Tài liệu Tiện ích và an ninh trong thanh toán thẻ ngân hàng (kèm bảng tóm tắt)

~' . \! I~i d :.:i. ~~. 's. ·~~~ .... ~p~~~....-iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii~!t~. u jl ~.'~ ~-· \I . ·~ ·< ·.. r BO. GIAO DUC . VA DAO TAO . TRUONG D~I HOC KINH TE TP. Ho cHi MINH ,.. ' :. DE TAl NGHIEN cifu KHOA HOC CAP BO• • - • i ' ; ." ' I ./ .. ;. ~-:. TIEN ICH VA AN NINH TRON G • 1 I ' ' THAN H TOAN THE NGAN HANG i MA SO: B2006-09-17 r-~-:----·----... • BQ GIAO DVC DAO TAO . TRlfONG fJ~I HQC KINH T{TP.HCM . i ; THUVI~N ' . : ~ ! . r;; 11 6rr-r) ) CHU NHIEM . DE TA.I: PGS.TS TRAN HOANG NGAN i ; I, THANH VIEN: THS.NGUYEN THI. THUY LINH THS.NGUYEN THI. CAM BiNH TP.HO CHi MINH- 2007 t I - i- Ti?n ich va an ninh trong thanh totin the nglin hang MVC LVC 1. TiNH cAP THIET CUA DE TAl .................................................................... ix 2. Ml)C TIEU DE TAl ......................................................................................... ix 3. PHl1dNG PHAP NGHIEN CUD ...................................................................... X 4. GIOI ~N P~M VI NGHIEN CUU ............................................................... x 5. N(>I DUNG DE TAI ........................................................................................... x CHlJONG 1: L Y LU!N CHUNG vE T.HJ3 THANH TOAN VA RUI RO TRONG THANH TOAN T.HJ3 ................................................................................................ 1 1. 2. Tbng quan v~ the thanh toan ............................................................................... 1 1.1. Khai ni~m the thanh toan .............................................................................. 1 1.2. Cac chu th~ tham gia trong quy trinh phat hanh va thanh toan the ............. .1 1.2.1 Ngan hang phat hanh the ....................................................................... 1 1.2.2 Ngan hang d:;ti Iy: .................................................................................. 2 1.2.3 Ca 1.2.4 Chu the .................................................................................................. 2 sa chfip nh~il the (CSCNT) ............................................................. 2 1.3. Lich sir ra dcri va sv phat tri~n cua the thanh toan ........................................ 2 1.4. Phan lo:;ti the thanh toan ............................................................................... 5 1.4.1 Phfullo:;ti theo cong ngh~ san xufit.. ...................................................... 5 1.4.2 Phfullo:;ti theo tinh chfit thanh toan cua the .......................................... 5 1.4.3 Phfullo:;ti theo ph:;tm vi Hinh th6 ............................................................ 6 1.4.4 Phanlo:;ti theo chu th~ phat hanh .......................................................... 6 Lgi ich cua the thanh toan ............................................................... ,................... 7 2.1. Lgi ich n6i chung .......................................................................................... 7 2.1.1 Tinh linh ho:;tt: ........................................................................................ 7 2.1.2 Tinh ti~n lgi: .......................................................................................... 7 2.1.3 Tinh an toan va nhanh chong: ............................................................... 