PhÇn mét: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ quü ®Çu t.
I. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, thùc chÊt
1. Kh¸i niÖm
Quü ®Çu t lµ mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian tËp trung nh÷ng nguån vèn nhá
bÐ, lÎ tÎ cña ngêi tiÕt kiÖm th«ng qua b¸n c¸c chøng chØ gãp vèn ®Ó sö dông vµo viÖc
®Çu t trung vµ dµi h¹n.
2. §Æc ®iÓm
2.1.Quü ®Çu t ®îc ®Æt díi sù qu¶n trÞ chuyªn nghiÖp vµ ®îc ®Çu t vµo c¸c tµi
s¶n v× lîi Ých cæ ®«ng.
2.2.Mäi nguån tiÕt kiÖm ®Òu ®îc huy ®éng ®Ó t¹o nguån vèn cho quü nhng chñ
yÕu lµ nh÷ng ngêi tiÕt kiÖm nhá ®Ó t¹o cho hä c¬ héi ®Çu t vµo c¸c kho¶n môc lín.
3. Thùc chÊt
Quü ®Çu t lµ h×nh thøc chung vèn ®Çu t gi÷a c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc nh»m
t¨ng tÝnh chuyªn nghiÖp cña viÖc ®Çu t, t¹o ®iÒu kiÖn gi¶m thiÓu rñi ro vµ c¸c chi
phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ®Çu t.
4. TÝnh tÊt yÕu cña Quü ®Çu t
4.1. §èi víi nhµ ®Çu t chñ yÕu lµ nh÷ng ngêi tiÕt kiÖm nhá lÎ, kh«ng cã kh¶ n¨ng
ph©n tÝch nh÷ng c¬ héi ®Çu t , kh«ng cã thêi gian qu¶n lý danh môc ®Çu t, h¬n n÷a
hä l¹i kh«ng muèn tèn tiÒn cho nhµ t vÊn ®Çu t, kh«ng s½n sµng bá sù t¨ng gi¸ theo
thêi gian cña vèn ®Ó cã mét danh môc ®Çu t ®a lo¹i ho¸. Qu¸ tr×nh ®Çu t ra ®êi kh¾c
phôc nh÷ng h¹n chÕ vµ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu ®ã cña hä. Nã cã thÓ cho hä nh÷ng
kho¶n thu nhËp ®Þnh kú vµ nã gi¶m thiÓu nh÷ng rñi ro cho c¸c nhµ ®Çu t .
4.2.§èi víi c¸c chuyªn gia qu¶n lý quü ®Çu t : lµ nh÷ng ngêi cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch
®¸nh gi¸ thùc tiÔn vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t. Song ®Ó ®Çu t vµo c¸c kho¶n môc ®Çu
t cã gi¸ trÞ lín , dµi h¹n th× hä l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng nÕu kh«ng nhËn ®îc sù ®ãng
gãp vÒ vèn cña c¸c nhµ ®Çu t. C¸c chuyªn gia nhËn ®iÒu hµnh sè vèn ®ã vµ nhËn
®îc tiÒn l¬ng.
4.3.§èi víi nÒn kinh tÕ : gièng nh c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c nã gióp cho chñ thÓ d
thõa vµ chñ thÓ thiÕu hôt vÒ vèn gÆp nhau nh»m ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho nÒn kinh
tÕ. H¬n n÷a quü ®Çu t cßn gióp x©m nhËp vµo c¸c c«ng ty, vµo c¸c dù ¸n b»ng gãp
vèn cæ phÇn hoÆc mua cæ phiÕu ph¸t hµnh lÇn ®Çu víi t c¸ch lµ cæ ®«ng s¸ng lËp, nã
l¹i võa cã thÓ dïng quü cña m×nh tham gia vµo thÞ trêng chøng kho¸n víi t c¸ch lµ
mét nhµ kinh doanh chøng kho¸n hoÆc mua ®i b¸n l¹i chøng kho¸n ®Ó hëng chªnh
lÖch gi¸ hoÆc nhËn cæ tøc tõ c¸c c«ng ty ph¸t hµnh chøng kho¸n. HoÆc quü ®Çu t
dïng tiÒn vèn cña m×nh cho c¸c chñ doanh nghiÖp vay ®Ó ®Çu t vµo c¸c dù ¸n theo
nh÷ng tho¶ thuËn nhÊt ®Þnh. Víi mét ph¹m vi ho¹t ®éng lín nh vËy nªn quü ®Çu t
cã thÓ ®¸p øng mäi nhu cÇu vÒ vèn ng¾n, trung, dµi h¹n víi sè lîng nhiÒu, Ýt cho nÒn
1
kinh tÕ. H¬n n÷a lµ chñ thÓ së h÷u mét phÇn hoÆc toµn bé nhiÒu c«ng ty, nã cã kh¶
n¨ng chi phèi c¸c c«ng ty nµy th«ng qua c¸c c«ng cô tµi chÝnh, kinh nghiÖm vµ n¨ng
lùc qu¶n lý.
II. Ph©n lo¹i quü ®Çu t
1.C¨n cø vµo quy m« gãp vèn
Quü ®Çu t t nh©n
Quü ®Çu t tËp thÓ
Quü ®îc h×nh thµnh do mét sè tæ chøc vµ Quü cã sè gãp vèn ®«ng h¬n quü ®Çu
c¸ nh©n gãp vèn hoÆc thuª c«ng ty qu¶n lÝ t t nh©n hoÆc c¸c chøng chØ gãp
quü nh»m ®Çu t vèn cña m×nh cã lîi nhÊt. vèn ®îc mua b¸n trªn thÞ trêng.
2.C¨n cø vµo c¬ cÊu huy ®éng vèn
Quü ®Çu t më
Lo¹i chøng kho¸n ph¸t hµnh lµ cæ phiÕu
thêng
Sè lîng chøng kho¸n ph¸t hµnh lu«n thay
®æi
Chµo b¸n ra c«ng chóng liªn tôc
Cæ phiÕu ®îc phÐp mua trùc tiÕp tõ quü
®Çu t, ngêi b¶o l·nh ph¸t hµnh hoÆc m«i
giíi tham gia
Quü s½n sµng mua l¹i c¸c cæ phiÕu ®· ph¸t
hµnh theo gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn
Gi¸ mua lµ gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn céng víi lÖ
phÝ b¸n (gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn ®îc x¸c ®Þnh
b»ng gi¸ trÞ chøng kho¸n trong hå s¬ )
Quü ®Çu t ®ãng
Cã thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu thêng, cæ phiÕu
u ®·i hoÆc tr¸i phiÕu
Sè lîng chøng kho¸n hiÖn hµnh lµ cè ®Þnh
Chµo b¸n cho c«ng chóng chØ mét lÇn
Cæ phiÕu ®îc giao dÞch trªn thÞ trêng
chøng kho¸n chÝnh thøc hoÆc thÞ trêng
OTC
Quü kh«ng mua l¹i c¸c chøng kho¸n ®·
ph¸t hµnh.
Gi¸ mua ®îc x¸c ®Þnh bëi cung vµ cÇu. Do
®ã gi¸ mua cã thÓ cao h¬n hoÆc thÊp h¬n
gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn.
LÖ phÝ b¸n ®îc céng thªm vµo gi¸ trÞ tµi TiÒn hoa hång ®îc tr¶ cho giao dÞch thùc
s¶n thuÇn. Mäi phÝ tæn mua l¹i ph¶i ®îc hiÖn do mét ®¹i lý. Sù t¨ng gi¸ vµ gi¶m gi¸
c«ng bè râ trong b¶n c¸o b¹ch thÞ trêng
®îc tÝnh tr¶ cho giao dÞch thùc hiÖn trªn
sè vèn gèc
3. C¨n cø vµo c¬ cÊu tæ chøc ®iÒu hµnh
3.1. Quü ®Çu t theo m« h×nh tÝn th¸c
Theo m« h×nh tÝn th¸c, cã ba chñ thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ ®Çu t :
Quü ®Çu t, c«ng ty qu¶n lý quü ®Çu t vµ ng©n hµng gi¸m s¸t.
Trong ®ã :
- Quü ®Çu t lµ mét lîng vèn ®îc tËp trung l¹i kh«ng cã t c¸ch ph¸p nh©n.
- C«ng ty qu¶n lý quü chØ lµm chøc n¨ng híng dÉn ®Çu t cho quü ®Çu t
- Ng©n hµng gi¸m s¸t cã vai trß lµ ngêi b¶o ®¶m an toµn vèn vµ tµi s¶n cho ngêi
®Çu t , gi¸m s¸t viÖc chÊp hµnh ®iÒu lÖ quü.
3.2.Quü ®Çu t theo m« h×nh c«ng ty
C¸c quü ®Çu t lµ mét ph¸p nh©n ®Çy ®ñ víi cæ ®«ng vµ héi ®ång qu¶n trÞ, ®øng ra
thuª c¸c c«ng ty qu¶n lý quü nh»m ®¶m b¶o an toµn vµ kinh doanh cã lêi .
2
4.C¨n cø vµo ®èi tîng ®Çu t
Quü cæ phÇn thëng.
Quü tr¸i phiÕu.
Quü chuyªn m«n ho¸ theo ngµnh.
Quü hçn hîp.
Quü ®Çu t ®a d¹ng ho¸ cæ phiÕu thêng .
Quü thu nhËp
Quü c©n b»ng
Quü thÞ trêng tiÒn tÖ
5.C¨n cø vµo quyÒn së h÷u
Quü ®Çu t cæ phÇn
Quü ®Çu t Nhµ níc
6.C¨n cø vµo vïng l·nh thæ
Quü quèc tÕ
Quü toµn cÇu
Quü khu vùc
Quü quèc gia
III. C¬ cÊu tæ chøc cña quü ®Çu t
Héi ®ång qu¶n trÞ
Bé phËn kiÓm so¸t
Bé phËn lu göi
chøng kho¸n
C«ng ty qu¶n lý
quü
C¸c dù ¸n
C«ng ty t vÊn
Bé phËn giao dÞch víi
kh¸ch hµng
1. Héi ®ång qu¶n trÞ vµ c¸c tæ chøc kh¸c
1.1.Héi ®ång qu¶n trÞ
Héi ®ång qu¶n trÞ lµ ®¹i diÖn chñ së h÷u cña quü ®Çu t, lµ c¬ quan duy nhÊt cã
quyÒn quyÕt ®Þnh mét sè vÊn ®Ò cña quü.
Héi ®ång qu¶n trÞ cã tr¸ch nhiÖm ph¸t triÓn c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t vµ gi¸m s¸t viÖc
thùc hiÖn, tu©n thñ c¸c quyÕt ®Þnh.
Héi ®ång qu¶n trÞ bæ nhiÖm c¸c thµnh viªn vµo c«ng ty qu¶n lý quü hoÆc thuª c¸c
c«ng ty qu¶n lý chuyªn nghiÖp ®iÒu hµnh.
1.2.C¸c bé phËn kh¸c
3
- C«ng ty qu¶n lý quü : Thay mÆt Héi ®ång qu¶n trÞ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n
lý, ®iÒu hµnh ®îc uû nhiÖm ®Ó sö dông vèn cña quü theo ®óng chÝnh s¸ch ®Çu t
cña quü, ®îc hëng thï lao hµng n¨m.
- Héi ®ång qu¶n trÞ toµn quyÒn quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i cña c«ng ty qu¶n lý quü.
Héi ®ång qu¶n trÞ trùc tiÕp n¾m gi÷ vµ qu¶n lý sè vèn, c¸c c«ng ty chÞu tr¸ch
nhiÖm trong ph¹m vi sè vèn ®îc giao vµ thùc hiÖn viÖc t×m kiÕm c¸c c¬ héi ®Çu
t, lËp dù ¸n ®Çu t, ph©n tÝch kh¶ n¨ng hoµn vèn vµ thu lîi nhuËn Sau ®ã tr×nh
Héi ®ång qu¶n trÞ phª duyÖt vµ quyÕt ®Þnh.
- Bé phËn kiÓm so¸t : Cã vai trß gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty qu¶n lý quü.
- C«ng ty t vÊn : Cã tr¸ch nhiÖm lËp c¸c dù ¸n ®Çu t hoÆc chuyªn ph©n tÝch c¸c
th«ng tin gióp Héi ®ång qu¶n trÞ cã c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t, ®ång thêi cïng c«ng ty
qu¶n lý quü ®iÒu hµnh thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t .
- Bé phËn gi÷ chøng kho¸n : §¶m nhËn viÖc lu gi÷ tiÒn mÆt vµ chøng kho¸n cña
qòy, kh«ng liªn quan ®Õn bÊt cø nhiÖm vô kinh doanh nµo cña quü
- Bé phËn giao dÞch víi kh¸ch hµng : Thùc hiÖn viÖc ph¸t hµnh c¸c cæ phiÕu míi vµ
thanh to¸n cæ phiÕu cò, ®ång thêi cung cÊp c¸c dÞch vô ®Õn kh¸ch hµng: hoµn tr¶
cæ phiÕu, ®ãng thuÕ hé cho kh¸ch, cÊp b¸o c¸o kÕ ho¹ch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh
ho¹t ®éng trong ngµy.
2. C¸c chñ thÓ liªn quan ®Õn tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña quü ®Çu t
2.1.§¹i lý chuyÓn nhîng : ®¶m nhËn viÖc hoµn tr¶ cæ tøc vµ ph©n phèi tiÒn lêi thu
®îc trªn vèn vµ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng kÕ to¸n kh¸c còng nh göi b¸o c¸o ®Þnh kú
vµ giÊy uû quyÒn.
2.2. Ng©n hµng lu gi÷ : Thùc hiÖn gi÷ tiÒn mÆt vµ c¸c chøng kho¸n cña quü.
2.3.Ngêi b¶o l·nh (ngêi ph©n phèi) : lµ ngêi ®¶m b¶o chÝnh cña quü. Theo tho¶
thuËn hä ®îc phÐp mua cæ phÇn cña quü theo gi¸ trÞ thuÇn hiÖn t¹i hoÆc cã thÓ b¸n
l¹i tíi c«ng chóng theo gi¸ chµo b¸n ®Çy ®ñ. Ph¶i kÝ hîp ®ång víi quü vµ ®îc ®ång
ý cña héi ®ång qu¶n trÞ hoÆc ®a sè cæ ®«ng.
2.4.Nhµ kinh doanh : Nhµ kinh doanh mua c¸c cæ phÇn tõ ngêi b¶o l·nh theo gi¸
chøng kho¸n råi chµo b¸n tíi c«ng chóng
2.5.Ngêi t vÊn ®Çu t : Ngêi t vÊn cña quü qu¶n lý hå s¬ ®Çu t chøng kho¸n
cña quü. Hä sÏ mua b¸n chøng kho¸n phï hîp víi chÝnh s¸ch ®Çu t vµ môc tiªu ®Çu
t cña quü vµ ®îc tr¶ mét kho¶n thï lao
IV. Ho¹t ®éng cña quü ®Çu t
1. Môc tiªu ®Çu t cña mét quü ®Çu t
- KiÕm thu nhËp ngay, chia lîi tøc hµng kú ®Ó cæ ®«ng cã thu nhËp vµ chi tiªu cho
tiªu dïng hµng th¸ng.
- Dµnh l¹i c¸c kho¶n cæ tøc ®Ó t¸i ®Çu t vµo sù ph¸t triÓn cña quü
4
- KÕt hîp c¶ hai môc tiªu trªn, thu lîi tøc vµ ph¸t triÓn vèn cña quü b»ng c¸ch bá
vèn vµo c¸c dù ¸n hoÆc giao dÞch trªn thÞ trêng chøng kho¸n
2. Huy ®éng vèn cña quü ®Çu t
Trªn b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cña mét quü ®Çu t vµo bÊt cø thêi ®iÓm nµo ®Òu cã
d¹ng c¬ b¶n nh sau :
Tµi s¶n cã
Tµi s¶n nî
I. Tµi s¶n lu ®éng:
1.TiÒn mÆt
2.§Çu t ng¾n h¹n
3.§Çu t trung vµ dµi h¹n
- Tr¸i phiÕu
- Cæ phiÕu
- Vèn liªn doanh
I.
II.
III.
C¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶
Vèn cæ ®«ng
Tµi s¶n cè ®Þnh
Tæng céng : xxx
Tæng céng : xxx
Quü ®Çu t gäi vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu:
2.1.Chñ thÓ ph¸t hµnh: C¸c nhµ s¸ng lËp quü ®Çu t ph¸t hµnh th«ng c¸o trªn c¸c
b¸o chÝ tµi chÝnh sau khi ®îc phÐp thµnh lËp. C¸c c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n
®øng ra hç trî viÖc tiÕp thÞ ®Õn kh¸ch hµng hoÆc chÝnh hä sÏ lµ nhµ ®Çu t vµo quü.
2.2.ThÓ thøc ph¸t hµnh: Ngêi ®øng ra ph¸t hµnh thêng lµ c¸c c«ng ty m«i giíi
chøng kho¸n vµ hä chÝnh lµ ngêi t vÊn cho quü vÒ thñ tôc huy ®éng vèn vµ tæ chøc
ph¸t hµnh cæ phiÕu. C¸c nhµ s¸ng lËp quü cã thÓ yªu cÇu cã ngêi b¶o l·nh, c¸c bªn
b¶o l·nh ®¶m b¶o mua hÕt cæ phÇn mµ cha cã ngêi ®¨ng kÝ trong cuéc ph¸t hµnh cæ
phiÕu míi ®Ó ®¶m b¶o sè vèn cÇn cã sÏ ®îc huy ®éng ®Çy ®ñ.
2.3. H×nh thøc ph¸t hµnh:
- Ph¸t hµnh b»ng c¸c th chµo b¸n: Quü ®Çu t sÏ ph¸t hµnh trùc tiÕp ®Õn c¸c nhµ ®Çu
t c¸ thÓ theo mÖnh gi¸, th chµo b¸n vµ ®¬n ®¨ng kÝ ®îc göi ®Õn kh¸ch hµng hoÆc
®îc ®¨ng trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. C¸c c«ng ty t vÊn cã vai trß tiÕp thÞ ®Ó l«i cuèn
sù quan t©m cña c«ng chóng vµ tÝnh to¸n ®Ó cã ®îc kÕt qu¶ ph¸t hµnh thµnh c«ng.
- Ph¸t hµnh th«ng qua c¸c c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n: C«ng ty quü ®Çu t b¸n cæ
phiÕu cho c¸c c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n víi gi¸ thêng b»ng mÖnh gi¸ céng phÝ
hoa hång ®Ó hä chµo b¸n l¹i cho kh¸ch hµng
- Ph¸t hµnh th«ng qua ®Êu thÇu gi÷a c¸c c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n: C«ng ty quü
®Çu t ®Æt gi¸ tèi thiÓu cho cæ phiÕu, sau ®ã c¸c c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n sÏ
quyÕt ®Þnh gi¸ mua cao h¬n víi ®¶m b¶o viÖc b¸n l¹i cã thµnh c«ng vµ sÏ ®¨ng kÝ
mua. C«ng ty nhËn ®îc quyÒn ph¸t hµnh cæ phiÕu lµ c«ng ty ®a ra møc gi¸ cao
nhÊt. §¬n xin mua cao nhÊt ®îc ph©n phèi theo gi¸ thÇu vµ sè tiÒn d ®îc hoµn l¹i.
3. Sö dung vèn
Danh môc ®Çu t cña quü nh»m vµo viÖc qu¶n lý ®Çu t theo môc tiªu cña quü.
Qu¶n lý danh môc ®Çu t lµ mét kh©u quan träng ®Ó ®¹t ®îc lîi nhuËn cao nhÊt cã
thÓ víi sù b¶o ®¶m gia t¨ng gi¸ trÞ vèn, h¹n chÕ rñi ro cã thÓ x¶y ra.
5
Trong thùc tÕ, c¸c kho¶n ®Çu t cã lîi tøc cao thêng cã sù giíi h¹n hoÆc nghi ngê
vÒ kh¶ n¨ng t¨ng trëng, tøc lµ lîi tøc cµng cao th× rñi ro cµng lín. ChÝnh v× vËy viÖc
qu¶n lý danh môc tµi s¶n cã cña quü lµ rÊt quan träng, nã quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh
c«ng hay thÕt b¹i cña mét quü, ®ßi hái ph¶i cã nguyªn t¾c qu¶n lý riªng.
3.1.Nguyªn t¾c qu¶n lý tµi s¶n cã
3.1.1.§o lêng thu nhËp dù kiÕn vµ rñi ro cña mét danh môc c¸c kho¶n ®Çu t : Khi
®Çu t ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i tÝnh to¸n møc thu nhËp, rñi ro cña tõng tµi kho¶n
®Çu t hoÆc tõng t¸i s¶n råi kÕt hîp c¸c kho¶n ®Çu t sao cho tèi u nhÊt. Tøc lµ lµm
sao gi¶m ®îc tèi ®a rñi ro trªn møc thu nhËp dù kiÕn hoÆc t¨ng tèi ®a møc thu nhËp
trªn tØ lÖ rñi ro cho phÐp chÊp nhËn ®îc.
3.1.2.§a d¹ng ho¸ c¸c tµi s¶n trong dang môc vµ c¸c rñi ro cña danh môc tµi s¶n :
Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña tµi chÝnh lµ c¸c nhµ ®Çu t ®a d¹ng ho¸ c¸c kho¶n ®Çu t ë
nhiÒu lÜnh vùc ®Ó gi¶m bít c¸c rñi ro mµ vÉn cã thu nhËp b×nh thêng.
3.2.Chän lùa danh môc c¸c kho¶n ®Çu t:
ViÖc lùa chän danh môc c¸c kho¶n ®Çu t chÞu ¶nh hëng cña chÝnh s¸ch ®Çu t cña
mét quü ®ã lµ viÖc chÊp nhËn m¹o hiÓm hay gi÷ møc an toµn tµi s¶n. YÕu tè rñi ro cã
vÞ trÝ ¶nh hëng ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh vµ chÝnh s¸ch ®Çu t.
4.Ho¹t ®éng nghiÖp vô cña Quü ®Çu t
4.1.C¸c ho¹t ®éng phôc vô cho kh¸ch hµng.
Quü ®Çu t thùc hiÖn cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng nh: rót tiÒn, mua cæ
phiÕu míi, t¸i ®Çu t ..
4.2.C¸c nghiÖp vô kinh doanh cña Quü ®Çu t
4.2.1. C¸c nghiÖp vô ®Çu t trùc tiÕp: Quü ®Çu t tham gia trùc tiÕp vµo c¸c dù ¸n
s¶n xuÊt kinh doanh trong níc vµ c¶ níc ngoµi võa ®ãng vai trß tµi trî vèn võa cung
cÊp c¸c dÞch vô t vÊn kü thuËt.
4.2.2.C¸c nghiÖp vô ®Çu t gi¸n tiÕp th«ng qua thÞ trêng chøng kho¸n:
- Tham gia mua b¸n cæ phiÕu b»ng c¸ch thêng xuyªn theo dâi, ®¸nh gi¸ cæ phiÕu
cña c«ng ty vµ theo dâi chØ sè trªn thÞ trêng chøng kho¸n.
- Tham gia mua b¸n c¸c tr¸i phiÕu.
- Tham gia mua b¸n c¸c hîp ®ång t¬ng lai vµ c¸c hîp ®ång quyÒn chän võa ®Ó
kiÕm lêi võa ®Ó b¶o hiÓm ®Çu t cho chøng kho¸n Quü n¾m gi÷.
V.Chi phÝ vµ thu nhËp cña Quü ®Çu t, nhµ ®Çu t
1. C¸c chi phÝ trong ho¹t ®éng cña mét Quü ®Çu t
Chi phÝ qu¶n lý
Chi phÝ qu¶ng c¸o ph¸t hµnh cæ phiÕu
Chi phÝ t¸i ®Çu t
2.Thu nhËp cña Quü ®Çu t
2.1.Cæ tøc ®îc hëng do c¸c c«ng ty thanh to¸n cho cæ ®«ng hµng n¨m.
6
2.2.Thu nhËp vÒ vèn: gi¸ trÞ c¸c kho¶n ®Çu t t¨ng do c¸c kho¶n ®Çu t thµnh c«ng.
2.3.§èi víi c¸c Quü cã tham gia c¸c nghiÖp vô tµi trî vèn, liªn doanh th× phÇn thu
nhËp hµng n¨m cßn ®îc céng thªm phÇn lîi nhuËn do ®Çu t mang l¹i.
3.Thu nhËp cña nhµ ®Çu t
- Chi phÝ giao dÞch nhá h¬n khi mua chøng kho¸n.
- Gi¶m rñi ro khi ®a d¹ng ho¸ danh môc ®Çu t mµ hä n¾m gi÷.
VI. Rñi ro cña Quü ®Çu t
Rñi ro l·i suÊt, tû gi¸.
BiÕn ®éng thÞ trêng.
TiÒn mÆt tån quü lín do kh«ng t×m ®îc dù ¸n ®Çu t kh¶ thi.
VII.Lîi Ých cña Quü ®Çu t so víi ®Çu t trùc tiÕp
Ph©n t¸n rñi ro.
Qu¶n lý chuyªn nghiÖp.
Chi phÝ ho¹t ®éng thÊp.
C¸c dÞch vô cæ ®«ng.
TÝnh thanh kho¶n.
An toµn tríc c¸c hµnh vi kh«ng c«ng b»ng.
Sù thuËn tiÖn.
VIII. Mèi quan hÖ cña Quü ®Çu t víi thÞ trêng chøng kho¸n
Theo nguyªn t¾c tæ chøc thÞ trêng chøng kho¸n, mäi ho¹t ®éng giao dÞch mua vµ
b¸n chøng kho¸n ®Òu ph¶i th«ng qua trung gian c¸c c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n lµ
thµnh viªn cña thÞ trêng chøng kho¸n. C¸c c«ng ty Quü ®Çu t ph¶i giao dÞch th«ng
qua c¸c c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n mÆc dï chÝnh c¸c c«ng ty chøng kho¸n nµy
còng cã thÓ lËp ra c¸c Quü ®Çu t riªng, song viÖc t¸ch biÖt chøc n¨ng nµy lµ nh»m ®Ó
cho Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc dÔ dµng kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ trêng.
Nh vËy c¸c Quü ®Çu t sÏ ®ãng vai trß lµ chiÕc cÊu nèi c¸c nhµ ®Çu t c¸ thÓ, ngêi
tiÕt kiÖm víi thÞ trêng chøng kho¸n th«ng qua c¸c c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n.
ThÞ trêng chøng kho¸n l¹i ®ãng vai trß lµ c¬ së cho sù ho¹t ®éng cña c¸c Quü.
M« h×nh ho¹t ®éng cña Quü ®Çu t trªn thÞ trêng chøng kho¸n.
Quü ®Çu t
Mua cæ phÇn cña
Quü ®Çu t.
C¸c dù ¸n ®Çu t
, c¸c doanh
nghiÖp cæ phÇn
Mua b¸n chøng
kho¸n.
§Çu t trùc tiÕp
vµo cæ phÇn.
§Çu t gi¸n tiÕp th«ng
qua thÞ trêng chøng
kho¸n
ThÞ trêng chøng
kho¸n.
Vèn tiÕt kiÖm
trong d©n
§em b¸n l¹i c¸c
cæ phiÕu.
7
PhÇn II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng c¸c Quü ®Çu t t¹i ViÖt Nam
Xu híng vµ gi¶i ph¸p.
I.Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c Quü ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam
1.C¬ së ph¸p lý chi phèi sù ho¹t ®éng c¸c Quü ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam
C¸c Quü ®Çu t t¹i ViÖt Nam chÞu chÕ tµi chi phèi bëi c¸c luËt vµ quy chÕ sau:
- LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®îc Quèc héi níc Céng hoµ x· héi chñ
nghÜa ViÖt Nam th«ng qua ngµy 12 th¸ng 11 n¨m 1996.
- LuËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam sè
18/2000/Q§ 10 ngµy 09 th¸ng 06 n¨m 2000.
- LuËt c¸c Tæ chøc tÝn dông ®îc Quèc héi Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam
th«ng qua ngµy 12 th¸ng 12 n¨m 1997.
- Quy chÕ vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Quü ®Çu t chøng kho¸n vµ C«ng ty qu¶n lý
quü ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 05/1998/Q§-UBCK3 ngµy 13 th¸ng 10
n¨m1998 cña Chñ tÞch UBCK Nhµ níc.
- LuËt Doanh nghiÖp, Quèc Héi níc CHXHCN ViÖt Nam th«ng qua ngµy
12/06/1999.
2.Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¸c quü ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam
2.1.Thêi kú míi thµnh lËp
2.1.1.ViÖt Nam Fund (VF).
Danh môc ®Çu t cña VF:
+ TiÒn mÆt vµ tr¸i phiÕu: chiÕm tû träng 75%.
+ Cæ phÇn liªn doanh: chiÕm tû träng 25%
C¸c dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng cña VF: (triÖu USD)
Dù ¸n ®Çu t
LÜnh vùc
Gi¸ trÞ dù ¸n §· ®Çu t
Agravina (Bio Organics)
C«ng ty Huy Hoµng
Ng©n hµng Hµng h¶i
Dragon Propertic
La Corp. Genaraldes Zines
Johnson Buisse Asia
C«ng ty ViÖt Hoa
Hµng v¨n phßng
ChÕ biªn n«ng s¶n
S¶n xuÊt
Tµi chÝnh
Nhµ, V¨n phßng
Du lÞch
S¶n xuÊt
X©y dùng
Tµi chÝnh
494.854
3.909.833
2.358.535
10.062.835
2.454.843
2.070.891
3.544.456
2.270.000
494.854
3.909.833
2.358.535
1.604.865
94.493
2.070.891
2.231.956
2.270.000
Céng
27.176.247
15.035.427
Nh vËy tæng sè c¸c dù ¸n ®Çu t ®ang thùc hiÖn cña VF chØ chiÕm ®Õn 44%
(27.176.247 USD) trong tæng sè vèn huy ®éng cña quü lµ 61,3 triÖu. Qu¸ tr×nh ®Çu t
vèn thùc sù chØ míi lµ 55,3% (15.035.427USD), sè vèn dù ®Þnh ®Çu t chØ chiÕm
24,32% sè quü hiÖn cã.
8
Ho¹t ®éng cña VF ®· cã nh÷ng thuËn lîi ban ®Çu, ®ã lµ viÖc chÊp thuËn cña
Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam cho phÐp ng©n hµng VO Bank ph¸t hµnh cæ phiÕu cho
quü ®· ®¸nh dÊu thêi kú cho phÐp c¸c ph¸p nh©n níc ngoµi trùc tiÕp mua cæ phÇn
cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam.
2.1.2.Templeton ViÖt Nam Opportunities Fund (TVDF).
Danh môc ®Çu t theo tµi s¶n cña TVDF
+Th¬ng m¹i vµ cho vay ng¾n h¹n: 45,8%
+§· ®Çu t cæ phiÕu
: 54,2%
Danh môc ®Çu t theo lÜnh vùc cña quü:
LÜnh vùc
Tû träng
S¶n xuÊt hµng tiªu dïng
14,1%
Tµi chÝnh
13,7%
C«ng nghiÖp hçn hîp
8,2%
VËt liÖu
7,3%
DÞch vô
7,3%
Tµi trî vèn
3,6%
54,2%
Tæng
C¸c doanh nghiÖp mµ TVOF n¾m gi÷ cæ phÇn 9/1994: C«ng ty thÐp Nat Steel,
C«ng ty Swire Pacific, TËp ®oµn New World Development, C«ng ty American
Standard Sanitaly Ware, Bangkok Bank, Ng©n hµng qu©n sù Th¸i Lan, TËp ®oµn First
Pacific, Peregrine Investment Holdings, Luk Industrial, C«ng ty Siam Syntech.
2.1.3.ViÖt Nam Frontier Fund (VFF).
Danh môc ®Çu t cña VFF:
+ Th¬ng m¹i
: 3,05%
+ Tr¸i phiÕu
: 39,57%
+ TÝn Dông
: 11,33%
+ §Çu t cæ phiÕu : 46,05%
C¸c lo¹i dù ¸n ®Çu t:
Dù ¸n
Sè vèn
®Çu t
IndoChina Goldfields
5,00
Barlile Corporation
1,35
Lukraxi(Ciment)
5,26
North Bridge Communities
5,00
C«ng ty x©y dùng Thuû ®iÖn
1,50
Qu¶ng Nam-§µ N½ng
Dù ¸n
Sè vèn
®Çu t
NH th¬ng m¹i cæ phÇn hµng h¶i
1,20
ViÖt Nam Industrial Investment
2,00
NH th¬ng m¹i cæ phÇn ¸ Ch©u
4,90
Vina Cafª
TN Vina Thai (Tuk tuk VN).
3,50
2.1.4.Beta ViÖt Nam Fund (BVF)
Danh môc ®Çu t
9
+Th¬ng m¹i vµ tr¸i phiÕu
+Cho vay
+§Çu t vµo cæ phÇn ë ViÖt Nam
C¸c dù ¸n ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam
Dù ¸n
:
:
:
69%
19%
12%
Gi¸ trÞ ®Çu t
Pegasus Leisure
37,62% cæ phÇn
Apex Dalat
1.000.000USD (51% cæ phÇn)
Iddson Group
1.000.000USD
Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam 6.700.000USD
(VietcomBank)
ViÖt Nam Industrial Investments
6.100.000USD (6,2% cæ phÇn)
2.1.5.Lazard ViÖt Nam Fund (LVF):
C¸c dù ¸n ho¹t ®éng
+Kh¸ch s¹n Metropol Hotel - Pullman - Hµ Néi
+Khu nhµ ë, V¨n phßng cao èc New Age Office Complex - Hµ Néi
+Khu nhµ cao cÊp SaiGon Village - TpHCM
+Khu du lÞch Golden Ladge Resors - Hµ Néi
+C«ng ty liªn doanh s¶n xuÊt gç cao cÊp B×nh ThuËn.
- ChiÕn lîc cña quü lµ ®Çu t vµo c¸c dÞch vô tiªu dïng, kh¸ch s¹n, C«ng nghiÖp
x©y dùng vµ ngµnh nhùa víi gi¸ trÞ tõ 3 ®Õn 10 triÖu USD ®Çu t vµo mét dù ¸n.
2.1.6.ViÖt Nam Enterprise Investment Keppel. (VAIK)
- Danh môc ®Çu t
+Th¬ng m¹i vµ Tr¸i phiÕu: 75%
+§Çu t cæ phÇn
: 25%
- C¸c dù ¸n:
+International Grammar School - TpHCM
+Ba son - Keppel -Söa ch÷a tµu biÓn
+C¸c dù ¸n vÒ kh¸ch s¹n, v¨n phßng vµ viÔn th«ng.
VIEK ®Çu t 20 TriÖu USD(25%) vµo c¸c dù ¸n trªn.
2.2.Giai ®o¹n 1997 - 2000
Tªn
10/1997
8/2000
Nguån
Gi¸ (Cent NAV(Cent/ Nguån vèn Gi¸ (Cent NAV(Cent/
Quü
vèn
BVF
VF
VFF
TVF
VEI
/chøng chØ)
47,2
42,0
38,8
90,6
16,5
7,25
8,25
7,75
11,25
1,01
chøng chØ)
10,16
11,29
10,64
12,70
0,99
/chøng chØ)
chøng chØ)
8,98
12,44
15,93
1,38
4,00
3,75
3,11
8,41
8,05
21,87
0,71
0,81
10
§Õn n¨m 2000 khi thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam chÝnh thøc ®i vµo ho¹t
®éng víi Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n ®Çu tiªn t¹i TP HCM th× ë ViÖt Nam cßn
tån t¹i 5 Quü ®Çu t níc ngoµi. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña chóng t¹i thêi ®iÓm ®ã ®îc
ph¶n ¸nh qua b¶ng trªn
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸c quü nµy ®Òu gÆp nhiÒu khã kh¨n: khã kh¨n
trong ®iÒu kiÖn ph¸p lý thiÕu ®ång bé vµ ngÆt nghÌo, céng thªm víi mét m«i trêng
tµi chÝnh cha ph¸t triÓn. HÇu hÕt c¸c quü ®Òu kh«ng ®¹t môc ®Ých, vèn huy ®éng vµ
gi¸ chøng chØ Quü ®Çu t ®Òu gi¶m, cã quü ®· bá cuéc, chØ duy nhÊt cã Dragon
Capital (VEI) cã vèn huy ®éng t¨ng tõ 16,5 triÖu USD lªn 21,87 triÖu USD trong
th¸ng 8/2000. §©y lµ quü ho¹t ®éng thµnh c«ng nhÊt ë ViÖt Nam, ®Çu t vµo nhiÒu
lÜnh vùc kh¸c nhau vµ ®· mang l¹i nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh.
3.ThuËn lîi vµ khã kh¨n trong ho¹t ®éng cña c¸c Quü ®Çu t níc ngoµi
3.1.Nh÷ng thuËn lîi
Thø nhÊt, chÝnh s¸ch cña Nhµ níc ViÖt Nam ñng hé sù ho¹t ®éng cña c¸c
Quü ®Çu t, c¸c Bé ngµnh ®· phèi hîp ®Ó ban hµnh quy chÕ ho¹t ®éng cho sù ho¹t
®éng cña quü, ®Æc biÖt lµ c¶i c¸ch ph¸p luËt, ®a ra chÝnh s¸ch u ®·i ®Çu t.
Thø hai, c¸c tæ chøc nh Ng©n hµng, b¶o hiÓm, Tæng c«ng ty Nhµ níc vµ c¸c
c¸ nh©n cã thu nhËp cao ®Òu cã nhu cÇu ®Çu t .
Thø ba, ViÖt Nam ®· lu«n ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc, gãp
phÇn t¹o m«i trêng cho Quü ®Çu t.
Thø t, ®ã lµ sù ra ®êi vµ ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam, ®©y
lµ mét thuËn lîi cã tÝnh chÊt bíc ngoÆt gióp cho Quü ®Çu t ®Èy m¹nh ®Çu t vµo c¸c
c«ng ty cæ phÇn gióp c¸c doanh nghiÖp nµy niªm yÕt vµ giao dÞch t¹i Trung t©m giao
dÞch chøng kho¸n. Qua ®ã, c¸c Quü ®Çu t dÔ dµng th¸o lui vèn th«ng qua chuyÓn
nhîng trªn thÞ trêng chøng kho¸n.
3.2.Nh÷ng khã kh¨n
Thø nhÊt, m«i trêng ph¸p lý cña ViÖt Nam cha cã nh÷ng quy ®Þnh râ rµng
cho c¸c Quü ®Çu t níc ngoµi dÉn ®Õn qu¸ tr×nh ®Çu t vµo c¸c doanh nghiÖp gÆp
khã kh¨n. MÆc dï hµnh lang ph¸p lý cña ViÖt Nam ®ang ®îc xóc tiÕn c¶i tæ nhng
thùc tÕ trong nhiÒu n¨m qua cho thÊy nã lu«n kh«ng theo kÞp nhÞp ®Ëp cña thÞ trêng.
- Ch¼ng h¹n nh quy ®Þnh vÒ tû lÖ vèn: luËt ®Çu t níc ngoµi ViÖt Nam vµ LuËt
doanh nghiÖp chØ cho phÐp c¸c ®èi t¸c níc ngoµi ®îc n¾m gi÷ tèi ®a 30% cæ
phiÕu cña mét c«ng ty trong khi môc tiªu cña Quü ®Çu t lµ kinh doanh chªnh
lÖch gi¸, môc tiªu nµy còng sÏ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc khi tÝnh láng cña thÞ
trêng chøng kho¸n tríc n¨m 2000 lµ b»ng kh«ng.
- Thñ tôc xin phÐp ®Çu t vµo chøng kho¸n cßn phøc t¹p vµ mÊt nhiÒu thêi gian.
Th«ng thêng ®Ó tham gia mua cæ phÇn ph¶i mÊt tõ 3 ®Õn 6 th¸ng ®Ó thÈm ®Þnh
dù ¸n, nhng cÇn tõ 6 ®Õn 12 th¸ng ®Ó nhËn ®îc giÊy phÐp.
11
- Cha cã quy ®Þnh ®iÒu chØnh cho mäi tæ chøc vµ c¸ nh©n ph¶i tu©n theo, cã nhiÒu
tæ chøc vµ c¸ nh©n ®· tù ph¸t kinh doanh bÊt ®éng s¶n vµ mua b¸n chøng tõ.
- NghÞ ®Þnh 48/1998 N§-ChÝnh phñ, ngµy 11/7/1998 vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng
chøng kho¸n cã quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng cña Quü ®Çu t song khi ¸p dông vµo Quü
®Çu t níc ngoµi th× gÆp ph¶i nhiÒu bÊt cËp: §ã lµ, ®iÒu 3 N§ cã quy ®Þnh Quü
®Çu t ®îc ®Çu t vµo chøng kho¸n tèi thiÓu 60% gi¸ trÞ tµi s¶n cña quü, nhng
l¹i kh«ng quy ®Þnh tû lÖ ®Çu t vµo chøng kho¸n niªm yÕt hay kh«ng. Kho¶n 2
®iÒu 14 quy ®Þnh c«ng ty qu¶n lý quü kh«ng ®îc phÐp dïng vèn vµ tµi s¶n cña
mét quü ®Ó ®Çu t qu¸ 15% tæng gi¸ trÞ chøng kho¸n lu hµnh. Kho¶n 3 ®iÒu 14
quy ®Þnh c«ng ty qu¶n lý quü kh«ng ®îc dïng vèn cña quü m×nh qu¶n lý ®Ó
mua qu¸ 49% tæng gi¸ trÞ chøng kho¸n ®ang lu hµnh.
- Nh÷ng ®iÒu nµy lµm cho nh÷ng doanh nghiÖp cã møc vèn nhá h¬n 10 tû ®ång cã
tû lÖ vèn ®Çu t trªn tæng nguån vèn cu¶ quü lµ qu¸ thÊp nªn h¹n chÕ trong ho¹t
®éng ®Çu t. H¬n n÷a nã còng lµm cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t vµo c¸c doanh
nghiÖp kh¸c nhau dÉn ®Õn chi phÝ qu¶n lý cao lµm cho hÇu hÕt c¸c c«ng ty ®Òu
cha cã l·i t¹i thêi ®iÓm ®ã.
Thø hai, m«i trêng vµ nÒn v¨n ho¸ cña giíi kinh doanh trong níc còng lµ
nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù kh«ng thµnh c«ng cña c¸c Quü ®Çu t ë ViÖt Nam. ë ViÖt
Nam c¸c quü nµy t×m ®îc rÊt Ýt c¬ héi gãp vèn cã ý nghÜa vµo c¸c c«ng ty cã s½n
(c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn) mµ lý do lµ ë chç c¸ c«ng ty trong níc lu«n e dÌ kh¶
n¨ng bÞ ®èi t¸c níc ngoµi th«n tÝnh. MÆt kh¸c sè c«ng ty ®îc niªm yÕt cßn Ýt nªn
c¸c quü gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc th¸o lui vèn, khi chuyÓn nhîng bÞ gi¶m gi¸
trÞ.
Thø ba, lçi còng kh«ng hoµn toµn tõ phÝa bªn ngoµi mµ cã c¶ tõ ph¸i c¸c Quü
®Çu t níc ngoµi, chiÕn lîc ho¹t ®éng trong thêi gian ®Çu cña c¸c Quü ®Çu t còng
cã nhiÒu ®iÓm kh«ng t¬ng thÝch víi m«i trêng kinh tÕ ViÖt Nam. Trong thùc tÕ vèn
trung b×nh cña mét dù ¸n ViÖt Nam tríc ®©y chØ kho¶ng 10 triÖu USD, gÇn ®©y cã
c¸c dù ¸n cao h¬n nhng kh«ng ®¸ng kÓ, trong khi ®ã hÇu hÕt c¸c quü l¹i chØ tËp
trung vµo c¸c dù ¸n cã quy m« lín, c¸c quü cßn l¹i cßn ®ßi hái kh¾t khe vÒ tû suÊt lîi
nhuËn cña c¸c dù ¸n, lµm nh thÕ lµ c¸c quü ®· tù trãi buéc thÞ trêng ®Çu t cña
chÝnh m×nh.
4.Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng cña c¸c Quü ®Çu t
níc ngoµi t¹i ViÖt Nam
Mét lµ, cÇn ph¶i cã sù ®iÒu hµnh trong hµnh lang ph¸p lý, cÇn ph¶i ban hµnh ra
mét quy chÕ cho quü râ rµng h¬n, quy chÕ ®ã ph¶i mang tÝnh hîp lý, chÝnh x¸c, cô
thÓ, tØ mØ. Quy ®Þnh vÒ tû lÖ vèn ®Çu t vµo mét doanh nghiÖp ë møc lµm sao ®¶m b¶o
chi phÝ trªn mét ®ång vèn ë møc hîp lý; ®ång thêi cÇn ph¶i quy ®Þnh thuÕ vèn ®Ó c¸c
quü dù trï ®îc chi phÝ.
12
Hai lµ, mét sè quy chÕ cÇn më réng h¬n n÷a t¹o ra tÝnh linh ho¹t cho c¸c quü
®Ó c¸c quü ®Çu t khai th¸c tèi ®a vèn cña m×nh (N§ 48 ChÝnh phñ vµ thÞ trêng
chøng kho¸n s¾p ®îc ®iÒu chØnh).
Ba lµ, chÕ ®é u tiªn u ®·i cña Quü ®Çu t gi¸n tiÕp còng nªn ®îc u tiªn nh
quü ®Çu t trùc tiÕp.
Bèn lµ, chóng ta cÇn thiÕt ph¶i chñ ®éng ®a ra c¸c dù ¸n ®Çu t theo chiÕn lîc
ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc. ThËm chÝ lµ cã thÓ cã nh÷ng u ®·i cho c¸c nhµ ®Çu t
trong vµ ngoµi níc nÕu hä tho¶ m·n c¸c dù ¸n mµ chóng ta thÊy cÇn thiÕt. Cã nh
vËy th× sÏ thóc ®Èy ho¹t ®éng ®Çu t cña c¸c Quü ®Çu t. H¬n n÷a viÖc tiÕp nhËn vèn
®Çu t níc ngoµi míi mang l¹i nh÷ng c¬ së tiÒn ®Ò quan träng thóc ®Èy cho sù ph¸t
triÓn kinh tÕ ®Êt níc, tr¸nh ®îc sù thô ®éng trong qóa tr×nh xÐt duyÖt, chÊp nhËn
c¸c dù ¸n do c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®a ra.
II.Quü ®Çu t m¹o hiÓm ë ViÖt Nam
1. Vµi nÐt vÒ Quü ®Çu t m¹o hiÓm
Quü ®Çu t m¹o hiÓm cã thÓ quan niÖm ®ã lµ mét tæ chøc tµi chÝnh ®Çu t cæ phÇn
vµo c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cha niªm yÕt. Vµ ë møc ®é nµo ®ã, ®¹i diÖn cña
quü ®Çu t m¹o hiÓm cã thÓ tham gia vµo ho¹t ®éng qu¶n lý c«ng ty mµ hä lµ cæ
®«ng. Còng cã thÓ hiÓu Quü ®Çu t m¹o hiÓm lµ mét tæ chøc tµi chÝnh s½n sµng cung
cÊp vèn (cã thÓ lµ c¶ nh©n lùc) th«ng qua viÖc tham gia mua cæ phÇn cña c¸c doanh
nghiÖp mµ hä thÊy cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn m¹nh, víi hy väng sÏ thu ®îc nh÷ng
kho¶n lîi cao.
T¹i ViÖt Nam, vµo nh÷ng n¨m 1990 cã tíi 6 Quü ®Çu t m¹o hiÓm ®îc thµnh lËp
víi sè vèn trªn 4000 triÖu USD: Laza ViÖt Nam Fund (Ph¸p); Beta ViÖt Nam (Anh);
ViÖt Nam Frontier Fund (MÜ - Ph¸p); Templeton ViÖt Nam Coppoturnites Fund (MÜ);
ViÖt Nam Fund (Singapore) vµ ViÖt Nam Enterprise Investment Ltd (Dragon Capital
qu¶n lý ). Nhng chØ mÊy n¨m sau ®ã th× c¸c quü dõng ho¹t ®éng ®Çu t míi hoÆc
b¸n ®i toµn bé danh môc c¸c kho¶n ®Çu t ë ViÖt Nam vµ chØ cßn l¹i 4 quü.
2.Vai trß cña Quü ®Çu t m¹o hiÓm ë ViÖt Nam
- C¸c quü nµy cung cÊp nguån vèn chñ yÕu, quan träng trong c¸c ho¹t ®éng ®Çu t
ë ViÖt Nam.
- Mèi quan hÖ gi÷a ho¹t ®éng ®Çu t m¹o hiÓm vµ viÖc ®Çu t trªn thÞ trêng chøng
kho¸n cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau. Ho¹t ®éng ®Çu t m¹o hiÓm sÏ ®ãng vai trß
thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp cha niªm yÕt më réng quy m« ho¹t ®éng ®Õn møc cã
thÓ ph¸t hµnh ®îc cæ phiÕu ra c«ng chóng ®Ó huy ®éng vèn. ViÖc ®Çu t cña c¸c
Quü ®Çu t m¹o hiÓm lµ ®éng lùc ®Ó c¸c c«ng ty cæ phÇn tham gia niªm yÕt trªn
thÞ trêng chøng kho¸n.
3.Ho¹t ®éng cña c¸c quü ®Çu t m¹o hiÓm ë ViÖt Nam vµ nh÷ng khã kh¨n gÆp
ph¶i
13
Tõ khi míi xuÊt hiÖn Quü ®Çu t m¹o hiÓm, ë ViÖt Nam cã s¸u quü nhng sau
®ã th× cßn l¹i bèn quü vµ c¸c quü thu hÑp ho¹t ®éng ®Çu t l¹i: dõng c¸c ho¹t ®éng
®Çu t míi hoÆc b¸n ®i toµn bé c¸c kho¶n danh môc ®Çu t t¹i ViÖt Nam. Theo c¸c
chuyªn gia tµi chÝnh th× nguyªn nh©n lµ hiÖu qu¶ ®Çu t cña c¸c quü nãi chung cßn
thÊp (cã rÊt Ýt c¸c kho¶n ®Çu t ®îc thùc hiÖn), c¸c nhµ ®Çu t ngµy cµng thÊy râ
nh÷ng khã kh¨n (do trë ng¹i vÒ mÆt ph¸p lý), lßng tin cña nhµ ®Çu t níc ngoµi bÞ
gi¶m sót vµ mét nguyªn nh©n rÊt quan träng lµ mong muèn cña c¸c nhµ ®Çu t vÒ viÖc
thiÕt lËp thÞ trêng chøng kho¸n (dù dÞnh thµnh lËp vµo n¨m 1994) ®· kh«ng thùc hiÖn
®îc ..
Cho ®Õn nay theo c¸c tæ chøc tµi chÝnh ®¸nh gi¸ th× m«i trêng kinh doanh nãi
chung ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®· ®îc c¶i thiÖn d¸ng kÓ song
Quü ®Çu t m¹o hiÓm vÉn gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n. §ã lµ:
- Nh÷ng ®iÓm kh«ng thuËn lîi, nh÷ng ®iÓm m©u thuÉn trong c¸c luËt nh: quy ®Þnh
vÒ thuÕ kh«ng râ rµng, møc thuÕ thu nhËp kh¸ cao buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i
t×m mäi c¸ch ®Ó ®èi phã nh thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n kh«ng minh b¹ch, kh«ng
phï hîp víi chuÈn mùc vÒ gi¸ trÞ c«ng ty.
- QuyÕt ®Þnh 36/2003/Q§-TTg vÒ viÖc b¸n cæ phÇn cho nhµ ®Çu t níc ngoµi víi
møc khèng chÕ tû lÖ tèi ®a lµ 30% tæng sè cæ phÇn cña mét doanh nghiÖp lµm h¹n
chÕ viÖc më réng ho¹t ®éng cña c¸c Quü ®Çu t m¹o hiÓm.
- Thªm vµo ®ã c¸c Quü ®Çu t nµy l¹i cã nh÷ng ®iÓm yÕu cña nã, nh
+Vèn níc ngoµi kh«ng quan t©m nhiÒu ®Õn ViÖt Nam .
+Rñi ro vÒ ngo¹i hèi khi ®Çu t b»ng ®ång ViÖt Nam.
+ChØ gi÷ ®îc cæ phÇn thiÕu sè trong c¸c c«ng ty néi ®Þa
+HiÓu biÕt vÒ níc së t¹i h¹n chÕ
4.Gi¶i ph¸p t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng cña c¸c Quü ®Çu t m¹o hiÓm
4.1.Thµnh lËp quü néi ®Þa:Cã hai kh¶ n¨ng lùa chän m« h×nh c¸c quü hiÖn ho¹t ®éng
sö dông lµ: Quü ®Çu t h¶i ngo¹i vµ Quü ®Çu t néi ®Þa, so s¸nh hai h×nh thøc Quü
®Çu t m¹o hiÓm nµy ta thÊy.
Thø nhÊt, Quü ®Çu t h¶i ngo¹i cã nh÷ng ®iÓm m¹nh sau:
+Cã kh¶ n¨ng thu hót ®îc nhiÒu nguån vèn níc ngoµi.
+M«i trêng ®iÒu tiÕt vµ thuÕ æn ®Þnh.
+C¬ cÊu ph¸p lý ®· ®îc thö nghiÖm vµ chÊp nhËn ë ViÖt Nam.
Thø hai, Quü ®Çu t néi ®Þa cã nh÷ng ®iÓm yÕu ®ã lµ: kh«ng ch¾c ch¾n cã ®îc
®ñ vèn, cÇn cã thêi gian ®Ó thµnh lËp, cÇn ®îc c¬ quan cã thÈm quyÒn th«ng qua
chÝnh thøc, cÇn “tiÒn lµm gièng” cña IFI; c¬ cÊu ph¸p lý cha ®îc thö nghiÖm. Song
Quü ®Çu t néi ®Þa l¹i cã nh÷ng ®iÓm m¹nh kh¾c phôc ®îc nh÷ng ®iÓm yÕu cña Quü
®Çu t H¶i ngo¹i.
+Huy ®éng vèn néi ®Þa
+Tr¸nh ®îc rñi ro ngo¹i hèi khi ®Çu t trong níc.
14
+Ph¸t triÓn n¨ng lùc trong níc
+Lµ c«ng ty néi ®Þa nªn Ýt bÞ h¹n chÕ h¬n so víi c«ng ty níc ngoµi
+Kh¶ n¨ng tiÕp cËn ®Õn c¸c dù ¸n lín h¬n.
+C¸c c«ng ty ho¹t ®éng tÝch cùc trong giai ®o¹n tiÒn ®Çu t tr«ng qua m¹ng
líi c¸c nhµ qu¶n lý cao cÊp.
ChÝnh v× vËy gi¶i ph¸p ®Çu tiªn ë ®©y lµ c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc cÇn ban hµnh
ngay quy chÕ thµnh lËp, tæ chøc vµ ho¹t ®éng cho c¸c Quü ®Çu t m¹o hiÓm néi ®Þa.
4.2.Bªn c¹nh viÖc thµnh lËp c¸c Quü ®Çu t m¹o hiÓm Néi ®Þa, cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn
cho c¸c Quü ®Çu t m¹o hiÓm níc ngoµi tham gia ®Çu t trùc tiÕp hoÆc liªn doanh,
liªn kÕt hµnh ®éng t¹i ViÖt Nam. §©y lµ viÖc cÇn lµm ngay bëi v× chÝnh c¸c Quü ®Çu
t m¹o hiÓm sÏ trë thµnh bíc ®Öm ®Ó c¸c c«ng ty cæ phÇn sím héi ®ñ c¸c niªm yÕt
trªn thÞ trêng chøng kho¸n.
4.3.MÆc dï m«i trêng ho¹t ®éng cña Quü ®Çu t m¹o hiÓm cã thÓ sÏ ®îc c¶i thiÖn
nhng vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ: h¹n chÕ trong viÖc thµnh lËp Quü ®Çu t Néi ®Þa nh
cha cã khu«n khæ ph¸p lý, cha cã kinh nghiÖm qu¶n lý, viÖc x¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch
c¸c c«ng ty lµ ®èi tîng ®Çu t cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, khã kh¨n trong rót
vèn...ChÝnh v× vËy nh÷ng vÊn ®Ò trªn cÇn ph¶i ®îc tiÕp cËn thËn träng.
+Ph¶i x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng nhµ ®Çu t ViÖt Nam quan t©m ®Õn ®Çu t dµi h¹n
trong lo¹i nµy.
+X¸c ®Þnh ®îc mét tæ chøc quèc tÕ cã thÓ hç trî vÒ kü thuËt cho c¶ viÖc khëi
xíng Quü ®Çu t m¹o hiÓm b»ng viÖc x©y dùng vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch.
+X¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ vèn còng nh sù do dù ph¶i chia sÎ quyÒn kiÓm so¸t cña
c¸c c«ng ty.
+Ph¸t hiÖn c¸c nhµ qu¶n lý quü cao cÊp ngêi ViÖt Nam, võa cã kinh nghiÖm
l¹i võa ®îc ®µo t¹o vÒ tµi chÝnh.
5.Intel chuÈn bÞ ®a Quü ®Çu t m¹o hiÓm vµo ViÖt Nam
TËp ®oµm Intel ®îc thµnh lËp vµo n¨m 1968 bëi Robert Noyce, Gordon
Moore vµ Andy Grore. Ngµy 16/7/2003, tËp ®oµn kû niÖm 35 n¨m thµnh lËp. Intel
khai tr¬ng c¬ cë s¶n xuÊt ®Çu tiªn vµo n¨m 1972.
Theo «ng TrÞnh Thanh L©m, Gi¸m ®èc ph¸t triÓn kinh doanh cña c«ng ty Intel
ViÖt Nam th× trong n¨m nay Intel sÏ triÓn khai Quü ®Çu t m¹o hiÓm vµo ViÖt Nam ®Ó
kÝch thÝch sù s¸ng t¹o khoa häc vµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp C«ng nghÖ th«ng tin
trÎ. Quü Intel Capital hiÖn ®· ®Çu t h¬n 600 triÖu USD vµo h¬n 100 c«ng ty t¹i khu
vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng.
(Theo tin ngµy 17/07/2003)
III. Quü ®Çu t rñi ro Quü doanh nghiÖp MeK«ng
1. Th«ng tin vÒ quü doanh nghiÖp MeKong
15
Quü doanh nghiÖp Mªkong lµ mét Quü ®Çu t rñi ro ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam. Quü
chÝnh thøc ra m¾t t¹i Tp HCM ngµy 22/4/2002 ®Ó hç trî cho c¸c doanh nghiÖp cæ
phÇn võa vµ nhá ë ViÖt Nam.
Quü cã sè vèn ®Çu t lµ 18,5 triÖu USD
Môc ®Ých cña nguån quü:
+Ph¸t triÓn l©u dµi gi¸ trÞ cña c¸c ®Çu t nguån quü.
+KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn doanh nghiÖp t nh©n ë §«ng D¬ng.
Quü dù tÝnh cã thêi gian tån t¹i lµ 10 n¨m nhng chØ cã thÓ ®Çu t míi trong vßng
5 n¨m. Nguån quü dù tÝnh n¾m gi÷ ®Çu t trung b×nh lµ 5 n¨m v× còng gièng nh
c¸c quü kh¸c, quü Mekong cã thêi gian nhÊt ®Þnh vµ sau mét thêi gian ®Çu t th×
quü sÏ tÝnh viÖc rót vèn ra vµo mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh.Sè lîng vèn mµ quü cã
thÓ ®Çu t tõ 100.000USD ®Õn 2 triÖu USD vµ møc ®Çu t trung b×nh dù ®Þnh
kho¶ng 500.000USD
Quü ®Çu t cæ phÇn cã thÓ bao gåm: cæ phiÕu phæ th«ng, cæ phiÕu u tiªn, tr¸i
phiÕu cã thÓ ho¸n ®æi hoÆc díi d¹ng c¸c laäi h×nh kh¸c cña chøng kho¸n.
Tû lÖ tèi ®a cæ phÇn ph¸t hµnh cña c¸c c«ng ty mµ nguån quü cã thÓ n¾m gi÷ lµ
30%.
2.Nhµ qu¶n lý quü
Mekong Capital Ltd lµ nhµ qu¶n lý cña quü doanh nghiÖp Mekong, lµ mét c«ng
ty qu¶n lý Quü m¹o hiÓm chuyªn ®Çu t vµo c¸c doanh nghiÖp t nh©n hµng ®Çu t¹i
ViÖt Nam, Lµo, CampuChia. Mekong Capital cã mét ®éi ngò nh©n sù m¹nh, thÕ m¹nh
cña Mekong chÝnh lµ ë kh¶ n¨ng t¹o ®iÒu kiÖn cho nh©n viªn liªn tôc ph¸t triÓn kü
n¨ng vµ kiÕn thøc ®Ó trë thµnh nh÷ng nguån t vÊn cã gi¸ trÞ cho c¸c c«ng ty mµ Quü
®Çu t Mekong Capital hîp t¸c chÆt chÏ víi nhµ t vÊn ®Çu t MPDF (ch¬ng tr×nh
ph¸t triÓn dù ¸n Mekong).
NhiÖm vô cña Mekong Capital lµ x¸c ®Þnh vµ lùa chän c¸c ®Çu t tiÒm n¨ng
cho nguån quü, tiÕn hµnh ®Çu t , gi¸m s¸t c«ng t¸c ®Çu t , hç trî c¸c c«ng ty sau khi
®· nhËn ®Çu t vµ b¸n l¹i ®Çu t cña nguån quü.
3.Nhµ t vÊn ®Çu t cña quü
Nhµ t vÊn ®Çu t cña quü lµ ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn dù ¸n Mekong (MPDF).
MPDF ®ãng vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn cña quü.
4.Nhµ ®Çu t cña quü
HiÖn nay, c¸c nhµ ®Çu t cña nguån quü chñ yÕu lµ c¸c tæ chøc ph¸t triÓn tµi
chÝnh vµ c¸ tæ chøc ®îc ChÝnh phñ tµi trî hoÆc c¸c nguån quü. Quü nµy chó träng
®Õn viÖc phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c nhµ ®Çu t cña m×nh, nh÷ng ngêi ®¹i diÖn cho
nguån trî gióp quan träng cho c¸c níc vïng Mekong. C¸c nhµ ®Çu t nµy cã thÓ
®ãng vai trß quan träng ®Æc biÖt trong viÖc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¶i thiÖn m«i
trêng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n t¹i vïng Mekong.
16
C¸c nhµ ®Çu t cña Quü bao gåm:
+Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸(ADB).
+Quü ph¸t triÓn B¾c ¢u(NDF).
+V¨n phßng vô kinh tÕ Thuþ Sü(SECO).
+Quü hîp t¸c c«ng nghiÖp PhÇn Lan.
+C«ng ty ®Çu t vµo c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cña BØ(BIO).
+C¸c nhµ ®Çu t t nh©n kh¸c.
5.Môc tiªu cña quü
Quü ®Çu t vµo c¸c c«ng ty t nh©n ®Çu t qu¶n lý cã hiÖu qu¶, ®¹t ®îc nh÷ng
thµnh tùu ®¸ng kÓ vµ cã triÓn väng tiÕp tôc t¨ng trëng nhanh chãng, ®Æc biÖt víi sù
trî gióp cña quü. Quü chó träng trong viÖc cung cÊp c¸c hç trî ®¸ng kÓ cho c¸c c«ng
ty sau khi ®Çu t mµ kh«ng ph¶i trùc tiÕp tham gia vµo viÖc qu¶n lý c«ng ty. §Æc biÖt,
quü tËp trung trî gióp c¸c c«ng ty ph¸t triÓn hÖ thèng qu¶n lý vµ hÖ thèng qu¶n trÞ
doanh nghiÖp dùa trªn nh÷ng th«ng lÖ Quèc tÕ tèt nhÊt sao cho gi¸ trÞ cæ ®«ng ®îc
t¹o mét c¸ch ®¸ng kÓ tõ viÖc tham gia cña quü.
6.LÜnh vùc ®Çu t cña quü
Quü ®Çu t vµo c¸c ngµnh nh may mÆc, giÇy dÐp, ph¸t triÓn phÇn mÒm vµ lµ nhµ
thÇu phô, l¾p r¸p ®iÖn tö, thiÕt kÕ vµ s¶n xuÊt c¸c bé phËn ®Æc trng, thiÕt bÞ hay
nguyªn vËt liÖu th« ®îc sö dông trong s¶n xuÊt mÆt hµng néi ®Þa.Ngoµi ra quü còng
quan t©m ®Çu t cho c¸c ngµnh nh: chÕ biÕn n«ng s¶n, c¸c dÞch vô tµi chÝnh nh
Ng©n hµng, C«ng ty cho thuª tµi chÝnh vµ ®iÒu hµnh ®Çu t, dÞch vô qu¶ng c¸o, luËt,
kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ t vÊn.
IV.Quü ®Çu t ph¸t triÓn
1.Quü ®Çu t ph¸t triÓn
Lµ mét tæ chøc tµi chÝnh do Nhµ níc thµnh lËp, cã t c¸ch ph¸p nh©n víi chøc
n¨ng qu¶n lý vµ huy ®éng vèn nhµn rçi thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c tæ chøc kinh
tÕ x· héi, tiÕp nhËn c¸c nguån vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ níc ®Ó ®Çu t cho vay ®èi víi
c¸c dù ¸n, ch¬ng tr×nh cña ChÝnh phñ.
2. Môc tiªu cña Quü ®Çu t ph¸t triÓn
§Çu t x©y dùng d©y chuyÒn s¶n xuÊt, më réng quy m«, ®æi míi c«ng nghÖ c¶i
thiÖn m«i trêng sinh th¸i, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt, kinh doanh, chuyÓn dÞch c¬
cÊu s¶n xuÊt ®a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ, s¶n phÈm, qua ®ã gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn
kinh tÕ - x· héi trªn ®Þa bµn.
Bªn c¹nh ®ã, quü ®Çu t ph¸t triÓn cßn tham gia vµo qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸
doanh nghiÖp Nhµ níc, s¾p xÕp l¹i c¸c c¬ së s¶n xuÊt trªn ®Þa bµn; tiÕp nhËn vµ qu¶n
lý nguån vèn ký th¸c tõ c¸c chñ ®Çu t, tõ ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng, thùc hiÖn hîp t¸c
®Çu t ®èi víi Quü hç trî ph¸t triÓn cña ChÝnh phñ; cung cÊp c¸c dÞch vô tµi chÝnh,
dÞch vô t vÊn ®Çu t, t vÊn cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, tham gia ho¹t
®éng trªn thÞ trêng vèn theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
17
3.C¬ së ph¸p lý chi phèi sù ho¹t ®éng cña Quü ®Çu t ph¸t triÓn
Quü ®Çu t ph¸t triÓn ®îc ChÝnh phñ thµnh lËp ®ãng vai trß lµ mét c«ng cô tµi
chÝnh, ho¹t ®éng cña Quü ®Çu t hoµn toµn ch¹y theo môc tiªu t×m kiÕm lîi nhuËn,
chÝnh v× thÕ ho¹t ®éng cña Quü ®Çu t ph¸t triÓn ®îc hëng u ®·i cña luËt khuyÕn
khÝch ®Çu t trong níc söa ®æi, nã kh«ng chÞu sù chi phèi cña LuËt c¸c tæ chøc tÝn
dông ®îc Quèc héi th«ng qua ngµy 12/12/1997 vµ LuËt doanh nghiÖp. Tuy nhiªn
ho¹t ®éng cña c¸c Quü ®Çu t ph¸t triÓn ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña Nhµ níc vÒ
l·i suÊt, chÕ ®é qu¶n lý ngo¹i hèi, chÕ ®é thanh to¸n nh»m ®¶m b¶o gi¸ trÞ ®ång tiÒn
vµ tÝnh an toµn cña thÞ trêng tiÒn tÖ.
TrÇn l·i suÊt cho vay cña Quü ®Çu t ph¸t triÓn do UBND tØnh, thµnh phè quy ®Þnh
cho tõng lo¹i dù ¸n theo ®Ò nghÞ cña ho¹t ®éng qu¶n lý Quü ®Çu t ph¸t triÓn. HiÖn
nay Bé tµi chÝnh vµ c¸c Bé ngµnh cã liªn quan ®ang nghiªn cøu m« h×nh ho¹t ®éng
cña Quü ®Çu t ph¸t triÓn x©y dùng NghÞ ®Þnh vÒ tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng cña c¸c Quü
®Çu t ph¸t triÓn nh»m hoµn thiÖn vÒ m« h×nh, x©y dùng c¬ chÕ n©ng cao chÊt lîng
ho¹t ®éng cña quü.
4.Ho¹t ®éng hiÖn nay cña c¸c Quü ®Çu t ph¸t triÓn ë ViÖt Nam
HiÖn nay trong c¶ níc cã bèn Quü ®Çu t ph¸t triÓn ®Þa ph¬ng ®îc thµnh lËp
vµ ®i vµo ho¹t ®éng, ®ã lµ:
+Quü ®Çu t ph¸t triÓn ®« thÞ Tp HCM (Thµnh lËp 6/1997)
+Quü ®Çu t ph¸t triÓn B×nh §Þnh (Thµnh lËp 7/1997)
+Quü ®Çu t ph¸t triÓn H¶i Phßng (Thµnh lËp 7/19980
+Quü ®Çu t ph¸t triÓn B×nh D¬ng (Thµnh lËp 5/1999)
Møc vèn ®iÒu lÖ cña c¸c Quü ®îc giíi h¹n trong quyÕt ®Þnh thµnh lËp tõ 50 tû ®Õn
500 tû ®ång.
HiÖn nay viÖc huy ®éng vèn cña c¸c Quü ®Çu t ph¸t triÓn ®Þa ph¬ng chØ giíi h¹n
trong ph¹m vi huy ®éng c¸c nguån t¹m thêi nhµn rçi cña ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng,
vèn 5% chê quyÕt to¸n x©y dùng c¬ b¶n.
Riªng ®èi víi Quü ®Çu t ph¸t triÓn ®Þa ph¬ng th× Tp HCM ®· triÓn khai ph¬ng
thøc hîp vèn víi c¸c ng©n hµng ®Ó ®Çu t cho c¸c dù ¸n träng ®iÓm cña thµnh phè
víi tæng møc vèn 230 tû ®ång.
Ngoµi ra, c¸c quü cßn thùc hiÖn viÖc tiÕp nhËn vµ qu¶n lý vèn uû th¸c.
Quy m«, ®èi tîng vµ h×nh thøc ho¹t ®éng ®Çu t cña c¸ Quü ®Çu t t¨ng kh«ng
ngõng, tÝnh ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, thÞ phÇn ®Çu t cña c¸c quü ®· t¨ng ®¸ng kÓ,
tæng vèn ®Çu t hµng n¨m cña c¸c quü kho¶ng 10 tû ®ång.
LÜnh vùc ®Çu t cña quü: tËp trung vµo c¸c lÜnh vùc ngµnh nghÒ u tiªn trong chiÕn
lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.
5. HiÖu qu¶ ®Çu t vµ mét sè tån t¹i cña c¸c Quü ®Çu t ph¸t triÓn trong thêi gian
qua
18
5.1.HiÖu qu¶ ®¹t ®îc
Quü ®Çu t ph¸t triÓn ®· thùc hiÖn viÖc cho vay g¾n liÒn víi dù ¸n theo chñ tr¬ng
cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng. Võa qua, ho¹t ®éng cña Quü ®Çu t ph¸t triÓn B×nh
§Þnh vµ Quü ®Çu t ph¸t triÓn Tp HCM ®· b¸m s¸t viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ë
®Þa ph¬ng, gãp phÇn phôc håi mét sè c¬ së s¶n xuÊt, bíc ®Çu kh¼ng ®Þnh t¸c
dông cña m« h×nh. Quü ®Çu t ph¸t triÓn Tp HCM cã kÕ ho¹ch më thªm híng
®Çu t x©y dùng c¬ b¶n c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c khu c«ng nghiÖp thuéc ®Þa bµn díi
h×nh thøc ®Çu t x©y dùng nhµ xëng ®Ó cho thuª hoÆc b¸n tr¶ chËm
Quü ®Çu t ph¸t triÓn tham gia tõng bíc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng vèn
th«ng qua viÖc t vÊn cæ phÇn ho¸, ®Çu t vµo mét sè doanh nghiÖp ®Ó hç trî cæ
phÇn ho¸ cho c¸c doanh nghiÖp, mua cæ phÇn mét sè Ng©n hµng th¬ng m¹i vµ
c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng tèt, chuÈn bÞ lîng cæ phiÕu hµng ho¸ cho thÞ trêng
chøng kho¸n.
C¸c quü tiÕp nhËn vµ qu¶n lý vèn uû th¸c tõ Ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng chuyÓn sang.
Quü ®Çu t ph¸t triÓn Tp HCM ®· tiÕp nhËn , chuyÓn vµ qu¶n lý mét khèi lîng
lín vèn uû th¸c tõ UBND Thµnh phè víi tiÕn ®é gi¶i ng©n t¬ng ®èi kÞp thêi. KÕt
qu¶ gi¶i ng©n ®Õn hÕt 1999 ®¹t h¬n 600 tû ®Çu t vµo c¸c dù ¸n.
5.2.Tån t¹i
VÒ vèn huy ®éng: Vèn cña quü ®îc huy ®éng tõ hai nguån ®ã lµ: vèn ®iÒu lÖ tõ
ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng vµ díi h×nh thøc gãp vèn hoÆc vay vèn trung, dµi h¹n cña
c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi níc. Trong hai nguån vèn nµy th× vèn ®iÒu lÖ
®îc x¸c ®Þnh lµ nguån vèn míi ®Ó thu hót c¸c nguån vèn kh¸c cung tham gia vµo
ho¹t ®éng ®Çu t. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ môc tiªu nµy vÉn cha ®¹t ®îc nh
mong muèn bëi vèn ®iÒu lÖ vÉn chiÕm tû träng chñ yÕu trong tæng nguån vèn ho¹t
®éng cña c¸c quü. NghiÖp vô huy ®éng ®· ®îc triÓn khai ë c¸c quü nhng gi¶i
ph¸p huy ®éng cha kh¶ thi, thèng nhÊt vµ quy m« cha lín. Mét trong nh÷ng
nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy lµ do c¸c Quü ®Çu t ph¸t triÓn ®Þa ph¬ng
cha cã khu©n khæ ph¸p lý thèng nhÊt.
VÒ h×nh thøc ®Çu t trùc tiÕp cña c¸c Quü ®Çu t ph¸t triÓn cßn nhiÒu víng m¾c
c¶ vÒ quan ®iÓm lÉn c¬ chÕ. Cã quan ®iÓm cho r»ng Quü ®Çu t ph¸t triÓn ®îc
x¸c ®Þnh lµ tæ chøc tµi chÝnh Nhµ níc thùc hiÖn theo chØ ®Þnh cña chÝnh quyÒn ®Þa
ph¬ng, quyÒn chñ ®éng vÒ viÖc sö dông sè vèn bÞ h¹n chÕ vµ kh«ng cã kh¸i niÖm
vèn chñ së h÷u. Hµnh lang ph¸p lý cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp cßn cha râ
rµng, do vËy ho¹t ®éng nµy cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc triÓn khai.
ViÖc tham gia cña c¸c quü vµo thÞ trêng vèn: Cho tíi thêi ®iÓm nµy cha cã quü
nµo tham gia vµo thÞ trêng chøng kho¸n. C¸c quü míi chØ ®ang trong giai ®o¹n
tÝch cùc chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó tham gia thÞ trêng nµy mµ ®i ®Çu lµ
Quü ®Çu t ph¸t triÓn Tp HCM víi viÖc thiÕt lËp c«ng ty chøng kho¸n .
19
6.Mét sè kiÕn nghÞ vÒ viÖc ph¸t triÓn c¸c Quü ®Çu t ph¸t triÓn ®Þa ph¬ng ViÖt
Nam
Mét lµ, ph¶i x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña Quü ®Çu t ph¸t triÓn mét c¸ch râ rµng hîp lý
trong tæng thÓ m¹ng líi ®Çu t trªn mét ®Þa bµn. ViÖc nµy gióp cho Quü ®Çu t ph¸t
triÓn cã mét chç ®øng v÷ng ch¾c vµ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ®Çu t cho nh÷ng ®èi
tîng cÇn khuyÕn khÝch theo môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong tõng thêi kú cña
®Þa ph¬ng nªn chØ ®Ó cho c¸c Quü ®Çu t ph¸t triÓn ®¶m nhËn b»ng nh÷ng c¬ chÕ
linh ho¹t vµ u ®·i. C¸c ®èi tîng, ch¬ng tr×nh kh¸c ®Ó cho tµi trî cña ng©n s¸ch
Nhµ níc, quü hç trî ph¸t triÓn vµ ®Çu t cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ. Thªm vµo ®ã c¸c
Quü ®Çu t ph¸t triÓn ph¶i ®îc x¸c ®Þnh ë vÞ trÝ tiÕp cËn víi thÞ trêng, nh thÕ c¸c
quü sÏ ®ãng vai trß híng dÉn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t trªn ®Þa bµn tËp trung theo chiÕn
lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph¬ng.
Hai lµ, ph¶i quy ®Þnh râ ®iÒu kiÖn thµnh lËp quü, viÖc ph¸t triÓn m« h×nh Quü ®Çu
t ph¸t triÓn ph¶i cã nh÷ng nguyªn t¾c vµ h×nh thøc phï hîp, kh«ng nªn h×nh thµnh
mét c¸ch trµn lan, chång chÐo víi c¸c ho¹t ®éng cña c¸ tæ chøc tµi chÝnh , tÝn dông ®·
cã. Nªn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thµnh lËp Quü ®Çu t ph¸t triÓn nh sau:
§Ò ¸n thµnh lËp ph¶i ®îc H§ND cÊp tØnh th«ng qua.
Vèn ph¸p ®Þnh cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t vµ c¸c dÞch vô t vÊn nhá nhÊt b»ng 50 tû
®ång.
Cã x¸c nhËn Chñ tÞch UBND cÊp tØnh vÒ nguån h×nh thµnh vèn ph¸p ®Þnh.
Cã ph¬ng ¸n ho¹t ®éng trong hai n¨m ®Çu vµ danh môc c¸c dù ¸n dù kiÕn t¹i thêi
®iÓm xÐt duyÖt.
C¬ quan ®iÒu hµnh t¸c nghiÖp ph¶i cã n¨ng lùc phï hîp víi yªu cÇu ho¹t ®éng cña
quü.
Ba lµ, vÒ c¸c ho¹t ®éng cña quü, tËp trung ®Çu t cho c¸c dù ¸n, ch¬ng tr×nh,
ngoµi ra thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t trªn thÞ trêng chøng kho¸n, c¸c ho¹t ®éng
dÞch vô nh t vÊn tµi chÝnh, ®Çu t qu¶n lý vèn uû th¸c.
Ph¹m vi ®Çu t : c¸c dù ¸n, ch¬ng tr×nh cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ thuéc c¸c
ngµnh,lÜch vùc ®îc u tiªn ph¸t triÓn cña ®Þa ph¬ng, c¸c ch¬ng tr×nh dù ¸n
trong ph¹m vi u ®·i cña luËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc.
§Þa bµn ®Çu t : giíi h¹n trong ph¹m vi tØnh thµnh phè.
H×nh thøc ®Çu t: tuú theo hoµn c¶nh cô thÓ, cã thÓ lùa chän c¸c h×nh thøc
®Çu t vèn chñ së h÷u, ®ång së h÷u, BT, BOT, cho vay dù ¸n, gãp vèn, hîp t¸c, liªn
doanh, gãp cæ phÇn, mua cæ phiÕu..
Thu håi vèn: Cã thÓ thùc hiÖn thu håi vèn ®Çu t hoÆc chuyÓn ®æi c¸c kho¶n vèn
®Çu t theo c¸c h×nh thøc BT, BOT, ®Êu thÇu khai th¸c, chuyÓn nhîng vèn, chøng
kho¸n ho¸..
20
- Xem thêm -
.PDF 
25 
529 
57 
