LỜI NÓI ĐẦU
1. Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi.
ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam míi ra ®êi ®Çu n¨m
2000. ThuËt ng÷ “ThÞ trêng chøng kho¸n” cßn kh¸ míi mÎ
®èi víi c«ng chóng ViÖt Nam. Trong khi ®ã ë nhiÒu níc trªn
thÕ giíi, thÞ trêng chøng kho¸n ®· ph¸t triÓn rÊt s«i ®éng.
§Çu t vµo thÞ trêng chøng kho¸n ®· trë nªn quan träng ®èi
víi mäi ngêi.
§Ó tham gia vµo thÞ trêng chøng kho¸n, mäi ngêi ®Òu
ph¶i cã c¸c kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ thÞ trêng chøng kho¸n.
ThÞ trêng chøng kho¸n chØ cã thÓ ph¸t triÓn ®îc nÕu cã sù
tham gia ngµy cµng ®«ng cña nh÷ng ngêi cã ®Çy ®ñ kiÕn
thøc vÒ thÞ trêng chøng kho¸n. Do ®ã, kiÕn thøc cña mäi
ngêi d©n vÒ thÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt Nam cÇn ®îc
n©ng cao. ThÞ trêng chøng kho¸n cã sù hÊp dÉn vèn cã cña
nã. Nã kh«ng chØ quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ cña mét níc
mµ nã cßn quan träng ®èi víi mçi ngêi bëi v× kh¶ n¨ng ®Çu
t sinh lîi cña nã. V× vËy, mçi ngêi tuú theo ®iÒu kiÖn, kh¶
n¨ng cña m×nh mµ cÇn ph¶i tiÕp cËn thËt nhanh ®Ó tham
gia ®Çu t cã hiÖu qu¶ vµo thÞ trêng chøng kho¸n. ChÝnh c¸c
ho¹t ®éng ®ã sÏ gãp phÇn ®a thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt
Nam ph¸t triÓn.
2. Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi.
Do qui m« cña bµi viÕt vµ thêi gian lµm bµi bÞ h¹n chÕ,
cho nªn bµi viÕt nµy chØ tËp trung ®Ò cËp vµo nh÷ng néi
dung c¬ b¶n nhÊt cña thÞ trêng chøng kho¸n. KiÕn thøc vÒ
thÞ trêng chøng kho¸n rÊt lín nhng nh÷ng kiÕn thøc trong
bµi viÕt nµy còng t¬ng ®èi ®ñ ®Ó hiÓu vÒ thÞ trêng chøng
kho¸n.
VÒ phÇn nãi vÒ thùc tr¹ng vµ mét sè gi¶i ph¸p cho thÞ
trêng chøng kho¸n ViÖt Nam, còng do ®ã cã nhiÒu h¹n chÕ.
1
V× vËy, bµi viÕt nµy còng chØ tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò
c¬ b¶n nhÊt, quan träng nhÊt ®èi víi thÞ trêng chøng kho¸n
ViÖt Nam.
3. KÕt cÊu cña ®Ò tµi.
§Ò tµi bao gåm c¸c néi dung sau:
- Lêi më ®Çu
- Ch¬ng I. C¬ së lý luËn vÒ thÞ trêng chøng kho¸n
- Ch¬ng II. Thùc tr¹ng thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
hiÖn nay
- Ch¬ng III. Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ trêng
chøng kho¸n ViÖt Nam.
- Lêi kÕt luËn.
2
Ch¬ng I. C¬ së lý luËn vÒ thÞ trêng chøng kho¸n.
I. ThÞ trêng chøng kho¸n.
1. Kh¸i niÖm.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ thÞ trêng cã tæ chøc, lµ n¬i
mµ c¸c chøng kho¸n ®îc mua b¸n theo c¸c qui t¾c ®· ®îc
Ên ®Þnh.
2. Ph©n lo¹i.
a. C¨n cø theo tÝnh chÊt ph¸p lý cã thÞ trêng chøng
kho¸n chÝnh thøc vµ thÞ trêng chøng kho¸n phi chÝnh thøc.
ThÞ trêng chøng kho¸n chÝnh thøc hay cßn gäi lµ Së giao
dÞch chøng kho¸n lµ n¬i mua b¸n lo¹i chøng kho¸n ®îc niªm
yÕt cã ®Þa ®iÓm vµ thêi biÓu mua b¸n râ rÖt, gi¸ c¶ ®îc
x¸c ®Þnh theo h×nh thøc ®Êu gi¸ hoÆc ®Êu lÖnh.
ThÞ trêng chøng kho¸n phi chÝnh thøc hay cßn gäi lµ thÞ
trêng OTC lµ n¬i mua b¸n chøng kho¸n bªn ngoµi Së giao
dÞch, kh«ng cã ngµy giê nghØ hay thñ tôc quyÕt ®Þnh mµ
do tho¶ thuËn gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n.
b. C¨n cø vµo qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn chøng kho¸n cã
thÞ trêng ph¸t hµnh vµ thÞ trêng giao dÞch.
ThÞ trêng ph¸t hµnh hay cßn gäi lµ thÞ trêng s¬ cÊp lµ
n¬i c¸c chøng kho¸n ®îc ph¸t hµnh lÇn ®Çu bëi c¸c nhµ
ph¸t hµnh ®îc b¸n cho c¸c nhµ ®Çu t.
c. C¨n cø vµo ph¬ng thøc giao dÞch cã thÞ trêng giao
ngay vµ thÞ trêng t¬ng lai.
ThÞ trêng giao ngay lµ thÞ trêng mua b¸n chøng kho¸n
theo gi¸ cña ngµy giao dÞch nhng viÖc thanh to¸n vµ chuyÓn
giao chøng kho¸n sÏ diÔn ra tiÕp theo sau ®ã vµi ngµy theo
qui ®Þnh.
3
ThÞ trêng t¬ng lai lµ thÞ trêng mua b¸n chøng kho¸n
theo mét lo¹t hîp ®ång ®Þnh s½n, gi¸ c¶ ®îc tho¶ thuËn
trong ngµy giao dÞch nhng viÖc thanh to¸n vµ chuyÓn giao
chøng kho¸n sÏ diÔn ra trong mét ngµy kú h¹n nhÊt ®Þnh
trong t¬ng lai.
d. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm hµng ho¸ trªn thÞ trêng chøng
kho¸n cã thÞ trêng tr¸i phiÕu, thÞ trêng cæ phiÕu vµ thÞ trêng ph¸t sinh.
