Tài liệu Thực hiện chính sách giao đất, giao rừng tại huyện vị xuyên, tỉnh hà giang

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- CAO VĂN HỒNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIAO ĐẤT GIAO RỪNG TẠI HUYỆN VỊ XUYÊN TỈNH HÀ GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH HÀ NỘI - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- CAO VĂN HỒNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIAO ĐẤT GIAO RỪNG TẠI HUYỆN VỊ XUYÊN TỈNH HÀ GIANG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: 60340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. PHÍ MẠNH HỒNG HÀ NỘI - 2015 MỤC LỤC Danh mục các ký hiệu viết tắt ...................................................................................... i Danh mục các bảng ...................................................................................................... i Danh mục các biểu đồ .................................................................................................ii Danh mục các hình ..................................................................................................... iv MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1 1. Về tính cấp thiết của đề tài 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 1 2 3. Đối tƣợng, phạm vi, phƣơng pháp nghiên cứu 3 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................... 3 3.2. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 3 3.3. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 3 3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu .............................................................................. 3 4. Cấu trúc luận văn 3 Chƣơng 1 5 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CHÍNH SÁCH GIAO ĐẤT, GIAO RỪNG VÀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIAO ĐẤT GIAO RỪNG ..................................................................................................... 5 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................... 5 1.2. Khái niệm, vai trò sự cần thiết phải thực hiện chính sách giao đất giao rừng8 1.2.1. Khái niệm chung ....................................................................................8 1.2.2. Sự cần thiết phải thực hiện chính sách giao đất, giao rừng .................10 1.3. Mục tiêu, nội dung, các biện pháp thực hiện chính sách giao đất, giao rừng11 1.3.1. Mục tiêu ...............................................................................................11 1.3.2. Nội dung thực hiện chính sách giao đất, giao rừng .............................11 1.4. Các yếu tố tác động đến công tác thực hiện chính sách giao đất, giao rừng16 1.4.1. Luật Đất đai và chính sách giao đất, giao rừng nói chung của Việt Nam ........................................................................................................................16 1.4.2. Năng lực tổ chức thực hiện của các cơ quan quản lý nhà nƣớc ...........17 1.5. Tiêu chí đánh giá hiệu quả việc thực hiện chính sách giao đất, giao rừng 20 Chƣơng 2 23 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................. 23 2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin, tài liệu thứ cấp .................................... 23 2.2. Phƣơng pháp điều tra xã hội học ............................................................. 24 2.2.1. Chọn xã nghiên cứu .............................................................................24 2.2.2. Chọn hộ điều tra ...................................................................................25 2.3. Phƣơng pháp xử lý thông tin, tài liệu ...................................................... 25 2.4. Phƣơng pháp phân tích thông tin ............................................................ 