Tài liệu Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại hà nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI ---------***------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài: Thùc tr¹ng kinh doanh vµ triÓn väng ph¸t triÓn cña chuçi cöa hµng mét gi¸ t¹i hµ néi Sinh viên thực hiện : Hµ ThÞ Häa Lớp : Anh 14 Khóa : 45 Giáo viên hướng dẫn : ThS. Nguyễn Thị Tuyết Nhung Hà Nội, tháng 05 - 2010 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Những năm gần đây tình hình kinh tế thế giới có nhiều biến động, suy thoái kinh tế toàn cầu đã gây ảnh hƣởng không nhỏ tới đời sống của ngƣời dân. Do khả năng chi tiêu bị bó hẹp, thay vì việc mua những hàng hóa đắt tiền, nhiều ngƣời tiêu dùng buộc lòng phải lựa chọn những mặt hàng có giá cả hợp lý hơn và nơi mà họ tìm đến chính là các siêu thị, các cửa hàng giảm giá. Trong tình hình kinh tế khó khăn, khi mà ngƣời tiêu dùng Mỹ cũng phải thắt lƣng buộc bụng chấp nhận giảm “cơn nghiện” hàng hiệu để chuyển sang mua sắm ở các cửa hàng giảm giá thì không chỉ mình Walmart “mỉm cƣời” mà các chuỗi cửa hàng một giá cũng lên ngôi. Chính vì vậy, trong khi các doanh nghiệp khác phải lao đao, doanh thu liên tục giảm mạnh thì các chuỗi cửa hàng một giá nhƣ 99 Cents Only Stores, Big Lots, Dollar General, Dollar Tree, Family Dollar, Dollar Castle, Just-A-Buck, Dollar Discount… doanh thu thậm chí vẫn tăng trƣởng mạnh từ 7% – 10%. Việt Nam tuy không chịu những ảnh hƣởng quá nặng nề từ suy thoái kinh tế toàn cầu nhƣ một số quốc gia khác nhƣng đại bộ phận ngƣời tiêu dùng cũng đã phải giảm bớt chi tiêu. Doanh thu của nhiều ngành giảm rõ rệt, nhiều cơ sở sản xuất lao đao do nhu cầu tiêu dùng của ngƣời dân giảm mạnh. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây bất chấp tình hình kinh tế khó khăn những cửa hàng một giá lại xuất hiện ngày càng nhiều trên các tuyến phố của Hà Nội, Hồ Chí Minh và nhiều tỉnh thành khác. Nhƣng có lẽ rầm rộ hơn cả vẫn là tại Thủ đô Hà Nội, chỉ một con phố nhỏ của Hà Nội cũng có thể có tới hàng chục cửa hàng một giá lớn nhỏ khác nhau. Trong khi các cửa hàng thông thƣờng hoặc chuyên doanh hàng hiệu rất thƣa vắng khách thì các cửa hàng một giá lại tấp nập khách ra vào. Tuy nhiên, trong thời gian qua do mô hình kinh doanh này Hà Thị Họa – A14 – K45E 1 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội phát triển một cách ồ ạt, đa phần chỉ mang tính tự phát nên khó có thể tránh khỏi những bất cập. Vậy, thực tế tình hình kinh doanh của các chuỗi cửa hàng này ở Hà Nội nhƣ thế nào? Liệu mô hình một giá nhƣ thế này có triển vọng phát triển ở Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung hay không? Để giải quyết những băn khoăn trên tôi quyết định lựa chọn đề tài: “Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội” để làm khóa luận tốt nghiệp của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trƣớc hết, khóa luận sẽ làm rõ một số vấn đề cơ bản về chuỗi cửa hàng một giá, sau đó sẽ nghiên cứu tổng quát về thực trạng kinh doanh của các chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội hiện nay. Đồng thời, khóa luận cũng đƣa ra những đánh giá về triển vọng phát triển của mô hình này tại Hà Nội cũng nhƣ Việt Nam trong thời gian sắp tới và đề xuất một số giải pháp nhằm giúp các chuỗi cửa hàng một giá giải quyết các khó khăn và tiếp tục phát triển. 3. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của khóa luận là các chuỗi cửa hàng một giá có qui mô lớn nhỏ khác nhau, bao gồm cả những chuỗi cửa hàng do cá nhân doanh nghiệp Việt Nam thành lập cũng nhƣ các chuỗi cửa hàng nhận nhƣợng quyền thƣơng mại từ các công ty nƣớc ngoài. 4. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu của đề tài là địa bàn thành phố Hà Nội, nhƣng chủ yếu tập trung ở các quận, huyện: Thanh Xuân, Đống Đa, Hoàn Kiếm, Ba Đình, Cầu Giấy, Hai bà Trƣng, Từ Liêm,… do đây là nơi tập trung nhiều chuỗi cửa hàng một giá. Trong quá trình viết khoá luận do hạn chế về mặt thời Hà Thị Họa – A14 – K45E 2 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội gian và sức lực nên tác giả chỉ tiến hành điều tra tập trung vào một số mẫu tiêu biểu, đó là các chuỗi cửa hàng một giá lớn nhƣ: Tracy, Sandy, Lily, siêu thị đồng giá Daiso Nhật Bản, Mello, Xiaohaha,… 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Khóa luận sử dụng nhiều phƣơng pháp nghiên cứu khác nhau: phƣơng pháp phân tích, phƣơng pháp tổng hợp, phƣơng pháp thống kê, phƣơng pháp điều tra, phỏng vấn, phƣơng pháp lập bảng hỏi,… 6. Bố cục của khóa luận Ngoài lời mở đầu và phần kết luận, nội dung của khóa luận gồm ba chƣơng chính: Chương I: Khái quát chung về chuỗi cửa hàng một giá. Chương II: Thực trạng kinh doanh của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội. Chương III: Triển vọng phát triển và giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội trong thời gian tới. Do giới hạn về thời gian, tài liệu và kiến thức nên bài viết không tránh khỏi nhiều thiếu sót và hạn chế. Vì vậy, tôi rất mong nhận đƣợc sự góp ý, chỉ bảo của các thầy cô và những ngƣời quan tâm đến lĩnh vực kinh doanh chuỗi cửa hàng một giá. Qua đây, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Thạc sĩ Nguyễn Thị Tuyết Nhung, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, chỉ bảo giúp tôi hoàn thành tốt bài khoá luận tốt nghiệp này. Sinh viên thực hiện Hà Thị Hoạ Hà Thị Họa – A14 – K45E 3 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội CHƢƠNG I KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CHUỖI CỬA HÀNG MỘT GIÁ I. Lịch sử hình thành của chuỗi cửa hàng một giá Cùng với sự phát triển mạnh mẽ và sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt của thị trƣờng bán lẻ, ý tƣởng về những cửa hàng một giá xuất hiện lần đầu tiên vào khoảng cuối thập niên 1870 với sự ra đời của công ty Woolworth vào năm 1879, mở ra một hƣớng đi mới cho ngành bán lẻ trên thế giới. Với một ý tƣởng hết sức mới mẻ, Frank Winfield Woolworth đã mƣợn ba trăm đô la và thành lập một cửa hàng ở Utica, New York. Tại đó hàng hoá đƣợc bán với một mức giá cố định và mức giá này chỉ khoảng năm hoặc mƣời xu, thấp hơn nhiều so với mức giá của những cửa hàng khác trong khu vực. Đồng thời, Woolworth‟s cũng đƣợc biết đến nhƣ là một trong những cửa hàng tự chọn đầu tiên tại Mỹ, tại đây hàng hoá đƣợc bày ra để khách hàng đƣợc lựa chọn một cách tự do mà không cần phải thông qua nhân viên bán hàng. Trong thời kì đầu tình hình kinh doanh của những cửa hàng một giá này không mấy phát đạt. Mỗi ngày cửa hàng của ông không lời đƣợc 2,5 đô la, sau một năm hoạt động cửa hàng này đã phải đóng cửa. Tuy nhiên, ngày 21 tháng 6 năm 1879 cửa hàng một giá thứ hai đã đƣợc khai trƣơng tại Lancaster, Pennsylvania và lần này ông đã thành công, cửa hàng đã thu hút sự chú ý của nhiều ngƣời dân lao động. Cứ thế F.W.Woolworth khuếch trƣơng công việc kinh doanh của mình một cách rất từ từ, trong mƣời năm đầu ông chỉ mở thêm khoảng mƣời chi nhánh1. Cuối cùng, ông đã trở thành một trong những ngƣời giàu nhất Hoa Kỳ nhờ vào ý tƣởng kinh doanh hết sức mới mẻ của mình. Mô hình kinh 1 Paul Gaffney – 29/01/2002 - Dime Stores/Woolworth's http://findarticles.com/p/articles/mi_g1epc/is_tov/ai_2419100342/ Hà Thị Họa – A14 – K45E 4 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội doanh cửa hàng đồng giá của Woolworth đã nhanh chóng đƣợc nhân rộng. Những cửa hàng năm và mƣời xu dần trở thành một phần không thể thiếu tại các trung tâm mua bán của Mỹ trong suốt những năm 1960. Tuy nhiên, tới đầu năm 1997 chuỗi bán lẻ này đã ngừng hoạt động và chuyển hẳn sang kinh doanh các mặt hàng thể thao. Bất chấp sự sụp đổ của Woolworth rất nhiều cửa hàng một giá vẫn mọc lên ở khắp nơi, không chỉ trên đất Mỹ mà tại nhiều quốc gia khác trên thế giới. Bƣớc sang thế kỉ 20 mô hình cửa hàng đồng giá bắt đầu lan rộng ra các nƣớc phát triển khác cùng với sự ra đời của một loạt các chuỗi cửa hàng một giá lớn.  Ở Châu Mỹ Ngay từ đầu thế kỷ 20 tại Mỹ đã có rất nhiều chuỗi cửa hàng một giá lớn ra đời nhƣ Dollar General(1939), Family Dollar(1958), 99 Cents Only Store(1982), Dollar Tree(1986), … Ở Canada hiện nay cũng tồn tại rất nhiều chuỗi cửa hàng đồng giá lớn nhƣ: A Buck or Two(1990), Dollarama(1992), Your Dollar Store With More(1998), Dollar Giant(2001),… Ngoài ra, tại Mexico cũng có chuỗi cửa hàng đồng giá Waldo's Dollar Mart khá nổi tiếng. Chuỗi này đƣợc thành lập từ năm 1999 và nhanh chóng phát triển thành một chuỗi bán lẻ lớn với hơn 350 cửa hàng trên khắp Mexico2. Bên cạnh đó, các nƣớc ở Nam Mỹ cũng đã có những chuỗi cửa hàng đồng giá của riêng mình. Ở Brazil, những cửa hàng này đã bắt đầu xuất hiện từ thập niên 1990 và thƣờng đƣợc gọi là “um e noventa e nove”có nghĩa là một và chín mƣơi chín hay 1,99 BRL (Brazil Real – đồng tiền của Brazil). Ở Chile, những cửa hàng này lại có tên gọi là “todo a mil” cụm từ này ám chỉ một nghìn peso tiền Chile. Chúng thƣờng nằm ở khu vực lân cận tầng lớp 2 Waldo‟s – History - http://www.waldos.com/Quienes-Somos.php?SubS=2 Hà Thị Họa – A14 – K45E 5 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội trung lƣu, nơi thƣờng không có các cửa hàng bán lẻ lớn và tại các trung tâm thƣơng mại ở các thị trấn nhỏ nhƣ những cửa hàng ở Santiago, Chile.  Ở Châu Âu Mặc dù cửa hàng bán lẻ một giá ra đời tại Hoa Kỳ, nhƣng khái niệm này đƣợc biết đến lần đầu tại Châu Âu cùng với sự xuất hiện của chuỗi cửa hàng đồng giá Poundland(4/1990) và đây cũng là một trong những chuỗi bán lẻ đồng giá lớn nhất ở Anh. Tại các quốc gia khác mô hình kinh doanh một giá này cũng khá phát triển và cũng đã gặt hái đƣợc những thành công nhất định. Ở Italy có chuỗi cửa hàng "NINEtNINE cent paradise" với hệ thống hơn 180 cửa hàng khắp Italy và Châu Âu, cung cấp hơn 15.000 loại hàng hóa khác nhau với mức giá chung chỉ 99 xu3. Ở Ireland có chuỗi cửa hàng "Euro 2" với 49 cửa hàng trên khắp cả nƣớc, cung cấp nhiều chủng loại hàng hóa đa dạng với mức giá cố định chỉ 2 €. Ở Hà Lan, ngƣời tiêu dùng biết đến cái tên Hema từ năm 1926 khi những cửa hàng đầu tiên đƣợc mở cửa tại Amsterdam‟s Kalverstraat; khởi đầu với các mức giá 10, 25 và 50 xu, thời gian sau mức giá cũng tăng lên 75 và 100 xu. Ở Đức có chuỗi cửa hàng Pfennigland đƣợc thành lập năm 1994 bởi Marko Decker và Alexander Laftschiew tại Berlin 4. Ở Pháp một số chuỗi cửa hàng đồng giá đƣợc nhiều ngƣời biết đến nhƣ Prisunic thành lập vào tháng 12 năm 1931 và chuỗi siêu thị Monoprix với hơn 300 cửa hàng và hơn 20.000 nhân công trên khắp đất Pháp (tính đến cuối năm 2008) 5. Ở Thụy Điển có chuỗi cửa hàng Bubbeltian, đây là một chuỗi bán lẻ một giá với 16 cửa hàng trên khắp đất nƣớc. Chuỗi này chuyên cung cấp các sản 3 4 Our history – Our Company Profile - http://www.cent-shop.com/index.php/en/chisiamo/storia.html Firma – Pfennigland start - http://www.pfennigland.de/firma.shtml Hà Thị Họa – A14 – K45E 6 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội phẩm nhƣ đồ dùng gia đình, quà tặng, đồ chơi, chất tẩy rửa, đồ thủy tinh và sứ, nến, và các mặt hàng nƣớc hoa, dụng cụ vệ sinh…với mức giá duy nhất 10 cua-ron Thụy Điển. Một chuỗi cửa hàng khác khá nổi tiếng ở Thụy Điển trong bảy năm qua là Dollarstore, nơi mà tất cả mọi thứ có giá nhƣ 10, 20, 30, 40, 50 hoặc 100 cua-ron Thụy Điển xấp xỉ bằng một, hai, ba, bốn, năm hay mƣời đô la Mỹ6. Ở Tây Ban Nha có một số chuỗi cửa hàng nhƣ Todo a 100 (tất cả mọi thứ đều có giá 100 pesetas tƣơng đƣơng 0,60 €) hoặc Todo a un euro (hầu hết mọi hàng hóa đều đƣợc bán với giá thấp hơn một euro). Ở Bồ Đào Nha, đã có những cửa hàng Trezentos' còn gọi là “cửa hàng 300 escudos” tƣơng đƣơng 1.5€, nhƣng cùng với sự ra đời của đồng tiền Euro thì tên gọi này hiện nay không đƣợc sử dụng nữa mà thay vào đó là thuật ngữ “bazar” hoặc “cửa hàng euro”.  Tại Châu Úc Ở Australia cũng có rất nhiều chuỗi cửa hàng một giá lớn nhƣ The Reject Shop, The Basement, Go-Lo, Crazy Clark's, Chickenfeed (Tasmania), Red Dot (Western Australia), Browse in and Save (South Australia), Hot Dollar (NSW & ACT). Ở New Zealand thì có một số chuỗi cửa hàng nhƣ The $2 Shop, Dollar Saver và The 1,2,3 Dollar Shop. Các chuỗi này hiện đang hoạt động rất hiệu quả, không chỉ mở chi nhánh ở Úc họ còn mở rộng hoạt động sang các nƣớc khác ở Châu Mỹ và Châu Âu 7.  Tại Châu Á 5 http://www.monoprix.fr/ http://www.dollarstore.com/index.html 7 About us – Clazy Clacks Online http://catalogues.crazyclarks.com.au/adrt/aboutus.html;jsessionid=DDFA9FCF92BA75898BEEED59C7BB3 3A4 6 Hà Thị Họa – A14 – K45E 7 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội Mô hình cửa hàng đồng giá đƣợc biết đến lần đầu ở Châu Á có lẽ là nhờ sự xuất hiện của chuỗi cửa hàng đồng giá 100 yên vào năm 1972 của công ty Daiso ở Nhật Bản. Đây là tập đoàn siêu thị đồng giá số một của Nhật Bản, với hơn 2.500 cửa hàng lớn nhỏ khắp nƣớc Nhật và hơn 500 cửa hàng tại các nƣớc Mỹ, Canada, Rumani, Nga, Singapore, Thái Lan, Malaysia và cả ở Việt Nam. Tại Trung Quốc, nơi mà hàng hóa đƣợc sản xuất ra ở mức giá thấp hơn nhiều so với các nƣớc khác trên thế giới, số lƣợng cửa hàng một giá cũng không hề nhỏ. Những cửa hàng một giá 2 nhân dân tệ, 3 nhân dân tệ hay 5 nhân dân tệ đã trở thành hình ảnh quen thuộc trên hầu hết các tuyến phố của Trung Quốc. Ở Hồng Kông, những cửa hàng bách hóa lớn cũng đã mở những cửa hàng 10 đô la của riêng họ (tƣơng đƣơng 1,28 USD). Hiện nay, tại Hồng Kông đã xuất hiện thêm những “cửa hàng 8-đô-la” (tƣơng đƣơng 1,02 USD) và thậm chí là “cửa hàng 2-đô-la” (tƣơng đƣơng 0,26 USD) để cạnh tranh với những mức giá thấp hơn. Tại Đài Loan, những cửa hàng một giá có thể đƣợc tìm thấy tại nhiều địa điểm, bao gồm cả chợ đêm, phố mua sắm thƣờng xuyên, quầy hàng trên thị trƣờng thƣờng xuyên, và cả các cửa hàng bách hóa với hai điểm giá điển hình là 39 TWD (Đài tệ) và 49 TWD. Hàng hoá đƣợc bán tại các cửa hàng này thƣờng đƣợc sản xuất tại Trung Quốc để giảm tối đa chi phí. Ở Ấn Độ, những cửa hàng đồng giá này đƣợc gọi là những “cửa hàng 49 & 99”. Phạm vi giá tiêu biểu trong các cửa hàng là 49 & 99 Rupees Ấn Độ. Những hàng hoá bày bán tại đây thƣờng là những món quà, đồ chơi, đồng hồ, văn phòng phẩm và đồ sành sứ rẻ tiền. Cho đến nay mô hình cửa hàng đồng giá đã phát triển rất mạnh mẽ tại nhiều nƣớc trên thế giới, những chuỗi cửa hàng đồng giá xuất hiện ở khắp mọi nơi và ở tất cả các châu lục từ Châu Mỹ cho tới Châu Úc. Hà Thị Họa – A14 – K45E 8 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội II. Khái niệm và đặc điểm của chuỗi cửa hàng một giá 1. Khái niệm về cửa hàng một giá và chuỗi cửa hàng một giá Cho tới nay vẫn chƣa có một định nghĩa thống nhất nào về cửa hàng một giá mặc dù thuật ngữ này đã đƣợc biết đến từ rất lâu trên thế giới. Cũng giống nhƣ những thuật ngữ khác, khái niệm về cửa hàng một giá cũng đƣợc phát triển và thay đổi liên tục trong suốt quá trình hình thành và phát triển của nó. Có thể nói, khái niệm về cửa hàng một giá đƣợc bắt nguồn từ những cái tên nhƣ Five and ten, Nickel and dime, Five and dime hay Dimestore,… (có nghĩa là Năm và mƣời xu, Năm xu và một hào, Một hào,…), đó là những cửa hàng nơi mà tất cả mọi thứ đƣợc bán với giá năm xu hoặc mƣời xu. Ban đầu, những cửa hàng này bán hàng hoá với mức giá chỉ có năm hoặc mƣời xu, nhƣng những năm sau đó do tác động của lạm phát các cửa hàng này buộc phải nới rộng phạm vi giá cả. Theo thời gian mức giá ngày càng tăng cao, bắt đầu với năm hoặc mƣời xu nay mức giá có thể là một đô la, hai đô la hoặc cao hơn nữa; đồng thời, mức giá cũng có sự khác biệt tại các vùng miền khác nhau. Do đó, những cửa hàng này dần dần đƣợc ngƣời ta gọi là các cửa hàng đồng giá hoặc phổ biến hơn là các cửa hàng đồng đô la (Dollar stores). Từ những phân tích trên tác giả tạm thời đƣa ra khái niệm về cửa hàng một giá nhƣ sau: “Cửa hàng một giá hay còn gọi là cửa hàng đồng giá là những cửa hàng bán lẻ, nơi bán những hàng hoá rẻ tiền và tất cả những hàng hoá này thường được bán với một mức giá chung duy nhất” Thông thƣờng, trong quá trình kinh doanh các doanh nghiệp bán lẻ thƣờng cố gắng nhân rộng mô hình cửa hàng đồng giá của mình từ một cửa hàng nhỏ lẻ thành nhiều cửa hàng tƣơng tự, để từ đó hình thành trên thế giới nhiều chuỗi cửa hàng một giá lớn nhỏ khác nhau giống nhƣ chuỗi cửa hàng Hà Thị Họa – A14 – K45E 9 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội đồng giá Daiso của Nhật Bản, Dollar Tree của Mỹ, A Buck or Two của Canada hay Poudland của Anh,… Nhƣ vậy, có thể hiểu một cách đơn giản “chuỗi cửa hàng một giá là một hệ thống các cửa hàng một giá tương tự nhau của cùng một doanh nghiệp”. Mức độ lớn, nhỏ của những cửa hàng này có thể khác nhau nhƣng chúng hoạt động theo cùng một tiêu chí và theo mục tiêu của công ty. Những cái tên của cửa hàng một giá đã trở nên quá quen thuộc với ngƣời tiêu dùng của nhiều nƣớc, thậm chí ở một số nơi ngƣời ta còn dùng thuật ngữ này nhƣ một lối chơi chữ. Ví dụ nhƣ ở Tây Ban Nha - nơi có những cửa hàng đồng giá "Todo a 100" thì ngƣời ta thƣờng dùng cụm từ này để ám chỉ những thứ có giá rẻ mạt hoặc chất lƣợng thấp. Thậm chí, những ngƣời Brazil đôi khi còn sử dụng thuật ngữ “e um Noventa e Nove” để ám chỉ con ngƣời. 2. Đặc điểm chung của chuỗi cửa hàng một giá 2.1. Mức giá của chuỗi cửa hàng một giá thường cố định chung cho mọi sản phẩm và thường thấp hơn so với các cửa hàng khác Ngay từ cái tên gọi "chuỗi cửa hàng một giá" chúng ta đã dễ dàng nhận thấy đặc điểm quan trọng của cửa hàng một giá chính là giá cả. Chính đặc điểm này đã tạo nên sự khác biệt cho các cửa hàng một giá và giúp các cửa hàng này thu hút khách hàng. Nhiều ngƣời tiêu dùng lần đầu đến đây mua hàng vì tò mò rồi sau đó lại trở thành khách quen. Sự tiện lợi của cửa hàng một giá chính là khách hàng biết trƣớc giá hàng hóa và không cần phải lo nghĩ tới chuyện mặc cả. Tại những cửa hàng một giá thƣờng thì tất cả các hàng hoá đều đƣợc bán ở một điểm giá duy nhất – “single price point”, tuy nhiên điểm giá này sẽ khác nhau tại các cửa hàng khác nhau. Tuỳ theo từng khu vực địa lý Hà Thị Họa – A14 – K45E 10 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội mà giá cả của những cửa hàng một giá cũng thay đổi, có khi cùng nằm trong một chuỗi cửa hàng một giá nhƣng các cửa hàng lại có giá bán khác nhau do nó đƣợc đặt tại các vùng khác nhau. Đồng thời, do tình hình kinh tế liên tục biến động nên tại các thời điểm khác nhau thì mức giá đƣợc đƣa ra tại các cửa hàng cũng có sự thay đổi. Một trong số những ví dụ điển hình cho trƣờng hợp này có thể kể tới chuỗi cửa hàng đồng giá Daiso của Nhật Bản, ban đầu mức giá phổ biến mà họ đƣa ra cho hàng hoá của mình là 100 yên, nhƣng bƣớc sang năm 2004 Daiso cũng bắt đầu bán những hàng hoá với mức giá là bội số của 100 yên, chẳng hạn nhƣ 200, 300, 400 hoặc 500 yên8. Hay một ví dụ khác là chuỗi cửa hàng "99 Cents Only Stores" của Mỹ, tại đây mức giá đƣợc đƣa ra cho hầu hết các hàng hoá là 99 xu - tƣơng đƣơng với 0,99$. Tuy nhiên, trong tháng 10 năm 2007 một cơ cấu giá linh hoạt hơn đã đƣợc triển khai thực hiện, một số nơi hàng hoá đƣợc bán với giá thấp hơn 99 xu (ví dụ nhƣ 69 hoặc 49 xu). Trong tháng 9 năm 2008, công ty đã tăng giá cao nhất tới 99,99 xu, đây là lần tăng giá đầu tiên trong lịch sử nhƣợng quyền thƣơng mại của hãng này để chiến đấu với lạm phát9. Ngoài ra, một trong những đặc điểm thu hút ngƣời tiêu dùng nhất của chuỗi cửa hàng một giá chính là giá cả của hàng hoá ở đây rẻ hơn khá nhiều so với những cửa hàng bán lẻ thông thƣờng. Ở một đất nƣớc đắt đỏ nhƣ Nhật Bản, trong khi với 100 yên tƣơng đƣơng khoảng 17.000 VNĐ thì khách hàng khó có thể mua đƣợc cho mình một món đồ tại các cửa hàng thông thƣờng thì tại những cửa hàng đồng giá 100 yên khách hàng lại có vô vàn những sự lựa chọn khác nhau. Tƣơng tự nhƣ vậy, với 1$ trên đất Mỹ hay 1₤ ở nƣớc Anh 8 Home – about Daiso – products - ^Http://www.daiso-sangyo.co.jp/english/products/ 9 By Beth Jinks and Heather Burke - September 8, 2008 - 99 Cents Only Stores Raises Top Price to 99.99 Cents Http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601087&sid=a0UtgD74RCms Hà Thị Họa – A14 – K45E 11 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội ngƣời tiêu dùng có thể mua đƣợc nhiều hơn một sản phẩm khi bƣớc chân vào những cửa hàng một giá. Điều này chắc hẳn đã đủ để thấy lợi ích của việc bán hàng hoá với giá cực thấp của những chuỗi cửa hàng một giá, giá rẻ là một yếu tố không thể thiếu trong thành công của mô hình chuỗi cửa hàng đồng giá vì nó giúp các cửa hàng này cạnh tranh đƣợc với các hệ thống bán lẻ khác. Một điều dễ nhận thấy tại các cửa hàng đồng giá là một số mặt hàng có thể sẽ có mức giá cao hơn khá nhiều so với mức giá bán ở thị trƣờng, trong khi đó các mặt hàng khác lại đƣợc bán ở một mức giá thấp hơn mức giá thông thƣờng. Có ba lý do để những cửa hàng một giá có thể bán hàng hoá ở một mức giá thấp nhƣ vậy:  Sản phẩm đƣợc sản xuất riêng cho những cửa hàng một giá, sử dụng nguyên liệu và phƣơng pháp chế tạo rẻ hơn những sản phẩm dành cho thị trƣờng đại chúng.  Những sản phẩm này có thể đƣợc sản xuất với giá rẻ để xuất khẩu cho một thị trƣờng nƣớc ngoài nhất định nhƣng sau đó lại đƣợc một số nhà phân phối trái phép tái nhập sau đó cung cấp cho thị trƣờng nội địa.  Sản phẩm đƣợc mua lại từ một cửa hàng bán lẻ hoặc một nhà phân phối nào đó khi họ thanh lý hàng tồn kho hoặc sắp phá sản. 2.2. Hàng hóa bày bán tại các cửa hàng một giá rất đa dạng cả về chủng loại và kiều dáng nhưng chủ yếu vẫn là hàng tiêu dùng Hàng hoá đƣợc bày bán tại các cửa hàng đồng giá khá đa dạng và phong phú cả về chủng loại và mẫu mã. Tại các chuỗi bán lẻ đồng giá lớn khách hàng có thể kiếm cho mình đầy đủ các vật dụng cần thiết cho ngôi nhà của mình, từ các vật trang trí nhỏ xinh tới những vật dụng gia đình tiện ích. Thậm Hà Thị Họa – A14 – K45E 12 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội chí, tại đây ngƣời tiêu dùng có thể có đƣợc những thứ hàng độc đáo không có ở bất kì cửa hàng nào khác. Tuy nhiên, mặt hàng chủ yếu tại các chuỗi cửa hàng đồng giá thƣờng là các mặt hàng phục vụ tiêu dùng nhƣ thực phẩm, dụng cụ gia dụng, mặt hàng tẩy rửa, mặt hàng phục vụ nhu cầu chăm sóc thú nuôi, làm đẹp, các mặt hàng vệ sinh và chăm sóc sức khỏe, đồ chơi, bánh kẹo, đồ dùng trang trí,... Tuỳ thuộc vào diện tích của mình mà một số cửa hàng có thể bán cả thực phẩm đông lạnh, đồ uống và rau quả, các chuỗi nhƣ Dollar Tree và 99 Cents Only Stores của Mỹ chính là ví dụ. Thậm chí, ở nhiều nơi nhƣ Canada, Philipin, miền Bắc nƣớc Anh và Hoa Kỳ… những cửa hàng một giá này còn có thể là các cửa hàng tiện lợi, ở đó họ bán tất cả các hàng hoá liên quan nhƣ bánh kẹo, kem, nƣớc giải khát, vé số, thuốc lá, báo và tạp chí, thực phẩm đƣợc chế biến sẵn,… Những cửa hàng cạnh trạm xăng còn bán cả dầu động cơ, chất tẩy kính chắn gió, bản đồ và chất lỏng tản nhiệt. Cùng với nhu cầu ngày càng tăng của ngƣời tiêu dùng các sản phẩm bày bán tại các cửa hàng một giá cũng đƣợc đa dạng hoá cả về số lƣợng và chất lƣợng. Cùng một mặt hàng nhƣng sẽ có rất nhiều kiểu dáng, kích cỡ và màu sắc khác nhau để ngƣời tiêu dùng lựa chọn, chất lƣợng hàng hóa cũng ngày càng đƣợc cải thiện. Giờ đây các cửa hàng luôn tìm kiếm những hàng hóa chất có lƣợng cao, có tên tuổi hoặc hàng nhập khẩu, giá cả phải chăng và cách thức trƣng bày thật bắt mắt. 2.3. Đối tượng khách hàng phần lớn tập trung vào tầng lớp có mức thu nhập trung bình hoặc thấp, tuy nhiên nó đang có xu hướng dần mở rộng Ban đầu đối tƣợng khách hàng chủ yếu mà những cửa hàng đồng giá hƣớng tới là những ngƣời dân có mức thu nhập trung bình và thấp. Do hàng hoá đƣợc bày bán chủ yếu là hàng phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong gia đình, Hà Thị Họa – A14 – K45E 13 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội hàng thời trang, đồ trang trí và dụng cụ học tập … nên đối tƣợng chủ yếu mà các chuỗi cửa hàng đồng giá hƣớng tới là những ngƣời nội trợ, các bạn trẻ và tầng lớp học sinh, sinh viên. Phần lớn các đối tƣợng này tìm đến các cửa hàng một giá để tiết kiệm các khoản chi tiêu. Tuy nhiên, hiện nay quan niệm này đã dần thay đổi, không chỉ những ngƣời có mức thu nhập thấp mới mua sắm tại các cửa hàng một giá mà cả những ngƣời có thu nhập cao cũng thấy thú vị khi bƣớc chân vào đây. Ví dụ nhƣ ở thành phố Atherton của California nơi có thu nhập hộ gia đình ở mức trung bình trên 200.000 USD mỗi năm cũng xuất hiện những cửa hàng đồng giá và hiện đang rất thu hút ngƣời dân của thành phố này10. Các nhà phân tích cũng cho rằng, điểm mới mẻ là ở chỗ các cửa hàng một giá hiện nay có sức thu hút đối với mọi tầng lớp chứ không chỉ là tầng lớp trung bình nhƣ trƣớc kia, ngay cả các ngôi sao nổi tiếng vẫn thƣờng thích thú khi mua sắm tại các cửa hàng đồng giá nếu có thời gian rảnh. Từ một cuộc nghiên cứu của A.C Nielsen vào năm 2004 đã cho thấy có 66% hộ gia đình ở Mỹ mua sắm ở các tiệm dollar, và mức độ mua sắm của từng nhóm mua sắm đã tăng trƣởng lên đến 70.000$/nhóm11. Đối tƣợng khách hàng và phạm vi phục vụ của các chuỗi cửa hàng đồng giá ngày càng đƣợc mở rộng, những cái tên nhƣ cửa hàng đồng đô la, cửa hàng 99 xu, cửa hàng 100 yên hay cửa hàng 2 tệ, … đã trở nên quá quen thuộc với nhiều ngƣời tiêu dùng. Thậm chí, mua hàng tại những cửa hàng đồng giá đã trở thành thói quen, niềm thích thú của rất nhiều ngƣời ở mọi tầng lớp khác nhau trong xã hội. 10 RealEstate.com - "Atherton, CA Real Estate Data" - http://www.realestate.com/CA/Atherton/AthertonArea-Info-Income.aspx. Retrieved 2008-11-01 11 Debbie Selinsky (Diệu Linh – Công ty thƣơng hiệu LANTABRAND – sƣu tầm và lƣợc dịch từ franchising.com) – 17/5/2006 - Cửa hàng 1$ - Nỗi ám ảnh kinh hoàng của các đại gia bán hàng chiết khấu http://www.lantabrand.com/cat3news2637.html Hà Thị Họa – A14 – K45E 14 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội 2.4. Các chuỗi cửa hàng một giá thường được lấy tên theo mức giá cố định của cửa hàng Thông thƣờng, những cửa hàng một giá này đƣợc đặt tên theo giá của hàng hóa đƣợc bán trong các cửa hàng. Tuy nhiên, tên gọi này có thể khác nhau và thay đổi tùy theo khu vực và thời gian vì mỗi nƣớc có một loại tiền tệ khác nhau, đồng thời giá danh nghĩa của hàng hóa cũng có thể tăng lên theo thời gian do lạm phát. Một khi giá cả có sự thay đổi thì cũng dễ dẫn tới việc thay đổi tên gọi của các cửa hàng đồng giá. Mặc dù vậy, không phải cửa hàng một giá nào cũng bán hàng hóa theo đúng mức giá trên bảng hiệu. Thƣờng thì những cái tên nhƣ "cửa hàng một bảng" hay "cửa hàng 99 xu", chỉ là một gợi ý và chúng có thể gây ra những hiểu nhầm cho ngƣời tiêu dùng. Một số cửa hàng tự gọi mình là "cửa hàng đồng đô la", nhƣ Dollar General và Family Dollar tại Hoa Kỳ, nhƣng lại có những hàng hoá đƣợc bán với mức giá nhiều hơn hoặc ít hơn một đô la. Nhìn chung, ở mỗi quốc gia thì những chuỗi cửa hàng một giá lại đƣợc ngƣời ta gọi bằng một cái tên khác nhau tùy thuộc vào đặc điểm về loại tiền tệ và mức giá của những chuỗi cửa hàng này. Ở Mỹ, ngƣời ta thƣờng gọi những cửa hàng đồng giá này là “cửa hàng đồng đô la” hay “Dollar stores” vì các chuỗi cửa hàng này có điểm giá cố định khoảng một đô la, đôi khi có thể cao hơn hoặc thấp hơn một chút nhƣng không đáng kể. Tại Anh thì ngƣời ta lại gọi những cửa hàng này với một cái tên chung là “cửa hàng một bảng” – “a pound stores”, tại những cửa hàng này mức giá cho tất cả hàng hóa thƣờng xấp xỉ một bảng Anh. Tƣơng tự nhƣ vậy, tại Nhật Bản ngƣời ta lại gọi những cửa hàng này là “cửa hàng 100 yên”. Tại Việt Nam, những cửa hàng này Hà Thị Họa – A14 – K45E 15 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội thƣờng đƣợc biết đến với cái tên “cửa hàng một giá” hay “cửa hàng đồng giá” do mức giá của những cửa hàng này khá chênh lệch. III. Lợi ích của chuỗi cửa hàng một giá Mô hình chuỗi cửa hàng đồng giá ra đời đã tạo ra một phong cách mua sắm mới và những cửa hàng một giá đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của một bộ phận dân cƣ không nhỏ. Những lợi ích sau đây phần nào sẽ lý giải cho sự thu hút của cửa hàng một giá với ngƣời tiêu dùng. 1. Lợi ích đối với người tiêu dùng  Mang đến cho người tiêu dùng một phong cách mua sắm mới Trƣớc tiên cần khẳng định rằng, các chuỗi cửa hàng một giá đã mang đến một phong cách mua sắm mới cho ngƣời tiêu dùng. Bên cạnh các hình thức bán hàng nhƣ: cửa hàng bán lẻ truyền thống, các cửa hàng tiện lợi, các siêu thị và các trung tâm mua sắm giờ đây các chuỗi cửa hàng một giá đã trở thành điểm đến quen thuộc cho nhiều ngƣời tiêu dùng trên thế giới. Các chuỗi cửa hàng này đã và đang giúp ngƣời tiêu dùng đa dạng hóa lựa chọn của mình, giúp họ có thể mua đƣợc những sản phẩm đa dạng với mức giá thấp.  Cung cấp cho người tiêu dùng những hàng hóa đa dạng, độc đáo mà lại rất tiện lợi khi mua sắm do không phải mặc cả Hàng hóa bày bán tại các cửa hàng một giá rất đa dạng về kiểu dáng, chủng loại và kích cỡ do đó ngƣời tiêu dùng có thể dễ dàng chọn lựa cho mình những sản phẩm phù hợp. Những cửa hàng một giá này đã thu hút sự chú ý của rất nhiều bạn trẻ và những ngƣời nội trợ muốn tìm cho mình và gia đình những đồ dùng tiện ích và xinh xắn. Đặc biệt, lợi ích lớn nhất mà những cửa Hà Thị Họa – A14 – K45E 16 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội hàng một giá mang lại cho khách hàng chính là cảm giác tiện lợi do họ không cần phải lo lắng về giá cả hàng hóa. Chính sự tiện lợi này đã thu hút nhiều ngƣời tới mua hàng và trở thành khách quen. Có thể nói kinh doanh hàng một giá là một hình thức mua sắm văn minh bởi ngƣời mua chỉ cần chọn sản phẩm mình ƣng ý mà không cần băn khoăn, đắn đo khi vừa mua hàng vừa xem giá tiền, đồng thời cũng không phải mất thời gian mặc cả. Chỉ với một khoản tiền nhỏ khoảng một vài đô la hay một bảng Anh, 100 yên Nhật hay một vài nhân dân tệ,… khách hàng đã có thể tự tin bƣớc chân vào mua sắm tại các cửa hàng này mà không hề phải băn khoăn gì cả. Nhiều ngƣời tiêu dùng cho rằng, họ thấy thoải mái khi mua hàng tại những cửa hàng này do không cần phải quan tâm tới giá cả khi lựa chọn hàng hoá, đồng thời cũng không phải mất thời gian mặc cả hay đắn đo gì về giá cả hàng hóa.  Với mức giá thấp, các chuỗi cửa hàng một giá đã tạo điều kiện cho nhiều người tiêu dùng có mức thu nhập thấp mở rộng khả năng chi tiêu Giá cả của những cửa hàng một giá thƣờng khá thấp, phù hợp với khả năng chi tiêu của nhiều đối tƣợng, đặc biệt là những bộ phận dân cƣ có thu nhập trung bình và thấp. Chính vì vậy những cửa hàng này đã giúp cho nhiều hộ gia đình có mức thu nhập thấp tiếp cận với nhiều loại hàng hóa hơn, điều mà họ không thể làm đƣợc tại các cửa hàng khác. Mức giá mà các cửa hàng này đƣa ra cho hàng hóa của mình khá thấp, thậm chí thấp hơn rất nhiều lần so với các cửa hàng khác, điều này đã giúp cho nhiều hộ gia đình có khả năng tiếp cận với nhiều loại hàng hóa hơn. 2. Lợi ích đối với doanh nghiệp  Hình thức kinh doanh một giá là lối thoát cho cạnh tranh và lạm phát. Hà Thị Họa – A14 – K45E 17 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội Đây là một hình thức khá mới mẻ, sự ra đời của mô hình kinh doanh này đã giúp cho nhiều doanh nghiệp cạnh tranh đƣợc trong thị trƣờng bán lẻ. Trong khi các doanh nghiệp bán lẻ đang cạnh tranh rất khốc liệt bằng nhiều chính sách khác nhau thì các cửa hàng một giá ra đời và đã tạo ra một “cơn sốt” trong ngành bán lẻ. Đồng thời, trong cuộc đại suy thoái vừa qua nhờ hình thức kinh doanh này mà các doanh nghiệp bán lẻ một giá vẫn tiếp tục kinh doanh có lãi, doanh thu liên tục tăng trong khi nhiều cửa hàng khác phải tuyên bố phá sản.  Hình thức kinh doanh này đã giúp các doanh nghiệp có trong tay một khối lượng khách hàng tiềm năng lớn Với mức giá thấp hơn rất nhiều so với những cửa hàng thông thƣờng những cửa hàng một giá này đã thu hút đƣợc một lƣợng lớn khách hàng là những hộ gia đình có mức thu nhập thấp. Những cửa hàng một giá này là điểm đến quen thuộc cho nhiều ngƣời tiêu dùng, đặc biệt là trong thời kì lạm phát. Chiến lƣợc kinh doanh của các chuỗi cửa hàng một giá chính là cung cấp cho khách hàng những hàng hóa tốt nhất, đa dạng nhất với mức giá thấp nhất do vậy họ đã thu hút đƣợc sự quan tâm của nhiều đối tƣợng khách hàng khác nhau. Ngoài ra do tính tiện lợi của những cửa hàng này là không cần phải băn khoăn về vấn đề giá cả nên những cửa hàng một giá cũng thu hút sự chú ý của nhiều ngƣời tiêu dùng đặc biệt là những ngƣời không thích mặc cả. 3. Lợi ích với xã hội Thứ nhất, các chuỗi cửa hàng một giá ra đời đã góp phần làm đa dạng thêm cho ngành bán lẻ, đồng thời cũng góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành bán lẻ nói riêng và nền kinh tế nói chung. Những cửa hàng một giá đầu tiên ra đời không chỉ mở ra cho ngành bán lẻ những cơ hội kinh doanh mới mà Hà Thị Họa – A14 – K45E 18 Thực trạng kinh doanh và triển vọng phát triển của chuỗi cửa hàng một giá tại Hà Nội nó còn đóng góp một phần không nhỏ vào sự phát triển của ngành công nghiệp này qua đó thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Với chiến lƣợc kinh doanh hợp lý các chuỗi cửa hàng này ngày càng phát triển và đóng góp một phần không nhỏ và sự phát triển của ngành bán lẻ. Thứ hai, với mức giá rẻ và sản phẩm đa dạng các chuỗi cửa hàng này còn góp phần nâng cao mức sống của một bộ phận dân cƣ. Ngày càng có nhiều cửa hàng một giá ra đời đã giúp rất nhiều ngƣời tiêu dùng mở rộng khả năng chi tiêu, cùng với một khoản tiền nhƣ cũ họ có thể mua đƣợc nhiều hàng hóa hơn. Điều này đã góp phần cải thiện đáng kể đời sống của một bộ phận dân cƣ, đặc biệt là những ngƣời dân có mức thu nhập thấp trong xã hội. VI. Giới thiệu về một số chuỗi cửa hàng một giá tiêu biểu trên thế giới Kể từ khi cửa hàng đồng giá đầu tiên xuất hiện tại Mỹ vào cuối những năm 1870 cho đến nay mô hình này đã phát triển hết sức mạnh mẽ trên toàn thế giới. Những cửa hàng đồng giá với nhiều mức giá khác nhau xuất hiện ở khắp mọi nơi và thu hút sự chú ý của nhiều ngƣời tiêu dùng. 1. Một số chuỗi cửa hàng một giá tiêu biểu tại Mỹ Hoa Kỳ là vùng đất khơi nguồn cho hình thức kinh doanh một giá, chính vì vậy mà đây cũng là nơi có nhiều chuỗi cửa hàng một giá lớn với rất nhiều chi nhánh ở khắp nơi. Trong số đó phải kể tới một số chuỗi cửa hàng một giá nổi tiếng, hiện đang rất thành công tại Mỹ nhƣ: Dollar General, Dollar Tree, Family Dollar, 99 Cents Only Stores,… 1.1. Qui mô của các chuỗi cửa hàng một giá tại Mỹ Ngày càng nhiều ngƣời Mỹ tìm cách tiết kiệm chi tiêu tại các chuỗi cửa hàng một giá, nhờ vậy mà những cửa hàng đồng đô la ngày càng phát triển Hà Thị Họa – A14 – K45E 19