Tài liệu Thuyết quản lý của trường phái quan hệ con người

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ThuyÕt qu¶n lý cña tr­êng ph¸i “Quan hÖ con ng­êi” vµ sù vËn vµo ®iÒu kiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam A- Lêi Më §Çu Trong nÒn kinh tÕ tri thøc hiÖn nay, viÖc ®Çu t- cho ph¸t triÓn nguån lùc lµ mét vÊn ®Ò rÊt cÇn thiÕt. §ã lµ ch×a kho¸ dÉn tíi sù thµnh c«ng cña nÒn kinh tÕ mçi n-íc. Do ®ã, nghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø thø VIII ®· nªu ra mét gi¶i ph¸p c¬ b¶n cho qu¸ tr×nh CNH-H§H lÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ng-êi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc. T¹i héi nghÞ Trung ¦¬ng lÇn II kho¸ VIII cña §¶ng kh¼ng ®Þnh con ng-êi lµ nguån lùc quan träng nhÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña n-íc ta. §Ó thùc hiÖn môc tiªu chiÕn l-îc mµ §¹i héi VIII ®· ®Ò ra, cÇn khai th¸c vµ sö dông nhiÒu nguån lùc kh¸c nhau, trong ®ã nguån lùc con ng-êi lµ quý b¸u nhÊt, cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Æc biÖt 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®èi víi n-íc ta khi mµ nguån lùc tµi chÝnh vµ nguån lùc vËt chÊt cßn h¹n hÑp. XuÊt ph¸t tõ môc tiªu lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam víi viÖc nghiªn cøu vÒ thuyÕt qu¶n lý cña tr­êng ph¸i “Quan hÖ con ng­êi’’ v¯ sù vËn dông v¯o c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, ®Ó t×m ra nh÷ng mÆt ®-îc vµ ch-a ®-îc tõ ®ã ®-a ra nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn h¬n nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. §ã lµ viÖc lµm cÇn thiÕt cho giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn nay. b- Néi dung 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 I. Lý LuËn Chung VÒ ThuyÕt Qu¶n Lý “Quan hÖ con ng­êi” 1. NhËn Thøc Chung VÒ ThuyÕt Qu¶n Lý “Quan hÖ con nguêi“ §©y lµ tr-êng ph¸i quan t©m tho¶ ®¸ng ®Õn yÕu tè t©m lý con ng-êi, t©m lý tËp thÓ vµ bÇu kh«ng khÝ trong doanh nghiÖp, n¬i nh÷ng ng-êi lao ®éng lµm viÖc, ph©n tÝch c¸c yÕu tè t¸c ®éng qua l¹i gi÷a con ng-êi víi nhau trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Lý thuyÕt qu¶n lý chñ yÕu cña tr-êng ph¸i nµy ®-îc x©y dùng chñ yÕu dùa vµo nh÷ng thµnh tùu t©m lý häc. Hä ®-a ra c¸c kh¸i niÖm: “C«ng nh©n tham gia qu°n lý”, “Ng­êi lao ®éng coi doanh nghiÖp l¯ nh¯ cña m×nh”, “§ång thuÇn v¯ d©n chñ gi÷a c«ng nh©n v¯ chñ”, “h¯i ho¯ vÒ lîi Ých”. Chøng minh ®­îc rºng t¨ng lîi nhuËn kh«ng nh÷ng phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh mµ cßn phô thuéc vµo t©m lý ng-êi lao ®éng. §ång thêi Maslow ®· ®-a ra th¸p nhu cÇu cña ng-êi lao ®éng vµ t- t-ëng qu¶n lý cña tr-êng ph¸i nµy ®-îc nhiÒu n-íc ¸p dông, ®Æc biÖt lµ NhËt B¶n. 2. Néi Dung C¬ B¶n Cña ThuyÕt Qu¶n Lý “Quan hÖ con ng­êi“ a- Con ng-êi lµ tæng hoµ cña c¸c quan hÖ x· héi: 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Con ng-êi lµ mét chñ thÓ, lµ mét nh©n tè ®Æc biÖt trong tæng sè c¸c nh©n tè cña c¸c quan hÖ x· héi, nhÊt lµ trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay. Nã kh¸c víi c¸c nh©n tè kh¸c ë chç lµ nã võa lµ nh©n tè ®éng lùc ®¶m b¶o cho sù thµnh c«ng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp vµ x· héi ®ång thêi còng lµ môc tiªu phôc vô mµ doanh nghiÖp vµ x· héi h-íng tíi. C¶ hai nh©n tè nµy cïng vËn ®éng song song ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong mét x· héi lu«n biÕn ®éng vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn. Do vËy nã ®-îc coi lµ nh©n tè tÝch cùc trong vai trß lµ tæng hoµ c¸c quan hÖ x· héi. b- Vai trß cña con ng-êi trong doanh nghiÖp: Cã lÏ mét ®iÒu kh«ng thÓ phñ nhËn ®-îc ®ã lµ vai trß cña con ng-êi trong mçi tæ chøc doanh nghiÖp, v× hä lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mét doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp muèn thµnh ®¹t th× ph¶i biÕt kÕt hîp hµi hoµ gi÷a nh÷ng lîi Ých cña kh¸ch hµng, cña nh©n viªn trong doanh nghiÖp, cña nhµ n-íc, cña c¸c tËp ®oµn ®Þa ph-¬ng vµ c¸c cæ ®«ng víi nhau. Tuy nhiªn c¸ch ®©y kh«ng l©u nh©n tè con ng-êi ®· cã mét tÇm cì lín. Do ®ã, trong néi bé doanh nghiÖp, chøc n¨ng l·nh ®¹o con ng-êi qu¶n lý hoÆc ®óng h¬n l·nh ®¹o nguån nh©n lùc vµ chØ ®¹o mèi quan hÖ c«ng céng ngµy cµng trë lªn quan träng. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Tæ chøc doanh nghiÖp lµ mét tæ chøc x· héi do con ng-êi hîp thµnh. §Ó cho c¸c thµnh viªn cña tæ chøc, bao gåm nhiÒu ng-êi kh¸c nhau, cïng ho¹t ®éng xung quanh môc tiªu chung cña tæ chøc th× cÇn ph¶i tiÕn hµnhc«ng t¸c qu¶n lý mét c¸ch h÷u hiÖu. Nh-ng v× ®èi t-îng qu¶n lý lµ con ng-êi, nªn nhµ qu¶n lý trong ho¹t ®éng qu¶n lý cña m×nh kh«ng thÓ tr¸nh ®-îc mét vÊn ®Ò c¨n b¶n lµ quan ®iÓm , c¸ch nh×n nhËn cña hä vÒ b¶n tÝnh cña con ng-êi. V× vËy, c¸c nhµ qu¶n lý cña ph-¬ng T©y ®· ®-a ra nh÷ng gi¶ thiÕt kh¸c nhau vÒ b¶n tÝnh con ng-êi vµ dïng nh÷ng gi¶ thiÕt ®Ó chØ ®¹o thùc tiÔn qu¶n lý. Trªn thùc tÕ, ®»ng sau c¸c s¸ch l-îc qu¶n lý vµ ph-¬ng ph¸p qu¶n lý mµ nhµ qu¶n lý ¸p dông ®Òu Èn chøa mét gi¶ thiÕt nµo ®ã vÒ b¶n tÝnh con ng-êi. Mçi tr-êng ph¸i qu¶n lý cña ph-¬ng T©y ®Òu lÊy mét gi¶ thiÕt b¶n tÝnh con ng-êi lµm ®iÓm xuÊt ph¸t. - Kh¸c víi thêi kú ng-êi ta chØ quan t©m tíi s¶n xuÊt, con ng-êi b©y giê ®-îc coi lµ chñ thÓ chø kh«ng ph¶i lµ ®èi t-îng cã nghÜa lµ nh- mét nghÖ sÜ chø kh«ng ph¶i nh- mét nh©n tè s¶n xuÊt. ChÝnh con ng-êi kÓ c¶ nh÷ng ng-êi cã vai trß khiªm tèn nhÊt, lµm cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng. Do ®ã, con ng-êi lµ nguån vèn c¬ b¶n cña doanh nghiÖp. Mçi ng-êi ®Òu cã nh÷ng kh¶ n¨ng, tµi n¨ng vµ nghÞ lùc riªng mµ ta cÇn ph¶i n¾m b¾t, h-íng dÉn kiÓm tra vµ ph¸t triÓn. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm con ng-êi võa lµ môc tiªu võa lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn x· héi, nguån lùc con ng-êi ®-îc coi lµ tµi s¶n, lµ vèn quan träng nhÊt, n¨ng ®éng nhÊt cña sù ph¸t triÓn x· héi. Chóng ta cÇn thÊy r»ng sù nghiÖp ch¨m sãc, båi d-ìng vµ ph¸t huy nh©n tè con ng-êi lµ yÕu tè quan träng ®Ó thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu n-íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ v¨n minh. c- Nh÷ng ®¹i diÖn cña tr-êng ph¸i “Quan hÖ con ng­êi“ §¹i diÖn cña tr-êng ph¸i nµy cã: Mary Parker Follet(18681933), quan t©m ®Õn khÝa c¹nh t©m lý vµ x· héi trong qu¶n lý. Bµ c-¬ng quyÕt ph¶n ®èi viÖc thi hµnh quyÒn tuyÖt ®èi v× c«ng nh©n sÏ ph¶n øng vµ do ®ã khã hîp t¸c trong lµm ¨n. Bµ ®-a ra quy luËt t×nh thÕ, mÖnh lÖnh do t×nh thÕ ®-a ra. Bµ cho r»ng, trong qu¶n lý cÇn quan t©m tíi ng-êi lao ®éng vÒ toµn bé ®êi sèng kinh tÕ, tinh thÇn vµ t×nh c¶m cña hä. Trong quan hÖ qu¶n lý, bµ ®Ò cao sù hîp t¸c, thèng nhÊt gi÷a nh÷ng ng-êi lao ®éng vµ ng-êi qu¶n lý, gi÷a c¸c nhµ l·nh ®¹o vµ qu¶n lý nh»m ph¸t triÓn c¸c quan hÖ con ng-êi tèt ®Ñp, coi ®ã lµ nguån lùc ®Ó t¨ng n¨ng xuÊt vµ hiÖu qu¶ lao ®éng. Elton Mayo(1880-1949) lµ ®¹i diÖn chñ yÕu cña tr-êng ph¸i nµy. Tr-êng ph¸i Mayo chó träng nh©n tè con ng-êi, nghiªn cøu 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hµnh vi c¸ thÓ vµ hµnh vi quÇn thÓ cña con ng-êi mÆc dï «ng ®¸nh gi¸ con ng-êi lµ thô ®éng trong quan hÖ víi tËp thÓ. Trong cuèn s¸ch “nh©n tè con ng-êi trong xÝ nghiÖp” xuÊt b°n n¨m 1957 Douglas(1906-1964) ®· ®-a ra lý luËn vÒ b¶n tÝnh con ng­êi trong “lý luËn X- lý luËn Y” rÊt næi tiÕng v¯ ®­îc ph¸t triÓn trong c¸c t¸c phÈm cña «ng sau ®ã. N¨m 1960, b¯i luËn v¨n “nh©n tè con ng-êi trong xÝ nghiÖp” ®­îc xuÊt b°n th¯nh s¸ch. G.B.Watson(1878-1958) ®Ò x-íng thuyÕt hµnh vi trong qu¶n lý tõ n¨m 1923 t¹i Mü, h×nh thµnh mét tr-êng ph¸i mµ ®¹i biÓu lµ Herbert Simon, ph¸t triÓn m¹nh trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸. Cßn Maslow th× cho r»ng nh÷ng ng-êi b×nh th-êng thÝch ®ù¬c lµm viÖc vµ tiÒm Èn nh÷ng kh¶ n¨ng rÊt lín víi bÊt cø c-¬ng vÞ nµo còng cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ muèn lµm viÖc tèt. d- Nhµ qu¶n lý ph¶i lµm g× ®Ó ph¸t huy vai trß cña con ng-êi Douglas ®· chØ râ vÊn ®Ò c¨n b¶n cña qu¶n lý lµ nhËn thøc cña nhµ qu¶n lý ®èi víi b¶n tÝnh con ng-êi. Nã lµ c¬ së cña tÊt c¶ c¸c s¸ch l-îc vµ ph-¬ng ph¸p qu¶n lý. Nh÷ng gi¶ thiÕt kh¸c nhau vÒ b¶n tÝnh con ng-êi tÊt nhiªn dÉn ®Õn s¸ch l-îc vµ ph-ong ph¸p qu¶n lý kh¸c nhau, tõ ®ã ¶nh h-ëng kh¸c nhau ®Õn c«ng nh©n viªn trong 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 doanh nghiÖp vµ s¶n sinh ra nh÷ng hµnh vi nghÒ nghiÖp kh¸c nhau, dÉn ®Õn hiÖu qu¶ qu¶n lý kh¸c nhau. PhÇn lín nh÷ng vÊn ®Ò xuÊt hiÖn trong c«ng viÖc qu¶n lý ®Òu lµ do nhËn thøc sai lÇm cña nhµ qu¶n lý ®èi víi c«ng nh©n g©y ra. NÕu c«ng nh©n lµm viÖc kh«ng tèt th× ph¶i t×m nguyªn nh©n vÒ phÝa nhµ qu¶ lý, ph¶i ®iÒu tra xem trong c«ng viÖc qu¶n lý cña «ng ta cã ®iÒu g× c¶n trë c«ng nh©n viªn ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña hä hay kh«ng. NhiÖm vô cña nhµ qu¶n lý lµ huy ®éng c¸c nguån lùc ®Ó thùc hiÖn c¸c yªu cÇu cña doanh nghiÖp. Ng-êi qu¶n lý ph¶i giao phã c«ng viÖc cho nh÷ng ng-êi ®¸ng tin cËy, thóc ®Èy hä lµm viÖc víi tinh thÇn tù gi¸c, sö dông quyÒn tù chñ ngµy cµng cao víi ý thøc tr¸ch nhiÖm ®Çy ®ñ. Theo quan niÖm truyÒn thèng nhiÖm vô cña nhµ qu¶n lý(lý luËn X): + Nhµ qu¶n lý ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt nh»m ®¹t ®-îc nh÷ng môc tiªu vÒ kinh tÕ + §èi víi c«ng nh©n viªn mµ nãi, ®ã lµ chØ huy c«ng viÖc cña hä, kiÓm tra ho¹t ®éng cña hä, ®iÒu chØnh hµnh vi cña hä, khiÕn cho nh÷ng ho¹t ®éng vµ hµnh vi cña hä phï hîp víi nhu cÇu cña tæ chøc. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + NÕu c¸c nh©n viªn qu¶n lý kh«ng tÝch cùc can thiÖp nh- vËy th× c«ng nh©n sÏ cã th¸i ®é tiªu cùc, thËm chÝ chèng l¹i tæ chøc. Do ®ã cÇn ph¶i thuyÕt phôc, khen th-ëng, trõng ph¹t, kiÓm tra, chØ huy ho¹t ®éng cña hä. ®ã lµ nhiÖm vô cña c¸c nh©n viªn qu¶n lý, ng-êi ta th­êng kh¸i niÖm nhiÖm vô n¯y bºng c©u “Qu¶n lý tøc lµ th«ng qua ng-êi kh¸c ®Ó hoµn thiÖn c«ng viÖc”. Trong ®iÒu kiÖn x· héi hiÖn ®¹i, cïng víi sù ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt, nhu cÇu vÒ sinh lý vµ nhu cÇu vÒ an toµn cña con ng-êi ®Òu ®· ®-îc tho¶ m·n ë møc ®é t-¬ng ®èi. Do ®ã nÕu nhµ qu¶n lý muèn sö dông ph­¬ng thøc “KÑo ngät céng roi da” cña lý luËn X ®Ó kÝch thÝch lßng nhiÖt t×nh cña c«ng nh©n th× râ rµng lµ kh«ng thÓ lµm ®-îc. NÕu gi¶ thiÕt vÒ b¶n tÝnh con ng-êi cña nhµ qu¶n lý kh«ng thay ®æi th× dï cã lóc sö dông nh÷ng s¸ch l-îc qu¶n lý míi nhqu¶n lý ph©n quyÒn theo môc tiªu, gi¸m s¸t, ®«n ®èc cã hiÖp th­¬ng, chØ ®¹o d©n chñ...th× ®ã còng chØ cã thÓ l¯ “B×nh cò r­îu míi”. Douglas chØ râ r»ng triÕt häc qu¶n lý th«ng qua sù chØ huy vµ ®iÒu khiÓn dï lµ nghiªm kh¾c hay «n hoµ ®Òu kh«ng kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc cña c«ng nh©n. Sau thËp kû 30, cïng víi sù xuÊt hiÖn cña lý luËn qu¶n lý vÒ quan hÖ nh©n quÇn, mét lý luËn hoµn toµn tr¸i ng-îc v¬Ý lý luËn X, ®-îc 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 gäi lµ lý luËn Y. Douglas lËp luËn, v× nhiÒu lý do, chóng ta cã mét gi¶ thiÕt tho¶ ®¸ng h¬n vÒ b¶n tÝnh con ng-êi vµ ®éng c¬ lµm viÖc cña hä, cÇn cã mét lý luËn kh¸c ®Ó tiÕn hµnh c«ng viÖc qu¶n lý. Lý luËn Y cña Douglas vÒ b¶n tÝnh con ng-êi: + L-êi nh¸c kh«ng ph¶i lµ b¶n tÝnh bÈm sinh cña con ng-êi nãi chung. Lao ®éng trÝ ãc, lao ®éng ch©n tay còng nh- nghØ ng¬i, gi¶i trÝ ®Òu lµ hiÖn t-îng bÈm sinh cña con ng-êi. + §iÒu khiÓn vµ ®e do¹ trõng ph¹t lµ biÖn ph¸p duy nhÊt ®Ó thóc ®Èy con ng-êi thùc hiÖn môc tiªu cña doanh