25 2.4.1. Phƣơng pháp thống kê mô tả ...............................................................25 2.4.2. Phƣơng pháp so sánh ...........................................................................26 2.4.3. Phƣơng pháp tổng hợp .........................................................................26 Chƣơng 3 27 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIAO ĐẤT GIAO RỪNG TẠI HUYỆN VỊ XUYÊN ............................................................................ 27 3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang 27 3.1.1. Điều kiện tự nhiên .................................................................................27 3.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội .......................................................................31 3.1.3. Thực trạng tổ chức bộ máy, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thực hiện chính sách giao đất, giao rừng................................................................33 3.1.4. Thực trạng công tác quản lý sử dụng đất tại huyện Vị Xuyên ............33 3.2. Mục tiêu và tình hình thực hiện chính sách giao đất, giao rừng tại huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang ................................................................................... 39 3.2.1. Mục tiêu ...............................................................................................39 3.2.2. Tình hình và các biện pháp triển khai ..................................................40 3.3. Đánh giá chung về công tác giao đất giao rừng trên địa bàn huyện Vị Xuyên ........................................................................................................... 46 3.3.1. Những thành tựu đạt đƣợc ...................................................................46 3.3.2. Hạn chế trong công tác thực hiện chính sách giao đất, giao rừng............54 3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế .........................................................56 Chƣơng 4 60 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH GIAO ĐẤT GIAO RỪNG TẠI HUYỆN VỊ XUYÊN, TỈNH HÀ GIANG ............................................ 60 4.1. Định hƣớng và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội huyện Vị Xuyên trong những năm tới ............................................................................................... 60 4.1.1. Mục tiêu ...............................................................................................60 4.1.2. Định hƣớng phát triển kinh tế xã hội ...................................................62 4.1.3. Định hƣớng chung về sử dụng đất, ở huyện Vị Xuyên trong thời gian tới ...................................................................................................................64 4.1.4. Định hƣớng cụ thể về sử dụng đất đến năm 2020 và giai đoạn tiếp theo ........................................................................................................................66 4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác thực hiện chính sách giao đất giao rừng tại huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang .................................................................... 70 4.2.1. Tăng cƣờng công tác tuyền truyền phổ biến giáo dục pháp luật về chính sách giao đất giao rừng ....................................................................................70 4.2.2. Hoàn thiện cơ chế chính sách .................................................................71 4.2.3. Hoàn thiện công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ...........................72 4.2.4. Hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu về đất đai ..........................................73 4.2.5. Nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ ......................................................73 4.2.6. Củng cố tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý nhà nƣớc về đất đai; tăng cƣờng phối hợp giữa các phòng, ban liên quan với các xã, thị trấn..................................................................................................................74 4.2.7. Tăng cƣờng công tác thanh tra, kiểm tra .............................................75 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................................... 77 1. Kết luận 77 2. Kiến nghị 78 2.1. Kiến nghị với nhà nƣớc .......................................................................... 78 2.2. Kiến nghị với chính quyền huyện Vị Xuyên ........................................... 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC Lời cảm ơn Trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình và những lời động viên, chỉ bảo ân cần của các cá nhân, tập thể, các cơ quan tỉnh Hà Giang và Trƣờng Đại học Kinh tế Đại học Quốc gia Hà Nội. Trƣớc tiên, tôi xin trân trọng cảm ơn sâu sắc PGS.TS. Phí Mạnh Hồng đã trực tiếp hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi về mọi mặt để hoàn thành luận văn Thạc sỹ Quản lý kinh tế. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trƣờng Đại học kinh tế; Ban chủ nhiệm Khoa kinh tế chính trị, Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Hà Giang, Cục Thống kê tỉnh Hà Giang, Sở Tài nguyên và Môi trƣờng tỉnh Hà Giang, UBND huyện Vị Xuyên, Phòng Tài nguyên và Môi trƣờng huyện Vị Xuyên; UBND các xã: Trung Thành, Ngọc Linh, Quảng Ngần - huyện Vị Xuyên đã quan tâm, giúp đỡ tận tình và tạo điều kiện về thời gian, hƣớng dẫn về nội dung; cung cấp những thông tin, số liệu, tài liệu cần thiết. Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp, bạn bè; tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến ngƣời thân trong gia đình đã luôn tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mặt vật chất, chia sẻ những khó khăn và động viên về mặt tinh thần trong thời gian học tập và hoàn thành luận văn thạc sỹ này. Tôi xin chân thành cảm ơn ! Lời cam đoan Tôi xin cam đoan các thông tin, số liệu trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc ghi rõ nguồn gốc. Hà Giang, ngày 15 tháng 3 năm 2015 Tác giả luận văn Cao Văn Hồng DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nguyên nghĩa 1 CP Chính phủ 2 CT Chỉ thị 3 CSHT Cơ sở hạ tầng 4 DT Diện tích 5 DTTN Diện tích tự nhiên 6 GCNQSDĐ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 7 GĐGR Giao đất giao rừng 8 KHKT Khoa học kỹ thuật 9 KT-XH Kinh tế - xã hội 10 KTCK Kinh tế cửa khẩu 11 LN Lâm nghiệp 12 NĐ Nghị định 13 NQ Nghị quyết 14 NN Nông nghiệp 15 SDĐ Sử dụng đất 16 TLSX Tƣ liệu sản xuất 17 TN&MT Tài nguyên và Môi trƣờng 18 TW Trung ƣơng 19 UBND Uỷ ban nhân dân i DANH MỤC CÁC BẢNG Stt Bảng 1 Bảng 3.1 2 Bảng 3.2 3 Bảng 3.3 4 Bảng 3.4 5 Bảng 3.5 Nội dung Trang Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp huyện Vị Xuyên giai đoạn 2010-2013 Hiện trạng sử dụng đất phi nông nghiệp huyện Vị Xuyên giai đoạn 2010 - 2013 Cơ cấu sử dụng đất của 3 xã năm 2013 So sánh tình hình sử dụng đất của 3 xã trƣớc và sau khi giao đất, giao rừng Tình hình đầu tƣ tƣ liệu sản xuất của các hộ gia đình (trƣớc và sau khi giao đất, giao rừng) ii 34 37 49 51 53 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Stt Biểu đồ 1 Biểu đồ 3.1 2 Biểu đồ 3.2. Nội dung Hiện trạng đất tự nhiên huyện Vị Xuyên Hiện trạng sử dụng đất lâm nghiệp iii Trang 22 23 Danh mục các hình Stt Hình Nội dung 1 Hình 1.1. 2 Hình 1.2. 3 Hình 1.3. 4 Hình 1.4. 5 Hình 1.5. Ngƣời dân cùng nhau chăm sóc rừng 6 Hình 1.6. Đầu tƣ trồng phòng hộ bảo vệ môi trƣờng 7 Hình 1.7. Nhân dân thu hoạch chè xã Việt Lâm Cây thảo quả mang lại giá trị kinh tế cao cho nông dân huyện Vị Xuyên Cánh đồng lúa chuyên canh tại xã Trung Thành Tăng thêm việc làm thông qua phát triển rừng sinh thái Cây cam xóa đói, giảm nghèo cho ngƣời dân xã Ngọc Linh iv Trang MỞ ĐẦU 1. Về tính cấp thiết của đề tài Tài nguyên đất và tài nguyên rừng là tƣ liệu sản xuất (TLSX) đặc biệt, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trƣờng sống, là địa bàn phân bố các khu dân cƣ, xây dựng kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh và quốc phòng. Tuy nhiên ở Việt Nam, với sự tăng trƣởng kinh tế mạnh mẽ, sự gia tăng dân số nhanh cùng với quá trình đô thị hoá, công nghiệp hoá trong những năm qua, tài nguyên đất, tài nguyên rừng đã và đang ngày càng cạn kiệt. Diện tích đất nông nghiệp (đặc biệt là đất trồng lúa) và rừng tự nhiên của cả nƣớc bị thu hẹp đã kéo theo nhiều hệ luỵ không chỉ về vấn đề môi trƣờng mà còn ảnh hƣởng đến sinh tồn của đồng bào dân tộc thiểu số sống ở miền núi, trung du. Trƣớc thực trạng đó, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách nhằm hạn chế sự suy thoái đất, rừng và quản lý bền vững hơn nguồn tài nguyên quý giá này. Trong đó chính sách giao đất giao rừng (GĐGR) là một chính sách lớn, đƣợc xem là hƣớng đi đúng nhằm khắc phục hiện tƣợng rừng “vô chủ”, đất để hoang hoá. Từ khi thực hiện chính sách này đến nay, cuộc sống của ngƣời dân đã có nhiều thay đổi, độ che phủ rừng ngày càng đƣợc nâng cao, ngƣời dân có thêm các cơ hội tiếp cận với nhiều nguồn sinh kế mới, các dịch vụ xã hội... Huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang là một huyện miền núi có nhiều DT đất và rừng. Thực hiện chủ trƣơng của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Hà Giang, huyện Vị Xuyên đã sớm tiến hành triển khai công tác GĐGR và đặc biệt, từ năm 2010, công việc này đƣợc tiến hành bài bản theo bản đồ địa chính chính quy. Từ khi chính sách GĐGR đƣợc triển khai, đời sống của đồng bào các dân tộc nơi đây đƣợc nâng cao rõ rệt, DT đất trống, đồi núi trọc ngày càng bị thu hẹp, DT đất có rừng ngày càng gia tăng; công tác quản lý 1 nhà nƣớc (QLNN) về đất đai, bảo vệ và phát triển rừng trên địa bàn đƣợc chú trọng hơn; độ che phủ của rừng ngày càng tăng, tình trạng xói mòn, rửa trôi đất đã đƣợc khắc phục cơ bản; công tác phòng chống cháy rừng trên địa bàn đƣợc tăng cƣờng; công tác thu hồi đất, bồi thƣờng, giải phóng mặt bằng để phục vụ lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và phát triển kinh tế đƣợc chú trọng hơn, góp phần không nhỏ vào mục tiêu tăng trƣởng kinh tế của toàn huyện,.v.v... Tuy nhiên, quá trình triển khai công tác GĐGR ở huyện Vị Xuyên vẫn tồn tại một số bất cập đó là: việc triển khai chính sách còn chậm; quá trình triển khai còn lúng túng, thiếu đồng bộ; công tác xây dựng quy hoạch sử dụng đất (SDĐ) còn hạn chế; cơ cấu SDĐ chƣa hợp lý; kinh phí đầu tƣ cho công tác thực hiện chính sách GĐGR chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu; chƣa phát huy tốt tiềm năng thế mạnh về sản xuất nông lâm nghiệp của huyện; tình trạng tranh chấp đất đai, xâm lấn đất rừng; SDĐ lãng phí, kém hiệu quả, phá vỡ cân bằng môi trƣờng sinh thái ngày càng diễn biến phức tạp..v.v. Những bất cập trên cho thấy việc hoàn thiện chính sách giao đất giao rừng là yêu cầu bức thiết đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện Vị Xuyên. Vì lẽ đó, việc nghiên cứu, đánh giá quá trình thực hiện chính sách giao đất giao rừng ở huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang trong những năm qua nhằm tìm ra những vấn đề nảy sinh cần giải quyết cũng nhƣ những giải pháp khả thi để nâng cao hiệu quả của công tác giao đất giao rừng là một việc làm hết sức cần thiết, có một ý nghĩa thực tiễn cao đối với Vị Xuyên. Đó là lý do tôi đã tiến hành nghiên cứu Đề tài Luận văn thạc sĩ: “Thực hiện chính sách giao đất giao rừng tại huyện Vị Xuyên - tỉnh Hà Giang” 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu Trên cơ sở chỉ ra đƣợc những vấn đề đặt ra cần giải quyết, mục tiêu của Luận văn là đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thực hiện chính 2 sách GĐGR ở huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang. 3. Đối tƣợng, phạm vi, phƣơng pháp nghiên cứu 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu Công tác thực hiện chính sách GĐGR ở huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Chính sách GĐGR và việc thực hiện chính sách này trên phạm vi toàn huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang từ năm 2010 – 2013, trong đó, tập trung 3 điểm đại diện điển hình cho các dạng địa hình khác nhau đó là xã Ngọc Linh (có địa hình núi thấp có độ cao trung bình từ 500 - 800 m), xã Quảng Ngần (có địa hình núi cao có độ cao trung bình trên 1.000 m) và xã Trung Thành (có địa hình tương đối bằng phẳng xen kẽ giữa các đồi núi thấp có độ cao trung bình dưới 500 m) . 3.3. Câu hỏi nghiên cứu - Chính sách GĐGR đƣợc triển khai ở huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang nhƣ thế nào? chính sách này đem lại những kết quả tích cực gì? những bất cập nào cần giải quyết? - Cần phải làm gì để việc thực hiện chính sách GĐGR đem lại hiệu quả tốt hơn? 3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu Ngoài các phƣơng pháp chung nhƣ phân tích - tổng hợp, so sánh, thống kê miêu tả, luận văn còn sử dụng phƣơng pháp điều tra xã hội học nhằm thu thập các số liệu, tƣ liệu phục vụ cho mục tiêu nghiên cứu. Trong quá trình phân tích, đánh giá luận văn còn sử dụng phƣơng pháp phỏng vấn chuyên gia để tham vấn các vấn đề liên quan; chọn điểm nghiên cứu; xử lý số liệu, tham khảo, kế thừa các tài liệu có liên quan đến đề tài,.v.v... 4. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, luận văn đƣợc trình bày trong 4 3 chƣơng, cụ thể nhƣ sau: Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và những vấn đề cơ bản về chính sách GĐGR và thực hiện chính sách GĐGR. Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu. Chƣơng 3: Thực trạng công tác thực hiện chính sách GĐGR tại huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang. Chƣơng 4: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thực hiện chính sách GĐGR tại huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang. 4 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CHÍNH SÁCH GIAO ĐẤT, GIAO RỪNG VÀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIAO ĐẤT GIAO RỪNG 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu Chính sách giao đất giao rừng là chính sách lớn, quan trọng của Nhà nƣớc, liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, đến một loại tƣ liệu sản xuất nền tảng, đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế xã hội của đất nƣớc. Vì vậy, thời gian qua ở Việt Nam có rất nhiều công trình khoa học nghiên cứu về vấn đề này với sự tham gia nghiên cứu của các nhà khoa học, nhà quản lý, nghiên cứu sinh và học viên cao học. Tiêu biểu là các công trình nghiên cứu sau đây: - Đề tài cấp bộ (2005): “Đánh giá tình hình thực hiện Quyết định 178/2001/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và đề xuất sửa đổi, bổ sung chính sách hưởng lợi đối với cá nhân, hộ gia đình và cộng đồng được giao, được thuê và nhận khoán rừng, đất lâm nghiệp”, Tiến sỹ Nguyễn Nghĩa Biên và các cộng sự thuộc Trƣờng đại học Lâm nghiệp đã tiến hành nghiên cứu. Đề tài đã đánh giá tình hình thực hiện chính sách hƣởng lợi theo quyết định 178/2001/QĐ-TTg và đề xuất sửa đổi, bổ sung góp phần hoàn thiện cơ chế hƣởng lợi đối với các hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng đƣợc giao, đƣợc thuê, nhận khoán rừng và đất lâm nghiệp. - Luận văn Thạc sĩ kinh tế của Ngô Tôn Thanh (2012): “Hoàn thiện công tác QLNN về đất đai trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định”, bảo vệ tại Trƣờng Đại học kinh tế, Đại học Đà Nẵng. Luận văn đã hệ thống hóa lý luận về vấn đề QLNN về đất đai của chính quyền thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định. Phần thực trạng, luận văn đã đánh giá những kết quả đạt đƣợc, những mặt tồn 5 tại trong quản lý nhà về đất đai. Từ đó, đƣa ra những biện pháp khắc phục phù hợp nhằm khai thác sử dụng nguồn lực đất đai có hiệu quả hơn. Phần giải pháp, luận văn đã đƣa ra các biện pháp để hoàn thiện công cụ và phƣơng pháp QLNN về đất đai của chính quyền thị xã An Nhơn; kiến nghị với nhà nƣớc những vấn đề cần phải hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về đất đai. - Luận văn Thạc sĩ nông nghiệp của Nguyễn Chí Thâm (2009): “Đánh giá tình hình thực hiện chính sách GĐGR tại huyện Bắc Quang - tỉnh Hà Giang”, bảo vệ tại Trƣờng Đại học Nông nghiệp I Hà Nội. Luận văn nghiên cứu kinh nghiệm GĐGR ở một số quốc gia trên thế giới. Đánh giá thực trạng tình hình GĐGR ở Việt Nam trƣớc và sau khi đổi mới. Đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả GĐGR ở huyện Bắc Quang thời gian tới. Các giải pháp đề xuất tập trung vào giải quyết những vấn đề vƣớng mắc trong việc thực hiện công tác GĐGR nhƣ: bất cập giữa bản đồ giao rừng và bản đồ địa chính, ranh giới đất rừng không trùng khớp giữa bản đồ và thực địa, giao đất không đồng thời đƣợc với giao rừng; nâng cao chất lƣợng lập hồ sơ địa chính; áp dụng hệ thống tiêu chí đánh giá hiệu quả công tác GĐGR. - Luận văn Thạc sĩ kinh tế của Nguyễn Thị Thu Trang (2012): “Phân quyền sở hữu tài sản trong giao rừng cho cộng đồng ở Tây nguyên”, bảo vệ tại Trƣờng Đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh. Đề tài đã phân tích các quyền sở hữu tài sản rừng đƣợc phân bổ cho ngƣời dân thí điểm giao rừng cho cộng đồng. Tác giả đã đề cập các giải pháp điều kiện để khắc phục những tồn tại, những khoảng trống trong thực hiện chính sách giao rừng do việc nhà nƣớc xem việc giao rừng cho cộng đồng là bàn giao trách nhiệm quản lý, nên phạm vi trao quyền hƣởng lợi là hạn chế, không kèm theo cơ chế hỗ trợ hiệu quả sau giao rừng, qua đó nâng cao tính tuân thủ cũng nhƣ nhƣ xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá hiệu quả công tác giao rừng tại các địa phƣơng. - Bài trình bày tại Hội thảo của của PGS.TS. Bảo Huy, Trƣờng Đại học 6 Tây nguyên (Nghiên cứu điểm tại Tây nguyên): “Quản lý rừng và hưởng lợi trong GĐGR”. Tài liệu này tác giả đã tập trung phản ánh, phân tích vấn đề quản lý rừng tự nhiên bền vững sau khi giao đất và giải pháp xác lập cơ chế hƣởng lợi từ rừng tự nhiên cho đối tƣợng nhận rừng là cộng đồng dân cƣ, đồng thời đƣa ra những giải pháp để thực hiện chính sách GĐGR ở các tỉnh Tây Nguyên hiệu quả hơn. - Báo cáo “GĐGR trong bối cảnh tái cơ cấu ngành lâm nghiệp: Cơ hội và thách thức” của Tô Xuân Phúc và Trần Hữu Nghị (2014), đã mô tả một số nét tổng quan về thực trạng quản lý và SDĐ và rừng hiện nay. Tóm tắt một số chính sách lâm nghiệp cơ bản đƣợc thực hiện từ khi thành lập nƣớc, bao gồm chính sách GĐGR và những thay đổi căn bản của chính sách đến nay; tập trung vào phân biệt sự khác nhau giữa chính sách giao đất và khoán rừng. Tiến trình thực hiện chính sách tại các địa phƣơng, từ đó chỉ ra sự khác nhau về lý thuyết và thực tiễn có liên quan đến tiến trình thực hiện; phân tích tác động, trong đó tập trung vào các khía cạnh chủ yếu nhƣ tác động của chính sách tới sinh kế hộ gia đình, độ che phủ và chất lƣợng rừng. Báo cáo đƣa ra một số kiến nghị về chính sách nhằm góp phần vào thực hiện thành công các mục tiêu mà ngành lâm nghiệp đã đề ra. - Báo cáo chuyên đề của Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Giang: “Tổng kết 10 năm thi hành Luật Đất đai năm 2003 và tham gia sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai năm 2003 trên địa bàn tỉnh Hà Giang” trình bày tại Hội nghị tổng kết thi hành Luật Đất đai năm 2003 của Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng năm 2013, đã đánh giá những tác động của chính sách, pháp luật đất đai đến phát triển KTXH; chỉ ra những nguyên nhân của thành công và hạn chế trong thực tế và đề xuất những định hƣớng giải pháp nâng cao hiệu quả công tác QLNN về đất đai trên địa bàn tỉnh Hà Giang. Nhƣ vậy, công trình này không nghiên cứu toàn diện về thực hiện chính sách GĐGR, cả trên phƣơng diện lý luận và thực 7 tiễn, mà chỉ tập trung nghiên cứu sâu thực trạng công tác QLNN về đất đai tại tỉnh Hà Giang. - Các báo cáo tham luận của Phòng Tài nguyên và Môi trƣờng huyện Vị Xuyên: “Kết quả công tác thực hiện nhiệm vụ năm 2011 và phương hướng nhiệm vụ năm 2012”; “Kết quả công tác ngành TN&MT huyện Vị Xuyên năm 2012 và biện pháp nâng cao chất lượng công tác GĐGR năm 2013”; “Kết quả công tác năm 2013 và phương hướng nhiệm vụ năm 2014” trình bày tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2011, 2012, 2013 của của Sở Tài nguyên và Môi trƣờng tỉnh Hà Giang, đã phân tích đánh giá kết quả công tác QLNN về (TN&MT trong từng năm và chỉ ra những hạn chế, yếu kém, đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng công tác của ngành TN&MT trong thời gian tới tại huyện Vị Xuyên. Tóm lại, nghiên cứu các công trình của các tác giả trƣớc đã công bố gần đây cho thấy chƣa có công trình nào nghiên cứu riêng về thực hiện chính sách giao đất giao rừng ở huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang. Do đó, Luận văn nhận thấy việc sƣu tầm, tổng hợp, hệ thống hóa và phân tích làm rõ hơn một số vấn đề về lý luận, đánh giá thực trạng, đề xuất khuyến nghị, giải pháp nâng cao hiệu quả Chính sách GĐGR ở huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang trong giai đoạn hiện nay là vấn đề cần tiếp tục đƣợc nghiên cứu, hoàn thiện, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay tình trạng tranh chấp đất đai, xâm hại, tàn phá rừng càng gia tăng, diễn biến ngày càng phức tạp đòi hỏi chính sách GĐGR cần phải đi vào chiều sâu, chất lƣợng, hiệu quả. 1.2. Khái niệm, vai trò sự cần thiết phải thực hiện chính sách giao đất giao rừng 1.2.1. Khái niệm chung - Khái niệm QLNN về đất đai: là tổng hợp các hoạt động của cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền để thực hiện và bảo vệ quyền sở hữu của nhà nƣớc 8 đối với đất đai; đó là các hoạt động nằm chắc về tình hình SDĐ, rừng; phân phối và phân phối lại quỹ đất, rừng theo quy hoạch, kế hoạch; kiểm tra giám sát quá trình quản lý và SDĐ, rừng; điều tiết các nguồn lợi từ đất rừng (Nguyễn Khắc Thái Sơn, 2007, trang 21). - Giao đất là việc Nhà nƣớc trao quyền SDĐ bằng quyết định hành chính cho đối tƣợng có nhu cầu SDĐ (Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, 2003, trang 1). - Nhận quyền SDĐ là việc xác lập quyền SDĐ do đƣợc ngƣời khách chuyển quyền SDĐ theo quy định của pháp luật thông qua các hình thức chuyển đổi, chuyển nhƣợng, thừa kế, tặng cho quyền SDĐ hoặc góp vốn bằng quyền SDĐ mà hình thành pháp nhận mới (Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, 2003, trang 9). - Thu hồi đất là việc Nhà nƣớc quyết định thu lại quyền SDĐ của ngƣời đƣợc nhà nƣớc trao quyền SDĐ hoặc thu lại đất của ngƣời sử dụng vi phạm pháp luật về đất đai (Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, 2003, trang 9). - Bồi thường khi nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nƣớc trả lại giá trị quyền SDĐ đối với DT bị thu hồi cho ngƣời bị thu hồi đất (Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, 2003, trang 9). - Giấy chứng nhận quyền SDĐ là Giấy chứng nhận do cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền cấp cho ngƣời SDĐ để bảo hộ quyền và lợi ích hợp pháp của ngƣời SDĐ (Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, 2003, trang 11). - Đăng ký quyền SDĐ là việc ghi nhận quyên SDĐ hợp pháp đối với một thửa đất xác định vào hồ sơ địa chính nhằm xác lập quyền và nghĩa vụ của ngƣời SDĐ (Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, 2003, trang 11). - Tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ của ngƣời SDĐ giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai (Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, 2003, trang 12). 9