Tài liệu Thực trạng cung cấp các loại hình dịch vụ tại ngân hàng công thương khu vực ii - hai bà trưng.

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu Trong xu thÕ ph¸t triÓn chung cña x· héi, cïng víi sù ®i lªn cña khoa häc - kü thuËt - c«ng nghÖ th× lÜnh vùc Ng©n hµng ph¶i lµ lÜnh vùc ph¸t triÓn hµng ®Çu cña nÒn kinh tÕ, bëi lÏ nã lµ huyÕt m¹nh cña nÒn kinh tÕ. Nã ®ãng vai trß trung gian tµi chÝnh v« cïng quan träng gi÷a ng-êi göi tiÒn vµ ng-êi vay tiÒn. §ång thêi nã còng lµ n¬i cung cÊp nh÷ng dÞch vô mµ nhê ®ã thóc ®Èy sù lµnh m¹nh ho¸, n¨ng ®éng ho¸ c¸c ho¹t ®éng vµ trao ®æi nãi chung. Ngµy nay c«ng nghiÖp Ng©n hµng ngµy cµng më réng, kh«ng chØ cã Ng©n hµng trong n-íc, Ng©n hµng liªn doanh mµ cßn cã nh÷ng Ng©n hµng n-íc ngoµi vµ c¸c trung gian tµi chÝnh kh¸c. V× vËy sù c¹nh tranh gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông ngµy cµng gay g¾t, ho¹t ®éng Ng©n hµng ngµy cµng s«i ®éng. Cho nªn viÖc mét Ng©n hµng cã thÓ tån t¹i vµ th¾ng trong c¹nh tranh kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô truyÒn thèng (nhËn tiÒn göi, thanh to¸n vµ cho vay) nh- tr-íc ®©y, mµ b¶n th©n nã ph¶i dÇn dÇn thay ®æi vµ ph¸t triÓn c¸c nghiÖp vô hiÖn t¹i ®Ó phï hîp víi xu thÕ chung cña thêi ®¹i vµ ngµy cµng tiÕp cËn nhiÒu h¬n víi nhu cÇu cña kh¸ch hµng. ViÖc cung cÊp c¸c dÞch vô víi chÊt l-îng cao lµ mét trong nh÷ng thµnh tè quan träng nhÊt ®Ó quyÕt ®Þnh ®Õn vÞ thÕ, uy tÝn cña Ng©n hµng, lµ c¬ së chñ yÕu ®Ó th¾t chÆt mèi quan hÖ gi÷a Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng vµ nã cßn mang nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng sinh lêi cña Ng©n hµng. C¸c dÞch vô ng©n hµng ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy c¸c nghiÖp vô truyÒn thèng ph¸t triÓn theo Do ®ã viÖc th-êng xuyªn duy tr×, c¶i tiÕn vµ n©ng cao chÊt l-îng dÞch vô Ng©n hµng lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña hÇu hÕt c¸c Ng©n hµng hiÖn ®¹i vµ trë thµnh lîi thÕ c¹nh tranh chñ yÕu ®Ó ®-a ®Õn sù thµnh c«ng vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng trong ®iÒu kiÖn "Lµng" Ng©n hµng cµng ngµy cµng ®«ng ®óc, víi sù c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt. §èi víi c¸c Ng©n hµng Th-¬ng m¹i ViÖt Nam hiÖn nay b-íc ®Çu ®· hoµ nhËp vµo kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng vµ ®· cã nh÷ng c¶i tiÕn ®¸ng kÓ vÒ dÞch vô Ng©n hµng, trong ®ã cã chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th-¬ng Khu vùc II Hai Bµ Tr-ng. M¨c dï lo¹i h×nh dÞch vô cung cÊp ch-a ph¶i lµ nhiÒu song nã 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 còng ®· phÇn nµo ®¸p øng ®-îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng, n©ng cao uy tÝn Ng©n hµng vµ ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá vµo thu nhËp cña Ng©n hµng. Qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu thùc tÕ t¹i Ng©n hµng C«ng th-¬ng Khu vùc II Hai Bµ Tr-ng, nhËn thÊy ®©y lµ mét vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt sèng cßn trong ho¹t ®éng cña mét Ng©n hµng Th-¬ng m¹i. §-îc sù ñng hé gióp ®ì cña Banh l·nh ®¹o, tËp thÓ c¸n bé nh©n viªn ®ang lµm viÖc t¹i chi nh¸nh, cïng sù h-íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o Mai Thanh QuÕ, em xin ®Ò cËp tíi mét sè khÝa c¹nh thuéc vÊn ®Ò nªu trªn qua ®Ò tµi ®-îc chän triÓn khai vµ nghiªn cøu "Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc dÞch vô t¹i Ng©n hµng C«ng th-¬ng Khu vùc II Hai Bµ Tr-ng. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn ®Ò tµi gåm cã 03 ch-¬ng : - Ch-¬ng I : Ng©n hµng vµ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô - Ch-¬ng II : Thùc tr¹ng cung cÊp c¸c lo¹i h×nh dÞch vô t¹i Ng©n hµng C«ng th-¬ng Khu vùc II - Hai Bµ Tr-ng. - Ch-¬ng III : Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt l-îng dÞch vô t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th-¬ng Khu vùc II - Hai Bµ Tr-ng. §Ó hoµn thµnh b¶n luËn v¨n nµy, em ®· sö dông ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp tõ lý luËn ®Õn thùc tiÔn, kÕt hîp ph-¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö ®Ó lµm s¸ng tá vÊn ®Ò nghiªn cøu Do thêi gian vµ lÜnh vùc nghiªn cøu cã h¹n, bµi viÕt nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em kÝnh mong sù gióp ®ì vµ ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ tËp thÓ c¸n bé nh©n viªn t¹i Ng©n hµng C«ng th-¬ng Khu vùc II - Hai Bµ Tr-ng. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I Ng©n hµng Th-¬ng m¹i vµ c¸c dÞch vô cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i 1.1- Vai trß cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i trong nªn kinh tÕ thÞ tr-êng. 1.1.1 - Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i Ng©n hµng lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu cña mçi quèc gia, v× sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng Ng©n hµng g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt x· héi vµ quyÕt ®Þnh ®Õn tiÒm lùc kinh tÕ cña quèc gia ®ã. Cã thÓ nãi. ngµnh ng©n hµng ra ®êi lµ mét sù kÕt tinh cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ nh-ng ng-îc l¹i còng chÝnh ngµnh Ng©n hµng l¹i lµ ®éng lùc rÊt lín thóc ®Èy nÒn s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn. Trong thêi kú ®Çu, c¸c Ng©n hµng xuÊt hiÖn vµ ho¹t ®éng mét c¸ch ®éc lËp kh«ng chÞu sù rµng buéc lÉn nhau, víi c¸c nghiÖp vô chñ yÕu lµ ®æi tiÒn vµ gi÷ hé tµi s¶n, tiÒn b¹c. Ho¹t ®éng nµy nh»m môc ®Ých ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn th-¬ng m¹i vµ giao l-u th-¬ng m¹i. S¶n xuÊt ph¸t triÓn ®-a ho¹t ®éng th-¬ng m¹i v-ît ra ngoµi ph¹m vi mçi l·nh thæ, mçi vïng nh-ng ®iÒu nµy l¹i g©y khã kh¨n cho c¸c th-¬ng gia do sù l-u hµnh c¸c lo¹i tiÒn kh¸c nhau ë nh÷ng vïng kh¸c nhau. Vµ nh- vËy, c¸c tæ chøc Ng©n hµng s¬ khai xuÊt hiÖn ®¶m b¶o mäi yªu cÇu c©n thö, ®æi tiÒn cña ng-êi trao ®æi. V× khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, rñi ro trong nÒn kinh tÕ t¨ng lªn, nh÷ng ng-êi giÇu cã nghÜ ®Õn viÖc b¶o qu¶n tµi s¶n vµ c¸c ng©n hµng s¬ khai ®· ®¶m nhiÖm dÞch vô. Lóc nµy Ng©n hµng ph¶i lµ n¬i an toµn ®Ó cÊt gi÷ nhiÒu lo¹i tiÒn tÖ, lµ n¬i cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o chÊt l-îng cña c¸c lo¹i tiÒn ®-îc ®-a ra trao ®æi, v× ®ã lµ n¬i ®-îc d©n chóng tin t-ëng ®Ó ký göi tµi s¶n vµ tiÒn b¹c cña m×nh. Theo ®ã nghiÖp vô gi÷ hé cña c¶i, thanh to¸n hé dÇn dÇn ph¸t triÓn. Trong viÖc nhËn gi÷ hé tµi s¶n trong thanh to¸n cho kh¸ch hµng, mÆc dï viÖc thanh to¸n ®-îc thùc hiÖn rÊt th-êng xuyªn nh-ng trong quü lu«n tån t¹i mét sè d-. V× vËy hä cho r»ng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i gi÷ l¹i 100% sè tiÒn mµ kh¸ch hµng ký göi vµ ho¹t ®éng Ng©n hµng ®-îc më réng víi nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ cho vay, ph¸t hµnh giÊy b¹c Ng©n hµng....Nh- vËy Ng©n hµng ®· t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ, víi t- c¸ch lµ mét tæ chøc trung gian cho nh÷ng ng-êi cã tiÒn nhµn rçi vµ nh÷ng ng-êi cÇn tiÒn ®Ó ®Çu t- s¶n xuÊt kinh doanh, Ng©n hµng ®-îc chiÕm vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 HiÖn nay hÖ thèng Ng©n hµng lµ hÖ thèng Ng©n hµng hai cÊp bao gåm : - HÖ thèng Ng©n hµng Trung -¬ng lµm nhiÖm vô qu¶n lý vÜ m« ho¹t ®éng cña toµn hÖ thèng Ng©n hµng vµ ®-a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh, chÝnh s¸ch vµ thùc hiÖn nghiÖp vô ph¸t hµnh tiÒn. - HÖ thèng Ng©n hµng Th-¬ng m¹i víi chøc n¨ng chñ yÕu lµ kinh doanh tiÒn tÖ ®Ó thu lîi nhuËn. Ng©n hµng Th-¬ng m¹i cïng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ Ng©n hµng ®· trë thµnh Ng©n hµng ®a n¨ng, thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô vÒ Ng©n hµng. Vµ cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi th× Ng©n hµng Th-¬ng m¹i trë thµnh mét thùc thÓ kh«ng thÓ thiÕu ®-îc trong nÒn kinh tÕ, nã cã vai trß ngµy cµng quan träng mµ kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn. 1.1.2 - C¸c ho¹t ®éng chÝnh cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i Tr-íc hÕt lµ ho¹t ®éng nhËn tiÒn göi. Ng©n hµng Th-¬ng m¹i lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ hay nãi c¸ch kh¸c, trong ho¹t ®éng Ng©n hµng th× tiÒn lµ mét thø nguyªn liÖu ®éc t«n. Mét Ng©n hµng muèn tiÕn hµnh kinh doanh th× tr-íc hÕt ph¶i cã nguån vèn cña nã. Nguån tiÒn mµ Ng©n hµng cã ®-îc ®ã chÝnh lµ nguån tiÒn göi tõ c¸c c¸ nh©n, c¸c doanh nghiÖp hay tõ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. Nh÷ng ng-êi göi tiÒn nµy cã nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau, cã thÓ lµ hä t×m kiÕm thu nhËp tõ ho¹t ®éng göi tiÒn, còng cã thÓ lµ sö dông dÞch vô cña Ng©n hµng nh- b¶o qu¶n, thanh to¸n hé... V× vËy, viÖc huy ®éng tiÒn göi nhiÒu hay Ýt tuú thuéc vµo tõng thêi kú kh¸c nhau vµ phô thuéc vµo chÝnh s¸ch cña Ng©n hµng, c¸c dÞch vô mµ Ng©n hµng cung cÊp. §©y lµ ho¹t ®éng nÒn t¶ng ®Ó Ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn vµ ph¸t triÓn nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cña m×nh. TiÕp ®Õn lµ ho¹t ®éng tÝn dông. Ng©n hµng huy ®éng tiÒn vÒ kh«ng ph¶i ®Ó cÊt gi÷ trong tói cña m×nh mµ ®Ó cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c vay, phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n suÊt kinh doanh, ®Ó tiÒn göi cã thÓ sinh lêi vµ Ng©n hµng ®-îc h-ëng mét phÇn kho¶n l·i ®ã. MÆt kh¸c, nÕu nh- Ng©n hµng kh«ng cho vay ®-îc th× l¹i lµ mèii nguy hiÓm cho Ng©n hµng, v× Ng©n hµng kh«ng thu ®-îc g× mµ vÉn tr¶ l·i cho ng-êi göi tiÒn. V× vËy, Ng©n hµng kh«ng ngõng t×m kiÕm c¸c dù ¸n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®Ó ®Çu t- vµ cho vay. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô kh¸c. Ngoµi c¸c nghiÖp vô truyÒn thèng ph¸t sinh tõ l©u lµ nghiÖp vô nhËn tiÒn göi vµ cho vay, Ng©n hµng cßn thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n hé nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Vai trß trung gian thanh to¸n cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i ®-îc thùc hiÖn th«ng qua thanh to¸n bï trõ, qua hÖ thèng thanh to¸n....ViÖc thanh to¸n nµy sÏ h¹n chÕ l-îng tiÒn mÆt trong l-u th«ng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ ph¸t triÓn hoµn thµnh tèt chøc n¨ng cña m×nh. Cïng víi c¸c dÞch vô thanh to¸n lµ c¸c dÞch vô kh¸c mµ c¸c Ng©n hµng kh«ng ngõng khai th¸c ®Ó më réng ph¹m vi kinh doanh cña m×nh. 1.1.3 - Vai trß cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Trong thÕ giíi hiÖn ®¹i, tÝnh ®Õn thêi ®iÓm nµy th× Ng©n hµng Th-¬ng m¹i vµ c¬ cÊu ho¹t ®éng cña nã ®ãng vai trß quan träng nhÊt trong thÓ chÕ tµi chÝnh cña mçi n-íc. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ tÇm quan träng cña Ng©n hµng Th-¬ng M¹i ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, ta cÇn ph¶i nghiªn cøu xem Ng©n hµng cã nh÷ng vai trß chñ yÕu nµo ? Thø nhÊt : Ng©n hµng lµ n¬i cung cÊp vèn cho nÒn kinh tÕ Vèn ®-îc t¹o ra tõ qu¸ tr×nh tÝch luü, tiÕt kiÖm cña mçi c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ nhµ n-íc trong nÒn kinh tÕ, vËy muèn cã nhiÒu vèn ph¶i t¨ng thu nhËp quèc doanh vµ gi¶m nhÞp ®é tiªu dïng. §Ó t¨ng thu nhËp quèc d©n tøc lµ ®Ó më réng quy m« chiÒu réng lÉn chiÒu s©u cña s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸, ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ cÇn thiÕt ph¶i cã vèn, ng-îc l¹i khi nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn sÏ t¹o ra cµng nhiÒu nguån vèn. Ng©n hµng Th-¬ng m¹i lµ chñ thÓ chÝnh ®¸p øng nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. Ng©n hµng Th-¬ng m¹i ®øng ra huy ®éng c¸c nguån vèn nhµn rçi vµ t¹m thêi nhµn rçi ë mäi tæ chøc, c¸ nh©n. . .råi ®em cho vay. B»ng vèn huy ®éng ®-îc trong x· héi vµ th«ng qua nghiÖp vô tÝn dông. Ng©n hµng Th-¬ng m¹i ®· cung cÊp vèn cho mäi ho¹t ®éng kinh tÕ, ®¸p øng c¸c nhu cÇu vèn mét c¸ch kÞp thêi cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, vµ nhê cã ho¹t ®éng cña hÖ thèng Ng©n hµng Th-¬ng M¹i, c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn më réng s¶n xuÊt , c¶i tiÕn m¸y mãc c«ng nghÖ, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ, t¨ng c-êng søc c¹nh tranh. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thø hai : Ng©n hµng Th-¬ng m¹i lµ c«ng cô ®Ó nhµ n-íc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Trong sù vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, Ng©n hµng Th-¬ng m¹i ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ th«ng qua c¸c nghiÖp vô kinh doanh cña m×nh sÏ thùc sù lµ mét c«ng cô ®Ó nhµ n-íc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. B»ng ho¹t ®éng tÝn dông vµ thanh to¸n gi÷a c¸c Ng©n hµng Th-¬ng m¹i trong hÖ thèng c¸c Ng©n hµng Th-¬ng m¹i ®· gãp phÇn më réng khèi l-îng tiÒn cung øng trong l-u th«ng. Th«ng qua viÖc cÊp c¸c kho¶n tÝn dông cho c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ Ng©n hµng Th-¬ng m¹i thùc hiÖn viÖc dÉn d¾t c¸c luång tiÒn, tËp hîp vµ ph©n phèi trªn thÞ tr-êng, ®iÒu khiÓn chóng mét c¸ch cã hiÖu qu¶, thùc thi vai trß gi¸n tiÕp vÜ m« : "Nhµ n-íc ®iÒu tiÕt Ng©n hµng, Ng©n hµng dÉn d¾t thÞ tr­êng”. Nh¯ n­íc m¯ ng­êi ®¹i diÖn l¯ Ng©n h¯ng Trung ­¬ng ®· ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng Th-¬ng m¹i ®Ó t¸c ®éng ®Õn c¸c môc tiªu cuèi cïng cña nÒn kinh tÕ. Thø ba : Ng©n hµng Th-¬ng m¹i lµ cÇu nèi gi÷a nÒn tµi chÝnh quèc gia víi Quèc tÕ Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng khi mµ c¸c mèi quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ ngµy cµng ®-îc më réng th× nhu cÇu giao l-u kinh tÕ - x· héi gi÷a c¸c n-íc trªn thÕ giíi ngµy cµng trë nªn cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. ViÖc ph¸t triÓn kinh tÕ mçi quèc gia lu«n g¾n víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ lµ mét bé phËn cÊu thµnh nªn sù ph¸t triÓn ®ã. V× vËy nÒn tµi chÝnh cña mçi n-íc còng ph¶i hoµ nhËp víi nÒn tµi chÝnh quèc tÕ. Ng©n hµng Th-¬ng m¹i cïng víi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh ®ãng mét vai trß v« cïng quan träng trong sù hoµ nhËp nµy, th«ng qua c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n bu«n b¸n ngo¹i hèi, quan hÖ tÝn dông víi c¸c Ng©n hµng Th-¬ng m¹i n-íc ngoµi, hÖ thèng Ng©n hµng Th-¬ng m¹i ®· thùc hiÖn vai trß ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ tµi chÝnh trong n-íc phï hîp víi sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ quèc tÕ. Ng©n hµng Th-¬ng m¹i víi c¸c ho¹t ®éng vµ vai trß cña m×nh, nhÊt lµ ho¹t ®éng trung gian thanh to¸n nã ®· trë thµnh mét bé phËn quan träng thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. 1.2 - C¸c lo¹i h×nh dÞch vô NÕu "M¶ng" kinh doanh tiÒn tÖ cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng mang l¹i thu nhËp d-íi h×nh thøc c¸c kho¶n "tiÒn l·i" th× "M¶ng" dÞch vô cña 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng©n hµng Th-¬ng m¹i l¹i lµ ho¹t ®éng mang l¹i thu nhËp cho Ng©n hµng d-íi h×nh thøc c¸c kho¶n "PhÝ". Trong c«ng nghiÖp Ng©n hµng hiÖn ®¹i, viÖc t¨ng thu nhËp b»ng c¸ch t¨ng c¸c kho¶n thu "PhÝ" tõ c¸c dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng ngµy cµng chiÕm tû träng lín. Së dÜ nh- vËy lµ v× ngµy nay c¸c Ng©n hµng tån t¹i chñ yÕu d-íi h×nh thøc Ng©n hµng ®a n¨ng, ngoµi thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô chÝnh cßn më réng c¸c h×nh thøc dÞch vô kh¸c nhau, mét mÆt t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Ng©n hµng, mÆt kh¸c nã ph©n t¸n rñi ro trong ho¹t ®éng c¶ Ng©n hµng nãi chung. Sau ®©y xin giíi thiÖu mét sè lo¹i h×nh dÞch vô phæ biÕn cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i. 1.2.1- DÞch vô thu, chi hé vµ chuyÓn tiÒn. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®Æc biÖt lµ trong nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr-êng, th× dÞch vô thu, chi hé vµ chuyÓn tiÒn qua Ng©n hµng ngµy cµng më réng, c¬ së cña nã lµ quan hÖ gi÷a Ng©n hµng víi c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ngay cµng ®-îc c¶i thiÖn, t¨ng c-êng vµ trªn nÒn g¾n bã. ë c¸c n-íc kinh tÕ ph¸t triÓn mäi tæ chøc vµ c¸ nh©n ®Òu cã tµi kho¶n ë c¸c Ng©n hµng. Ng©n hµng th-c sù trë thµnh ng-êi thñ quü tin cËy cña toµn d©n. Tuy lµ c¸c dÞch vô hÕt søc ®¬n gi¶n vµ mang tÝnh chÊt cæ truyÒn ®èi víi ho¹t ®éng ë bÊt cø Ng©n hµng nµo. Nh-ng cµng ngµy dÞch vô nµy cµng ®-îc thay ®æi vÒ chÊt, do sù ¸p dông c¸c thµnh tùu khoa häc cña c¸c Ng©n hµng cïng víi uy tÝn cña Ng©n hµng quyÕt ®Þnh, dÞch vô nµy ®· t¹o ra cho Ng©n hµng nh÷ng kho¶n thu kh«ng nhá. a. DÞch vô chi tr¶ hé - C¬ së h×nh thµnh dÞch vô : + Tõ phÝa kh¸ch hµng : Kh¸ch hµng muèn sö dông dÞch vô chi tr¶ cña Ng©n hµng, qua ®ã sÏ gi¶m ®-îc chi phÝ qu¶n lý quü tiÒn mÆt h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh kinh doanh. NÕu nh- c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ sau khi chuyÓn hµng ho¸ cho nhau ®Ó thanh to¸n ®ßi hái cã l-îng tiÒn vèn. §Ó ®iÒu chuyÓn l-îng tiÒn lín, doanh nghiÖp ph¶i bá ra rÊt nhiÒu chi phÝ nh- b¶o qu¶n, kiÓm tra, vËn chuyÓn....Khi c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn thanh to¸n qua Ng©n hµng th× nh÷ng chi phÝ nµy sÏ gi¶m ®i rÊt nhiÒu ,mÆt kh¸c trong m«i tr-êng trao ®æi ngµy nay khi mµ c¸c doanh nghiÖp ®Òu më tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng th× viÖc sö dông dÞch vô thanh to¸n hé gãp phÇn thóc ®Èy nhanh tèc ®é thanh to¸n, tèc ®é chu chuyÓn vèn 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, ®ång thêi tr¸nh ®-îc nh÷ng phiÒn to¸i trong thanh to¸n còng nh- rñi ro chiÕm dông vèn, nî d©y d-a, nhÇm lÉn khi ®Õm tiÒn. Ngoµi ra, viÖc chÊp nhËn sö dông dÞch vô chi tr¶ hé cña Ng©n hµng cßn ®em l¹i cho doanh nghiÖp mét kho¶n thu nhËp tõ sè d- trªn tµi kho¶n cña m×nh vµ ®¶m b¶o an toµn. + Tõ phÝa Ng©n hµng : Khi Ng©n hµng s½n sµng chÊp nhËn viÖc chi tr¶ hé cho kh¸ch hµng, ®ã lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó cho Ng©n hµng cã ®-îc nguån tiÒn lín. thùc hiÖn cho vay vµ kiÕm lêi th«ng qua ho¹t ®éng cho vay. §Ó cã thÓ nhê Ng©n hµng chi tr¶ hé, kh¸ch hµng ph¶i göi mét sè tiÒn cho Ng©n hµng. Ng©n hµng cã thÓ sö dông mét phÇn trong sè nµy ®Ó cho vay trong khi vÉn gi÷ l¹i mét tû lÖ hîp lý, ®¶m b¶o cho thanh to¸n. Cã thÓ nãi, ®©y lµ nguån