Đăng ký Đăng nhập

Tài liệu Thực hành hóa sinh học

.PDF
172
135
62

Mô tả:

Đ A I H O C Q U Ố C G I A HA NÔI NGU YẾN V À N MÙI ffia ! (Ị}G Hểl NỌI NHÀ XUẢT B á n đại học q uố c g ia hà nội ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI • • • NGUYỄN VẢN MỪI THỰC HÀNH ■ HOÁ SINH HỌC NHÀ XUẤT B Ả N ĐẠI HỌC QUOC GIA HÀ NỘI - 2001 Lời n ó i d ầ u ...................................................................................................................................... ~ C h ương 1. Hoá c h ấ t và d u n g d ị c h .............................................................................................9 I. Khái niệm vê hoá c h ấ t ................................................................................................................ 9 II. Dung dịch................................................................................................................................. 13 III. Nồng độ dung dịch................................................................................................................ 14 IV. Pha dung dịch tiêu chuẩn để chuẩn độ.............................................................................. 22 V. Cách tính hệ số điều c h ỉn h .....................................................................................................25 VI. Bài t ậ p ....................................................................................................................................... 26 C h ư ơ ng 2. P h ư ơ n g p h á p lấy m ẩu p h ả n t í c h .....................................................................29 I. Lấy m ẫ u ....................................................................................................................................... 29 II. Chuẩn bị mẫu phán tích.......................................................................................................... 31 III Cỏ định m ẫ u .............................................................................................................................. 31 C h ư ơ ng 3. P h ư ơ n g p h á p s o m a u ............................................................................................ 34 I . Phương pháp so m àu .................................................................................................................34 II. Định luật L am bert-B eer......................................................................................................... 35 III. Màu dung dịch và chọn hước sóng ánh sáng (hay chọn kinh lọc m à u )...................... 37 C h ư ơ ng 4. P h ư ơ n g p h á p q u a n g p h ố k ế ................................................................................43 I. Hấp thụ tử ngoại của các loại cuvet khác n h a u ................................................................ 44 II. Quang phổ hấp thụ tử ngoại của NAD* và N A D H .......................................................... 44 III. Ước tính khôi lượng NADH...................................................................................................45 C h ư ơ n g 5. Đ in h lư ợ n g g l u x i t .....................................................................................................46 I. Định lượng đường khứ theo phương pháp B e rtra n d ......................................................... 46 II. Định lượng đường khử theo phương pháp vi lượng của Rodzevich..............................50 III. Định lượng glucozd trong máu bằng phương pháp N e lso n ......................................... 52 rv. Định lượng fructozd trong (lung dịch có lản đường khử khác................................................ 53 V. Định lượng đường khử bằng phường pháp axit. dinitro-salicylic (DNS)......................55 VI. Định lượng sacarozd theo phương pháp thuỷ phân bằng axit........................................56 VII. Đinh lượng tinh bột theo phương pháp thuỷ phân bằng a x i t .......................................57 VIII. Định lượng xenlulozơ.......................................................................................................... 59 IX. Định lượng pectin bằng phương pháp canxi p e c ta t....................................................60 X. Định lượng dextrin bằng phương pháp kết tủ a vối cồn................................................. 61 C h ư ơng 6. Đ ịn h lư ợng lipĩt.................................................................................................... 63 I. Định lượng lipit bằng máy Soxhlet...................................................................................... 63 II. Xác định các chỉ sô của lip it................................................................................................ 6 6 Chương 7. Đ ịn h lư ơ ng a x ỉt am in và p r o t e i n ................................................................... 72 I. Định lượng axit amin bằng phương pháp chuẩn độ íbrmol (phương pháp Sorensen) ................................................... .............. ............................*................. ......................................... 72 II. Định lượng axit amin bằng n in h iđ n n ................................................................................74 III. Định lượng axit amin nhờ tạo thành phức chất vối đồng (Phương pháp Pope và Stevens).........................................................................................................................................76 IV. Định lượng nitd bằng phương pháp Kjeldahl.................................................................. 78 V. Định lượng protein bằng phương pháp Lowrv.................................................................83 VI. Định lượng protein tỏng sỏ, albumin và globulin trong huyêt thanh máu hằng phương pháp Biure......................................................................................................................84 VII. Định lượng protein bằng Coomasie Brilliant Blue G-250......................................... 86 VIII. Định lượng protein bằng phương pháp quang p h ô .....................................................89 C hương 8. Đ ịn h lư ợ n g a x it n u c l e i c ......................................................................................92 I. Phương pháp Schimidt và T h ann hauser............................................................................ 92 II. Phương pháp Schneider........................................................................................................ 94 III. Phương pháp Ogur và R osen............................................................................................. 95 IV. Phướng pháp quang phố...................................................................................................... 97 V. Định lượng hợp chất photpho trong mô ruột theo phương pháp Schmidt và T hannhauser có sửa đ ổ i.............................................................................................................98 VI. Định lượng photpho theo phương pháp Horecker và các cộng sự..............................101 VII. Định lượng photpho vỏ cơ có nguồn gốc từ photpholipit theo phường pháp Delorv ..................... ......... ......................ĩ................. ........................... .............................101 VIII. Định lượng ARN bằng orxinol........... ........................................................................... 102 IX. Định lượng ADN bằng phướng phấp điphenylam in.................................................. 104 C h ư ơng 9. Xáo đ ịn h h o ạ t đô củ a m ộ t sô e n z i m ............................................................106 I. Định nghĩa (lơn vị hoạt độ của enzim ...............................................................................106 II. Chú ý khi xác định hoạt độ enzim.................................................................................... 106 III. Xác định hoạt độ của ascorbat oxidaza.......................................................................... 107 IV. Xác định hoạt độ của a- amylaza theo Rukhliadeva Geriacheva........................................108 V. Xác định hoạt độ của c a talaza...........................................................................................112 VI. Xác định hoạt độ cholinesteraza của huyết thanh (ChE) - phương pháp sửa đổi của H estrin......................................................................................................................................... 113 VII. Xác định hoạt độ của glucoamylaza...............................................................................114 VIII . Xác định hoạt độ lip aza.................................................................................................116 IX. Xác định hoạt độ papain.................................................................................................... 118 X. Xác định hoạt độ pepsin bằng phương pháp A nson...................................................... 121 4 XI. Xác định hoạt độ peroxidaza............................................................................................ 123 XII. Xác định hoạt độ photphataza kiếm và photphataza axit theo phương pháp King Armstrong................................................................................................................................... 125 XII ỉ. Xác định hoạt độ proteinaza theo phương pháp Anson cai tiên......................................... 127 XIV. Xác định hoạt độ ureaza theo phương pháp chuân đ ộ ............................................... 130 C hương 10. Đ ịn h lư ợ ng v i t a m i n ..........................................................................................132 I. Định lượng vitamin c theo phương pháp chuẩn đ ộ ........................................................132 II. Định lượng vitamin B2 bằng phương pháp huỳnh quang........................................... 135 III. Định lượng vitamin B 1 bằng phương pháp huỳnh quang............................................ 142 Chương 11. Đ ịn h lư ợng m ộ t sô" n g u y ên t ô ...................................................................... 144 I. Định lượng photpho.............................................................................................................. 144 II. Định lượng Kali tổng sô của thực vật bằng Natri Cobantinitrit............................................ 150 III. Định lượng Canxi và Magie tống sô của thực vật bằng trilon B ............................... 151 IV. Định lượng Canxi trong mô cơ theo phương pháp R etinxki......................................152 V. Định lượng sắt....................................................................................................................... 154 ("hương 12, Phụ lục.................................................................................................. 155 I. Các dung dịch đệm ................................................................................................................ 155 II. Dung dịch pH c h u ẩn ............................................................................................................163 III. Nồng độ axit và amoniac thường g ặ p .............................................................................163 IV. Pha dung dịch phần trăm axit và amoniac....................................................................164 V. Khỏi lượng mol phân tử và tỷ khôi của một sô" a x i t ...................................................... 165 VI. Kiêm tra nồng r*\ các dung dịch chuẩn độ đã pha bằng dung dịch chát gốc có nồng độ chính x ác................................................................................................................................ 165 VII. Chỉ thị màu axit - bazơ .................................................................................................... 166 VIII. Cách pha và sử dụng một số thuốc thử chỉ thị màu thông thường........................ 167 IX. Các dung dịch rửa dụng cụ bẩn trong phòng thí nghiệm ......................................... 168 X. Nguyên tử khôi của một sô" nguyên tô"..............................................................................169 XI. Nồng độ dung dịch amoni sunfat băo hoà ở nhiệt độ khác nhau.......................................... 170 XII. Cách tính lực li t â m ..........................................................................................................170 XIII. Các ký hiệu quy định kích thưóc và các phần thập p h â n ........................................170 XIV. Các chữ cái Hy L ạ p .......................................................................................................... 171 XV. Các tính chất của một sô đồng vị phóng xạ ứng dụng trong ysinh học.................171 XVI. Sự phụ thuộc của tỷ khổi và chỉ sô" khúc xạ vào nồng độ dung dịch.......................172 Tài liệ u t h a m k h ả o .................................................................................................................... 173 5 Lời nói đ ầ u Giáo trình "Thực hành hoá sinh học” dùng cho sinh viên năm thứ ba, ngành Công nghệ Sinh học, khoa Sinh học, trường Đại học Khoa học Tự nhiên. Đại học Quỏc gia Hà Nội. Sinh viên tiến hành làm 20 bài thực hành của 11 chương khác nhau, tùy thuộc điều kiện, cơ sở vật chất của phòng thí nghiệm cho phép. Cán bộ phụ trách thực hành có thê lựa chọn các bài của các phần như: cách tính toán các loại nồng dộ, xứ lý mẫu till nghiệm, phương pháp so màu, phương pháp quang phổ kê, định lượng gluxit, định lưựng lipit., định lượng axit am in và protein, định lượng axit nucleic, xác định hoạt độ định lượng vitamin, định lương một sô' nguyên tô'kim loại ... Ngoài ra, quyên sách còn được dùng cho thực tập chuyên đề của sinh viên năm t hủ' tư và phục vụ cho học viên cao học làm luận án thạc sĩ thuộc chuyên ngành Hoá sinh học, trưòng Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội. Sách đả được sửa chửa và bố sung một sô phương pháp ở các chương định lượng protein, xác* định hoạt độ một sô" enzim, định lượng một sô" nguyên tô" kim loại... so với lan xuàt ban đầu. Tác giả 7 Chương 1 HOA CHAT VA DƯNG DỊCH I. KHÁI NIỆM VỂ HOÁ CHẤT 1 . C ác c h ấ t h o ả học Các chất dùng đê phân tích hoá học, làm tiêu bản.... trong phòng thí nghiệm được gọi là hoá chất. Các hoá chất có thê là chất rắn, lỏng, khí có mức độ tinh khiết khác nhau. - Sạch kỹ th u ật - Sạch phản tích * Sạch hoá học Hoá chất được-'đóng trong các chai lọ thuỷ tinh, nhựa... có nhãn ghi (Hình 1 . 1 ): - Tên hoá chất - Công thức hoá học - Mức độ sạch - Khôi lượng hoá chất - Phân tử khôi - Nơi sán xuất - Điều kiện bảo quản Ethyl acetate GPR CH3COOC2H5 M.W.88.11 g/ml 0.90 99% By IR spectrum Maximum Limits o f Impurities Water Non-volatile matter Acidity (CH 3CO O H ) Ethanol Heavy metals (as Pb) 0 . 1% 0.005% 0.05% 0.5% 0 .0002% Hinh 1.1 - Nhãn hoá chất 9 Tính chất nguy hiểm của hoá chất được cảnh báo bằng các ký hiệu in trên hoá chất (Hình 1.2). Chất kích thích Chất ản mòn C hất dễ cháy C hất dễ nổ Chất dễ oxi hoá Chất độc nhàn C hất độc hại môi trường Chất có khói độc Chất có phóng xạ Hình 1.2 - Các kỷ hiệu cảnh báo hoá chất nguy hiểm Trong các cơ quan nghiên cứu và nhà máy sản xuất hoá chất có những vùng nguy hiểm được cảnh báo bằng các ký hiệu (Hình 1.3), các biển hiệu cấm (Hình 1.4) và các biên hiệu điều kiện an toàn (Hình 1.5). A A A A A Rủi 1*0 sinh học <- Dễ cháy không mỏ UAMOKH A 4k .4*. OLA t l INFECTION A <—Nguy hiểm nhiễm trùng <- Nguy hiếm nhiễm trùng [ I BSBEBSpn <—Mẫu bệnh lý, chú ý dễ hỏng STERILE STERILE STÊRH A 0 A u«>r. trj?' <” Tiệt trùng <- Cảnh báo nguyên liệu phóng xạ Vùng có chất độc Nguyên liệu dễ bốc cháy Nguyên liệu dễ nô Có tia laze Chất ăn mòn Rủi ro sinh học Hình 1.3 - Ký hiệu cảnh báo các vùng nguy hiểm Cấm đi bộ Cấm hiit thuốc Câ'm lửa Cấm vào Cấm dập lửa bằng nước Nưốc không uống được Cấm dùng găng tay bằng cao su Hình 1.4 - Các ký hiệu cấm II Mũ bảo hiểm •> Phải rửa tay trước Chông ồn + * Mù. kính báo hiêm, chông ôn Chỉ được đi bộ Phải có găng tay cao su % Mủ che đâu và mặí Phải đi ủng cao su Găng tay bảo hiểm có cổ tay Phải có khẩu trang Phải có kính Phải có mặt nạ chống: độc Tire nearest first box 'msituated— > Person in. .c. .h. a rg e flH . J.. . - Dội nưóc khẩn cấp Hộp trợ cứu đầu tiên Rửa mắt TrỢ cứu đầu tién Hình 1.5 - Các ký hiệu vế điểu kiện an toàn 12 2. C ách s ử d ụ n g h o á c h ấ t a) Cần g i ữ h o á chất sạch - Chai lọ hoá chất phải cỏ nắp Trước khi lấy hoá chất phải lau sạch nắp và cô lọ. - Không clùng lẳn nắp đậy và dụng cụ lấy hoá chất. - Không dùng hoá chất đã rơi vãi. h) Hoá c h ấ t (tá p h a - Lọ hoá chất phải có nhăn ghi tên hoặc công thức hoá học. - Ghi n ồ n g độ dung dịch. - Ghi ngày pha. * Chai lọ đựng hon chất pha phải có nắp. - Không đê hoá chất rơi vào nhăn. - Trước khi mớ nắp lọ phải lau sạch nắp và cô lọ. - Để nấp và dụng cụ lây hoá chất ở nơi sạch, không đế phan tiếp xúc vối hoá chất xuống bàn. c) B à n th í n g h iê m - Chỉ đê hoá chất dang dùng lúc đó. - Các ho á chất đê bốc hơi, có mùi... phải lấy nhanh hoặc lấy trong tủ hút, phải đậy kín, - Khi làm việc vói kiềm, axit và các chất độc phải theo đúng quy (lịnh. - Không được ngửi hay nếm thử hoá chất. - Các hoá chất dễ cháy, dễ nô không được để gần lửa. II. DUNG DỊCH Dung dịch là hồn hợp nhiều loại của hai hay nhiều chất tác động tương nhau về lý, hoá học - thành phần đơn giản nhất của dung dịch có thê tách ra dạng t inh khiết, ngược lại có thể điểu chế dung dịch ấy theo một thành phần dược gọi là th à n h phần dư trong dung dịch so với thành phần kia là dung môi. phần còn lại là chất hoà tan. hỗ vói được ớ bất kỳ Thành Ví dụ: - Dung dịch NaOH 10% trong nước: NaOH là chất tan, nước là dung môi. 13 - Butanol bão hoà nước: Nước là chất tan. butanol là dung môi. 111. NỒNG ĐỘ DUNG DỊCH Trong phép tính nổng độ dung dịch, các chất tan được biểu thị bằng đơn vị khôi lượng, khôi lượng m oi đương lượng gam (thường được sử dụng), còn sô lượng dung mòi hoặc dung dịch được biểu thị bằng đơn vị khôi lượng mol hoặc đơn vị thê tích. Trong nghiên cứu thường dùng 3 nồng độ cơ bản. - Nồng độ phần trám (%). - Nồng độ mol/1 (mol - M). - Nồng độ đương lượng gam (N) Ngoài ra còn có: - Nồng độ gam trên lít: sô" gam chất tan có trong một lít - Nồng độ dung dịch bão hoà: là ở nhiệt độ nhất định, chất hoà ta n không thê hoà ta n thêm được nữa. Thường biểu thị bằng sô" gam chất tan trong 1 0 0 ml nước. 1. N ồ n g độ p h ầ n trả m (được c h ia là m 3 loại n ồ n g độ) 100 - Phần trăm khỏi lượng - khối lượng (% w/w) là sô" gam ciia một. chất hoà tan trong gam dung dịch. 10 0 - Phần trăm khối lượng - thể tích (% w/v) là sô" gam của một chất koà tan trong ml dung dịch. - P hần trăm thê tích - thê tích (% v/v) là sô" ml của một chất hoà tan trong 100ml dung dịch. Ngoài ra còn có loại nồng độ phần trăm chất hoà ta n nhỏ 1000 lần được tính bằng: + Miligam phần trăm (mg%) là sô" mg của chất hoà ta n trong lOOg hoặc trong 100ml dung dịch (rag/lOOml). + Microgam phần trăm (ng%) là sô" microgam (|ig) của chất hoà ta n trong hoặc lOOml dung dịch (Ịig/100ml). 100 gam và hai loại nồng độ thường được sử dụng là: + Dung dịch phần nghìn (%o) là sô" gam chất hoà tan trong 1000ml dung dịch. + Dung dịch phần triệu (ppm) là sô' gam chất tan trong 1.000.000ml dung dịch hay miligam trong 1 0 0 0 ml dung dịch hoặc microgam trong lml. a) N ồ n g độ p h ầ n tr ă m k h ô i lư ơ n g - k h ố i lư ơ n g (% w /w ) • Chất rắn tan trong chất lỏng 14 + Chất rắn không ngậm nước Pha dung dịch từ chất rắn không ngậm nước được tính theo công thức sau: X =— 100 (1.1) Trong đó: X - sô gam chất tan lấy đê pha a - số phần trăm dung dịch muôn pha b - khối lượng dung dịch cần pha Ví dụ ỉ: Cần bao nhiêu gam NaCl và bao nhiêu ml nưốc để nhận được 300 gam đung địch NaCl 15% (w/w)? Giải: Áp dụng công thức trên ta có: x = l ^ -3 -9° = 45(g) 100 Đáp so: Để n h ận được 300 gam dung dịch NaCl 15% (w/w) cần cân 45 gam NaCl hoà tan trong 255 gam (ml) nước (300 - 45 = 255). + Chất rắn ngậm nước Muôn pha dung dịch này phải tính cả lượng nưốc ngậm trong phân tử của chất tan, sau đó tính khôi lượng tổng cộng (khôi lượng chất ta n và khổì lượng nưốc ngậm). Công thức tính: X = — (1.2) w Trong đó: X- sô" gam chất tan lấy pha a- khôi lượng mol ngậm nước b- phần tră m dung dịch cần pha w- khôi lượng phân tử không ngậm nước. Ví dụ 2: Pha dung dịch Cu s o 4 10% từ C u S 0 4 .5H 2 0 . Giẩi: Phải tính khôi lượng mol của C1 1 SO 4 và C uS 0 4 .5H20 C u S 0 4 = 159,6 (-160); C u S 0 4 .5H20 = 249,7 (-250). Lắp vào công thức: X = 25010 = 160 Đáp số: Cần phải cân lõ , 6 g CuSO^.õH.^O và 84,4 gam (ml) nước (100 - 15,6 = 84,4) ta được dung dịch CuSO 10% (w/w). ị 15 Trong thực tê, khi pha những dung dịch có nồng độ) vài % thì người ta thường cân chất tan rối cho vào binh định mức hay ông đongr, sau đó thêm nước đên ngàn muôn pha (vi trong trường họp này thẻ tích mất đi khôrhg đáng kể), cỏng thức tính: (1.3) - Chất lỏng tan trong chất lỏng Chất tan ở đây là chất lỏng và được cân như chất tam và dung môi là nước. Tính theo công thức: X= -a 100 (1.4) Trong đó: a - sô gam chất tan X - số ml nước cần (lùng. Ví dụ 3: Pha dung clịch HC1 10% trong nưôc: ta cân dung dịch HC1 rồi láy 100 gam trừ đi sô gam HC1 là lượng nước thêm vào. *Chú. ỷ: Các chất lỏng có nồng độ hoà tan tôi đa được tính theo phần trăm. Ví dụ: H.,SO | hoà tan tôi đa là 96%, HC1 là 37%, H.,PO.ị là 65% v.v... Vì vậy khi cân các chất lổng này phải tính sô gam chất đó trong dung dịch theo công thức: 100.a A — —*------- b Trong đó: X - khôi lượng chất tan cần có a - nồng độ dung dịch cần pha b - nồng độ chất tan hiện có. Ví dụ 4: Pha dung dịch HC1 10%. Ta có HC1 đặc là 37%, vậy khối lượng HC1 được tính theo công thức(l.õ): Như vậy ta phải cân một lượng HC1 là 27,03g, sau đó thêm một lượng nước: 100 - 27,03 = 72,97 (hay 72.97ml nước vì clị|i() = 1 ) Đôi với chất lỏng ta có thê chuyến thành thế tích đe th u ậ n lọi cho pha chê và đước tinh theo công thức sau: V 16 P (ỉ (1.6) Trong đó: V- thế tích cần lấy p - khôi lượng chất tan d - tỷ khôi chất tan Vậy thể tích của 27,03 gam HC1 37% có thê tính như sau: 97 0 °, V = ^ ^ 2 3 (m l) (d„n;i7% = U 9 ) b) P h ầ n t r ă m kh ô i lương - thê tích (% w/v) Cân sỏ" gani chất rắ n bang sô nồng độ muôi pha cho vào bình định mức hay ông đong 100ml và cho dung môi đến vạch 100ml. Nếu chất rắn ngậm nước phải cộng thêm khôi lượng phân tử nước ngậm. Vi dụ: c ẩ n bao nhiêu gam NaCl đê nhận được 300ml dung địch NaCl 15% (w/v)? Giái: lOOml dung dịch có lõg NaCl 300ml dung dịch có Xg NaCl _ 3 0 0 Xlõ X = ------ -— = 45 (g) 100 Đáp sỏ: Cân 45g NaCl rồi dẫn nưốc đến 300ml. c) P h ầ n t r ă m thê tích- t h ể tích (% v/v) - Tính theo nồng độ và th ể tích Áp dụng công thức: V 1x%1 = v 2y%2 (1.7) Trong đó: V ì - thê tích dung dịch cần lấy pha V 2 - thê tích dung dịch cần pha % J - phần trăm dung dịch lây pha %; - phần trăm dung dịch pha Vi dụ 1: c ầ n bao nhiêu ml dưng dịch NaCl 27% (w/v) để nhận được 3000ml dung dịch NaCl 0,9% (w/v). Giải: Thay vào công thức ta có: Ị X m l . 27% = 3000m l. 0,9% x = 3000x09 27 i "■ . ...ì 17 Cách p h a: Lây 100ml dung dịch 27% pha với 2900ml H 2 O (3000 —100) hay dẫn nước đến 3000ml. Ví dụ 2: Cách pha như thê nào đê nhận được 200ml dung dịch HC1 25% (w/v) từ HC1 có tỳ khối d = 1,19 và nồng (ỉộ 37%. Giải: Nồng độ của HC1 đặc là phần trăm khối lượng - khôi lượng bằng cáchchuyển nồng độ % w/w sang % w/v qua giá trị tỷ khôi của axit. Nồng độ axit %(w/v) = 37%(w/w). 1.19(d) = 44 thay vào công thức (1.7) X(ml).44% = 200(ml) . 25% x = 200x25 = 44 6 Cách pha: lấy 113,6ml HC1 đặc dẫn nưóc đến 200ml. - Tính theo quy tắc hình binh hành a ^r___________ (Ị (1.8) X: nồng độ dung dịch cần pha a: nồng độ dung dịch cao c: nồng độ dung dịch thấp c ^ di số ml (X-c) của dung dịch a k b: sô" ml (a-X) của đung dịch c + Pha dung dịch từ một nồng độ Ví dụ 3: c ầ n bao nhiêu ml H2 S 0 4 đặc 96% (d = 1,84) để n h ậ n được dung dịch H 2 S 0 4 30% ? Giải: Áp dụng công thức (1.8) ta có: 96 ------------ . 30g H 2SO., 96% 30: 0 < --------------------- 66g H 20 Cách pha: Pha 30g HjjSO,, 96% (30:1,84 = 16,3ml H^so^ 96% ) và 6 6 ml H / ) + Pha dung dịch từ hai dung dịch có nồng độ khác nhau: Ví dụ 4: c ầ n có dung dịch 40% từ hai dung dịch 50% và 20%. Giải: theo quy tắc ta có 50 — 7- 20g 50% 2 0 < -------------- lOg 20% Cách p h a: Lấy 20g dung dịch 50% và lOg dung dịch 20% được 30g dung dịch 40%. 18 *Chú ý: Nếu chỉ từ một nồng độ dung địch cao xuống nồng độ dung dịch thấp cũng tính theo quy tắc hình bình hành, nhưng dung dịch thấp là nưóc 0 %. Ví dụ 5: Pha dung dịch 10% từ dung dịch 50%. Giải: Theo quy tắc hình bình hành ta có: 50 I0 g 50% / \ 0 < --------------- 4 0 g H 20 Cách pha: Lấy lOg dung dịch 50% và 40g H20 (=40ml) ta được 50g dung dịch 10% Trường hớp không cần độ chính xác cao và 2 nồng độ gần nhau thì có thể tính theo thê tích. Vi dụ 6: c ầ n bao nhiêu ml dung dịch NaCl 20% và 3% (w/v) đế nhận được 500ml dung dịch NaCl 9%. Giải: Thay vào công thức ( 1 .8 ) ta có: 20 SO,ị = - khôi lượng mol H jjSO , = = 4 9 .0 4 (g ) Trong phản ứng GFeSO,, + K 2 Cr 2 0 6 7 + 7 H ,S 0 4 = 3Fe 2 (S 0 4);í + Cr^SOj);, + KvSO, + 7 H .fi Fe2+ + Cr.,07" + 14 H+ = GFe:u + 2Cr:H + 7HaO 994 9 Đương lượng gam K.,Cr, , ( ) 7 = ------ =49,04 g Nồng độ đương lượng thường dược dùng đế biểu thị nồng độ các dung (lịch chuấn vi rất tiện lợi. Nêu dung dịch cùng một nồng độ đương lượng thì phíin ứng đúng theo thè tích bằng nhau. Nêu hai dung dịch có nồng độ đương lượng khác nhau thì phản ứng đúng theo những thế tích tỷ lệ nghịch với nong độ đường lượng cùa í húng. Khi hai dung dịch phản ửng đúng vói nhau thì V ì xNj = V2 xN 2 (1.11) Trong đó: V 1 là sô ml dung clịcli thứ nhất có nồng độ đương lượng N 1 V.; là số’ ml dung dịch thứ hai có nồng độ đương lượng Nv Đây là biểu thức cơ ban đế tính toán trong quá trình cliuán độ IV. PHA DUNG DỊCH TIỀU CHUAN đẻ CHUAN độ 1* Một s ố d u n g đ ịr h tiê u c h u ẩ n Một sô" dung dịch tiêu chuẩn đê chuẩn độ trong phòng thí nghiệm như 0 .1 HọS0j N; KMnO ị 0,1N. Từ các dung dịch có nồng độ 0 ,lN pha ra các* dung địch 0.05N:
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan