Tài liệu Thực trạng quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy tiếng anh ở các trường trung học phổ thông tại bình dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Bùi Thị Triệu Phúc THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC Thành phố Hồ Chí Minh - 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Bùi Thị Triệu Phúc THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI BÌNH DƯƠNG Chuyên ngành : Quản Lý Giáo Dục Mã số : 60 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS ĐOÀN VĂN ĐIỀU Thành phố Hồ Chí Minh - 2013 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, được nghiên cứu và thu thập từ thực tiễn và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác. Tác giả luận văn Bùi Thị Triệu Phúc 1 LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến: 1. Trường ĐH Sư Phạm Thành Phó Hồ Chí Minh 2. Phòng Sau Đại Học 3. Khoa Tâm LýGiáo Dục 4. Các thầy cô đã giảng dạy khóa 22 ngành Quản lý giáo dục 5. Sở GD-ĐT Bình Dương và Lãnh đạo trường THPT Trịnh Hoài Đức 6. Cán bộ quản lý và giáo viên tiếng Anh cùng học sinh ở các trường THPT Trịnh Hoài Đức, Tây Nam, Bình Phú, Dĩ An, Lê Lợi Tôi đặc biệt gửi lời tri ân đến PGS.TS Đoàn Văn Điều, người đã hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài và hoàn chỉnh luận văn. Trân trọngcảm ơn! Bình Dương, tháng 09 năm 2013 Bùi Thị Triệu Phúc MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN.........................................................................................................1 LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................2 MỤC LỤC....................................................................................................................3 MỞ ĐẦU.......................................................................................................................5 1. Lý do chọn đề tài........................................................................................................... 5 2. Mục đích của đề tài nghiên cứu.................................................................................... 6 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu............................................................................. 6 4. Giả thuyết khoa học...................................................................................................... 6 5. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................................... 7 7. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................................. 7 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG............10 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề....................................................................................... 10 1.1.1. Ngoài nước.......................................................................................................... 10 1.1.2. Trong nước.......................................................................................................... 10 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài......................................................................... 12 1.2.1. Quản lý................................................................................................................ 12 1.2.2. Giảng dạy............................................................................................................. 12 1.2.3. Quản lý giảng dạy................................................................................................ 13 1.2.4. Quản lý việc đổi mới hoạt dộng giảng dạy tiếng Anh.......................................... 13 1.3. Lý luận về quản lý việc đổi mới hoạt dộng giảng dạy tiếng Anh..........................13 1.3.1. Quản lý giảng dạy Tiếng Anh.............................................................................. 13 1.3.2. Xu thế đổi mới hoạt động giảng dạy tiếng Anh................................................... 19 1.3.3. Quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy tiếng Anh................................................. 20 1.4. Đặc điểm tâm sinh lý và hoạt động học tập của học sinh THPT..........................29 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI BÌNH DƯƠNG......................................................................................................................32 2.1. Một số đặc điểm về tình hình phát triển GD&ĐT tại tỉnh Bình Dương.................32 2.1.1. Quy mô trường lớp và học sinh........................................................................... 32 2.1.2. Đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý........................................................................ 32 2.1.3. Cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật................................................................... 32 2.1.4. Về chất lượng giáo dục........................................................................................ 33 2.2. Thể thức và phương pháp nghiên cứu.................................................................... 36 2.2.1. Bảng hỏi............................................................................................................... 36 2.2.2. Mẫu khảo sát........................................................................................................ 37 2.3. Thực trạng quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy tiếng Anh ở các trường Trung Học Phổ Thông tại Bình Dương (theo đánh giá của CBQL và GV)............................ 40 2.3.1. Tính cần thiết của thực trạng quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy tiếng Anh ở các trường Trung Học Phổ Thông tại Bình Dương........................................................ 40 2.3.2. Tính khả thi của thực trạng quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy tiếng Anh ở các trường Trung Học Phổ Thông tại Bình Dương.............................................................. 49 2.4. Thực trạng quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy tiếng Anh ở các trường Trung Học Phổ Thông tại Bình Dương (theo đánh giá của học sinh)....................................... 61 2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý đổi mới HĐGD môn tiếng Anh ở các trường THPT tại Bình Dương........................................................................................ 71 2.5.1. Những việc đã làm được...................................................................................... 71 2.5.2. Những mặt hạn chế.............................................................................................. 73 2.5.3 Nguyên nhân của những hạn chế......................................................................... 73 CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI BÌNH DƯƠNG...................................................................................77 3.1. Cơ sở để đề xuất biện pháp...................................................................................... 77 3.1.1 Cơ sở lý luận......................................................................................................... 77 3.1.2. Cơ sở thực tiễn.................................................................................................... 78 3.2. Các biện pháp quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy tiếng Anh ở các trường THPT tại Bình Dương.................................................................................................... 79 3.2.1. Đối với cán bộ quản lý........................................................................................ 79 3.2.2. Đối với giáo viên................................................................................................. 84 3.3. Kết quả khảo sát về tính cần thiết, khả thi của các biện pháp.............................. 86 3.3.1. Tính cần thiết....................................................................................................... 87 3.3.2. Tính khả thi.......................................................................................................... 88 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................91 TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................96 PHỤ LỤC................................................................................................................... 99 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Tiếng Anh là một ngôn ngữ quốc tế, có vai trò quan trọng trong các lĩnh vực ngoại giao, kinh tế, thương mại, hội nhập, khoa học và công nghệ. Chủ trương mở cửa và hội nhập của nước ta đã tạo ra nhu cầu sử dụng ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh ngày càng cao đối với mọi đối tượng trong xã hội, đa số HS, SV chọn học ngoại ngữ tiếng Anh. Có thể nói Tiếng Anh là một trong những công cụ tồn tại trong thời kỳ hội nhập dành cho mọi công dân. Chính vì vậy việc học và biết sử dụng một ngoại ngữ đang trở thành nhu cầu cần thiết đối với người lao động, nhất là đối vơi học sinh, sinh viên những người có tri thức và tay nghề cao trong tương lai. Tuy nhiên, chất lượng và hiệu quả của việc dạy và học ngoại ngữ nói chung, tiếng Anh nói riêng ở nước ta còn nhiều bất cập so với nhu cầu của xã hội. HS, SV chưa đủ năng lực sử dụng tiếng Anh làm phương tiện học tập, nghiên cứu, tra cứu tài liệu và giao tiếp. Những năm gần đây, môn Tiếng Anh dần trở thành một trong những môn học bắt buộc đối với học sinh trung học phổ thông và là môn thi chính thức trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Điều này phần nào cho chúng ta thấy sự quan tâm đầu tư của các nhà quản lý giáo dục đối với việc dạy và học bộ môn Tiếng Anh ở bậc trung học. Mặc dù vậy, một thực tế là chất lượng dạy học môn Ngoại ngữ trong trường phổ thông còn thấp (nếu không nói là quá thấp), chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn phát triển kinh tế-xã hội trong thời kỳ hội nhập. Kinh nghiệm giảng dạy Tiếng Anh trung học phổ thông trong 10 năm cho chúng tôi thấy rằng nhiều học sinh trung học phổ thông rơi vào tình trạng “mù” ngoại ngữ, mặc dù đã được học môn này từ 3 đến 7 năm. Biểu hiện của học sinh yếu kém về môn tiếng Anh phổ biến nhất là vốn từ nghèo nàn, không nắm được ngữ pháp, phát âm không chuẩn, kỹ năng tạo lập văn bản (nói, viết) chưa đạt yêu cầu và yếu nhất là kỹ năng nghe. Hiện tại, vấn đề nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh không chỉ dành cho giáo viên mà còn đặt lên vai các nhà quản lý giáo dục. Mỗi giáo viên phải ý thức đổi mới phương pháp giảng dạy liên tục, đồng thời dám mạnh dạn loại bỏ những yếu tố không phù hợp trong phong cách giảng dạy. Thêm vào đó, quản lý tốt công tác giảng dạy Tiếng Anh ở các trường phổ thông cũng vô cùng quan trọng bởi điều này ảnh hưởng lớn đến sự thành công của cả thầy lẫn trò trong việc dạy và học bộ môn này. Ban giám hiệu nhà trường và các nhà quản lý giáo dục phải là những cá nhân tiên phong trong việc vận động giáo viên thay đổi phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá; khuyến khích việc giảng dạy Tiếng Anh theo phương pháp giao tiếp, lấy học sinh làm trung tâm; tạo điều kiện để giáo viên Tiếng Anh có thể làm việc tốt trong điều kiện và bối cảnh đại phương, đồng thời tạo môi trường học Tiếng Anh hiệu quả cho học sinh. Từ năm học 20112012 Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Dương đã mạnh dạn cho học sinh kiểm tra kỹ năng nghe hiểu (1.5 điểm) trong kỳ thi học kỳ của khối 10. Sang năm 20122013 đã cho thi thí điểm thêm kỹ năng nói (1.5 điểm) của khối lớp 10 tại hai trường THPT Trịnh Hoài Đức và THPT chuyên Hùng Vương. Điều này là minh chứng cụ thể cho việc thay đổi cách kiểm tra đánh giá ở bộ môn này. Chính vì những thực tế nêu trên, chúng tôi quyết định chọn đề tài nghiên cứu : “Thực trạng quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy Tiếng Anh ở các trường Trung học phổ thông tại Bình Dương”. 2. Mục đích của đề tài nghiên cứu Đánh giá thực trạng quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy Tiếng Anh ở một số trường THPT tại Bình Dương để đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động này theo hướng nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn . 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể: Công tác quản lý hoạt động giảng dạy Tiếng Anh bậc THPT. 3.2. Đối tượng : thực trạng quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy Tiếng Anh lớp 11 ở các trường THPT tại Bình Dương. 4. Giả thuyết khoa học Việc quản lý đổi mới giảng dạy Tiếng Anh ở các trường THPT tại Bình Dương được thực hiện tương đối tốt ở một số mặt. Khi khảo sát đúng thực trạng của việc 6 quản lý đổi mới HĐGD tiếng Anh ở các trường THPT tại Bình Dương sẽ đề xuất được một số biện pháp quản lý hoạt động nêu trên có kết quả. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Khái quát hóa các tài liệu, các kết quả công trình nghiên cứu để làm cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu 5.2. Khảo sát thực trạng quản lý đổi mới giảng dạy Tiếng Anh ở các trường THPT tại Bình Dương 5.3. Đề xuất các biện pháp để cải tiến thực trạng quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy Tiếng Anh ở các trường THPT tại Bình Dương 6. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu 6.1. Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy Tiếng Anh lớp 11 trong 2 năm học 2010-2011 và 20112012 ở các trường THPT công lập tại Bình Dương. 6.2. Địa bàn nghiên cứu: Đề tài được tiến hành nghiên cứu ở một số trường THPT tại Bình Dương. Cụ thể là: - Trường THPT Trịnh Hoài Đức - Thị xã Thuận An - Trường THPT Tây Nam – Huyện Bến Cát - Trường THPT Dĩ An - Huyện Dĩ An - Trường THPT Lê Lợi - Huyện Tân Uyên - Trường THPT Bình Phú – Thành phố Thủ Dầu Một 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp luận nghiên cứu 7.1.1. Quan điểm hệ thống- cấu trúc Vận dụng quan điển hệ thống cấu trúc vào đề tài này có thể nghiên cứu quản lý giảng dạy Tiếng Anh trong mối quan hệ với quản lý hoạt động dạy học nói chung ở trường THPT. 7 Nghiên cứu quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy môn Tiếng Anh cần nghiên cứu các hoạt động quản lý cụ thể như: Quản lý việc xây dựng kế hoạch, chương trình dạy học; Quản lý việc phân công giảng dạy cho giáo viên; Quản lý việc chuẩn bị kế hoạch bài giảng của giáo viên; Quản lý việc thực hiện kế hoạch bài dạy của giáo viên; Quản lý phương pháp, phương tiện dạy học; Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn; Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên; Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh; Quản lý các điều kiện đảm bảo hoạt động dạy học. Các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động giảng dạy môn Tiếng Anh được nghiên cứu trong mối liên hệ chặc chẽ với nhau, không có giải pháp nào hoàn toàn biệt lập mà chúng nằm trong một chỉnh thể thống nhất. 7.1.2. Quan điểm lịch sử-logic Vận dụng quan điểm lịch sử-logic vào đề tài này để có thể nghiên cứu thực trạng quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy môn Tiếng Anh trong quá trình phát triển của nó, trong phạm vi thời gian, không gian và điều kiện cụ thể. Từ đó thấy được mối quan hệ giữa quá khứ, hiện tại và tương lai của việc quản lý hoạt động giảng dạy môn Tiếng Anh, đồng thời giúp người nghiên cứu điều tra, thu thập số liệu chính xác đúng với mục đích nghiên cứu vá trình bày công trình nghiên cứu theo một trình tự logic. 7.1.3. Quan điểm thực tiễn Vận dụng quan điểm thực tiễn vào đề tài này, có thể nghiên cứu và đánh giá công tác quản lý đổi mới hoạt động giảng dạy môn Tiếng Anh phải đặt trong điều kiện cụ thể của từng trường. Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động giảng dạy môn Tiếng Anh phải dựa trên các điều kiện thực tiễn về nhân lực, về khả năng và điều kiện thực hiện để đưa ra các giải pháp quản lý mang tính khả thi. 7.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Chúng tôi thu thập tài liệu, nghiên cứu, phân loại, phân tích, tổng hợp những tài liệu lý luận về các nội dung có liên quan nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài. 7.2.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi Các phiếu hỏi được xây dựng chi tiết, cẩn thận, và được tiến hành trên các đối tượng là cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh để thu thập dữ liệu. (Đây là phương pháp chủ yếu của đề tài) 7.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động Chúng tôi nghiên cứu các quyết định quản lý, các kế hoạch năm học theo học kỳ, tháng, tuần của các trường và của tổ bộ môn Ngoại Ngữ. Căn cứ vào các tài liệu này để có các số liệu đánh giá thực trạng quản lý giảng dạy. 7.2.4. Phương pháp toán thống kê Kết quả các phiếu hỏi được thống kê bằng phần mềm SPSS CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Ngoài nước Về phương pháp dạy học, Xôcrát (496339 trước CN) cho rằng để nâng cao hiệu quả dạy học cần có phương pháp giúp thế hệ trẻ từng bước tự khẳng định, tự phát triển tri thức mới mẻ, phù hợp với chân lý. Khổng tử (551479 trước CN) quan niệm phương pháp dạy học là cách gợi mở, đi từ xa đến gần, từ đơn giản đến phức tạp nhưng vẫn đòi hỏi người học phải tích cực suy nghĩ, phải hình thành nề nếp, thói quen trong học tập. Loại hình nhà trường mới ra đời và cuối thế kỷ XIX xuất hiện ở Anh năm 1889 do bác sĩ Reddie đề xướng, sau trở thành “Hội liên hiệp quốc tế các nhà trường mới” đưa ra 30 đặc điểm của nhà trường mới. Một trong những đặc điểm đó là “Việc giảng dạy cần dựa vào sự hoạt động cá nhân và hứng thú của trẻ (dùng phương pháp tích cực và tự do để trẻ tiếp nhận tri thức)” [18, tr.131132]. John Dewey (18591925) cho rằng khuyết điểm nghiêm trong nhất của phương pháp dạy học thời đó nằm trong sự “ly dị giữa hiểu biết và việc áp dụng những hiểu biết này”[4, tr.190]. Cuốn tài liệu “Teaching English”, Nxb đại học Oxford (1995) của Adrian Doff là một trong những nghiên cứu về kinh nghiệm giảng dạy Tiếng Anh được ứng dụng nhiều trong thực tiễn. Về quản lý hoạt động dạy học, P.V. Zimin, M.I. Konđakôp, N.I. Saxerđôtôp đi sâu nghiên cứu lãnh đạo công tác giảng dạy, giáo dục trong nhà trường và xem đây là khâu then chốt trong hoạt động quản lý nhà trường [26]. 1.1.2. Trong nước Dạy và học là một trong những hoạt động trọng tâm của nhà trường. Do tính chất quyết định của nó đối với sự thành bại của nhà trường nên việc QL hoạt động dạy học đóng vai trò rất quan trọng trong công tác QL nhà trường. Đối với môn ngoại ngữ, các trường phổ thông của Việt Nam tập trung vào tiếng Anh, tiếng Nga, tiếng Trung và tiếng Pháp, trong đó tiếng Anh chiếm hơn 90% số lượng học sinh theo học. Đây là môn học có nhiều tiết học trong tuần (3 tiết/tuần), là một trong ba môn thi tốt nghiệp THPT bắt buộc. Bên cạnh đó, ngành giáo dục cũng đã đầu tư rất lớn về CSVC, thiết bị dạy học ngoại ngữ, biên soạn lại nội dung chương trình cho phù hợp với tình hình xã hội mới. Điều đó chứng tỏ Nhà nước rất quan tâm, chú trọng đến bộ môn ngoại ngữ. Đối với học sinh, sinh viên Việt Nam, ngoại ngữ có một ý nghĩa đặc biệt vì nước ta đang trong bối cảnh hợp tác, quan hệ, hội nhập quốc tế ngày càng rộng mở. Biết ngoại ngữ không những để vượt qua các kỳ thi bắt buộc, để đáp ứng yêu cầu tất yếu của lao động có kỹ thuật cao với các quy trình công nghệ thường xuyên được đổi mới, mà còn là một năng lực cần thiết đối với người Việt Nam hiện đại. Ở nước ta, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học bắt đầu được quan tâm từ thập kỷ 90 của thế kỷ trước và được bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai rộng rãi thông qua chương trình bồi dưỡng thường xuyên từ chu kỳ 1997 – 2000 cho tất cả các giáo viên trung học phổ thông trong phạm vi cả nước.Bên cạnh các tài liệu biên soạn của Bộ Giáo dục và Đào tạo phục vụ cho công tác bồi dưỡng thường xuyên cho đội ngũ giáo viên, có nhiều tác giả đã quan tâm nghiên cứu, biên soạn các tài liệu về phương pháp dạy học và đổi mới phương pháp dạy học như:  “Dạy học và phương pháp dạy học trong nhà trường” – Tác giả Phan Trọng Ngọ.  “Phương pháp giáo dục tích cực”- Tác giả Nguyễn Kỳ.  “Thử đi tìm những phương pháp dạy học hiệu quả” – Tác giả Lê Nguyên Long  “Dạy học trong hoạt động và bằng hoạt động” – Tác giả: Lê Thị Hoài Châu, Nguyễn Văn Vĩnh, trường ĐHSP Thành Phố Hồ Chí Minh. Về phương pháp dạy học, Tác giả Phan Trọng Ngọ sắp xếp các phương pháp dạy học theo thứ tự tăng dần tính độc lập, chủ động của người học, tăng dần sự quan tâm đến nhu cầu của người học. Theo đó, nhóm các phương pháp dạy học tích cực được xếp ở vị trí cao nhất [17, tr 185-186] Về quản lý giáo dục, Bùi Minh Hiền đề ra 20 công việc phát triển nhà trường theo mục tiêu xây dựng nhà trường hiệu quả mà người hiệu trưởng cần bao quát, trong đó có việc “tổ chức cải tiến phương pháp dạy học quán triệt các thành tựu đổi 11 mới về phương pháp dạy học theo quan điểm sư phạm tương tác” [7, tr.229]. Chỉ đạo, quản lý việc đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên là một trong những công việc cụ thể của Hiệu trưởng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà trường [21, tr.3536]. Các tài liệu biên soạn về đổi mới quản lý giáo dục trong đó có quản lý đổi mới phương pháp dạy học cũng mới được quan tâm trong thời gian gần đây với các tài liệu biên soạn phục vụ cho các dự án phát triển tiểu học, dự án phát triển THCS, dự án phát triển THPT (Srem), chương trình đào tạo bồi dưỡng Hiệu trưởng trường THPT liên kết Việt Nam – Singapore, Tài liệu chỉ đạo chuyên môn trung học phổ thông - Bộ GD&ĐT... Một số luận văn cao học cũng đã nghiên cứu về PPDH trong các môn học và đổi mới quản lý PPDH, tuy nhiên chưa có công trình nào nghiên cứu về thực trạng quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các trường THPT tại tỉnh Bình Dương. 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Quản lý Quản lý là một trong những loại hình lao động quan trọng nhất trong các hoạt động của con người. Quản lý đúng tức là con người đã nhận thức được quy luật, vận động theo quy luật và sẽ đạt được những thành công to lớn. Nghiên cứu về quản lý sẽ giúp cho con người có đưỡc những kiến thức cơ bản nhất, chung nhất đối với các hoạt động quản lý. Dưới góc độ khoa học, khái niệm “quản lý” có nhiều cách tiếp cận khác nhau. Với ý nghĩa thông thường, phổ biến theo từ điển tiếng Việt thì quản lý có thể hiểu là hoạt động tác động một cách có tổ chức và định hướng của chủ thể quản lý tới những đối tượng quản lý để điều chỉnh chúng vận động và phát triển theo những mục tiêu nhất định đã đề ra. [27] 1.2.2. Giảng dạy Giảng dạy là một hoạt động chuyên biệt do giáo viên đảm nhận nhằm giúp học sinh lĩnh hội nền văn hóa-xã hội, phát triển tâm lý thông qua tái tạo nền văn hóa đó. Sự tái tạo nền văn hóa đó phải dựa trên cơ sở tính tích cực hoạt động của học sinh. Như vậy khi tiến hành hoạt động giảng dạy người giáo viên không nhằm phát triển chính mình mà nhằm tổ chức, tái tạo nền văn hóa-xã hội, nhằm tạo ra cái mới trong nhân cách học sinh. Để tiến hành hoạt động giảng dạy có hiệu quả thì cái cốt lõi trong giảng dạy là: - Phải tạo ra được tính tích cực trong hoạt động học của học sinh. - Làm cho các em vừa có ý thức về đối tượng cần lĩnh hội vừa biết cách chiếm lĩnh đối tượng đó. - Giáo viên phải có trình độ tổ chức và điều khiển hoạt động học. 1.2.3. Quản lý giảng dạy Quản lý giảng dạy là quá trình tác động có kế hoạch, có chủ đích, hợp quy luật của nhà quản lý giáo dục đến hoạt động dạy của người giáo viên nhằm đạt được các mục tiêu dạy học. Nói cách khác, quản lý giảng dạy là quá trình thực hiệc các chức năng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra hoạt động dạy của giáo viên để đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra. 1.2.4. Quản lý việc đổi mới hoạt dộng giảng dạy tiếng Anh Đây là việc quản lý giảng dạy Tiếng Anh theo hướng lấy học sinh làm trung tâm (learnercentred teaching), nhấn mạnh vai trò chủ thể của học sinh trong quá trình học tập, lấy việc hình thành năng lực tự học của học sinh làm mục tiêu chính. Đối với môn Tiếng Anh, ngoài việc áp dụng chuẩn kiến thức kỹ năng như yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các nhà quản lý còn phải lấy việc sử dụng Tiếng Anh trong giao tiếp thực tế làm thước đo chất lượng và hiệu quả giảng dạy của giáo viên. Ngoài ra, lãnh đạo nhà trường còn phải đánh giá được năng lực sử dụng Tiếng Anh của giáo viên đang công tác và giáo viên mới tuyển dụng để làm cơ sở cho việc bố trí công tác. 1.3. Lý luận về quản lý việc đổi mới hoạt dộng giảng dạy tiếng Anh 1.3.1. Quản lý giảng dạy Tiếng Anh 1.3.1.1. Chủ thể quản lý giảng dạy Tiếng Anh  Hiệu trưởng Điều 54 (Luật giáo dục-số38/25/QH11 ngày 14 tháng 6 năm 2005) quy định:“Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động của nhà trường, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận.” [14] Điều 19 (Điều lệ trường trung học –Ban hành kèm theo thông tư số: 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/03/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục dục và Đào tạo) quy định lần lượt tại điểm đ và i như sau:  “Quản lý giáo viên, nhân viên; quản lý chuyên môn; phân công công tác, kiểm tra, đánh giá xếp loại giáo viên, nhân viên; thực hiện công tác khen thưởng, kỉ luật đối với giáo viên, nhân viên; thực hiện việc tuyển dụng giáo viên, nhân viên; ký hợp đồng lao động; tiếp nhận, điều động giáo viên, nhân viên theo quy định của Nhà nước;”  “Chỉ đạo thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động của ngành; thực hiện công khai đối với nhà trường;”  Các Phó hiệu trưởng Cũng theo điểu lệ này, có thể hiểu rằng trong việc quản lý giảng dạy Tiếng Anh, P.HT phụ trách chuyên môn chịu trách nhiệm về toàn bộ HĐGD bô môn, cũng như việc hoạch định, điều khiển, giám sát, kiểm tra việc thực hiện mục tiêu, chương trình, đổi mới PPGD, đào tạo GV.  Tổ trưởng chuyên môn Căn cứ vào quy định của Điều lệ trường THPT ban hành kèm theo thông tư số: 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/03/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục dục và Đào tạo) về nhiệm vụ của TCM và của TTCM, có thể nói rằng, trong việc quản lý đổi mới HĐGD, TTCM có nhiệm vụ:  Xây dựng và tổ chức thực hiện các kế hoạch hoạt động của tổ (KH năm học, KH tháng, KH tuần, KH dạy học, thao giảng, kiểm tra, ôn thi; KH bồi dưỡng đội ngũ, sinh hoạt chuyên đề, KH thực tế, giao lưu, …); hướng dẫn giáo viên xây dựng các KHCN tương ứng với nhiệm vụ của họ.  Quản lý hoạt động dạy học, giáo dục: Quản lý thực hiện chương trình dạy học, gioá dục theo quy định; quản lý việc soạn bài của GV, quản lý việc dạy học trên lớp, quản lý việc kiểm tra đánh giá kết quả họ tập của HS, quản lý dạy thêm học thêm, công tác ngạoi kháo học tập, phố hợp quản lý các hoạt động GDNGLL, quản lý hồ sơ TCM.  Xây dựng và phát triển đội ngũ: Phân công giảng dạy, tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho GV: bồi dưỡng thường xuyên theo chu kỳ, bồi dưỡng theo chuyên đề, bồi dưỡng qua dự giờ, thăm lớp, qua hội giảng, qua tổ chức giao lưu, nghiên cứu khoa học, viết SKKN, qua tự học; tham gia kiểm tra đánhgiá, xếp loại GV hàng năm theo quy định. 1.3.1.2. Nội dung quản lý giảng dạy Tiếng Anh Quản lý hoạt động dạyhọc là một trong những nội dung quản lý nhà trường phổ thông. Để đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá người học, đòi hỏi đầu tiên đối với người giáo viên là thay đổi nhận thức và thay đổi cách viết mục tiêu bài dạy. Công việc này đòi hỏi sự nổ lực không chỉ với các giáo viên mà còn là sự thách thức với cả các nhà quản lý giáo dục. Chính vì vậy, biện pháp quản lý chuyên môn của Hiệu trưởng có vai trò đặc biệt vì nó tác đông trực tiếp đến đội ngũ giáo viên, yếu tố quyết định chất lượng giáo dục của mỗi nhà trường. Quản lý giảng dạy môn Tiếng Anh là thực hiện 4 chức năng quản lý nêu trên lên đối tượng quản lý là quá trình dạy học môn Tiếng Anh bao gồm các công tác quản lý: quản lý thực hiện chương trình giảng dạy theo quy định; quản lý việc soạn bài của giáo viên; quản lý việc giảng dạy trên lớp; quản lý việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh; quản lý các điều kiện phục vụ giảng dạy bộ môn này; quản lý dạy thêm, học thêm, công tác ngoại khóa, sinh hoạt chuyên đề của môn Tiếng Anh. Việc quản lý hoạt động giảng dạy Tiếng Anh tập trung và những vấn đề sau:  Quản lý hoạt động của tổ Tiếng Anh.  Quản lý việc xây dựng kế hoạch giảng dạy Tiếng Anh.  Quản lý việc tổ chức giảng dạy Tiếng Anh.  Quản lý việc đổi mới trong kiểm tra, đánh giá kết quả học tập Tiếng Anh. Hiệu trưởng cần bao quát cụ thể các nội dung như sau: Về đội ngũ: Giáo viên dạy Tiếng Anh THPT là những giáo viên được đào tạo chuyên môn nghiệp vụ đạt trình độ cử nhân trở lên. Về chương trình: Thực hiện chương trình dạy học theo SGK do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Về công tác chuẩn bị giờ lên lớp: Giáo viên có kế hoạch giảng dạy, giáo án được soạn chính xác, rõ ràng về nội dung, phong phú về phương pháp, chuẩn bị những đồ dùng dạy học cần thiết. Giờ dạy trên lớp của giáo viên: Tạo điều kiện cho giáo viên lên lớp có hiệu quả; dự giờ, thăm lớp. Chỉ đạo giáo viên đổi mới phương pháp dạy học: Xây dựng chương trình đào tạo bồi dưỡng cả về chuyên môn nghiệp vụ lẫn tinh thần trách nhiệm trong giảng dạy; triển khai việc ứng dụng CNTT trong dạy học; phát động phong trào thi đua dạy tốt, trong đó nhấn mạnh tiêu chí đổi mới phương pháp dạy học, áp dụng các phương pháp dạy học tích cực; hỗ trợ tối đa các phương tiện dạy học phục vụ việc đổi mới phương pháp. Việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh: Kiểm tra, đánh giá phải thúc đẩy quá trình học tập phát triển không ngừng. Lấy kết quả kiểm tra đánh giá để làm cơ sở điều chỉnh các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. 1.3.1.3. Bản chất của dạy học môn Tiếng Anh Bản chất của việc dạy học nói chung và dạy học Tiếng Anh nói riêng được hiểu là sự biến đổi năng lực vốn có của người học với một số đặc điểm đáng chú ý như sau: - Dạy học Tiếng Anh không chỉ dừng lại ở việc cung cấp cho HS sự hiểu biết kiến thức về ngôn ngữ mà c̣òn phải giúp HS sử dụng nó làm công cụ nghiên cứu các chuyên môn khác và phương tiện giao tiếp. - Hoạt động dạy học Tiếng Anh chỉ làm thay đổi chủ thể chứ không tác động vào khách thể (không sáng tạo, nghiên cứu ra cái gì mới vào môn ngoại ngữ được học) như các môn học khác. Chính vì vậy, việc học tiếng Anh đòi hỏi phải có sự đam mê (passion) ở người học mới có thể học tốt được. 1.3.1.4. Hoạt động giảng dạy môn Tiếng Anh ở bậc THPT  Vị trí, vai trò của môn Tiếng Anh trong chương trình giáo dục THPT Tiếng Anh, với tư cách là một ngoại ngữ, là môn văn hoá cơ bản, bắt buộc trong chương trình giáo dục THPT, là một bộ phận không thể thiếu của học vấn phổ thông. Môn Tiếng Anh ở trường THPT cung cấp cho HS một công cụ giao tiếp mới để tiếp thu những tri thức khoa học, kỹ thuật tiên tiến, tìm hiểu các nền văn hoá đa dạng và phong phú trên thế giới, dễ dàng hội nhập với cộng đồng quốc tế mà không lo rào cản về ngôn ngữ. Do đặc trưng riêng, môn Tiếng Anh ở trường THPT góp phần phát triển tư duy (trước hết là tư duy ngôn ngữ) và hỗ trợ cho việc dạy học Tiếng Việt, góp phần đổi mới PPGD, lồng ghép và chuyển tải nội dung của nhiều môn học khác ở trường THPT. Cùng với các môn học và hoạt động giáo dục khác, môn Tiếng Anh góp phần hình thành và phát triển nhân cách của HS, giúp cho việc thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện ở trường THPT. Mục tiêu  Dự án Dạy và học tiếng Anh trong hệ thống GD quốc dân, giai đoạn 2009-2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra mục tiêu: “Đổi mới toàn diện việc dạy và học tiếng Anh trong hệ thống GD quốc dân, triển khai chương trình ở các cấp học, trình độ đào tạo nhắm đến năm 2015 đạt bước chuyển biến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng tiếng Anh của nguồn nhân lực; đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, CĐ, ĐH có năng lực sử dụng tiếng Anh độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa văn hóa, làm sao biến tiếng Anh trở thành thế mạnh của nguồn nhân lực Việt Nam, phục vụ sự nghiệp CNH- HĐH đất nước.” [1, tr.2] Việc dạy học theo chương trình tiếng Anh ở trường phổ thông nhằm giúp học sinh:  Sử dụng tiếng Anh như một công cụ giao tiếp ở mức cơ bản dưới các dạng nghe, nói, đọc và viết.  Có kiến thức cơ bản tương đối hệ thống và hoàn chỉnh về Tiếng Anh, phù hợp với trình độ và đặc điểm tâm lý lứa tuổi. 17  Có hiểu biết khái quát về đất nước, con người và nền văn hoá của một số nước nói tiếng Anh, từ đó có tình cảm và thái độ tốt đẹp đối với đất nước, con người, nền văn hoá và ngôn ngữ của các nước nói tiếng Anh; biết tự hào, yêu quý, tôn trọng nền văn hoá và ngôn ngữ của dân tộc mình. Mục tiêu cụ thể là hết bậc THPT, học sinh có khả năng sử dụng những kiến thức Tiếng Anh đã học trong phạm vi chương trình để giao tiếp ở mức độ cơ bản dưới các dạng nghe, nói, đọc, viết.  Chương trình Môn Tiếng Anh ở trường phổ thông được giảng dạy theo SGK và phân phối chương trình do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định. Môn Tiếng Anh ở trường phổ thông có hai chương trình: chương trình chuẩn (chương trình cơ bản) được sử dụng cho đối tượng học sinh Ban Khoa học tự nhiên và chương trình nâng cao được dùng cho đối tượng học sinh Ban Khoa học xã hội và Nhân văn. Nôi dung chương trình được biên soạn theo các chủ điểm (theme) lặp lại, mở rộng từ lớp 6 đến lớp 12. Dưới hệ thống các chủ điểm là chủ đề (topic). Hệ thống chủ điểm và chủ đề là cơ sở hình thành và phát triển các khả năng ngôn ngữ. Các khả năng ngôn ngữ được hình thành và phát triển dong song với việc cung cấp kiến thức ngôn ngữ: ngữ âm, từ ngữ và ngữ pháp.[23], [24], [25] Tiếp nối chương trình từ lớp 6 đến lớp 9, chương trình Tiếng Anh THPT vẫn gồm 6 chủ điểm (SGK). Điểm khác biệt là chương trình chuẩn có 16 chủ đề, chương trình nâng cao có 17 chủ đề. Nội dung giảng dạy Tiếng Anh THPT bao gồm:  Rèn luyện kỹ năng giao tiếp bằng Tiếng Anh. Kỹ năng giao tiếp là mục tiêu của quá trình dạy học; kiến thức ngôn ngữ là phương tiện để hình thành và phát triển các kỹ năng giao tiếp.  Cung cấp những tri thức về văn hóa.  Bồi dưỡng tư tưởng đạo đức