Tài liệu Thiết kế hệ thống xử lý nước thải, khí thải & vạch tuyến thoát nước trạm trung chuyển rác công suất 20 tngày

Thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, khí thaûi & vaïch tuyeán thoaùt nöôùc traïm trung chuyeån raùc coâng suaát 20T/ngaøy CHÖÔNG 1 MÔÛ ÑAÀU 1.1. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Quaän 5 laø vò trí cöûa ngoõ phía Taây thaønh phoá Hoà Chí Minh, neân thöôøng xuyeân coù khaùch trong vaø ngoaøi nöôùc ñi ngang qua hoaëc gheù thaêm. Quaän 5 cuõng laø nôi coù nhieàu chôï ñaàu moái lôùn, nhieàu beänh vieän lôùn, nhieàu tröôøng hoïc lôùn vaø nhieàu nhaø haøng lôùn. Töø laâu, Quaän UÛy vaø UÛy Ban Nhaân Daân Quaän ñaõ theå hieän moái quan taâm veà caûi thieän moâi tröôøng ñeå naâng cao möùc soáng ngöôøi daân vaø thu huùt ñaàu tö. Tuy nhieân, do ñaát heïp, daân ñoâng cuøng vôùi löôïng khaùch vaõng lai lôùn neân coâng taùc giöõ gìn moâi tröôøng raát khoù khaên, phöùc taïp. Rieâng trong lónh vöïc veä sinh, hoaït ñoäng thu gom raùc haàu nhö toaøn boä phaûi thao taùc ngoaøi ñöôøng phoá. Töø noãi böùc xuùc cuûa ngöôøi daân, noãi vaát vaõ cuûa coâng nhaân veä sinh, cuøng vôùi nhu caàu cuûa khaùch vaõng lai; trong nhieàu naêm qua, caùc caáp laõnh ñaïo cuûa Quaän ñaõ heát loøng tìm kieám maët baèng vaø ñoân ñoác löïc löôïng veä sinh tìm kieám moâ hình thích hôïp, hieän ñaïi hôn ñeå thöïc hieän coâng taùc veä sinh, giöõ gìn moâi tröôøng soáng toát hôn. Vôùi söï quan taâm cuûa chính quyeàn Quaän vaø ñòa phöông, moät soá khu nhaø môùi xaây ñaõ boá nôi thu gom raùc thuaän tieän hôn; moät soá Ñoäi, Toå veä sinh ñaõ coù maët baèng oån ñònh vaø döï aùn naøy ra ñôøi khoâng ngoaøi muïc ñích naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cho ngöôøi daân. Traïm trung chuyeån thuoäc döï aùn naøy seõ goùp phaàn quan troïng giaûi quyeát caáp baùch vieäc vaän haønh thu gom raùc thay theá moät phaàn cho traïm 350A Haøm Töû ñaõ giaûi toaû cuõng laø böôùc thöû nghieäm ñaàu tieân keát hôïp vôùi döï aùn “Phaân loaïi raùc taïi nguoàn” do Thaønh phoá xaây döïng, trong ñoù coù Quaän 5 laø moät trong 5 Quaän thöïc hieän thí ñieåm ñaët taïi 417 Traàn Phuù. Khi khaûo saùt vaø thieát keá traïm naøy, vò trí naèm trong khu vöïc daân cö, thuoäc moät phaàn thöûa 5 tôø thöù tö, BÑÑC Phöôøng 7, Quaän 5. Phía Baéc laø ñuôøng Traàn Phuù, naèm ñoái dieän nhaø Tang Leã Beänh Vieän Nguyeãn Tri Phöông; Phía Ñoâng giaùp chung cö 415 1 Thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, khí thaûi & vaïch tuyeán thoaùt nöôùc traïm trung chuyeån raùc coâng suaát 20T/ngaøy Traàn Phuù; phía Nam laø khu daân cö caùch con heõm roäng 2,9 m vaø phía Taây laø Traïm Ñieän. 2 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 1: Môû ñaàu Vôùi muïc tieâu haøng ñaàu laø naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng, neáu xaây döïng traïm hôû nhö taïi traïm 350A Haøm Töû thì khaû naêng phaùt taùn muøi hoâi laø raát lôùn. Do vaäy xaây döïng traïm kín ñaõ ñöôïc yeâu caàu töø chính quyeàn Quaän 5 vaø Sôû TNMT. Vieäc tieáp nhaän raùc phaûi thöïc hieän trong nhaø kín, coù maùi che, coù quaït huùt khí ñeå xöû lyù vaø coù heä thoáng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi tröôùc khi xaû nöôùc thaûi vaøo heä thoáng coáng chung, khu vöïc xung quanh phaûi coù caây xanh ñeå choáng buïi, khöû muøi vaø choáng oàn cho daân cö. 1.2. MUÏC ÑÍCH Vôùi muïc tieâu nhö vaäy, vaán ñeà löïa choïn coâng ngheä thích hôïp xöû lyù nöôùc thaûi, vaø muøi hoâi phaùt sinh cho traïm trung chuyeån ñaùp öùng yeâu caàu kinh teá laø heát söùc caàn thieát. 1.3. PHAÏM VI Ñoái töôïng thieát keá laø nöôùc eùp raùc, vaø muøi hoâi phaùt sinh taïi traïm trung chuyeån raùc vôùi coâng suaát thieát keá 20 taán raùc/ngaøy, soá 417 Traàn Phuù, Phöôøng 7, Quaän 5, TP. HCM. 1.4. PHÖÔNG PHAÙP THÖÏC HIEÄN 1. Ñieàu tra, khaûo saùt thu thaäp soá lieäu, taøi lieäu, quan saùt vaø laáy maãu ño ñaïc phaân tích caùc chæ tieâu nöôùc thaûi, khí thaûi taïi traïm Traàn Phuù. 2. Phöông phaùp löïa choïn: - Treân cô sôû ñoäng hoïc cuûa caùc quaù trình xöû lyù cô baûn. - Toång hôïp soá lieäu. - Phaân tích khaû thi. - Tính toaùn kinh teá 3 Thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, khí thaûi & vaïch tuyeán thoaùt nöôùc traïm trung chuyeån raùc coâng suaát 20T/ngaøy CHÖÔNG 2 TOÅNG QUAN 2.1. TOÅNG QUAN VEÀ RAÙC THAÛI 2.1.1. Khaùi Nieäm Raùc thaûi thu gom trong khu vöïc ñoâ thò ñöôïc goïi laø chaát thaûi raén ñoâ thò. Chaát thaûi raén ñoâ thò laø vaät chaát maø ngöôøi taïo ra ban ñaàu vöùt boû ñi trong khu vöïc ñoâ thò maø khoâng ñoøi hoûi ñöôïc boài thöôøng cho söï vöùt boû ñoù vaø chuùng ñöôïc xaõ hoäi nhìn nhaän nhö laø moät thöù maø thaønh phoá coù traùch nhieäm thu doïn.[4] Thaønh phaàn cuûa chaát thaûi raén ñoâ thò laø yeáu toá quan troïng aûnh höôûng ñeán thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc eùp raùc taïi caùc traïm trung chuyeån. Do ñoù, caàn coù nhöõng hieåu bieát veà nguoàn goác, thaønh phaàn, toác ñoä phaùt sinh vaø vaán ñeà quaûn lyù chaát thaûi raén ñoâ thò ñeå döï ñoaùn thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa nöôùc raùc traïm trung chuyeån. Quaûn lyù chaát thaûi raén (CTR) coù theå ñònh nghóa laø vieäc kieåm soaùt söï hình thaønh, thu gom, vaän chuyeån, löu tröõ, taùi söû duïng, taùi sinh vaø ñoå boû CTR sao cho vaãn ñaûm baûo toát nhaát veà söùc khoûe coäng ñoàng, hieäu quaû kinh teá, kyõ thuaät, myõ quan vaø caùc vaán ñeà moâi tröôøng khaùc. Moät caùch toång quaùt, caùc hôïp phaàn chöùc naêng cuûa moät heä thoáng quaûn lyù CTR ñöôïc minh hoïa ôû hình 2.1. Vieäc quaûn lyù CTR ôû ñoâ thò phaûi ñaûm baûo caùc yeâu caàu sau: - Phaûi thu gom vaø vaän chuyeån heát chaát thaûi. - Thu gom, xöû lyù coù hieäu quaû vôùi chi phí nhoû nhaát. - Ñaûm baûo söùc khoûe cuûa ngöôøi lao ñoäng tröïc tieáp tham gia xöû lyù chaát thaûi. - ÖÙng duïng caùc tieán boä khoa hoïc vaø kyõ thuaät nhaèm thu gom, xöû lyù hieäu quaû. - Ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä coù ñaày ñuû kieán thöùc vaø kinh nghieäm trong vaán ñeà quaûn lyù CTR. 4 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 2: Toång quan Nguoàn phaùt sinh CTR Phaân loaïi, löu tröõ taïi nguoàn Thu gom (heûm vaø ñöôøng phoá) Trung chuyeån vaø vaän chuyeån Taùch, taùi cheá vaø xöû lyù Choân laáp Hình 2.1. Heä thoáng quaûn lyù CTR 2.1.2 Nguoàn Goác Chaát Thaûi Raén Nguoàn goác, thaønh phaàn vaø toác ñoä phaùt sinh cuûa CTR laø cô sôû quan troïng ñeå thieát keá, löïa choïn coâng ngheä xöû lyù vaø ñeà xuaát chöông trình quaûn lyù CTR. CTR ñoâ thò phaùt sinh chuû yeáu töø caùc nguoàn sau:  - Töø khu daân cö (chaát thaûi sinh hoaït). - Töø caùc khu thöông maïi. - Töø caùc cô quan, beänh vieän, tröôøng hoïc… - Töø caùc coâng trình xaây döïng. - Töø caùc dòch vuï coâng coäng. - Töø caùc nhaø maùy xöû lyù. - Töø caùc nhaø maùy coâng nghieäp. - Töø caùc hoaït ñoäng noâng nghieäp. 5 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP  Chöông 2: Toång quan CTR coù theå phaân loaïi theo caùc caùch sau:  Theo vò trí hình thaønh: raùc trong nhaø, ngoaøi nhaø, treân ñöôøng phoá…  Theo thaønh phaàn vaät lyù vaø hoùa hoïc: phaân bieät döïa treân thaønh phaân voâ cô, höõu cô, kim loaïi, phi kim, da, gieû vuïn, cao su, chaát deûo, goã…  Theo baûn chaát nguoàn taïo thaønh: - CTRSH: laø chaát thaûi lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, nguoàn taïo thaønh chuû yeáu töø caùc khu daân cö, caùc cô quan, tröôøng hoïc, trung taâm thöông maïi… - CTR coâng nghieäp: caùc pheá thaûi töø nguyeân lieäu trong quaù trình saûn xuaát, pheá thaûi trong caùc quaù trình saûn xuaát bao bì, hoùa chaát… - CTR töø noâng nghieäp: chaát thaûi vaø maãu thöøa töø caùc hoaït ñoäng noâng nghieäp nhö troàng troït, thu hoaïch caùc loaïi caây troàng… - CTR töø xaây döïng: laø caùc pheá thaûi nhö ñaát ñaù, beâ toâng, gaïch, xaø baàn…  Theo möùc ñoä nguy haïi: - CTR nguy haïi: goàm caùc hoùa chaát deã gaây chaùy noå, ñoäc haïi, chaát phoùng xaï, chaát oxy hoùa… - Chaát thaûi y teá nguy haïi: caùc loaïi boâng baêng, neïp duøng trong khaùm beänh, gaïc, caùc moâ bò caét, caùc chaát thaûi phoùng xaï… - Chaát thaûi khoâng nguy haïi: laø nhöõng loaïi chaát thaûi khoâng chöùa caùc chaát vaø caùc hôïp chaát coù moät trong caùc ñaëc tính nguy haïi tröïc tieáp hoaëc töông taùc thaønh phaàn. Trong CTRÑT thì chaát thaûi khoâng ñoäc haïi chieám tyû leä lôùn nhaát. CTR taäp trung veà caùc traïm trung chuyeån chuû yeáu laø CTR sinh hoaït (CTRSH). 2.1.3 Thaønh Phaàn Cuûa Chaát Thaûi Raén Sinh Hoaït ÔÛ Vieät Nam, toác ñoä phaùt sinh raùc thaûi tuøy thuoäc vaøo töøng loaïi ñoâ thò vaø dao ñoäng töø 0,35 kg/ngöôøi.ngaøy ñeán 0,80 kg/ngöôøi.ngaøy. 6 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 2: Toång quan Caùc soá lieäu nghieân cöùu vaø thoáng keâ cho thaáy löôïng CTR ñöôïc thaûi ra taïi TP. HCM khoaûng 4000 taán/ngaøy, bình quaân khoaûng 0,5 – 1,2 kg/ngöôøi.ngaøy (CENTEMA, 2000). Toác ñoä xaû CTR taêng theo töøng naêm khoaûng 15 – 20%. Thaønh phaàn CTRSH taïi traïm trung chuyeån cuûa TP. HCM nhö sau: Baûng 2.1 Thaønh phaàn CTRSH taïi caùc traïm trung chuyeån Thaønh phaàn % Khoái löôïng Thöïc phaåm 72,0 - 94,0 58,7 - 85,2 3,4 - 12,3 Nylon 1,6 - 9,6,4 11,6 - 60,5 0,0 Cao su meàm 0,5 - 5,8 2,5 - 8,8 0,0 Cao su cöùng 0,0 - 13,0 1,6 - 41,9 7,0 - 7,5 Goã 0,0 - 4,5 2,3 - 5,3 - Moáp xoáp 0,0 - 1,6 3,1 - 4,2 - Giaáy 0,0 - 5,8 2,7 - 16,2 - Thuûy tinh KÑK - 1,2 3,2 - 40,9 2,4 - 2,6 Kim loaïi KÑK - 5,5 10,1 - 55,6 4,7 - 9,1 Da 0,0 - 5,6 - - Xaø baàn 0,0 - 0,5 - - Saønh söù 0,0 - 1,9 0,8 - Carton 0,0 - 5,5 - - Da 0,0 - 0,8 8,0 - 9,2 - Lon ñoà hoäp 0,0 - 6,5 20,1 - 66,7 12,5 - 13,0 Pin 0,0 - 4,3 - - Boâng goøn 0,0 - 1,0 - - Tre, rôm raï, laù caây 0,0 - - Voû soø, xöông ñoäng vaät 0,0-0,9 10,0 - Baõ sôn 0,0 - - 0,0 - 3,0 - - 0,0 - KÑK - - 0,0 - KÑK - - Thöøng ñöïng sôn Mica Ñoä aåm (%) Ñoä tro (% troïng löôïng khoâ); KÑK: khoâng ñaùng keå khi % theo khoái löôïng öôùt < 0,5%. 7 Ñoä tro (%) LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 2: Toång quan (Nguoàn: VITTEP, 2003) Töø soá lieäu thoáng keâ ôû treân ta thaáy, CTRSH taïi TP. HCM coù chöùa moät phaàn raát lôùn laø thöïc phaåm (65 – 95%), ñoä aåm 70 – 85%. Caùc thaønh phaàn höõu cô deã bò phaân huûy chieám phaàn lôùn, cho neân nöôùc eùp raùc taïi caùc traïm trung chuyeån coù haøm löôïng chaát höõu cô cao, deã phaân huûy sinh hoïc. Thaønh phaàn cuûa CTRSH cuõng raát ña daïng vaø thay ñoåi ñaùng keå tuøy thuoäc vaøo caùc muøa trong naêm, ñieàu kieän khí haäu, kinh teá vaø nhieàu yeáu toá khaùc nhö taäp quaùn, taùi sinh CTR, vieäc thu nhaët pheá lieäu… Thaønh phaàn CTR laø yeáu toá raát quan troïng trong vieäc döï ñoaùn ñaëc tính cuûa nöôùc raùc taïi caùc traïm trung chuyeån. Do ñoù, caàn coù nhöõng quan taâm caàn thieát trong vieäc döï ñoaùn söï thay ñoåi thaønh phaàn CTR. 2.2. HIEÄN TRAÏNG VEÀ HEÄ THOÁNG THU GOM, TRUNG CHUYEÅN VAØ VAÄN CHUYEÅN RAÙC TAÏI TP. HCM 2.2.1. Phaân loaïi CTR taïi TP.HCM ñöôïc chia thaønh 4 loaïi chính laø: - Raùc sinh hoaït, - Raùc xaây döïng, - Raùc cô sôû y teá, - Raùc coâng nghieäp. Moãi loaïi raùc coù moät qui trình thu gom, vaän chuyeån ñaëc tröng. a. Raùc sinh hoaït Raùc sinh hoaït ñöôïc thu gom sô caáp töø hoä daân ra caùc boâ raùc, ñieåm heïn, baõi chuyeån tieáp… do löïc löôïng daân laäp vaø caùc ñôn vò quaän huyeän thöïc hieän. Thöôøng quaù trình thu gom sô caáp ôû TP. HCM ñöôïc thöïc hieän baèng nhöõng xe chôû nhoû, xe hai baùnh keùo baèng tay ñeå thu gom raùc vaø chôû ñeán caùc baõi chöùa chung hay nhöõng ñieåm chuyeån tieáp. Trong quaù trình thu gom thöù caáp, raùc sinh hoaït ñöôïc chôû töø caùc boâ raùc vaø ñieåm heïn ñeán traïm trung chuyeån hay vaän chuyeån ñi baõi choân laáp ñeå xöû lyù. Raùc sinh hoaït sau quaù trình thu gom seõ ñöôïc vaän chuyeån veà 2 khu xöû lyù laø Tam Taân – Cuû Chi vaø Goø Caùt – Hoùc Moân ñeå choân laáp. Theo thoáng keâ khoái löôïng raùc veà 2 8 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 2: Toång quan ñòa ñieåm treân xaáp xæ 5.000 taán/ngaøy. Raùc sinh hoaït haàu heát ñöôïc thu gom vaän chuyeån vôùi taàn suaát 1 laàn/ngaøy. Ñoái vôùi tuyeán vaän chuyeån raùc sinh hoaït ñeán caùc khu xöû lyù, xe hoaït ñoäng vaøo ñuùng giôø qui ñònh (töø 18h ñeán 6h); tuyeán veà caùc boâ raùc, traïm trung chuyeån hay traïm eùp raùc kín thì xe vaän chuyeån hoaït ñoäng caû ban ngaøy ñeå laáy heát raùc töø caùc ñieåm phaùt sinh sôùm nhaèm baûo ñaûm veä sinh moâi tröôøng ñoâ thò. b. Raùc xaây döïng Raùc xaây döïng seõ ñöôïc thu gom vaø vaän chuyeån ñeán ñieåm heïn quy ñònh hoaëc traïm trung chuyeån. Töø ñaây, raùc xaây döïng seõ ñöôïc ñöa ñeán baõi raùc Ñoâng Thaïnh (khoái löôïng öôùc tính khoaûng 1.000taán/ngaøy). c. Raùc y teá Hieän nay, coâng ñoaïn phaân loaïi, thu chöùa raùc taïm taïi caùc cô sôû y teá do Ngaønh Y teá thöïc hieän; coøn coâng ñoaïn thu gom, vaän chuyeån vaø tieâu huûy do Coâng ty Moâi Tröôøng Ñoâ Thò ñaûm traùch. Chaát thaûi taïi caùc cô sôû y teá ñöôïc phaân loaïi thaønh 2 phaàn nhö sau:  Raùc sinh hoaït: ñöôïc löu chöùa trong thuøng 240 lít maøu xanh; sau ñoù ñöôïc xe cô giôùi cuûa Coâng ty Moâi Tröôøng Ñoâ Thò ñöa ñeán traïm trung chuyeån hoaëc khu xöû lyù raùc sinh hoaït.  Raùc y teá, beänh phaåm: ñöôïc löu chöùa trong thuøng 240 lít maøu cam roài chuyeån sang xe chuyeân duøng ñöa ñeán loø ñoát raùc y teá Bình Höng Hoøa ñeå tieâu huûy. d. Raùc coâng nghieäp Vôùi hôn 800 nhaø maùy lôùn, 15.000 cô sôû saûn xuaát vöøa vaø nhoû, 30 cuïm coâng nghieäp, hôn 9000 nhaø maùy ñang hoaït ñoäng trong 11 khu coâng nghieäp, 3 khu cheá xuaát vaø moät khu coâng ngheä cao, TP.Hoà Chí Minh moãi ngaøy thaûi ra khoaûng 1000 -1200 taán CTR coâng nghieäp, trong ñoù 120 – 150 taán chaát thaûi nguy haïi. Hieän nay TP. HCM chöa kieåm soaùt cuõng nhö chöa coù heä thoáng thu gom vaän chuyeån vaø xöû lyù cho loaïi raùc naøy. Vieäc thu gom vaän chuyeån do caùc cô sôû töï giaûi quyeát theo 2 höôùng: 9 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP  Chöông 2: Toång quan Loaïi khoâng theå taùi cheá (raùc thaûi sinh hoaït vaø raùc thaûi töø saûn xuaát): ñöôïc cô sôû thu gom vaø kyù hôïp ñoàng vôùi caùc ñôn vò veä sinh moâi tröôøng ñeå coù bieän phaùp xöû lyù thích hôïp nhöng thöôøng laø ñoå chung vôùi raùc sinh hoaït.  Loaïi coù theå taùi cheá, taùi söû duïng: ñöôïc phaân loaïi vaø baùn cho caùc cô sôû saûn xuaát nhaèm taùi cheá. 2.2.2. Phöông Thöùc Thu Gom, Vaän Chuyeån Raùc Taïi Tp. HCM Thu gom chaát thaûi laø quaù trình thu nhaët raùc thaûi töø caùc nhaø daân, caùc coâng sôû hay töø nhöõng ñieåm thu gom, chaát chuùng leân xe vaø chôû ñeán ñòa ñieåm xöû lyù, chuyeån tieáp, trung chuyeån hay choân laáp. Heä thoáng thu gom vaø vaän chuyeån cuûa TP. HCM bao goàm caùc ñoäi vaän chuyeån cuûa Coâng ty Moâi tröôøng Ñoâ thò TP. HCM; caùc coâng ty, xí nghieäp, coâng trình ñoâ thò cuûa 22 quaän, huyeän; hôïp taùc xaõ vaän taûi coâng noâng; heä thoáng thu gom CTR tö nhaân vaø moät soá dòch vuï thu mua caùc loaïi raùc taùi cheá. Raùc töø nguoàn phaùt sinh seõ ñöôïc thu gom vaän chuyeån ñeán moät trong nhöõng thaønh phaàn cuûa heä thoáng trung chuyeån laø ñieåm heïn, boâ raùc vaø caùc traïm trung chuyeån. Töø ñieåm heïn, boâ raùc, CTR seõ ñöôïc vaän chuyeån thaúng ñeán khu xöû lyù hoaëc qua caùc traïm trung chuyeån, sau ñoù ñöôïc ñöa veà caùc baõi choân laáp cuûa thaønh phoá. Qui trình naøy ñöôïc theå hieän nhö hình 1.2. Xe eùp nhoû Nguoàn phaùt sinh Xe < 4 taán Xe ñaåy tay, xe ba gaùc, thuøng ñöïng raùc coá ñònh vaø di ñoäng Traïm trung chuyeån Ñieåm heïn Xe > 4 taán Xe 2-7 taán Nhaø maùy xöû lyù, baõi choân laáp Boâ eùp raùc kín Hình 2.2. Sô ñoà thu gom, trung chuyeån vaø vaän chuyeån raùc ñoâ thò TP.HCM 10 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 2: Toång quan 2.2.2 Cô Caáu, Thaønh Phaàn Heä Thoáng Trung Chuyeån Caùc traïm chuyeån tieáp ñöôïc söû duïng ñeå toái öu hoùa naêng suaát lao ñoäng cuûa ñoäi thu gom vaø ñoäi xe. Vò trí cuûa caùc traïm trung chuyeån phaûi phuø hôïp vieäc ñaûm baûo moâi tröôøng. Caùc traïm chuyeån tieáp coøn coù theå giaûm löôïng raùc thaûi ñöa ñeán baõi choân laáp chung cuûa thaønh phoá nhôø vieäc thu gom caùc vaät lieäu coù khaû naêng taùi cheá ngay taïi choã bôûi nhöõng ngöôøi bôùi raùc khoâng chính thöùc vaø coù toå chöùc. Traïm chuyeån tieáp ñöôïc ñaët taïi gaàn khu vöïc thu gom. Töø ñaây raùc ñöôïc chaát leân nhöõng xe taûi lôùn hôn ñeå chuyeån moät caùch kinh teá vaø hôïp veä sinh ñeán baõi raùc xa hôn.  Caùc muïc tieâu cuûa traïm chuyeån tieáp: - Ñoùn tieáp caùc xe thu gom raùc thaûi moät caùch coù traät töï; - Xöû lyù caùc raùc thaûi thaønh töøng khoái; - Chuyeån töøng khoái sang heä thoáng vaän chuyeån hoaït ñoäng nhö moät boä phaän trung gian giöõa heä thoáng vaän chuyeån vaø caùc xe thu gom raùc thaûi; - Giaûm thieåu söï loän xoän vaø taùc ñoäng cuûa caùc hoaït ñoäng thu gom CTR ñeán moâi tröôøng. 2.3. TOÅNG QUAN VEÀ TRAÏM TRAÀN PHUÙ 2.3.1 Giôùi Thieäu Chung Veà Traïm  Teân cô sôû: TRAÏM TRUNG CHUYEÅN RAÙC TRAÀN PHUÙ  Ñòa chæ: 417 Traàn Phuù, Phöôøng 7, Quaän 5. TP HCM.  Coâng suaát: 20 taán raùc/ngaøy. 2.3.2 Hình Thöùc Thu Gom Vaø Vaän Chuyeån Chaát Thaûi Raén Sinh Hoaït Taïi hoä gia ñình, chôï tröôøng hoïc, cô sôû saûn xuaát… Chaát thaûi raén sinh hoaït ñöôïc phaân laøm 2 loaïi: chaát thaûi raén sinh hoaït deã phaân huûy vaø chaát thaûi raén sinh hoaït khoù phaân huûy, boû vaøo hai thuøng khaùc nhau. Haøng ngaøy ngöôøi thu gom ñaåy thuøng 660 lít ñeán töøng hoä gia ñình, chôï, tröôøng hoïc, cô sôû saûn xuaát .. ñeå laáy chaát thaûi raén sinh hoaït deã phaân huûy vaø chaát thaûi raén sinh hoaït khoù phaân huûy vaøo xe eùp kín (chaát thaûi raén sinh 11 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 2: Toång quan hoaït khoù phaân huûy ñöa vaøo choã chöùa rieâng ñeå xöû lyù, phaân loaïi taùi söû duïng ñöôïc vaø khoâng taùi söû duïng ñöôïc), sau ñoù tieáp tuïc ñi thu gom tieáp. Chaát thaûi raén sinh hoaït treân ñöôøng phoá, ñöôïc coâng nhaân queùt thu gom ñöa leân thuøng 660 lít ñaày thuøng thì chuyeån veà traïm trung chuyeån xe eùp kín nhaän. Tieáp theo xe eùp vaän chuyeån chaát thaûi raén sinh hoaït deã phaân huûy vaø chaát thaûi raén sinh hoaït khoù phaân huûy khoâng taùi cheá ñöôïc, ñeán baõi choân laáp theo qui ñònh cuûa thaønh phoá. Chaát thaûi raén khoù phaân huûy taùi cheá ñöôïc thì chuyeån ñeán cô sôû taùi cheá baèng phöông tieän vaän taûi khaùc. Thôøi gian thu gom töø hoä gia ñình, tröôøng hoïc, vaø cô sôû saûn xuaát laø: - Saùng: töø 8h ñeán 11h - Chieàu: töø 13h30 ñeán 15h Thu gom töø chôï thì baét ñaàu töø 12h ñeán 14h. Khí saïch Thoaùt ra heä thoáng coáng chung thaønh phoá 2.3.3 Vaän Haønh Thu Gom Vaø Eùp Raùc Taïi Traïm Traàn Phuù Khu Khu röû röûaa xe xe Nhaø Nhaø ñaë ñaëtt xe xe eùeùpp raù raùcc Heä thoáng xöû lyù Khí thaûi Nöôùc röûa xe Beå Beå xöû xöû lyù lyù Nöôùc raùc Xe eùp raùc roãng vaøo ra Xe eùp raùc ñaày Xe taûi roãng 12 Xe raùc ñaåy tay 660l lít Hình 2.3. Moâ hình vaän haønh traïm trung chuyeån raùc khí thaûi LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 2: Toång quan Traïm trung chuyeån coù boá trí hai tuyeán ñöôøng daønh rieâng cho: (a) xe raùc ñaåy tay 660 lít vaø (b) xe container raùc eùp kín coù troïng taûi toái ña 22 taán. Xe ñaåy raùc tay vaøo coång phía Taây Baéc vaø ñi vaøo phía sau gian ñaët xe eùp raùc. Raùc höõu cô vaø voâ cô ñeàu söû duïng chung moät loaïi xe saün coù nhöng ñöôïc thu gom rieâng vaø ñoå baõi rieâng, khi coù ñuû ñieàu hieän veà qui moâ seõ trang bò xe chuyeân duøng cho töøng loaïi raùc. Xe eùp raùc coù trang bò heä thoáng cô khí naâng thuøng raùc 660 lít ñöa vaøo container vaø eùp raùc vaøo container baèng heä thoáng eùp thuyû löïc. Sau khi ñoå raùc xong, coâng nhaân ñaåy xe raùc theo loái cuõ ra ngoaøi. Neáu caàn röûa thuøng, coâng nhaân coù theå ñaåy xe raùc tay qua gian röûa xe duøng voøi xòt cao aùp röûa thuû coâng. Xe eùp raùc sau khi tieáp nhaän ñaày raùc, seõ chaïy ra ngoaøi theo coång lôùn phía Ñoâng Baéc, coù chieàu roäng 6 m. Xe eùp raùc ñaõ ñoå raùc vaøo baõi choân laáp, ñi vaøo traïm trung chuyeån theo coång lôùn vaø quay ñuoâi xe vaøo gian ñaët xe eùp raùc. Raùc töø xe ñaåy tay khi ñöa vaøo xe eùp seõ ñöôïc phun EM(*). Khi ñoù, heä thoáng khöû muøi hoaït ñoäng. Nhö vaäy, heä thoáng khöû muøi seõ hoaït ñoäng giaùn ñoaïn, tuyø thuoäc thôøi gian vaän haønh (töø khi ñöa xe raùc vaøo gian eùp raùc vaø ñeán khi eùp xong). Neáu raùc khoâng phaân huyû khoâng hoâi, khoâng caàn thieát vaän haønh heä thoáng ñeå giaûm thieåu chi phí vaän haønh. Lieàu löôïng cho vaøo 0.6 l/taán raùc. Giaù thaønh khoaûng 7.d9 /L. Xe eùp raùc höõu cô ñöôïc chôû ñi ñeán baõi choân laáp trong ngaøy, khoâng ñöôïc ñeå toàn ñoïng qua ñeâm. Khi thöïc hieän xong coâng taùc trong ngaøy, xe eùp raùc ñöôïc röûa saïch trong gian nhaø röûa xe coù xöû lyù muøi vaø nöôùc thaûi. Thôøi gian hoaït ñoäng tieáp nhaän taïi traïm trung chuyeån laø: - Saùng 7h ñeán 8h, - Tröa 11h ñeán 12h, - Chieàu töø 15h ñeán 16h, - Toái töø 21h ñeán 22h. 2.4. OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG TAÏI CAÙC TRAÏM TRUNG CHUYEÅN 2.4.1 OÂ Nhieãm Nöôùc Thaûi Nöôùc thaûi töø moät traïm trung chuyeån bao goàm: 13 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 2: Toång quan - Nöôùc ræ töø raùc, töø caùc quaù trình veä sinh, laøm saïch thieát bò, saøn nhaø… - Nöôùc thaûi sinh hoaït. OÂ nhieãm nöôùc thaûi taïi caùc traïm trung chuyeån hieän laø vaán ñeà nan giaûi caàn tìm ra giaûi phaùp khaéc phuïc vaø ñöôïc quan taâm cuûa xaõ hoäi. Nöôùc eùp raùc taïi caùc traïm trung chuyeån coù thaønh phaàn phöùc taïp, khaû naêng gaây oâ nhieãm cao. Nöôùc thaûi coù chöùa haøm löôïng chaát höõu cô raát cao, coù maøu vaøng ñuïc, muøi chua noàng. Ñaây laø nguoàn gaây oâ nhieãm lôùn khi hieän nay phaàn lôùn nöôùc raùc töø caùc traïm trung chuyeån ñeàu ñöôïc thaûi tröïc tieáp vaøo caùc heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa thaønh phoá maø khoâng heà qua moät giai ñoaïn xöû lyù naøo. Khi nöôùc thaûi thaám vaøo caùc nguoàn nöôùc maët, nöôùc ngaàm, laøm thieáu huït oxy gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc, aûnh höôûng ñeán sinh hoaït cuûa ngöôøi daân, heä sinh vaät thuûy sinh vaø caùc taùc ñoäng moâi tröôøng khaùc. Chöa keå trong nöôùc raùc chöùa caùc loaïi vi sinh vaät gaây beänh, chaát ñoäc haïi, kim loaïi naëng... 2.4.2 OÂ Nhieãm Chaát Thaûi Raén OÂ nhieãm CTR cuõng laø moät vaán ñeà ñaùng ñöôïc quan taâm taïi caùc traïm trung chuyeån. Caùc loaïi CTR phaùt sinh, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng beân ngoaøi trong quaù trình hoaït ñoäng taïi caùc traïm trung chuyeån goàm coù: - CTR rôi vaõi trong quaù trình chuyeân chôû, thu gom raùc töø caùc hoä gia ñình. Nguyeân nhaân chuû yeáu laø do caùc phöông tieän thu gom raùc töø caùc hoä gia cuûa thaønh phoá hieän nay coøn raát thoâ sô. Phöông tieän thu gom raùc hieän nay chuû yeáu laø caùc loaïi xe ñaåy, xe ba gaùc… - CTR do bò cuoán troâi theo nöôùc töø caùc hoaït ñoäng veä sinh, röûa xe, saøn nhaø… deã gaây taéc coáng, gaây oâ nhieãm nghieâm troïng cho caùc nguoàn tieáp nhaän. 2.4.3 OÂ Nhieãm Khí Thaûi a) OÂ nhieãm do hoaït ñoäng giao thoâng vaø vaän chuyeån raùc Vôùi phöông phaùp thu gom vaø vaän chuyeån raùc hieän nay cuûa thaønh phoá coøn toàn taïi nhieàu xe chöùa raùc hôû, raùc khoâng ñöôïc neùn chaët deã bò gioù cuoán bay ra khoûi xe trong quaù trình trung chuyeån hay taäp keát duø coù trang bò caùc löôùi boïc raùc. Muøi hoâi cuûa raùc phaùt taùn, gaây oâ nhieãm cho khu vöïc maø xe chôû raùc ñi qua. Ñaëc bieät raùc thaûi chöùa nhieàu vi truøng gaây beänh taïo ñieàu kieän cho caùc dòch beänh laây lan. 14 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 2: Toång quan Ngoaøi ra caùc phöông tieän vaän chuyeån raùc coù nhieàu loaïi xe cuõ thöôøng vaän haønh quaù taûi, taïo ra nhieàu khoùi buïi vaø tieáng oàn. b) OÂ nhieãm muøi vaø khoâng khí trong traïm trung chuyeån Raùc sinh hoaït do chöùa nhieàu thaønh phaàn höõu cô neân quaù trình phaân huûy vaø sinh muøi raát nhanh. Thôøi gian phaân huûy vaø sinh muøi cuûa raùc baét ñaàu sau 24 giôø sau khi thaûi. Trong khi ñoù, raùc töø khi thaûi boû ôû caùc nhaø hoä daân ñeán khi ñöôïc thu gom vaø vaän chuyeån raùc ñeán traïm trung chuyeån trung bình khoaûng 2 ngaøy (tính töø thôøi ñieåm thaûi raùc). Do ñoù coù muøi phaùt sinh trong traïm trung chuyeån raùc. Ñaây laø moät quaù trình sinh hoïc dieãn ra bôûi moät hoãn hôïp caùc vi sinh vaät coù trong raùc thaûi nhö vi khuaån, naám… laøm chuyeån hoùa photpho, tinh boät, xenluloza… coù trong raùc thaûi. Caùc phaûn öùng sinh hoïc xaûy ra taïo ra caùc saûn phaåm khí nhö ammonia, cacbonic, hydro, sulfua löu huyønh, metan, mercaptan CH3SH, CH3(CH)2SH… vaø caùc sinh khoái höõu cô gaây neân muøi hoâi thoái. Ví duï, trong ñieàu kieän kò khí (thöôøng xaûy ra trong caùc xe eùp raùc kín), sulfat coù theå bò khöû thaønh sulfit (S2-), sau ñoù sulfit keát hôïp vôùi hydro taïo thaønh H2S. Quaù trình naøy coù theå bieåu dieãn theo caùc phöông trình sau: 2CH3CHOHCOOH + SO42+  2CH3COOH + S2- + H2O + CO2 Lactat Sulfat Acetat Sulfit 4H2 + SO4  S2- + 4H2O S2- + 2H+  H2S Caùc hôïp chaát höõu cô chöùa löu huyønh khi bò khöû seõ taïo thaønh nhöõng hôïp chaát coù muøi hoâi nhö methyl mercaptan vaø aminobutyric acid CH3SCH2CH2CH(NH2)COOH  CH3SH Methionine + Methyl mercaptan CH3CH2CH2(NH2)COOH Aminobutyric Methyl mercaptan coù theå bò thuûy phaân taïo thaønh methylalcohol vaø hydro sulfide CH3SH + H2O  CH3OH + H2S Muøi hoâi thoái, chua noàng coøn sinh ra töø söï leân men caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi töø caùc hoá thu gom. 15 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 2: Toång quan Ngoaøi vaán ñeà muøi hoâi thoái, caùc loaïi sinh vaät coù caùnh nhö ruoài, muoãi, nhaëng vaø caùc loaøi gaëm nhaám khaùc nhö chuoät, giaùn, reát… coù trong raùc laø nguoàn laây lan beänh truyeàn nhieãm. 2.4.4 Tieáng OÀn Tieáng oàn phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa traïm nhìn chung khaù cao, phaùt sinh töø nhöõng nguoàn sau: - Tieàng oàn do hoaït ñoäng cuûa traïm xöû lyù nöôùc thaûi vaø khí thaûi. - Tieàng oàn do caùc thieát bò vaän haønh trong traïm trung chuyeån nhö xe eùp, thieát bò naâng caåu… Tieáng oàn aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán coâng nhaân vaän haønh vaø daân cö quanh khu vöïc traïm trung chuyeån. 16 Thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, khí thaûi & vaïch tuyeán thoaùt nöôùc traïm trung chuyeån raùc coâng suaát 20T/ngaøy CHÖÔNG 3 CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC RAÙC Do baûn chaát phöùc taïp vaø cöôøng ñoä oâ nhieãm cao cuûa nöôùc raùc, ñeå xöû lyù ñoái töôïng naøy nhaèm ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng caàn trieån khai coâng ngheä coù hieäu quaû cao, chi phí vaän haønh töông ñoái thaáp, khoâng toán nhieàu maët baèng, haïn cheá toái ña caùc taùc ñoäng tieâu cöïc tôùi söùc khoûe coäng ñoàng vaø chaát löôïng moâi tröôøng. Hieän taïi, do chöa coù tieâu chuaån moâi tröôøng nöôùc daønh rieâng cho nöôùc raùc neân caùc coâng trình xöû lyù nöôùc raùc phaûi aùp duïng tieâu chuaån daønh chung cho caùc ngaønh coâng nghieäp. Heä thoáng tieâu chuaån xöû lyù nöôùc thaûi ñaàu tieân ôû Vieät Nam TCVN 5945 – 1995 phaân bieät ba möùc ñoä giaù trò A, B, C, theo thöù töï giaûm daàn, tuøy thuoäc vaøo muïc ñích söû duïng cuûa nguoàn tieáp nhaän nöôùc thaûi sau xöû lyù. Boä tieâu chuaån TCVN 6980 – 2001 ñeán TCVN 6987 – 2001 ñaõ xem xeùt chi tieát ñeán löu löôïng nöôùc thaûi, löu löôïng nguoàn tieáp nhaän vaø ñaëc ñieåm nguoàn tieáp nhaän (soâng, hoà, bieån ven bôø…). Heä thoáng tieâu chuaån môùi ñaõ coù nhieàu boå sung, nhöng vaãn aùp duïng moät soá tieâu chuaån cuûa TCVN 5945 – 1995, chaúng haïn caùc tieâu chuaån veà kim loaïi naëng. Nhìn chung, vôùi caùc coâng ngheä xöû lyù nöôùc raùc hieän nay ôû Vieät Nam, nöôùc raùc ñaàu ra töông ñoái ñaït tieâu chuaån xaû ra nguoàn loaïi B theo TCVN 5945-1995. Caùc phöông phaùp coù theå aùp duïng ñeå xöû lyù nöôùc raùc taïi traïm trung chuyeån goàm coù xöû lyù sinh hoïc, cô hoïc, hoùa hoïc, hoùa lyù hoaëc lieân keát caùc phöông phaùp naøy, xöû lyù cuøng vôùi nöôùc thaûi sinh hoaït phaùt sinh taïi traïm. Do nöôùc eùp raùc taïi traïm trung chuyeån coù thaønh phaàn chaát höõu cô phaân huûy sinh hoïc cao, deã phaân huûy sinh hoïc neân caùc quaù trình xöû lyù sinh hoïc seõ mang laïi hieäu quaû cao hôn, ñaëc bieät laø hieäu quaû veà kinh teá. Quaù trình xöû lyù hoùa hoïc, hoùa lyù thích hôïp ñoái vôùi xöû lyù baäc cao, khi xöû lyù sinh hoïc khoâng coøn ñaït hieäu quaû. Ngoaøi ra, neân söû duïng phöông phaùp cô hoïc keát hôïp xöû lyù sinh hoïc vaø hoùa hoïc trong xöû lyù nöôùc raùc bôûi vì quaù trình cô hoïc coù chi phí thaáp vaø thích hôïp vôùi söï thay ñoåi thaønh phaàn tính chaát cuûa nöôùc raùc. Vieäc löïa choïn coâng ngheä xöû lyù cho nöôùc eùp raùc taïi caùc traïm trung chuyeån caên cöù raát nhieàu vaøo ñaëc tính cuûa nöôùc raùc, vaøo caùc ñieàu kieän vò trí ñòa lyù vaø thôøi gian höõu ích cuûa coâng trình. Dieän tích cho vieäc xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuõng coù vai troø nhaát ñònh trong vieäc quyeát ñònh löïa choïn coâng ngheä xöû lyù. 17 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 3: Caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc raùc Dieän tích xaây döïng taïi caùc traïm trung chuyeån thöôøng bò haïn cheá neân caùc phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc töï nhieân nhö hoà sinh hoïc, xöû lyù baèng ñaát… khoâng theå aùp duïng ñöôïc. Caùc coâng trình ñöôïc söû duïng ñeå xöû lyù nöôùc eùp raùc taïi traïm trung chuyeån thöôøng laø caùc coâng trình nhaân taïo, vôùi khoái tích khoâng lôùn. Ñaëc tính cuûa nöôùc raùc thöôøng ñaëc tröng bôûi caùc chæ tieâu nhö pH, COD, BOD5, TDS, SO42-, kim loaïi naëng, Ca2+ vaø moät soá chæ tieâu khaùc. Chuù yù raèng nöôùc raùc coù haøm löôïng chaát raén hoøa tan lôùn vaø kim loaïi naëng neân coù theå öùc cheá quaù trình xöû lyù sinh hoïc. Ñoàng thôøi, xöû lyù sinh hoïc chæ loaïi ñöôïc moät phaàn nhoû caùc chaát raén hoøa tan. Khi nöôùc raùc coù COD cao thì coù theå duøng phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc kò khí bôûi vì xöû lyù hieáu khí raát toán keùm. Sulfat, vôùi noàng ñoä cao coù theå laøm aûnh höôûng ñeán quaù trình xöû lyù kò khí, muøi hình thaønh do sulfat do bò khöû thaønh sulfit cuõng coù theå haïn cheá vieäc söû duïng coâng trình kò khí khi xöû lyù nöôùc raùc. Ñoäc tính cuûa kim loaïi naëng cuõng laø moät vaán ñeà caàn quan taâm trong vieäc öùng duïng caùc quaù trình sinh hoïc. Canxi gaây ra caùc hieän töôïng keát tuûa, ñoùng caùu caën laø giaûm hoaït tính cuûa buøn, hoaït tính trong caùc coâng trình xöû lyù sinh hoïc, laøm taéc ngheõn ñöôøng oáng daãn nöôùc, töø ñoù laøm giaûm ñaùng keå ñeán hieäu quaû xöû lyù. 3.1. XÖÛ LYÙ CÔ HOÏC, HOAÙ LYÙ VAØ HOÙA HOÏC 3.1.1 Taùch Khí Quaù trình taùch khí ñöôïc söû duïng trong xöû lyù nöôùc raùc nhaèm laøm taêng löôïng oxy hoøa tan trong nöôùc raùc, giaûm haøm löôïng ammoniac, loaïi boû VOC, khöû canxi trong nöôùc raùc. Quaù trình naøy yeâu caàu caàn coù söï hieäu chænh pH ñeå caùc loaïi chaát bay hôi deã daøng thoaùt ra khoûi nöôùc trong caùc thieát bò laøm thoaùng. Ñoàng thôøi nhieät ñoä cuõng coù aûnh höôûng ñeán hieäu quaû cuûa quaù trình. Hieäu quaû khöû VOC ñaït ñeán hôn 90%. Trôû ngaïi chính cuûa quaù trình laø söï ñoùng caùu caën canxi cacbonat trong thaùp tieáp xuùc. Caùc nghieân cöùu gaàn ñaây do Khoa Moâi tröôøng – Ñaïi hoïc Baùch Khoa TP.HCM thöïc hieän treân nöôùc eùp raùc traïm trung chuyeån sau khi ñaõ xöû lyù baèng keo tuï cho thaáy: neáu suïc khí 1 ngaøy löôïng N-NH3 giaûm 70%, Ca giaûm 39%; sau 2 ngaøy löôïng N-NH3 giaûm ñeán 77%, Ca giaûm 44%.[3] 3.1.2 Tuyeån Noåi 18 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 3: Caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc raùc Phöông phaùp tuyeån noåi ñöôïc söû duïng ñeå taùch taïp chaát phaân taùn lô löûng khoâng tan, caùc haït nhoû hoaëc nheï, laéng chaäm, caën lô löûng trong nöôùc raùc. Quaù trình naøy cuõng ñöôïc duøng ñeå taùch caùc chaát hoøa tan nhö caùc chaát hoaït ñoäng beà maët (quaù trình taùch boït hay laøm ñaëc boït), vaø caùc chaát daàu môõ thöôøng coù nhieàu trong nöôùc raùc môùi. Quaù trình thöïc hieän baèng caùch suïc caùc boït khí nhoû (thöôøng laø khoâng khí) vaøo pha loûng. Caùc boït khí keát dính vôùi caùc haït, keùo chuùng cuøng noåi leân beà maët vaø sau ñoù lôùp vaùng naøy ñöôïc thu gom nhôø thieát bò vôùt boït.  Tuyeån noåi baèng khí phaân taùn (Dispersed Air Flotation) : Khí neùn ñöôïc thoåi tröïc tieáp vaøo beå tuyeån noåi ñeå taïo thaønh caùc boït khí coù kích thöôùc töø 0,1 – 1 mm, gaây xaùo troän hoãn hôïp khí – nöôùc chöùa caën. Caën tieáp xuùc vôùi boït khí, keát dính vaø noåi leân beà maët.  Tuyeån noåi chaân khoâng (Vacuum Flotation) : Baõo hoøa khoâng khí ôû aùp suaát khí quyeån, sau ñoù thoaùt khí ra khoûi nöôùc ôû aùp suaát chaân khoâng. Heä thoáng naøy ít söû duïng trong thöïc teá vì khoù vaän haønh vaø chi phí cao.  Tuyeån noåi baèng khí hoøa tan (Dissolved Air Flotation) : Suïc khoâng khí vaøo nöôùc ôû aùp suaát cao (2 – 4 at), sau ñoù giaûm aùp giaûi phoùng khí. Khoâng khí thoaùt ra seõ taïo thaønh boït khí coù kích thöôùc 20 – 100 m. Phöông phaùp tuyeån noåi coù nhieàu öu ñieåm nhö: caáu taïo thieát bò ñôn giaûn, voán ñaàu tö vaø chi phí naêng löôïng vaän haønh thaáp, coù ñoä löïa choïn taùch caùc taïp chaát, toác ñoä quaù trình tuyeån noåi cao hôn quaù trình laéng; nhöôïc ñieåm laø caùc loã mao quaûn hay bò baån, taéc. 3.1.3 Ñieàu Hoøa Vaø Trung Hoøa Löu löôïng vaø tính chaát cuûa nöôùc raùc thay ñoåi lieân tuïc, do ñoù heä thoáng xöû lyù nöôùc raùc caàn coù coâng trình ñieàu hoøa nhaèm ñaûm baûo vieäc cung caáp nöôùc lieân tuïc vôùi löu löôïng vaø noàng ñoä oån ñònh cho heä thoáng xöû lyù. Nhôø ñoù, caùc coâng trình xöû lyù phía sau môùi hoaït ñoäng oån ñònh vaø ñaït hieäu quaû cao. Beå ñieàu hoøa thöôøng gaén caùc thieát bò suïc khí ñeå kieåm soaùt muøi vaø caën laéng. 3.1.4 Laéng Trong xöû lyù nöôùc thaûi, quaù trình laéng thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå loaïi boû caùc taïp chaát ôû daïng caën lô löûng, daïng huyeàn phuø thoâ ra khoûi nöôùc. Döôùi taùc duïng cuûa troïng 19 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Chöông 3: Caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc raùc löïc, caùc haït laéng ñöôïc laéng xuoáng. Ñeå tieán haønh quaù trình naøy ngöôøi ta coù theå duøng caùc loaïi beå laéng khaùc nhau nhö beå laéng ngang, beå laéng ñöùng hay beå laéng vaùch nghieâng. Nöôùc eùp raùc traïm trung chuyeån chöùa moät löôïng lôùn haøm löôïng caën lô löûng, TSS khoaûng töø 6.500 – 14.500 mg/l. Haøm löôïng caën lô löûng trong nöôùc raùc cao laø nguyeân nhaân laøm cho haøm löôïng chaát höõu cô cao, gaây caûn trôû cho caùc quaù trình xöû lyù sinh hoïc, ñaëc bieät laø cho quaù trình xöû lyù sinh hoïc kò khí. 3.1.5 Keo Tuï, Taïo Boâng Vaø Keát Tuûa Keo tuï, taïo boâng laø quaù trình taäp hôïp caùc phaàn töû khoù laéng trong nöôùc thaønh nhöõng haït lôùn hôn vaø coù theå laéng ñöôïc. Quaù trình naøy nhaèm khöû caùc chaát oâ nhieãm daïng keo, chaát lô löûng baèng caùch söû duïng chaát ñoâng tuï ñeå trung hoøa ñieän tích caùc haït keo nhaèm lieân keát chuùng laïi vôùi nhau, taïo neân caùc boâng caën lôùn coù theå laéng troïng löïc. Chaát ñoâng tuï thöôøng duøng laø muoái nhoâm, saét hoaëc hoãn hôïp cuûa chuùng. Caùc chaát trôï ñoâng tuï giuùp naâng cao toác ñoä laéng cuûa boâng keo, giaûm thôøi gian quaù trình vaø lieàu löôïng chaát ñoâng tuï caàn thieát. Quaù trình keo tuï duøng pheøn nhoâm vaø saét coù hieäu quaû thaáp khi xöû lyù nöôùc raùc môùi. Lieàu löôïng söû duïng thöôøng raát lôùn vaø caàn phaûi hieäu chænh pH thích hôïp, thöôøng laø ôû pH cao. Trong caùc nghieân cöùu gaàn ñaây do Khoa Moâi tröôøng – Ñaïi hoïc Baùch Khoa thöïc hieän, duøng phöông phaùp keo tuï, taïo boâng, laéng treân nöôùc raùc traïm trung chuyeån cho keát quaû nhö sau: pheøn saét hai cho hieäu quaû keo tuï toát nhaát, löôïng pheøn toái öu ñöôïc söû duïng laø 1.500 – 2.000 mg/l, pH toái öu trong khoaûng 10.0 -10.5; hieäu quaû khöû COD ñaït 59%, Ca giaûm 76,3% nhöng chi phí söû duïng hoùa chaát laø raát toán keùm [3]. 3.1.6 Oxy Hoùa Khöû  Phöông phaùp naøy ñöôïc duøng ñeå :  Khöû truøng nöôùc.  Chuyeån moät nguyeân toá hoøa tan sang keát tuûa hoaëc moät nguyeân toá hoøa tan sang theå khí.  Bieán ñoåi moät chaát khoâng phaân huûy sinh hoïc thaønh nhieàu chaát ñôn giaûn hôn, coù khaû naêng ñoàng hoùa baèng vi khuaån. 20