* ThÞ trêng tr¸i phiÕu lµ n¬i mua b¸n c¸c tr¸i phiÕu.
* ThÞ trêng cæ phiÕu lµ n¬i mua b¸n c¸c cæ phiÕu.
* ThÞ trêng ph¸t sinh lµ n¬i mua b¸n c¸c c«ng cô cã
nguån gèc chøng kho¸n.
3. Vai trß cña thÞ trêng chøng kho¸n.
a. §èi víi chÝnh phñ.
ThÞ trêng chøng kho¸n cung cÊp c¸c ph¬ng tiÖn ®Ó huy
®éng vèn vµ sö dông c¸c nguån vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶
cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. ChÝnh phñ huy ®éng vèn b»ng
viÖc b¸n tr¸i phiÕu vµ dïng sè tiÒn ®ã ®Ó ®Çu t vµo c¸c dù
¸n cÇn thiÕt cña m×nh.
ThÞ trêng chøng kho¸n cßn gãp phÇn thùc hiÖn qu¸
tr×nh cæ phÇn ho¸. ChÝnh thÞ trêng chøng kho¸n cã thùc
míi cã thÓ tuyªn truyÒn sù cÇn thiÕt cña thÞ trêng chøng
kho¸n mét c¸ch tèt nhÊt. Tõ ®ã khuyÕn khÝch viÖc cæ phÇn
ho¸ nhanh lªn c¸c doanh nghiÖp quèc doanh.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i ®Ó thùc hiÖn c¸c chÝnh
s¸ch tiÒn tÖ. L·i suÊt thÞ trêng cã thÓ t¨ng lªn hoÆc gi¶m
xuèng do viÖc chÝnh phñ mua hoÆc b¸n tr¸i phiÕu.
Ngoµi ra thÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i thu hót c¸c nguån
vèn ®Çu t gi¸n tiÕp tõ níc ngoµi qua viÖc níc ngoµi mua
chøng kho¸n.
4
b. §èi víi c¸c doanh nghiÖp.
ThÞ trêng chøng kho¸n gióp c¸c c«ng ty tho¸t khái c¸c
kho¶n vay kh cã chi phÝ tiÒn vay cao ë c¸c ng©n hµng. C¸c
doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu.
HoÆc chÝnh thÞ ttêng chøng kho¸n t¹o ra tÝnh thanh kho¶n
®Ó cho c«ng ty cã thÓ b¸n chøng kho¸n bÊt kú lóc nµo ®Ó
cã tiÒn. Nh vËy, thÞ trêng chøng kho¸n gióp c¸c doanh
nghiÖp ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn vµ ®Çu t.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ cña
doanh nghiÖp vµ cña c¶ nÒn kinh tÕ mét c¸ch tæng hîp vµ
chÝnh x¸c (kÓ c¶ gi¸ trÞ h÷u h×nh vµ v« h×nh) th«ng qua
chØ sè gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ trêng. Tõ ®ã t¹o ra mét m«i
trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö
dông vèn, kÝch thÝch ¸p dông c«ng nghÖ míi, c¶i tiÕn s¶n
phÈm.
ThÞ trêng chøng kho¸n cßn lµ n¬i gióp c¸c tËp ®oµn ra
m¾t c«ng chóng. ThÞ trêng chøng kho¸n chÝnh lµ n¬i qu¶ng
c¸o Ýt chi phÝ vÒ b¶n th©n doanh nghiÖp.
c. §èi víi nhµ ®Çu t.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i mµ c¸c nhµ ®Çu t cã thÓ
dÔ dµng t×m kiÕm c¸c c¬ héi ®Çu t ®Ó ®a d¹ng ho¸ ®Çu
t, gi¶m thiÓu rñi ro trong ®Çu t.
4. Nhîc ®iÓm cña thÞ trêng chøng kho¸n.
a. YÕu tè ®Çu c¬.
§Çu c¬ lµ yÕu tè cã tÝnh to¸n cña ngêi chÊp nhËn rñi ro.
Hä cã thÓ mua cæ phiÕu ngay víi hy väng gi¸ cæ phiÕu sÏ
t¨ng trong t¬ng lai vµ thu håi ®îc lîi nhuËn trong tõng th¬ng
vô. YÕu tè nµy g©y ¶nh hëng lan truyÒn lµm cho gi¸ cæ
phiÕu cã thÓ t¨ng gi¶ t¹o. Tuy nhiªn thÞ trêng kh«ng cÊm
yÕu tè nµy.
b. Mua b¸n néi gi¸n.
5
Mua b¸n néi gi¸n lµ viÖc mét c¸ nh©n nµo ®ã lîi dông vÞ
trÝ c«ng viÖc cña m×nh, n¾m ®îc nh÷ng th«ng tin néi bé
cña ®¬n vÞ ph¸t hµnh ®Ó mua hoÆc b¸n cæ phiÕu cña
®¬n vÞ ®ã mét c¸ch kh«ng b×nh thêng nh»m thu lîi cho
m×nh vµ lµm ¶nh hëng tíi gi¸ cña cæ phiÕu trªn thÞ trêng.
§©y lµ hµnh vi phi ®¹o ®øc th¬ng m¹i vµ bÞ cÊm ë c¸c níc.
c. Phao tin ®ån kh«ng chÝnh x¸c hay th«ng tin lÖch l¹c.
§©y lµ viÖc ®a ra c¸c th«ng tin sai sù thËt vÒ t×nh
h×nh tµi chÝnh, t×nh h×nh néi bé cña c«ng ty hay vÒ m«i
trêng kinh doanh cña c«ng ty nh»m t¨ng hay gi¶m gi¸ cæ
phiÕu ®Ó thu lîi nhuËn cho c¸ nh©n.
d. Mua b¸n cæ phiÕu ngÇm.
Mua b¸n cæ phiÕu ngÇm lµ viÖc mua b¸n kh«ng qua thÞ
trêng chøng kho¸n. §iÒu nµy cã thÓ g©y ¸p lùc cho c¸c nhµ
®Çu t kh¸c ®a tíi viÖc khèng chÕ hay thay thÕ l·nh ®¹o.
