Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò tµi :
ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ c¸c ph-¬ng ph¸p
hoµn thiÖn h¹ch to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng.
A: Lêi Më §Çu
Víi bÊt k× n-íc nµo th× thuÕ còng lu«n gãp phµn quan träng vµ
chiÕm phÇn lín trong tæng thu ng©n s¸ch .ThuÕ chÝnh lµ c«ng cô
chñ yÕu ®Ó ®äng viªn tµi chÝnh cho ng©n s¸ch nhµ n-íc.ViÖc
thùc thi mét chÝnh s¸ch thuÕ cã hiÖu qu¶ sÏ ®¶m b¶o më réng
kinh tÕ vµ ph¸t triÓn . ThuÕ GTGT nãi riªng lµ s¾c thuÕ gi¸n thu
c¬ b¶n vµ ®Æc biÖt quan träng viÖc huy ®äng nguån thu cho
Ng©n s¸ch nhµ n-íc .Do vËy ë n-íc ta ph¶i cã ph-¬ng ph¸p ,
chÝnh s¸ch thuÕ thËt hoµn chØnh ®Ó thuÕ sÏ ph¸t huy ®-îc tèi ®a
nh-ng -u viÖt vµ tÇm quan träng cña nã .
Tr-íc ®©y trong nÒn kinh tÐ KHHTT thuÕ lîi tøc , thuÕ hµng
ho¸ vµ thuÕ doanhthu tá ra phï hîp th× khi b-íc sang c¬ chÕ
míi nã ®· thÓ hiÖn nh÷ng mÆt yÕu kÐm,.ViÖc ¸p dông chÕ ®é
thuÕ GTGT thay thÕ ®· t¸c ®äng nhiÒu mÆt ®Õn nÒn kinh tÕ cña
n-íc ta . B¶n th©n s¾c thuÕ nµy tuy cã nhiÒu -u ®iÓm song vÉn
cßnnh÷ng mÆt yÕu kÐm cÇn khÊ-c phôc .
Mätt trong nh÷ng môc tiªu quan träng cña cuéc c¶i c¸ch thuÕ
giai ®o¹n II phï hîp víi chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· hoäi
giai ®o¹n 2001-2010. Bªn c¹nh ®ã , bèi c¶nh ph¸t triÓn kinh tÕ
trong thêi k× míi ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng c¶i c¸ch vÒ chÝnh s¸ch
thuÕ ®Ó phï hîp víi yªu cÇu cña c¸c n-íc trong khu vùc vµ c¸c
tæ chøc kinh tÕ trªn thÕ giíi mµ chóng ta tham gia .
Ngoµi ra hiÖn nay rÊt nhiÒu c¸c tæ chøc doanh nghiÖp ®· lîi
dông nh÷ng s¬ hë cña c¬ quan thuÕ ®Ó nh»m thu lîi nhuËn cao
nhÊt , gi¶m phÇn thu cña ng©n s¸ch nhµ n-íc .
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Tãm l¹i , cã rÊt nhiÒu lÝ do khiÕn chóng ta cÇn ph¶i nghiªn cøu
thùc tr¹ng vµ ®Ì ra nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn thuÕ nãi chung
vµ ®Æc biÖt thuÕ GTGT nãi riªng .
NhiÖm vô nghiªn cøu dÒ tµi :
Lµm râ mét sè vÊn ®Ò lÝ luËn vÒ thuÕ GTGT
Trªn c¬ së m« h×nh lÝ thuyÕt vµ thùc tiÔn ¸p dông ,®¸nh gi¸ thùc
tr¹ng thuÕ GTGT ë ViÖt Nam vµ ph¸t hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò cÇn
gi¶i quyÕt . §Ò ra c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn .
Dï cã nh-ng cè g¾ng song bµi viÕt cña em kh«n gthÓ tr¸nh khái
nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh em mong c¸c thÇy c« sÏ ®ãng gãp ý
kiÕn ®Ó bµi viÕt lÇn sau hoµn thiÖn h¬n .
§Æc biÖt em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS.TµI S¶N NguyÔn Minh
Ph-¬ng ®· nhiÖt t×nh h-íng dÉn em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy .
B : Néi dung
Ch-¬ng I:
Nh÷ng lÝ luËn chung vÒ thuÕ GTGT vµ h¹ch
to¸n thuÕ GTGT trong c¸c doanh nghiÖp .
I Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thuÕ GTGT
1.Kh¸i niÖm
Cho ®Õn b©y giê vÉn ch-a cã mét ®Þnh nghÜa thèng nhÊt vÒ thuÕ
.C¸c quan ®iÓm kh¸c nhau ®-îc nh×n nh©n tõ nh÷ng gãc ®é
kh¸c nhau cña thuÕ.Theo nh¯ kinh ®iÓn th× thuÕ :”§Ó duy tr×
quyÒn lùc c«ng céng ®ã ,cÇn ph¶i cã nh÷ng sù ®ãng gãp cña
nh÷ng ngêi c«ng d©n ,cña nh¯ níc ®ã l¯ thuÕ .”(Mac-AngenTTT2.NXBSù thËt –Hµ Néi .)
Sau nµy kh¸i niÖm thuÕ ngµy cµng bæ sung Trong cuèng tõ ®iÓn
kinh tÕ cña hai t¸c gi¶ ng-êi Anh Chrisopher Pass ,Bryan Lower
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cho r»ng :” ThuÕ suÊt l¯ mét biÖn ph¸p cña chÝnh phñ ®¸nh trªn
thu nhËp cña c¶i vµ vèn nhËn ®-îc cña c¸c c¸ nh©n hay doanh
nghiÖp trªn viÖc chi tiªu vÒ h¯ng ho¸ ,t¯i s°n “.
Cßn mét ®Þnh nghÜa vÒ thuÕ t-¬ng ®èi hoµn chØnh trong cuèn
Economics cña hai nhµ kinh tÕ MÜ nh- sau :ThuÕ lµ mét kho¶n
chuyÓn giao b¾t buéc b»ng tiÒn cña c«ng ty vµ c¸c hé gia ®×nh
cho chÝnh phñ mµ trong sù trao ®æi hä kh«n g nhËn ®-îc mét
c¸ch trùc tiÕp hµng ho¸ dÞch vô nµo c¶ ,kho¶n nép ®ã kh«ng
ph¶i lµ tiÒn ph¹t mµ toµ ¸n tuyªn ¸n do hµnh vi vi ph¹m ph¸p
luËt . ë n-íc ta còng ch-a cã mét ®Þnh nghÜa nµo hoµn chØnh
,thèng nhÊt vÒ thuÕ .Theo tõ ®iÓn ViÖt Trung 1998 thuÕ lµ kho¶n
tiÒn vay hiÖn vËt mµ ng-êi d©n hoÆc c¸c tæ chøc kinh doanh tuú
theo tµi s¶n thu nhËp nghÒ nghiÖp ...buéc ph¶i nép cho Nhµ
n-íc theo quy ®Þnh .Tãm l¹i , thuÕ lµ mét kho¶n chuyÓn giao
thu nhËp b¾t buéc tõ c¸c thÓ nh©n vµ ph¸p nh©n cho Nhµ n-íc
theo møc ®é vµ thêi h¹n ®-îc ph¸p luËt quy ®Þnh ,nh»m sö dông
cho môc ®Ých c«ng céng .
2.Vai trß
2.1ThuÕ ®¶m b¶o nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ n-íc
Ng©n s¸ch lµ mét bé phËn cña tµi chÝnh .Néi dung c¸c nguån
thu cña c¸c ng©n s¸ch nµh n-íc th× gåm nhiÒu kho¶n, sö dông
c¸c h×nh thøc kh¸c nhau nh-:
- Ph¸t hµnh thªm tiÒn ®Ó trang tr¶i nhu cÇu chi tiªu cÇn
thiÕt cña nhµ n-íc
- Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®Ó vay trong vµ ngoµi n-íc
- B¸n mét phÇn tµi s¶n quèc gia
- Thu thuÕ
Ph¸t hµnh thªm tiÒn ®Ó chi tiªu lµ c¸ch thøc ®¬n gi¶n nhÊt .
Song viÖc ph¸t hµnh thªm tiÒn ®Ó chi tiªu thiÕu c¬ sá vËt chÊt
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
®¶m b¶o sÏ dÉn ®Õn l¹m ph¸t, cµng lµm khã kh¨n thªm ng©n
s¸ch nhµ n-íc
Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®Ó vay trong vµ ngoµi n-íc õa ph¶i chÞu
nh÷ng rµng buéc vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ tõ phÝa ng-êi cho vay, võa
ph¶i t×m nguån ®Ó hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i
Ng©n s¸ch lµ mét bé phËn cña tµi chÝnh
2.2ThuÕ lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« cho nhµ n-íc
Bªn c¹h vai trß ®¶m b¶o nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ n-íc th×
thuÕ cßn lµ mét c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« ®¾c lùc cña nhµ n-íc
®èi víi kinh tÕ x· héi
Trong c¬ kinh tÕ ho¹ch ho¸ t¹p trung nhµ n-íc trùc tiÕp can
thiÖp vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh b»ng c¸c chØ tiªu
vµ mÖnh lÖnh hµnh chÝnh vµ chÕ ®é bao cÊp trµn lan nªn t¸c
®éng thu ng©n s¸ch nãi chung, thuÕ nãi riªng ®Õn qu¸ tr×nh ®iÒu
chØnh kinh tÕ x· héi bÞ h¹n chÕ, hiÖu qu¶ thùc hiÖn cña nã còng
kh«ng d-îc coi träng. C¬ chÕ thÞ tr-êng víi sù ®a d¹ng cña c¸c
thµnh phµn kinh tÕ vµ ph-¬ng thøc qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n-íc,
thuÕ gãp phÇn b×nh æn gi¸ c¶, kiÒm chÕ l¹m ph¸t; lµ c«ng cô
®Þnh h-íng s¶n xuÊt, ®Þnh h-íng tiªu dïng tõ ®ã ®iÒu tiÕt thu
nhËp, b¶o hé s¶n xuÊt trong n-íc vµ thóc ®Èy héi nhËp kinh tÕ
2.2.1. B×nh æn gi¸ c¶, kiÒm chÕ l¹m ph¸t
Nhµ n-íc s- dông nguån ng©n s¸ch Nhµ n-íc ( mµ trong
®ã thuÕ lµ nguån thu chñ yÕu – nh- ®· ph©n tÝch ë trªn ) ®Ó
®iÒu chØnh gÝa c¶, ch¼ng h¹n khi gi¸ c¶ mét hµng ho¸ nµo ®ã
gi¶m th× Nhµ n-íc sÏ bá tiÒn ra mua ®Ó chèng l¹i sù gi¶m gi¸
Ngoµi ra chÝnh s¸ch thuÕ còng ®-îc sö dông ®Ó kiÒm chÕ
l¹m ph¸t, cô thÓ :
Khi l¹m ph¸t xÈy ra do cung nhá h¬n cÇu( l¹m ph¸t cÇu
kÐo ) th× nhµ n-íc sÏ ®¸nh thuÕ vµo tiªu dïng hµng ho¸ ®Ó gi¶m
cÇu
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Hay l¹m ph¸t do chi phÝ ®Çu vµo cao ( l¹m ph¸t chi phÝ
®Èy ) th× sÏ gi¶m viÖc ®¸nh thuÕ vµo chi phÝ ®Çu vµo
2.2.3ThuÕ lµ c«ng cô ®Þnh h-íng s¶n xuÊt, ®Þnh h-íng tiªu
dïng
* §iÒu tiÕt s¶n xuÊt
Mçi quèc gia mçi nghµnh ®iÒu cã c¸c nghµnh kinh tÕ mòi
nhän. V× vËy, viÖc ®Þnh h-íng s¶n xuÊt ,tiªu dïng ®Ó khai th¸c
tiÒm n¨ng cña ngµnh nµy lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt cña nhµ n-íc .§Ó
thùc hiÖn c«n gviÖc nµy bªn c¹nh nh÷ng chÝnh s¸ch chi tiªu tù
cÊp nhµ n-íc cÇn sö dông chÝnh s¸ch thuÕ .ThÓ hiÖn :
Thø nhÊt
S¾p xÕp vµ cñng cè l¹i c¬ cÊu kinh tÕ theo h-íng cña nhµ n-íc
.C¸c quèc gia muèn ph¸t triÓn kinh tÕ ®Òu ph¶i thùc hiÖn mét c¬
cÊu kinh tÕ vµ tiÕn bé phï hîp víi t×nh h×nh ,®iÒu kiÖn cña n-íc
m×nh .ThuÕ chÝnh lµ c«ng cô ®¾c lùc trong viÖc ®iÒu chØnh theo
c¬ cÇu nµy .
Thø hai
T¸c ®éng tÝch cùc cña thuÕ ®èi víi s¶n xuÊt kinh doanh cßn cã
thÓ thÓ hiÖn ë chç hoµn thiÖn nghÜa vô nép thuÕ cho NHµ n-íc
®ßi hái ®èi t-îng nép thuÕ ph¶i thùc hiÖn nghi©m ngÆt chÕ ®é
h¹ch to¸n kinh doanh ,t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ,¸p dông c¸c
thµnh tùu khao häc kÜ thuËt trong s¶n xuÊt kinh doanh .
Thø ba
ThuÕ lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®-¬ch nhµ n-íc sö dông ®Ó
b¶o vÖ nÒn s¶n xuÊt trong n-íc ,thóc ®Èy sù c¹nh tranh chÌn Ðp
cña n-íc ngoµi cÇn thiÕt ®èi víi nÒn kinh tÕ n-íc ta hiÖn nay
khi mµ lùc l-¬ch s¶n xuÊt còng nh- kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ta
ch-a ®ñ m¹nh .Thùc tÕ cho thÊy thuÕ ®· thÓ hiÖn mÆt -u thÕ h¬n
h¼n so víi mét biÖn ph¸p kh¸c ®Ó b¶o hé s·n xuÊt trong n-íc .
