Tài liệu Thực thi chính sách đối với người có công trên địa bàn quận liên chiểu, thành phố đà nẵng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …………/………… BỘ NỘI VỤ ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ THỊ THANH PHÚC THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƢỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …………/………… BỘ NỘI VỤ ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ THỊ THANH PHÚC THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƢỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. LƢU KIẾM THANH THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi, đƣợc thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của PGS.TS Lƣu Kiếm Thanh. Các tƣ liệu, số liệu sử dụng trong luận văn là trung thực, dựa trên sự khảo sát trực tiếp và tổng hợp của bản thân và các nguồn tài liệu tin cậy, kết quả nêu trong luận văn là trung thực, đƣợc các cơ quan cho phép sử dụng và chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thừa Thiên Huế, ngày …. tháng …. năm 201 Học viên Lê Thị Thanh Phúc MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài luận văn........................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ................................................. 3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ........................................................................... 8 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ........................................................ 9 5. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn....................................................................... 9 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ................................................................ 10 7. Kết cấu của luận văn .................................................................................................. 11 Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƢỜI CÓ CÔNG .................................................................................................12 1.1. Chính sách và chính sách đối với ngƣời có công..................................................... 12 1.1.1. Chính sách............................................................................................................. 12 1.1.2. Chính sách đối với ngƣời có công ...................................................................... 14 1.2. Một số vấn đề lý luận về thực thi chính sách đối với ngƣời có công ..................... 22 1.2.1. Thực thi chính sách và thực thi chính sách đối với ngƣời có công ................. 22 1.2.2. Ý nghĩa của thực thi chính sách đối với ngƣời có công ................................... 23 1.2.3. Quy trình thực thi chính sách đối với ngƣời có công ....................................... 26 1.2.4. Nội dung thực thi chính sách đối với ngƣời có công ........................................ 29 1.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến thực thi chính sách đối với ngƣời có công ................ 31 1.4. Kinh nghiệm của các tỉnh trong thực thi chính sách đối với ngƣời có công ......... 36 1.4.1. Tỉnh Bắc Giang .................................................................................................... 37 1.4.2. Tỉnh Đồng Nai ...................................................................................................... 38 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1............................................................................................41 Chương 2: THỰC TRẠNG THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƢỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN LIÊN CHIỂU ...................................................42 2.1. Khái quát về quận Liên Chiểu ................................................................................... 42 2.1.1. Về dân số............................................................................................................... 43 2.1.2. Về kinh tế .............................................................................................................. 43 2.1.3. Về văn hóa, xã hội................................................................................................ 45 2.2. Tình hình ngƣời có công đang quản lý trên địa bàn quận Liên Chiểu................... 45 2.3. Thực trạng thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu ......................................................................................................................................... 47 2.3.1. Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu ..................................................................................................... 47 2.3.2. Phổ biến, tuyên truyền chính sách đối với ngƣời có công ............................... 57 2.3.3. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách đối với ngƣời có công .................. 63 2.3.4. Duy trì chính sách đối với ngƣời có công .......................................................... 71 2.3.5. Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách đối với ngƣời có công ............................................................................................................................................... 75 2.4. Đánh giá việc thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu ......................................................................................................................................... 76 2.4.1. Ƣu điểm................................................................................................................. 76 2.4.2. Hạn chế.................................................................................................................. 78 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế........................................................................ 79 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2............................................................................................81 Chương 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƢỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG .......................................................................................................................82 3.1. Cơ sở đề xuất giải pháp .............................................................................................. 82 3.1.1. Cơ sở lý luận ......................................................................................................... 82 3.1.2. Cơ sở thực tế ......................................................................................................... 86 3.2. Một số giải pháp cụ thể............................................................................................... 87 3.2.1. Thành lập một ban thƣờng xuyên rà soát tình hình đối tƣợng chính sách đang quản lý cũng nhƣ phát sinh trên địa bàn kết hợp ứng dụng tin học hóa trong quản lý đối tƣợng chính sách .................................................................................................................. 87 3.2.2. Nhóm giải pháp nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ công chức đồng thời phân công rõ ràng trong thực hiện nhiệm vụ .................................................................... 89 3.2.3. Nhóm giải pháp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách ngƣời có công .................................................................................................................................. 90 3.2.4. Nhóm giải pháp về thu hút nguồn lực cho thực thi chính sách đối với ngƣời có công .................................................................................................................................. 93 3.2.5. Xây dựng các mô hình, chƣơng trình thiết thực cho ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu ........................................................................................................... 