ViÖc phao tin ®ån kh«ng chÝnh x¸c vµ mua b¸n cæ
phiÕu ngÇm ®Òu bÞ cÊm ë c¸c níc.
5. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n.
a. Nguyªn t¾c trung gian.
Trªn thÞ trêng chøng kho¸n, c¸c giao dÞch thêng ®îc
thùc hiÖn th«ng qua tæ chøc trung gian vµ m«i giíi lµ c¸c
c«ng ty chøng kho¸n. Trªn thÞ trêng s¬ cÊp, c¸c nhµ ®Çu t
thêng kh«ng mua trùc tiÕp cña nhµ ph¸t hµnh mµ mua tõ
c¸c nhµ b¶o l·nh ph¸t hµnh. Trªn thÞ trêng thø cÊp, th«ng
qua nghiÖp vô m«i giíi kinh doanh c¸c c«ng ty chøng kho¸n
mua chøng kho¸n gióp c¸c nhµ ®Çu t, hoÆc mua chøng
kho¸n cña nhµ ®Çu t nµy ®Ó mua vµ b¸n cho c¸c nhµ ®Çu
t kh¸c.
6
Nguyªn t¾c nµy nh»m ®¶m b¶o c¸c lo¹i chøng kho¸n
®îc giao dÞch lµ chøng kho¸n thùc vµ gióp thÞ trêng ho¹t
®éng lµnh m¹nh, b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c nhµ ®Çu t.
b. Nguyªn t¾c ®Þnh gi¸.
ViÖc ®Þnh gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ trêng phô thuéc
hoµn toµn vµo c¸c nhµ trung gian m«i giíi. Mçi nhµ trung gian
m«i giíi ®Þnh gi¸ mçi lo¹i chøng kho¸n t¹i mét thêi ®iÓm tuú
theo sù xÐt ®o¸n vµ tïy vµo sè cung cÇu chøng kho¸n cã
trªn thÞ trêng. ViÖc ®Þnh gi¸ chøng kho¸n ®îc thùc hiÖn
th«ng qua cuéc th¬ng lîng gi÷a nh÷ng ngêi trung gian m«i
giíi cÇn mua vµ cÇn b¸n. Gi¸ c¶ ®îc x¸c ®Þnh khi hai bªn ®·
thèng nhÊt. TÊt c¶ c¸c thµnh viªn cã liªn quan trªn thÞ trêng
kh«ng ai cã thÓ can thiÖp vµo sù t¸c ®éng qua l¹i cña sè
cung cÇu chøng kho¸n trªn thÞ trêng vµ còng kh«ng ai cã
quyÒn ®Þnh gi¸ chøng kho¸n mét c¸ch ®éc ®o¸n. V× thÕ
thÞ trêng chøng kho¸n ®îc coi lµ thÞ trêng tù do nhÊt trong
c¸c thÞ trêng.
c. Nguyªn t¾c c«ng khai ho¸.
TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ trêng chøng kho¸n ®Òu
®îc c«ng khai ho¸ vÒ c¸c lo¹i chøng kho¸n ®îc ®a ra mua
b¸n trªn thÞ trêng, còng nh t×nh h×nh tµi chÝnh vÒ kÕt qu¶
kinh doanh cña c«ng ty ph¸t hµnh vµ sè lîng chøng kho¸n vµ
gi¸ c¶ tõng lo¹i ®Òu ®îc c«ng khai trªn thÞ trêng vµ trong
c¸c b¸o c¸o. Khi kÕt thóc mét cuéc giao dÞch sè lîng chøng
kho¸n ®îc mua b¸n, gi¸ c¶ tõng lo¹i ®Òu ®îc lËp tøc th«ng
b¸n ngay. Nguyªn t¾c nµy nh»m ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi mua vµ ngêi b¸n chøng kho¸n kh«ng bÞ hí trong mua b¸n
chøng kho¸n vµ ngêi mua chøng kho¸n dÔ dµng chän lo¹i
chøng kho¸n theo së thÝch cña m×nh.
II. Chøng kho¸n.
1. Kh¸i niÖm.
7
Chøng kho¸n lµ nh÷ng giÊy tê cã gi¸ x¸c ®Þnh sè vèn
®Çu t vµ nã x¸c nhËn quyÒn ®ßi nî hay quyÒn së h÷u vÒ
tµi s¶n, bao gåm nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ thu nhËp trong mét
kho¶ng thêi gian nµo ®ã vµ cã kh¶ n¨ng chuyÓn nhîng.
2. Ph©n lo¹i.
a. C¨n cø theo tiªu thøc ph¸p lý cã chøng kho¸n v« danh
vµ chøng kho¸n kÝ danh.
Chøng kho¸n v« danh lµ lo¹i chøng kho¸n kh«ng ghi râ
hä tªn chñ së h÷u. ViÖc chuyÓn nhîng lo¹i nµy rÊt dÔ dµng,
kh«ng cÇn thñ tôc ®¨ng ký rêm rµ.
Chøng kho¸n ký danh lµ lo¹i chøng kho¸n ghi râ hä tªn
chñ së h÷u. ViÖc chuyÓn nhîng lo¹i nµy ®îc thùc hiÖn b»ng
thñ tôc ®¨ng ký t¹i c¬ quan ph¸t hµnh.
b. C¨n cø theo tÝnh chÊt thu nhËp cã chøng kho¸n cã thu
nhËp æn ®Þnh, chøng kho¸n cã thu nhËp kh«ng æn ®Þnh
vµ chøng kho¸n hçn hîp.
Chøng kho¸n cã thu nhËp æn ®Þnh lµ c¸c tr¸i phiÕu thu
nhËp cña nã kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh cña c«ng ty.
Chøng kho¸n cã thu nhËp kh«ng æn ®Þnh lµ c¸c cæ
phiÕu thêng, thu nhËp cña nã phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh cña c«ng ty vµ chÝnh s¸ch tr¶ cæ tøc.
Chøng kho¸n hçn hîp lµ cæ phiÕu u ®·i, cã mét phÇn thu
nhËp lµ kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
cña c«ng ty.
c. C¨n cø theo chñ thÓ ph¸t hµnh cã chøng kho¸n ChÝnh
phñ vµ chøng kho¸n c«ng ty.
Chøng kho¸n ChÝnh phñ lµ c¸c chøng kho¸n do c¸c c¬
quan cña ChÝnh phñ trung ¬ng hay chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng
ph¸t hµnh nh tr¸i phiÕu kho b¹c, tr¸i phiÕu c«ng tr×nh, tr¸i
phiÕu ChÝnh phñ, c«ng tr¸i Nhµ níc.
8
Chøng kho¸n c«ng ty lµ chøng kho¸n do c¸c doanh
nghiÖp, c«ng ty cæ phÇn ph¸t hµnh nh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu
vµ c¸c c«ng cô cã nguån gèc chøng kho¸n.
3. Tr¸i phiÕu.
a. §Æc ®iÓm.
Tr¸i phiÕu lµ giÊy tê cã gi¸ x¸c ®Þnh sè vèn ®Çu t vµ
x¸c nhËn quyÒn ®ßi nî bao gåm nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ thu
nhËp trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã vµ cã kh¶ n¨ng
chuyÓn nhîng.
Tõ kh¸i niÖm trªn ta thÊy tr¸i phiÕu cã ®Æc ®iÓm lµ cã
thu nhËp æn ®Þnh, cã kh¶ n¨ng chuyÓn nhîng, cã thêi gian
®¸o h¹n. §ång thêi tr¸i chñ kh«ng cã quyÒn tham gia bÇu
cö, øng cö vµo Héi ®ång qu¶n trÞ. Nhng tr¸i phiÕu ®em l¹i
cho tr¸i chñ quyÒn ®îc u tiªn trong ph©n chia lîi nhuËn còng
nh thanh lý tµi s¶n khi c«ng ty ph¸ s¶n.
b.Mét vµi lo¹i tr¸i phiÕu.
Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt cè ®Þnh lµ tr¸i phiÕu cho l·i suÊt cè
®Þnh ngay t¹i thêi ®iÓm ph¸t hµnh.
Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt th¶ næi lµ tr¸i phiÕu cho l·i suÊt ®îc ®iÒu chØnh theo tõng thêi kú.
Tr¸i phiÕu kh«ng cã l·i lµ tr¸i phiÕu kh«ng cho l·i suÊt thêng kú, nã ®îc mua víi gi¸ thÊp so víi mÖnh gi¸. Toµn bé
tiÒn lêi vµ gi¸ trÞ t¨ng thªm sÏ b»ng ®óng mÖnh gi¸ vµo
ngµy ®¸o h¹n.
Tr¸i phiÕu thu nhËp lµ tr¸i phiÕu ®îc ph¸t hµnh bëi c¸c
c«ng ty ®ang trong thêi kú tæ chøc l¹i. C«ng ty ph¸t hµnh
høa sÏ tr¶ sè gèc khi tr¸i phiÕu hÕt h¹n nhng chØ høa tr¶ l·i
nÕu c«ng ty cã ®ñ thu nhËp.
Tr¸i phiÕu cã thÓ thu håi lµ tr¸i phiÕu cho phÐp c«ng ty
cã thÓ mua l¹i tr¸i phiÕu vµo mét thêi gian nµo ®ã. Tuy
9
nhiªn tr¸i phiÕu kh«ng thÓ thu håi mét vµi n¨m sau khi
chóng ®îc ph¸t hµnh.
Tr¸i phiÕu cã thÓ chuyÓn ®æi lµ tr¸i phiÕu cho phÐp
ngêi gi÷ nã ®îc chuyÓn ®æi sang mét sè lîng cæ phiÕu nhÊt
®Þnh víi gi¸ x¸c ®Þnh.
Tr¸i phiÕu phiÕu kÌm giÊy b¶o ®¶m lµ tr¸i phiÕu cho
phÐp, ngêi gi÷ nã cã quyÒn mua thªm mét sè lîng cæ phiÕu
nhÊt ®Þnh cña ®¬n vÞ ph¸t hµnh ë mét gi¸ x¸c ®Þnh (mét
giÊy b¶o ®¶m ë gãc tr¸i phiÕu b»ng mét cæ phiÕu).
Tr¸i phiÕu Euro lµ tr¸i phiÕu ph¸t hµnh b»ng ®ång tiÒn
cña níc ph¸t hµnh t¹i mét níc kh¸c.
Tr¸i phiÕu Dollar lµ tr¸i phiÕu ph¸t hµnh b»ng ®ång §«la
Mü ë c¸c níc ngoµi níc Mü.
Tr¸i phiÕu Yankee lµ tr¸i phiÕu cña c¸c c«ng ty vµ ChÝnh
phñ níc ngoµi ph¸t hµnh b»ng §«la Mü vµ ®îc giao dÞch ë
thÞ trêng Mü.
4. Cæ phiÕu.
a. Kh¸i niÖm
Cæ phiÕu lµ nh÷ng giÊy tê cã gi¸ x¸c ®Þnh sè vèn ®Çu
t vµ nã x¸c nhËn quyÒn së h÷u vÒ tµi s¶n vµ nh÷ng ®iÒu
kiÖn vÒ thu nhËp trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã vµ cã
kh¶ n¨ng chuyÓn nhîng. Cã hai lo¹i cæ phiÕu lµ cæ phiÕu thêng vµ cæ phiÕu u ®·i.
b. Cæ phiÕu thêng.
Cæ phiÕu thêng lµ cæ phiÕu kh«ng cã thêi gian ®¸o
h¹n, kh«ng cã thu nhËp æn ®Þnh mµ thu nhËp cña nã phô
thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh hay chÝnh s¸ch chi
tr¶ cæ tøc cña c«ng ty. Cæ phiÕu thêng cã kh¶ n¨ng chuyÓn
nhîng dÔ dµng. Ngêi n¾m gi÷ cæ phiÕu thêng cã quyÒn
tham gia bÇu cö vµo Héi ®ång qu¶n trÞ nhng kh«ng ®îc u
tiªn trong ph©n chia lîi nhuËn còng nh thanh lý tµi s¶n khi
10
c«ng ty ph¸ s¶n. Ngoµi ra cæ phiÕu thêng cßn ®em l¹i
quyÒn ®Æt mua cæ phiÕu míi cho c¸c cæ ®«ng.
c. Cæ phiÕu u ®·i.
Cæ phiÕu u ®·i lµ lo¹i cæ phiÕu cã sù u tiªn h¬n cæ
phiÕu thêng trong viÖc ph©n chia lîi nhuËn còng nh chi tr¶
cæ tøc vµ thanh lý tµi s¶n khi c«ng ty ph¸ s¶n.
Cæ phiÕu u ®·i còng nh cæ phiÕu thêng lµ nã kh«ng cã
thêi gian ®¸o h¹n. Nã tån t¹i ë sù tån t¹i cña c«ng ty. Nã
còng cã kh¶ n¨ng chuyÓn nhîng nhng ph¶i thªm mét sè ®iÒu
kiÖn nhÊt ®Þnh. Cæ tøc cña cæ phiÕu u ®·i lÉn cæ phiÕu
thêng ®Òu kh«ng ph¶i lµ nî cña c«ng ty do ®ã kh«ng cã thu
nhËp æn ®Þnh trong ®iÒu kiÖn b×nh thêng vµ nã cã thÓ ®îc mua l¹i bëi nhµ ph¸t hµnh.
Cæ phiÕu u ®·i cßn cã mét sè ®iÒu kho¶n kÌm theo. Thø
nhÊt, cæ phiÕu u ®·i cã tÝnh chÊt tham dù trong ph©n chia
lîi nhuËn khi c«ng ty lµm ¨n cã l·i, vît mét møc nµo ®ã. Thø
hai, cæ phiÕu u ®·i cã tÝnh chÊt bá phiÕu. Trong ®iÒu kiÖn
b×nh thêng, cæ phiÕu u ®·i kh«ng cã tÝnh chÊt bá phiÕu.
Nhng khi c«ng ty lµm ¨n thua lç, cæ phiÕu u ®·i sÏ cã tÝnh
chÊt bá phiÕu. Thø ba, cæ phiÕu u ®·i cã tÝnh chÊt tÝch luü
hay kh«ng tÝch luü tøc lµ do c«gn ty lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶,
c«ng ty sÏ kh«ng tr¶ cæ tøc. Nhng khi c«ng ty lµm ¨n cã l·i
c«ng ty cã thÓ tr¶ cæ tøc cho nh÷ng n¨m bÞ thua lç tríc ®ã
hoÆc kh«ng tr¶ cæ tøc cña nh÷ng n¨m cha tr¶ ®îc.
5. C¸c c«ng cô ph¸t sinh.
a. Kh¸i niÖm.
C«ng cô ph¸t sinh lµ nh÷ng c«ng cô ®îc ph¸t hµnh trªn
c¬ së nh÷ng c«ng cô ®· cã nh cæ phiÕu nh»m nhiÒu môc
11
tiªu kh¸c nhau nh ph©n t¸n rñi ro, b¶o vÖ lîi nhuËn hoÆc t¹o
lîi nhuËn.
b. Mét sè c«ng cô ph¸t sinh lµ quyÒn lùa chän vµ hîp
®ång t¬ng lai.
QuyÒn lùa chän lµ mét c«ng cô cho phÐp ngêi n¾m gi÷
nã ®îc mua (nÕu lµ quyÒn chän mua) hoÆc b¸n (nÕu lµ
quyÒn chän b¸n mét khèi lîng nhÊt ®Þnh hµng ho¸ víi mét
møc gi¸ x¸c ®Þnh vµ trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. C¸c
hµng ho¸ nµy cã thÓ lµ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu hay hîp ®ång t¬ng lai.
Hîp ®ång t¬ng l¹i lµ mét tho¶ thuËn trong ®ã mét ngêi
mua vµ mét ngêi b¸n chÊp thuËn thùc hiÖn mét giao dÞch t¹i
mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh trong t¬ng lai víi mét møc gi¸ ®îc
Ên ®Þnh vµo ngµy h«m nay. Hîp ®ång t¬ng lai ®îc niªm yÕt
trªn së giao dÞch, nã xo¸ bá rñi ro tÝn dông v× nã ®îc c«ng
ty thanh to¸n bï trõ phôc vô nh lµ mét trung gian trong tÊt c¶
c¸c giao dÞch. Ngêi b¸n vµ ngêi mua ®Òu b¸n mua qua c«ng
ty thanh to¸n bï trõ. Hîp ®ång t¬ng lai ®Òu ®îc tiªu chuÈn
hoÊ vÒ viÖc giao nhËn mét khèi lîng cô thÓ cña mét hµng
ho¸ cô thÓ ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn chÊt lîng tèi thiÓu, theo
mét thêi h¹n ®îc Ên ®Þnh tríc. Hîp ®ång t¬ng lai cßn ®îc
chuyÓn giao theo gi¸ thÞ trêng tøc lµ bÊt kú mãn lîi nµo còng
®îc giao nhËn hµng ngµy. Cô thÓ lµ nÕu gi¸ cña hµng ho¸
c¬ së biÕn ®éng kh¸c víi gi¸ ®· tho¶ thuËn (gi¸ thùc hiÖn
hîp ®ång) th× bªn bÞ thiÖt h¹i do sù thay ®æi gi¸ nµy ph¶i
tr¶ tiÒn cho bªn ®îc lîi tõ sù thay ®æi gi¸ ®ã. ViÖc thanh
to¸n nh thÕ ®îc tiÕn hµnh hµng ngµy.
12
Ch¬ng II. Thùc tr¹ng thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
hiÖn nay.
I. M« h×nh thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam.
1. VÒ c¬ quan qu¶n lý thÞ trêng chøng kho¸n.
§èi víi ViÖt Nam, Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc ®· ®îc
thµnh lËp ®Ó qu¶n lý vµ gi¸m s¸t thóc ®Èy cho thÞ trêng
ph¸t triÓn theo ®Þnh híng XHCN vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cho c¸c
nhµ ®©u t. §©y lµ bíc ®i ®óng phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña
ViÖt Nam vµ xu híng quèc tÕ.
2. VÒ trung t©m giao dÞch chøng kho¸n.
Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n t¹i thµnh phè Hå ChÝ
Minh ®· ®îc thµnh lËp. Cßn trung t©m giao dÞch chøng
kho¸n t¹i Hµ Néi ®ang ®îc xem xÐt thµnh lËp. HÖ thèng
giao dÞch cña trung t©m tù ®éng ho¸ víi tr¹m lµm viÖc cã
c«ng suÊt nhá.
3. VÒ së giao dÞch chøng kho¸n.
a. H×nh thøc së h÷u.
§èi víi ViÖt Nam, Së giao dÞch chøng kho¸n sÏ do Nhµ níc sö h÷u, ®Ó ®¶m b¶o an toµn, c«ng b»ng theo ®Þnh híng
x· héi chñ nghÜa.
ViÖc thµnh lËp, ®×nh chØ ho¹t ®éng hoÆc gi¶i thÓ Së
giao dÞch chøng kho¸n do Thñ tíng chÝnh phñ quyÕt ®Þnh
theo ®Ò nghÞ cña Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc. Së giao
dÞch chøng kho¸n ViÖt Nam lµ mét tæ chøc ho¹t ®éng
kh«ng v× lîi nhuËn ®Æt díi sù qu¶n lý trùc tiÕp cña Uû ban
chøng kho¸n Nhµ níc.
b. Sè lîng Së giao dÞch chøng kho¸n.
13
§Ó tr¸nh nh÷ng bÊt lîi cña viÖc tån t¹i nhiÒu Së giao
dÞch chøng kho¸n mµ c¸c níc ®ang gÆp ph¶i, chóng ta còng
chØ nªn x©y dùng mét Së giao dichj chøng kho¸n thèng nhÊt
víi c¸c sµn giao dÞch t¹i mét, hai thµnh phè ®îc nèi m¹ng víi
nhau.
c. §Þa ®iÓm thiÕt lËp Së giao dÞch chøng kho¸n.
Së giao dÞch chøng kho¸n ®îc ®Æt ë thµnh phè Hå ChÝ
Minh v× hiÖn nay thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ trung t©m th¬ng m¹i tµi chÝnh lín nhÊt trong níc vµ ®Ó cho Së giao dÞch
ph¸t triÓn. Víi hÖ thèng giao dÞch ®iÖn tö, c¸c c«ng ty m«i
giíi t¹i Hµ Néi vÉn cã thÓ dÔ dµng sÏ ®îc tiÕp cËn thÞ trêng.
d. Giao dÞch ngoµi Së.
§èi víi ViÖt Nam, ®Ó c«ng khai ho¸ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng
giao dÞch, Nhµ níc ®ang xem xÐt thµnh lËp Së giao dÞch
chøng kho¸n tËp trung cho tÊt c¶ c¸c chøng kho¸n (kÓ c¶
c«ng ty vµ vµ nhá) cã ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt, hay kh«ng
®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt ®îc mua b¸n t¹i Së giao dÞch chøng
kho¸n. Tuy nhiªn, viÖc giao dÞch nh÷ng chøng kho¸n cña
c«ng ty lín (®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt) t¸ch biÖt víi khu vùc
giao dÞch nh÷ng chøng kho¸n cña nh÷ng c«ng ty võa vµ nhá
kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt.
e. HÖ thèng giao dÞch.
ViÖt Nam ¸p dông hÖ thèng ghÐp lÖnh. HÖ thèng nµy
®¬n gi¶n cho phÐp cã ®îc gi¸ c¶, c¹nh tranh tèt nhÊt nªn
®ang ®îc nhiÒu níc míi næi ¸p dông. ë ViÖt Nam trong thêi
gian ®Çu khi thÞ trêng cha ph¸t triÓn, khèi lîng giao dÞch
cßn nhá, nªn ¸p dông ph¬ng thøc ghÐp lÖnh tõng ®ît ®Ó
gi¶m bít sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶.
g. Møc ®é tù ®éng ho¸.
Trong ®iÒu kiÖn chi phÝ cho hÖ thèng tù ®éng ho¸
ngµy cµng cã xu híng gi¶m th× ViÖt Nam cÇn thiÕt vµ sö
14
dông ch¬ng tr×nh tù ®éng ho¸ ngay tõ ®Çu. NÕu b¾t ®Çu
b»ng giao dÞch thñ c«ng, sau ®ã l¹i thay thÕ b»ng hÖ thèng
tù ®éng th× sÏ tèn kÐm. §Ó tiÕt kiÖm chi phÝ cho thêi gian
®Çu ë ViÖt Nam chØ l¾p ®Æt thiÕt bÞ víi c«ng suÊt xö lý
thÊp. C¸c thiÕt bÞ l¾p ®Æt ë tr¹ng th¸i më ®Ó khi khèi lîng
giao dÞch t¨ng lªn cã thÓ l¾p ®Æt thªm nh»m mæ réng
c«ng suÊt xö lý cña hÖ thèng.
4. VÒ lÜnh vùc ®¨ng ký, thanh to¸n - bï trõ vµ lu
gi÷ chøng kho¸n.
HÖ thèng ®¨ng ký, thanh to¸n - bï trõ vµ lu gi÷ chøng
kho¸n. C¸c chøc n¨ng ®¨ng ký, thanh to¸n, bï trï vµ lu gi÷
®îc kÕt hîp vµo mét trung t©m duy nhÊt trong c¶ níc. C¸c
c«ng ty chøng kho¸n vµ c¸c ng©n hµng ®îc cho phÐp trë
thµnh c«ng ty lu ký.
5. VÒ c¸c tæ chøc trung gian.
ë ViÖt Nam, c¸c ng©n hµng chØ ®îc phÐp kinh doanh
chøng kho¸n díi h×nh thøc thµnh lËp c¸c c«ng ty ®éc lËp,
ho¹t ®éng t¸ch rêi víi kinh doanh tiÒn tÖ. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ
níc còng cho phÐp c¶ c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®éc lËp h×nh
thµnh tõ c¸c c«ng ty tµi chÝnh, c¸c tæng c«ng ty lín.
