Tài liệu Thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện bắc trà my, tỉnh quảng nam .

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI CHÂU MINH NINH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BẮC TRÀ MY, TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG HÀ NỘI, năm 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI CHÂU MINH NINH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BẮC TRÀ MY, TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành : Chính sách công Mã số : 8 34 04 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HỒ SỸ SƠN HÀ NỘI, năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả CHÂU MINH NINH MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO ........................................... 10 1.1. Khái quát về chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo ............................... 10 1.2. Những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại tố cáo ......................................................................................................................... 18 CHƯƠNG 2: THỰC TIỄN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TẠI HUYỆN BẮC TRÀ MY, TỈNH QUẢNG NAM ............................................................................................................... 25 2.1. Khái quát về đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam ................................................................................................................. 25 2.2. Thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam ......................................................................... 28 CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TẠI HUYỆN BẮC TRÀ MY, TỈNH QUẢNG NAM ......................................... 53 3.1. Quan điểm thực hiện chính sách khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam ................................................................................ 53 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam ................................................. 58 KẾT LUẬN .................................................................................................... 69 TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ 1 MTTQ Mặt trận tổ quốc 2 UBND Ủy ban nhân dân DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Số hiệu Tên biểu đồ biểu đồ 2.1 2.2 Kết quả lấy ý kiến về thực trạng giải quyết khiếu nại tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến về thực hiện nhiệm vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo của các chủ thể trên địa bàn huyện Bắc Trà My Trang 30 34 Kết quả lấy ý kiến về thực hiện nội dung (nhiệm vụ) của 2.3 chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện 36 Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến về thực hiện các biện pháp thực hiện 2.4 chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện 41 Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến về thực hiện công tác xây dựng kế hoạch, 2.5 chương trình triển khai thực hiện chính sách giải quyết khiếu 42 nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến về thực hiện công tác phổ biến, tuyên 2.6 truyền chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn 44 huyện Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến về thực hiện công tác phân công, phối 2.7 hợp thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa 47 bàn huyện Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến về thực hiện công tác đôn đốc, theo dõi, 2.8 kiểm tra việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố 49 cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến thực hiện công tác đánh giá, tổng kết việc 2.9 thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My 51 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thực hiện tốt công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của nhân dân sẽ củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân vào đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của nhà nước đề ra, thể hiện mối quan hệ mật thiết giữa nhân dân với Đảng và Nhà nước. Nhận thức được điều đó, Đảng đề ra chủ trương, đường lối và trên cơ sở đó Nhà nước hoạch định và ban hành những chính sách, trong đó có chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo, chính sách đó cụ thể hóa các điều của Hiến pháp và pháp luậtnhằm giải quyết khiếu nại, tố cáo nhanh, đúng pháp luật, bảo vệ và khôi phục kịp thời quyền, lợi ích hợp pháp cho nhân dân, đồng thời xử lý nghiêm minh những cá nhân, tổ chức vi phạm pháp luật, tạo niềm tin của nhân dân vào con đường đi lên XHCN mà Đảng và Nhà nước ta đã lựa chọn. Trong thời gian qua, tại địa bàn huyện Bắc Trà My các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền tích cực tổ chức chính sách thực hiện giải quyết khiếu nại, tố cáo theo các văn bản pháp luật mà Nhà nước ta đã ban hành như: Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998, luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật khiếu nại, tố cáo năm 2004, 2005, Luật khiếu nại 2011, Luật tố cáo 2011 và năm 2018 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Bởi vậy, việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo đã đạt được nhiều kết quả tích cực hơn trước. Theo báo cáo của UBND huyện Bắc Trà My trong 5 năm qua, trên địa bàn huyện đã tiếp nhận 1.330 đơn (kiến nghị, phản ánh, khiếu nại); trong đó có 447 đơn khiếu nại, qua phân loại, xử lý có 146 vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND huyện. Qua kết quả giải quyết khiếu nại đã thu hồi về cho nhà nước số tiền 41 triệu đồng và 2.950 m2 đất, trả lại quyền lợi cho công dân với tổng số tiền 369 triệu đồng và 10.518 m2 đất.Đối với việc thực 1 hiện Luật Tố cáo, trong 5 năm qua các cơ quan chức năng trên địa bàn huyện đã tiếp nhận 16 đơn tố cáo, qua phân loại, xử lý có 11 vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết. Qua kết quả giải quyết tố cáo đã thu hồi về cho nhà nước số tiền 52 triệu đồng, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho 5 công dân, trả lại quyền lợi cho công dân với tổng số tiền 16 triệu đồng và 121 m2 đất; Kiến nghị xử lý hành chính 4 cá nhân có liên quan. Chuyển cơ quan điều tra 01 vụ/01 đối tượng. Trong những năm gần đây, cùng với quá trình toàn cầu hóa, sự phát triển chung của tỉnh Quảng Nam cũng như quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa trên địa bàn huyện Bắc Trà My, đường giao thông được xây dựng, các dự án xây dựng nông thôn mới, việc phát triển cây công nghiệp và xây dựng cơ sở hạ tầng trên địa bàn huyện. Tuy nhiên, do giải quyết khiếu nại, tố cáo là vấn đề nhạy cảm, liên quan đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội cũng như hoạt động quản lý nhà nước nên việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo còn một số hạn chế: Công tác tuyên truyền về giải quyết khiếu nại, tố cáo, đặc biệt là khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai thời gian qua có sự quan tâm nhưng chưa được sâu rộng đến người dân, do đó việc am hiểu về pháp luật trong nhân dân còn hạn chế; Tổ chức và cơ chế giải quyết khiếu kiện thiếu ổn định và bất cập so với yêu cầu thực tế; Có nơi chưa làm tốt việc tiếp dân, nhận đơn, chưa hướng dẫn, giải thích cụ thể theo pháp luật về việc nộp đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết để tình trạng người dân khiếu kiện vượt cấp; Một bộ phận cán bộ, công chức đôi lúc, đôi nơi còn chưa gương mẫu, thiếu nhiệt tình, hướng dẫn, giải thích cho công dân không rõ ràng và sự thiếu hiểu biết và sự thiếu ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận nhân dân; Còn có một số qui định chồng chéo giữa Luật Khiếu nại, tố cáo và các Luật chuyên ngành khác như Luật Đất đai, pháp lệnh xử lý các vụ án hành chính... ảnh hưởng việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My tỉnh Quảng Nam. 2 Trước tình hình trên đã đặt ra yêu cầu nghiên cứu về thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo, xác định hạn chế, nguyên nhân hạn chế để đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo là rất cần thiết góp phần ổn định tình hình, phát triển kinh tế xã hội. Bản thân học viên là người đang trực tiếp tham gia công tác tại cơ quan Thanh tra huyện Bắc Trà My, do vậy tác giả chọn đề tài: “Thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam” làm luận văn cao học. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Liên quan đến thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực hành chính trong thời gian qua đã thu hút được sự quan tâm nghiêncứu của các tác giả. Bởi vậy, với đề tài thuộc vấn đề này cho tới nay đã có nhiều cuốn sách chuyên khảo, đề tài khoa học, bài viết được công bố, tiêu biểu của các tác giả như: Tác giả Bùi Thị Cúc (2018), Thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại tại huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ Chính sách công, Học viên Khoa học xã hội. Luận văn đã làm rõ được các lý luận về chính sách giải quyết khiếu nại, so sánh và làm rõ sự khác nhau giữa khiếu nại và tố cáo. Trên cơ sở đó, luận văn đã đánh giá thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam, rút ra những thành công, hạn chế trong thực hiện chính sách này, xác định rõ nguyên nhân của hạn chế và đề xuất các giải pháp phù hợp với tình hình khiếu nại, giải quyết khiếu nại của huyện trong thời gian qua và thời gian tới [2]. Tác giả Lê Đình Cung (2019), Thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại Ban Tiếp công dân, thành phố Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ Chính sách công, Học viện Khoa học xã hội Việt Nam. Tác giả luận văn nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của chính sách giải quyết khiếu 3 nại, tố cáo; đánh giá thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại Ban Tiếp công dân tỉnh Quảng Nam. Trên cơ sở đó, đề xuất giải pháp góp phần hoàn thiện hơn nữa chính sách khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân và giải pháp nâng cao chất lượng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại Ban Tiếp công dân tỉnh Quảng Nam, góp phần đảm bảo quyền công dân, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đảm bảo an toàn trật tự xã hội trên địa bàn tỉnh Quảng Nam [3]. Tác giả Nguyễn Thị Hồng Thơm (2010), “Hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan hành chính nhà nước ở Ninh Bình hiện nay”, đã phân tích những vấn đề lý luận về khiếu nại, tố cáo và pháp luật khiếu nại, tố cáo, những yêu cầu đặt ra của việc nâng cao hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo. Đánh giá thực trạng pháp luật khiếu nại, tố cáo và hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan hành chính nhà nước tại tỉnh Ninh Bình; đưa ra những kiến nghị cụ thể hoàn thiện pháp luật khiếu nại, tố cáo và các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại tố cáo [27]. Thanh tra Chính phủ (2012), “Tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai và giải quyết tranh chấp, khiếu nại tố cáo về đất đai”, nội dung củachuyên đề này gồm 2 phần: Trong đó phần 2 tập trung đánh giá, phân tích nội dung về Pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai và trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai; Những ưu điểm, nhược điểm, hạn chế của các quy định pháp luật hiện hành về giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai; Đề xuất, kiến nghị hoàn thiện hệ thống pháp luật về giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai [29]. Tác giả Vũ Duy Duẩn (2014), “Giải quyết khiếu nại, tố cáo - phương thức bảo đảm pháp chế và kỷ luật trong quản lý hành chính nhà nước ở Việt Nam hiện nay”, Luận án tiến sĩ Quản lý Hành chính công, Học viện Hành 4 chính, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh. Luận án tập trung phân tích các quan điểm về khiếu nại, tố cáo; giải quyết khiếu nại, tố cáo; pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo ở Việt Nam và chỉ ra giải quyết khiếu nại, tố cáo là một trong những phương thức bảo đảm pháp chế và kỷ luật trong quản lý hành chính nhà nước ở Việt Nam hiện nay [7]. Tác giả Hoàng Ngọc Dũng (2015), “Giải quyết khiếu nại hành chính trong công cuộc cải cách hành chính ở Việt Nam”, luận án tiến sĩ quản lý hành chính công, Học viện Hành chính quốc gia.Luận án đưa ra khái niệm khoa học về khiếu nại hành chính, giải quyết khiếu nại hành chính; chỉ rõ những đặc điểm của giải quyết khiếu nại hành chính; vai trò của giải quyết khiếu nại hành chính trong công cuộc cải cách hành chính. Luận án phân tích, làm rõ sự tác động qua lại giữa cải cách hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính. Luận án đưa ra một số các giải pháp mang tính tổng thể nhằm bảo đảm giải quyết khiếu nại hành chính trong điều kiện cải cách hành chính hiện nay. Với những giải pháp màluận án đưa ra sẽ cung cấp thêm các luận cứ khoa học để cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại nâng cao hiệu lực, hiệu quả giải quyết khiếu nại hành chính cũng như xem xét, nghiên cứu hoàn thiện pháp luật về khiếu nại [9]. Tác giả Lê Duyên Hà (2017), “Thực hiện pháp luật về khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên, Việt Nam”, luận án tiến sĩ Lý luận và lịch sử Nhà nước và pháp luật, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Luận án đã xây dựng khái niệm pháp luật về khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai, thực hiện pháp luật về khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai có tính nền tảng xuyên suốt luận án; chỉ ra được mộtsố đặc điểm, hình thức thực hiện pháp luật về khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai; nêu ra được vai trò, điều kiện bảo đảm thực hiện pháp luật về khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai nói chung, trong đó có các 5 tỉnh Tây Nguyên. Luận án phân tích chỉ ra yếu tố đặc thù về điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội, tình trạng di dân tự do, quản lý và sử dụng đất đai ở các tỉnh Tây Nguyên tác động tới quá trình thực hiện pháp luật về khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai. Phân tích được các kếtquả, hạn chế của thực trạng thực hiện pháp luật về khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai tại các tỉnh Tây Nguyên; chỉ ra được những nguyên nhân ưu điểm và hạn chế của thực trạng này; qua đó rút ra bài học kinh nghiệm từ thực hiện pháp luật về khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên trong thời gian qua. Xác lập các quan điểm, đề xuất được hệ thống giải pháp bao gồm nhóm giải pháp chung và nhóm giải pháp riêng mang tính đặc thù cho Tây Nguyên,nhằm đảm bảo thực hiện pháp luật về khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn các tỉnh TâyNguyên Việt Nam hiện nay [10]. Bên cạnh đó, khi thực hiện đề tài này, học viên có tìm hiểu một số tài liệu: “Chính sách và quá trình chính sách”. “Tổng quan chính sách công”, của PGS.TS Đỗ Phú Hải (NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, năm 2017).“Khiếu nại, tố cáo hành chính - cơ sở lý luận, thực trạng và giải pháp”, đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước do TS. Lê Tiến Hào làm chủ nhiệm (Thanh tra Chính phủ, Hà Nội, năm 2011).“Những vấn đề cơ bản về khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo”, tài liệu bồi dưỡng công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo tại Quảng Nam của TS. Đinh Văn Minh (Hà Nội, năm 2011). Nguyễn Tuấn Khanh (Nhà xuất bản chính trị Quốc gia, Quảng Nam, năm 2014).“Khiếu nại hành chính - Lịch sử phát triển và những vấn đề thực tiễn (So sánh với Pháp, Trung Quốc và một số nước trên thế giới)”, sách của TS. Đinh Văn Minh (Nhà xuất bản Hồng Đức, Quảng Nam, năm 2015). “Năng lực thực hiện chính sách công - Những vấn đề lý luận và thực tiễn”, của PGS.TS Văn Tất Thu (Tạp chí Nhà nước số 6 12/2014).“Những vấn đề lý luận và thực tiễn về năng lực xây dựng và thực hiện chính sách công”, của PGS.TS Đỗ Phú Hải (Tạp chí Nhà nước số 6/2015). Các đề tài nghiên cứu khoa học của các tác giả nêu trên đã phản ánh phần nào các nội dung liên quan đến chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo cũng như thực hiện chính sách khiếu nại, tố cáo. Tuy nhiên, dưới góc độ chuyên ngành Chính sách công chưa có công trình nào nghiên cứu một cách tổng thể, chuyên sâu về việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam và đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong giai đoạn hiện nay. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Thông qua việc phân tích làm rõ những vấn đề lý luận của thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo; thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam, luận văn đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả của thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Khái quát chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo - Phân tích những vấn đề lý luận củathực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo. - Phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam. - Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả của thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo. 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam. Bởi vậy, luận văn lấy các quan điểm khoa học; các văn bản chứa dựng chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo; các quy định của pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo; thực tiễn thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam để nghiên cứu các vấn đề thuộc nội dung nghiên cứu của đề tài. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài luận văn được nghiên cứu dưới góc độ chuyên ngành chính sách công. Luận văn tập trung nghiên cứu về thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo ở một địa phương, cụ thể là huyệnBắc Trà My trong giai đoạn 05 năm (từ năm 2014 đến năm 2018) 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu Đề tài được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận duy vật - biện chứng và duy vật - lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, quan điểm của Đảng và chủ trương, chính sách của Nhà nước về khiếu nại, tố cao và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Bên cạnh đó, để thu thập các dữ liệu đánh giá về thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My, đề tài thực hiện khảo sát bằng bảng hỏi hướng đến các đối tượng là cán bộ quản lý nhà nước hiện đang làm việc tại các phòng ban chuyên môn thuộc UBND huyện Bắc Trà My (Số phiếu phát ra là 90 phiếu, số phiếu thu về là 86 phiếu – 100% số phiếu hợp lệ). 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Để thực hiện được các mục đích nghiên cứu ban đầu đề ra, đề tài luận 8 văn đưa ra cái nhìn tổng quát về lý luận thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo; giúp cho các nhà quản lý của huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam nhìn nhận một cách đúng đắn về thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo, những mặt đã làm được, chưa làm được, nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo. Luận văn đề xuất các giải pháp giúp các nhà lãnh đạo, quản lý, cán bộ đang thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại các địa phương nói chung và huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam nói riêng tham khảo vận dụng vào thực tiễn. Qua đó, nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo, góp phần ổn định tình hình chính trị, trật tự an toàn xã hội thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội. 7. Cơ cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, hệ thống chữ viết tắt, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn có kết cấu nội dung gồm 3 chương, cụ thể như sau: Chương 1: Những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam Chương 3: Quan điểm, giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam 9 CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO 1.1. Khái quát về chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo 1.1.1. Khái niệm, mục tiêu và ý nghĩa của chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo 1.1.1.1. Khái niệm chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo * Khiếu nại và giải quyết khiếu nại Khiếu nại là hoạt động diễn ra khá thường xuyên và phổ biến, do đó cụm từ khiếu nại được sử dụng rộng rãi trong đời sống xã hội [7, tr.35]. Theo nghĩa rộng: Khiếu nại được hiểu là việc cá nhân, cơ quan, tổ chức nào đó yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định, hành vi khi có căn cứ cho rằng quyết định, hành vi ấy xâm hại đến quyền, lợi ích của bản thân [27]. Theo nghĩa hẹp: Khiếu nại được hiểu là việc cá nhân, cơ quan, tổ chức yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền liên quan xem xét lại các quyết định, hành vi trái pháp luật khi có căn cứ cho rằng quyết định, hành vi ấy xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình [27]. Vấn đề khiếu nại cũng được luật hóa theo quy định tại Điều 2, Luật khiếu nại năm 2011: “Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định, đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình” [17]. 10 Căn cứ vào tính chất của quyết định, hành vi và các quan hệ pháp luật phát sinh khiếu nại được phân thành hai dạng cơ bản sau: Khiếu nại hành chính: khiếu nại về định hành chính hoặc hành vi hành chính trái pháp luật của cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân có thẩm quyền trong hoạt động quản lý của các cơ quan hành chính nhà nước. Đó là việc cá nhân, cơ quan, tổ chức yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính trái pháp luật khi có căn cứ cho rằng nó xâm hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Khiếu nại tư pháp: khiếu nại về quyết định trái pháp luật hoặc hành vi trái pháp luật trong hoạt động tư pháp. Khiếu nại tư pháp là khiếu nại về quyết định hoặc hành vi trái pháp luật của cơ quan hoặc của người tiến hành tố tụng như: cơ quan điều tra, kiểm sát, xét xử và thi hành án hoặc điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán, hội thẩm, chấp hành viên. Khiếu nại tư pháp trong lĩnh vực hình sự,dân sự, kinh tế, lao động, hành chính được pháp luật tố tụng tương ứng quy định.Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, luận văn chỉ đề cập đến khiếu nại trong phạm vi hành chính của các cơ quan nhà nước. Khoản 11, điều 3, Luật khiếu nại 2011 quy định: “Giải quyết khiếu nại là việc thụ lý, xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết khiếu nại” [17]. Hoạt động giải quyết khiếu nại là bước tiếp theo khi có yêu cầu giải quyết (khi có khiếu nại), gồm có các giai đoạn: thụ lý vụ việc; xác minh tình tiết, nội dung vụ việc; kết luận về tính đúng sai, cơ sở pháp lý của nội dung khiếu nại, của quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại; ra quyết định giải quyết khiếu nại. Giải quyết khiếu nại của các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền là việc các cơ quan này tiến hành hoạt động thuộc thẩm quyền chức năng, nhiệm vụ của mình để có biện pháp theo quy định của pháp luật, nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức và lợi ích chung của nhà nước và xã hội. 11 * Tố cáo và giải quyết tố cáo Tố cáo là khái niệm được sử dụng rộng rãi trong đời sống xã hội.Theo từ điển Tiếng Việt thông dụng thì tố cáo là: “vạch rõ tội lỗi của kẻ khác trước cơ quan pháp luật hoặc trước dư luận” [38]. Cách hiểu khác: tố cáo là việc công dân báo với cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền về bất kỳ hành vi của cơ quan, tổ chức, cá nhân mà họ cho rằng hành vi ấy vi phạm pháp luật hoặc vi phạm quy định của tổ chức, cộng đồng đã gây ra thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích Nhà nước, tổ chức, cộng đồng hoặc quyền, lợi ích hợp pháp của công dân. Theo quy định tại Điều 2, Luật tố cáo năm 2018: “Tố cáo là việc công dân theo thủ tục do Luật này quy định báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức” [21]. Tố cáo được phân thành các dạng cơ bản sau: Tố cáo hành chính: tố cáo về các hành vi vi phạm pháp luật thuộc phạm vi quản lý của cơ quan nhà nước. Đây là dạng tố cáo hướng vào các hành vi vi phạm về các quy định của pháp luật về quản lý nhà nước. Việc xử lý, giải quyết tố cáo dạng này do các cơ quan giải quyết theo thủ tục hành chính thông thường. Tố cáo về các hành vi vi phạm của tổ chức, đoàn thể, cộng đồng dân cư thuộc phạm vi điều chỉnh của nội bộ các tổ chức, đoàn thể, cộng đồng dân cư đó. Đây là dạng tố cáo hướng vào các hành vi trái với tôn chỉ, muc đích đã được thể hiện trong quy định của tổ chức, của cộng đồng; trái với luân thường đạo lý đã mặc nhiên được thừa nhận. Xử lý tố cáo dạng này được thực hiện theo quy định của tổ chức, cộng đồng đã được ghi nhận trong quy chế, điều lệ hoặc được hình thành mặc nhiên trong cộng đồng. 12 Tố cáo tội phạm: tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật hình sự khi công dân cho rằng một cá nhân, một tổ chức đã hoặc sẽ thực hiện hành vi gây nguy hiểm cho xã hội hoặc cho rằng hành vi đó đã vi phạm các quy định của pháp luật hình sự thì họ thực hiện tố cáo hành vi vi phạm trước cơ quan có thẩm quyền. Hành vi là đối tượng của dạng tố cáo này được quy định cụ thể trong pháp luật hình sự. Việc xử lý và giải quyết tố cáo tội phạm được quy định chặt chẽ và thực hiện theo thủ thục tố tụng hình sự.Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, luận văn chỉ đề cập đến tố cáo trong phạm vi hoạt động hành chính nhà nước. Theo quy định tại Khoản 7, điều 2, Luật tố cáo 2011: “Giải quyết tố cáo là việc tiếp nhận, xác minh, kết luận về nội dung tố cáo và việc xử lý tố cáo của người giải quyết tố cáo” [18]. Theo đó hoạt động giải quyết tố cáo bao gồm các giai đoạn: tiếp nhận vụ việc; xác minh tình tiết, nội dung vụ việc; kết luận về tính đúng sai, cơ sở pháp lý của nội dung tố cáo; việc xử lý tố cáo của người giải quyết tố cáo. Hoạt động giải quyết tố cáo phức tạp hơn hoạt động giải quyết khiếu nại vì giải quyết tố cáo có liên quan đến quyền lợi của nhiều chủ thể bị xâm phạm bởi hành vi trái pháp luật: lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích của công dân… điều này đòi hỏi khi giải quyết tố cáo các cơ quan có thẩm quyền phải xem xét thật kỹ. * Chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo Chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo xét về bản chất là chính sách công. Vì vậy, để hiểu chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trước hết cần nhận thức khái quát về chính sách công [39, tr.28]. Có quan điểm cho rằng: Trong phạm vi nghiên cứu của luận văn có thể hiểu: Chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo là một tập hợp các quyết định, chính sách, chương trình, đề án, dự án có liên quan của Nhà nước với các công cụ thực hiện cụ thể nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến khiếu nại, tố cáo của người dân. 13 1.1.1.2. Mục tiêu, ý nghĩa chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo Bản chất của chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo là bảo đảm về mặt chính sách cho quyền tự vệ hợp pháp của công dân trước những hành vi vi phạm để tự bảo vệ mình hoặc bảo vệ quyền và lợi ích của xã hội. Do đó, chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo có vai trò,ý nghĩa quan trọng thể hiện: Thứ nhất, bảo đảm việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, tôn trọng và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân được pháp luật ghi nhận. Việc giải quyết đúng khiếu nại, tố cáo cho người dân và những người liên quan còn là cơ sở cho việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ khác của công dân. Nó chính là phương tiện để công dân đấu tranh chống lại các hành vi trái pháp luật nhằm bảo vệ lợi ích của nhà nước, lợi ích của tập thể, quyền và lợi ích hợp pháp của chính mình.Hơn thế nữa, việc giải quyết tốt khiếu nại, tố cáo còn là động lực thúc đẩy nhân dân tích cực tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội, phát huy dân chủ XHCN. Thứ hai, bảo đảm việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, được nhanh chóng kịp thời và chính xác, tháo gỡ những vướng mắc, bức xúc, mâu thuẫn của người dân, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Thứ ba, bảo đảm phát huy vai trò của việc phổ biến tuyên truyền và giáo dục chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước tới người dân; giúp họ hiểu và nắm vững các quy định của pháp luật mà tự giác thực hiện. Thứ tư, bảo đảm sự giám sát của nhân dân đối với Nhà nước, nhất là đối với hoạt động, hành vi của các cơ quan, cán bộ, công chức phát hiện những hành vi tham nhũng, quan liêu, tiêu cực cũng như các biểu hiện vi phạm pháp luật của cán bộ, công chức để kịp thời giáo dục, xử lý, loại trừ ra khỏi bộ máy nhà nước, làm cho bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh. Thứ năm, góp phần hoàn thiện chính sách pháp luật phù hợp với tình hình thực tiễn của cuộc sống. Xét ở khía cạnh khác, chính sách giải quyết 14