7 2 .2 . '• , • A• su dvng th'e ........................................................................... .8 ngua1 va1 Do1 ? -ii- Ti?n ich va an ninh trong thanh totin the ngan hang 2.2.1 La phucrng ti~n thanh toan an toan va ti~n dt.mg ................................... 8 2.2.2 Ma rng kinh doanh the 84 3.1.2 Tang cuang cong tac quan ly rui ro d6i v6'i toan b9 quy trinh kinh doanh the thanh toan va cac lo~i the ATM ....................................................... 85 3 .1.3 Nang cao trach nhi~m cua ngan hang phat hanh ................................ 87 3.1.4 Nang cao nang lgc vS cong ngh~ ........................................................ 88 sa chftp nh~n the ....................................................................... 89 3.2. D6i v6'i ca 3.3. Do1 VO'l trac nhlym cua chu the ................................................................. 90 3.4. D6i v6'i ca quan quan ly nha nu6'c ............................................................. 91 :... ,. , h .,.. '1 ? ? -viTi?n fch va an ninh trong thanh toan the ngiin hang I t IV A DANH SACH BANG SO LII;:U Bang 2.1 : Doanh s6 thanh to an the qu6c t~ giai do~n 2001 - 2006 ..................... .31 Bang 2.2: Doanh s6 thanh toan the VisaCard & MasterCard t~i Vi~t Nam ........... 32 Bang 2.3: S6luQ11g the n()i dja phat hanh t~i Vi~t Nam d~n thang 12/2006 .......... 34 Bang 2.4: S6luQ11g may ATM tinh d~n nam 2006 ................................................ 38 Bang 2.5: Muc phi cua cac ngan hang .................................................................. .45 Bang 3.1: Khao sat ly do khach hang sa hiiu the ngan hang ................................. 65 Bang 3.2: Khao sat vi~c sir dvng the cua khach hang ............................................ 67 Bang 3.3: Danh gia v~ nhung di~m thu~n ti~n khi sir dvng the ............................. 72 Bang 3.4: Danh gia nhfrng di~m bAt ti~n khi sir dvng the t~i Vi~t Nam ................ 73 Bang 3.5: Nhung vAn d~ g~p phai khi sir dvng the ngan hang .............................. 84 -viiTifn ich va an ninh trong thanh totin the ngiin hang I ""' DANH SACH f)Q THJ Bi~u 2.1: Tinh hinh phat hanh the qu6c t~ nam 2006 ..... ;; .............................. ;~; .... 29 Bi~u 2.2: Tinh hinh su dt.mg the qu6c t~ t1;1i Vi~t Narn 2006 ................................. 30 Bi~u 2.3: Tinh hinh thanh tocin the qu6c t~ narn 2006 ........................................... 30 Bi~u 2.4: Tinh hinh the n()i dia phat hanh t1;1i Vi~t Narn ........................................ 32 Bi~u 2.5: Tinh hinh phat hanh the n()i dia narn 2006 ............................................. ?4 Bi~u 2.6: Doanh s6 su d\lng the n()i dia Vi~t Narn ................................................ 35 Bi~u 2.7: s6 luQ'Ilg dan vi ch~p nh~n the t1;1i Vi~t Narn qua cac narn .................... 36 Bi~u 2.8: S6luQ'Ilg may ATM qua cac narn .......................................................... 37 Bi~u 2.9: H~ thfing ATM t1;1i Vi~t Narn ................................................................. 38 Bi~u 3.1: Khao sat danh gia cua khach hang vs rnuc d9 ti~n lqi khi su d\lng the . 68 Bi~u 3.2: Tr\lc tr(lc khi su d\lng the ........................................................................ 