ë ViÖt Nam c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®îc phÐp thùc hiÖn
tÊt c¶ c¸c h×nh thøc nh : b¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n,
m«i giíi chøng kho¸n, t doanh chøng kho¸n, t vÊn chøng
kho¸n vµ qu¶n lý quü ®Çu t. Riªng h×nh thøc qu¶n lý quü
®Çu t, yªu cÇu ph¶i ho¹t ®éng t¸ch rêi díi h×nh thøc mét
c«ng ty ®éc lËp nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña nh÷ng cæ ®«ng
cña quü.
Ngoµi ra hiÖn nay, Nhµ níc cßn cho phÐp hai lo¹i doanh
nghiÖp tham gia kinh doanh chøng kho¸n lµ c«ng ty cæ phÇn
vµ doanh nghiÖp liªn doanh.
Trªn thÕ giíi cã hai lo¹i quü ®Çu t chøng kho¸n chñ yÕu
lµ quü ®ãng, vaf quü më. Trong thêi gian ®Çu ViÖt Nam dù
15
kiÕn ¸p dông h×nh thøc quü ®Çu t chøng kho¸n d¹ng quü
®ãng (quü kh«ng mua l¹i cæ phÇn cña cæ ®«ng muèn rót
vèn) ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng thanh
to¸n cña thÞ trêng cßn thÊp.
6. VÒ sù tham gia cña bªn níc ngoµi.
ViÖt Nam cho phÐp bªn níc ngoµi ®îc së h÷u mét tû lÖ
phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh vµ cho phÐp c«ng ty chøng kho¸n níc
ngoµi ®îc liªn doanh víi c«ng ty chøng kho¸n trong níc theo
mét tû lÖ liªn doanh nhÊt ®Þnh.
II. Mét sè h¹n chÕ cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
hiÖn nay.
ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam míi ra ®êi cho nªn
kh«ng tr¸nh khái cã nh÷ng h¹n chÕ. ThÞ trêng chøng kho¸n
cã tÇm quan träng vèn cã cña nã cho nÒn thÞ trêng chøng
kho¸n ViÖt Nam sÏ ®îc quan t©m mét c¸ch ®¸ng kÓ ®Ó
ph¸t triÓn mét c¸ch hoµn thiÖn.
ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ®ang cã Ýt chøng
kho¸n ®îc giao dÞch c¶ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ. HiÖn cã n¨m
cæ phiÕu cña SAM, REE, TMS, HAP vµ LAFOOCO vµ tr¸i
phiÕu cña Ng©n hµng ®Çu t ph¸t triÓn cïng víi tr¸i phiÕu
chÝnh phñ ®ang ®îc giao dÞch. ViÖc cã Ýt lo¹i chøng kho¸n
®îc giao dÞch lµ do cã Ýt doanh nghiÖp cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó
niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n lµm cho trªn thÞ trêng
lu«n xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng cÇu lín h¬n cung, gi¸ c¶ vît qu¸
gi¸ trÞ thùc cña chøng kho¸n. H¬n n÷a, c¸c lý do cßn lµ c¸c
doanh nghiÖp kh«ng cã nhu cÇu vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt
kinh doanh hay nÕu ph¸t hµnh cæ phiÕu míi th× tØ lÖ n¾m
gi÷ cæ phiÕu sÏ gi¶m vµ gi¶m vÞ trÝ trong Héi ®ång qu¶n
trÞ hay do viÖc ®Þnh gi¸ gÆp ph¶i khã kh¨n v× do tæ ®Þnh
gi¸ cña Bé tµi chÝnh tiÕn hµnh hay do Ban l·nh ®¹o thÝch
vay ng©n hµng h¬n. §ã cßn lµ do qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸
c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc chËm hay cha cæ phÇn ho¸ c¸c
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi.
16
HiÖn nay c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®ang bÞ thua lç v×
cã qu¸ Ýt chøng kho¸n giao dÞch c¶ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ. §ã
lµ v× khu«n khæ ph¸p lý cha ®îc níi réng ®Ó c¸c nhµ ®Çu
t níc ngoµi cã thÓ tham gia mua b¸n chøng kho¸n. Th«ng t
cña Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc tõ 29/11/2000 qui ®Þnh
phÝ dÞch vô m«i giíi mua, b¸n chøng kho¸n nhá h¬n hoÆc
b»ng 0,5% gi¸ trÞ gi¸o dÞch cæ phiÕu lµm cho viÖc ho¹t
®éng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n cµng khã kh¨n h¬n do
phÝ gi¶m ®i trong khi cã Ýt chøng kho¸n ®îc giao dÞch trªn
thÞ trêng. L·i suÊt cña tr¸i phiÕu chÝnh phñ cha hÊp dÉn so
víi l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm lµ nguyªn nh©n lµm cho tr¸i
phiÕu Ýt ®îc giao dÞch (l·i suÊt cña tr¸i phiÕu chÝnh phñ lµ
6,5%/n¨m cña ®ît ph¸t hµnh thø nhÊt vµ 6,6%/n¨m cña ®ît
ph¸t hµnh thø hai).
ThÞ trêng chøng kho¸n phi chÝnh thøc lµ n¬i giao dÞch
c¸c chøng kho¸n cña c¸c c«ng ty cæ phÇn vµ vµ nhá kh«ng
®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng thøc. ThÞ trêng
chøng kho¸n phi chÝnh thøc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn
thÞ trêng chøng kho¸n chÝnh thøc. ThÕ nhng ë ViÖt Nam vÉn
cha cã thÞ trêng chøng kho¸n phi chÝnh thøc ®Ó c¸c c«ng ty
võa vµ nhá tham gia.
ë ViÖt Nam do thÞ trêng chøng kho¸n níc ta ra ®êi cho
nªn cßn thiÕu nhiÒu ®éi ngò cã kiÕn thøc s©u vÒ thÞ trêng
chøng kho¸n ®Ó c«ng t¸c tèt trong viÖc qu¶n lý Nhµ níc,
trong c«ng t¸c kinh doanh chøng kho¸n, t vÊn kinh doanh
chøng kho¸n vµ s½n sµng chÊp nhËn rñi ro tham gia thÞ trêng.