nghiÖp. + Khi con ng-êi bá søc ra ®Ó thùc hiÖn mét môc tiªu mµ hä tham gia, hä mong muèn nhËn ®-îc nh÷ng ®iÒu mµ viÖc hoµn thµnh nh÷ng môc tiªu Êy t¹o ra, trong ®ã diÒu quan träng nhÊt kh«ng ph¶i lµ tiÒn mµ lµ quyÒn tù chñ, quyÒn ®-îc t«n träng, quyÒn tù m×nh thùc hiÖn c«ng viÖc. Sù tho¶ m·n nh÷ng quyÒn ®ã sÏ thóc ®Èy con ng-êi hoµn thµnh môc tiªu cña doanh nghiÖp. + ThiÕu trÝ tiÕn thñ, nÐ tr¸nh nhiÖm vô vµ cÇu an qu¸ møc kh«ng ph¶i lµ b¶n tÝnh cña con ng-êi mµ lµ do kinh nghiÖm do qu¸ khø t¹o ra. Trong nh÷ng m«i tr-êng thÝch hîp, con ng-êi kh«ng nh÷ng gi¸m g¸nh v¸c tr¸ch nhiÖm mµ cßn cã thÓ chñ ®éng g¸nh v¸c tr¸ch nhiÖm. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt khã kh¨n cña doanh nghiÖp, ®¹i ®a sè c¸c nh©n viªn cña doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng suy nghÜ, tinh thÇn vµ n¨ng lùc s¸ng t¹o, chØ cã mét sè Ýt ng-êi kh«ng cã kh¶ n¨ng Êy. + Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn x· héi hiÖn ®¹i, tiÒm n¨ng trÝ tuÖ cña con ng-êi nãi chung chØ ®-îc ph¸t huy phÇn nµo vµ nhiÖm vô cña qu¶n lý lµ ph¸t huy toµn bé tiÒm n¨ng trÝ tuÖ Êy. §ßi hái cÇn ph¶i ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña ng-êi lao ®éng. II-VËn dông qu¶n lý trong quan hÖ con ng-êi vµo ®iÒu kiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay. 1. Sù Quan T©m Cña Nhµ N-íc Ta §Õn YÕu Tè Con Ng-êi Trong Doanh NghiÖp hiÖn nay Mét ®Êt n-íc muèn ph¸t triÓn m¹nh th× kh«ng thÓ thiÕu ®-îc sù hiÖn diÖn cña con ng-êi ë trong ®ã. Thùc tÕ ta thÊy, trong qu¶n lý nhµ nøoc ®èi víi nh©n tè con ng-êi trong doanh nghiÖp lµ nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi. Nh©n tè con ng-êi ®ãng mét vai trß hÕt 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 søc quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc. HiÖn nay nhµ n-íc ta ®· cã sù quan t©m nhiÒu ®Õn lîi Ých cña con ng-êi trong c¸c doanh nghiÖp. Trong c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ chóng ta ®· kh¬i dËy ®-îc tÝnh tÝch cùc cña ng-êi lao ®éng biÕn nã trë thµnh nguån søc m¹nh to lín. Qua thùc tÕ ta thÊy nÕu chØ dùa vµo tinh thÇn lao ®éng tÝch cùc, ý trÝ v-¬n lªn ®¬n thuÇn cña ng-êi lao ®éng, th× chóng ta kh«ng thÓ x©y dùng ®-îc nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i trong c¸c doanh nghiÖp. Song nÕu ta chØ chó träng n©ng cao tr×nh ®é häc vÊn cña ng-êi lao ®éng, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ ®¶m b¶o søc khoÎ cña ng-êi lao ®éng mµ kh«ng chó träng kh¬i dËy tinh thÇn tÝch cùc cña hä th× chóng ta còng kh«ng thÓ tËn dông ®-îc c¬ héi ®Ó v-ît qua nh÷ng th¸ch thøc hiÖn nay. Do ®ã, quan t©m ®Õn nhu cÇu, lîi Ých ng-êi lao ®éng mét c¸ch toµn diÖn lµ nhiÖm vô mµ nhµ n-íc ph¶i lµm. HiÖn nay nhµ n-íc ®· quan t©m ®Õn vÊn ®Ò vÖ sinh an toµn lao ®éng, c«ng t¸c b¶o hé lao ®éng trùc tiÕp gãp phÇn c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc ë c¸c doanh nghiÖp, nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt t×nh tr¹ng tai n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp b-íc ®Çu ®· ®-îc ng¨n chÆn. VÊn ®Ò b¶o ®¶m an toµn vµ søc khoÎ cho ng-êi lao ®éng cÇn ®Õn mét l-îng kinh phÝ rÊt lín. NhÊt lµ hiÖn nay nÒn kinh tÕ ®ang ngµy 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 mét ph¸t triÓnvµ chóng ta ®ang tham gia héi nhËp víi nÒn kinh tÕ toµn cÇu th× c«ng t¸c qu¶n lý ng-êi lao ®éng cÇn ph¶i ph©n râ tr¸ch nhiÖm cña ng-êi tæ chøc sö dông lao ®éng, th-êng xuyªn kiÓn tra xö lý nghiªm kh¾c c¸c tr-êng hîp sö dông lao ®éng kh«ng ®¶m b¶o an toµn, coi nhÑ ch¨m sãc søc khoÎ ng-êi lao ®éng. 2. Thùc Tr¹ng Cña ViÖc VËn Dông ThuyÕt Qu¶n Lý Tr-êng Ph¸i “Quan hÖ con ng­êi“ Vµo C¸c Doanh NghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay Khi chuyÓn sang thêi kú CNH-H§H nÒn kinh tÕ ®· xuÊt hiÖn ®a d¹ng c¸c h×nh thøc lao ®éng, søc Ðp vÒ d©n sè, viÖc lµm, sè lao ®éng ë ngo¹i tØnh trµn ngËp c¸c thµnh phè lín dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi lao ®éng gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái t×nh tr¹ng c«ng t¸c b¶o hé lao ®éng cßn béc lé bÊt cËp vµ thiÕu xãt, m«i tr-êng lao ®éng ë nhiÒu n¬i bÞ « nhiÔm nÆng nhÊt lµ ë c¸c lµng nghÒ thñ c«ng, khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Thùc tr¹ng søc khoÎ tÝnh m¹ng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp cña ng-êi lao ®éng ®ang ngµy mét nghiªm träng.ViÖc b¶o vÖ ng-êi lao ®éng tr-íc nh÷ng mèi ®e do¹ hiÓm ho¹ cña m«i tr-êng, ®iÒu kiÖn lµm viÖc kh«ng an toµn, ¶nh h-ëng xÊu ®èi víi søc khoÎ cña hä chÝnh lµ gi÷ g×n nguån néi lùc cña quèc gia. §èi xö b×nh ®¼ng, coi träng ®óng møc nguån néi lùc 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 quèc gia, quan t©m ®Õn ng-êi lao ®éng lµ thÓ hiÖn b¶n chÊt, tÝnh nh©n v¨n cña chÕ ®é x· héi, tr×nh ®é v¨n minh cña quèc gia gi÷ g×n vèn quý nhÊt cña d©n téc, lµ tr¸ch nhiÖm cña l·nh ®¹o trong doanh nghiÖp. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c-êng ®é lao ®éng ngµy mét gia t¨ng, trÝ tuÖ con ng-êi ®-îc ph¸t huy triÖt ®Ó, cïng víi sù ph¸t triÓn cña ph-¬ng tiÖn c«ng cô s¶n xuÊt hiÖn ®¹i th× vÉn cßn kh«ng Ýt nh÷ng hiÖn t-îng coi th-êng nh÷ng nguy hiÓm r×nh rËp trong lao ®éng nhÊt lµ trong c¸c doanh nghiÖp, theo thèng kª cña bé lao ®éng mçi n¨m cã kho¶ng 250 vô tai n¹n lao ®éng x¶y ra. Qua ®ã ta thÊy cÇn ph¶i x©y dùng ý thøc b¶o vÖ tr×nh ®é nhËn thøc tèi thiÓu vÒ kû luËt, thùc hiÖn b¶o ®¶m an toµn vÖ sinh lao ®éng cho ng-êi lao ®éng b»ng c¸c biÖn ph¸p tuyªn truyÒn gi¸m s¸t tæ chøc häc tËp, h-íng dÉn thùc hiÖn quyÒn lîi hîp ph¸p cho hä. VÝ dô1: Trong c«ng ty chuyªn s¶n xuÊt giÇy thÓ thao mang nh·n hiÖu NiKe (C«ng ty Changshin ViÖt Nam víi 100%vèn cña Hµn Quèc) cã tæng sè 5802 ng-êi lao ®éng trong ®o cã 85 ng-êi khuyÕt tËt