83 -viiiTi?n ich va an ninh trong thanh totin the ngan hang DANH Ml)C NH Nganhang NHTM Ngan hang thuang m~i NHTW Ngan hang trung uang cAc Tlf VIET TAT NHNN VN Ngan hang nha nu&c Vi~t Nam NHTM CP Ngan hang thuang m~i c6 phfin NHTM NN Ngan hang thuang m~i nha nu&c CN NHTM NNg Chi nhanh ngan hang thuang m~i nu&c ngoai NHLD Ngan hang lien doanh TCTD T6 chuc tin dvng CSCNT Ca POS Di~m chAp nh~n the VCB Ngan hang Ngo~i thuang Vi~t Nam ICB Ngan hang Cong thuang Vi~t Nam BIDV Ngan hang Dfiu tu va Phat tri~n Vi~t Nam VBARD Ngan hang Nong nghi~p va Phat tri~n nong thon Vi~t Nam EAB Ngan hang Dong A EIB Ngan hang XuAt nh~p khfiu Vi~t Nam ACB Ngan hang A Chau sa chAp nh~n the TOM TAT KET QUA NGHIEN cuu DE TAl KHOA HOC VA CONG NGHE• CAP BO• • Ten d@ tai: Ti~n ich va an ninh trong thanh toan the ngan hang Ma s6: B2006- 09-17 Chu nhi~m d@ tai: PGS.TS Trdn Hoang Ngan Email: [email protected] Thanh vien d@ tai: ThS.NguySn Thi Thuy Linh Di~n tho~i: 08 8551776 ThS.NguySn Thi cAm Binh Ca quan chu tri d@ tai: Truong D~i hQc Kinh t~ TP.H6 Chi Minh Ca quan va ca nhan ph6i hqp thvc hi~n: Sa Giao dich Chtrng khoan TP .H6 Chi Minh Thai gian thvc hi~n: 1. M1,1c tieu D@ tai dv ki~n phai d~t dugc nhiing m\lc tieu sau: ~ Giup nguai dQc hi~u ro v@ cac ti~n ich trong vi~c sir d\lng the thanh toan ~ Phan tich thvc tr~ng sv phat tri~n thi truang the thanh toan t~i Vi~t Nam ~ Phan tich cac truang hqp v@ nhfrng V\1 vi~c lien quan d~n an ninh the, nguyen nhan va nhfrng giai phap h~n ch~ ~ D@ ra cac giai phap phat tri~n thi truang the Vi~t Nam m()t each an toan va b@n viing, trong d6 c6 nh6m giai phap gianh cho cac ngan hang thuO'llg m~i, nh6m giai phap cho nguai sir d\lng, nh6m giai phap cho ca quan quan ly va nh6m giai phap cho cac CO' sa chfrp nh~n the ~ Cung cfip tai li~u thong tin gianh cho cac ngfm hang thuO'llg m~i tham khao lam cAm nang trong dich V\1 the, tai li~u cho cac nha nghien ctru cung linh V\fC, v&i d@ tai Va la tai li~u giang d~y cho sinh vien ~ San phAm nghien c(ru cua d@ tai dugc dang tai tren cac t~p chi khoa hQc cua nganh d~ ph6 bi~n r()ng rai cho nguai sir d\lng the. 2. N(}i dung chinh D@ tai g6m nhiing phdn chinh sau PhAn mrr aAu: Gioi thi~u d~ titi, bao g6m cac n9i dung lien quan d~n vi~c lam ro mvc tieu nghien c-uu, d6i tuQ'llg nghien c-uu, phuong phap nghien c-uu duqc su dvng trong d~ tai va gi&i thi~u n9i dung d~ tai. Chuong 1: Ly lu~n chung v~ the thanh toan va rui ro trong thanh toan the. Chuong I duqc xem nhu la phftn ca sa ly lu~n cho toan b9 n9i dung nghien ctru xuyen su6t d~ tai. Nhfrng vdn d~ duqc d~t ra trong chuong I bao g6m t6ng quan v~ the thanh toan, lqi ich cua the thanh toan, quy trinh phat hanh, su dvng va thanh toan the va rui ro trong phat hanh, su dvng the thanh toan. Chuong II: Th\fc tqmg thj truimg the va an ninh trong thanh toan the ngan hang t\li Vi~t Nam. Chuang II thvc hi~n vi~c danh gia chung v~ qua trinh phat tri~n thi truang the t~i Vi~t Nam cung nhu phan tich nhfrng m(lt tich eve, nhung kh6 khan, vu&ng m~c trong qua trinh phat tri~n the thanh toan thai gian qua va neu len nhfrng Vl,l Vi~c lien quan den vdn d~ an ninh trong thanh toan the t~i Vi~t Nam. Chuong III: Giai phap phat tri~n va giam thi~u rui ro trong ho\lt d{)ng thanh toan the t\li Vi~t Nam. Tren CO' sa nhung k~t qua khao sat nghien CUu v~ cac vdn d~ rna nguai su dvng the t~i Vi~t Nam c6 th~ g(lp phai ciing nhu nhung nh~n dinh, danh gia cua cac chuyen gia trong linh vvc the v~ vdn d~ sv phat tri~n thi truang the t~i Vi~t Nam trong thai gian qua, d~ tai dua ra m9t s6 giai phap nh~m phat tri~n ho~t d9ng thanh toan the d6i v&i ngan hang, d6i v&i cac CO' quan qm\n ly nha nu giai phap h~n che rui fO trong thanh toan va su dvng the. 3. K~t qua d\lt dU'(}'c Tir nhfrng phan tich ve thl,l'c tr~ng thj truang the va an ninh trong thanh toan the v&i nhung m(lt tich eve v~ moi truang kinh t~ xa h9i, v~ cong ngh~ ngan hang, v~ cac lien minh the va sv phat tri~n chdt luQ'llg the cung nhu nhin nh~n nhfrng kh6 khan vu&ng m~c khi phat tri~n dich vv the a Vi~t Nam du&i g6c nhin CUa nguai SU dl,lng the, cua cac ngan hang phat hanh va CO' quan quan ly trong chuong hai, d~ tai da dua ra nh~n dinh mang tinh khach quan ve hue tranh toan canh d~ tir d6 tim ra giai phap phil hqp cho sv phat tri~n lanh m~nh cua thi trucmg the Vi~t Nam. Ben c~nh lien quan den v~n d~ an ninh the xay ra d6, vi~c nhin nh~n l~i nhiing vv vi~c a Vi~t Nam trong thai gian vua qua ci1ng la each d~ dua ra cac bai hQc kinh nghi~m cho ngan hang lfin khach hang trong thai gian t6i Nhiing gicii phap phat tri~n va giam thi~u rui ro trong ho~t d()ng thanh toan the t~i Vi~t Nam duqc dS c~p trong chuang ba cua dS tai hu6ng den mvc tieu phat tri~n thi truang the Vi~t Nam an toan va hi~u qua. D~ c6 duqc nhfrng gicii phap nay, d~ tfti da tham khao y ki~n cua khach hang trong vi~c sir dvng the ci.1ng nhu y kien cua nhiSu chuyen gia trong llnh vvc phat hanh va cung c~p dich vv the. Thi truang the chi c6 th~ phat tri~n n~u nhu cac gicii phap duqc thvc hi~n d6ng bQ tU phfa ngan hang thuang m~i, cac CO' quan quc~m ly nha nu6c Va tU ban than nguai sir dvng. Day khong phai la diSu d€ dang nhung neu c6 g~ng thi se mang l~i hi~u qua thiSt thvc va c6 y nghia cho sv phat tri~n m()t lo~i hinh dich V\1 ngan hang n6i rieng va toan h~ th6ng ngan hang n6i chung. - ixTi?n ich va an ninh trong thanh totin the ngan hang I A 'lA ' GIOI THII;U f>E TAl 1. TiNH CAP THIET CUA DE TAl Trong nhfrng nam g~n day, vi~c phat hanh va thanh toan the t~i nu&c ta khong ngi:rng gia tang v~ nhi~u m~t nhu v~ s6 luQllg ngucri sir d1,mg, doanh s6 phat sinh thanh toan, s6Iuqng may ATM, cas& chdp nh~n the, chung Io~i the ... Djch vv the ngan hanh phat triSn mang I~i nhi~u lqi ich cho ngucri chu the, mang den lqi ich cho ngan hang phat hanh, ngan hang thanh toan, ca s& chdp nh~n the va cho toan xa h()i, ti:r d6 the da tr& thanh phuang ti~n thanh toan thong minh, hi~n d~i va duqc sir dvng ph6 bien. Tuy nhien, song song v&i nhfrng ti~n ich mang l~i ti:r the thi thai gian g~n day, nhfrng sv vv r~c r6i lien quan den vi~c sir dvng the va an ninh the da xudt hi~n kha nhi~u tren thi tmang the Vi~t Nam. Bao chi lien tvc dua tin v~ cac vv khieu ki~n do mdt ti~n trong tai khm\n, bj danh C~p m~t rna, cac Vl) xam nh~p VaO h~ th6ng the thanh toan qu6c te dS rut ti~n ti:r tai khOlin chu the ... Tm&c nhfrng thvc tr~ng d6, va v&i S\f hiSu biet con h~n che v~ vi~c sir dvng the cua cac khach hang, nh6m nghien c(ru da chQn d~ tai v~ "Ti~n ich va an ninh trong thanh toan the ngan hang". 2. MVC TIEU DE TAl D~ tai hu6ng den mvc tieu ~ Giup ngucri dQc hiSu ro v~ cac ti~n ich trong vi~c sir dvng the thanh toan ~ Pharr tich thvc tr~ng sv phat triSn thi truang the thanh toan t~i Vi~t Nam ~ Pharr tich cac truang hqp v~ nhfrng Vl) vi~c lien quan den an ninh the, nguyen nhan va nhfrng giai phap h~ che ~ D~ ra cac gh\i phap phat triSn thi tmang the Vi~t Nam m()t each an toan va b~n vfrng, trong d6 c6 nh6m giai phap gianh cho cac ngan hang thuang m~i, nh6m giai phap cho ngucri sir dvng, nh6m giai phap cho ca quan quan Iy va nh6m giai phap cho cac cO' s& chdp nh~n the ~ Cung clip tai li~u thong tin gianh cho cac ngan hang thuang m~i tham khao lam cAm nang trong dich vv the, tai li~u cho cac nha nghien c(ru cling linh vvc, v&i d~ tai va Ia tai li~u giang d~y cho sinh vien -x- Tifn ich