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
*§iÒu tiÕt tiªu dïng
C¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p kinh tÕ ®-îc nhµ n-íc sö dông ®Ó
h-íng dÉn tiªu dïng th-êng lµ ®¸nh thuÕ víi thuÕ suÊt cao vµo
nh÷ng mÆt hµng cÇn h¹n chÕ tiªu dïng nh- nh÷ng mÆt hµng xa
xØ ,nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng cã ¶nh h-ëng kh«ng tèt ®Õn søc
khoÎ .Sù ®iÒu tiÕt nµy còng gãp phÇn tiÕt kiÖm chi tiªu ,t¨ng tÝch
luü ,h-íng dÉn tiªu dïng lµnh m¹nh .Ngoµi ra nã còng gãp
phÇn lµm c©n b»ng , b×nh ®¼ng h¬n trong x· héi gi÷a ng-êi giµu
vµ ng-¬i nghÌo .
2.2.4B¶o hé s¶n xuÊt trong n-íc thóc ®Èy héi nhËp kinh tÕ
B¶o hé hîp lÝ nÒn kinh tÕ trong n-íc tr¸nh khái sù c¹nh tranh tõ
bªn ngoµi lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi c¸c n-íc chËm ph¸t triÓn
vµ ®ang ph¸t triÓn .ThuÕ thôc hiÖn sù b¶o hé nÒn s¶n xuÊt néi
®Þa vµ kiÓm tra kiÓm so¸t ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng thuÕ xuÊt
nhËp khÈu .Sù -u ®·i c¸c hiÖp ®Þnh vÒ theo th«ng lÖ quèc tÕ
.Tãm l¹i thuÕ vÒ b¶n chÊt kinh tÕ lµ mét c«ng cô tµi chÝnh hÕt
søc quan träng kh«n gchØ t¹o ra nguån thu to lín cho ng©n s¸ch
nhµ n-íc mµ cßn cã kh¶ n¨ng t¸c ®äng ®iÒu chØnh kinh tÕ x·
héi ë tÇng vÜ m« .
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3.Ph©n lo¹i thuÕ
3.1Ph©n lo¹i theo c¬ së ®¸nh thuÕ
3.2Ph©n lo¹i theo ph-¬ng thøc ®¸nh thuÕ
II Néi dung , ph-¬ng ph¸p tÝnh vµ h¹ch to¸n thuÕ GTGT
1. Kh¸i niÖm thuÕ GTGT vµ sù cÇn thiÕt ¸p dông thuÕ GTGT
1.1Kh¸i niÖm vÒ thuÕ GTGT
-§Þnh nghÜa
-§èi t-îng tÝnh thuÕ
-§èi t-îng nép thuÕ
1.2. Sù cÇn thiÕt ¸p dông thuÕ GTGT thay thÕ thuÕ doanh thu
-Nh-îc ®iÓm cña thuÕ doanh thu
-¦u ®iÓm vµ nh-îc ®iÓm cña thuÕ GTGT
2.Kh¸i qu¸t thùc tiÔn ¸p dông chÕ ®é thuÕ GTGT ë mét sè
n-íc
2.1Nhu cÇu ¸p dông chÕ ®é thuÕ GTGT ë mét sè khu vùc kinh
tÕ ®iÓn h×nh
-Ph¸p
-MÜ
-Trung Quèc
2.2C¬ cÊu chÕ ®é thuÕ GTGT
-Ph¹m vi ¸p dông
-C¨n cø tÝnh thuÕ
- Quy ®Þnh vÒ khÊu trõ thuÕ
-Quy ®Þnh -u ®¨i , miÔn gi¶m thuÕ
-Quy ®Þnh vÒ kª khai nép thuÕ
3.Ph-¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT ë n-íc ta
3.1Ph-¬ng ph¸p khÊu trõ
3.2Ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp
3.3¦u nh-îc ®iÓm cña tõng ph-¬ng ph¸p
4.Sæ s¸ch chõng tõ kÕ to¸n thuÕ GTGT
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
4.1Chøng tõ
-Ho¸ ®¬n GTGT
-Ho¸ ®¬n b¸n hµng th«ng th-êng
-Ho¸ ®¬n thu mua n«ng , l©m ,thuû s¶n cña ng-êi trùc tiÕp s¶n
xuÊt
4.2 Sæ kÕ to¸n
-Sæ theo dâi thuÕ GTGT
-Sæ chi tiÕt thuÕ GTGT ®-îc hoµn l¹i
-Sæ chi tiÕt thuÕ GTGT ®-îc miÔn gi¶m
-B¸o c¸o thuÕ GTGT
5. Nguyªn t¾c h¹ch to¸n thuÕ GTGT
6.H¹ch to¸n thuÕ GTGT
6.1 Tµi kho¶n sö dông
a. Tµi kho¶n ( TK) 133- thuÕ GTGT ®-îc khÊu trõ
-KÕt cÊu vµ néi dung TK 133
>Bªn Nî
>Bªn Cã
>Sè d- bªn Nî
>TK133 cã 2 TK cÊp 2:
+TK1331: ThuÕ GTGT ®-îc khÊu trõ cña hµng ho¸ ,dÞch vô
+TK1332:ThuÕ GTGT ®-îc khÊu trõ cña TSC§
b.TK3331-ThuÕ GTGT ph¶i nép
-KÕt cÊu vµ néi dung cña TK 3331
>Bªn Nî
>Bªn Cã
>Sè d- bªn Nî
>Sè d- bªn Cã
>TK 3331 cã 2 TK cÊp 2
+TK 33311-ThuÕ GTGT ®Çu ra
+TK33312-ThuÕ GTGT hµng nhËp khÈu
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
6.2 Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n
a. Theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ
-H¹ch to¸n thuÕ GTGT ®Çu vµo
-H¹ch to¸n thuÕ GTGT ®Çu ra
-H¹ch to¸n thuÕ GTGT ph¶i nép
-H¹ch to¸n hoµn thuÕ GTGT
-H¹ch to¸n miÔn gi¶m thuÕ GTGT
-H¹ch to¸n thuÕ GTGT ë ®¬n vÞ vµ ë tæng c«ng ty
+ S¬ ®å h¹ch to¸n
b. H¹ch to¸n thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp
-Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n
-S¬ ®å h¹ch to¸n
7. Quan hÖ thuÕ GTGT víi c¸c lo¹i thuÕ kh¸c
+Víi thuÕ xuÊt nhËp khÈu
+Víi thuÕ TT§B
+Víi thuÕ TNDN
Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n thuÕ GTGT
trong c¸c doanh nghiÖp
I.
Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®-îc
- Sù thay ®æi ph-¬ng ph¸p tÝnh thuÕ tr¸nh ®-îc sù chång
chÐo , buéc chñ thÒ ph¶i lµm quen víi c¸c ho¸ ®¬n chøng
tõ
ThuÕ GTGT ®-îc tÝnh theo 2 ph-¬ng ph¸p :ph-¬ng ph¸p khÊu
trõ vµ ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp .C¸c c¬ së kinh doanh ph¶i ¸p dông
phu¬ng ph¸p khÊu trõ lµ hÇu hÕt vµ ph¶i ®¸p øng quy ®Þnh vÒ sæ
s¸ch kÕ to¸n , h¹ch to¸n sè thuÕ ®Çu ra vµ sè thuÕ ®Çu vµo .Víi
ph-¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ GTGT ®· thÓ hiÖn râ b¶n chÊt thuÕ
gi¸n thu .Chñ thÓ kinh doanh chØ lµ ng-êi thu thuÕ hé nhµ n-íc
.Thãi quen vÒ thuÕ chång thuÕ sÏ kh«ng cßn lÝ do tån t¹i .Thay
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
vµo ®ã lµ mét t- duy míi chñ ®éng , tù hoµn thiÖn ®-îc thÓ hiÖn
ë mét phÇn rÊt quan träng lµ ph-¬ng ph¸p tÝnh thuÕ.
ViÖc bæ sung thªm TK 1331 ( ThuÕ GTGT ®Çu vµo vµ söa ®æi
TK3331 tõ thuÕ doanh thu sang thuÕ GTGT ph¶i nép ®· gióp
c¸c doanh nghiÖp dÔ dµng h¬n trong viÖc theo dâi t×nh h×nh
thanh to¸n víi c¸c c¬ quan nhµ n-íc còng nh- ®¸p øng tho¶
®¸ng nhu cÇu cña ng-êi sö dông th«ng tin kÕ to¸n , chÊn chØnh
c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n ®Æc biÖt lµ khu vùc kinh tÕ t- nh©n .
Cã thÓ thÊy , viÖc kª khai thuÕ GTGT , khÊu trõ thuÕ GTGT ®Çu
vµo thùc hiÖn nguyªn t¾c ph¶i cã ho¸ ®¬n , chøng tõ ®· thóc ®Èy
c¸c doanh nghiÖp , ng-êi kinh doanh chó träng tæ chøc tèt h¬n
c«ng t¸c më sæ s¸ch kÕ to¸n , ghi chÐp , qu¶n lÝ vµ sö dông tè
h¬n ho¸ ®¬n chøng tõ. Theo cuéc ®iÒu tra n¨m 1999 sè l-îng
ho¸ ®¬n sö dông t¨ng gÊp ®«i so víi n¨m 1998 vµ ®iÒu ®ã thÓ
hiÖn mét b-íc tiÕn míi trong c«ng t¸c sö dông ho¸ ®¬n vµ qu¶n
lÝ cña doanh nghiÖp .
ViÖc thùc hiÖn thuÕ GTGT víi ba thuÕ suÊt 0%, 5% , 10% .Ýt
h¬n so víi 11 møc thuÕ suÊt doanh thu tr-íc ®©y (tõ 0,5% ®Õn
30% )còng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc l¹i s¶n xuÊt
kinh doanh , thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh , tÝnh to¸n gi¸
thµnh gi¸ b¸n phï hîp víi thÞ tr-êng vµ nép ®-îc thuÕ ,v× thÕ
hiÖu qñ kinh doanh sÏ cao . NhiÒu c¸c doanh nghiÖp thuéc
nh÷ng ngµnh nh- c¬ khÝ , dÖt may , gia dµy , mÝa ®-êng tr-íc
khi thùc hiÖn luËt thuÕ GTGT , s¶n xuÊt kinh doanh gÆp nhiÒu
khã kh¨n , kinh doanh kh«ng cã hiÖu qña .Nh-ng sau khi thùc
hiÖn s¾c thuÕ nµy ®a sè c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh
®· cã hiÖu qu¶ , nép ®ñ thuÕ theo quy ®Þnh .
VÒ vÊn ®Ò thÞ tr-êng gi¸ c¶, gi¸ mét sè mÆt hµng l-¬ng thùc ,
thùc phÈm c«ng nghÖ phÈm , y tÕ ...®· nhÝch lªn , vµ dÇn dÇn do
sù chØ ®¹o cña c¸c cÊp trung -¬ng ®Ðn ®Þa ph-¬ng t¨ng c-êng
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
qu¶n lÝ tèt , nªn thÞ tr-êng gi¸ c¶ trë nªn æn ®Þnh , kh«ng cã
nh÷ng biÕn ®éng lín .Cho ®Õn n¨y , c¸c doanh nghiÖp ®· thùc
hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n , ho¸ ®¬n chøng tõ theo chÕ ®é nhµ n-íc
.ViÖc quyÕt to¸n thuÕ ®-îc thùc hiÖn nhanh chãng cã nhiÒu tiÕn
bé so víi nh÷ng n¨m tr-íc ®©y .Tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¬ quan
thuÕ vµ c¸c c¬ quan qu¶n lÝ nhµ n-íc kiÓm tra , gi¸m s¸t ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµm cho c¸c ho¹t
®éng kinh tÕ ®-îc lµnh m¹nh , chèng viÖc thÊt thu cho ng©n
s¸ch nhµ n-íc .§iÕu ®ã phÇn nµo lµm gi¶m tiªu cùc trong x·
héi , gãp phÇn æn ®Þnh kinh tÕ .
®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n ®-îc h¹ch to¸n riªng
, kh«ng tÝnh vµo gi¸ thµnh c«ng tr×nh , kh«ng ph¶i khÊu hao tµi
s¶n sau nµy mµ ®-îc khÊu trõ hoÆc hoµn thuÕ t¹o ®iÒu kiÖn cho
gi¸ thµnh cña nã gi¶m .(kho¶ng 10%).MÆt kh¸c khi nhËp khÈu
thiÕt bÞ , m¸y mãc , ph-¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dïng ,laäi trong
n-íc ch-a s¶n xuÊt ®-îc ®Ó ®Çu t- tµi s¶n cè ®Þnh theo dù ¸n th×
kh«ng chÞu thuÕ GTGT .§èi víi c¸c c«ng tr×nh ®Çu t- b»ng vèn
ODA kh«ng hoµn l¹i th× kh«ng chÞu thuÕ GTGT , nÕu kh«ng
thuéc vèn ODA vay th× ®-îc hoµn thuÕ GTGT trong 3 ngµy kÓ
tõ ngµy nép tê khai .ChÝnh ®iÒu ®ã ®· gãp phÇn khuyÕn khÝch
®Çu t- , thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh doanh .
Bªn c¹nh ®ã , ®èi víi c¸c c¬ quan thuÕ , c¸c quy ®Þnh vÒ viÖc
®¨ng kÝ m· sè thuÕ vµ viÖc lËp tê khai thuÕ ®· gãp phÇn gióp c¬
quan thuÕ n¾m ®-îc ®èi t-îng nép thuÕ vµ qu¶n lÝ tèt h¬n .§Õn
hÕt n¨m 2000 lµ 1.212,139 ®èi t-îng .
Nãi chung viÖc n-íc ta thùc hiÖn luËt thuÕ GTGT vµ c¸c
ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n thuÕ GTGT trong bèi c¶nh kinh tÕ ®Êt
n-íc ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n do thiªn tai lò lôt vµ nh÷ng cuéc
khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc nh-ng t×nh h×nh gi¸
c¶ thÞ tr-êng kh«ng cã biÕn ®éng lín ,vÉn ®¶m b¶o sè thu ng©n
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
s¸ch nhµ n-íc theo yªu cÇu ®Æt ra .Kh«ng nh÷ng thÕ cßn gãp
phÇn khuyÕn khÝch m¹nh mÏ ®Çu t- ph¸t triÓn vµ xuÊt khÈu ,
thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n kinh doanh , t¨ng c-êng
qu¶n lÝ ...lµ mét thµnh c«ng rÊt lín , ®-îc chuyªn gia n-íc
ngoµi ®¸nh gi¸ cao . Nh÷ng ®iÒu ®ã phÇn nµo t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó
VN héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
II.Nh÷ng tån t¹i
-Sù ph©n chia ®èi t-îng chÞu thuÕ vµ ®èi t-îng kh«ng chÞu
thuÕ g©y hiÖn t-îng ph©n ®o¹n c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ.
XÐt tr-êng hîp c¸ ngµnh sö dông nguyªn liÖu kh«ng chÞu thuÕ
GTGT ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm chÞu thuÕ GTGT VD nhngµnh s¶n xuÊt bét canh tõ nguyªn liÖu muèi lµ ®èi t-îng
kh«ng chÞu thuÕ GTGT , do vËy kh«ng ph¸t sinh thuÕ GTGT
®Çu vµo khi mua nguyªn liÖu .Trong khi ®ã s¶n phÈm t¹o ra l¹i
thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT , nªn khi b¸n thµnh phÈm doanh
nghiÖp ph¶i nép cho nhµ n-íc sè thuÕ GTGT ®Çu ra ph¸t sinh
ma fkh«ng ®-îc khÊu trõ ®Çu vµo t-¬ng øng tÝnh trªn nguyªn
gi¸ vËt liÖu mua vµo .Do vËy sÏ ¶nh h-ëng ®Õn gi¸ b¸n , doanh
thu cña doanh nghiÖp .VÝ dô kh¸c nh- ngµnh in b¸o chÝ , s¸ch
gi¸o khoa khi b¸n hµng kh«ng ph¸t sinh thuÕ nh-ng khi mua
nguyªn liÖu s¶n xuÊt nh- giÊy , ®iÖn ,...l¹i ph¶i chÞu 10% thuÕ
GTGT ®Çu vµo .Do khong cã thuÕ ®Çu vµo ®Ó khÊu trõ nªn sè
thuÕ GTGT ph¶i tr¶ tr-íc ®ã sÏ tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm ,
g©y khã kh¨n cho viÖc tiªu thô .
Thó hai . ViÖc sö dông ho¸ ®¬n n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò .
Øng víi hai ph-¬ng ph¸p tÝnh thuÕ ®· nªu lµ hai lo¹i ho¸ ®¬n
:Ho¸ ®¬n GTGT (cã sù t¸ch biÖt thuÕ GTGT ) vµ ho¸ ®¬n b¸n
hµng th«ng th-êng ( gép c¶ thuÕ GTGT vµo tæng gi¸ thanh to¸n
)
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËt thuÕ quy ®Þnh r»ng “trêng hîp nh÷ng c¬ së kinh doanh
mua vËt t- hµng ho¸ kh«ng cã ho¸ ®¬n chøng tõ , hoÆc cã ho¸
®¬n chøng tõ nh-ng kh«ng ph¶i lµ ho¸ ®¬n chøng tõ thuÕ GTGT
, hoÆc ho¸ ®¬n ch-ngtõ thuÕ GTGT nh-ng kh«ng ghi riªng sè
thuÕ GTGT ngoµi gi¸ b¸n th× kh«ng ®-îc khÊu trõ thuÕ GTGT
®Çu vµo ( trõ mätt vµi tr-êng hîp cã quy ®Þnh riªng ).Tuy nhiªn
trong nÒn kinh tÕ kh«ng ph¶i c¸c khu vùc kinh doanh nép thuÕ
theo tõng ph-¬ng ph¸p ho¹t ®éng riªng biÖt víi nhau mµ cã
quan hÖ mua b¸n trao ®æi .Cho nªn nÕu doanh gnhiÖp nép thuÕ
theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ mµ cã quan hÖ mua b¸n trao ®æi víi
nhãm ®èi t-îng nép thuÕ theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp th× sÏ
kh«ng ®-îc khÊu trõ phÇn thuÕ GTGT ®Çu vµo mÆc dï hä ®É
ph¶i tr¶ thuÕ GTGT cho sè hµng mua ®ã .Trong ®iÒu kiÖn n-íc
ta hiÖn nay , khu vùc kinh doanh sö dông ho¸ ®¬n thong th-êng
kh«n gghi riªng thuÕ GTGT vÉn cßn chiÕm tØ träng lín nen ®©y
còng chÝnh lµ mét v-íng m¾c kh«ng nhá.
Khi chóng ta ¸p dông ph-¬ng ph¸p khÊu trõ th× ho¸ ®¬n chøng
tõ ®-îc coi lµ quan träng nhÊt vµ c¬ chÕ khÊu trõ lµ ®iÓm cèt lâi
quyÕt ®Þnh tÝnh hiÖn ®¹i vµ trung lËp cña thuÕ GTGT .Do vËy
trong trêng hîp “c¬ së s°n xuÊt , chÕ biÕn mua nguyªn vËt liÖu
lµ n«ng , l©m , thuû s¶n ch-a qua chÕ biÕn cña ng-êi s¶n xuÊt
b¸n ra kh«ng vã ho¸ ®¬n chøng tõ vµ mét sè tr-êng hîp kh¸c
nh- s¾t thÐp , phÕ liÖu , sÏ ®-îc tÝnh khÊu trõ phÇn thuÕ ®Çu vµo
theo tû lÖ quy ®Þnh trªn trÞ gi¸ hµng mua vµo , suy ra sÏ kh«ng
ph¶n -ng ®óng b¶n chÊt cña thuÕ GTGT bëi v× sè thuÕ ®-îc
khÊu trõ ®Çu vµo ®-îc x¸c ®Þnh trªn sè thuÕ GTGT thùc tÕ ph¸t
sinh khi mua hµng mµ nÕu khÊu trõ theo tû lÖ quy ®Þnh nh- trªn
sÏ ph¶n ¸nh kh«ng chÝnh x¸c sè thùc tÕ ®-îc .
Ngoµi ra vÉn cßn nhiÒu tr-êng hîp thùc hiÖn ch-a tèt viÖc qu¶n
lÝ , sö dông ho¸ ®¬n chøng tõ ch-a thÓ hiÖn tèt .VD b¸n hµng
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kh«ng xuÊt ho¸ ®¬n chøng tõ , in vµ sö dông ho¸ d¬n gi¶ , mua
®i , b¸n l¹i ho¸ ®¬n , viÕt kh«ng ®óng doanh sè trªn ho¸ ®¬n
.Trong tr-êng hîp kh«ng cã ho¸ ®¬n GTGT , viÖc cho khÊu trõ
®Çu vµo theo mét tû lÖ Ên ®Þnh xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tÕ cña
VN vµ nh»m khuyÕn khÝch còng nh- ®¶m b¶o c«ng b»ng ®èi
víi c¸c mÆt hµng n«ng , l©m , thuû s¶n , phÕ liÖu do gÇn 80%
d©n sè VN s¶n xuÊt ra .ChÝnh ®©y còng lµ viÖc ph¸t sinh ra
nh÷ng m©u thuÉn hoÆc lîi dông s¬ hë ®Ó chiÕm ®o¹t tr«n tr¸nh
thuÕ , g©y thÊt thu cho ng©n s¸ch nhµ n-íc.
Thø ba .ViÖc tÝnh to¸n thuÕ cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n , lóng tóng
. Trogn hai ph-¬ng ph¸p tÝnh thuÕ chØ cã ph-¬ng ph¸p khÊu trõ
thÓ hiÖn sù trung lËp kinh tÕ cña thuÕ GTGT .§èi víi c¸ch tÝnh
thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp , thêi ®iÓm ban ®Çu ®-îc
coi lµ phï hîp víi hoµn c¶nh kinh tÕ , víi c¸c c¬ së kinh doanh
nhá vµ c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ ch-a cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn chÕ
®é ho¸ ®¬n chøng tõ ®Çy ®ñ ¸p dông ph-¬ng ph¸p khÊu trõ.C¸c
®èi t-îng nµy vÉn ph¶i ghi sæ s¸ch ®Çy ®ñ th× míi x¸c ®Þnh
®-îc doanh sè b¸n hµng vµ gi¸ vèn ®Çu vµo ®Ó tÝnh GTGT lµm
c¨n cø tÝnh thuÕ .Nh- vËy nÕu thùc hiÖn ®-îc vµ chÊp nhËn tè
chÕ ®é ghi sæ th× hä ®· cã ®ñ c¨n cø nép thuÕ theo ph-¬ng ph¸p
khÊu trõ .Cßn trong tr-êng hîp kh«ng thùc hiÖn ®-îc th× viÖc
x¸c ®Þnh GTGT lµm c¨n cø dÔ t¹o ra sù nhÇm lÉn tr¸nh nghÜa vô
thuÕ b»ng c¸ch khai gi¶m doanh thu .Nh- vËy ph-¬ng ph¸p trùc
tiÕp chØ lµ mét c¸ch tiÕp cËn khoa häc trong gnhiªn cøu nh¨m
chØ râ thuÕ GTGT lµ lo¹i thuÕ chØ ®¸nh vµo gi¸ trÞ t¨ng thªm khi
cã GTGT xuÊt hiÖn h¬n lµ ®Ó tÝnh thuÕ vµ thu thuÕ .TÝnh to¸n
theo ph-¬ng ph¸p n»y phøc t¹p vµ dÔ g©y nhÇm lÉn , khã ¸p
dông trong c¸c doanh nghiÖp Mét ®iÓm n÷a cÇn nãi tíi lµ ®¹i bé
phËn c¸c ®èi t-îng nép thuÕ theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp ®ang
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nép theo møc kho¸n mang tÝnh chñ quan ,ch-a x¸t thùc víi thùc
tiÔn nªn dÉn ®Õn kh«ng c«ng b»ng .
Quy ®Þnh kh«ng tÝnh thuÕ ®Çu ra vµ x¸c ®Þnh thuÕ GTGT ®Çu
vµo ®-îc nªu tron lµ ch-a râ rµng dÔ dÉn ®Õn c¬ së kinh doanh
vËn dông kh¸c nhau nh- c¸c tr-êng hîp :
C¬ sá mua ngoµi dïng ®Ó khuyÕn m¹i hay tiÕp thÞ , qu¶ng c¸o,
nÕu ph¸t sinh chi phi phÝ tiÕp t©n héi nghÞ cã chøng tõ theo quy
®Þnh cña bé tµi chÝnh b»ng hoÆc v-ît qu¸ tû lÖ chi phÝ kh¸c
khèng chÕ theo quy ®Þnh nh-ng ®ång thêi c¬ së còng ph¸t sinh
c¸c chi phi phÝ khuyÕn m¹i , tiÕp thÞ , qu¶ng c¸o cã chøng tõ
theo quy ®Þnh , th× c¬ së sÏ xÐt møc thø tù -u tiªn c¸c kho¶n chi
phÝ nµy tÝnh vµo chi phÝ kh¸c nh- thÕ nµo ®Ó lµm c¨n cø tÝnh chi
phÝ hîp lÝ ®Ó x¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ vµ x¸c ®Þnh thuÕ
GTGT ®Çu vµo ®èi víi chi phÝ qu¶ng c¸o , tiÕp thÞ ....§èi víi
hµng ho¸ dung f®Ó tiÕp thÞ , khuyÕn m¹i qu¶ng c¸o do chÝnh c¬
së s¶n xuÊt ra ph¶i chÞu thuÕ GTGT th× quy ®Þnh nµy trë nªn
phøc t¹p , toµn bé thuÕ GTGT cña chi phÝ ®Çu vµo cho s¶n xuÊt
®Òu ®-îc tÝnh khÊu trõ theo th¸ng ph¸t sinh , nÕu gi¸ trÞ hµng
ho¸ qu¶ng c¸o , khuyÕn m¹i trë nªn v-ît tû lÖ khèng chÕ th× sè
thuÕ GTGT ®Çu vµo kh«ng ®-îc tÝnh khÊu trõ t-¬ng øng sÏ
®-îc x¸c ®Þnh nh- thuÕ nµo ®Ó gi¶m trõ sè thuÕ ®Çu vµo ®· tÝnh
khÊu trõ.
Ngoµi ra , mét sè c¬ së kinh doanh cßn tá ra lóng tóng trong
viÖc x¸c ®Þnh thuÕ GTGT ®Çu vµo , ®Çu ra , lu©n chuyÓn chøng
tõ ho¸ ®¬n trong tr-êng hîp hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i do kÐm phÈm
chÊt , sai quy c¸ch chñng lo¹i . Tren c¬ së chÊp thuËn gi÷a bªn
b¸n vµ bªn mua .VÒ b¶n chÊt hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i coi nh- lµ ch-a
tiªu thô ®-îc , ng-êi b¸n tr¶ l¹i tiÒn cho ng-êi mua theo sè
l-îng hµng bÞ tr¶ l¹i vµ ®¬n gi¸ thanh to¸n bao gåm c¶ thuÕ
GTGT tÝnh trªn gi¸ trÞ hµng bÞ tr¶ l¹i .VÊn ®Ò v-íng m¾c lµ c¬
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
së b¸n hµng , thu tiÒn vµ ®· x¸c ®Þnh thuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i
nép vµ c¬ së mua hµng ®· tÝnh , kª khai sè thuÕ GTGT ®Çu vµo
®-îc khÊu trõ , nÕu xö lÝ kh«ng tÝnh thuÕ GTGT ®èi víi hµng
b¸n bÞ tr¶ l¹i th× ®-a vµo c¬ së nµo ®Ó ng-êi b¸n hoµn l¹i sè
thuÕ GTGT mµ ng-êi mua ®· thanh to¸n theo ho¸ ®¬n mua
hµng lµm c¨n cø x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ph¶i nép cña ng-êi
b¸n còng nh- cña ng-êi mua .
H¬n n÷a thuÕ GTGT ¸p dông trong ngµnh vËn t¶i cßn gÆp nhiÒu
v-íng m¾c , ®Æc biÖt ®èi víi c¸c HTX vËn t¶i ho¹t ®éng theo
m« h×nh dÞch vô hç trî .HTX vµ chñ ph-¬ng tiÖn lµ hai ®èi
t-îng kinh doanh dÞch vô chÞu thuÕ GTGT , nªn chÕ ®é thuÕ
GTGT hiÖn hµnh , HTX thùc hiÖn vµ chñ ph-¬ng tiÖn phØa ®¨ng
kÝ , kª khai nép thuÕ , HTX thùc hiÖn theo ph-¬ng ph¸p khÊu
trõ , chñ ph-¬ng tiÖn thùc hiÖn theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp .NhvËy cïng mét doanh nghiÖp thu tõ hîp ®ßng HTX kÝ víi kh¸ch
hµng cã hai ®èi t-îng nép thuÕ GTGT .HTX kª khai thuÕ GTGT
®Çu ra 10% trªn doanh thu theo hîp ®ång kÝ víi kh¸ch hµng
nh-ng kh«ng ®-îc khÊu trõ thuÕ GTGT ®Çu vµo cña phÇn doanh
thu HTX chuyÓn tr¶ cho chñ ph-¬ng tiÖn trogn khi ®ã doanh
thu thùc h-ëng cña HTX chØ lµ 1-2 % trªn doanh thu theo hîp
®ång dÉn ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c HTX vËn
t¶i theo mmo h×nh nµy lµ rÊt bÕ t¾c .