vµ kho¶ng mét vµi th-¬ng binh. Mçi quý mét lÇn ban l·nh ®¹o c«ng ty tæ chøc gÆp gì nh©n viªn mét lÇn ®Ó t×m hiÓu th¨m dß ý kiÕn cña c«ng nh©n viªn, c«ng ty ®· ph¸t hiÖn ra nh÷ng nhu cÇu riªng cña c«ng nh©n trong doanh nghiÖp m×nh vµ c«ng ty ®· l¾p ®Æt 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 mét sè thiÕt bÞ ®Æc biÖt nh-: tay vÞn cÇu thang, bån cÇu bÖt ..dµnh riªng cho hä. Sau ®ã c«ng ty thÊy nh©n viªn cña m×nh rÊt cã høng thó khi lµm viÖc ë c«ng ty vµ kÕt qu¶ lµ c«ng ty ngµy mét ph¸t ®¹t. VÝ dô2: ë c«ng ty may Th¨ng Long ng-êi ®¹i diÖn cho biÕt nhê cã ®èi tho¹i vµ hîp t¸c t¹i n¬i lµm viÖc nªn c«ng ty ®· ®iÒu chØnh ®-îc mèi quan hÖ víi ng-êi lao ®éng trong c«ng ty gióp cho hai bªn ngµy cµng hiÓu nhau h¬n vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c ngµy ®-îc n©ng cao gãp phÇn tÝch cùc vµo sù t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Qua c¸ch lµm cña mçi c«ng ty ta thÊy ®èi ho¹i vµ hîp t¸c t¹i n¬i lµm viÖc ®· gióp cho ng-êi sö dông lao ®éng ®-a ra ®-îc nh÷ng quyÕt ®Þnh ®iÒu hµnh s¶n xuÊt ®óng vµ s¸t thùc h¬n, quan hÖ lao ®éng vµ quan hÖ x· héi trong doanh nghiÖp ®-îc c¶i thiÖn râ rµng, tõ ®ã ng-êi lao ®éng cã thªm hiÓu biÕt vµ cïng chia sÎ nh÷ng khã kh¨n víi doanh nghiÖp, rót ng¾n ®-îc kho¶ng c¸ch gi÷a ng-êi sö dông lao ®éng víi ng-êi lao ®éng lµm cho bÇu kh«ng khÝ trong doanh nghiÖp ®-îc c¶i thiÖn. Tuy nhiªn mét sè vÊn ®Ò cßn tån ®äng trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay cßn kh¸ lµ bøc xóc: ch-a t«n träng lîi Ých ng-êi lao ®éng, ë mét sè ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh viÖc thuª m-ín ng-êi lao ®éng cßn tuú tiÖn, tr¸ch nhiÖm cña c¶ chñ vµ thî kh«ng râ rµng, m«i 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tr-êng lao ®éng ë nhiÒu c¬ së bÞ « nhiÔm nghiªm träng, vÊn ®Ò b¶o hé lao ®éng ch-a ®-îc ¸p dông réng r·i lµm ¶nh h-ëng nhiÒu ®Õn søc khoÎ ng-êi lao ®éng. 3. Nh÷ng Gi¶i Ph¸p Kh¾c Phôc Mèi Quan HÖ Con Nguêi Trong §iÒu KiÖn C¸c Doanh NghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay - C¸c ngµnh c¸c cÊp cÇn cã sù quan t©m tho¶ ®¸ng ®Õn lîi Ých ng-êi lao ®éng. CÇn ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra an toµn vÖ sinh lao ®éng th-êng xuyªn. §Æc biÖt lµ vÊn ®Ò b¶o hé lao ®éng cÇn ph¶i cam kÕt khi ®¨ng ký kinh doanh. - Kh«ng ngõng t¹o ®iÖu kiÖn cho ng-êi lao ®éng ®-îc häc tËp n©ng cao kiÕn thøc hiÓu biÕt cho ng-êi lao ®éng. §Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay khi mµ mäi quèc gia ®ang h-íng tíi nÒn kinh tÕ tri thøc, mét x· héi cña tinh thÇn kh«ng ngõng häc hái rÌn luyÖn vµ n©ng cao kiÕn thøc. §ång thêi t¹o ra m«i tr-êng thuËn lîi ®Ó ng-êi lao ®éng ®ù¬c ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng, søc s¸ng t¹o cña m×nh, ®Ó ®-îc cèng hiÕn nhiÒu h¬n cho sù nghiÖp ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp vµ x· héi. §©y