va an ninh trong thanh toan the ngan hang ~ San phftm nghH~n Clm cua d~ tai duqc dang tai tren cac t~p chi khoa hQC cua nganh d~ ph6 bi~n r<)ng rai cho nguai su dvng the. 3. PHUONG PHAP NGHIEN CUu Cac phuong phap nghien c(ru duqc su dvng trong d€ tai bao gbm ~ Nghien c(ru v€ m~t ly lu~n ljch su hinh thanh the va cac phuong thuc thanh toan khong dung ti€n m~t ~ Nghien c(ru v~ m~t ly lu~n dich vv the cling nhu cac y~u t6 kY thu~t cua the ~ Tham do y ki~n khach hang va cac ngan hang nh~m tim hi~u thl,l'c t~ vi~c cung d.p cac dich vv lien quan d~n the t~i cac ngan hang thucrng m~i tren dia ban thanh ph6 H6 Chi Minh n6i rieng va t~i Vi~t Nam n6i chung ~ Tim hi~u thgc t~ sg phat tri~n cua the tren th~ gi&i ~ Nghien c(ru cac cong ngh~ bao m~t mai lien quan d~n the ~ Phuong phap di~u tra chQn mfiu ~ Phuong phap nghien c(ru du li~u thu cAp: Ngubn du li~u thu clip nay chu y~u duqc thu th~p til' cac bao cao cua hi~p h<)i the ngan hang, cua cac t6 chuc the qu6c t~ va til' cac ngan hang thuang m~i do chinh tac ghi t6ng hqp va xu ly theo yeu cfiu cua tung chuyen mvc. Ngoai ra, ngubn s6 li~u til' cac t~p chi chuyen nganh c6 uy tin nhu T~p chi Tai chinh, t~p chi Ngan hang, t~p chi Thi truang ti~n t~, Thai bao Kinh t~ Vi~t Nam va cac website cua CO' quan nha nu&c, chinh quy~n thanh ph6 ... cling duqc su dvng lam ngubn du li~u thu clip cho d~ tai. 4. Glfn H~N PH~M VI NGHIEN CUu D~ tai thgc hi~n nghien c(ru nhfrng vlin d~ lien quan d~n ti~n ich va an ninh trong thanh toan the ngan hang tren thi truang the Vi~t Nam, bao gbm vi~c phat hanh va su dvng cac lo~i the n<)i dia, the qu6c t~ tren lanh th6 Vi~t Nam ho~c qu6c t~ do cac ngan hang thuang m~i Vi~t Nam phathanh. 5. NQI DUNG DE TAl D~ tai duqc trinh bay trong ph~m vi ba chuang -xiTiin fch va an ninh trong thanh totin the ngan hang Phftn mlr dftu: GiOi thi~u d~ tai, bao g6m cac n9i dung lien quan d~n vi~c lam ro ID\lC tieu nghien c1ru, d6i tugng nghien ciru, phuong phap nghien c(ru dugc su d\lng trong ds tai va gi&i thi~u n9i dung dS tai. ChU'o'Dg 1: Ly lu~n chung v~ the thanh toan va rui ro trong thanh toan the. Chuang I dugc xem nhu la phdn co sa ly lu~n cho toan b9 n9i dung nghien ciru xuyen su6t dS tai. Nhfrng vAn dS dugc d~t ra trong chuang I bao g6m t6ng quan vS the thanh toan, lgi fch cua the thanh toan, quy trinh phat hanh, Slr d\lng va thanh toan the va rui ro trong phat hanh, su d\lng the thanh toan. ChU'ong II: Thvc tr~mg thj trll'irng the va an ninh trong thanh toan the ngan hang t\li Vi~t Nam. Chuang II thgc hi~n vi~c danh gia chung vS qua trinh phat tri~n thi tru(mg the t~;ti Vi~t Nam cling nhu phan tich nhfrng m~t tich cgc, nhfrng kh6 khan, vu6'ng m~C trong qua trinh phat tri~n the thanh toan thai gian qua va neu len nhfrng V\1 vi~c lien quan d~n vAn dS an ninh trong thanh toan the t~;ti Vi~t Nam. Chll'ong III: Giai phap phat tri~n va giam thi~u rui ro trong ho\lt d(}ng thanh toan the t\li Vi~t Nam. Tren co sa nhfrng k~t qua khao sat nghien ciru vS cac vAn dS rna nguai su d\lng the t~;ti Vi~t Nam c6 th~ g~p phai cling nhu nhfrng nh~n dinh, danh gia cua cac chuyen gia trong linh vgc the vS vAn dS sg phat tri~n thi tru(mg the t~;ti Vi~t Nam trong thai gian qua, d~ tai dua ra m9t s6 giai phap nh~m phat tri~n ho~;tt d(>ng thanh toan the d6i v&i ngan hang, d6i v&i cac co quan quan ly nha nu&c va m()t s6 giai phap h~;tn ch~ rui fO trong thanh toan va Slr d\lng the. -1- Tifn ich va an ninh trong thanh totin the CHUONG 1: . L YLUAN CHUNG VE THE THANH TOAN VA RlJI RO TRONG THANH TOAN THE TAng quan v~ the thanh toan 1. 1.1. Khtii nifm the thanh totin The thanh toan duqc hi~u thong qua cac khai ni~rn CO' ban nhu: The thanh toan la rn()t phuang ti~n thanh toan khong dung ti~n rn~t, rna nguai sa hfru the c6 th~ su Sl,mg d~ rut ti~n rn~t t~i cac may ATM (Automated teller machine), cac qudy dich vv cua Ngan hang, d6ng thai c6 th~ su dvng the d~ thanh toan ti~n hang h6a dich vv t~i cac ca sa chfrp nh~n the. The la rn()t rni~ng plastic c6 kich thu&c tieu chufin va c6 rn()t dai bang tir a m~t sau ghi thong tin v~ the va chu cua the, cling c6 th~ c6 chip di~n tU d~ ghi cac thong tin ph1,1 them khac. The thuang do ngan hang phat hanh cho khach hang cua rninh d~ phvc vv vi~c thanh toan. The thanh toan la rn()t lo~i the giao dich tai chinh duqc phat hanh bai Ngan hang, cac T6 chuc tai chinh hay cac cong ty. The thanh toan la phuang thuc ghi s6 nhfrng s6 ti~n dn thanh toan thong qua may dQc the ph6i hqp v&i h~ th6ng rn~ng may tinh k~t n6i gifra Ngan hang/T6 chuc tai chinh v&i cac di~rn thanh toan (Merchant). N6 cho phep tht,rc hi~n thanh toan nhanh chong, thu~ lqi va an toan d6i v&i cac thanh phdn tharn gia thanh toan. 1.2. Ctic chit thi tham gia trong quy trinh phtit himh va thanh totin the 1.2.1 Ngan himg phat himh the Thong thuang la thanh vi en chinh thuc cua cac t6 chuc the qu6c t~, la ngan hang chiu trach nhi~rn ti~p nh~n h6 SO' xin cfrp the, XU ly va phat hanh the, rna va quan ly tai khoan the, d6ng thai thgc hi~n vi~c thanh toan cu6i cling v&i chu the. Ngan hang phat hanh the chiu trach nhi~rn thi~t k~ cac tieu chuk kY thu~t, rn~t rna, ky hi~u ... cho cac lo~i the thanh toan duqc darn bao an toan trong qua trinh su dvng the. -2Tifn fch va an ninh trong thanh totin the ngiin hang 1.2.2 Ngan himg d~i Iy: Hay con gQi h\ ngan hang thanh tmin the la ngan hang ttVc ti8p ky hqp dbng v&i ca ti8p nh~n va c6 nhi~m vv thanh tmin khi nh~n duqc chung tir do ca sa sa chfip nh~n the xufit trinh, ngoai ra con chiu tnich nhi~m tra ti~n m~t theo yeu cfiu cua chu the, nh~n chuy~n ti8p s6 ti~n thanh toan b~ng the d8n ben ban. 1.2.3 CO' sir chip nh'n the (CSCNT) La cac dan vi ban hang, cung ung djch V\1 nhu cua hang, khach Slilll ••• duqc trang bi ky thu~t d~ nh~n the thanh toan ti~n hang, dich vv, tra nq thay ti~n m~t. Khi thanh toan, cac ca sa ti8p nh~n the su dvng may d9c do ngan hang thanh toan the trang bi d~ ki~m tra the va bien lai thanh toan. 0 Vi~t Nam, ca sa chfip nh~n the phai tn\ phi cho ngan hang phat hanh the, n8u thgc hi~n khong dung quy dinh cua ngan hang phat hanh the thi ca sa chfip nh~ these phai chiu t6n thfit khi xay ra sv c6. 1.2.4 Chu the La nguai c6 ten ghi tren the duqc dung the d~ chi tni, thanh toan ti~n hang hoa, dich vv thay ti~n m~t. Thong thuang la cac cong ty, xi nghi~p, t6 chuc, ca nhan c6 nhu cftu su dvng the thanh toan va duqc ngan hang phat hanh the chfip nh~n cho su dvng cac lo~iti the n6i tren. M6i khi thanh toan cho cac ca sa chfip nh~n the v~ hang hoa, djch vv ho~c tra nq, chu the phai xufit trinh the d~ nai day ki~m tra theo quy dinh va l~p bien lai thanh toan. Chu the chju trach nhi~m tni phi cho ngan hang phat hanh the. 1.3. Lich sii' ra ilui va Sl! phtit triin cua the thanh totin Nganh cong nghi~p the ngan hang c6 m()t ljch su lau dai b~t ngubn tir vi~c cac d~iti ly ban le cung cfip tin dvng cho khach hang (mua hang tru&c, tra ti~n sau). Nhi~u d~iti ly nho khong du kha nang cung cfip tin d1,1ng cho cac khach hang CUa hQ Va di~u nay tlitO di~u ki~n cho cac t6 