§Ó thÞ trêng chøng kho¸n ho¹t ®éng lµnh m¹nh l©u dµi
th× cÇn thiÕt ph¶i cã c¸c qui ®Þnh ph¸p luËt ®óng ®¾n vÒ
lÜnh vùc chøng kho¸n. Nhng ë ViÖt Nam, hÖ thèng ph¸p luËt
vÒ thÞ trêngchøng kho¸n cha ®îc hoµn thiÖn v× cha cã sù
gãp ý cña c¸c c«ng ty ph¸t hµnh vµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n
17
®Ó ban hµnh ra hµnh lang ph¸p lý trªn lÜnh vùc chøng
kho¸n.
Víi c¸c h¹n chÕ chñ yÕu trªn, trong nh÷ng n¨m tíi, thÞ
trêng chøng kho¸n ViÖt Nam cÇn ®îc thay ®æi ®Ó trë thµnh
mét thÞ trêng chøng kho¸n lín vµ s«i ®éng.
18
Ch¬ng III. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n
ViÖt Nam hiÖn nay.
I. §Þnh híng ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam.
Nhµ níc gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc x©y dùng,
qu¶n lý, khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ trêng ph¸t
triÓn theo ®óng ®êng lèi vµ ®Þnh híng cña §¶ng vµ chÝnh
phñ.
Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc lµ c¬ quan nhµ níc qu¶n lý
thèng nhÊt, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ trêng ho¹t ®éng
th«ng suèt, hiÖu qu¶ vµ an toµn.
ViÖt Nam sÏ x©y dùng mét thÞ trêng chøng kho¸n cã tæ
chøc, ho¹t ®éng c«ng b»ng, hiÖu qu¶ an toµn, b¶o vÖ lîi Ých
cña nhµ ®Çu t, phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ hoµn c¶nh cô thÓ
cña ®Êt níc, tõng bíc héi nhËp víi thÞ trêng chøng kho¸n cña
c¸c níc trong khu vùc vµ thÕ giíi.
ViÖt Nam sÏ x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng
kho¸n tõ qui m« nhá ®Õn qui m« lín, tõ cha hoµn thiÖn ®Õn
hoµn thiÖn phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ t×nh h×nh cô thÓ cña
®Êt níc.
II. Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt
Nam.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ phong vò biÓu cña nÒn kinh
tÕ, c¸c mèi quan hÖ vÒ huy ®éng vµ lu©n chuyÓn vèn trªn
thÞ trêng chøng kho¸n ®îc h×nh thµnh vµ biÕn ®æi trªn c¬
së ph¶n ¸nh cña c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ vÜ m«. ChÝnh v×
vËy, c¸c chÝnh s¸ch nh»m ®¶m b¶o tÝnh v÷ng ch¾c vµ æn
®Þnh cña nÒn kinh tÕ cã tÇm quan träng rÊt lín ®èi víi sù
ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n.
Sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« vµ sù nhÊt qu¸n trong chiÕn
lîc ph¸t triÓn, vai trß cña hÖ thèng qu¶n lý cã tÝnh chÊt
19
quyÕt ®Þnh ®èi víi sù thµnh b¹i cña mét thÞ trêng. V× vËy,
chóng ta cÇn sím xem xÐt c¸c v¨n b¶n ph¸p quy hiÖn hµnh
®Ó ®iÒu chØnh mét c¸ch ®ång bé, phï hîp c¸c m©u thuÉn
trong c¸c v¨n b¶n ph¸p qui ®ã. §iÒu thùc sù cÇn thiÕt khi
so¹n ra c¸c v¨n b¶n ph¸p qui lµ c¸c c¬ quan qu¶n lý nªn
tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c c«ng ty ph¸t hµnh, c¸c c«ng ty
chøng kho¸n hay cña c¸c chuyªn gia trªn lÜnh vùc chøng
kho¸n.
Sù ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n vµ ch¬ng tr×nh cæ
phÇn ho¸ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Do ®ã, cÇn
®Èy nhanh tèc ®é cæ phÇn ho¸ ®Ó lùa chän mét sè doanh
nghiÖp cã thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu. §Ó ®Èy
nhanh tèc ®é cæ phÇn ho¸ th× chóng ta cÇn ph¶i cã c¸c v¨n
b¶n ph¸p lý ®ñ m¹nh ®Ó lµm c¨n cø buéc c¸c doanh nghiÖp
ph¶i cæ phÇn ho¸. Ngoµi ra, Nhµ níc cßn ph¶i t¹o ra m«i trêng kinh doanh thuËn lîi, “b×nh ®¼ng”, cã hcÝnh s¸ch u ®·i
thuÕ cho c¸c c«ng ty cæ phÇn ®Ó c¸c c«ng ty nµy cã thÓ
ph¸t triÓn ®îc. H¬n n÷a, Nhµ níc phØa cã thªm c¸c gi¶i
ph¸p nh gióp ®ì ngêi lao ®éng vay vèn ®Ó mua cæ phÇn,
xo¸ bá qui ®Þnh h¹n chÕ mua cæ phÇn, t¨ng cêng kiÓm tra
tiÕn ®é cæ phÇn ho¸ vµ t¨ng cêng tuyªn truyÒn u ®iÓm
cña cæ phÇn ho¸. Chóng ta kh«ng chØ cæ phÇn ho¸ c¸c
doanh nghiÖp Nhµ níc mµ cßn nªn xóc tiÕn viÖc cæ phÇn
ho¸ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi.
ThÞ trêng tiÒn tÖ vµ thÞ trêng chøng kho¸n ®Òu lµ c¸c
thÞ trêng ®îc sö dông ®Ó thùc hiÖn viÖc huy ®éng vµ lu©n
chuyÓn c¸c nguån vèn, hai thÞ trêng nµy mang tÝnh chÊt
c¹nh tranh vµ bæ sung lÉn nhau. ChÝnh v× vËy, muèn x©y
dùng thÞ trêng chøng kho¸n lín m¹nh th× ph¶i cã c¸c chÝnh
s¸ch t¸c ®éng ®Õn thÞ trêng tiÒn tÖ vµ tËn dông c¸c c¬ së
s½n cã cña thÞ trêng tiÒn tÖ ®Ó ph¸t triÓn thÞ trêng chøng
kho¸n theo mét sè híng ®iÒu chØnh linh ho¹t l·i suÊt huy
®éng vµ cho vay trªn thÞ trêng tiÒn tÖ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn
thuËn lîi cho viÖc huy ®éng vèn th«ng qua nh÷ng c«ng cô
20
- Xem thêm -