lµ mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu trong mçi doanh nghiÖp v× con ng-êi cã ®-îc ®µo t¹o tèt ®Õn ®©u nh-ng kh«ng cã m«i tr-êng ®Ó ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh th× kh«ng kh¸c nµo chØ lµ mét thø hµng ®em 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ra tr-ng bµy råi ®Õn lóc nµo ®ã nã còng nh¹t dÇn theo thêi gian. Nh-ng nÕu cã m«i tr-êng ®Ó ph¸t huy th× nã gãp phÇn t¹o nªn sù h-ng thÞnh cña mçi doanh nghiÖp nãi riªng vµ ®Êt n-íc nãi chung. Mét vÊn ®Ò n÷a ë ®©y cÇn gi¶i quyÕt ®ã lµ vÊn ®Ò b¶o hiÓm cho ng-êi lao ®éng cÇn ph¶i cã sù thèng nhÊt víi b¶o hiÓm cña c¸n bé vµ c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp, b¶o d¶m b×nh ®¼ng, d©n chñ ph¸t huy søc m¹nh cña doanh nghiÖp. - Trong doanh nghiÖp vai trß cña c«ng ®oµn còng gãp phÇn rÊt nhiÒu cho sù nghiÖp ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Theo luËt C«ng §oµn, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng-êi lao ®éng liªn kÕt theo c¸c tæ chøc c«ng ®oµn, nghiÖp ®oµn hiÖp héi riªng n»m trong c¬ quan c«ng ®oµn cÊp trªn qu¶n lý ®Ó b¶o vÖ lîi cña m×nh. Më réng giíi h¹n cña luËt c«ng ®oµn, so¹n th¶o vµ cho ra ®êi luËt b¶o hiÓm, cã nh- vËy th× quyÒn lîi cña ng-êi lao ®éng míi ®-îc ®¶m b¶o thùc sù, vµ ®¸p øng ®ù¬c ®ßi hái tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn nay. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C- KÕt LuËn Trong nh÷ng n¨m ®æi míi cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng th× viÖc vËn dông thuyÕt qu°n lý tr­êng ph¸i “ Quan hÖ con ng­êi” v¯o c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam l¯ mét ®éng lùc quan träng trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. §Ó lµm ®-îc ®iÒu nµy th× viÖc mµ mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i lµm lµ ph¶i quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn lîi Ých cña ng-êi lao ®éng, ®ång thêi t¹o m«i tr-êng ®Ó hä yªn t©m lµm viÖc cèng hiÕn hÕt søc m×nh cho sù h-ng thÞnh cña doanh nghiÖp còng nh- sù phån vinh cña ®Êt n-íc. Qua ®©y ta thÊy sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n-íc ®èi víi ng-êi lao ®éng lµ mét yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tµi liÖu tham kh¶o 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.Gi¸o tr×nh Khoa Häc Qu¶n Lý vËn dông vµo qu¶n lý doanh nghiÖpTr-êng §HQL & KD Hµ Néi khoa qu¶n lý doanh nghiÖp 1999 2. Gi¸o tr×nh Khoa Häc Qu¶n Lý tËp 1, NXB X©y dùng 3. Qu¶n Lý vµ Kü ThuËt Qu¶n lý, NXB Giao th«ng vËn t¶i -1999 4. Gi¸o tr×nh Khoa Häc Qu¶n Lý, NXB ChÝnh trÞ quèc gia 5. V¨n kiÖn §¹i héi VIII §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam 6. Tinh hoa qu¶n lý - 25 T¸c gi¶ vµ t¸c phÈm næi tiÕng nhÊt vÒ qñn lý trong thÕ kû XX, VIM – 2002,NXB Lao ®éng x· héi 7. B¸o ph¸t triÓn kinh tÕ. Sè 138/4/2002 8. B¸o doanh nghiÖp. Sè 17/4&5/2002 20