chuc tai chinh vao cu()c. Nam 1946, the ngan hang John Biggins c6 ten la Charg-It xufit hi~n tliti My, d6la m()t h~ th6ng tin dvng cho phep cac khach hang thvc hi~n cac giao dich n()i dja tliti cac d~iti ly b~ng cac "phi8u" c6 gia tri do ngan hang phat hanh. Cac d~iti ly n()p cac "phi8u" giao dich cho ngan hang Biggins; ngan hang se thanh toan cac giao dich d6 cho cac d~iti ly va thu ti~n l~iti tir cac khach hang. D6 la ti~n d~ cho vi~c phat hanh the tin dvng -3- Ti?n ich va an ninh trong thanh tOtin the ngan hang dfiu tien cua ngan hang Franklin National NewYork vao nam 1951.Vao nam 1960, Ngan hang Bank of America gi&i thi~u san phfrm the ngan hang rieng cua minh, the Bank Americard. Vi~c phat tri~n ml;lng lu&i dl;li ly va chu the ngay cang rna r()ng tren toan b9 nu&c My. Vao nam 1966, 14 ngan hang My lien kSt thanh t6 chuc Interbank (Interbank Card Association - ICA), m9t t6 chuc m&i c6 kha nang trao d6i thong tin cac giao djch the tin dvng. Vao nam 1967, b6n ngan hang California d6i ten tir California Bankcard Association thanh Western States BankCard Association (WSBA). WSBA ml;lng lu&i thanh vien v&i cac t6 chuc tai chinh khac rna r()ng a phia tay nu&c My. San phfrm the cua t6 chuc WSBA la MasterCharge. Vao cu6i th~p nien 1960, nhiSu t6 chuc tai chinh da tra thanh thanh vien cua MasterCharge va du sue Cl;lnh tranh v&i Bank Americard. Vao nam 1968, Interbank rna r()ng thanh vien ra kh6i ph~ vi nu&c My, lien kSt v&i cac t6 chuc tai chinh Chau Au hinh thanh the Eurocard. Thanh vien dfiu tien cua Nh~t tham gia vao t6 chuc Interbank vao nam 1968. Nam 1977, Bank Americard tra thanh Visa International. Nam 1979, Master Charge d6i ten thanh Master Card. Sau d6, ngay cang c6 nhiSu cac t6 chuc tai chinh cua cac nu&c tham gia vao chuong trinh the ngan hang . Cong nghi~p the ngan hang la m9t quan h~ kinh doanh m&i rna thvc sv b~t dfiu each day gfin 40 nam. Quan h~ giua khach va nguCYi ban la trung tam cua cong nghi~p the ngan hang. Ljch su the ngan hang b~t dfiu khi m9t s6 nha kinh doanh mu6n rna r9ng tin dvng dSn khach hang cua hQ, khach hang duqc phep ghi nq vao tai khofm. Rat nhiSu nha kinh doanh nh6 mu6n ap dvng djch V\1 nay va nh~n biSt hQ khong du nang Ivc d~ cung cap tin dvng cho khach hang cua hQ. Vi~c cung cap nay la m9t ca h9i cho cac t6 chuc tai chinh bu&c vao. Hinh thuc the ngan hang dfiu tien la Charg-It, m9t h~ th6ng tin dvng duqc phat tri~n bai Ong John Biggns vao nam 1946, cho phap khach hang mua hang tl;li nhung nai ban le. Cac nha kinh doanh ky quy tl;li Ngan hang Biggins va Mgl;ln hang thu tiSn thanh toan tir phia khach hang va hoan tra cho nha kinh doanh. -4- Tirn ich va an ninh trong thanh totin the nglin hang H~ th6ng nay da chufm bi cho the tin dvng d~u tien luu hanh vao nam 1951 t~i New York do Ngan hang Franklin National. The Diners Club la lo~i the du lich va giai tri do t6 chuc the t1J phat hanh vao nam 1949 t~i My. Cao nam 1993 Diners Club c6 1.5 tri~u the tren toan thS gi&i v&i doanh s6 7.9 tY USD. The American Express( g9i t~t la Amex). Nam 1985 T6 chuc American Express phat hanh the Green Amex, khong c6 h~n muc tin dvng, chu the duqc chi xai va c6 trach nhi~m tn't m()t l~n vao cu6i thang. Nam 1987 Amex cho ra dcri them ba lo~i the Amex Gols, Amex Platinum va Optima c6 h~n muc tin dvng tu~n hoan dS c~nh tranh v&i the Visa ca the MasterCard. Hi~n nay day la m()t t6 chuc the du ljch va giai tri l&n nhftt th€ gi&i, t6 chuc nay t1J phat hanh t11Jc ti€p va quim ly chu the, khong cftp gifty