Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Thể loại khác Chưa phân loại Thiết lập quy trình phá vách bào tử nấm linh chi ganoderma lucidum kết hợp với e...

Tài liệu Thiết lập quy trình phá vách bào tử nấm linh chi ganoderma lucidum kết hợp với enzyme và siêu âm

.PDF
156
94
126

Mô tả:

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP THIẾT LẬP QUY TRÌNH PHÁ VÁCH BÀO TỬ NẤM LINH CHI GANODERMA LUCIDUM KẾT HỢP VỚI ENZYME VÀ SIÊU ÂM Ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC Chuyên ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC Giảng viên hướng dẫn : TS. NGUYỄN HOÀI HƯƠNG Sinh viên thực hiện MSSV: 1411100465 : ĐẶNG THỊ KIM TUYỀN Lớp: 14DSH03 TP. Hồ Chí Minh, 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan các số liệu và kết quả nghiên cứu trong đồ án này hoàn toàn trung thực, chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các thông tin, tài liệu trích dẫn trong đồ án này đều được ghi rõ nguồn gốc. TP. Hồ Chí Minh, tháng 07 năm 2018 Sinh viên thực hiện Đặng Thị Kim Tuyền LỜI CẢM ƠN Trong thời gian thực hiện đồ án, tôi đã nhận được rất nhiều sự hỗ trợ và giúp đỡ từ phía nhà trường cũng như gia đình. Chính vì lí do đó, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến họ vì đã giúp tôi đạt được thành quả như hôm nay. Lời đầu tiên tôi xin gửi tới Ban Giám hiệu Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện để tôi được học tập thật tốt tại trường trong thời gian qua và quý Thầy (Cô) của Viện Khoa học Ứng dụng lời cảm ơn sâu sắc, niềm tự hào vì đã được học tập tại đây. Bên cạnh đó, để hoàn thành được bài báo cáo này, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Hoài Hương đã tận tình chỉ dạy tôi, cho tôi thêm động lực mỗi khi gặp khó khăn, nhờ có cô tôi mới có thể hoàn thành tốt nhất đề tài của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn các anh chị, các bạn làm đồ án tại phòng thí nghiệm Công nghệ Sinh học, trường Đại học Công Nghệ Thành phố Hồ Chí Minh và các em Nguyễn Bảo Trân, Nguyễn Ngọc Gia Bảo và Hồ Lí Hải Vân (15DSH) đã giúp đỡ tôi và nhóm thực hiện đề tài nhiệt tình trong suốt quá trình thực hiện đồ án. Ngoài ra tôi cũng xin cảm ơn quý Thầy (Cô), các anh chị phụ trách phòng thí nghiệm khoa Dược, trường Đại học Công Nghệ Thành phố Hồ Chí Minh đã hỗ trợ tôi về thiết bị và dụng cụ để tôi có thể hoàn thành đồ án tốt nghiệp. Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đối với gia đình, người thân và các bạn bè tôi, đã luôn quan tâm, động viên tôi trong quá trình học tập và hoàn thành báo cáo. Trong quá trình hoàn thiện báo cáo không tránh khỏi những thiếu sót nhất định mà tôi chưa thể khắc phục nên tôi rất mong nhận được sự góp ý của quý Thầy (Cô) để đề tài này được hoàn chỉnh hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Sinh viên thực hiện Đặng Thị Kim Tuyền Đồ án tốt nghiệp MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................................... v DANH MỤC B ẢNG.................................................................................................................. vi DANH MỤC HÌNH ẢNH ........................................................................................................ ix ĐẶT VẤN ĐỀ...............................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN .....................................................................................................4 1.1. Giới thiệu về nấm Linh chi và bào tử nấm Linh chi ...............................................4 1.1.1. Giới thiệu về nấm Linh chi .............................................................................................4 1.1.1.1. Phân loại ......................................................................................................................5 1.1.1.2. Đặc điểm sinh học của nấm Linh chi........................................................................8 1.1.2. Bào tử nấm Linh chi ........................................................................................................9 1.2. Thành phần hóa học chủ yếu của nấm Linh chi và bào tử nấm Linh chi ....... 12 1.2.1. Các polysaccharide và peptidoglycan......................................................................... 15 1.2.2. Triterpenes ...................................................................................................................... 17 1.2.3. Saponin ........................................................................................................................... 22 1.2.4. Acid béo ........................................................................................................................... 23 1.2.5. Các thành phần khác.................................................................................................... 24 1.3. Công dụng của nấm Linh chi và bào tử Nấm Linh chi........................................ 24 1.3.1. Phòng chống ung thư ................................................................................................... 26 1.3.2. Khả năng kháng oxi hóa .............................................................................................. 27 1.3.3. Điều trị bệnh đái tháo đường ...................................................................................... 28 1.3.4. Điều trị các bệnh về tim mạch..................................................................................... 28 1.3.5. Tăng cường hệ miễn dịch ............................................................................................ 29 1.4. Phương pháp phá vỡ và trích ly hoạt chất từ bào tử nấm Linh chi ................. 29 1.4.1. Enzyme chitinase ........................................................................................................... 30 1.4.2. Giới thiệu về siêu âm phá tế bào ................................................................................. 33 1.4.2.1. Khái niệm .................................................................................................................. 33 1.4.2.2. Bản chất của sóng âm .............................................................................................. 34 1.4.2.3. Nguyên lý tác động của sóng siêu âm.................................................................... 34 i Đồ án tốt nghiệp 1.4.2.4. Tác động của sóng siêu âm lên tế bào ................................................................... 36 1.4.2.5. Ứng dụng của sóng siêu âm .................................................................................... 36 1.4.2.6. Thiết bị phát sóng siêu âm ...................................................................................... 37 1.4.3. Các phương pháp phá vỡ bào tử nấm Linh chi ....................................................... 38 1.4.4. Phương pháp trích ly hoạt chất thu dầu bào tử ....................................................... 41 CHƯƠNG 2: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................. 46 2.1. Vật liệu nghiên cứu ...................................................................................................... 46 2.1.1. Vật liệu ............................................................................................................................ 46 2.1.2. Nơi thực hiện ................................................................................................................. 46 2.1.3. Thời gian thực hiện ...................................................................................................... 46 2.1.4. Thiết bị - dụng cụ và hóa chất..................................................................................... 46 2.1.4.1. Thiết bị ....................................................................................................................... 46 2.1.4.2. Dụng cụ...................................................................................................................... 47 2.1.4.3. Hóa chất – Môi trường nuôi cấy ............................................................................ 48 2.2. Phương pháp nghiên cứu............................................................................................ 52 2.2.1. Thu enzyme chitinase bằng lên men thể rắn ............................................................ 54 2.2.1.1. Phương pháp nuôi cấy Trichoderma harzianum T2 trên môi trường thạch PDA ............................................................................................................................ 55 2.2.1.2. Phương pháp hoạt hóa Trichoderma harzianum T2 .......................................... 55 2.2.1.3. Thu enzyme dịch trích ly bằng phương pháp tăng sinh trên môi trường rắn ... 55 2.2.1.4. Phương pháp xác định môi trường nuôi cấy nấm Trichoderma harzianum T2 tối ưu hóa để thu enzyme chitinase ................................................................. 55 2.2.2. Khảo sát ảnh hưởng của siêu âm trong phá vỡ bào tử nấm Linh chi ................. 56 2.2.2.1. Phá vách bào tử nấm linh chi bằng phương pháp lạnh đông kết hợp sử dụng enzyme thương mại Cellulase (EC), dịch tăng sinh nấm Trichoderma harzianum T2 (DTL) và siêu âm............................................................................. 57 2.2.2.2. Phương pháp xác định số lượng bào tử bằng buồng đếm hồng cầu ................. 57 2.2.3. Khảo sát ảnh hưởng chế độ tiền xử lý bào tử .......................................................... 60 ii Đồ án tốt nghiệp 2.2.4. Khảo sát ảnh hưởng của siêu âm lên thành phần hóa học và hoạt tính sinh học .................................................................................................................................... 61 2.2.4.1. Quy trình trích ly hoạt chất có trong bào tử nấm Linh chi ................................. 63 2.2.4.2. Định tính một số hoạt chất có trong bào tử nấm Linh chi .................................. 65 2.2.4.3. Định lượng một số hoạt chất có trong bào tử nấm Linh chi sau khi bị phá vỡ 67 2.2.4.4. Phương pháp kháng oxi hóa DPPH....................................................................... 69 2.2.4.5. Phương pháp thử độc tính tế bào artemia ............................................................ 71 CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ........................................................................ 73 3.1. Thu enzyme chitinase trên môi trường lên men thể rắn .................................... 73 3.2. Ảnh hưởng của siêu âm lên tỉ lệ phá vỡ bào tử nấm Linh chi ........................... 74 3.3. Ảnh hưởng của các chế độ tiền xử lí lạnh đông..................................................... 78 3.4. Định tính thành phần hóa học sau khi phá vỡ bào tử nấm Linh chi ................ 79 3.4.1. Định tính thành phần hóa học trong dịch phá vỡ bào tử ...................................... 80 3.4.1.1. Định tính protein ...................................................................................................... 81 3.4.1.2. Định tính saponin ..................................................................................................... 82 3.4.1.3. Định tính polysaccharide ........................................................................................ 85 3.4.1.4. Định tính triterpenoid .............................................................................................. 85 3.4.2. Định tính thành phần hóa học còn lại trong vỏ bào tử phá vỡ bằng enzyme kết hợp siêu âm .............................................................................................................. 87 3.4.2.1. Định tính protein ...................................................................................................... 87 3.4.2.2. Định tính saponin ..................................................................................................... 87 3.4.2.3. Định tính polysaccharide ........................................................................................ 88 3.4.2.4. Định tính triterpenoid .............................................................................................. 88 3.5. Định lượng các hoạt chất thu được từ dịch phá vỡ và bào tử bị phá vỡ ......... 90 3.5.1. Định lượng polysaccharide trong dịch trích ly và bào tử của mẫu không siêu âm và mẫu siêu âm bằng phương pháp Phenol – Sulfuric.................................... 90 3.5.2. Định lượng lipid trong dịch trích ly và bào tử của mẫu không siêu âm và mẫu siêu âm bằng phương pháp Adam – Rose – Gottlieb .............................................. 92 3.6. Khảo sát hoạt tính kháng oxi hóa ............................................................................ 97 iii Đồ án tốt nghiệp 3.7. Thử độc tính tế bào trên Artemia nauplii .............................................................. 101 CHƯƠNG 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 104 4.1. Kết luận ........................................................................................................................ 104 4.2. Kiến nghị ...................................................................................................................... 104 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................... 106 Tài liệu tiếng Việt ................................................................................................................... 106 Tài liệu tiếng Anh ................................................................................................................... 