vèn rÎ nhÊt mµ Ng©n hµng cã thÓ huy ®éng. Ngoµi ra, th«ng qua viÖc thùc hiÖn c¸c dÞch vô thanh to¸n nhËn theo dâi c¸c tµi kho¶n cña kh¸ch hµng, Ng©n hµng biÕt ®-îc râ h¬n, kü cµng h¬n vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh, ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, tõ ®ã sÏ quyÕt ®Þnh chÊp nhËn hay kh«ng chÊp nhËn mét kho¶n vay. §ång thêi Ng©n hµng cã thÓ theo dâi s¸t sao qu¸ tr×nh gi¶i ng©n vèn vay, hay cã kÕ ho¹ch ®ßi nî hîp lý, võa ®¶m b¶o thu håi vèn vµ l·i cho Ng©n hµng, võa ®¶m b¶o kh«ng g©y khã dÔ cho kh¸ch hµng. Ngoµi viÖc t¹o vèn trong thanh to¸n, c¸c Ng©n hµng cã thÓ thu ®-îc phÝ tõ dÞch vô nµy. + Tõ nÒn kinh tÕ : Khi Ng©n hµng thùc hiÖn chi tr¶ hé th× viÖc chi tr¶ ®ã diÔn ta trªn sæ s¸ch chøng tõ hÇu nh- kh«ng dïng ®Õn tiÒn mÆt. V× vËy, hÇu hÕt l-îng tiÒn ®Òu n»m trong hÖ thèng Ng©n hµng, chØ cßn mét l-îng rÊt nhá trong l-u th«ng. Nã sÏ gióp cho chÝnh phñ cã thÓ qu¶n lý ®-îc l-îng tiÒn trong l-u th«ng, cã nh÷ng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thÝch hîp, linh ho¹t tr-íc sù biÕn ®éng cña thÞ tr-êng, còng nh- gãp phÇn vµo thùc thi triÖt ®Ó nh÷ng chÝnh s¸ch nµy, gi¶m l¹m ph¸t, t¹o m«i tr-êng kinh doanh æn ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp trong n-íc vµ c¸c nhµ ®Çu t- n-íc ngoµi. §ång thêi nã gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ l-u th«ng, chi phÝ in Ên, ph¸t hµnh, kiÓm ®Õm, b¶o qu¶n tiÒn. ChÝnh phñ cã thÓ kiÓm so¸t ®-îc ho¹t ®éng sö dông tiÒn (ho¹t ®éng chi tiªu) cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, tõ ®ã ph¸t hiÖn ra nh÷ng ®iÒu bÊt hîp lý trong qu¸ tr×nh chi tiªu, ph¸t hiÖn ®-îc nh÷ng kho¶n thu chi bÊt hîp ph¸p ®Ó cã nh÷ng söa ®æi thÝch hîp. Thanh to¸n qua Ng©n hµng lµm t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn trong nÒn kinh tÕ vµ lµm t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Nh- vËy, viÖc cung cÊp dÞch vô chi tr¶ hé cña Ng©n hµng lµm cho ho¹t ®éng cña Ng©n hµng nãi riªng vµ ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi nãi chung diÔn ra nhanh chãng h¬n, an toµn h¬n, ®¶m b¶o æn ®Þnh kinh tÕ x· héi. + §iÒu kiÖn ®Ó Ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn dÞch vô. Nh- chóng ta ®· biÕt thanh to¸n tiÒn tÖ (chi tr¶ tiÒn tÖ) lµ nghÜa vô cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ trong mèi quan hÖ mua b¸n trao ®æi hµng ho¸ víi nhau. ViÖc chi tr¶ tiÒn tÖ trùc tiÕp ®èi víi c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cã rÊt nhiÒu khã kh¨n. Do ®ã, thay thÕ chi tr¶ trùc tiÕp b»ng chi tr¶ gi¸n tiÕp th«ng qua Ng©n hµng lµ mét thuËn lîi rÊt lín ®oãi víi doanh nghiÖp còng nh- Ng©n hµng. VËy ®Ó thùc hiÖn dÞch vô chi tr¶ thi f ®iÒu kiÖn ®Æt ra nh- thÕ nµo ®èi víi doanh nghiÖp vµ Ng©n hµng. + §iÒu kiÖn ®èi víi c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ: C¸c ®¬n vÞ kinh tÕ muèn nhê Ng©n hµng chi tr¶ hé tiÒn th× ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn lµ ph¶i göi tiÒn vµo Ng©n hµng, lu«n cã ®ñ tiÒn ®Ó thùc hiÖn c¸c lÖnh chi tr¶. C¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cã thÓ lùa chän c¸c h×nh thøc thanh to¸n cho phï hîp víi nhu cÇu chi tr¶ cña m×nh. + §iÒu kiÖn ®èi víi Ng©n hµng. Do nhu cÇu chi tr¶ cña kh¸ch hµng rÊt ®a d¹ng, v× vËy, Ng©n hµng muèn thùc hiÖn tèt vai trß trung gian trong thanh to¸n th× ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn lµ ph¶i thiÕt lËp nªn nhiÒu h×nh thøc thanh to¸n, ®¸p øng yªu cÇu thanh to¸n ®a d¹ng cña kh¸ch hµng. §iÒu kiÖn thanh to¸n chÝnh x¸c kÞp thêi, mäi sai lÇm do Ng©n hµng g©y ra ¶nh h-ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, Ng©n hµng phai cã tr¸ch nhiÖm båi th-êng. - C¸c lo¹i h×nh dÞch vô chi tr¶ hé. + Thanh to¸n b»ng sÐc. SÐc lµ lÖnh tr¶ tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®-îc lËp trªn mÉu do Ng©n hµng Nhµ n-íc quy ®Þnh, yªu cÇu Ng©n hµng phôc vô m×nh trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh ®Ó tr¶ cho ng-êi thô h-ëng cã tªn trªn sÐc hay ng-êi cÇm tê sÐc ®ã. VÒ nguyªn t¾c, ng-êi ph¸t hµnh chØ ®-îc ph¸t hµnh sÐc trong ph¹m vi sè d- tµi 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 kho¶n cña m×nh hoÆc sè d- cña sæ sÐc ®Þnh møc ®· l-u ký t¹i Ng©n hµng, kho b¹c Nhµ n-íc. Cã c¸c lo¹i sÐc sau: - SÐc chuyÓn kho¶n - SÐc b¶o chi - SÐc ®Þnh møc - SÐc c¸ nh©n * SÐc chuyÓn kho¶n SÐc chuyÓn kho¶n lµ lo¹i sÐc ®-îc sö dông réng r·i, nã cã gi¸ trÞ thanh to¸n trùc tiÕp nh- tiÒn mÆt, do ®ã, trªn tê sÐc ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè b¾t buéc theo luËt ®Þnh. Th«ng th-êng, sÐc ®-îc in s½n, ng-êi ph¸t hµnh sÐc chØ ph¶i ®iÒn vµo nh÷ng chç quy ®Þnh b»ng mùc kh«ng phai. ViÖc ghi trªn tê sÐc ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lÖ vµ hîp ph¸p ®èi víi viÖc sö dông sÐc. H¬n n÷a, SCK còng nh- tÊt c¶ c¸c lo¹i sÐc kh¸c, chØ cã hiÖu lùc trong ph¹m vi thêi gian nhÊt ®Þnh. Ph¹m vi ¸p dông cña sÐc chuyÓn kho¶n lµ gi÷a c¸c kh¸ch hµng cã tµi kho¶n t¹i cïng mét chi nh¸nh Ng©n hµng, kho b¹c Nhµ n-íc hoÆc kh¸c chi nh¸nh Ng©n hµng, kho b¹c nhµ n-íc nh-ng c¸c chi nh¸nh nµy cã tham gia thanh to¸n bï trõ trªn dÞa bµn tØnh, thµnh phè. ¦u ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ thñ tôc, giÊy tê ®¬n gi¶n v× chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh sÐc theo sè d- cña m×nh kh«ng ph¶i qua Ng©n hµng, kho b¹c lµ thñ tôc kh¸c tr-íc khi ph¸t hµnh. Nh-îc ®iÓm: + SCK cã ph¹m vi thanh to¸n hÑp, chØ thanh to¸n trªn cïng mét ®Þa bµn cïng mét Ng©n hµng, kho b¹c. + DÔ x¶y ra t×nh tr¹ng ph¸t hµnh sÐc qua sè d- dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chiÕm dông vèn lÉn nhau g©y ¸ch t¾c qu¸ tr×nh than to¸n * SÐc b¶o chi SÐc b¶o chi (SBC) lµ mét lo¹i sÐc thanh to¸n ®-îc Ng©n hµng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶ b»ng c¸ch trÝch tr-íc sè tiÒn trªn sÐc tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña ng-êi tr¶ tiÒn sang tµi kho¶n riªng nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cho tê sÐc ®ã. SÐc b¶o chi cã ph¹m vi thanh to¸n réng h¬n SCK. Ngoµi viÖc ®-îc sö dông ®Ó thanh to¸n gi÷a c¸c chñ thÓ më tµi ko¶n t¹i cïng mét chi nh¸nh Ng©n hµng, t¹i hai chi nh¸nh Ng©n hµng cã tham gia thanh to¸n bï trï trªn ®Þa bµn 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tØnh, thµnh phè th× sÐc b¶o chi cßn ®-îc sö dông ®Ó thanh to¸n gi÷a c¸c kh¸ch hµng më tµi kho¶n trong cïng hÖ thèng trong c¶ n-íc. H×nh thøc nµy cã lîi cho ng-êi b¸n v× sÐc b¶o chi do ®· ®-îc ký quü ®¶m b¶o thanh to¸n nªn ®¬n vÞ b¸n thu håi ®-îc tiÒn khi giao hµng. Nh-ng nã l¹i cã nhiÒu nh-îc ®iÓm víi ng-êi mua, v× ng-êi mua ph¶i l-u ký tiÒn vµo tê sÐc trong mét thêi gian nªn bÞ ø ®äng vèn, v¶ l¹i thñ tôc b¶o chi phøc t¹p h¬n nhiÒu so víi sÐc chuyÓn kho¶n * Sæ sÐc ®Þnh møc Sæ sÐc ®Þnh møc (SS§M) lµ mét quyÓn sæ bao gåm nhiÒu tê sÐc chuyÓn kho¶n, ®ù¬c Ng©n hµng ®¶m b¶o chi tr¶ kh«ng ph¶i cho tõng tê sÐc nh- sÐc b¶o chi mµ cho c¶ quyÓn sÐc trong ph¹m vi sè tiÒn x¸c ®Þnh tr-íc. SS§M kh¾c phôc nh-îc ®iÓm cña SCK, SBC lµ mçi lÇn chØ ®-îc ph¸t hµnh mét tê,v× vËy nÕu trong cïng mét thêi gian ng¾n cã nhiÒu lÇn ph¸t hµnh sÏ phøc t¹p ngay lóc ph¸t hµnh ®¬n vÞ mua ®· kiÓm tra ®-îc tÝnh hîp ph¸p cña tê sÐc, kh«ng chÊp nhËn nh÷ng tê sÐc ph¸t hµnh qu¸ sè d- hiÖn cã cña quyÓn sÐc. Kh¸c víi sÐc b¶o chi, viÖc tr¶ tiÒn cña SS§M hiÖn nay khi ng-êi b¸n nép tê sÐc vµo Ng©n hµng, kho b¹c phôc vô m×nh tuy nhiªn nã cã nh-îc ®iÓm lµ ø ®äng vèn l©u ngµy, lµm chËm tèc ®é lu©n chuyÓn vèn cña ®¬n vÞ mua. Pham vi ¸p dông cña nã chØ ®-îc ¸p dông thanh to¸n trong tØnh thµnh phè. NÕu ngoµi th× ph¶i cïng hÖ thèng. Mçi sæ sÐc chØ thanh to¸n cho mét hoÆc nhiÒu ng-êi b¸n nh-ng cïng mét bé chñ qu¶n. * SÐc c¸ nh©n SÐc c¸ nh©n ( SCN) ®-îc ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng cã tµi kho¶n tiÒn göi ®øng tªn c¸ nh©n t¹i Ng©n hµng ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô vµ c¸c kho¶n thanh to¸n kh¸c. SÐc c¸ nh©n cã ph¹m vi thanh to¸n gi÷a c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng trong cïng hÖ thèng nh-ng cã tham gia thanh to¸n bï trõ trªn ®Þa bµn tØnh, thµnh phè. Tr-êng hîp sÐc c¸ nh©n cã sè tiÒn trªn 5 triÖu ®éng th× ng-êi ph¸t hµnh ph¶i ®Õn Ng©n hµng (n¬i më tµi kho¶n) ®Ó lµm thñ tôc b¶o chi tê sÐc. §©y lµ h×nh thøc thanh to¸n rÊt míi ë n-íc ta. Vµ chñ ch-¬ng cña Ng©n hµng Nhµ n-íc VN lµ më réng vµ khuyÕn khÝch mäi c¸ nh©n cã tiÒn më tµi kho¶n tiÒn göi t¹i c¸c Ng©n hµng, trªn c¬ së ®ã sö dông sÐc c¸ nh©n mét c¸nh réng r·i cho viÖc thanh to¸n trùc tiÕp c¸c kho¶n mua hµng ho¸, ®iÖn n-íc, nhµ, dÞch vô... mµ kh«ng cÇn tiÒn mÆt ®Ó thanh to¸n. + Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi (UNC) 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 * Uû nhiÖm chi Uû nhiÖm chi lµ lÖnh chi tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®-îc lËp theo mÉu in s½n cña Ng©n hµng, yªu cÇu Ng©n hµng phôc vô m×nh ( n¬i më tµi kho¶n tiÒn göi) trÝch tµi kho¶n cña m×nh ®Ó tr¶ cho ng-êi thô h-ëng. Uû nhiÖm chi ®-îc sö dông ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n hµng ho¸, dÞch vô hoÆc chuyÓn tiÒn gi÷a hai ®¬n vÞ tÝn nhiÖm lÉn nhau. Ph¹m vi ¸p dông cña hnhf thøc nµy lµ gi÷a c¸c ®¬n vÞ cã tµi kho¶n ë Ng©n hµng trong cïng hÖ thèng hoÆc kh¸c hÖ thèng Ng©n hµng. * SÐc chuyÓn tiÒn (SCT) Ngoµi ra, ®èi víi viÖc chuyÓn tiÒn kh¸c ®Þa ph-¬ng cã thÓ ®-îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc lËp uû nhiÖm chi xin ph¸t hµnh sÐc chuyÓn tiÒn (®-îc giao cÇm tay) . Khi cã nhu cÇu chuyÓn tiÒn b»ng sÐc chuyÓn tiÒn, kh¸ch hµng nép vµo Ng©n hµng 3 liªn uû nhiÖm chi ®Ó trÝch tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh hoÆc 2 liªn giÊy nép tiÒn, giÊy nép ng©n phiÕu thanh to¸n. Ph¹m vi ¸p dông cña sÐc chuyÓn tiÒn gi÷a hai Ng©n hµng cïng hÖ thèng hoÆc kh¸c hÖ thèng. NÕu kh¸c hÖ thèng, ph¶i lµm thñ tôc chuyÓn sang Ng©n hµng Nhµ n-íc ®Ó Ng©n hµng Nhµ n-íc ph¸t hµnh sÐc chuyÓn tiÒn. Khi nhËn ®-îc 3 liªn uû nhiÖm chi Ng©n hµng trÝch tµi kho¶n cña ®¬n vÞ cã nhu cÇu chuyÓn tiÒn ®ång thêi ph¸t hµnh vµ giao cho kh¸ch hµng tê sÐc sau khi ®· ghi nî vµo tµi kho¶n ®¬n vÞ xin chuyÓn tiÒn. H×nh thøc chuyÓn tiÒn nµy kh¸ thuËn tiÖn vµ an toµn ( trªn sÐc chuyÓn tiÒn cã ký hiÖu mËt). HiÖn nay, h×nh thøc nµy ®-îc sö dông kh¸ réng r·i t¹i c¸c Ng©n hµng. Ch¼ng h¹n ë §øc, uû nhiÖm chi chiÕm 60% tæng ph-¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Ngoµi ra cßn cã c¸c h×nh thøc kh¸c nh- L/C, thÎ thanh to¸n. b - DÞch vô thu hé - C¬ së h×nh thµnh dÞch vô thu hé + Tõ phÝa kh¸ch hµng Trong quan hÖ trao ®æi mua b¸n kh«ng ph¶i lóc nµo ng-êi mua còng tr¶ tiÒn trùc tiÕp hoÆc viÕt th-¬ng phiÕu cho ng-êi b¸n. NhiÒu tr-êng hîp, ®èi víi quan hÖ quen biÕt th× ng-êi viÕt th-¬ng phiÕu l¹i lµ ng-êi b¸n, hoÆc trong tr-êng hîp ng-êi b¸n cÇn tiÒn nh-ng ng-êi mua ch-a tr¶ th× ng-êi b¸n sÏ nhê Ng©n hµng thu hé tiÒn gióp cho ng-êi b¸n thuËn tiÖn h¬n trong viÖc tù m×nh ®i ®ßi vµ gióp cho nguån vèn cu¶ doanh nghiÖp quay vßng nhanh h¬n. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + Tõ phÝa Ng©n hµng Mét Ng©n hµng th-êng cã nhiÒu mèi quan hÖ giao dÞch nèi m¹ng víi nhiÒu Ng©n hµng trong vµ ngoµi khu vùc. Do vËy viÖc Ng©n hµng thu hé tiÒn cho kh¸ch hµng lµ dÔ thùc hiÖn vµ lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô trung gian thanh to¸n. Mét mÆt Ng©n hµng cßn thu ®-îc kho¶n lÖ phÝ, mÆt kh¸c Ng©n hµng cã thÓ tËn dông ®-îc kho¶n vèn th«ng qua viÖc bï trõ phÇn chªnh lÖch trong qu¸ tr×nh thanh to¸n gi÷a c¸c Ng©n hµng. HÇu hÕt t¹i c¸c Ng©n hµng, dÞch vô thu hé ®-îc thùc hiÖn th«ng qua chøng tõ uû nhiÖm thu. Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu (UNT) UNT lµ h×nh thøc bªn b¸n lËp chøng tõ ®Ó ®ßi nî bªn mua nh÷ng kho¶n tiÒn hµng ho¸ ®· giao hoÆc dÞch vô ®· cung cÊp trªn c¬ së hîp ®ång kinh tÕ hay ®¬n ®Æt hµng. Ph¹m vi ¸p dông cña h×nh thøc nµy lµ gi÷a c¸c ®¬n vÞ më tµi kho¶n trong mét chi nh¸nh Ng©n hµng hoÆc c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng trong cïng hÖ thèng hoÆc kh¸c hÖ thèng. Bªn mua vµ bªn b¸n ph¶i thèng nhÊt tho¶ thuËn dïng h×nh thøc thanh to¸n uû nhiÖm thu, ®ång thêi ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho Ng©n hµng bªn thô h-ëng ®Ó cã c¨n cø thùc hiÖn uû nhiÖm thu. Bªn b¸n lËp giÊy uû nhiÖm thu theo mÉu cña Ng©n hµng, kÌm theo ho¸ ®¬n, vËn ®¬n göi tíi Ng©n hµng. Khi nhËn ®-îc giÊy uû nhiÖm thu, Ng©n hµng bªn mua ph¶i trÝch tµi kho¶n cña bªn mua ®Ó thanh to¸n trong mét ngµy lµm viÖc. NÕu bªn mua kh«ng ®ñ tiÒn tr¶ th× bªn mua sÏ ph¶i chÞu mét kho¶n tiÒn ph¹t. c. DÞch vô chuyÓn tiÒn. ChuyÓn tiÒn lµ h×nh thøc Ng©n hµng ®øng ra nhËn chuyÓn tiÒn tõ ng-êi nµy, tæ chøc nµy cho ng-êi kh¸c, tæ chøc kh¸c hoÆc chuyÓn tõ vïng nµy ®Õn vïng kh¸c. Khi thùc hiÖn dÞch vô chuyÓn tiÒn nµy, NH th-êng trÝch nî tµi kho¶n cña kh¸ch hµng vµ sÏ ghi cã vµo tµi kho¶n liªn hµng ®i. ViÖc chuyÓn tiÒn cã thÓ ®-îc thùc hiÖn víi mét kh¸ch hµng cã nh©n hay doanh nghiÖp, chuyÓn tiÒn trong n-íc hay trong ph¹m vÞ quèc tÕ. ViÖc chuyÓn tiÒn diÔn ra hÕt søc nhanh chãng, nã kh«ng ph¶i lµ vËn chuyÓn trùc tiÕp tiÒn mÆt mµ d-íi d¹ng c¸c chøng tõ. DÞch vô chuyÓn tiÒn t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng thùc hiÖn c¸c kho¶n thanh to¸n mµ kh«ng cÇn mang ®i mang l¹i mét l-îng lín tiÒn mÆt. Thùc hiÖn dÞch vô chuyÓn tiÒn NH sÏ thu ®-îc mét kho¶n phÝ. Ngoµi ra NH cßn cã thÓ tËn dông ®-îc nguån vèn trong qu¸ tr×nh chê chi tr¶. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ngoµi chuyÓn tiÒn thanh to¸n gi÷a c¸c tæ chøc kinh tÕ trong quan hÖ giao dÞch víi nhau, nh÷ng kh¸ch hµng sö dông dÞch vô chuyÓn tiÒn khi hä cÇn chuyÓn mét khèi l-îng tiÒn cho ng-êi b¸n hay cho nh©n viªn cña hä ®ang ®i c«ng t¸c ®Ó thuËn tiÖn trong viÖc kh«ng ph¶i mang theo mét l-îng tiÒn bªn m×nh. ViÖc chuyÓn tiÒn trong n-íc th-êng lµ ®¬n gi¶n vµ dÔ thùc hiÖn, chØ cÇn viÖc chuyÓn tiÒn lµm ®¬n yªu cÇu NH thùc hiÖn theo mÉu in s½n vµ giao phiÕu chuyÓn tiÒn cho ng-êi ®-îc h-ëng. Cßn trong ph¹m vi quèc tÕ, viÖc chuyÓn tiÒn thùc sù ®-îc thùc hiÖn b»ng c¸ch liªn hÖ víi mét NH ®¹i lý ë n-íc ngoµi vµ NH nµy sÏ tiÕn hµnh tr¶ tiÒn cho ng-êi ®-îc h-ëng. TiÒn ®-îc chuyÓn ®i cã thÓ lµ ®ång b¶n tÖ hay ngo¹i tÖ tuú theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Chi tr¶ kiÒu khèi thùc chÊt lµ h×nh thøc chuyÓn tiÒn c¸ nh©n nh-ng mang tÝnh chÊt quèc tÕ, lµ mét m¶ng quan träng trong lÜnh vùc dÞch vô cña NH. VÒ c¬ b¶n dÞch vô nµy ®-îc thùc hiÖn trªn c¬ së mét c¸ nh©n ë n-íc ngoµi cã nhu cÇu chuyÓn tiÒn cho th©n nh©n ë trong n-íc qua NH ®¹i lý ë n-íc ngoµi vÒ ®Õn NH ë VN. Së dÜ c¸c NH lµm ®-îc nh- vËy lµ v× hÇu hÕt c¸c NH trong n-íc ®Òu tham gia nèi m¹ng víi c¸c NH ®¹i lý ë n-íc ngoµi. §©ylµ dÞch vô kh¸ phæ biÕn hiÖn nay, kh«ng chØ cã c¸c NH thùc hiÖn dich vô nµy mµ cßn cã rÊt nhiÒu c«ng ty cung cÊp kh¸c. ë VN, chÝnh phñ khuyÕn khÝch nguån tiÒn nµy nh»m t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ thu hót vèn kiÒu bµo ë n-íc ngoµi. DÞch vô chuyÓn tiÒn ®-îc thùc hiÖn ë hÇu hÕt c¸c NH v× tÝnh ®¬n gi¶n, nhanh chãng. Song mçi NH l¹i quy ®Þnh cho mçi h×nh thøc chuyÓn tiÒn l¹i kh¸c nhau. 1.2.2- DÞch vô uû th¸c a - Sù cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn dÞch vô uû th¸c - Tõ phÝa nÒn kinh tÕ. X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu cña x· héi vµ nÒn kinh tÕ vÒ dÞch vô uû th¸c ngµy cµng t¨ng. Së dÜ nh- vËy lµ v× nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn th× cã nhiÒu viÖc mµ mét ng-êi , mét nÒn kinh tÕ kh«ng thÓ tù lµm lÊy ®-îc mµ cÇn cã sù hç trî cña nhiÒu ng-êi. VÝ dô nh- mé c¸ nh©n khi chÕt ®i muèn thùc hiÖn di chóc chia tµi s¶n cho ng-êi kh¸c hay mét c¸ nh©n muèn nhê Ng©n hµng ®Çu t- cho hä chøng kho¸n cña c«ng ty... Nh- vËy, nÕu ®Ó mét m×nh hä th× sÏ rÊt khã kh¨n vµ kh¶ n¨ng rÊt h¹n chÕ. Do ®ã, hä muèn nhê mét tæ chøc cã uy tÝn, kinh nghiÖm, n¨ng lùc ®Ó thùc hiÖn ý muèn cña m×nh. MÆt kh¸c b¶n th©n mèi c¸ nh©n th-êng 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 gÆp mét "rµo ch¾n" khi thùc hiÖn dÞch vô nµo ®ã lµ thiÕu th«ng tin v× vËy hä uû th¸c cho NH thùc hiÖn. - Tõ phÝa Ng©n hµng Ng©n hµng lµ mét tæ chøc cã uy tÝn, víi ®éi ngò c¸c bé ®-îc chuyªn m«n ho¸ cao vµ cã kinh nghiÖm, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o vµ trung thµnh th× viÖc cung cÊp dÞch vô uû th¸c hay ®øng ra thùc hiÖn nh÷ng mong muèn cña ng-êi uû th¸c lµ viÖc hîp lý vµ cã kh¶ n¨ng. H¬n n÷a, khi Ng©n hµng ®øng ra cung cÊp dÞch vô uû th¸c, th× ®©y lµ mét h-íng ®Ó më réng ho¹t ®éng kinh doanh c¶u Ng©n hµng. MÆt kh¸c, khi thùc hiÖn dÞch vô uû t¸c Ng©n hµng n»m trong tay tµi s¶n cña ng-êi uû th¸c, t¹o ra mét nguån tiÒn göi cña Ng©n hµng vµ Ng©n hµng cã thÓ tiÕn hµnh cho vay tõ nguån tiÒn ®ã. Vµ ®iÒu quan träng lµ viÖc cung cÊp dÞch vô uû th¸c lµm cho uy tÝn, sù c¹nh tranh cña Ng©n hµng ngµy cµng t¨ng lªn so víi c¸c Ng©n hµng kh¸c. Trªn thùc tÕ, nh÷ng ng-êi sö dông dÞch vô nµy bao gåm c¸c c¸ nh©n, c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc tõ thiÖn vµ c¸c ®¬n vÞ chÝnh quyÒn. C¸c tµi s¶n do phßng uû th¸c qu¶n lý ®-îc t¸ch riªng khái c¸c tÝch s¶n vµ nh- vËy, c¸c tÝch s¶n uû th¸c kh«ng thÓ hiÖn trªn b¶ng tæng kÕt tµi s¶n cña Ng©n hµng. C¸c dÞch vô uû th¸c phøc t¹p mang tÝnh kü thuËt vµ tÝnh ph¸p lý cao. ë ®©y, chóng ta chØ nghiªn cøu mét sè nÐt kh¸i qu¸t d-íi gãc ®é c¸c lo¹i h×nh uû th¸c ®-îc thùc hiÖn víi tõng lo¹i ®èi t-îng kh¸ch hµng. C¸c NH lµm tèt dÞch vô nµy v× hä cã trong tay mét l-îng th«ng tin lín, ®iÒu nµy gãp phÇn lµm gi¶m phÝ khi thùc hiÖn cho kh¸ch hµng. b. C¸c lo¹i h×nh dÞch vô uû th¸c. Tõ nhiÒu n¨m nay, c¸c Ng©n hµng ®· thùc hiÖn viÖc qu¶n lý tµi s¶n vµ qu¶n lý ho¹t ®éng tµi chÝnh cho c¸ nh©n vµ doanh nghiÖp th-¬ng m¹i. Theo ®ã, Ng©n hµng sÏ thu phÝ trªn c¬ së gi¸ trÞ cña tµi s¶n hay quy m« vèn hä qu¶n lý. Chøc n¨ng qu¶n lý tµi s¶n nµy ®-îc gäi lµ "dÞch vô uû th¸c". HÇu hÕt c¸c Ng©n hµng ®Òu cung cÊp c¶ hai lo¹i dÞch vô ®ã lµ: uû th¸c c¸ nh©n, hé gia ®×nh vµ uû th¸c th-¬ng m¹i cho c¸c doanh nghiÖp. - C¸c dÞch vô uû th¸c thùc hiÖn ®èi víi c¸ nh©n §èi víi c¸c c¸ nh©n néi dung nghiÖp vô uû th¸c th-êng bao gåm viÖc thanh lý tµi s¶n, ®iÒu hµnh c¸c tµi s¶n ®-îc qu¶n lý uû th¸c vµ dÞch vô ®¹i diÖn. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + Thanh lý c¸c tµi s¶n. Tµi s¶n cña ng-êi ®· mÊt ph¶i ®-îc chia theo ph¸p luËt. Mét sè ng-êi khi chÕt cã thÓ ®Ó l¹i di chóc nãi lªn ý muèn cña hä liªn quan ®Õn viÖc ph©n chia tµi s¶n. Trõ khi quy m« kh«ng ®¸ng kÓ, c¸c tµi s¶n ph¶i do ng-êi thùc hiÖn di chóc tiÕn hµnh hoÆc ng-êi qu¶n lý tµi s¶n d-íi sù h-íng dÉn cña toµ ¸n. Trong di chóc cña m×nh, ng-êi chÕt chØ ®Þnh ng-êi thùc hiÖn c¸c ý muèn cña hä th-êng lµ phßng uû th¸c cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i. Ng-êi ph©n chia tµi s¶n kh«ng cã di chóc ®Ó l¹i ®-îc gäi lµ ng-êi qu¶n lý tµi s¶n vµ ®-îc toµ ¸n chØ ®Þnh. Tr¸ch nhiÖm nµy còng cã thÓ giao cho phßng uû th¸c cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i. NghÜa vô c¬ b¶n cña mét ng-êi qu¶n lý tµi s¶n hay thùc hiÖn di chóc lµ xin phÐp toµ ¸n ®Ó hµnh ®éng, thu thËp vµ b¶o vÖ c¸c tÝch s¶n, chi tr¶ c¸c chi phÝ ®iÒu hµnh vµ c¸c kho¶n nî, tr¶ thuÕ ph©n ph¸t tµi s¶n rßng vµ cung cÊp c¸c dÞch vô c¸ nh©n cho c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh. MÆt kh¸c cña dÞch vô thanh lý tµi s¶n lµ c¸c c¸ nh©n cã thÓ nhê Ng©n hµng ®øng ra thanh lý tµi s¶n ®Ó thu tiÒn vÒ. Trong hÇu hÕt c¸c tr-êng hîp thanh lý tµi s¶n th× Ng©n hµng vµ nh÷ng bªn liªn quan ®Òu ph¶i ®¶m b¶o ch¾c ch½n lµ m×nh thùc hiÖn ®óng nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý vÒ thanh lý tµi s¶n. + §iÒu hµnh c¸c tµi s¶n ®-îc uû th¸c qu¶n lý. Mét trong nh÷ng chøc n¨ng quan träng nhÊt ®-îc c¸c phßng uû th¸c cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i thùc hiÖn lµ ®iÒu hµnh c¸c tµi s¶n ®-îc uû th¸c. Uû th¸c n¶y sinh tõ mét tho¶ thuËn gi÷a ng-êi uû th¸c víi ng-êi thô th¸c vµ bao gåm viÖc chuyÓn nh-îng tµi s¶n tõ ng-êi khëi x-íng hay ng-êi uû th¸c sang cho ng-êi thô th¸c ®Ó ng-êi nµy n¾m gi÷ vµ ®iÒu hµnh tµi s¶n v× lîi Ých cña ng-êi uû th¸c, cña mét hay nhiÒu ng-êi thô h-ëng. Ng-êi thô th¸c n¾m gi÷, ®Çu t- vµ sö dông lîi tøc vµ vèn gèc phï hîp víi tho¶ thuËn. Trong hÇu hÕt c¸c tr-êng hîp, ng-êi lËp uû th¸c gi÷ l¹i mét phÇn kiÓm so¸t ®èi víi uû th¸c, bao gåm quyÒn tu söa hoÆc huû bá. ViÖc ®iÒu hµnh c¸c tµi s¶n ®-îc uû th¸c cã thÓ lµ Ng©n hµng t×m nh÷ng dù ¸n tèt ®Ó ®Çu t- cho hä hoÆc ®Çu t- chøng kho¸n b»ng tµi s¶n cña hä ®Ó sao cho hä cã ®-îc mét sù ®Çu t- cã hiÖu qu¶. + DÞch vô ®¹i diÖn. C¸c bé phËn tÝn th¸c thùc hiÖn c¸c dÞch vô ®¹i diÖn cho c¸c c¸ nh©n, trong ®ã, tÇm quan träng lín nhÊt lµ ®ãng vai trß ng-êi cÊt gi÷, ng-êi ®¹i lý vÒ qu¶n trÞ 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vµ ng-êi ®¹i diÖn tè tông. Trong dÞch vô ®¹i diÖn, quyÒn hµnh ®èi víi tµi s¶n kh«ng ®-îc chuyÓn sang ng-êi ®¹i diÖn mµ vÉn ë trong tay ng-êi së h÷u. Mét dÞch vô ®¹i diÖn x¶y ra khi ng-êi uû nhiÖm cho phÐp ng-êi kh¸c lµm ng-êi ®¹i diÖn vµ hµnh ®éng thay cho ng-êi uû nhiÖm. Mét dÞch vô ®¹i diÖn tiªu biÓu lµ mét sù dµn xÕp vÒ hîp ®ång vµ tr-íc khi hµnh ®éng theo kh¶ n¨ng nµy phßng uû th¸c cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i ®ßi mét tho¶ thuËn dÞch vô gi÷a hai bªn hay thchØ ®Þnh tõ ng-êi uû nhiÖm. Mét h×nh thøc cña dÞch vô ®ai jdiÖn lµ tr¸ch nhiÖm cÊt gi÷ trong nghiÖp vô cÊt giò, tiÕp nh©n vµ b¶o qu¶n c¸c tµi s¶n nhÊt ®Þnh do bé phËn uû th¸c thùc hiÖn. VÝ dô, khi nhËn ®-îc c¸c chøng kho¸n, bé phËn uû th¸c thu lîi tøc vµ th«ng b¸o cho kh¸ch hµng vÒ tÊt c¶ c¸c kho¶n ph¶i thu. Ngoµi ra, theo tho¶ thuËn, bé phËn uû th¸c cã thÓ tiÕn hµnh thu vèn gèc ®èi víi c¸c tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu hoÆc chøng kho¸n thÕ chÊp, c¸c chøng kho¸n trao ®æi ®· ®¸o h¹n vµ thËm chÝ mua b¸n, nhËn ph©n chia c¸c chøng kho¸n vµ qu¶n lý c¸c kho¶n ®Çu t- cña ng-êi uû nhiÖm. Ng-êi ®¹i lý vÒ qu¶n trÞ chÝnh lµ sù më réng quyÒn cÊt gi÷. Kh«ng nh÷ng bé phËn uû th¸c cã quyÒn n¾m gi÷ c¸c chøng kho¸n vµ thu lîi tøc mµ cßn cã quyÒn qu¶n lý c¸c kho¶n ®Çu t- cña ng-êi uû nhiÖm hoÆc c¸c c«ng viÖc kinh doanh. Bé phËn tÝn th¸c cã thÓ ®-îc quyÒn chi tr¶ c¸c ho¸ ®¬n kh¸c nhau cho ng-êi uû nhiÖm, thùc hiÖn sù uû th¸c vÒ viÖc mua b¸n c¸c chøng kho¸n, tr¶ thuÕ, ®æi míi c¸c chÝnh s¸ch b¶o hiÓm, nhËn lîi tøc tõ tÊt c¶ c¸c nguån vµ thùc hiÖn c¸c quyÒn lîi kh¸c nhau g¾n víi vèn cæ phÇn. Ng-êi ®¹i diÖn tè tông lµ ng-êi ®· ®-îc uû nhiÖm giao cho quyÒn thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ph¸p lý nhÊt ®Þnh thay cho ng-êi uû nhiÖm. ë ViÖt nam th× dÞch vô uû th¸c c¸ nh©n ch-a cã. Së dÜ nh- vËy lµ v× thÞ tr-êng chøng kho¸n ViÖt nam ch-a ph¸t triÓn, ng-êi d©n ch-a cã suy nghÜ, ý t-ëng lµ nhê nh÷ng tæ chøc thùc hiÖn c¸c dù ®Þnh, ý muèn cña m×nh vµ mét ®iÒu ®¬n gi¶n lµ c«ng nghiÖp Ng©n hµng ViÖt nam thùc sù ch-a ph¸t triÓn l¾m. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - DÞch vô uû th¸c ®èi víi doanh nghiÖp. HÇu hÕt nghiÖp vô ®-îc thiÕt lËp bëi c¸c doanh nghiÖp nh»m phôc vô c¸c môc ®Ých trî cÊp h-u trÝ, ph©n chia lîi nhuËn, chia tiÒn th-ëng cæ phÇn cho ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cho mua l¹i c¸c quü vµ tr¶ l¹i c¸c quü ®Ó thanh to¸n cho viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu uû th¸c thÕ chÊp hoÆc giÊy chøng nhËn. Thùc hiÖn dÞch vô uû th¸c mang l¹i cho Ng©n hµng mét sè lîi thÕ nh- bæ sung cho Ng©n hµng mét nguån thu nhËp kh¸ lín tõ kho¶n thu lÖ phÝ vµ hoa hång uû th¸c hµng n¨m. ë c¸c n-íc ph¸t tiÓn kho¶n thu nhËp nµy xÊp xØ 10% thu nhËp cña Ng©n hµng. MÆt kh¸c tuy kh«ng ph¶i bá ra ®ång vèn nµo nh-ng Ng©n hµng vÉn cã thÓ thùc hiÖn ®-îc viÖc kiÓm tra ë møc kh¸c nhau ®èi víi c«ng ty vµ vèn cña c«ng ty. Th«ng qua ho¹t ®éng uû th¸c gióp Ng©n hµng cñng cè vµ duy tr× tèt mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng. Ngoµi ra nhê cã ho¹t ®éng nhiÒu Ng©n hµng ®· v-ît qua nh÷ng h¹n chÕ trong lÜnh vùc ®Çu t- vèn. Bëi vËy c¸c nhµ qu¶n lý Ng©n hµng Th-¬ng m¹i Mü ®¸nh gi¸ rÊt cao ý nghÜa cña nghiÖp vô uû th¸c vµ hä coi ®ay lµ ch×a kho¸ më ra h-íng ho¹t ®éng míi cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i trong t-¬ng lai. 1.2.3 - DÞch vô b¶o l·nh B¶o l·nh lµ sù ®¶m b¶o gi¸n tiÕp cã ba bªn tham gia, trong ®ã bªn thø ba (Bªn b¶o l·nh) ®ång ý chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kho¶n nî cho bªn thø hai (kh¸ch hµng cña m×nh) nÕu ng-êi nµy kh«ng tr¶ ®-îc nî cho bªn thø nhÊt. B¶o l·nh cña Ng©n hµng lµ nghiÖp vô mµ Ng©n hµng chÊp nhËn thùc hiÖn nghÜa vô thay cho kh¸ch hµng trong tr-êng hîp mµ kh¸ch hµng cña Ng©n hµng kh«ng thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cam kÕt víi bªn ®èi t¸c. - C¸c tr-êng hîp Ng©n hµng b¶o l·nh cho kh¸ch hµng. a. B¶o l·nh cho kh¸ch hµng vay ë Ng©n hµng kh¸c Cã rÊt nhiÒu tr-êng hîp Ng©n hµng ph¶i ®øng ra b¶o l·nh cho kh¸ch hµng cña m×nh vay ë Ng©n hµng kh¸c. Ch»ng h¹n nh-, ®Ó thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng kinh doanh ë n¬i xa trô së chÝnh hoÆc trong tr-êng hîp kh¸ch hµng lµ ®¬n vÞ kinh tÕ cÇn vay mét l-îng vèn lín hoÆc mét kho¶n vèn ®Æc biÖt, mµ b¶n th©n Ng©n hµng kh«ng thÓ hoÆc kh«ng ®ñ tr¸ch nhiÖm ®Ó ®¸p øng do giíi h¹n cña luËt... §Ó cã thÓ cã ®-îc ®¶m b¶o cña Ng©n hµng th× ®¬n vÞ kinh tÕ nµy ph¶i lµ kh¸ch hµng quen biÕt l©u n¨m víi Ng©n hµng vµ Ng©n hµng biÕt ch¾c vµ n¾m râ 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®-îc t×nh h×nh tµi chÝnh cña hä. Tuy nhiªn, b¶o l·nh tÝn dông lµ viÖc Ng©n hµng ph¶i ®øng ra chÞu tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ cho bªn thø nhÊt nÕu kh¸ch hµng cña hä kh«ng tr¶ nî ®-îc, thùc chÊt th× Ng©n hµng lu«n ®øng trong thÕ lµ ng-êi cho vay sau nµy. Do vËy, ®Ó cã thÓ cung cÊp dÞch vô b¶o l·nh cho mét kh¸ch hµng th× Ng©n hµng vÉn tiÕn hµnh thÈm ®Þnh kh¸ch hµng nh- trong quy tr×nh cho vay ®èi víi mét kho¶n tÝn dông (Ng©n hµng vÉn ph¶i tiÕn hµnh c¸c b-íc nh- gi¸m s¸t, kiÓm tra, nghiªn cøu trong mçi hîp ®ång). §©y chÝnh lµ mét h×nh thøc tÝn dông b»ng ch÷ ký vµ c¸c NH hiÖn ®¹i cung cÊp cho kh¸ch hµng. b. Ng©n hµng b¶o l·nh më th- tÝn dông. Th- tÝn dông lµ h×nh thøc thanh to¸n quèc tÕ ®-îc sö dông trong thnah to¸n hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Th«ng th-êng, trong quan hÖ trao ®æi mua b¸n hµng ho¸ víi nhau qua biªn giíi, c¶ ng-êi nhËp khÈu vµ ng-êi xuÊt khÈu ®Òu kh«ng hiÓu râ vÒ nhau. Do vËy, ®Ó thuËn tiÖn cho qu¸ tr×nh thanh to¸n th× ng-êi ta th-êng tho¶ thuËn ph-¬ng thøc thanh to¸n L/C - mét ph-¬ng thøc thanh to¸n ®¬n gi¶n vµ ®¶m b¶o lîi Ých cho c¸c bªn. Thùc chÊt th- tÝn dông lµ mét tê lÖnh cña ®¬n vÞ mua hµng göi ®Õn Ng©n hµng phôc vô m×nh yªu cÇu chuyÓn sè tiÒn nhÊt ®Þnh thanh to¸n cho bªn b¸n. Th- tÝn dông ®-îc më theo yªu cÇu cña bªn mua, nã lµ v¨n b¶n cam kÕt tr¶ tiÒn cho bªn b¸n. VÒ nguyªn t¾c th× thanh to¸n L/C do kh¸ch hµng ®· cã tµi kho¶n më L/C t¹i Ng©n hµng, nhê Ng©n hµng tiÕn hµnh thanh to¸n hé. Trong thùc tÕ, nhµ nhËp khÈu yªu cÇu më L/C, nÕu Ng©n hµng buéc nhµ nhËp khÈu ký quü 100% gi¸ trÞ cña L/C th× cã nghÜa lµ lóc nµy Ng©n hµng kh«ng cÊp cho nhµ nhËp khÈu mét kho¶n tÝn dông nµo c¶, cã ch¨ng Ng©n hµng chØ cho nhµ nhËp khÈu vay sù tÝn nhiÖm cña m×nh mµ th«i, cã nghÜa lµ Ng©n hµng ®øng ra b¶o l·nh cho nhµ nhËp khÈu. Nh- vËy, th- tÝn dông lµ v¨n b¶n thÓ sù cam kÕt cña Ng©n hµng n-íc ng-êi mua ®èi víi ng-êi b¸n ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ tiÒn quy ®Þnh trong ®iÒu kho¶n thanh to¸n hîp ®ång mua b¸n. Ngoµi ra, nhiÒu tr-êng hîp ng-êi nhËp khÈu ch-a cã tiÒn ngay mµ v× lý do nµo ®ã kh«ng vay Ng©n hµng ®Ó më tµi kho¶n, lóc nµy hä muèn sö dông dÞch vô b¶o l·nh cña Ng©n hµng, tøc lµ nhê Ng©n hµng ®øng ra b¶o l·nh víi ng-êi xuÊt khÈu lµ ®¶m b¶o sau khi nhËn hµng ho¸ sÏ tr¶ ®ñ tiÒn cho ng-êi xuÊt khÈu. Víi lo¹i b¶o l·nh nµy, th× Ng©n hµng thùc sù ph¶i tiÕn hµnh thÈm ®Þnh kh¸ch hµng cña m×nh. Th-êng th× b¶o l·nh nµy ®-îc cung cÊp cho nh÷ng kh¸ch hµng quen biÕt mµ phÝ b¶o l·nh lo¹i nµy cao h¬n b¶o l·nh trªn. Trong mäi tr-êng hîp, ng-êi 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nhËp khÈu vµ ng-êi xuÊt khÈu sÏ tù tho¶ thuËn víi nhau vÒ gi¸ v¶ vµ chi phÝ s¶n phÈm. c. B¶o l·nh dù thÇu §íi víi c¸c dù ¸n quy m« lín, khi tiÕn hµnh tham gia nhËn thÇu th× ng-êi nhËn thÇu th-êng ph¶i ®¶m b¶o cã sè l-îng tiÒn b»ng tû lÖ phÇn tr¨m gi¸ trÞ hîp ®ång nhËn thÇu. Th«ng th-êng, nh÷ng chñ thÇu khi tham gia nhËn thÇu, hä sÏ nhê Ng©n hµng b¶o l·nh ®Ó ®-îc nhËn thÇu. d. B¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång Sau khi nhËn thÇu, chñ thÇu sÏ ph¶i tiÕn hµnh thi c«ng c«ng tr×nh. §Ó ®-îc tin t-ëng trong viÖc tham gia thi c«ng th× ng-êi chñ thÇu ph¶i cã sù ®¶m b¶o nhÊt ®Þnh. Lóc nµy th× chñ thÇu sÏ ký mét hîp ®ång b¶o l·nh víi Ng©n hµng, Ng©n hµng sÏ ®øng ra b¶o l·nh cho kh¸ch hµng cña m×nh ( chñ thÇu) ®Ó ng-êi ®ã thùc hiÖn c«ng tr×nh cña m×nh cho ®Õn khi hoµn tÊt hoÆc ®Õn khi kiÓm ®Þnh xong phÇn tham gia ký kÕt víi chñ c«ng tr×nh. NÕu Ng©n hµng chÊp nhËn thùc hiÖn dÞch vô nµy sÏ ph¶i cïng ®øng ra qu¶n lý, gi¸m s¸t viÖc thi c«ng c«ng tr×nh vµ chØ khi c«ng tr×nh ®-îc bµn giao Ng©n hµng míi hÕt tr¸ch nhiÖm vµ thu ®ù¬c phÝ b¶o l·nh. DÞch vô nµy ®ang ®-îc c¸c Ng©n hµng thùc hiÖn, ®Æc biÖt ë nh÷ng n-íc ®ang ph¸t triÓn, v× nã phï hîp víi môc ®Ých hç trî ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ . Nh- vËy, khi Ng©n hµng thùc hiÖn dÞch vô b¶o l·nh cã nghÜa lµ mét h×nh thøc tÝn dông ch÷ ký, Ng©n hµng sÏ lµm ®a dµng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô cña m×nh, thu hót nhiÒu kh¸ch hµng ®Õn víi m×nh. MÆt kh¸c, Ng©n hµng sÏ nhËn ®-îc mét kho¶n thu nhËp tõ ho¹t ®éng nµy d-íi d¹ng phÝ b¶o l·nh, nã ®-îc tÝnh theo tû lÖ phÇn tr¨m gi¸ trÞ hîp ®ång b¶o l·nh. Tû lÖ nµy kh¸c nhau, phô thuéc vµo ®é rñi ro cña hîp ®ång b¶o l·nh. 1.2.4 - DÞch vô t- vÊn Nhê kh¶ n¨ng øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng th«ng tin réng lín, nhanh chãng, chÝnh x¸c, bÝ mËt ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp c¸c Ng©n hµng ph¸t triÓn nhanh chãng dÞch vô t- vÊn. Ho¹t ®éng t- vÊn lµ viÖc Ng©n hµng cung cÊp cho kh¸ch hµng cña hä nh÷ng lêi khuyªn tèt nhÊt, nh÷ng hiÓu biÕt s©u s¾c nhÊt vÒ lÜnh vùc mµ kh¸ch hµng yªu cÇu. Nhê nh÷ng lêi khuyªn cã chÊt l-îng cña Ng©n hµng mµ kh¸ch cã ®-îc nh÷ng th«ng tin ®¸ng tin cËy chÝnh x¸c dùa vµo ®ã hä cã c¬ së ®Ó dù ®o¸n 20