phep dS tr6' thanh thanh vien cho cac Cong ty tai chinh ngan hang. Vao nam 1993 c6 35.4 tri~u the va 3.6 tri~u ca sa chftp nh~n the thanh t6an tren toan th€ gi&i v&i doanh s6 124 zy USD. The VISA: Nam 1960, Bank of American (Ngan hang My) phat hanh the Bank Americard. Nam 1977 the Amercard tr6' htanh the VISA. T6 chuc the VISA qu6c t€ cling chinh thuc hinh thanh va phat triSn, cho d€n nay c6 thS n6i ring the VISA la l9ai the c6 qui mo phat triSn l&n nhftt th€ gi&i. T6 chuc qu6c t€ Visa khong t11Jc ti€p phat hanh rna giao l~i cho cac thanh vien. da phat hanh 500 tri~u the, CO Hi~n 13 tri~u CO' nay c6 22.000 thanh vien ~i han 200 nu&c, s6' chftp nh~n thanh toan, 320.000 may rut ti~n m~t, doanh s6 giao djch hang nam 800 zy USD. The JCB xufit phat tir Nh~t vao nam 1961 b6'i Ngan hang Sanwa. Nam 1981 da b~t d~u phat triSn thanh t6 chuc the qu6c t€, mvc tieu chu y€u la huang vao thi truang giai tri du lich. Vao nam 1992 c6 27,5 tri~u the; 2,9 tri~u ca s6' chftp nh~n the va 160.000 may ATM 6' 139 nu&c v&i doanh thu 30.9 zy USD. The MasterCard dva tren thanh qua cua the Bank Americard m9t s6 T6 chuc the khac 6' My bftt d~u tim each c~nh tranh, nam 1966, 14 ngan hang thuang m~i My lien ti€p k~t v&i nhau (khac v&i h~n th6ng Bank of American) thanh l~p hi~p h9i the lien Ngan hang g9i t~t la ICA (lntrebank Card Association). Nam 1967, 4 Ngan hang -5- Tifn ich va an ninh trong thanh totin the nglin hang Califonia d6i ten thanh Western MasterCharge. Nfun 1979 MasterCharge da dbi ten thanh MasterCard va tra thanh tb chuc the thanh tmin qu6c tS 16n thu hai tren thS gi6i sau T6 chuc Visa. Hi~n nay da c6 22000 thanh vien t~i hon 200 mr6c, phat hanh 350 tri~u the ' c6 12 tri~u CO' sa chAp nh~n thanh toan, 200000 may rut ti~n ATM, doanh s6 giao djch hang nam khoimg 460 t)r USD. 1.4. Phlin lo{li the thanh toan 1.4.1 Phan lo~i theo cong ngh~ san xuit The khiic chit n6i (EmbossingCard): dga tren cong ngh~ kh~c chfr nbi, tAm the dAu tien dugc san xufit theo cong ngh~ nay. Hi~n nay nguai ta khong con sir dvng lo~i the nay nua vi ky thu~t qua tho sa d~ bi gia m~o. The bang tir (Magnetic stripe): dva tren ky thu~t thu tin v6i hai bang ru chua thong tin d~ng sau m~t the. The nay da dugc sir dvng ph6 biSn trong 20 rtam qua , nhung da b()c 19 m()t s6 nhugc di~m: do thong tin ghi tren the khong tg rna hoa dugc, the chi mang thong tin c6 dinh, khong gian chua du li~u it, khong ap dvng dugc ky thu~t ma hoa, bao m~t thong tin. The thong minh (Smart Card): day la thS h~ m6i nhAt cua the thanh toan, the c6 cAu true hoan toan nhu m()t may vi tinh. 1.4.2 Phan lo~i theo tinh chit thanh toan cua the The tin dl}ng (Credit Card): la lo~i the dugc sir dvng phb biSn nhAt, theo d6 nguai chu the dugc phep sir dvng m()t h~n muc tin dvng khong phai tra lai d~ mua s~m hang hoa, dich V\J ~i nhfrng CO' sa kinh doanh, khach s~n, san bay ... chAp nh~n lo~i the nay. GQi day la the tin dvng vi chu the dugc irng tru6c m9t h~n muc tieu dung rna khong phai tra ti~n ngay, chi thanh toan sau m()t ky h~n nhAt dinh. Cling ru d~c di~m tren rna nguai ta con gQi the tin dvng la the ghi ng hoan hi~u (delayed debit card) hay ch~m tra. The ghi n9' (Debit card): day la lo~i the c6 quan h~ tfl)'c tiSp va g~n li~n v6i tai khoan ti~n giri. Lo~i the nay khi dgc sir dvng d~ mua hang hoa hay dich vv, gia tri nhfrng giao dich se dugc khAu trir ngay l~p tuc vao tai khoan cua chu the thong qua nhfrng thiSt bi di~n tir d~t t~i cira hang, khach s~n ... d6ng thai chuy~n ngan ngay l~p rue vao