ViÖc chuyÓn ®æi tõ 11møc thuÕ suÊt sang 3møc thuÕ suÊt thuÕ
GTGT ®· g©y søc Ðp vÒ møc thuÕ suÊt .§iÒu nµy còng ®-a ®Õn
c¸c kÕt qu¶ kh¸c nhau :cã c¸c doanh nghiÖp ®-îc h-ëng lîi h¬n
do thùc hiÖn thuÕ GTGT so víi møc thuÕ suÊt thÊp h¬n thuÕ
doanh thu , ng-îc l¹i cã doanh nghiÖp ph¶i nép thuÕ GTGT víi
møc thuÕ suÊt cao h¬n thuÕ doanh thu tr-íc ®©y ¶nh h-ëng ®Õn
kÕt qu¶ kinh doanh .§Æc biÖt lµ viÖc x©y dùng thuÕ suÊt ch-a
®ång bé gi÷a c¸c mÆt hµng cïng nhãm hµng vµ c¸c ngµnh t-¬ng
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
øng t¹o ra sù bÊt b×nh ®¼ng trong viÖc thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ
GTGT cña c¸c ®¬n vÞ kinh doan trong cïng mét ngµnh .
Thø t-.ThuÕ GTGT g©y khã kh¨n cho nhiÒu doanh gnhiÖp vÒ
vèn .Quy ®Þnh ph¶i nép thuÕ GTGT víi nh÷ng hµng nhËp kho
nh-ng ch-a b¸n lÇn nµo lµm cho c¸c doanh nghiÖp còng gÆp
khã kh¨n trong vÊn ®Ò vÒ vèn.§Æc biÖt víi nh÷ng doanh nghiÖp
ho¹t ®éng chñ yÕu b»ng vèn vay , khi ¸p dông luËt thuÕ GTGT
ph¶i vay thªm ®Ó nép thuÕ GTGT ®Çu vµo , sÏ cµng lµm khã
kh¨n thªm , ‘gi°m ®i sù khuyÕn khÝch ®Çu t s°n xuÊt.
Thø n¨m . Tèc ®é hoµn thuÕ cña doanh nghiÖp cßn chËm .Qu¸
tr×nh ,thñ tôc xin hoµn thuÕ cßn r¾c rèi khiÕn mÊt nhiÒu thêi
gian vµ c«ng søc cña c¸c doanh nghiÖp .§Ó ®-îc hoµn thuÕ c¸c
doanh nghiÖp ph¶i nép hå s¬ vµ toµn bé ho¸ ®¬n chøng tõ lªn c¬
quan thuÕ rêi chê nh©n viªn thuÕ xuèng ®¬n vÞ kiÓm tra , ®èi
chiÕu ho¸ ®¬n , v× chØ cã ho¸ ®¬n thuÕ GTGT hîp lÖ míi ®-îc
xem xÐt khÊu trõ thuÕ .ViÖc kiÓm tra ®èi chiªu ho¸ ®¬n chøng
tõ thùc hiÖn b»ng ph-¬ng ph¸p thñ c«ng kÐo dµi mÊt nhiÒu thêi
gian kiÓm tra vµ lµm chËm viÖc hoµn thuÕ.
Tr-êng hîp doanh nghiÖp h¹ch to¸n phô thuéc lµm chñ ®Çu tmét dù ¸n kh¸c ë ®Þa ph-¬ng n¬i doanh nghiÖp cã trô së chÝnh
,viÖc kª khai thuÕ GTGT ph¸ sinh trong qu¸ tr×nh ®Çu t- x©y
dùng c¬ b¶n ®-îc thùc hiÖn t¹i doanh nghiÖp chñ ®Çu t- .NhvËy viÖc hoµn thuÕ GTGT cã thùc hiÖn t¹i côc thuÕ ®Þa ph-¬ng
n¬i doanh nghiÖp cã trô së chÝnh hay t¹i côc ®Þa ph-¬ng n¬i cã
dù ¸n ®Çu t- ®-îc x©y dùng .nh÷ng khóc m¾c nµy cÇn cã h-íng
dÉn cô thÓ ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn tèt c¸c dù ¸n.
Sau gÇn 5 n¨m thùc hiÖn ,®¹i bé phËn c¸c tæ chøc c¸ nh©n kinh
doanh ®· cã ý thøc trong viÖc thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ .Tuy
nhiªn mét sè ®èi t-îng ®· lîi dông c¬ chÕ hoµn thuÕ tr-íc kiÓm
tra vµ sau khÇu trõ theo tû lÖ 0% ®èi víi hµng n«ng s¶n ®Ó
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
chiÕm ®o¹t tiÒn thuÕ. T×nh tr¹ng nµy tuy ®· bÞ ®-a ra ph¸p luËt
xö lÝ nghiªm kh¾c song vÉn cßn t¸i diÔn, v¸ ®Æc biÖt h¬n n÷a cã
mét sè quan chøc nhµ n-íc kh«ng g-¬ng mÉu ®· lîi dông ®iÒu
nµy ®Ó b¶o trî cho nh÷ng kÎ xÊu, gãp phÇn lµm t¨ng thÊt thu
cho ng©n s¸ch nhµ n-íc .Hëu qu¶ nµy lµ do c¸c c¬ quan thuÕ
ch-a cã sù kiÓm so¸t thËt nghiªm minh , chÆt chÏ h¬n n÷a.
Ngoµi ra cßn mét vµi khuyÕt ®iÓm n÷a trong c¬ chÕ thu thuÕ cña
nhµ n-íc. Tr-êng hîp c¸c doanh nghiÖp kh«n gthu ®-îc nh÷ng
kho¶n nî khã ®ßi cña which hµng song vÉn ph¶i nép thuÕ cho
nhµ n-íc trªn phÇn trÞ gi¸ ®· ch¾c ch¨n bÞ mÊt kh«ng ®ßi l¹i
®-îc .§iÒu nay thóc sù sÏ lµm gi¶m ®i sù khuyÕn khÝch ®Çu tph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp .
Nh- vËy bªn c¹nh nh÷ng -u ®iÓm rÊt lín v-ît tréi cña thuÕ
GTGT so víi thuÕ doanh thu , chóng ta thÊy thuÕ GTGT vÉn cßn
nhiÒu nh÷ng tån t¹i vµ v-íng m¾c do cßn nhiÒu thiÕu sãt trong
kh©u chuÈn bÞ vµ ®iÒu hµnh .§Ó kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt ®iÓm
nµy cÇn ph¶i cã sù nghiªn cøu ®Ó ®-a ra mét sè gi¶i ph¸p .
Ch-¬ng III: Ph-¬ng h-íng vµ gi¶i ph¸p hoµn
thiÖn h¹ch to¸n thuÕ GTGT trong c¸c
doanh nghiÖp
I Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn h¹ch to¸n thuÕ GTGT
NÒn kinh tÕ n-íc ta ®· chuyÓn h-íng tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa
tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù
qu¶n lÝ cña nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng XHCN ®· thu ®-îc
nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ .C¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc còng nht- nh©n vµ nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c ®· gãp phÇn ®¸ng
kÓ vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc.
Trong c¬ chÕ qñn lÝ míi cña nhµ n-íc ta hiÖn nay Nhµ n-íc
l·nh ®¹o vµ qu¶n lÝ kinh tÕ b»ng c¸c c«ng cô qu¶n lÝ. Mét trong
nh÷ng c«ng cô ®-îc nhµ n-íc sö dông ®ã lµ thuÕ. C¸c thµnh
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
c«ng ban dÇu ®· ®¹t ®-îc cña viÖc thùc hiÖn c¸c luËt thuÕ ®Æc
biÖt lµ thuÕ GTGT ®· kh¼ng ®Þnh h-íng ®i ®óng ®¾n vÒ sù cÇn
thiÕt x©y dùng chÕ ®é thuÕ míi nµy thay thÕ chÕ ®é thuÕ doanh
thu .
§Ó c«ng cô thuÕ ph¸t huy mét c¸ch cã hiÖu qu¶ hoµn thiÖn h¹ch
to¸n thuÕ GTGT gi÷ mét vai trß quan träng .Th«ng qua chøc
n¨ng ghi chÐp ,ph¶n ¸nh t×nh h×nh thuÕ suÊt vµ sù vËn ®éng cña
thuÕ suÊt trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh mµ c¸c
doanh nghiÖp cã thÓ cung cÊp mét c¸ch chÝnh x¸c ,®Çy ®ñ c¸c
nghÜa vô cña m×nh ®èi víi nhµ n-íc.MÆt kh¸c qua viÖc ph¶n
¸nh sè liÖu vµ th«ng tin cña kinh tÕ ,c¬ quan thuÕ suÊt cã thÓ
kiÓm tra ,gi¸m s¸t tÝnh to¸n ®-îc viÖc thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ
cña cac doanh nghiÖp ®óng ®ñ kÞp thêi vµo ng©n s¸ch nhµ n-íc.
Trong xu thÕ toµn cÇu hãa hiÖn nay , viÖc VN tham gia vµo c¸c
tæ chøc kinh tÕ ®ßi hái viÖc h×nh thµnh liªn minh quan thuÕ
trong khu vùc vµ máe réng trªn ph¹m vi quèc tÕ .ChÝnh s¸ch
thuÕ cña Vn ph¶i thay ®æi mét c¸ch liªn tôc ®Ó kh«ng nh÷ng
phï hîp víi nÒn kinh tÕ cña Vn mµ cßn phï hîp víi nÒn kinh tÕ
thÕ giíi.T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc chñ ®éng tham gia
ph¸t triÓn , hîp t¸c quèc tÕ .mét mÆt Vn l¹i chÞu nh÷ng søc Ðp
cña viÖc tiÕn hµnh c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu theo cam kÕt tham
gia nh- :theo chÝnh s¸ch c¾t gi¶m thuÕ nhËp quan CEPT/A
FTA,mÆt kh¸c t¹o ®µ ph¸t triÓn kinh tÕ thóc ®Èy c¸c doanh
nghiÖp VN thÝch øng víi nh÷ng biÕn ®éng vµ ¸p lùc c¹nh tranh
t¨ng c-êng kh¶ n¨ng tiÕn tíi më cöa víi quèc tÕ.
Môc ®Ých b¶o hé vµ t¹o nguån thu th«ng qua thuÕ quan kh«ng
cßn nh÷ng t¸c dông , nguån thu tõ thuÕ xuÊt nhËp khÈu sÏ gi¶m
, Nhµ n-íc cÇn t×m kiÕm c¸c h×nh thøc h¹ch to¸n kh¸c ®Î ®¶m
b¶o sè thu ng©n s¸ch .Vai trß cña thuÕ GTGT ph¶i ®-îc ®Ò cao
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
®Ó kh«n gnh÷ng bï ®¾p mµ cßn lµm t¨ng nguån thu cho ng©n
s¸ch nhµ n-íc.
Thªm vµo ®ã xu thª toµn cÇu hãa t¹o kh¶ n¨ng di chuyÓn linh
ho¹t cña c¸c nguån vèn vµ lao ®éng trªn ph¹m vi toµn cÇu ,c¸c
nhµ kinh doanh cã thÓ tù do thiÕt lËp c¬ së kinh doanh vµ khai
th¸c triÖt ®Ó lîi Ých th«ng qua c¸c biÖn ph¸p chuyÓn gi¸ ,v× vËy
kh¶ n¨ng trèn lËu thuÕ dÔ dµng h¬n .Do ®ã , sù c¹nh tranh vÒ
thuÕ gi÷a c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t- nh- miÔn gi¶m
thuÕ thu nhËp t¹o ra t×nh tr¹ng hÖ thèng thuÕ c¸c quèc gia cã sù
b¸m ®uæi nhau , vµ cµng héi tô l¹i gÇn nhau vÒ môc tiªu .C¶i
c¸ch thuÕ trªn thÕ giíi trong thÕ kØ 21 nµy còng theo h-íng ®¬n
gi¶n hãa chÝnh s¸ch thuÕ ,h×nh thµnh c¸c liªn minh vÒ chÝnh
s¸ch vµ qu¶n lÝ thuÕ ®Ó hîp t¸c trao ®æi th«ng tin chèng l¹i viÖc
trèn thuÕ .do ®ã, viÖc c¶i c¸ch hoµn thiÖn dÇn luËt thuÕ còng
nh- h¹ch to¸n thuÕ GTGT ë Vn lµ mét yªu cÇu cÇn thiÕt vµ
quan träng trong néi dung c¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ nãi chung ®Ó
phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi thùc hiªn
héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi.
VÒ mÆt chñ quan thuÕ GTGT lµ mét h×nh thøc thuÕ míi mÎ ë
VN ,mÆc dï ®· ®-îc chuÈn bÞ kÜ cµng tõ tr-íc vµ triÓn khai thùc
hiÖn tÝch cùc trong h¬n 4 n¨m võa qua ,nh-ng do trong thêi k×
qu¸ ®é cã nh÷ng ®an xen cÇn ph¶i l-u ý vÒ ¶nh h-ëng do kh¸c
biÖt víi thuÕ doanh thu tr-íc ®©y nªn cßn mét sè vÊn ®Ò phøc
t¹p trong c«ng t¸c x©y dùng ph¸p luËt.
II Mét sè néi dung cô thÓ vÒ hoµn thiÖn h¹ch to¸n thuÕ
GTGT trong c¸c doanh nghiÖp
1. KiÕn nghÞ víi c¬ quan nhµ n-íc cã thÈm quyÒn
1.1VÒ ®èi t-îng chÞu thuÕ
theo c¸c v¨n b¶n hiÖn cã vµ d-íi gãc ®é nh×n th× nÒn kinh tÕ
®-îc ph©n thµnh :
20