106 PHỤ LỤC A ..................................................................................................................................1 PHỤ LỤC B ............................................................................................................................... 13 iv Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT PDA: Potato Dextro Agar EC: Enzyme Cellulase C20032 DTL: Dịch trích ly A.nauplii: atermia nauplii DPPH: 1,1 - Diphenyl - 2 - picryl – hydrazyl Trolox: 6 – Hydroxy – 2, 5, 7, 8 - tetramethychroman - 2 – carboxylic CMC: Sodium carboxymethyl cellulose DNS: acid - 2 - hydroxyl - 3,5 – dinitrobenzoic DMSO: Dimethyl sulfoxit ĐC: Đối chứng KSA: Không siêu âm SA: Siêu âm SA 75%: Siêu âm độ khuếch đại 75% SA100%: Siêu âm độ khuếch đại 100% PHC: Pha hữu cơ PN: Pha nước DI: Diethyl ether HE: Hexane BT: Bào tử v Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Biến động kích thước bào tử đảm nấm Linh chi chuẩn ở các mẫu vật khác nhau (Lê Xuân Thám, 1996) ..................................................................................................... 10 Bảng 1.2. Thành phần dược tính của nấm Linh chi ............................................................... 12 Bảng 1.3. Hàm lượng các hoạt chất sinh học trong thể quả và bào tử nấm Linh chi (Li JJ và cộng sự (2014)) ................................................................................................................. 15 Bảng 1.4. So sánh khả năng ức chế ung thư vú của các bộ phận ở các trạng thái khác nhau của nấm Linh chi (2,5 mg/mL) ....................................................................................... 27 Bảng 1.5. Những nghiên cứu về phá vỡ vách bào tử nấm Linh chi trên Thế giới ............. 39 Bảng 1.6. Các phương pháp trích ly ........................................................................................ 41 Bảng 1.7. Các dung môi trong chiết xuất lipid của Ganoderma lucidum (CN1099455C) ........................................................................................................................... 44 Bảng 2.1. Bố trí thí nghiệm thử độc tính tế bào trên artemia nauplii.................................. 71 Bảng 3.1. Đường kính vòng phân giải chitin của enzyme chitinase thu được từ hai môi trường cơ chất (mm) .................................................................................................................. 73 Bảng 3.2. Bảng so sánh ảnh hưởng của độ khuếch đại đến tỉ lệ phá vỡ bào tử nấm Linh chi qua các ngày ủ enzyme........................................................................................................ 75 Bảng 3.3. Biểu đồ so sánh ảnh hưởng của độ khuếch đại đến tỉ lệ phá vỡ bào tử nấm Linh chi qua các ngày ................................................................................................................ 76 Bảng 3.4. Kết quả so sánh ảnh hưởng của các chế độ tiền xử lí lạnh đông ........................ 78 Bảng 3.5. Kết quả định tính protein theo thử nghiệm biuret khi trích ly bằng hai dung môi................................................................................................................................................ 81 Bảng 3.6. Bảng ghi nhận kết quả chiều cao cột bọt (cm) bền theo thời gian khi định tính saponin theo thử nghiệm Fontan – Kaudel trích ly bằng diethyl ether ........................ 82 Bảng 3.7. Bảng ghi nhận kết quả chiều cao cột bọt (cm) bền theo thời gian khi định tính saponin theo thử nghiệm Fontan – Kaudel trích ly bằng hexane ................................. 84 Bảng 3.8. Kết quả định tính saponin khi trích ly bằng hai dung môi .................................. 85 Bảng 3.9. Kết quả định tính polysaccharide khi trích ly bằng hai dung môi ...................... 85 Bảng 3.10. Kết quả định tính triterpenoid khi trích ly bằng hai dung môi ......................... 86 vi Đồ án tốt nghiệp Bảng 3.11. Bảng tổng kết các thử nghiệm định tính thành phần hóa học trong dịch phá vỡ bằng hai dung môi ................................................................................................................ 86 Bảng 3.12. Kết quả định tính protein theo thử nghiệm biuret khi trích ly vỏ bào tử ......... 87 Bảng 3.13. Kết quả định tính saponin theo thử nghiệm tạo bọt, Fontan - Kaudel khi trích ly vỏ bào tử......................................................................................................................... 88 Bảng 3.14. Kết quả định tính polysaccharide theo thử nghiệm Molisch khi trích ly vỏ bào tử ........................................................................................................................................... 87 Bảng 3.15. Kết quả định tính triterpenoid theo thử nghiệm Liebermann-Burchard khi trích ly vỏ bào tử......................................................................................................................... 88 Bảng 3.16. Bảng tổng kết các thử nghiệm định tính phần vỏ bào tử ................................... 88 Bảng 3.17. Bảng tổng kết các thử nghiệm tất cả các pha khi trích ly dịch phá vỡ bào tử và vỏ bào tử ................................................................................................................................. 89 Bảng 3.18. Hàm lượng polysaccharide có trong dịch phá vỡ bào tử và vỏ bào tử từ 100g bào tử phá vỡ vách bằng enzyme kết hợp siêu âm và không siêu âm ....................... 91 Bảng 3.19. Bảng phân tích hàm lượng polysaccharide trong hai pha khi trích ly lỏng lỏng dịch phá vỡ bào tử bằng diethyl ether và hexane từ 100 g bào tử không siêu âm và siêu âm ......................................................................................................................................... 92 Bảng 3.20. Hàm lượng lipid có trong dịch phá vỡ bào tử và vỏ bào tử từ 100g bào tử phá vỡ vách bằng enzyme kết hợp siêu âm và không siêu âm ............................................. 92 Bảng 3.21. Giả sử hàm lượng polysaccharide tổng và lipid trong mẫu không siêu âm là 100% từ đó tính ra được% polysaccharide tổng và lipid của các mẫu còn lại nhằm so sánh ảnh hưởng của siêu âm lên hàm lượng polysaccharide và lipid trong bào tử nấm Linh Chi ....................................................................................................................................... 93 Bảng 3.22. Tỉ lệ phần trăm quét gốc tự do DPPH của đối chứng dương Trolox ............... 97 Bảng 3.23. Tỉ lệ phần trăm (%) quét gốc tự do DPPH của các mẫu dầu bào tử ................ 97 Bảng 3.24. Bảng giá trị IC50 (µg/ml) của các mẫu dầu bào tử ............................................ 98 Bảng 3.25. Tỉ lệ phần trăm chết của ấu trùng Artemia nauplii theo nồng độ hoạt chất trong dung dịch nuôi cấy Artemia nauplii của PHC SA (mg/ml) ...................................... 101 vii Đồ án tốt nghiệp Bảng 3.26. Tỉ lệ phần trăm chết của ấu trùng Artemia nauplii theo nồng độ hoạt chất trong dung dịch nuôi cấy Artemia nauplii của BT SA (mg/ml) ......................................... 102 viii Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 1.1. Nấm Linh chi đỏ (Ganoderma lucidum) (A), nấm mọc trong tự nhiên (B) và nấm trồng (C) .................................................................................................................................5 Hình 1.2. Bào tử nấm Linh chi dưới kính hiển vi được phóng to 3000 lần ....................... 11 Hình 1.3. Hình thái giải phẫu thể quả nấm Linh chi Ganoderma lucidum ......................... 11 Hình 1.4. Các kiểu hình bào tử đặc thù của họ nấm Linh chi............................................... 12 Hình 1.5. Cấu trúc của Ganodermasides ................................................................................. 14 Hình 1.6. Cấu trúc không gian của polysaccharide trong nấm Linh chi ............................. 17 Hình 1.7. Công thức của một số triterpene trong nấm Linh chi (Kubota và cộng sự, 1982; Helv Chim Acta 65: 611-9; Nishitoba và cộng sự, 1984; Agric Biol Chem 48: 2905-7; Sato và cộng sự, 1986; Agric Biol Chem 50: 2887- 90; Budavari và cộng sự, 1989). ................................................................................................................................... 19 Hình 1.8. Cấu trúc không gian của 29 loại triterpenoids trong bào tử nấm Linh chi (Bingji Ma và cộng sự, 2011) ................................................................................................... 20 Hình 1.9. Tên của 29 triterpenoids trong bào tử nấm Linh chi (Bingji Ma và cộng sự, 2011) ............................................................................................................................................ 21 Hình 1.10. Các dạng sản phẩm của nấm Linh chi và bào tử nấm Linh chi ........................ 26 Hình 1.11. Cấu trúc chitin ......................................................................................................... 31 Hình 1.12. Cơ chế hoạt động của hệ enzyme chitinase ......................................................... 32 Hình 1.13. Quá trình phân hủy chitin thành chitosan và cellulose ...................................... 33 Hình 1.14. Quá trình hình thành, phát triển và vỡ của bọt khí ............................................ 36 Hình 1.15. Thiết bị phát sóng siêu âm dạng thanh ................................................................. 38 Hình 1.16. Máy phá mẫu, tế bào bằng sóng siêu âm Qsonica Q500 ................................... 39 Hình 2.1. Sơ đồ bố trí thí nghiệm ............................................................................................. 54 Hình 2.2 Sơ đồ thu enzyme chitinase bằng môi trường lên men thể rắn ............................ 54 Hình 2.3. Sơ đồ bố trí thí nghiệm khảo sát ảnh hưởng của siêu âm trong phá vỡ bào tử nấm Linh chi ............................................................................................................................... 57 Hình 2.4. Buồng đếm hồng cầu Neubauer .............................................................................. 58 Hình 2.5. Sơ đồ bố trí thí nghiệm khảo sát ảnh hưởng chế độ tiền xử lí bào tử................. 60 ix Đồ án tốt nghiệp Hình 2.6. Sơ đồ bố trí thí nghiệm ảnh hưởng của siêu âm lên thành phần hóa học và hoạt tính sinh học ....................................................................................................................... 62 Hình 2.7. Sơ đồ bố trí thí nghiệm quy trình trích ly bào t ử sau khi phá vỡ ........................ 64 Hình 2.8. Phương trình phản ứng định tính polysaccharide ................................................. 66 Hình 3.1. Đường kính vòng phân giải enzyme chitinase thu được từ hai môi trường cơ chất (mm) ................................................................................................................................... 73 Hình 3.2. Khả năng phân giải chitin của enzyme thu được từ hai môi trường................... 74 Hình 3.3. Biểu đồ so sánh ảnh hưởng của độ khuếch đại đến tỉ lệ phá vỡ bào tử nấm Linh chi qua các ngày ................................................................................................................ 76 Hình 3.4. Bào tử nấm Linh chi soi dưới kính hiển vi (X400)............................................... 76 Hình 3.5. Biểu đồ so sánh ảnh hưởng của siêu âm lên tỉ lệ phá vỡ bào tử nấm Linh chi . 77 Hình 3.6. Biểu đồ so sánh tỉ lệ phá vỡ (%) bào tử nấm Linh chi qua các chế độ tiền xử lí ................................................................................................................................... 79 Hình 3.7. Hai pha dịch trích ly lỏng lỏng bằng diethyl ether ............................................... 81 Hình 3.8. Biểu đồ polysaccharide tổng (%) có trong dịch phá vỡ bào tử và vỏ bào tử từ 100g bào tử phá vỡ vách bằng enzyme kết hợp siêu âm và không siêu âm ....................... 92 Hình 3.9. Hàm lượng lipid có trong dịch phá vỡ bào tử và vỏ bào tử từ 100g bào tử phá vỡ vách bằng enzyme kết hợp siêu âm và không siêu âm. ................................................... 93 Hình 3.10. Biểu đồ thể hiện ảnh hưởng của siêu âm đến hàm lượng polysaccharide tổng số và lipid có trong bào tử nấm Linh chi sau khi phá vỡ. ............................................ 94 Hình 3.11. Quy trình đề nghị phá vách bào tử nấm Linh chi kết hợp enzyme và siêu âm ................................................................................................................................... 96 Hình 3.12. Biểu đồ so sánh tỉ lệ phần trăm quét gốc tự do DPPH của các mẫu dầu bào tử ................................................................................................................................... 98 Hình 3.13 Đường chuẩn DPPH của mẫu pha hữu cơ không siêu âm và siêu âm .............. 99 Hình 3.14 Đường chuẩn DPPH của mẫu bào tử không siêu âm và siêu âm....................... 99 Hình 3.15. Biểu đồ so sánh giá trị IC50 (g/ml) của các mẫu dầu bào tử........................ 100 Hình 3.16. Phần trăm tỉ lệ chết của ấu trùng Artemia nauplii theo log nồng độ dầu bào tử PHC SA (mg/ml) ................................................................................................................. 102 x Đồ án tốt nghiệp Hình 3.17. Phần trăm tỉ lệ chết của ấu trùng Artemia nauplii theo log nồng độ dầu bào tử BT SA (mg/ml) .................................................................................................................... 103 xi Đồ án tốt nghiệp ĐẶT VẤN ĐỀ Tính cấp thiết của đề tài Từ xưa đến nay, nấm Linh chi (Ganoderma lucidum) được cho là một loại dược liệu và đã có không ít người sử dụng làm thuốc. Theo các tài liệu nghiên cứu, nấm Linh chi có nhiều công dụng trong việc hỗ trợ điều hòa huyết áp, tăng khả năng miễn dịch cho cơ thể, hỗ trợ giải độc và cải thiện bệnh viêm gan mãn tính, xơ gan, thần kinh suy nhược. Có nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới đã định danh được các hoạt chất và xác định tác dụng dược lý của nấm Linh chi như: Germanium, acid ganoderic, acid ganodermic, acid oleic, ganodosteron, ganoderans, adenosin, beta – D – glucan… (đặc biệt trong nấm Linh chi có hàm lượng germanium cao hơn trong nhân sâm đến 5 8 lần). Các nhà khoa học Việt Nam tìm thấy trong nấm Linh chi có chứa 21 nguyên tố vi lượng cần thiết cho sự vận hành và chuyển hóa của cơ thể như: đồng, sắt, kalium, magnesium, natrium, calcium. Trong đó, triterpenoid và polysaccharide được xem là thành phần chủ yếu có trong nấm được chú ý nhiều nhất. Chính vì lí do đó mà hiện nay việc trồng và sử dụng nấm Linh chi đang trở nên rất phổ biến và được nhiều người quan tâm. Bên cạnh đó, phần bào tử do nấm Linh chi phóng thích ra cũng có nhiều công dụng bổ ích nhưng lại ít được quan tâm nghiên cứu trích ly hoạt chất. Bào tử nấm Linh chi được cho là tinh chất của nấm Linh chi chứa nhiều chất dinh dưỡng và các đặc tính dược lý, là sản phẩm rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, cấu tạo bào tử nấm Linh chi gồm 2 lớp vỏ cứng, việc phá vỡ bào tử nấm Linh chi để thu triệt để hoạt chất bên trong bào tử là điều đáng được quan tâm. Ngày nay đã có các phương pháp nghiên cứu phá vỡ bào tử nấm Linh chi bằng cơ học kết hợp enzyme… Phương pháp phá vỡ sử dụng biện pháp cơ học vẫn chưa mang lại hiệu quả tối ưu. Theo nghiên cứu của Ma Jingjing và cộng sự từ trường Đại học Vũ Hán, Trung Quốc (2007), vách bào tử nấm Linh chi chứa 57,64% là chitin, việc sử dụng enzyme chitinase và cellulase trong việc phá vỡ bào tử nấm Linh chi là bước không thể thiếu. Nhóm sinh viên HUTECH đã phân lập nấm Trichoderma từ nấm Linh chi phục vụ cho việc phá vách bào tử. Ngoài ra, việc kết hợp với enzyme 1 Đồ án tốt nghiệp thương mại giúp phá vỡ vách bào tử nấm Linh chi, kết quả đã đạt được từ nghiên cứu của sinh viên Nguyễn Thanh Liên Khương (khóa 13DSH) là 53.5%. Trong khi đó để tăng hiệu suất phá vỡ thì việc ứng dụng siêu âm giúp tăng tỉ lệ phá vỡ đến 74.3%. Vì muốn góp phần nâng cao tỉ lệ phá vỡ và chiết xuất hiệu quả các hoạt chất có trong bào tử nấm Linh chi, nên nhóm thực hiện đề tài tiếp tục nghiên cứu các chế độ tiền xử và áp dụng siêu âm trước và sau khi ủ bào tử với dịch enzyme. Kết quả được trình bày trong đồ án tốt nghiệp “Thiết lập quy trình phá vách bào tử nấm Linh chi Ganoderma licidum kết hợp enzyme và siêu âm”. Mục đích: Thu hồi hoạt chất từ bào tử nấm Linh chi. Mục tiêu: Thiết lập quy trình phá vách bào tử nấm Linh chi Ganoderma licidum kết hợp enzyme và siêu âm. Nội dung: - Chọn môi trường lên men thể rắn thu enzyme chitinase từ Trichoderma harzianum T2. - Khảo sát ảnh hưởng của siêu âm và enzyme lên tỉ lệ phá vỡ bào tử nấm Linh chi. - Khảo sát ảnh hưởng của các chế độ tiền xử lý lên tỉ lệ phá vỡ bào tử. - Khảo sát ảnh hưởng của siêu âm lên thành phần hóa học, hoạt tính sinh học của bào tử nấm Linh chi. Kết quả đạt được của đề tài: - Xác định môi trường lên men thể rắn thu enzyme chitinase để phá vỡ bào tử nấm Linh chi. - Thiết lập được chế độ tiền xử lý bào tử trước khi phá vỡ. - Thiết lập được quy trình phá vỡ bào tử kết hợp enzyme và siêu âm. - So sánh được thành phần polysaccharide tổng và lipid tổng của bào tử phá vỡ bằng enzyme và kết hợp enzyme với siêu âm. - So sánh được hoạt tính chống oxy hóa của cao chiết từ bào tử phá vỡ bằng enzyme và kết hợp enzyme với siêu âm. 2 Đồ án tốt nghiệp - Xác định được độc tính tế bào trên Artemia của cao chiết từ bào tử phá vỡ bằng enzyme và kết hợp enzyme với siêu âm. Hạn chế của đề tài: - Chưa tối ưu hóa được thông số phản ứng enzyme như vận tốc khuấy đảo quy mô Phòng thí nghiệm. - Chưa tối ưu hóa được thông số siêu âm do hạn chế về thiết bị. - Hạn chế về việc khảo sát triterpenoid và các thành phần hoá học, hoạt tính sinh học khác của bào tử phá vỡ. Phương pháp nghiên cứu - Tổng quan tài liệu và tiến hành thực nghiệm. - Đề tài được xử lí số liệu bằng phần mềm Microsoft Excel và Statisticals Analysis Systems (SAS). 3 Đồ án tốt nghiệp CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN 1.1. Giới thiệu về nấm Linh chi và bào tử nấm Linh chi 1.1.1. Giới thiệu về nấm Linh chi Nấm Linh chi (tiếng Anh: Lingzhi mushroom) có tên khoa học là Ganoderma lucidum, thuộc họ Nấm Lim (Ganodermataceae). Nấm Linh chi còn có những tên khác như Tiên thảo, Nấm trường thọ, Vạn niên nhung... được phân bố rộng rãi ở các nước Á Đông và thường mọc trên các thân cây khô hoặc đã chết. Ở một số nước Châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan… nấm Linh chi được sử dụng như một loại dược thảo thiên nhiên giúp cải thiện sức khỏe, tăng cường khả năng kháng tế bào ung thư... Đây là một loại nấm lớn, màu tối, vỏ ngoài nhẵn bóng và nhìn giống như một khúc gỗ. Trong tiếng Latin thì lucidus có nghĩa là “sáng bóng” hay “rực rỡ” và điều này cũng tương thích với hình dáng bên ngoài của nấm Linh chi. Ở mỗi nơi nấm Linh chi được gọi bằng nhiều tên khác nhau như Reishi (Nhật Bản), Lingzhi (Trung Quốc), Yeongji (Hàn Quốc) và Ling-Chih (Đài Loan). Ngoài ra còn một số tên gọi khác như nấm vạn niên (Nhật bản) hay nấm trường sinh (Trung Quốc). Theo 2 cuốn sách rất nổi tiếng mô tả về các loại dược thảo của Trung Quốc, “Shen Nong Ben Cao Jing – Thần Nông Bản Thảo Kinh” (25- 220 trước Công nguyên, thuộc triều đại Đông Hán), tác phẩm chuyên tập hợp những kinh nghiệm về dược thực vật từ đời Hán trở về trước và “Ben Cao Gang Mil – Bản Thảo Cương Mục” của “Li Shi Zhen – Lí Thởi Trân” (1590 trước Công nguyên, thuộc triều đại nhà Minh), có 6 chủng nấm được biết đến tại thời điểm lúc bấy giờ. Trong đó có hơn 250 loại nấm Linh chi được đề cập. Tuy nhiên, trong các văn bản cổ chỉ đề cập nhiều đến khả năng chữa bệnh của nấm Linh chi đỏ. 4 Đồ án tốt nghiệp Hình 1.1: Nấm Linh chi đỏ (Ganoderma lucidum) (A), nấm mọc trong tự nhiên (B) và nấm trồng (C) 1.1.1.1. Phân loại Vị trí phân loại của nấm Linh chi (Nguyễn Lân Dũng, 2010) Giới: Nấm – Mycota hay Fungi Ngành: Nấm thật – Eumycota Ngành phụ: Basidiomycotina Lớp: Hymenomycetes Lớp phụ: Hymenomycetidae Bộ: Ganodermatales Họ: Ganodermataceae Chi: Ganoderma 5 Đồ án tốt nghiệp Loài: Ganoderma lucidum Từ thời cổ xưa có rất nhiều nhà nghiên cứu (cả ở Trung Quốc và phương Tây) đã tìm hiểu về loại nấm này và họ cũng đã đưa ra rất nhiều hệ thống để phân loại nấm Linh chi. Những nhà nghiên cứu Trung Quốc cổ đại đã chia nấm Linh chi thành rất nhiều loại khác nhau dựa vào thể quả cũng như hình dáng bên ngoài của nấm. Ở phương Tây, theo trình định danh có đến 8 lần đặt tên khoa học cho loài này. Kể từ lần đặt tên đầu tiên của Curtis W (1781) cho đến khi P.A Karsten – nhà nấm học Phần Lan xác định tên chính thức Ganoderma lucidum (Leyss. Ex Fr.) Karst đã mất đến 100 năm (1881). Kể từ đó nấm Linh chi đỏ đã trở thành một đại diện tiêu biểu cho chủng loại nấm này. Về sau, đặc điểm phân loại của nấm Linh chi đã được thay đổi bởi một số nhà khoa học khác như Donk, Murrill, Furtano và Steyaert, ... sau khi họ đã tìm ra những đặc tính khác của nấm Linh chi như các bào tử của nấm Linh chi có hình quả trứng, lớp ngoài của thành tế bào tương đối mỏng và trong suốt, ngược lại lớp trong của thành tế bào lại dày, màu vàng nâu và có nhiều nốt nhỏ. Cũng từ đó, nấm Linh chi không còn được phân loại dựa vào màu sắc hay hình dạng bên ngoài nữa. Trong bộ “Bản thảo cương mục” (in năm 1995) của Lý Thời Trân, đại danh y Trung Quốc đã phân loại Linh chi theo màu sắc thành lục bảo Linh chi (6 loại), với màu sắc và tên gọi khác nhau: Thanh chi, Xích chi, Hoàng chi, Bạch chi, Hắc chi, Tử chi. - Xích Chi - Nấm Linh chi đỏ: còn được gọi là Đơn chi, Hồng chi có vị đắng, thường được tìm thấy ở trên núi Huo. Ganoderma lucidum là đại diện chính cho loài nấm này. Những đặc điểm của nấm Linh chi đỏ chính là nắp nấm có hình dạng giống như quả thận hoặc hình bán nguyệt, màu nâu đỏ. Thân nấm có dạng giống như một thân cây, cùng màu hoặc đậm hơn so với nắp nấm. Nấm Linh chi đỏ giúp ích tâm khí, chủ vị, tăng trí tuệ. Sử dụng Linh chi đỏ để tăng cường trí nhớ, bổ trung, phòng tránh các bệnh tim mạch và chữa trị tức ngực. - Tử chi - Nấm Linh chi tím: còn được biết đến với tên gọi là Linh chi gỗ, màu tím có vị ngọt. Đặc điểm của loại nấm này là nắp nấm có màu nâu hoặc nâu tím. Thể quả có màu nâu, bào tử của chúng lớn hơn nấm Linh chi đỏ. Ganoderma sinense là đại 6
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan