp huyện, gồm 1 thành phố và 8 huyện (thành phố Cà Mau, huyện
Đầm Dơi, Ngọc Hiển, Cái Nước, Trần Văn Thời, U Minh, Thới Bình, Năm
Căn, Phú Tân). Trong đó có 9 thị trấn, 10 phường và 82 xã [Phụ lục 04]. Dân
số 1.222.199 người, bao gồm 3 dân tộc chính là Kinh, Hoa, Khmer. Mật độ 230
người/km2 . Cà Mau có nhiều tôn giáo và thờ cúng tín ngưỡng dân gian. Tín đồ
Phật giáo và Kitô giáo chiếm số đông, còn lại là Tin lành, Tịnh độ Cư sĩ, Cao
Đài Minh Chơn Đạo, Cao Đài Tây Ninh, Cao Đài Tiên Thiên và Thiền Lâm,
Khất sĩ, Hòa Hảo… Người kinh thường theo Phật giáo Bắc Tông, người Hoa
theo Phật giáo Hoa Tông, người Khmer theo Phật giáo Nam Tông. 13
12.
16. - Đặc điểm các xã, phường, thị trấn tỉnh Cà Mau Trong hệ thống tổ
chức hành chính 4 cấp ở nước ta, xã, phường, thị trấn là những đơn vị hành
chính có vị trí tương đương ở cấp cơ sở, được tổ chức ở nông thôn, nội thành,
nội thị, theo khu vực dân cư, lãnh thổ, bao gồm có các thôn, bản, tổ dân phố.
Từ sự tương đồng về vị trí, địa vị pháp lý, xã, phường, thị trấn có vai trò tương
đương nhau trong hệ thống tổ chức hành chính - vai trò là đơn vị hành chính cơ
sở. Với tư cách là đơn vị cơ sở, xã, phường, thị trấn là cấp chấp hành, thực hiện
sự tác động quản lý từ các cấp trên, nơi hiện thực hóa đường lối, chính sách
của Đảng, Nhà nước thành hoạt động thực tiễn của dân; đồng thời cũng là nơi
kiểm nghiệm tính đúng đắn, hiệu quả của các chủ trương, chính sách của Đảng
và Nhà nước. Là đơn vị hành chính cơ sở, xã, phường, thị trấn là nơi diễn ra
mọi hoạt động sinh hoạt, quan hệ của dân cư trên hai địa bàn cơ bản là nông
thôn và đô thị, là nơi chính quyền và các đoàn thể tổ chức cuộc sống, hoạt động
và các phong trào trong đời sống dân cư, thể hiện rõ nhất, trực tiếp nhất ý thức
và năng lực dân chủ của dân bằng cả phương thức dân chủ đại diện và dân chủ
trực tiếp. Là nơi HTCT thể hiện trực tiếp nhất việc tổ chức và phát huy khả
năng sáng tạo, mọi tiềm năng trong dân, khai thác và phát triển những khả
năng đó tại địa bàn để giải quyết tại chỗ những yêu cầu phát triển của cộng
đồng, đáp ứng nhu cầu chính đáng của dân, đem lại lợi ích thiết thực nhất cho
đời sống vật chất và tinh thần của dân. Cũng như các địa bàn cơ sở khác, Các
xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau là đơn vị hành chính cơ sở trong hệ thống tổ
chức hành chính của Nhà nước ta được tổ chức theo khu vực dân cư ở nông
thôn và thành thị, hợp thành bởi các ấp, khóm, tổ dân phố trên địa bàn, có địa
giới hành chính, tổ chức bộ máy và dân số theo quy định của cấp có thẩm
quyền; là nơi nhân dân địa phương sinh sống, trực tiếp lao động sản xuất, phát
triển kimh tế - xã hội, củng 14
13.
17. cố QP, AN ở địa phương, góp phần thực hiện hai nhiệm vụ chiến
lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Ngoài đặc điểm chung của
xã, phường, thị trấn Việt Nam, song do điều kiện tự nhiên, trình độ kinh tế - xã
hội và phong tục tập quán, Cà Mau còn có những đặc điểm riêng đó là cơ cấu,
nền tảng kinh tế các xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau về cơ bản vẫn là sản
xuất nông nghiệp, thủy hải sản. Là tỉnh có 82 xã, 10 phường và 9 thị trấn, tuy
có nhiều tiềm năng, thế mạnh, nhưng đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó
khăn, trình độ phát triển kinh tế - xã hội còn thấp so với các tỉnh trên địa bàn
đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh, thành khác trong cả nước. Sau khi tái
lập tỉnh, tình hình kinh tế - xã hội ở các xã, phường, thị trấn có những bước
phát triển, cơ cấu kinh tế có sự phát triển đa dạng, có cả nông, lâm nghiệp, thủy
sản, dịch vụ và công nghiệp, song kinh tế nông nghiệp vẫn là chủ yếu, tỉ lệ lao
động trong nông nghiệp chiếm 63, 40%, công nghiệp xây dựng chiếm 16,96%,
dịch vụ 19,64%. Kết cấu hạ tầng kinh tế cũng còn yếu kém, thu nhập bình quân
đầu người 296 USD, đời sống người dân còn gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ
nghèo chiếm 27,9%, lao động qua đào tạo, dạy nghề 15%, sử dụng máy điện
thoại bình quân 5 máy cho 100 dân. Ngoài ra, xã, phường, thị trấn có những
đặc điểm gắn liền với điều kiện tự nhiên, phân bổ dân cư, phát triển kinh tế - xã
hội của tỉnh. Bên cạnh những đặc điểm trên, Cà Mau là một vùng đất trẻ, giàu
tiềm năng, trong lịch sử và hiện tại là nơi dừng chân của nhiều người từ cả
miền Bắc và miền Trung chuyển cư đến làm ăn, sinh sống và công tác. Sự kết
hợp các yếu tố tâm lý, văn hoá nhiều miền khác nhau đã tạo nên sự phong phú
về đặc điểm của con người Cà Mau. Với cách sống, cách nghĩ, cách làm, cách
ứng xử, giao lưu nơi vùng đất mới, đã hình thành tính cách con người và văn
hóa sông nước. Lưu dân phiêu bạt về đất Cà Mau tuy nghèo khổ nhưng rất
dũng cảm, nghĩa khí, đầy nghị 15
14.
18. lực; vừa hào hiệp, phóng khoáng, vừa khoan dung, độ lượng, vừa
trọng nghĩa tình; là những người chân chất, thật thà, cần cù, nhẫn nại, “bán mặt
cho đất, bán lưng cho trời” để đổi lấy chén cơm, manh áo. Tuy cuộc sống văn
hóa ở đây từ xa xưa đến nay đã hình thành phong cách, sinh hoạt khá phong
phú, nhưng còn phải khắc phục những bất cập trong cuộc sống để nâng cao giá
trị văn hóa của vùng đất phương Nam. - Vai trò của xã, phường, thị trấn tỉnh
Cà Mau Xã, phường, thị trấn là nơi tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cư, là
nơi tổ chức, vận động nhân dân thực hiện đường lối chính sách của Đảng, pháp
luật Nhà nước. Xã, phường, thị trấn còn là nơi triển khai và tăng cường chính
sách đại đoàn kết dân tộc, tăng cường dân chủ cơ sở, phát huy quyền làm chủ
tập thể của nhân dân, tạo điều kiện khai thác mọi tiềm năng ở địa phương để
phát triển kinh tế - xã hội. cộng đồng gắn bó khăng khít, bền chặt chi phối, phải
đáp ứng những nhu cầu, đòi hỏi đa dạng của mỗi người dân, sao cho vừa đúng
pháp luật, vừa phù hợp với truyền thống, phong tục tập quán và điều kiện của
người dân địa phương. phức tạp của dân, sao cho không trái pháp luật, nhưng
có hiệu quả cao nhất. nguyện vọng, mong muốn, nhu cầu của người dân lên các
cơ quan cấp trên và đề xuất những giải pháp trong việc giải quyết những vướng
mắc, thoả mãn những nhu cầu, mong muốn của nhân dân nói chung và của mỗi
người dân nói riêng. 16
15.
19. chính quyền cấp xã. Đồng thời, nhiều công việc được giải quyết ở
địa bàn xã mang tính chất tự quản. Vì vậy, đòi hỏi các cơ quan chính quyền xã
khi giải quyết các công việc phải luôn chủ động, sáng tạo và trách nhiệm rất
cao. Các xã, phường, thị trấn của tỉnh Cà Mau hợp thành nền tảng hệ thống
hành chính của tỉnh; là cầu nối trực tiếp giữa cấp uỷ, chính quyền cấp trên với
nhân dân địa phương; là nơi nắm bắt và giải quyết mọi tâm tư, nguyện vọng
chính đáng của quần chúng nhân dân theo thẩm quyền và phản ánh, đề đạt lên
cấp trên, giúp cấp trên đề ra những chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo
đúng đắn; là nơi trực tiếp cụ thể hoá đường lối, chủ trương, chính sách của
Đảng, Nhà nước và nghị quyết, chỉ thị của cấp trên, khai thác mọi tiềm năng
của địa phương vào thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ địa phương, đất
nước; là nơi nhân dân địa phương thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn
hoá, xã hội để tạo ra của cải vật chất, nâng cao đời sống, góp phần thực hiện
thắng lợi mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn
minh”. Xã, phường, thị trấn tỉnh Cà Mau là một trong những thành phần quan
trọng của thế trận khu vực phòng thủ huyện, thị xã, thành phố; là nơi tích luỹ
tiềm lực QP, AN, động viên, tổ chức toàn dân tham gia xây dựng thế trận
QPTD và ANND; là nơi tổ chức toàn dân đấu tranh chống “DBHB”, BLLĐ
của các thế lực thù địch góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã
hội ở địa phương; là nơi trực tiếp xây dựng lực lượng dân quân và quản lý, xây
dựng lực lượng DBĐV góp phần quan trọng xây dựng quân đội và chuẩn bị lực
lượng, thế trận cho chống chiến tranh xâm lược, bảo vệ vững chắc địa phương
và Tổ quốc Việt Nam XHCN. Tóm lại, xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau có
vai trò hết sức quan trọng, là nơi trực tiếp tổ chức triển khai thực hiện mọi
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong
thực tiễn; là cầu nối liền giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, nắm bắt tâm tư,
nguyện vọng chính đáng 17
16.
20. của nhân dân; nơi kiểm nghiệm tính đúng đắn của đường lối, chính
sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; đóng góp những kinh nghiệm qúy báu
giúp cho Đảng sửa đổi, bổ sung và đề ra đường lối, chủ trương, chính sách phù
hợp với thực tiễn. Nắm và xác định được vai trò, đặc điểm của cơ sở nêu trên là
vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng, nhằm phát triển kinh tế - xã hội ở địa
phương ổn định, bền vững, có bước đi thích hợp. Đồng thời cũng góp phần
phát triển đô thị ở tỉnh Cà Mau nhanh hơn; nâng cao đời sống vật chất và tinh
thần của nhân dân, đảm bảo vệ sinh môi trường, ổn định an ninh chính trị, trật
tự an toàn xã hội. 18
17.
21. * Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau - Quan niệm đội
ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn Quan niệm cán bộ: Từ khi Đảng ra đời lãnh
đạo sự nghiệp cách mạng, từ “Cán bộ” mới được sử dụng để chỉ những người
có trọng trách trong tuyên truyền, tổ chức, tập hợp quần chúng, sẵn sàng chịu
đựng gian khổ, hy sinh; một lòng, một dạ đấu tranh vì độc lập dân tộc và
CNXH. Ngày nay, trong hệ thống tổ chức đảng và các đoàn thể chính trị, cán
bộ là những người được bầu vào cơ quan lãnh đạo các cấp và những người
được bổ nhiệm làm công tác chuyên môn; trong hệ thống chính quyền, cán bộ
là những người làm việc trong các cơ quan Nhà nước có chức vụ lãnh đạo,
quản lý thuộc các ngành, các lĩnh vực khác nhau. Cán bộ là công dân Việt
Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ
trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã
hội ở Trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là cấp
tỉnh), ở quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là cấp huyện),
trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước [90, tr.7]. Như vậy quan
niệm cán bộ cần được hiểu là: những người có chức vụ lãnh đạo, quản lý, chỉ
huy được bầu, được bổ nhiệm hoặc có chuyên môn nghiệp vụ, hoạt động trong
các ngành, các lĩnh vực khác nhau, giữ trọng trách trong một tổ chức, cơ quan,
đơn vị; có tác động, ảnh hưởng quan trọng đến sự phát triển của tổ chức, cơ
quan, đơn vị đó. Cán bộ xã, phường, thị trấn là công dân Việt Nam, được bầu
cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong thường trực hội đồng nhân dân, ủy ban
nhân dân, bí thư, phó bí thư đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội
[90, tr.9-10]. Theo quy định tại Điều 4, khoản 3 của Luật cán bộ, công chức
năm 2008, cán bộ xã, phường, thị trấn có các chức danh sau đây [90, tr.28-29]:
19
18.
22. 1. Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy; 2. Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng
nhân dân; 3. Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân; 4. Chủ tịch Ủy ban Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam; 5. Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; 6.
Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam; 7. Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam;
8. Chủ tịch Hội Cựu Chiến binh Việt Nam; 9. Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân
sự; 10. Trưởng công an. Đội ngũ cán bộ là tập hợp những người cán bộ thành
một lực lượng có số lượng, cơ cấu, chất lượng (nghề nghiệp, trình độ, tuổi đời,
thâm niên công tác, giới tính...) đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ chính trị, chức
năng của một tổ chức, một lĩnh vực hoạt động. Từ những vấn đề trên có thể
quan niệm: Đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau là những cán bộ
của Đảng và Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị xã hội và
lực lượng vũ trang, giữ vai trò lãnh đạo, quản lý, tổ chức thực hiện các nhiệm
vụ chính trị, kinh tế, văn hoá xã hội ở cơ sở, là những cán bộ nòng cốt của
Đảng, Nhà nước, các đoàn thể chính trị xã hội và lực lượng vũ trang ở địa
phương. - Vai trò đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau: Đảng ta
khẳng định: “Vấn đề cán bộ là vấn đề rất quan trọng trong công tác tổ chức của
Đảng, bởi vì cán bộ là người có nhiệm vụ đem đường lối, chính sách, chủ
trương của Đảng tuyên truyền, giáo dục quần chúng và tổ chức quần chúng
thực hiện”[38, tr.160] và Đảng ta xác định phải: “có một đội ngũ cán bộ đủ
phẩm chất và năng lực xây dựng đường lối chính trị đúng đắn và tổ chức thực
hiện thắng lợi đường lối, đó là vấn đề cốt tử của lãnh đạo, là 20
19.
23. sinh mệnh của Đảng cầm quyền” [45, tr.127]. Bước vào thời kỳ đẩy
mạnh CNH, HĐH đất nước, Đảng ta càng nhấn mạnh đến vai trò của cán bộ.
Nghị quyết Trung ương ba (khóa VIII) xác định: “Cán bộ là nhân tố quyết định
sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và
chế độ, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng” [45, tr.166]. Xác định
được tầm quan trọng đó, trong mỗi giai đoạn cách mạng, qua mỗi lần Đại hội
và Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Cà Mau đều có chủ trương, nghị
quyết xây dựng đội ngũ cán bộ phù hợp với tình hình và nhiệm vụ mới. Đồng
thời luôn quan tâm lãnh đạo xây dựng cho được đội ngũ cán bộ một cách đồng
bộ, đáp ứng yêu cầu của từng giai đoạn cách mạng. Trong đó, đặc biệt chú
trọng xây dựng đội ngũ cán bộ cốt cán, trước hết là ở cấp chiến lược và cấp cơ
sở. Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, trước yêu cầu phát triển của tỉnh, vai
trò của đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn của tỉnh Cà Mau trở nên rất quan
trọng, biểu hiện như sau: Một là, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn giữ vai trò
quyết định trong việc triển khai tổ chức thực hiện mọi chủ trương, chính sách
của Đảng, pháp luật của Nhà nước ở cơ sở. Là những người giữ vai trò “trung
tâm”, “trụ cột” tại cơ sở, họ không những có trách nhiệm nắm vững đường lối,
chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và đem chủ trương,
chính sách tuyên truyền, phổ biến, tổ chức cho quần chúng thực hiện mà còn
phải có khả năng nắm bắt, am hiểu đặc điểm tình hình của cơ sở để đề ra
những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể hóa đường lối, chủ trương, chính sách đó cho
phù hợp với điều kiện, đặc điểm từng cơ sở đi vào cuộc sống và tổ chức thực
hiện đạt hiệu quả cao. Các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước được
nhân dân nắm bắt, nhận thức mới chỉ là khởi đầu, để kiểm nghiệm được tính
đúng đắn của chủ trương, đường lối đó thì điều kiện đủ là phải tổ chức thực
hiện trong thực tiễn. 21
20.
24. Muốn làm được điều đó không có ai khác là cán bộ xã, bởi cán bộ xã
là người tiếp xúc nhiều nhất, hiễu rõ nhất, giải quyết nhiều việc nhất của nhân
dân. Như vậy, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn có vai trò đảm bảo cho các
chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước thực hiện một cách nghiêm túc,
thông qua việc xử lý, đấu tranh ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật kịp
thời, hiệu quả … góp phần ổn định tình hình an ninh, chính trị, trật tự an toàn
xã hội tại từng địa bàn ấp, khóm, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ đề ra. Hai
là, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn là những người trực tiếp, gắn bó với
nhân dân, triển khai, hướng dẫn và vận động nhân dân thực hiện đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước. Đường lối, chủ trương,
chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước có đi vào đời sống xã hội và trở
thành hiện thực trên địa bàn tỉnh Cà Mau hay không là tuỳ thuộc vào sự vận
động, tuyên truyền nhân dân thực hiện của đội ngũ cán bộ cơ sở trong tỉnh,
nhất là đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn. Vì vậy, xây dựng đội ngũ cán bộ xã
ở tỉnh Cà Mau là một mắt xích góp phần thúc đẩy quá trình CNH, HĐH nông
nghiệp - nông thôn của tỉnh Cà Mau. Để thực hiện tốt vai trò này đòi hỏi đội
ngũ cán bộ xã phải có khả năng tổ chức, bố trí, sử dụng, tập hợp và lôi cuốn
mọi người vào hoạt động, phải có khả năng kiểm tra, đánh giá hoạt động của
mình và khả năng tổng kết, sơ kết việc tổ chức thực hiện các chủ trương, chính
sách của Đảng và Nhà nước. Ba là, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn giữ vai
trò quyết định trong việc xây dựng và thúc đẩy phong trào cách mạng của quần
chúng ở cơ sở; là cầu nối quan trọng giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Là
những người trực tiếp, gắn bó với nhân dân, có mối quan hệ chặt chẽ với nhân
dân. Họ là người thường xuyên, trực tiếp triển khai, hướng dẫn và vận động
nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật
Nhà nước. Trong quá trình đó, họ đã tạo ra “cầu nối” giữa Đảng, Nhà 22
21.
25. nước với nhân dân và ý Đảng lòng dân tạo thành một khối thống
nhất, làm cho Đảng và Nhà nước ăn sâu bám rễ trong quần chúng, tạo nên mối
quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân, trực tiếp củng cố niềm tin của nhân
dân đối với Đảng, với Nhà nước và chế độ. Bên cạnh đó, qua phong trào cách
mạng của quần chúng, giúp cho cán bộ cơ sở rút kinh nghiệm, tổng kết thực
tiễn góp phần vào xây dựng và hoàn thiện đường lối, chủ trương, chính sách
của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Như vậy, đường lối, chủ trương, chính sách
của Đảng, pháp luật của Nhà nước có đi vào đời sống xã hội và trở thành hiện
thực trên địa bàn tỉnh Cà Mau hay không là tùy thuộc vào sự vận động, tuyên
truyền nhân dân thực hiện của đội ngũ cán bộ cơ sở trong tỉnh, nhất là đội ngũ
cán bộ xã, phường, thị trấn. Bốn là, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn có vai
trò quan trọng trong việc xây dựng, củng cố tổ chức, bộ máy của HTCT ở cơ
sở địa phương. Thực tiễn chứng minh, có lúc, có nơi HTCT ở cơ sở mạnh hay
yếu và phong trào cách mạng của quần chúng có phát triển hay không đều gắn
với vai trò của đội ngũ cán bộ ở cơ sở. Về tổ chức bộ máy, họ là trụ cột, là
trung tâm đoàn kết nội bộ, là lực lượng huy tụ lực lượng tổ chức, sắp xếp, kiện
toàn các tổ chức trong HTCT ở cơ sở. Mặc khác, cán bộ cơ sở ở Cà Mau có vai
trò quyết định đến năng lực và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; năng lực
quản lý, điều hành của bộ máy chính quyền và mọi hoạt động của đoàn thể
quần chúng của cơ sở. Xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở Cà Mau
là nhằm xây dựng, củng cố, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng; điều hành,
hoạt động của Nhà nước, đoàn thể quần chúng ở cơ sở và phát huy mạnh mẽ
quyền làm chủ của nhân dân, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội. Năm
là, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn là người nắm bắt kịp thời, phản ảnh đầy
đủ các tâm tư, nguyện vọng của nhân dân để Đảng, Nhà nước 23
22.
26. có cơ sở khoa học sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các chủ trương,
chính sách có tính khả thi, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước.
Các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước khi ban hành muốn đảm
bảo tính khả thi phải xuất phát từ thực tiễn cuộc sống. Muốn vậy, đòi hỏi đội
ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn phải nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của
nhân dân, để mọi chủ trương, chính sách khi ban hành đều vì lợi ích của nhân
dân, dựa trên ý kiến của nhân dân, qua đó sẽ phát huy được tính tích cực, chủ
động của mỗi con người, làm cho mọi tiềm năng sáng tạo được phát triển, mọi
người dân đều được tham gia vào các quá trình chính trị, xã hội, các vấn đề nãy
sinh được phát hiện kịp thời, các khó khăn sớm được tháo gỡ, tạo sự phát triển
mạnh mẽ của đất nước. Thực tiễn cách mạng của đất nước đã khẳng định,
chính từ vai trò của cán bộ xã, phường, thị trấn trong việc nắm bắt tâm tư,
nguyện vọng của nhân, nên Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương,
chính sách đúng, được nhân dân đồng tình ủng hộ. Sáu là, đội ngũ cán bộ xã,
phường, thị trấn là một trong những nguồn bổ sung vào đội ngũ cán bộ các cấp
của tỉnh. Trong thực tế, một số cán bộ chưa được rèn luyện từ thực tiễn ở cơ
sở, nên khi được phân công đảm nhận các vị trí lãnh đạo ở cấp cao hơn thường
không thích ứng với nhiệm vụ và sẽ gặp nhiều khó khăn. Ngược lại, cán bộ
được thông qua công tác ở cơ sở, thì khi phát triển đảm nhiệm với vị trí cao
hơn, thì sẽ vững vàng, có bản lĩnh trong quyết đoán, xử lý công việc, thích ứng
nhanh với nhiệm vụ mới, đúng như V.I. Lênin khẳng định: “Cần đề bạt một
cách có hệ thống những người đã được thử thách qua thực tiễn” [85, tr.178].
Thực tiễn nước ta, khi đề cập đến vấn đề này, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng
định: “Cán bộ công chức cơ sở không những là cái khâu liên hệ mà còn là cái
kho dồi dào cho Đảng lấy thêm lực lượng mới. Nếu đội ngũ này phát triển và
củng cố thì Đảng sẽ phát triển và củng cố, bằng không Đảng sẽ khô héo” [77,
tr.273]. 24
23.
27. - Đặc điểm đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau Đội
ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc thực
hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Chính vì vậy, việc xác
định rõ đặc điểm đội ngũ cán bộ này là vấn đề cần thiết để có chủ trương, chính
sách phù hợp với tình hình thực tế ở địa phương. Một là, đội ngũ cán bộ xã,
phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau phần lớn trưởng thành sau ngày miền Nam
hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, gắn liền với công cuộc đổi mới. Đại
bộ phận là người dân tại địa phương được đào tạo, bồi dưỡng một cách cơ bản
và có tư duy, nhạy bén, năng động, sáng tạo trong lãnh đạo, điều hành, quản lý,
tiếp cận trình độ khoa học - kỹ thuật và những vấn đề mới rất nhanh. Đồng
thời, họ được kế thừa truyền thống cách mạng của cha ông và được sự giúp đỡ,
hướng dẫn của thế hệ cán bộ đi trước, nên trưởng thành nhanh chóng, trở thành
nguồn bổ sung cán bộ lãnh đạo cao hơn ở cơ sở hoặc cho huyện, thành phố và
cho tỉnh Cà Mau. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ này đại bộ phận là người dân tại
địa phương, gắn liền với điều kiện sản xuất, kinh doanh ở gia đình, địa phương
(người sở tại có 996/1.107 người, bằng 90%). Mặc khác, đội ngũ cán bộ này ở
tỉnh Cà Mau chủ yếu là đương chức, phần đông là cán bộ chuyên trách, ít kiêm
nhiệm; chức danh kiêm nhiệm chủ yếu là chủ tịch hội đồng nhân dân (bí thư
hoặc phó bí thư thường trực đảng ủy xã). Điều này rất thuận lợi cho việc chỉ
đạo chuyên sâu từng lĩnh vực công tác được phân công. Hai là, đội ngũ cán bộ
xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau đa số xuất thân từ nông dân hoặc có nguồn
gốc từ nông dân và qua đảm nhiệm cương vị lãnh đạo, quản lý ấp, khóm, nên
có kinh nghiệm thực tiễn. Đại bộ phận cán bộ xã, phường, thị trấn đã kinh qua
các cương vị trưởng ấp, khóm, bí thư chi bộ ấp, khóm, nên họ là những nắm
vững địa bàn; qua thực tiễn công tác đã từng bước tích lũy kinh nghiệm trong
lãnh đạo, quản lý và giải quyết các mối quan 25
24.
28. hệ. Những kinh nghiệm mà họ có được là do từ hoạt động thực tiễn;
từ sự kế thừa, phát triển về tư duy cụ thể, tư duy thực hành, sự năng động, tự
chủ trong công việc. Sự năng động, tự chủ của người cán bộ xã, phường, thị
trấn ở Cà Mau được thể hiện qua việc dám nghĩ, dám làm, sáng tạo trong công
tác, phóng khoáng trong sinh hoạt. Song, do được trưởng thành trên cơ sở kinh
nghiệm, nên sự năng động, tự chủ này một mặt phát huy được khả năng sáng
tạo, nhưng mặt khác lại dễ rơi vào sự tự do, tuỳ tiện. Như vậy, để đạt được hiệu
quả cao, khắc phục cho được sự tự do, tuỳ tiện, chủ nghĩa kinh nghiệm, thì đội
ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn cần được nâng cao trình độ về mọi mặt cả về lý
luận và chuyên môn nghiệp vụ. Đây cũng là nét đặc thù của đội ngũ cán bộ xã
ở Cà Mau. Ba là, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn, đại bộ phận là cấp uỷ
viên cơ sở (có 750/1.107=67%); tham gia đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp
chiếm tỷ lệ khá cao, (782/1.107=70%). Tuy nhiên về cơ cấu đội ngũ còn thiếu
đồng bộ. Có thể nói về chất lượng chính trị, đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn
tham gia nhiều tổ chức trong HTCT ở cơ sở và cấp trên, nên họ là lực lượng
nắm vững đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước
và vận dụng phù hợp vào điều kiện cụ thể từng cơ sở, góp phần phát triển kinh
tế - xã hội của huyện, thành phố và tỉnh Cà Mau khá nhanh (năm 2013 nền
kinh tế của tỉnh tăng 12,35%). Về cơ cấu đội ngũ, mặc dù Tỉnh ủy rất quan tâm
đến quy hoạch, đào tạo đội ngũ cán bộ trẻ, nữ. Nhưng tỷ lệ nữ đạt rất thấp (nữ
168/1.107, chiếm 15%), [Phụ lục 04]. Tỷ lệ nữ tham gia làm công tác đảng,
quản lý nhà nước còn thấp (toàn tỉnh có 4 đồng chí là Phó Chủ tịch UBND
phường, xã). Về cơ cấu độ tuổi được các cấp uỷ đảng quan tâm, qua mỗi nhiệm
kỳ Đại hội Đảng và bầu cử Hội đồng nhân dân, uỷ ban nhân dân, các đoàn thể
quần chúng đều có định hướng về 26
25.
29. cơ cấu độ tuổi mang tính kế thừa liên tục. Tuy nhiên, lực lượng cán
bộ trẻ đến nay vẫn còn thấp, dưới 30 tuổi chỉ chiếm 8,03 % (chủ yếu là lực
lượng Đoàn thanh niên và Hội Liên hiệp phụ nữ) [100, tr. 5]. Bốn là, trình độ
của đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở Cà Mau mặc dù có được nâng lên
một bước, nhưng chưa đều và thiếu vững chắc. Đại bộ phận cán bộ xã, phường,
thị trấn trên địa bàn tỉnh Cà Mau được rèn luyện, trưởng thành từ thực tiễn địa
phương; về trình độ học vấn còn có một bộ phận chưa được đào tạo, bồi dưỡng
một cách cơ bản, toàn diện; về chuyên môn nghiệp vụ chưa qua đào tạo, bồi
dưỡng chiếm tỷ lệ khá cao 65,60 %; tỷ lệ được đào tạo quản lý hành chính và
tin học, ngoại ngữ rất thấp (trình độ quản lý hành chính đạt 15,51 % và tin học,
ngoại ngữ đạt 19,09 %). Từ đó, ảnh hưởng nhiều đến việc điều hành, quản lý
thực hiện nhiệm vụ chính trị ở cơ sở. Đặc biệt đến nay còn 158 cán bộ có trình
độ văn hóa phổ thông từ tiểu học đến trung học cơ sở [Phụ lục 04]. Năm là, về
văn hóa, lề lối làm việc, phương pháp tác phong công tác của đội ngũ cán bộ
xã, phường, thị trấn tỉnh Cà Mau còn có đặc điểm riêng. Cà Mau là tỉnh mang
nhiều nét đặc thù khá rõ so với các tỉnh, thành khác trong khu vực. Một trong
những nét tiêu biểu chính là vị trí tự nhiên của một bán đảo với hệ thống sông
ngòi chằng chịt, là nơi hội tụ của hầu hết các lưu dân của các tỉnh, thành trong
cả nước cùng cộng cư sinh sống. Chính những đặc điểm này, đã hình thành nên
một Cà Mau thích ứng với điều kiện địa lý tự nhiên. Tiêu biểu nhất là các sinh
hoạt của cộng đồng dân cư vùng ven biển. Sông ngòi, kinh rạch ở Cà Mau
đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của người dân bản xứ. Nó gắn liền với
mọi sinh hoạt, cung cách ứng xử, hình thành nên các tục lệ, tín ngưỡng mang
đậm tính sông nước và hình thành nên nét văn hoá đặc trưng. Mặt khác, còn do
điều kiện tự nhiên, xã hội chi phối; địa bàn phạm vi các xã rộng lớn, kênh rạch
chằng chịt, làm cho việc đi lại khó khăn, nhất là 27
26.
30. đối với những cán bộ công tác ở các xã vùng sâu, vùng xa. Thêm vào
đó, một bộ phận cán bộ vẫn còn thói quen thụ động, ỷ lại, cho rằng không cần
phải học vẫn có thể làm được việc vì đã có kinh nghiệm thực tiễn; không cần
học hành nhiều mà vẫn có ăn, có mặc vì được sự ưu đãi của tự nhiên “rừng
vàng, biển bạc”… Từ những đặc điểm trên, đòi hỏi quá trình xây dựng đội ngũ
cần nắm vững những ưu điểm, thuận lợi, đồng thời cả những hạn chế, bấp cập
của đội ngũ cán bộ xã trên địa bàn tỉnh Cà Mau, để có chủ trương, giải pháp
đúng trong công tác xây dựng đội ngũ đáp ứng yêu cầu hiện nay. 1.1.2. Một số
vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau *
Quan niệm về xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn ở tỉnh Cà Mau Thuật ngữ xây dựng theo cuốn từ điển Tiếng Việt là: “làm nên, gây dựng nên;
- Xem thêm -
.DOCX 
32 
427 
103 