96 3.3. Kiến nghị ...................................................................................................................... 99 3.3.1 Đối với Trung ƣơng .............................................................................................. 99 3.3.2. Đối với Thành phố Đà Nẵng............................................................................. 101 3.3.3. Đối với quận Liên Chiểu ................................................................................... 101 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3..........................................................................................103 KẾT LUẬN ............................................................................................................104 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................106 PHỤ LỤC ...............................................................................................................110 DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Dân số quận Liên Chiểu ................................................................. 43 Bảng 2.2: Số lƣợng ngƣời có công đang quản lý trên địa bàn quận Liên Chiểu ......................................................................................................................... 46 Bảng 2.3: Kinh phí tổ chức thăm viếng, cấp phát quà cho đối tƣợng chính sách .................................................................................................................. 48 Bảng 2.4: Trợ cấp khó khăn cho đối tƣợng chính sách .................................. 49 Bảng 2.5: Kinh phí tổ chức cho đối tƣợng chính sách đi tham quan, nghỉ dƣỡng .............................................................................................................. 52 Bảng 2.6: Kinh phí khảo sát, sửa chữa, xây dựng nhà ở................................. 53 Bảng 2.7: Số liệu điều tra các hình thức phản hồi về chính sách với chính quyền địa phƣơng ............................................................................................ 61 Bảng 2.8: Số liệu điều tra trình độ chuyên môn của công chức thực thi chính sách của 05 phƣờng và công chức phòng Lao động - Thƣơng binh và Xã hội quận Liên Chiểu .............................................................................................. 65 Bảng 2.9: Số liệu điều tra về các yếu tố ảnh hƣởng đến thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu ............................................ 74 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Chiến tranh đã đi qua nhƣng những gì nó để lại chính là những đau thƣơng, mất mát. Trải qua cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đến đế quốc Mỹ với sự chiến đấu ngoan cƣờng không chịu khuất phục của nhân dân để giờ đây chúng ta đƣợc sống trong hòa bình, no ấm. Mỗi giây phút chúng ta đƣợc sống trong hòa bình, hạnh phúc chính là nhờ vào công lao của các chiến sĩ, của đồng bào đã chiến đấu anh dũng và biết bao chiến sĩ ngƣời đã hy sinh để giành độc lập cho dân tộc, họ đã đánh đổi cả xƣơng máu và nƣớc mắt vì nền độc lập của dân tộc. Hòa bình đã trở lại nhƣng nỗi đau chiến tranh vẫn khắc khoải đè nặng lên vai những ngƣời lính mang thƣơng tật trở về, ngƣời ở lại mang trong tim một nỗi đau khôn nguôi, những ngƣời mẹ Việt Nam anh hùng có lẽ đã cạn nƣớc mắt để trông ngóng những ngƣời con mãi nơi xa và có những anh hùng đã mãi mãi nằm lại nơi đất Mẹ. Chính vì vậy, việc chăm lo cho ngƣời có công là nhiệm vụ quan trọng mà Đảng và Nhà nƣớc luôn quan tâm. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy nhân ngày Thƣơng binh toàn quốc đầu tiên (27/7/1947): “Thƣơng binh là những ngƣời đã hy sinh gia đình, hy sinh xƣơng máu để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ đồng bào…Vì vậy, Tổ quốc và đồng bào phải biết ơn, phải giúp đỡ những ngƣời con anh dũng ấy”. Thực hiện nhiệm vụ chăm sóc ngƣời có công, gia đình liệt sĩ và thân nhân của họ không chỉ là nhiệm vụ, trách nhiệm của Đảng và Nhà nƣớc mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội. Điều này thể hiện truyền thống “Uống nƣớc nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” của dân tộc và tình yêu thƣơng giữa con ngƣời với nhau. Để ghi nhớ công ơn của những ngƣời con ƣu tú của dân tộc, năm 1947 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh số 20/SL lấy ngày 27/7 hàng năm là ngày để nhân dân ta tỏ lòng “Hiếu nghĩa bác ái” và lòng yêu mến đối với các anh hùng liệt sĩ, thƣơng binh, bệnh binh. Thực hiện tƣ tƣởng của Ngƣời, cùng 1 với sự tôn vinh, biết ơn, Đảng và Nhà nƣớc có những chính sách và việc làm thích hợp để có sự đãi ngộ xứng đáng đối với những ngƣời có công đang còn sống và thân nhân của những ngƣời đã hy sinh. Chính sách không chỉ giúp cho ngƣời có công yên ổn về đời sống vật chất và vui vẻ về tinh thần mà còn tôn vinh, khen thƣởng và ghi nhận công lao với những danh hiệu cao quý, mang ý nghĩa chính trị sâu sắc, thể hiện niềm tin của nhân dân nói chung và ngƣời có công nói riêng vào Đảng và Nhà nƣớc. Hơn nữa thực thi chính sách đối với ngƣời có công tạo điều kiện cho ngƣời có công có thể tiếp tục cống hiến, đóng góp những việc có ích cho xã hội, phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Hệ thống pháp luật trong thực thi chính sách đối với ngƣời có công tƣơng đối đầy đủ, ngày càng đƣợc bổ sung và hoàn thiện đã đáp ứng phần nào những nhiệm vụ trong thực thi chính sách, tuy nhiên vẫn còn những bất cập và những thiếu sót gây khó khăn cho công tác thực thi chính sách và ảnh hƣởng đến ngƣời thụ hƣởng chính sách. Số lƣợng văn bản đồ sộ cũng là một trong những khó khăn lớn trong việc nắm bắt và thực thi chính sách. Liên Chiểu là một địa bàn chiến lƣợc gồm các xã cánh Bắc của huyện Hòa Vang trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nƣớc. Liên Chiểu là mảnh đất hoạt động sôi nổi của các phong trào yêu nƣớc, số lƣợng ngƣời có công trên địa bàn với khoảng 3000 đối tƣợng, chính vì vậy công tác chăm lo về đời sống vật chất và tinh thần cho ngƣời có công với cách mạng là nhiệm vụ đƣợc quan tâm hàng đầu. Với sự quan tâm của Đảng, thành phố, Uỷ ban nhân Quận Liên Chiểu đã thực hiện nhiều chính sách thiết thực cho ngƣời có công trên địa bàn quận mang lại cuộc sống tốt hơn và niềm tin cho ngƣời dân. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đạt đƣợc thì việc thực chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn còn gặp rất nhiều khó khăn, vƣớng mắc về mặt thủ tục, thiếu sự thống nhất, nhiều gia đình đối tƣợng vẫn còn rất 2 khó khăn. Chính vì vậy bảo vệ quyền lợi cho ngƣời có công, chăm lo cho đời sống ngƣời có công là nhiệm vụ vừa mang tính nhân văn sâu sắc vừa thể hiện trách nhiệm của Đảng và Nhà nƣớc để thực thi chính sách cho ngƣời có công thật sự hiệu quả, đúng ngƣời, đúng chính sách. Chính vì những lý do trên, đề tài “Thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng” đƣợc tác giả chọn làm luận văn tốt nghiệp Cao học chuyên ngành Quản lý công. Đề tài tập trung đi sâu nghiên cứu lý luận, đánh giá thực trạng, đề xuất những giải pháp với mong muốn góp phần hoàn thiện công tác thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Ngày 27-7-1947 là ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh chọn ngày Thƣơng binh - Liệt sĩ để toàn Đảng toàn dân tỏ lòng hiếu nghĩa bác ái với thƣơng binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ và ngƣời có công cách mạng. Sắc lệnh số 20/SL ngày 16 tháng 2 năm 1947 đã đặt nền móng cho sự ra đời của hệ thống chính sách trong lĩnh vực chăm sóc ngƣời có công với cách mạng của Việt Nam. Ngày 27-7-1947 là ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh chọn ngày Thƣơng binh - Liệt sĩ để toàn Đảng toàn dân tỏ lòng hiếu nghĩa bác ái với thƣơng binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ và ngƣời có công cách mạng. Sắc lệnh số 20/SL ngày 16 tháng 2 năm 1947 đã đặt nền móng cho sự ra đời của hệ thống chính sách trong lĩnh vực chăm sóc ngƣời có công với cách mạng của Việt Nam. Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI, VII, VIII trong thời kì đổi mới của đất nƣớc đã xác định rõ: Coi phát triển kinh tế là cơ sở và tiền đề để thực hiện các chính sách xã hội; thực hiện tốt chính sách xã hội là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, và quan tâm chăm sóc thƣơng binh, bệnh binh, 3 gia đình liệt sĩ và ngƣời có công với cách mạng…vừa là trách nhiệm của Nhà nƣớc, vừa là trách nhiệm của nhân dân. Hệ thống chế độ, chính sách ƣu đãi đối với ngƣời có công ngày càng đƣợc xem xét sửa đổi, bổ sung hoàn thiện thì đối tƣợng hƣởng chế độ ƣu đãi cũng thƣờng xuyên đƣợc xem xét mở rộng, điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc. Từ Pháp lệnh ƣu đãi ngƣời hoạt động cách mạng, liệt sĩ và gia đình liệt sĩ, thƣơng binh, bệnh binh, ngƣời hoạt động kháng chiến, ngƣời có công giúp đỡ cách mạng đƣợc ban hành năm 1994 đến Pháp lệnh sửa đổi điều 21 của Pháp lệnh ƣu đãi ngƣời hoạt động cách mạng, liệt sĩ và gia đình liệt sĩ, thƣơng binh, bệnh binh, ngƣời hoạt động kháng chiến, ngƣời có công giúp đỡ cách mạng năm 2000; Pháp lệnh sửa đổi điều 22 và điều 23 của Pháp lệnh ƣu đãi ngƣời hoạt động cách mạng, liệt sĩ và gia đình liệt sĩ, thƣơng binh, bệnh binh, ngƣời hoạt động kháng chiến, ngƣời có công giúp đỡ cách mạng năm 2002; đặc biệt Pháp lệnh ƣu đãi ngƣời có công với cách mạng (Pháp lệnh số 26/2005/PL-UBTVQH11), Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh Ƣu đãi ngƣời có công với cách mạng ngày 16 tháng 7 năm 2012; Pháp lệnh quy định danh hiệu vinh dự nhà nƣớc “ Bà mẹ Việt Nam anh hùng”…[17] Nghị quyết Trung ƣơng 5 và nghị quyết Trung ƣơng 7 (khóa XI) về một số vấn đề tiền lƣơng, bảo hiểm xã hội, trợ cấp ƣu đãi ngƣời có công và định hƣớng cải cách đến năm 2020. Nghị quyết Đại hội XI của Đảng xác định những định hƣớng chính sách xã hội giai đoạn 2012 - 2020 với mục tiêu tổng quát: Tiếp tục cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho ngƣời có công và gia đình, phấn đấu đến năm 2015 cơ bản hoàn thành mục tiêu bảo đảm các gia đình ngƣời có công có mức sống tối thiểu bằng hoặc cao hơn mức sống trung bình của cƣ dân trên địa bàn. 4 Trên thực tế có nhiều đề tài nghiên cứu về đối tƣợng ngƣời có công với những khía cạnh khác nhau, trong đó có một số đề tài nghiên cứu với nội dung nhƣ: TS. Mai Ngọc Cƣờng: Một số vấn đề cơ bản về chính sách xã hội Việt Nam hiện nay, NXB. Chính trị Quốc gia; Từ thực tiễn thực hiện các chính sách cho thƣơng binh và liệt sĩ của tỉnh Bình Phƣớc, kinh nghiệm của tỉnh bạn (Bình Dƣơng, Đồng Nai), những yếu tố tác động đối với thực hiện chính sách sách đối với thƣơng binh và gia đình liệt sĩ, thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với thƣơng binh và gia đình liệt sĩ trên địa bàn tỉnh Bình Phƣớc, đề tài “Những giải pháp chủ yếu đổi mới trong tổ chức thực hiện chính sách đối với thƣơng binh và gia đình liệt sĩ tỉnh Bình Phƣớc” đã đƣợc tác giả Huỳnh Quang Tiên nghiên cứu và đƣa ra những giải pháp góp phần đổi mới việc tổ chức thực hiện chính sách, chăm sóc đối tƣợng, huy động sức mạnh tổng hợp của cộng đồng thực hiện xã hội hóa công tác chăm sóc thƣơng binh và gia đình liệt sĩ [22]. Đề tài “Nâng cao năng lực của cơ quan hành chính nhà nƣớc trong thực hiện pháp luật ƣu đãi ngƣời có công với cách mạng” của tác giả Phạm Hải Hƣng năm 2007. Đề tài nghiên cứu những lý luận về nâng cao năng lực của cơ quan hành chính nhà nƣớc và thực trạng năng lực của cơ quan nhà nƣớc trong thực hiện pháp luật ƣu đãi ngƣời có công, kinh nghiệm của các nƣớc trên thế giới và đƣa ra những giải pháp nhằm nâng cao năng lực của cơ quan hành chính nhà nƣớc nhƣ hoàn thiện hệ thống pháp luật ngƣời có công, đổi mới phƣơng thức và tổ chức quản lý, giải pháp về cơ chế thanh tra kiểm tra…[13] Trên cơ sở phân tích tình hình thực hiện chính sách ƣu đãi xã hội đối với ngƣời có công trên địa bàn tỉnh An Giang, nghiên cứu những thuận lợi, khó khăn, hạn chế, kinh nghiệm của tỉnh bạn (Kon Tum, Quảng Ngãi), những 5 nhân tố tác động đến thực hiện chính sách đối với ngƣời có công, đề tài “Thực hiện chính sách ƣu đãi xã hội đối với ngƣời có công ở tỉnh An Giang” của tác giả Lê Thị Hải Âu năm 2012 đƣa ra những giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả thực thi chính sách đối với ngƣời có công ở An Giang [1]. Một số bài viết của các tác giả đƣợc đăng trên Tạp chí cộng sản nhƣ: Bài viết của tác giả Bùi Hồng Lĩnh - Thứ trƣởng Bộ Lao động Thƣơng binh và Xã hội (2009), “Kết quả thực hiện Pháp lệnh ƣu đãi ngƣời có công với cách mạng những năm vừa qua và nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới”. Bài viết đề cập đến 3 vấn đề chính: Thành tựu thực hiện pháp lệnh sau 3 năm ban hành, một số tồn tại và vƣớng mắc từ đó tác giả xác định những nhiệm vụ và giải pháp để khắc phục [15]. Trong bài viết “Tiếp tục thực hiện tốt các chính sách ƣu đãi ngƣời có công, bảo đảm an sinh xã hội trong phát triển bền vững” của tác giả Nguyễn Thị Kim Ngân - Bí thƣ Trung ƣơng Đảng, Nguyên Bộ trƣởng Bộ Lao động Thƣơng binh và Xã hội (2011) đã đề cập đến ba vấn đề chính: Thành tựu chủ yếu trong lĩnh vực chăm sóc ngƣời có công trong thời gian qua đặc biệt hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện, sự chung tay của các lực lƣợng xã hội và Nhà nƣớc trong nâng cao đời sống cho ngƣời có công; những tác động của bối cảnh thế giới trong thực hiện các chính sách xã hội; đồng thời đƣa ra những giải pháp nâng cao công tác chăm sóc ngƣời có công [17]. Bài viết của tác giả Phạm Thị Hải Chuyền - Bộ trƣởng Bộ Lao động Thƣơng binh và Xã hội (2014), “Tăng cƣờng và đa dạng hóa nguồn lực tài chính để thực hiện hiệu quả chính sách ƣu đãi ngƣời có công với cách mạng”. Bài viết xác định hai nguồn lực chính trong thực hiện chính sách đối với ngƣời có công bao gồm nguồn lực từ ngân sách Nhà nƣớc và nguồn lực từ xã hội hóa đồng thời nhấn mạnh đến vấn đề đa dạng, tăng cƣờng các giải pháp huy động nguồn lực để thực hiện chính sách ƣu đãi ngƣời có công [4]. 6 Bài viết “Tiếp tục hoàn thiện chính sách, nâng cao mức sống ngƣời có công với cách mạng” của tác giả Đào Ngọc Dung - Ủy viên Trung ƣơng Đảng, Bộ trƣởng Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội đã khái quát về tình hình thực hiện chính sách đối với ngƣời có công ở nƣớc ta trong thời gian qua, đồng thời xác định hai nguồn lực chính trong thực hiện chính sách đó là: Ngân sách Nhà nƣớc và nguồn xã hội hóa, trong đó nguồn lực từ Nhà nƣớc giữu vai trò chủ đạo. Theo tác giả “các chế độ ƣu đãi ngƣời có công đã đƣợc xây dựng và thực hiện tƣơng đối toàn diện”. Tuy nhiên, theo tác giả bài viết trên thực tế vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề bất cập và một trong những nguyên nhân xuất phát từ cơ quan quản lý Nhà nƣớc. Bài viết đƣa ra những giải pháp cần tập trung nhƣ: Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đầy đủ chính sách của Đảng và Nhà nƣớc đối với ngƣời có công; tiếp tục nghiên cứu toàn diện các vấn đề tồn tại, vƣớng mắc, phát sinh liên quan đến chính sách ngƣời có công; thực hiện xử lý hồ sơ tồn đọng; thực hiện tốt việc xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin bằng phƣơng pháp thực chứng và giám định AND; tăng cƣờng phối hợp với cơ quan liên quan và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ƣơng trong công tác kiểm tra, thanh tra; tiếp tục tuyên truyền sâu rộng chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc về chính sách ƣu đãi đối với ngƣời có công [7]. Các công trình nghiên cứu cũng nhƣ những bài viết là cơ sở để tác giả tham khảo về cơ sở lý luận cũng nhƣ có cách nhìn sâu hơn về ngƣời có công và chính sách cho ngƣời có công hiện nay, giúp tác giả có thể vận dụng tốt hơn trong việc nghiên cứu đề tài của mình. Những công trình nghiên cứu, các ấn phẩm khoa học đã nghiên cứu về ngƣời có công cũng nhƣ chính sách ngƣời có công ở những góc độ khác nhau và ở những cơ quan, đơn vị khác nhau. Tuy nhiên chƣa có công trình nghiên cứu về thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên 7 Chiểu. Do đó đề tài “Thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng” đƣợc tác giả nghiên cứu là không có sự trùng lắp và rất cần thiết nhằm đánh giá thực trạng, những khó khăn cũng nhƣ đƣa ra những giải pháp phù hợp với thực tế góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phƣơng trong thực thi chính sách đối với ngƣời có công để tạo điều kiện tốt hơn cho ngƣời thụ hƣởng chính sách. Những văn bản pháp lý do cơ quan có thẩm quyền ban hành cũng nhƣ những đề tài nghiên cứu khoa học, các ấn phẩm, bài báo là cơ sở để tác giả tham khảo và nghiên cứu luận văn. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực trạng thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng; luận văn đề xuất những giải pháp góp phần hoàn thiện công tác thực thi chính sách với đối tƣợng ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng. Nhiệm vụ nghiên cứu Hệ thống hóa và phân tích một số vấn đề lý luận của thực thi chính sách đối với ngƣời có công nhƣ: chính sách đối với ngƣời có công, thực thi chính sách đối với ngƣời có công, quy trình thực thi chính sách đối với ngƣời có công, nội dung thực thi chính sách đối với ngƣời có công và các nhân tố ảnh hƣởng đến thực thi chính sách đối với ngƣời có công. Phân tích thực trạng thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng, đánh giá những ƣu điểm, hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế. 8 Xác định mục tiêu, quan điểm và đề xuất một số giải pháp, kiến nghị hoàn thiện thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn Đối tượng nghiên cứu Thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng. Phạm vi nghiên cứu Về thời gian: từ năm 2012 đến 2016. Về không gian: quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng. Về nội dung: đề tài tiếp cận theo hƣớng quy trình thực thi chính sách. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn Luận văn sử dụng hai nhóm phƣơng pháp chính là phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể. 5.1. Phương pháp luận: Luận văn đƣợc thực hiện dựa trên cơ sở các quan điểm, đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng, hệ thống văn bản pháp quy của nhà nƣớc về thực thi chính sách đối với ngƣời có công. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng các phƣơng pháp tổng hợp, thống kê, phƣơng pháp phỏng vấn, phƣơng pháp điều tra xã hội học. Phương pháp thu thập dữ liệu: - Phƣơng pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: Trong bài luận văn của mình, học viên đã sử dụng phƣơng pháp thu thập dữ liệu thứ cấp. Những tài liệu tham khảo bao gồm: Báo cáo kết quả thực hiện kinh tế xã hội quốc phòng an ninh các năm và một số báo cáo khác có liên quan. - Phƣơng pháp điều tra xã hội học: Học viên cũng tiến hành phát 150 phiếu điều tra xã hội học cho đối tƣợng thụ hƣởng chính sách và thân nhân 9 ngƣời có công với cách mạng; tổng số phiếu phát ra 150, số phiếu thu về 146 (hợp lệ) và tiến hành phát 07 phiếu cho công chức thực thi chính sách ở 05 phƣờng và công chức phòng Lao động - Thƣơng binh và Xã hội quận Liên Chiểu; tổng số phiếu phát ra 07, số phiếu thu về 07 (Phiếu điều tra ở phần phụ lục). Phƣơng pháp điều tra xã hội học nhằm làm rõ hơn công tác thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận nhằm có những đánh giá khách quan, làm cơ sở đƣa ra những kết luận và đề xuất các giải pháp trong Chƣơng 3 của đề tài này. Phương pháp xử lý số liệu: - Phƣơng pháp thống kê: Đƣợc dùng để thống kê câu trả lời của các đối tƣợng điều tra trong phiếu điều tra xã hội học. - Phƣơng pháp tổng hợp: Tổng hợp các ý kiến trả lời thông qua phiếu điều tra xã hội học, tổng hợp phân tích các thông tin từ các dữ liệu thứ cấp đã thu đƣợc. Đề tài còn sử dụng nhiều phƣơng pháp khác nhƣ phƣơng pháp so sánh, phỏng vấn đối tƣợng chính sách và công chức thực thi chính sách tại phòng Lao động - Thƣơng binh và Xã hội quận Liên Chiểu… Ngoài ra, trong quá trình nghiên cứu, luận văn có sử dụng và kế thừa kết quả nghiên cứu của các công trình nghiên cứu đã thực hiện trong nƣớc có liên quan để làm sáng tỏ vấn đề mà mục đích nghiên cứu đã đề ra. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Về mặt lý luận: Hệ thống lại đƣợc một số các khái niệm nhƣ chính sách, thực thi chính sách, ngƣời có công và xây dựng khái niệm mới đó là thực thi chính sách đối với ngƣời có công. Góp phần phân tích rõ hơn công tác thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu. Về mặt thực tiễn: Đƣa ra những giải pháp phù hợp với tình hình của quận dựa trên những nguyên nhân phân tích nhằm góp phần hoàn thiện hơn 10 hoạt động thực thi chính sách đối với ngƣời có công, nâng cao đời sống cho ngƣời có công trên địa bàn quận. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của thực thi chính sách đối với ngƣời có công. Chƣơng 2: Thực trạng thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng. Chƣơng 3: Giải pháp hoàn thiện thực thi chính sách đối với ngƣời có công trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng. 11 Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƢỜI CÓ CÔNG 1.1. Chính sách và chính sách đối với ngƣời có công 1.1.1. Chính sách 1.1.1.1. Khái niệm Thuật ngữ chính sách đƣợc sử dụng rộng rãi trên sách báo, trên các phƣơng tiện thông tin đại chúng và trong đời sống xã hội nhƣ chính sách kinh tế, chính sách xã hội, có thể thấy chính sách đƣợc hiểu theo nhiều cách khác nhau và đƣợc thể hiện trong các sách cũng nhƣ những tài liệu. Theo từ điển Bách khoa Việt Nam (1995), “Chính sách là những chuẩn tắc cụ thể để thực hiện đƣờng lối, nhiệm vụ. Chính sách đƣợc thực hiện trong một thời gian nhất định, trên những lĩnh vực cụ thể nào đó. Bản chất, nội dung và phƣơng hƣớng của chính sách tùy thuộc vào tính chất của đƣờng lối, nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa…” [24, tr.475] Từ điển Hành chính (2003) đã đƣa ra khái niệm: “Chính sách là chiến lƣợc và kế hoạch cụ thể nhằm đạt một mục đích nhất định, dựa vào đƣờng lối chính trị chung và tình hình thực tế” [8, tr.55]. Theo từ điển giải thích thuật ngữ hành chính (2002), “Chính sách là sách lƣợc và kế hoạch cụ thể nhằm đạt một mục đích nhất định, dựa vào đƣờng lối chính trị chung và tình hình thực tế” [23, tr.99]. Theo Giáo trình Hoạch định và phân tích chính sách công (2008) “Chính sách là những hành động ứng xử của chủ thể với các hiện tƣợng tồn tại trong quá trình vận động phát triển nhằm đạt đƣợc mục tiêu nhất định” [10, tr.14]. Nhƣ vậy chính sách đƣợc tiếp cận dƣới nhiều góc độ khác nhau, đó có thể là chiến lƣợc, sách lƣợc, kế hoạch hay chuẩn tắc cụ thể và tác giả chọn 12 cách tiếp cận theo hƣớng “Chính sách là những hành động ứng xử của chủ thể với các hiện tượng tồn tại trong quá trình vận động phát triển nhằm đạt được mục tiêu nhất định”. 1.1.1.2. Phân loại Chính sách đƣợc xem nhƣ công cụ quản lý quan trọng của Nhà nƣớc đối với mọi lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội, là những hành động ứng xử của Nhà nƣớc với các vấn đề phát sinh trong đời sống cộng đồng do đó chúng rất đa dạng, chính sách công phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, trong đó phổ biến một số cách phân loại sau: Căn cứ theo chủ thể ban hành gồm có: Chính sách của Trung ƣơng ban hành: Gồm những chính sách do Quốc hội, Chính phủ, liên Bộ và các Bộ ban hành. Những chính sách này có tác dụng điều chỉnh những mối quan hệ phát sinh trên phạm vi toàn quốc gia, có ảnh hƣởng đến lợi ích của nhiều địa phƣơng, nhiều nhóm dân cƣ khác nhau trong xã hội [16, tr. 57]. Chính sách do địa phƣơng ban hành: Là những chính sách do các cấp chính quyền địa phƣơng đề ra, nhằm giải quyết những vấn đề phát sinh trong phạm vi địa phƣơng đó [16, tr. 58]. Căn cứ theo lĩnh vực tác động chính sách có thể chia thành một số loại nhƣ sau: Chính sách kinh tế, chính sách xã hội, chính sách văn hóa, chính sách đối nội, chính sách đối ngoại [16, tr. 55, 56]. Chính sách kinh tế: Là những chính sách điều chỉnh các mối quan hệ phát sinh trong lĩnh vực kinh tế nhằm tạo ra những động lực phát triển kinh tế. Chính sách xã hội: Là những chính sách điều tiết các mối quan hệ xã hội làm cho xã hội phát triển theo hƣớng công bằng, dân chủ, văn minh. 13