Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững từ thực tiễn huyện núi thành, tỉ...

Tài liệu Thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững từ thực tiễn huyện núi thành, tỉnh quảng nam

.DOCX
116
31
85

Mô tả:

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ BỀN VỮNG TỪ THỰC TIỄN HUYỆN NÚI THÀNH, TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG Hà Nội, năm 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ BỀN VỮNG TỪ THỰC TIỄN HUYỆN NÚI THÀNH, TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành : Chính sách công Mã số : 8.34.04.02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRỊNH THỊ THU HÀ NỘI, năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Đề tài “Thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững từ thực tiễn huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam” của luận văn này là kết quả của sự cố gắng nghiên cứu, tìm tòi và sáng tạo của bản thân tôi. Tôi xin cam đoan các số liệu, kết quả nêu trong luận văn đều trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Bích Ngọc MỤC LỤC MỞ ĐẦU.................................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ BỀN VỮNG................................................................................. 9 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững.......................................................................................................................... 9 1.2. Nguyên tắc, tiêu chí và yêu cầu chính sách phát triển đô thị bền vững............17 1.3. Nội dung thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững...............................20 1.4. Kinh nghiệm thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững tại Đà Nẵng và nước Úc................................................................................................................... 26 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ BỀN VỮNG TẠI HUYỆN NÚI THÀNH, TỈNH QUẢNG NAM..............32 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam...32 2.2. Hệ thống thể chế chính sách phát triển đô thị bền vững tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam...................................................................................................... 36 2.3. Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam................................................................................... 38 2.4. Thành tựu trong thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam.......................................................................................... 50 2.5. Đánh giá thực trạng thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam................................................................................... 55 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ BỀN VỮNG TỪ THỰC TIỄN HUYỆN NÚI THÀNH, TỈNH QUẢNG NAM THỜI GIAN TỚI............................................. 64 3.1. Quan điểm mục tiêu, định hướng nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam.................................. 64 3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam........................................................... 69 KẾT LUẬN............................................................................................................ 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BOT Build - Operate - Transfer CHXHCN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa CS Chính sách FDI Foreign Direct Investment HĐND Hội đồng nhân dân KTS Kiến trúc sư ODA Official Development Assistance PGS.TS Phó giáo sư. Tiến sĩ PPP Public - Private Partner PTTH Phổ thông trung học THCS Trung học cơ sở TW Trung ương TS Tiến sĩ UBND Ủy ban nhân dân DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu bảng 1.1. Chủ thể thực hiện chính 1.2. Môi trường thể chế chín 2.1. Thu chi ngân sách huyệ 2.2. Đánh giá chính sách phá Thành MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thế giới luôn vận động và phát triển không ngừng, mọi vấn đề trong cuộc sống từ chính trị đến kinh tế cũng như văn hóa xã hội luôn trong guồng quay không ngừng đó. Cuộc sống của con người đang thay đổi hàng ngày, bộ mặt kinh tế xã hội đang thay da đổi thịt. Đô thị hóa - một phần thiết yếu không thể thiếu được trong quá trình phát triển không ngừng ấy và nó có tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội. Nắm bắt được xu hướng đó, Việt Nam đã nhanh chóng thích ứng và bắt kịp được xu thế của thời đại bằng việc chú trọng đến phát triển đô thị một cách có quy mô tổng thể và được xây dựng phát triển có hệ thống. Đô thị hóa là bộ mặt phát triển của một quốc gia và đô thị phát triển theo hướng bền vững giúp quốc gia đó phát triển toàn diện trong tương lai. Để phục vụ cho lợi ích quốc phòng, an ninh, đầu tư xây dựng các công trình, các dự án vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và công cuộc xây dựng các khu kinh tế, các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, đô thị theo hướng hiện đại thì Nhà nước thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững. Quảng Nam là nơi được Bộ Chính trị cho chủ trương xây dựng Khu kinh tế mở Chu Lai đầu tiên trên cả nước theo kết luận tại Thông báo số 232TB/TW ngày 10/7/1999, Thông báo số 79-TB/TW ngày 27/9/2002 với mục tiêu là thí điểm áp dụng các cơ chế chính sách ưu đãi đặc biệt, có môi trường đầu tư thuận lợi, thông thoáng, phù hợp với thông lệ quốc tế. Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 108/2003/QĐ-TTg ngày 05/6/2003 về việc thành lập Khu kinh tế mở Chu Lai. Đây là khu kinh tế ven biển đầu tiên của Việt Nam – khu kinh tế tổng hợp, có quy mô lớn với tổng diện tích khoảng 32.400 ha được “mở” với việc áp dụng các cơ chế chính sách mới, tạo môi 1 trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, bình đẳng, phù hợp theo thông lệ quốc tế cho mọi loại hình kinh doanh của các tổ chức kinh tế trong và ngoài nước. Huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam có lợi thế về đường bộ, đường sắt, đường hàng không, cảng biển trở thành huyện trọng điểm của Khu kinh tế mở Chu Lai và là nơi giao thoa của hai dòng sông Trường Giang - An Tân nên huyện Núi Thành định hướng phát triển đô thị bền vững là điều rất cần thiết và nó sẽ là mục tiêu để các vùng ven của đô thị Núi Thành phát triển theo. Mặc dù đô thị và đô thị hóa xuất hiện ngày càng nhiều và có ảnh hưởng ngày càng sâu rộng đến xã hội, nhưng sự hiểu biết của con người về đô thị và đô thị hóa vẫn còn nhiều hạn hẹp. Trong quá trình đô thị hóa nhiều vấn đề về “đô thị học” đã nảy sinh. Dường như có giai đoạn các vấn đề đó được coi như sự “khủng hoảng đô thị”, “bệnh đô thị”. Thực tế vẫn còn rất nhiều vấn đề đang tồn tại trong các khu đô thị, đó là tình trạng hệ thống hạ tầng cơ sở thiếu đồng bộ, mật độ xây dựng quá dày, thiếu các tiện ích xã hội như siêu thị, trung tâm chăm sóc sức khỏe, trường học, hệ thống giao thông công cộng, ô nhiễm môi trường nước, không khí, thu gom và xử lý rác thải… và nhiều vấn đề khác liên quan đến công tác quản lý. Các nhà nghiên cứu về khoa học quản lý đô thị cần tìm ra đúng định hướng phát triển đô thị bền vững để giải quyết mọi vấn đề “khủng hoảng đô thị”, “bệnh đô thị”. Xuất phát từ thực tế phát triển đô thị hiện nay còn rất nhiều bất cập, hạn chế. Chỉ có con đường duy nhất cải thiện tình trạng trên là phát triển đô thị bền vững – đó là mục tiêu mà các quốc gia trên thế giới đang hướng đến, trong đó có Việt Nam. Để các đô thị thực sự phát triển bền vững, cần có những nghiên cứu, đánh giá hiện trạng phát triển, tìm ra các vấn đề còn bất cập, hạn chế cần khắc phục, sửa đổi, từ đó xác định định hướng đúng đắn phát triển trong tương lai. Chính sách phát triển đô thị bền vững phải được nghiên cứu xây dựng 2 và ban hành để đảm bảo cho quá trình đô thị hóa phát triển bền vững hài hòa giữa các yếu tố như: Lấy con người là trung tâm của sự phát triển; Cân bằng giữa mục tiêu phát triển kinh tế và môi trường tự nhiên; Cân đối giữa tăng trưởng kinh tế và xã hội; Phát triển hài hòa giữa con người với công nghệ - kỹ thuật; Đảm bảo phát triển đa văn hóa và đời sống đạo đức, tinh thần của các nhóm người khác biệt nhau; Đảm bảo an ninh, hòa bình, trật tự và ổn định xã hội; Đảm bảo sự tham gia dân chủ của người dân trong tiến trình phát triển đô thị; Công bằng xã hội trong đời sống kinh tế; Đảm bảo hài hòa giữa các thế hệ, phát triển không gian hợp lý; Phát triển cân đối đô thị - nông thôn. Với mong muốn đóng góp một phần công sức vào công cuộc phân tích, tìm hiểu và đưa ra những luận cứ lý giải các vấn đề cũng như giải pháp, định hướng về chính sách phát triển đô thị bền vững. Bản thân đã lựa chọn đề tài: “Thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững từ thực tiễn huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam” làm đối tượng nghiên cứu trong luận văn thạc sỹ chuyên ngành Chính sách công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Thời gian qua, tốc độ đô thị hóa phát triển nhanh chóng thì chính sách phát triển đô thị bền vững chính là một đề tài lý luận khoa học để các nhà quản lý đô thị nghiên cứu. Đối với huyện Núi Thành việc phát triển đô thị để tạo ra diện mạo đô thị ngày một khang trang với hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội được đầu tư cả bài bản thì công tác nghiên cứu để đô thị Núi Thành phát triển một cách bền vững là vấn đề cấp thiết. Dưới đây là một số công trình nghiên cứu tiêu biểu của các tổ chức, cá nhân có liên quan đến đề tài phát triển đô thị bền vững như: Tác giả Nguyễn Song Tùng với công trình nghiên cứu “Tổng quan những nghiên cứu về phát triển bền vững ở Việt Nam” được thực hiện năm 2008; 3 Tác giả Đào Hoàng Tuấn với công trình nghiên cứu “Phát triển bền vững đô thị: Những vấn đề lý luận và kinh nghiệm của thế giới” được thực hiện năm 2008; GS.TS Nguyễn Hữu Dũng, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ Bộ Xây dựng là giám đốc kiêm Trưởng ban quản lý Hợp phần với chương trình “Phát triển bền vững môi trường các đô thị nghèo” được thực hiện từ năm 2005 đến năm 2010 gắn kết với các mục tiêu đề ra là chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2010 và định hướng phát triển bền vững quốc gia trong ngành Xây dựng; Tác giả Nguyễn Cao Lãnh với đề tài nghiên cứu “Quy hoạch đơn vị bền vững” do Bộ Xây dựng xuất bản năm 2010 đề cao giá trị truyền thống phải đi đôi với giá trị bền vững; Tác giả Phạm Thị Bích Yên với đề tài nghiên cứu “Đô thị hóa Việt Nam trong quá trình công nghiệp hóa” công nhận đề tài khoa học cấp Bộ năm 2011; PGS.TS Trần Việt Tiến với bài viết“Chính sách phát triển đô thị ở Việt Nam: Thực trạng và định hướng hoàn thiện” được thực hiện năm 2012 nêu lên tình hình phát triển đô thị thực tế hiện nay của Việt Nam, đồng thời đưa ra các giải pháp đến năm 2020 giúp nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý, phát triển đô thị; Tác giả Nguyễn Minh Hòa với cuốn sách “Đô thị học – Những vấn đề lý luận và thực tiễn” do nhà xuất bản Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh phát hành năm 2012 đưa ra những góc nhìn mới, những nhìn nhận mới dưới góc độ đô thị học; Tác giả Nguyễn Hữu Sở với công trình nghiên cứu “Phát triển kinh tế bền vững ở Việt Nam” được thực hiện năm 2012 nêu lên hai yếu tố quan trọng là yếu tố văn hóa và yếu tố xã hội trong phát triển bền vững về kinh tế; 4 Tác giả Nguyễn Thúy Hà với công trình nghiên cứu “Chính sách phát triển đô thị: thực trạng và giải pháp” của Nguyễn Thúy Hà được thực hiện năm 2013; Tác giả Ngô Viết Nam Sơn với Bài viết “Một số định hướng chiến lược trong việc phát triển đô thị bền vững tại Việt Nam” được thực hiện năm 2013 đã đề ra các nguyên tắc chiến lược quan trọng giúp cho việc phát triển đô thị được bền vững và đóng góp tích cực cho việc phát triển kinh tế của đất nước. Các tác giả đã phản ánh rất nhiều góc độ, cách nhìn nhận khác nhau về tình hình quản lý quy hoạch phát triển đô thị cả nước nói chung và ở Quảng Nam nói riêng qua các tác phẩm sách, báo, công trình nghiên cứu khoa học. Qua đó phản ánh sự cấp thiết phải có các cơ chế, chính sách, giải pháp phù hợp, khoa học để nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý phát triển quy hoạch đô thị bền vững trong tiến trình tăng trưởng, phát triển kinh tế - xã hội tại các đô thị lớn trong cả nước. Mặc dù, các tác phẩm đã nêu được sự cấp thiết phải có các cơ chế, chính sách, giải pháp phù hợp, khoa học để nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý phát triển quy hoạch đô thị bền vững nhưng đến nay chưa có một công trình nào nghiên cứu một cách có hệ thống, sâu sát, đầy đủ về cơ chế, chính sách về quản lý quy hoạch phát triển đô thị bền vững trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa ở huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam. Đó là lý do tôi chọn luận văn Thạc sỹ Chính sách công đề tài “Thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững từ thực tiễn huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam”. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích của luận văn là khái quát về chính sách phát triển đô thị bền vững, đánh giá thực trạng quy định và thực tiễn thi hành tại huyện Núi Thành, 5 tỉnh Quảng Nam từ đó đưa ra các định hướng, giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật Nhà nước và các giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi từ thực tiễn kinh nghiệm trên địa bàn huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục đích nghiên cứu nói trên, Luận văn thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu sau: Hệ thống hóa một số cơ sở lý luận và chính sách phát triển đô thị bền vững ở nước ta hiện nay và của huyện Núi Thành nói riêng và chỉ ra những thành tựu, hạn chế của việc thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững hiện nay. Từ đó, rút ra bài học kinh nghiệm, đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu trong luận văn là chính sách phát triển đô thị bền vững tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam và việc tổ chức thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững tại thị trấn Núi Thành, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Luận văn nghiên cứu chính sách phát triển đô thị bền vững tại Thị trấn Núi Thành của huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam Luận văn tập trung đánh giá thực trạng thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững tại thị trấn Núi Thành của huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam từ năm 2013 đến năm 2018. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Phương pháp luận nghiên cứu khoa học duy vật biện chứng kết hợp 6 duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác - Lênin; Đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về chính sách phát triển đô thị bền vững. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp thu thập thông tin; phương pháp phân tích – tổng hợp, phương pháp lôgic – lịch sử, phương pháp thống kê – so sánh ... được sử dụng để thu thập, phân tích và khai thác thông tin từ các nguồn có sẵn liên quan đến đề tài nghiên cứu. Trong đó có các phân tích sâu sẽ kết hợp phương pháp tổng hợp với phương pháp phân tích, phương pháp quy nạp và ngoại suy để đánh giá tiến trình thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững trên địa bàn huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam. Đặc biệt, tiêu chí đánh giá việc thực hiện chính sách chủ yếu dựa vào kết quả thực hiện với điều kiện của huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam Phương pháp điều tra xã hội học: sử dụng phương pháp điều tra bằng bảng hỏi với 40 đối tượng là cán bộ, công chức, viên chức Phòng Kinh tế hạ tầng, Trung tâm phát triển quỹ đất, Ban quản lý dự án, Đội Quy tắc và Quản lý công trình công cộng huyện Núi Thành về mục tiêu, kết quả thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững... để nghiên cứu kỹ lưỡng, nắm vững nhu cầu, nguyện vọng, phong tục, lối sống, thực trạng đô thị hóa nhằm tránh đề ra các quyết sách về đô thị duy ý chí. Phương pháp thực địa: Khảo sát tình hình thực tế hoạt động đô thị tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận: Luận văn đã hệ thống hóa, cụ thể hóa xác định cơ bản định hướng đường lối chiến lược trong xây dựng chính sách phát triển đô thị theo hướng bền vững ở Việt Nam dựa trên các nguyên tắc tiêu chí cụ thể. Dựa trên các cơ sở lý luận làm rõ các nguyên tắc tiêu chí và là cơ sở đề xuất các giải pháp 7 nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả chính sách phát triển đô thị theo hướng bền vững tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ chỉ ra những điểm hợp lý, chưa hợp lý của việc thực hiện chính sách và kết hợp với các luận chứng khoa học sẽ góp phần hoàn thiện, bổ sung các nội dung chính sách phát triển đô thị theo hướng bền vững. Kiến nghị hệ thống giải pháp hoàn thiện việc thực hiện chính sách phát triển đô thị theo hướng bền vững tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam trong thời gian đến. 7. Cơ cấu của luận văn Cơ cấu của luận văn có mở đầu, nội dung, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo. Nội dung chính của luận văn bao gồm 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững. Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam. Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững từ thực tiễn huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới. 8 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ BỀN VỮNG 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững 1.1.1. Một số khái niệm về thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững Chính sách: Chính sách là một tập hợp các quyết định, chương trình của nhà nước, của một quốc gia để thực thi một công việc nào đó mà đất nước đang cần. Chính sách chủ yếu do Nhà nước ban hành nhằm thực hiện những mục đích của Nhà nước hướng tới. Xác định các việc cụ thể tại sao Nhà nước làm và phải làm cũng như cái giá phải trả cho các việc làm đó [19]. Chính sách là kết tinh ý chí của chủ thể về phương thức tác động đến các đối tượng về mặt bản chất, được thực hiện hóa khi tham gia vào quá trình vận động, triển khai thực hiện trong đời sống xã hội [5]. Chính sách công: “Chính sách công là một tập hợp các quyết định chính trị có liên quan của Đảng và Nhà nước nhằm lựa chọn mục tiêu, giải pháp và công cụ thực hiện nhằm giải quyết các vấn đề của xã hội theo mục tiêu tổng thể đã xác định” [4]. Đô thị: Đô thị là “Nơi dân cư đông đúc, là trung tâm thương nghiệp và có thể cả công nghiệp; thành phố hoặc thị trấn” [52] và “Một không gian cư trú của cộng đồng người sống tập trung, hoạt động trong những lĩnh vực kinh tế phi nông nghiệp” [52]. Đô thị là một hình thức cư trú văn minh của con người trong một không gian - vật chất nhất định, ở đó cư dân sống tập trung với mật độ cao, lao động chủ yếu phi nông nghiệp, cơ sở hạ tầng kỹ thuật hiện đại, kinh tế - xã hội phát 9 triển đời sống của người dân nâng cao. Trên thế giới do có sự khác nhau về trình độ phát triển kinh tế xã hội, hệ thống dân cư mà mỗi nước có quy định khác nhau về định nghĩa đô thị. Với xuất phát đặc điểm của Việt Nam là một nước đông dân, đất đai không rộng, đi lên từ một nước nông nghiệp nên những quy định về đô thị là những thành phố, thị xã, thị trấn, thị tứ với tiêu chuẩn về quy mô dân số cao hơn, nhưng tỷ lệ cơ cấu lao động phi nông nghiệp thấp hơn. Cụ thể, các thành phố, thị xã, thị trấn, thị tứ đề ra dựa trên hai tiêu chuẩn căn bản đó là: Thứ nhất có quy mô trên 2000 người sống tập trung và mật độ dân số trên 3000 người/km 2 trong nội thị đô thị. Thứ hai là cơ cấu lao động phi nông nghiệp với tỷ lệ trên 65%. Phát triển bền vững: Khái niệm về phát triển bền vững đầu tiên được đề cập trong Báo cáo của Ủy ban Môi trường và phát triển của Ngân hàng Thế giới (Brundtland Commission) vào năm 1987 có nêu “Sự phát triển phải thỏa mãn nhu cầu của con người không chỉ trong giai đoạn hiện tại mà còn cho cả tương lai, phải đáp ứng cả yêu cầu kinh tế lẫn bảo vệ môi trường” và Ngân hàng Châu Á (ADB) đã đưa ra yêu cầu muốn phát triển đô thị bền vững thì khả năng của thế hệ hiện tại đáp ứng cho các nhu cầu của các thế hệ tương lai. Như vậy, phát triển bền vững là phát triển kinh tế xã hội phải đi đôi với vấn đề bảo vệ môi trường, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên và phải chú trọng đến các thế hệ ngày nay, phải có trách nhiệm với các thế hệ sau trong việc để lại những di sản và tài nguyên để thế hệ sau có có hội phát triển. Đô thị bền vững: Đô thị bền vững theo Viện Môi Trường Stockholm của Thụy Điển có nêu “Một thành phố tại đó tiến hành các hành động được đề ra bởi các chính sách kế hoạch nhằm bảo tồn nguồn tài nguyên sẵn có và thực hiện tái sử dụng, ổn định xã hội, phát triển các nguồn vốn chủ sở hữu, đảm bảo phát triển kinh tế cho các thế hệ tương lai" [13]. Ở nơi đó việc phát 10 triển kinh tế hài hòa giữa môi trường, xã hội một cách bền vững nhằm đạt đến mục tiêu cuối cùng là thỏa mãn các yêu cầu phát triển kinh tế, đời sống cư dân đô thị khá giả hơn, tiện nghi hơn và hạnh phúc hơn Phát triển đô thị bền vững: Phát triển đô thị bền vững được nêu từ bản báo cáo của Ủy ban Brundtland, tại hội nghị URBAN21 tổ chức tại Berlin tháng 7/2000 như sau: "Cải thiện chất lượng cuộc sống trong một thành phố, bao gồm cả các thành phần sinh thái, văn hóa, chính trị, thể chế, xã hội và kinh tế nhưng không để lại gánh nặng cho các thế hệ tương lai,một gánh nặng bị gây ra bởi sự sút giảm nguồn vốn tự nhiên và nợ địa phương quá lớn. Mục tiêu của chúng ta là nguyên tắc dòng chảy, dựa trên cân bằng về vật liệu và năng lượng cũng như đầu vào/ra về tài chính, phải đóng vai trò then chốt trong tất cả các quyết định tương lai về phát triển các khu vực đô thị” [13]. Ở nơi đó việc phát triển kinh tế, thương mại, dịch vụ phát triển đồng bộ với môi trường, xã hội và tạo được môi trường xã hội phồn thịnh, đời sống người dân nâng cao cả về vật chất và tinh thần. Hiện nay, vì bản chất đa dạng và đa chiều của đối tượng nghiên cứu nên chưa có một khái niệm thống nhất nào về phát triển đô thị bền vững. Các tác giả đưa ra các quan điểm khác nhau tùy thuộc vào mục đích và phương pháp nghiên cứu nên các quan điểm về phát triển đô thị bền vững được trình bày rất đa dạng. Chính sách phát triển đô thị bền vững: Chính sách phát triển đô thị bền vững là thực hiện công tác xây dựng, phát triển đô thị bền vững theo mục tiêu tổng thể, mục tiêu cụ thể của Đảng và Nhà nước đã xác định. Đây là mối quan hệ giữa cơ quan công quyền với người dân nhằm mục đích phát triển hài hòa giữa kinh tế, môi trường và xã hội một cách bền vững với mục tiêu cuối cùng là thỏa mãn các yêu cầu phát triển kinh tế, đời sống cư dân đô thị khá giả hơn, tiện nghi hơn và hạnh phúc hơn. 11 Thực hiện chính sách phát triển đô thị bền vững: là quá trình thực thi các quyết định, chương trình của nhà nước về phát triển đô thị bền vững để xây dựng các công trình, dự án theo định hướng phát triển kinh tế xã hội của địa phương và là toàn bộ quá trình chuyển hóa ý chí của chủ thể trong chính sách phát triển đô thị bền vững thành hiện thực nhằm đạt được mục đích theo định hướng của nhà nước đã đề ra. Tại Việt Nam Theo Viện Quy Hoạch Đô Thị - Nông Thôn - Bộ Xây Dựng (Dự án VIE) thì việc phát triển đô thị bền vững được tập trung chủ yếu giải quyết các vần đề sau: Đối với người có thu nhập thấp, người nghèo đô thị cần chú trọng tạo điều kiện thuận lợi về công ăn việc làm giúp cho nền kinh tế đô thị phát triển ổn định [2]. - Đảm bảo công bằng an sinh trật tự xã hội, đảm bảo đời sống vật chất đầy đủ, đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giữ gìn và phát huy bản sắc truyền thống tốt đẹp của dân tộc [2]. - Bảo vệ môi trường đô thị luôn xanh, sạch, đẹp [2]. Có thể nhận thấy, phát triển đô thị luôn song hành cùng với phát triển môi trường đô thị bền vững và cần mở rộng hơn trong nhiều lĩnh vực, cần được lồng ghép tiếp cận theo cách nhìn nhận mà các tổ chức Quốc tế nhìn nhận. Cụ thể là: + Đô thị là nơi ở cho tất cả mọi người, khái niệm này ý chỉ việc cải thiện nơi ở thông qua việc thực hiện chính sách nhà ở quốc gia với chức năng cơ sở hạ tầng dịch vụ đầy đủ và thích hợp. + Cần có một chính sách giảm nghèo toàn diện để người nghèo có thể tiếp cận học hỏi thực hiện làm giàu trên quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Để làm được như vậy chính quyền đô thị cần xây dựng một cơ chế thích hợp 12 để phát triển kinh tế - xã hội bền vững và bảo vệ môi trường sinh hoạt cộng đồng dân cư [49]. + Cải thiện công tác tiếp cận các dịch vụ môi trường và đồng bộ trong việc cung cấp các dịch vụ môi trường cần được cải thiện giúp bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe, an toàn dịch bệnh tạo điều kiện thuận lợi phát triển đô thị bền vững [49]. + Chính quyền địa phương cần chú trọng việc nâng cao năng lực, có trách nhiệm cao hơn, nặng nề hơn trong công cuộc phát triển thành công nền kinh tế cho địa phương mình, cho đô thị mình gắn với môi trường thân thiện được người dân đồng tình ủng hộ [49]. + Các nhà quản lý đô thị nâng cao năng lực quản lý của mình thông qua việc chia sẻ kinh nghiệm và thông tin chính sách thông qua các kết quả điều tra bằng phiếu hỏi dựa trên các tiêu chí đánh giá qua các buổi họp thảo luận, đối thoại, tư vấn giữa các bên tham gia chính sách và từ đó hình thành nên một mạng lưới liên kết với người dân [49]. Để tổ chức điều hành có hiệu quả công tác phát triển đô thị bền vững cần tuân thủ các bước cơ bản sau đây: Bước 1: Xây dựng kế hoạch triển khai chính sách phát triển đô thị bền vững. Đây là công việc rất quan trọng, nó quyết định đến việc thực thi chính sách có thành công hay không. Ở bước này chúng ta xây dựng các kế hoạch như: nội qui, qui chế về tổ chức, điều hành; về trách nhiệm, nhiệm vụ, và quyền hạn của cán bộ và các cơ quan nhà nước tham gia; tổ chức điều hành chính sách; về các biện pháp khen thưởng, kỷ luật cá nhân, tập thể trong tổ chức thực thi chính sách, v.v… Bước 2: Phổ biến, tuyên truyền chính sách phát triển đô thị bền vững là việc thông tin, tuyên truyền, phổ biến chính sách để mọi người dân tham gia thực thi hiểu rõ về mục đích, yêu cầu của chính sách; về tính đúng đắn của 13
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan