Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo án - Bài giảng Bài giảng điện tử Thực hiện quy trình chăm sóc nuôi dưỡng và phòng trị bệnh cho đàn lợn nái nuôi c...

Tài liệu Thực hiện quy trình chăm sóc nuôi dưỡng và phòng trị bệnh cho đàn lợn nái nuôi con tại trại lợn công ty cổ phần nam việt định hóa thái nguyên

.PDF
67
383
107

Mô tả:

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM --------------o0o-------------- BÙI PHƯƠNG THẢO Tên chuyên đề: THỰC HIỆN QUY TRÌNH CHĂM SÓC NUÔI DƯỠNG VÀ PHÒNG TRỊ BỆNH CHO ĐÀN LỢN NÁI NUÔI CON TẠI TRẠI LỢN CÔNG TY CỔ PHẦN NAM VIỆT - ĐỊNH HÓA - THÁI NGUYÊN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo: Chính quy Chuyên ngành: Thú y Khoa: Chăn nuôi Thú y Khóa học: 2013 - 2017 Thái Nguyên, năm 2017 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM --------------o0o-------------- BÙI PHƯƠNG THẢO Tên chuyên đề: THỰC HIỆN QUY TRÌNH CHĂM SÓC NUÔI DƯỠNG VÀ PHÒNG TRỊ BỆNH CHO ĐÀN LỢN NÁI NUÔI CON TẠI TRẠI LỢN CÔNG TY CỔ PHẦN NAM VIỆT - ĐỊNH HÓA - THÁI NGUYÊN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo: Chính quy Chuyên ngành: Thú y Lớp: K45 - TY - N03 Khoa: Chăn nuôi Thú y Khóa học: 2013 - 2017 Giảng viên hướng dẫn:TS. CÙ THỊ THÚY NGA Thái Nguyên, năm 2017 i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, trước hết em xin chân thành cảm ơn Khoa Chăn nuôi Thú y - Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã tạo điều kiện cho chúng em được đi thực tập tại cơ sở trang trại để học hỏi kinh nghiệm nâng cao tay nghề và hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp, cảm ơn các thầy cô giáo trong Khoa Chăn nuôi Thú y đã giúp đỡ em trong suốt thời gian thực hiện đề tài. Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn cô giáo TS Cù Thị Thúy Ngađã tận tình hướng dẫn em hoàn thành Khóa luận tốt nghiệp. Em xin cảm ơn cán bộ kĩ thuật, công nhân tại trại lợn Công ty cổ phần Nam Việt - Định Hóa - Thái Nguyên đã chỉ bảo tận tình và giúp đỡ em rất nhiều trong công việc cũng như đời sống hằng ngày trong suốt quá trình thực tập tốt nghiệp. Em xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày tháng 12 năm 2017 Sinh viên Bùi Phương Thảo ii LỜI NÓI ĐẦU Giaiđoạn thựctậpchuyênđềrấtquantrọngđốivớimỗisinhviên,củngcốvàhệthống đượcphươngpháptổ lạitoànbộnhữngkiếnthứcđãhọc,củngcốtaynghề.Nắm chứcvàtiếnhànhnghiêncứu,ứngdụngcáctiếnbộkhoahọckỹthuậtvào thựctiễnsảnxuất,sángtạokhiratrườngtrởthànhmộtngườicánbộkhoa họccóchuyênmôn,đápứngnhucầuthựctiễn, góp phần xứngđángvàosự nghiệppháttriểnđấtnước. XuấtpháttừnguyệnvọngcủabảnthânvàsựđồngýcủaBanchủ khoaChănnuôi-ThúytrườngĐạihọcNônglâm viênhướngdẫncũngnhưđượcsự nhiệm TháiNguyên,của tiếpnhậncủacơsở, giáo emtiếnhành nghiêncứuchuyênđề:“Thực hiện quy trình chăm sóc nuôi dưỡng và phòng trị bệnh cho đàn lợn nái nuôi con tại trại lợn công ty cổ phầnNam Việt Định Hóa - Thái Nguyên”. Trongthờigianthựctậptạitrangtrại,đượcsựgiúpđỡtậntìnhcủakỹ sưtrại,anh,chịcông nhântrongtrại,cùngsựcốgắngnỗlựccủabảnthân, luậntốtnghiệp. Em xin chân thành cảm ơn! emđã hoànthànhkhóa iii DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 3.1. Lịch sát trùng trại lợn nái.............................................................................. 38 Bảng 4.1. Tình hình chăn nuôi lợn nái của trại trong năm 2016 và 2017 ..................... 47 Bảng 4.2. Kết quả thực hiện vệ sinh, sát trùng tại trại .................................................. 48 Bảng 4.3. Kết quả thực hiện quy trình nuôi dưỡng, chăm sóc đàn lợn ......................... 49 Bảng 4.4. Kết quả chẩn đoán và điêu trị bệnh trên đàn lợn nái .................................... 50 Bảng 4.5. Kết quả chẩn đoán và điều trị bệnh cho đàn lợn con tại trại ........................ 51 Bảng 4.6. Kết quả thực hiện công tác khác trên đàn lợn con ........................................ 52 iv DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT Cs : Cộng sự G : gam Kg : Kilogam Ml : Mililit Nxb : Nhà xuất bản PED : Dịch tiêu chảy cấp ở lợn STT : Số thứ tự TT : Thể trọng VAC : Vườn - Ao - Chuồng v MỤC LỤC Trang LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ i LỜI NÓI ĐẦU ...................................................................................................... ii DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT.................................................... iv MỤC LỤC ............................................................................................................. v Phần 1.MỞ ĐẦU ................................................................................................. 1 1.1. Đặt vấn đề....................................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu và yêu cầu của chuyên đề ............................................................... 2 1.2.1. Mục tiêu của chuyên đề.............................................................................. 2 1.2.3. Yêu cầu của chuyên đề................................................................................ 2 Phần 2.TỔNG QUAN TÀI LIỆU ...................................................................... 3 2.1 Điều kiện cơ sở thực tập.................................................................................. 3 2.1.1. Vị trí địa lý .................................................................................................. 3 2.1.2.Điều kiện khí hậu ......................................................................................... 3 2.1.3. Cơ cấu tổ chức của trại................................................................................ 4 2.1.4. Cơ sở vật chất của trại ................................................................................. 4 2.1.5. Thuận lợi và khó khăn của trại .................................................................... 6 2.2. Cơ sở tài liệu liên quan đến chuyên đề .......................................................... 7 2.2.1. Đặc điểm sinh lý, sinh dục của lợn nái ....................................................... 7 2.2.2. Đặc điểm của lợn con giai đoạn theo mẹ .................................................. 10 2.2.3. Những hiểu biết về quy trình nuôi dưỡng và chăm sóc lợn nái đẻ và lợn nái nuôi con ......................................................................................................... 15 2.2.4. Những hiểu biết về phòng, trị bệnh cho vật nuôi...................................... 19 2.2.5. Một số bệnh sinh sản thường gặp tại cơ sở ............................................... 23 vi Viêm vú kéo dài dẫn đến teo đầu vú, vú hóa cứng, vú bị hoại tử ảnh hưởng đến khả năng tiết sữa của lợn nái ở lứa đẻ sau........................................................... 27 2.3. Tình hình các nghiên cứu trong và ngoài nước............................................ 32 2.3.1. Tình hình nghiên cứu trong nước.............................................................. 32 2.3.2. Tình hình nghiên cứu ngoài nước ............................................................. 33 Phần 3.ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH .... 36 3.1. Đối tượng nghiên cứu................................................................................... 36 3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành ................................................................... 36 3.3. Nội dung thực hiện ....................................................................................... 36 3.4. Các chỉ tiêu theo dõi và phương pháp thực hiện .......................................... 36 3.4.1. Các chỉ tiêu theo dõi.................................................................................. 36 3.4.2. Phương pháp thực hiện.............................................................................. 37 3.5. Phương pháp xử lý sốliệu............................................................................. 46 Phần 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN............................................................. 47 4.1. Kết quả đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại ............................................... 47 4.2. Kết quả thực hiện quy trình phòng bệnh tại trại .......................................... 47 4.3. Kết quả thực hiện quy trình nuôi dưõng và chăm sóc đàn lợn .................... 49 4.4. Kết quả công tác chẩn đoán và điều trị bệnh trên đàn lợn tại trại ............... 49 4.4.1. Kết quả chẩn đoán và điều trị bệnh trên đàn lợn nái ................................ 49 4.4.2. Kết quả chẩn đoán và điều trị bệnh cho đàn lợn con ................................ 51 4.4.3. Kết quả thực hiện công tác khác trên đàn lợn con tại trại......................... 51 Phần 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ................................................................ 53 5.1. Kết luận ........................................................................................................ 53 5.2. Đề nghị ......................................................................................................... 54 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 55 PHỤ LỤC 1 Phần 1 MỞ ĐẦU 1.1. Đặt vấn đề Chăn nuôi ngày càng có vị trí hết sức quan trọng trong cơ cấu của ngành nông nghiệp. Nói đến ngành chăn nuôi, trước tiên phải kể đến chăn nuôi lợn bởi tầm quan trọng và ý nghĩa thiết thực của nó, bởi đây là nguồn thực phẩm không thể thiếu được đối với nhu cầu đời sống con người. Chăn nuôi lợn đang rất phổ biến và trở thành một nghề quan trọng để phát triển kinh tế hộ gia đình nông nghiệp và các trang trại, đặc biệt là mô hình trang trại VAC. Với mục đích đa ngành của nền kinh tế hiện nay, chăn nuôi lợn đã trở thành mũi nhọn trong cơ cấu ngành chăn nuôi nói riêng và phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa nói chung. Hiện nay, ngành chăn nuôi lợn ngày càng được công nghiệp hóa, chăn nuôi theo quy mô công nghiệp, quá trình chăm sóc lợn cũng ngày càng chuyên môn hóa theo dây chuyền, vấn đề về các loại dịch bệnh của lợn cũng diễn biến ngày càng đa dạng và phức tạp. Vì vậy, vấn đề vệ sinh và chăm sóc ngày càng được chú trọng hơn đối với các ngành chức năng cũng như những khu vực chăn nuôi lợn theo quy mô lớn trên cả nước, để có thể giảm được nguy cơ mắc bệnh của lợn và tăng năng suất về mọi mặt của lợn. Phát triển hơn ngành chăn nuôi của đất nước. Đặc biệt để giảm tối đa nguy cơ mắc bệnh của lợn và tăng năng suất, ngoài việc thực hiện tốt vấn đề vệ sinh thì vấn đề chăm sóc nuôi dưỡng và quản lý, lựa chọn giống lợn con cũng góp phần rất quan trọng. Xuất phát từ những cơ sở khoa học và thực tiễn trên, được sự đồng ý của Ban chủ nhiệm khoa Chăn nuôi Thú y - trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên cùng với sự giúp đỡ tận tình của cô giáo hướng dẫn và cơ sở thực tập, em tiến hành thực hiện chuyên đề: “Thực hiện quy trình chăm sóc nuôi dưỡng và phòng trị bệnh cho đàn lợn nái nuôi con tại trại lợn công ty cổ phần Nam Việt – Định Hóa – Thái Nguyên ”. 2 1.2. Mục tiêu và yêu cầu của chuyên đề 1.2.1. Mục tiêu của chuyên đề - Thực hiện được quy trình chăm sóc nuôi dưỡng phòng và điều trị bệnh cho đàn lợn nái nuôi con tại cơ sở. - Rèn luyện tay nghề, nâng cao hiểu biết và kinh nghiệm thực tế. - Góp phần giúp cơ sở nâng cao năng suất, chất lượng chăn nuôi. - Đánh giá được tình hình chăn nuôi tại cơ sở. - Xác định được quy trình phòng, trị bệnh và nuôi dưỡng, chăm sóc đàn lợn nái nuôi con tại trại. 1.2.3. Yêu cầu của chuyên đề - Nắm vững quy trình phòng, trị bệnh trên đàn lợn nái nuôi con. - Nắm vững quy trình nuôi dưỡng, chăm sóc lợn nái nuôi con. - Thực hiện tốt các yêu cầu, quy định tại cơ sở. - Chăm chỉ, học hỏi để năng cao kỹ thuật, tay nghề của cá nhân. 3 Phần 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1 Điều kiện cơ sở thực tập 2.1.1. Vị trí địa lý Trang trại Nam Việt bắt đầu được xây dựng năm 2015 tại xã Phượng Tiến, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên với diện tích gần 60ha gồm: nhà điều hành, khu nhà ở công nhân, khu chăn nuôi lợn, khu chăn nuôi bò giống,... Hiện tại, trang trại vẫn đang tiếp tục xây dựng và hoàn thiện. Trong đó, trại lợn Nam Việt thuộc Tập đoàn Nam Việt với quy mô 1200 lợn, nằm trên vùng đất bao quanh chủ yếu là đồi núi đá vôi. Phượng Tiến là một xã miền núi nằm ở phía Đông khu vực giữa của huyện Định Hóa, với diện tích tự nhiên 21,7 km2, cách trung tâm huyện 4 km, cách trung tâm thành phố Thái Nguyên 52 km. Xã Phượng Tiến tiếp giáp với thị trấn chợ Chu cùng xã Bảo Cường ở phía Tây Bắc, xã Tân Dương ở phía Đông Bắc, xã Yên Trạch của huyện Phú Lương ở phía Đông Nam và giáp với xã Trung Hội ở phía Nam. Phượng Tiến có một đoạn sông Chợ Chu chảy qua khu vực ranh giới phía Bắc của xã. Ngoài ra, có một khe suối chảy từ khu vực phía Nam Phượng Tiến cũng hợp lưu vào dòng chính sông Chợ Chu trên địa bàn. Điều kiện địa lý của xã rất thuận lợi cho việc giao thông, vận chuyển thức ăn cũng như việc buôn bán, vận chuyển hàng hóa của trại. 2.1.2.Điều kiện khí hậu Huyện Định Hóa nằm trong khu vực trung du và miền núi Bắc Bộ, chịu ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa. Trại lợn Nam Việt nằm trong vùng thung lũng lòng chảo khu trung tâm, là khu vực tương đối bằng phẳng nằm kẹp giữa các dạy núi cao. Do vậy, khí hậu ở đây chia làm 2 mùa rõ rệt, mùa mưa và 4 mùa khô, nhiệt độ trung bình trong năm khoảng 21oC, độ ẩm tương đối cao trung bình 86,67%. Số giờ nắng trong năm trung bình 1360 giờ/năm, lương mưa trung bình 2000 - 2100 mm/năm. Với điều kiện khí hậu như vậy, tương đối thuận lợi cho ngành chăn nuôi phát triển. 2.1.3. Cơ cấu tổ chức của trại Trại gồm có 16 người, trong đó có: + 1 quản lý + 1 kỹ sư chính của công ty + 2 tổ trưởng (1 chuồng bầu, 1 chuồng đẻ) + 1 bảo vệ +1 kế toán + 6 công nhân và 3 sinh viên + 1 cấp dưỡng 2.1.4. Cơ sở vật chất của trại Trại mới được xây dựng nên cơ sở vật chất và cơ sở hạ tầng đều được quan tâm và chú trọng. - Trại lợn được xây dựng trên mảnh đất khoảng 5ha với các dãy chuồng lớn chạy dài, lợp mái tôn. Trại được xây dựng và thiết kế theo công nghệ của Đan Mạnh. - Trong các chuồng đều có các cũi sắt (đối với chuồng bầu) và sàn nằm (đối với chuồng đẻ) được lắp đặt theo dãy. - Mỗi dạy chuồng đều có hệ thống siro chăn tự động (trừ chuồng lợn cách ly). - Có hệ thống quạt gió, dàn mát, điện sáng, vòi uống nước tự động cho lợn. - Có hệ thống đèn điện sưởi ấm cho lợn con vào mùa đông. 5 - Ngoài ra trại còn có một máy phát điện công suất lớn đủ cung cấp điện cho cả trại sinh hoạt và hệ thống chuồng nuôi những khi mất điện. - Về cơ sở hạ tầng: + Trại xây dựng gồm 2 khu tách biệt: Khu nhà ở và sinh hoạt của công nhân, sinh viên và khu chuồng nuôi. + Khu nhà ở rộng rãi tiện nghi có đầy đủ phòng ngủ, nhà tắm, nhà vệ sinh. + Khu nhà ăn cũng được tách biệt có nhà ăn ca (buổi trưa) và nhà ăn chung (buổi tối). + Khu nhà bếp rộng rãi và sạch sẽ. + Trại có một nhà sát trùng đạt tiêu chuẩn, với hệ thống phun sát trùng tự động. + Trại có một nhà kho là nơi chứa thức ăn cho lợn và một kho thuốc là nơi cất giữ và bảo quản các loại thuốc, vắc xin, dụng cụ kỹ thuật để phục vụ công tác chăm sóc, điều trị cho đàn lợn của trại. - Hệ thống chuồng nuôi: Khu sản xuất của trại được đặt trên khu đất cao, bằng phẳng, dễ thoát nước, được tách biệt với khu hành chính và hộ gia đình. Chuồng được xây theo hướng Đông Nam, đảm bảo thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Xung quanh khu sản xuất có hàng rào bao bọc và có cổng ra vào riêng. Khu chuồng dành cho chăn nuôi lợn có tổng diện tích 5ha. Trại được xây dựng theo hệ thống chuồng lồng, nền bê tông cho lợn nái chửa, lợn đực lấy tinh và sàn nhưạ cao cấp cho lợn con và lợn đẻ, vòi uống tự động cung cấp nước sạch thường xuyên đầy đủ với nhu cầu của lợn. Hệ thống che chắn kín đáo, thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông và có tường rào bao quanh để nhằm ngăn chặn dịch bệnh từ bên ngoài xâm nhập vào khu vực chăn nuôi. Phần cuối của mỗi chuồng đều có hệ thống thoát phân và nước thải, hệ thống nước sạch 6 được đưa về từng ô chuồng, đảm bảo việc cung cấp đầy đủ nước uống, nước tắm cho lợn và nước rửa chuồng hàng ngày. Hệ thống chuồng xây dựng khép kín hoàn toàn. Phía đầu chuồng là hệ thống giàn mát, cuối chuồng có 6 quạt thông gió. Hai bên tường có dãy cửa sổ lắp kính, mỗi cửa sổ có diện tích 1,5 m², cách nền 1,2 m, mỗi cửa sổ cách nhau 40 cm. Trên trần đươc lắp hệ thống chống nóng. Trong khu chăn nuôi, đường đi lại giữa các chuồng, các khu khác đều được đổ bê tông và có các hố sát trùng. Hệ thống nước trong khu chăn nuôi đều là nước giếng khoan. Nước uống cho lợn được cấp từ một bể lớn, đầu mỗi chuồng có 1 bể riêng để pha thuốc cho lợn uống phòng khi lợn ốm. Nước tắm, nước phục vụ cho công tác khác được bố trí từ bể lọc và được bơm qua hệ thống ống dẫn tới bể chứa ở giữa các chuồng. *Về cơ sở vật chất phục vụ cán bộ công nhân trong trại: - Có đầy đủ các thiết bị, máy móc để phục vụ cho công nhân và sinh viên sinh hoạt hàng ngày như: máy giặt, tắm nóng lạnh, tivi, tủ lạnh, quạt... - Những vật dụng cá nhân như: kem đánh răng, xà phòng tắm, dầu gội đầu cũng được trại chuẩn bị. - Trại còn đầu tư sân cầu lông để công nhân giải trí sau giờ làm việc. 2.1.5. Thuận lợi và khó khăn của trại - Thuận lợi: + Trại được xây dựng cách xa khu dân cư, không làm ảnh hưởng đến người dân xung quanh. + Đội ngũ quản lý, cán bộ kỹ thuật, công nhân của trại có năng lực, năng động, nhiệt tình và có trách nhiệm trong công việc. + Trại được xây dựng theo mô hình công nghiệp, công nghệ hiện đại, trang thiết bị tiên tiến, do đó rất phù hợp với điều kiện chăn nuôi lợn công nghiệp hiện nay. 7 - Khó khăn: + Trại nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, thời tiết diễn biến phức tạp nên khâu phòng trừ bệnh gặp nhiều khó khăn. + Bao quanh trại là núi đá vôi nên ít nhiều bị ảnh hưởng. + Năm 2016, trại vừa bắt đầu vào hoạt động và tiếp tục hoàn thành cơ sở vật chất nên còn nhiều khó khăn. + Đầu năm 2017, thị trường chăn nuôi lợn sụt giảm mạnh, ảnh hưởng đến kinh tế của trang trại. 2.2. Cơ sở tài liệu liên quan đến chuyên đề 2.2.1. Đặc điểm sinh lý, sinh dục của lợn nái 2.2.1.1. Sự thành thục về tính và thể vóc * Sự thành thục về tính: Tuổi thành thục về tính là tuổi mà con vật bắt đầu có phản xạ tính dục và có khả năng sinh sản. Khi gia súc đã thành thục về tính, bộ máy sinh dục đã phát triển hoàn thiện, con vật bắt đầu xuất hiện các phản xạ về sinh dục. Con cái có hiện tượng động dục, con đực có phản xạ giao phối. Sự thành thục về tính của lợn sớm hay muộn phụ thuộc vào: giống, chế độ chăm sóc, nuôi dưỡng, khí hậu, chuồng trại... - Giống: Các giống khác nhau thì thành thục về tính cũng khác nhau: những giống thuần hóa sớm hơn thì tính thành thục sớm hơn những giống thuần hóa muộn, những giống có tầm vóc nhỏ thường thành thục sớm hơn những giống có tầm vóc lớn. Theo Phạm Hữu Doanh và cs, (2003) [4] cho rằng: Tuổi động dục đầu tiên ở lợn nội (Ỉ, Móng Cái) rất sớm từ 4 - 5 tháng khi khối lượng đạt từ 20 25kg. Ở lợn nái lai tuổi động dục lần đầu muộn hơn sơ với lợn nội thuần, ở lợn lai F1 (có sẵn máu nội) động dục bắt đầu lúc 6 tháng tuổi khi khối lượng cơ thể đạt 50 - 55kg. Ở lợn ngoại động dục muộn hơn so với lợn lai, tức là lúc 8 động dục 6 - 7 tháng khi lợn có khối lượng 60 - 80kg. Tuỳ theo giống, điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng và quản lý mà có tuổi động dục lần đầu khác nhau. Lợn Ỉ, Móng Cái có tuổi động dục lần đầu vào 4 - 5 tháng tuổi (121 - 158 ngày tuổi) các giống lợn ngoại (Yorkshire, Landrace) có tuổi động dục lần đầu muộn hơn từ 7 - 8 tháng tuổi. - Chế độ dinh dưỡng: Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng rất lớn đến tuổi thành thục về tính của lợn cái. Thường những lợn được chăm sóc và nuôi dưỡng tốt thì tuổi thành thục về tính sớm hơn những lợn được nuôi trong điều kiện dinh dưỡng kém, lợn nái được nuôi trong điều kiện dinh dưỡng tốt sẽ thành thục ở độ tuổi trung bình 188,5 ngày (6 tháng tuổi) với khối lượng cơ thể là 80 kg và nếu hạn chế thức ăn thì sự thành thục về tính sẽ xuất hiện lúc 234,8 ngày (trên 7 tháng tuổi) và khối lượng cơ thể là 48,4kg. Dinh dưỡng thiếu làm chậm sự thành thục về tính là đo sự tác động xấu lên tuyến yên và sự tiết kích tố hướng dục, nếu thừa dinh dưỡng cũng ảnh hưởng không tốt tới sự thành thục là do sự tích luỹ mỡ xung quanh buồng trứng và cơ quan sinh dục làm giảm chức năng bình thường của chúng, mặt khác do béo quá ảnh hưởng tới các hocmon oestrogen và progesterone trong máu làm cho hàm lượng của trong trong cơ thể không đạt mức cần thiết để thúc đẩy sự thành thục. - Tuổi thành thục về tính của gia súc: Tuổi thành thục về tính thường sớm hơn tuổi thành thục về thể vóc, nghĩa là sau khi con vật đã thành thục về tính thì vẫn tiếp tục sinh trưởng lớn lên. Đây là đặc điểm cần chú ý trong chăn nuôi. Theo Phạm Hữu Doanh và cs, (2003) [4] cho rằng: Không nên cho phối giống ở lần động dục đầu tiên vì ở thời kỳ này cơ thể lợn chưa phát triển đầy đủ, chưa tích tụ được chất dinh dưỡng nuôi thai, trứng chưa chín một cách hoàn chỉnh. Để đạt được hiệu quả sinh sản tốt và duy trì con cái lâu bền cần bỏ qua 1 - 2 chu kỳ động dục lần 9 đầu rồi mới cho phối giống. * Sự thành thục về thể vóc: Theo Nguyễn Đức Hùng và cs, (2003) [7] tuổi thành thục về thể vóc là tuổi có sự phát triển về ngoại hình và thể chất đạt mức độ hoàn chỉnh, tầm vóc ổn định. Tuổi thành thục về thể vóc thường chậm hơn so với tuổi thành thục về tính. Thành thục về tính được đánh dấu bằng hiện tượng động dục lần đầu tiên. Lúc này sự sinh trưởng và phát dục của cơ thể vẫn còn tiếp tục, trong giai đoạn lợn thành thục về tính mà ta cho giao phối ngay sẽ không tốt, vì lợn mẹ có thể thụ thai nhưng cơ thể mẹ chưa đảm bảo cho bào thai phát triển tốt, nên chất lượng đời con kém, đồng thời cơ quan sinh dục, đặc biệt là xương chậu vẫn còn hẹp dễ gây hiện tượng khó đẻ. Điều này ảnh hưởng đến năng suất sinh sản của lợn nái sau này. Do đó không nên cho phối giống quá sớm. Đối với lợn cái nội khi được 7 - 8 tháng tuổi khối lượng đạt 40 - 50 kg nên cho phối, đối với lợn ngoại khi được 8 - 9 tháng tuổi, khối lượng đạt 100 110kg mới nên cho phối. 2.2.1.2. Chu kỳ động dục Chu kỳ động dục là một quá trình sinh lý phức tạp sau khi toàn bộ cơ thể đã phát triển hoàn hảo, cơ quan sinh dục không có bào thai và không có hiện tượng bệnh lý thì bên trong buồng trứng có quá trình phát triển của noãn bao, noãn bao thành thục, trứng chín và thải trứng. Song song với quá trình thải trứng thì toàn bộ cơ thể nói chung đặc biệt là cơ quan sinh dục có hàng loạt các biến đổi về hình thái cấu tạo và chức năng sinh lý. Tất cả các biến đổi đó được lặp đi, lặp lại có tính chất chu kỳ nên gọi là chu kỳ tính. Theo Nguyễn Thiện và cs, (1993) [23], chu kỳ tính của lợn nái thường diễn ra trong phạm vi 19-21 ngày. Thời gian động đục thường kéo dài khoảng 3-4 ngày (lợn nội) hoặc 4 - 5 ngày (lợn lai, lợn ngoại), và được chia làm ba 10 giai đoạn: giai đoạn trước khi chịu đực (bắt đầu), giai đoạn chịu đực (phối giống), giai đoạn sau chịu đực (kết thúc). + Giai đoạn trước khi chịu đực: Lợn nái kêu rít, âm hộ xung huyết, chưa cho phối và lợn chưa chịu đực. Thời gian rụng trứng khi có hiện tượng trên đối với lợn ngoại và lợn nái lai là 35 - 40h, với lợn nội là 25 - 30h. + Giai đoạn chịu đực:Lợn kém ăn, mê ì, lợn đứng yên khi ấn tay lên lưng gần mông, âm hộ giảm độ sưng, nước nhờn chảy ra, dính, đục, đứng yên khi có đực đến gần và cho đực nhảy. Giai đoạn này kéo dài 2 ngày, nếu được phối giống lợn sẽ thụ thai, lợn nội có thời gian ngắn hơn 28-30h. + Giai đoạn sau chịu đực: Lợn trở lại bình thường, âm hộ giảm độ nở, đuôi cụp và không chịu đực - Thời điểm phối giống thích hợp Theo Nguyễn Thiện và cs, (1993) [23] trứng rụng tồn tại trọng tử cung 2 - 3h và tinh trùng sống trong âm đạo lợn cái 30 - 48h. Thời điểm phối giống thích hợp nhất đối với lợn nái ngoại và lợn nái lai cho phối vào chiều ngày thứ 3 và sáng ngày thứ 4, tính từ lúc bắt đầu động dục. Đối với lợn nái nội hơn một ngày vào cuối ngày thứ 2 và sáng ngày thứ 3 do thời gian động dục ở lợn nái nội ngắn hơn. Thời điểm phối giống có ảnh hưởng đến tỷ lệ đậu thai và sai con. Phối sớm hoặc phối chậm đều đạt kết quả kém nên cho nhảy kép hoặc thụ tinh nhân tạo kép vào thời điểm tối ưu. 2.2.2. Đặc điểm của lợn con giai đoạn theo mẹ Đặc điểm về sinh trưỏng, phát dục Đối với chăn nuôi lợn con nói riêng và gia súc nói chung, thời kỳ gia súc mẹ mang thai được chăm sóc chu đáo, bào thai sẽ phát triển tốt sinh con khỏe mạnh. Theo Trần Văn Phùng và cs, (2004) [15] so với khối lượng sơ sinh thì khối lượng lợn con lúc 10 ngày tuổi tăng gấp 2 lần, lúc 21 ngày tuổi lăng gấp 11 4 lần, lúc 30 ngày tuổi tăng gấp 5 - 6 lần, lúc 40 ngày tuổi tăng gấp 7-8 lần, lúc 50 ngày tuổi tăng gấp 10 lần, lúc 60 ngày tuổi tăng gấp 12 - 14 lần. Lợn con bú sữa sinh trưởng và phát triển nhanh nhưng không đồng đều qua các giai đoạn, nhanh trong 21 ngày đầu sau đó giảm dần. Có sự giảm này là do nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu là do lượng sữa mẹ bắt đầu giảm và hàm lượng hemoglobin trong máu của lợn con bị giảm. Thời gian bị giảm sinh trưởng kéo dài khoảng 2 tuần hay còn gọi là giai đoạn khủng hoảng của lợn con. Chúng ta hạn chế sự khủng hoảng này bằng cách cho ăn sớm. Do lợn con sinh trưởng nhanh nên quá trình tích lũy các chất dinh dưỡng mạnh. Lợn con sau 3 tuần tuổi mỗi ngày có thể tích lũy được 9 - 14gam protein/l.kg khối lượng cơ thể, trong khi đó lợn trưởng thành chỉ tích lũy được 0,3 - 0,4gam protein/lkg khối lượng cơ thể theo Trần Văn Phùng và cs, (2004) [15]. Hơn nữa, để tăng lkg khối lượng cơ thể, lợn con cần ít năng lượng nghĩa là tiêu tốn năng lượng ít hơn lợn trưởng thành. Vì vậy, cơthể của lợn con chủ yếu là nạc, mà để sản xuất ra 1kg thịt nạc cần ít năng lượng nghĩa là tiêu tốn năng lượng ít hơn lợn trưởng thành. Vì vậy, cơ thể của lợn con chủ yếu là nạc, mà để sản xuất ra 1kg thịt nạc cần tí năng lượng hơn để tạo ra 1 kg mỡ. Đặc điểm phát triển của cơ quan tiêu hóa Đặc điểm chung về giải phẫu cơ quan tiêu hóa của lợn: Miệng, hầu, thực quản, dạ dày, ruột non, một già, hậu môn. Cơ quan tiêu hóa của lợn con phát triển nhanh nhưng chưa hoàn chỉnh, các tuyến tiêu hóa phát triển chưa đồng bộ, dung tích của bộ máy tiêu hóa còn nhỏ, thời kỳ bú sữa cơ quan phát triển hoàn thiện dần. Dung tích bộ máy tiêu hóa tăng nhanh trong 60 ngày đầu: Dung tích dạ dày lúc 10 ngày tuổi gấp 3 lần, lúc 20 ngày tuổi gấp 8 lần và lúc 60 ngày tuổi tăng gấp 60 lần so với lúc sơ sinh (dung tích dạ dày lúc sơ sinh khoảng 0,03 lít). Dung tích ruột non lúc 10 ngày tuổi gấp 3 lần lúc sơ sinh, lúc 20 ngày 12 tuổi gấp 6 lần, lúc 60 ngày tuổi gấp 50 lần (dung tích lúc sơ sinh khoảng 0,12 lít). Còn dung tích ruột già lúc 60 ngày tuổi tăng gấp 50 lần so với lúc sơ sinh. Sự tăng về kích thước cơ quan tiêu hóa giúp lợn con tích lũy được nhiều thức ăn và tăng khả năng tiêu hóa các chất. Mặc dù vậy, ở lợn con, các cơ quan chưa thành thục về chức năng, đặc biệt là hệ thần kinh. Do đó, lợn con phản ứng rất chậm chạp đối với các yếu tố tác động lên chúng. Do chưa thành thục nên cơ quan tiêu hóa của lợn con cũng rất dễ mắc bệnh, dễ rối loạn tiêu hóa. Một đặc điểm cần lưu ý ở lợn con là có giai đoạn không có axit HCL trong dạ dày. Giai đoạn này được coi như một tình trạng thích ứng tự nhiên. Nhờ vậy nó tạo được khả năng thẩm thấu các kháng thể có trong sữa đầu của lợn mẹ. Trong giai đoạn này dịch vị không có khả năng phân giải protein mà chỉ có khả năng làm vón sữa đầu và sữa. Còn huyết thanh chứa albumin và globulin được chuyển xuống ruột và thẩm thấu vào máu. Ở lợn con từ 14 - 16 ngày tuổi, tình trạng thiếu axit HCL ở dạ dày không còn gọi là trạng thái bình thường nữa. Việc tập cho lọn con ăn sớm có tác dụng thúc đẩy bộ máy tiêu hóa của lợn con phát triển nhanh và sớm hoàn thiện. Vì thế sẽ rút ngắn được giai đoạn thiếu HCL. Bởi vì khi được bổ sung thức ăn thì thức ăn sẽ kích thích tế bào vách dạ dày tiết ra HCL ở dạng tự do sớm hơn và tăng cường phản xạ tiết dịch vị (giai đoạn con non khác với con trưởng thành là chỉ tiết dịch vị khi thức ăn vào dạ dày). Hoàng Toàn Thắng và cs, (2005) [21] cho rằng: Lợn con dưới 1 tháng tuổi, dịch vị không có HCL tự do, lúc này lượng axit tiết ra rất ít và nhanh chóng kết hợp với dịch nhày của dạ dày, hiện tượng này gọi là hypohydric. Do dịch vị chưa có HCL tự do nên men pepsin trong dạ dày lợn chưa có khả năng tiêu hóa portein của thức ăn. Vì HCL tự do có tác dụng kích hoạt men
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan