Mô tả:
THÔNG TIN BỔ SUNG VỀ AXIT SUNFURIC
Axit sunfuric H2SO4, là một axít vô cơ mạnh. Nó hòa tan trong nước theo bất kỳ tỷ lệ
nào. Tên gọi cổ của nó là dầu sunfat.
Axit sunfuric có nhiều ứng dụng, và nó được sản xuất với một sản lượng lớn hơn bất kỳ
chất hóa học nào, ngoại trừ nước. Sản lượng của thế giới năm 2001 là 165 triệu tấn, với
giá trị xấp xỉ 8 tỷ USD. Sử dụng chủ yếu của nó bao gồm sản xuất phân bón, chế biến
quặng, tổng hợp hóa học, xử lý nước thải và tinh chế dầu mỏ.
Mặc dù có thể sản xuất axit sunfuric 100%, nhưng nó sẽ mất SO3 ở điểm sôi để tạo ra axit
98,3%. Axit 98% cũng ổn định hơn khi lưu trữ, vì thế nó là dạng thông thường của axit
sunfuric đậm đặc. Các nồng độ khác của axit sunfuric được sử dụng cho các mục đích
khác nhau. Một số nồng độ phổ biến là:
* 33,5%, axít cho ắc quy (sử dụng trong các ắc quy axít-chì)
* 62,18%, axít trong bể (chì) hay để sản xuất phân bón
* 77,67%, axít trong tháp sản xuất hay axít Glover.
* 98%, đậm đặc
Cũng có nhiều loại cấp độ tinh khiết khác nhau. Loại H2SO4 kỹ thuật là không tinh khiết
và thường có màu, nhưng nó thích hợp cho việc sản xuất phân bón. Loại tinh khiết như
loại US Pharmacopoeia (USP) được sử dụng để sản xuất các loại dược phẩm và thuốc
nhuộm.
Khi có nồng độ cao của SO3 (khí) được bổ sung vào axít sulfuric, thì H2S2O7 được tạo ra.
Nó được gọi là axít sulfuric bốc khói hay ôleum, hoặc ít thông dụng hơn là axit
Nordhausen. Nồng độ của ôleum hoặc được biểu diễn theo % SO 3 (gọi là % ôleum) hoặc
như là "% H2SO4 (lượng được tạo thành nếu đã bổ sung thêm nước H2O); các nồng độ
chủ yếu là 40% ôleum (109% H2SO4) và 65% ôleum (114,6% H2SO4). H2S2O7 tinh khiết
trên thực tế là một chất rắn có nhiệt độ nóng chảy là 36°C.
Phản ứng với nước
Phản ứng ngậm nước (hiđrat hóa) của axít sunfuric là một phản ứng tỏa nhiệt cao. Nếu
nước được thêm vào axít sulfuric đậm đặc thì nó bị sôi và bắn ra rất nguy hiểm. Phải luôn
ghi nhớ là thêm axít vào nước chứ không phải thêm nước vào axít. Lưu ý rằng một phần
của vấn đề này là do các tỷ trọng tương đối của hai chất lỏng. Nước có tỷ trọng thấp hơn
axít sulfuric và có xu hướng nổi lên trên axít. Phản ứng này tốt nhất được coi là tạo ra các
ion hiđrôni, như sau: H2SO4 + H2O → H3O+ + HSO4-.
Do sự hiđrat hóa của axít sulfuric là phản ứng thuận xét theo nhiệt động lực học (ΔH =
880 kJ/mol), axít sunfuric là một chất hấp thụ nước rất tốt, và nó được sử dụng trong sản
xuất nhiều loại hoa quả khô. Ái lực của axít sulfuric đối với nước là đủ mạnh để chiếm
lấy các nguyên tử hiđrô và ôxy từ các hợp chất chứa chúng; ví dụ, đường glucozo
(C6H12O6) với axít sunfuric đậm đặc sẽ tạo ra cacbon nguyên tố và nước để nó hấp thụ (nó
sẽ loãng ra một chút): C6H12O6 → 6C + 6H2O.
Các phản ứng khác
Như là một axít, axít sulfuric phản ứng với phần lớn các bazơ để tạo ra muối sulfat tương
ứng. Ví dụ, đồng(II) sulfat, một muối màu xanh lam
quen thuộc của đồng được sử dụng trong mạ điện và làm thuốc diệt nấm, được điều chế
bằng phản ứng của đồng(II) ôxít với axít sulfuric:
CuO + H2SO4 → CuSO4 + H2O
Axít sulfuric cũng có thể sử dụng để đẩy các axít yếu hơn ra khỏi muối của chúng, ví dụ
natri axetat tạo ra axít axetic:
H2SO4 + CH3COONa → NaHSO4 + CH3COOH
Tương tự, phản ứng của axít sulnfuric với kali nitrat có thể sử dụng để sản xuất axít
nitric, cùng với sự tạo thành của kali bisunfat.
Axít sulfuric phản ứng với phần lớn các kim loại trong phản ứng thế đơn để tạo ra khí
hiđrô và muối sunfat của kim loại. Axít H2SO4 loãng phản ứng với sắt, nhôm, kẽm,
mangan và niken, nhưng thiếc và đồng thì cần phải dùng axít đặc nóng. Chì và vonfram
lại có khả năng chống lại sự ăn mòn của axít sunfuric. Phản ứng của sắt chỉ ra dưới đây là
phổ biến cho nhiều kim loại, nhưng phản ứng với thiếc là không bình thường trong đó
điôxít lưu huỳnh được tạo ra chứ không phải hiđrô.
Fe(rắn) + H2SO4(dung dịch) → H2(khí) + FeSO4(dung dịch)
Sn(rắn) + 2 H2SO4(l) → SnSO4 + 2 H2O + SO2
Khía cạnh môi trường
Axít sunfuric là thành phần của các trận mưa axít, được tạo ra do phản ứng của khí lưu
huỳnh điôxit với nước có trong khí quyển. Lưu huỳnh điôxit là sản phẩm chính được tạo
ra khi các loại nhiên liệu có chứa lưu huỳnh như than hay dầu mỏ bị đốt cháy.
Axít sulfuric là thành phần chính trong bầu khí quyển nóng của Kim Tinh, nó gây ra
nhiều khó khăn cho việc thám hiểm hành tinh này bằng các loại tàu vũ trụ.
- Xem thêm -