Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Thị trường và phương pháp nghiên cứu thị trường của doanh nghiệp...

Tài liệu Thị trường và phương pháp nghiên cứu thị trường của doanh nghiệp

.PDF
30
112
114

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu C¬ chÕ thÞ tr-êng më ra mu«n vµn c¬ héi, song còng chøa ®ùng ®Çy rÉy rñi ro ®èi víi mçi doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng c¸c doanh nghiÖp ®Òu lµ chñ thÓ cña s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ tån t¹i trong mét hÖ thèng kinh tÕ nh- mét c¬ thÓ sèng, vËn ®éng trªn thÞ tr-êng lÊy thÞ tr-êng lµm m«i tr-êng sèng cña m×nh. Tuy nhiªn tõ khi nÒn kinh tÕ n-íc ta chuyÓn tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr-êng th× ®· cã nhiÒu doanh nghiÖp tá ra kh«ng thÝch øng ®-îc víi m«i tr-êng sèng cña m×nh vµ hä bÞ ®µo th¶i khái hÖ thèng. Së dÜ nh- vËy lµ do hä ch-a cã sù hiÓu biÕt cÇn thiÕt vÒ thÞ tr-êng, ch-a n¾m b¾t ®-îc t×nh h×nh thÞ tr-êng, coi nhÑ c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng. C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng cã tèt th× míi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ ®¸p øng mét c¸ch tèt nhÊt nhu cÇu thÞ tr-êng tõ ®ã t¹o ra kh¶ n¨ng ph¸t triÓn doanh nghiÖp mét c¸ch v÷ng ch¾c vµ m¹nh mÏ. Nh- vËy, c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng ph¸t triÓn thÞ tr-êng lµ c«ng t¸c quan träng hµng ®Çu trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ: lµm thÕ nµo ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c ph¸t triÓn thÞ tr-êng vµ nghiªn cøu thÞ tr­êng mét c²ch cã hiÖu qu° nhÊt. §Ò t¯i “ThÞ tr-êng vµ ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp” ®­îc nªu ra ®Ó gãp phÇn v¯o viÖc tr¶ lêi c©u hái ®· ®-îc nªu trªn. Néi dung c¬ b¶n cña ®Ò tµi: PhÇn I: Lý thuyÕt chung vÒ thÞ tr-êng vµ c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp. PhÇn II: Thùc tr¹ng thÞ tr-êng vµ c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng cña c¸c doanh nghiÖp trong thêi gian qua vµ mét sè kiÕn nghÞ. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn I Lý thuyÕt chung vÒ thÞ tr-êng vµ c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp. I-/ ThÞ tr-êng, vai trß thÞ tr-êng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1-/ Kh¸i niÖm thÞ tr-êng: ThÞ tr-êng xuÊt hiÖn ®ång thêi víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, vµ ®-îc h×nh thµnh trong lÜnh vùc l-u th«ng. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, cã nhiÒu quan niÖm cña c¸c tr-êng ph¸i kinh tÕ kh¸c nhau vÒ thÞ tr-êng. Theo nghÜa cæ ®iÓn, thÞ tr-êng lµ n¬i diÔn ra c¸c quan hÖ trao ®æi mua b¸n h¯ng ho². Theo nghÜa n¯y thÞ tr­êng ®­îc thu hÑp l³i ë “c²i chî”, c° ba yÕu tè: ng-êi mua, ng-êi b¸n vµ hµng ho¸ cïng xuÊt hiÖn trong cïng mét ®iÒu kiÖn kh«ng gian, thêi gian, ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh. Khi s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn nã ®· lµm cho qu¸ tr×nh l-u th«ng trë nªn phøc t¹p, c¸c quan hÖ mua b¸n trao ®æi còng trë nªn ®a d¹ng vµ phong phó víi nhiÒu h×nh th¸i kh¸c nhau. Kh¸i niÖm thÞ tr-êng cæ ®iÓn xem ra kh«ng cßn phï hîp n÷a, nã tá ra kh«ng cßn ph¶n ¸nh ®-îc ®Çy ®ñ b¶n chÊt cña thÞ tr-êng trong ®iÒu kiÖn nÒn s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn ë møc ®é cao h¬n. Do vËy c¸c quan niÖm hiÖn ®¹i h¬n vÒ thÞ tr-êng ®· ra ®êi ®Ó thay thÕ cho nh÷ng quan niÖm cò kh«ng cßn phï hîp. Theo quan ®iÓm hiÖn ®¹i: ThÞ tr-êng lµ biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh mµ trong ®ã thÓ hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña ng-êi tiªu dïng v× hµng ho¸ vµ dÞch vô còng nh- quyÕt ®Þnh cña c¸c doanh nghiÖp vÒ sè l-îng, chÊt l-îng, mÉu m· cña hµng ho¸. §ã lµ mèi quan hÖ gi÷a tæng sè cung vµ tæng sè cÇu víi c¬ cÊu cung cÇu cña c¸c nhµ lµm Marketing hiÖn ®¹i th×: ThÞ tr-êng lµ tËp hîp nh÷ng ng-êi mua hµng cã vµ sÏ cã. Nh- vËy: Theo quan ®iÓm hiÖn ®¹i th× thÞ tr-êng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i xuÊt hiÖn cïng mét lóc c¶ ba yÕu tè ng-êi mua, ng-êi b¸n vµ hµng ho¸, tuy nhiªn thÞ tr-êng vÉn chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè Êy vµ thùc hiÖn viÖc trao ®æi hµng ho¸ th«ng qua thÞ tr-êng. Trong quan ®iÓm hiÖn ®¹i vÒ thÞ tr-êng th× vai trß cña ng-êi mua (kh¸ch hµng) ®-îc ®Æc biÖt ®Ò cao. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2/ Vai trß thÞ tr-êng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, thÞ tr-êng cã vai trß cùc kú quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ (tÇm vÜ m«) vµ ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp (tÇm vi m«). * Vai trß thÞ tr-êng thÓ hiÖn ë tÇm vÜ m«: Thø nhÊt: ThÞ tr-êng ph¸ vì ranh giíi s¶n xuÊt tù nhiªn, tù cÊp tù tóc ®Ó t¹o thµnh thÓ thèng nhÊt trong toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n. Qua trao ®æi mua b¸n gi÷a c¸c vïng sÏ biÕn kiÓu tæ chøc khÐp kÝn thµnh c¸c vïng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt thµnh kinh tÕ hµnh ho¸. Thø hai: ThÞ tr-êng cã t¸c dông thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, nã lu«n cã xu h-íng ngµy cµng hoµn thiÖn, ®ßi hái cña ng-êi tiªu dïng ®èi víi s¶n phÈm ngµy cµng cao. Do yªu cÇu cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®· thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña m×nh. Nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng vµ sù c¹nh tranh m¹nh mÏ thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt kinh doanh lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m gi¸ thµnh, n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm. Ng-îc l¹i, s¶n xuÊt ph¸t triÓn còng cã t¸c dông kÝch thÝch tiªu dïng. Khi c¸c s¶n phÈm lu«n ®-îc c¶i tiÕn ®¸p øng ®-îc nh÷ng nhu cÇu ngµy cµng cao cña ng-êi tiªu dïng vµ sù ra ®êi cña nhiÒu s¶n phÈm míi víi nhiÒu tÝnh n¨ng míi sÏ hÊp dÉn, thóc ®Èy ng-êi tiªu dïng tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã ®êi sèng cña nh©n d©n kh«ng ngõng ®-îc n©ng cao. Thø ba: Qua thÞ tr-êng, Nhµ n-íc ®iÒu tiÕt vµ h-íng ®Én s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó ®i theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ®· chän Nhµ n-íc ph¶i lu«n theo dâi chÆt chÏ s¸t sao diÔn biÕn thÞ tr-êng vµ sö dông c¸c c«ng cô cña m×nh ®Ó ®iÒu tiÕt h-íng dÉn s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c c«ng cô cña Nhµ n-íc sö dông lµ: LuËt ph¸p, c¸c chÝnh s¸ch, hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ n-íc ... ThÞ tr-êng lµ n¬i quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ kiÓm tra, kiÓm nghiÖm tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c chñ tr-¬ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p kinh tÕ cña c¸c c¬ quan Nhµ n-íc, c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh. ThÞ tr-êng cÇn ph¶n ¸nh c¸c quan hÖ x· héi, hµnh vi giao tiÕp cña con ng-êi, ®µo t¹o vµ båi d-ìng c¸n bé qu¶n lý, nhµ kinh doanh. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 * Vai trß cña thÞ tr-êng thÓ hiÖn ë tÇm vi m«. Thø nhÊt: ThÞ tr-êng ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ thùc hiÖn môc tiªu cña doanh nghiÖp: C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra hµng ho¸, dÞch vô kh«ng ph¶i ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña chÝnh m×nh. Môc tiªu chñ yÕu cña c¸c doanh nghiÖp ®ã lµ lîi nhuËn vµ muèn thùc hiÖn ®-îc môc tiªu nµy th× doanh nghiÖp ph¶i t×m c¸ch ®Ó tho¶ m·n ®-îc nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng ®Ó hµng ho¸ ®-îc tiªu thô trªn thÞ tr-êng. Do ®ã: ThÞ tr-êng chÝnh lµ n¬i ®Ó c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn môc tiªu lîi nhuËn vµ c¸c môc tiªu kh¸c cña m×nh. NÕu c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm mµ kh«ng ®-îc thÞ tr-êng chÊp nhËn hay s¶n phÈm ®ã kh«ng cã thÞ tr-êng tiªu thô th× doanh nghiÖp kh«ng thÓ thùc hiÖn ®-îc môc tiªu cña m×nh vµ nÕu nh- doanh nghiÖp kh«ng cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó t¹o ra thÞ tr-êng s¶n phÈm cña m×nh th× nã sÏ ¶nh h-ëng tíi chÝnh sù tån t¹i cña doanh nghiÖp. S¶n phÈm kh«ng tiªu thô ®-îc trong mét thêi kú dµi sÏ dÉn ®Õn mét hËu qu¶ tÊt yÕu lµ doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n, biÕn mÊt trªn thÞ tr-êng. Nh- vËy: Doanh nghiÖp ph¶i lu«n coi thÞ tr-êng lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i cña m×nh ®Ó tõ ®ã cã nhËn thøc vµ ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Thø hai: ThÞ tr-êng ®Þnh ra ph-¬ng h-íng kinh doanh cho doanh nghiÖp. ThÞ tr-êng lµ m«i tr-êng cña kinh doanh, nã tån t¹i kh¸ch quan do vËy c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm thay ®æi thÞ tr-êng mµ ng-îc l¹i hä ph¶i tiÕp cËn nghiªn cøu ®Ó ®Þnh ra ph-¬ng h-íng kinh doanh cho m×nh. Qua ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr-êng doanh nghiÖp tiÕn hµnh ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt, c¶i tiÕn s¶n phÈm sao cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh doanh trªn thÞ tr-êng vÒ: cung, cÇu, gi¸ c¶, c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng. Thø ba: ThÞ tr-êng lµ n¬i ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã ®¹t hiÖu qu¶ hay kh«ng, cã thùc hiÖn ®-îc môc tiªu ®Ò ra hay kh«ng ®Òu ®-îc thÓ hiÖn qua sù ph¶n øng l¹i cña thÞ tr-êng. Th«ng qua thÞ phÇn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng ng-êi ta cã thÓ nhËn thÊy ®-îc quy m« vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Th«ng qua møc ®é chÊp nhËn cña kh¸ch hµng vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng cã thÓ ®¸nh gi¸ ®-îc tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Tãm l¹i, ThÞ tr-êng lµ mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ cña c¸c doanh nghiÖp. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 II-/ Ph©n lo¹i thÞ tr-êng. Theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau th× thÞ tr-êng ®-îc ph©n thµnh c¸c lo¹i kh¸c nhau. Së dÜ ta ph¶i ph©n lo¹i thÞ tr-êng v×: Muèn thµnh c«ng trong kinh doanh cÇn ph¶i hiÓu cÆn kÏ thÞ tr-êng, viÖc ph©n lo¹i thÞ tr-êng sÏ gióp doanh nghiÖp t×m ®-îc thÞ tr-êng thÝch hîp víi thùc hiÖn môc tiªu cña m×nh trªn thÞ tr-êng ®ã. §èi víi Nhµ n-íc: ViÖc ph©n lo¹i thÞ tr-êng sÏ gióp Nhµ n-íc hiÓu vµ qu¶n lý thÞ tr-êng tèt h¬n. 1-/ Ph©n lo¹i thÞ tr-êng c¨n cø vµo sè l-îng ng-êi mua, ng-êi b¸n trªn thÞ tr-êng: Theo tiªu thøc nµy thÞ tr-êng ®-îc ph©n thµnh: thÞ tr-êng c¹nh tranh hoµn h¶o, thÞ tr-êng c¹nh tranh ®éc quyÒn, thÞ tr-êng ®éc quyÒn. ThÞ tr-êng c¹nh tranh hoµn h¶o lµ thÞ tr-êng mµ ë ®ã sè ng-êi tham gia vµo thÞ tr-êng t-¬ng ®èi lín vµ kh«ng ai cã -u thÕ ®Ó cung øng hay mua mét sè l-îng s¶n phÈm cã thÓ ¶nh h-ëng ®Õn gi¸ c¶. Ng-êi mua vµ ng-êi b¸n kh«ng ai quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ vµ chØ chÊp nhËn gi¸ mµ th«i. ThÞ tr-êng c¹nh tranh ®éc quyÒn: lµ thÞ tr-êng bao gåm nhiÒu doanh nghiÖp nhá dÔ gia nhËp vµ còng dÔ rót lui, mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra mét lo¹i hµng ho¸ cã sù kh¸c nhau. ThÞ tr-êng ®éc quyÒn: Lµ thÞ tr-êng mµ ë ®ã chØ cã mét ng-êi b¸n mét lo¹i s¶n phÈm hay dÞch vô ®Æc thï mµ nh÷ng ng-êi b¸n kh¸c kh«ng cã hoÆc kh«ng thÓ lµm ®-îc. Hä ®-îc quyÒn ®Þnh gi¸ s¶n phÈm. 2-/ Ph©n lo¹i thÞ tr-êng c¨n cø vµo tÝnh chÊt c«ng dông cña hµng ho¸ l-u th«ng trªn thÞ tr-êng. ThÞ tr-êng hµng t- liÖu s¶n xuÊt vµ thÞ tr-êng hµng t- liÖu tiªu dïng. ThÞ tr-êng hµng t- liÖu s¶n xuÊt lµ tËp hîp nh÷ng c¸ nh©n vµ tæ chøc mua hµng vµ dÞch vô ®Ó sö dông vµo viÖc s¶n xuÊt ra nh÷ng thø hµng ho¸ kh¸c, dÞch vô kh¸c ®Ó b¸n, cho thuª cho ng-êi tiªu dïng kh¸c. Trªn thÞ tr-êng hµng t- liÖu s¶n xuÊt, sè l-îng ng-êi mua Ýt h¬n thÞ tr-êng hµng t- liÖu tiªu dïng, tÇn suÊt xuÊt hiÖn trªn thÞ tr-êng Ýt h¬n nh-ng khèi l-îng mua s¾m cña hä rÊt lín víi c¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n hiÖn ®¹i. ThÞ tr-êng hµng t- liÖu tiªu dïng: lµ nh÷ng c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh mua hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Ó tiªu dïng cho c¸ nh©n. Khèi l-îng hµng mua trªn thÞ tr-êng nµy kh«ng nhiÒu trong mçi lÇn nh-ng nã cã mét tËp hîp kh¸ch hµng cùc 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lín víi tÝnh chÊt tiªu dïng th-êng xuyªn. ViÖc mua hµng cña kh¸ch hµng nµy trªn thÞ tr-êng chÞu ¶nh h-ëng cña nh©n tè t©m lý c¸ nh©n, v¨n ho¸, phong tôc tËp qu¸n, møc thu nhËp... 3-/ Ph©n lo¹i thÞ tr-êng theo ph¹m vi ®Þa lý: Theo tiªu thøc nµy thÞ tr-êng ®-îc chia thµnh: ThÞ tr-êng trong n-íc, thÞ tr-êng khu vùc vµ thÞ tr-êng thÕ giíi. ThÞ tr-êng trong n-íc: Dung l-îng thÞ tr-êng kh«ng lín, c¹nh tranh kh«ng cao. C¸c doanh nghiÖp trong n-íc hiÓu râ vÒ thÞ tr-êng nµy. ThÞ tr-êng khu vùc: Cã dung l-îng thÞ tr-êng lµ kh¸ lín, cã mét sè nÐt t-¬ng ®ång víi thÞ tr-êng trong n-íc. ThÞ tr-êng thÕ giíi: §©y lµ mét thÞ tr-êng rÊt réng lín, c¹nh tranh rÊt gay g¾t. Cã nh÷ng yÕu tè ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn viÖc th©m nhËp vµ ph¸t triÓn thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp nh-: chÝnh trÞ, v¨n ho¸, luËt ph¸p... ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu rÊt kü l-ìng lo¹i thÞ tr-êng nµy. 4-/ Ph©n lo¹i thÞ tr-êng theo møc ®é qu¶n lý cña Nhµ n-íc: Theo tiªu thøc nµy thÞ tr-êng ®-îc chia thµnh: thÞ tr-êng cã tæ chøc vµ thÞ tr-êng kh«ng cã tæ chøc. ThÞ tr-êng cã tæ chøc: lµ thÞ tr-êng mµ Nhµ n-íc cã thÓ kiÓm so¸t ®-îc. ThÞ tr-êng kh«ng cã tæ chøc: lµ lo¹i thÞ tr-êng mµ Nhµ n-íc kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®-îc. Nh- vËy: Tõ c¸c c¸ch ph©n lo¹i thÞ tr-êng theo c¸c tiªu thøc nªu ë trªn, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän c¸ch thøc øng xö phï hîp víi tõng thÞ tr-êng. III-/ C¸c bé phËn cÊu thµnh thÞ tr-êng: Cã kh¸ nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ thÞ tr-êng nh- ®· nãi ë trªn. Nh-ng chØ xem xÐt ë khÝa c¹nh nµo thÞ tr-êng còng cã 4 yÕu tè cÊu thµnh lµ: cung, cÇu, gi¸ c¶, c¹nh tranh. Sau ®©y ta sÏ ®i xem xÐt tõng bé phËn vµ mèi quan hÖ cña chóng víi nhau: 1-/ Cung: Sè l-îng cung cña mét hµng ho¸ lµ khèi l-îng mµ ng-êi b¸n s½n sµng b¸n trong mét chu kú nµo ®ã (ngµy, th¸ng hoÆc trong mét n¨m). Sè l-îng cung phô thuéc vµo gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ phô thuéc vµo c¸c yÕu tè kh¸c, tr-íc hÕt lµ gi¸ c¶ c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ kü thuËt s¶n xuÊt hiÖn cã. 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Sè l-îng cung th-êng t¨ng hay gi¶m theo gi¸ c¶ cña hµng ho¸, nÕu xÐt trong mét chu kú ®ñ dµi. Gi¸ b¸n mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã cµng cao th× l-îng cung cña hµng ho¸ ®ã cµng lín v× khi ®ã nhµ s¶n xuÊt sÏ thu ®-îc nhiÒu lîi nhuËn. Ng-îc l¹i, khi gi¸ h¹ ng-êi s¶n xuÊt sÏ s¶n xuÊt cÇm chõng, gi¶m bít sè l-îng, thËm chÝ chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸ kh¸c. Sè l-îng cung cña thÞ tr-êng lµ tæng l-îng cung cña tõng doanh nghiÖp. Sù thay ®æi cña sè l-îng cung mét hµng ho¸ tuú thuéc vµo sù biÕn ®æi gi¸ c¶ cña hµng ho¸ ®ã, trong khi c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi t¹o nªn mét hµm gäi lµ hµm cung: Qx = Fpx Hµm cung lµ quy luËt cung øng trªn thÞ tr-êng thÓ hiÖn sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a sè l-îng cung vµ gi¸ c¶ vÒ mét hµng ho¸ nhÊt ®Þnh trªn mét thÞ tr-êng x¸c ®Þnh vµ trong mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. * C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn cung: Ngoµi yÕu tè gi¸ c¶ ®· tr×nh bµy ë trªn cung cßn chÞu ¶nh h-ëng cña c¸c yÕu tè sau: 1, N¨ng lùc s¶n xuÊt: N¨ng lùc s¶n xuÊt mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã t¨ng lªn, lµm cho trong cïng mét thêi gian l-îng hµng cung øng cho thÞ tr-êng t¨ng lªn, nÕu nh- c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi. N¨ng lùc s¶n xuÊt t¨ng lªn lµ do tõng xÝ nghiÖp më réng quy m« s¶n xuÊt hoÆc do mét sè doanh nghiÖp míi triÓn khai s¶n xuÊt. 2, C«ng nghÖ s¶n xuÊt: C«ng nghÖ s¶n xuÊt gåm kü thuËt vµ c¸c ph-¬ng ph¸p s¶n xuÊt mét lo¹i hµng ho¸ dÞch vô nµo ®ã. C¶i tiÕn c«ng nghÖ lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt thÊp h¬n dÉn ®Õn lîi nhuËn cao h¬n, ng-êi s¶n xuÊt më réng s¶n xuÊt. 3, Gi¸ c¶ c¸c yÕu tè ®Çu vµo: NÕu gi¸ c¶ c¸c yÕu tè ®Çu vµo nh-: m¸y mãc, thiÕt bÞ, lao ®éng, nguyªn vËt liÖu gi¶m xuèng, ë mçi møc gi¸ cho tr-íc nhµ s¶n xuÊt thu ®-îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n trªn mçi s¶n phÈm do vËy nhµ s¶n xuÊt sÏ s¶n xuÊt vµ cung øng cho thÞ tr-êng nhiÒu h¬n tøc lµ cung sÏ t¨ng lªn. 4, Dù kiÕn gi¸ trong t-¬ng lai: NÕu trong t-¬ng lai gi¸ hµng t¨ng lªn viÖc cung øng hµng ®ã ra thÞ tr-êng hiÖn t¹i cã thÓ bÞ gi¶m. Ng-îc l¹i: nÕu dù kiÕn gi¸ gi¶m trong t-¬ng lai, viÖc cung øng sÏ t¨ng lªn t¹m th-ßi. §©y lµ do sù t¨ng gi¶m dù tr÷ ë kh©u l-u th«ng. Cßn nhiÒu nh©n tè kh¸c v.v... 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2-/ CÇu: Nhu cÇu (hay cßn gäi lµ cÇu) lµ mét ph¹m trï dïng ®Ó m« pháng hµnh vi cña ng-êi mua vµ ng-êi mua tiÒm n¨ng ®èi víi mét mÆt hµng nµo ®ã. Sè l-îng cÇu cña mét hµng ho¸ lµ khèi l-îng hµng ho¸ ng-êi mua muèn mua vµ cã kh¶ n¨ng mua trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh vµ ë mét møc gi¸ nhÊt ®Þnh. Quy luËt vÒ cÇu lµ: Sè l-îng cÇu sÏ t¨ng nÕu gi¸ gi¶m vµ ng-îc l¹i trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi. Quy luËt vÒ cÇu ®-îc gi¶i thÝch b»ng chi phÝ c¬ héi hoÆc chi phÝ lùa chän. Nhu cÇu thÞ tr-êng lµ mét danh s¸ch gi¸ c¶ vµ sè l-îng t-¬ng øng mµ ng-êi tiªu dïng s½n sµng mua vµ cã kh¶ n¨ng thanh to¸n ë mçi møc gi¸ trong danh s¸ch nÕu coi yÕu tè thu nhËp, gi¸ c¶ cña c¸c hµng ho¸ cã liªn quan, thÞ hiÕu vµ môc tiªu mua s¾m vÉn gi÷ nguyªn. Sù thay ®æi cña l-îng cÇu tuú thuéc vµo sù biÕn ®æi cña gi¸ c¶ (nÕu c¸c yÕu tè kh¸c gi÷ nguyªn t¹o nªn mét hµm sè gäi lµ hµm cÇu. Qx = a - bp Qx: L-îng cÇu øng víi gi¸ p. p: Gi¸ hµng ho¸. a, b: C¸c hÖ sè. Møc ®é thay ®æi cña sè l-îng cÇu theo sù biÕn ®æi cña gi¸ c¶ hµng ho¸ gäi lµ ®é co gi·n cña cÇu. §Ó tÝnh to¸n ®é co gi·n cÇu ng-êi ta sö dông hÖ sè co gi·n (E). E = Lỗi! NÕu sè l-îng cÇu t¨ng nhanh h¬n tèc ®é gi¶m gi¸ th× cÇu cã ®é co gi·n cao vµ ng-îc l¹i. NÕu chóng b»ng nhau th× gäi lµ sù co gi·n ®ång nhÊt. * C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn cÇu: Ngoµi yÕu tè gi¸ c¶ cña c¸c yÕu tè: Sè l-îng ng-êi tiªu thô, gi¸ c¶ cña hµng ho¸ cã liªn quan, thu nhËp cña ng-êi tiªu dïng, së thÝch vµ dù kiÕn gi¸ c¶ trong t-¬ng lai: 1, Sè l-îng ng-êi tiªu thô: Sè l-îng ng-êi tiªu thô trªn thÞ tr-êng cµng lín th× ë mçi møc gi¸ sè l-îng cÇu cµng lín. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2, Gi¸ c¶ cña nh÷ng hµng ho¸ cã liªn quan: Hµng ho¸ cã liªn quan gåm hµng thay thÕ vµ hµng bæ sung. Sù t¸c ®éng cña chóng do sù thay ®æi gi¸ c¶ ®Õn nhu cÇu cña mét lo¹i hµng ho¸ cã liªn quan tr¸i ng-îc nhau. NÕu t¨ng (hoÆc gi¶m) gi¸ nh÷ng hµng ho¸ thay thÕ th× kÐo theo lµm t¨ng (hay gi¶m) sè l-îng cÇu hµng ho¸ ®ang xÐt (øng víi møc gi¸ cho tr-íc). Së dÜ nh- vËy lµ do khi t¨ng gi¸ mét mÆt hµng th× ng-êi tiªu dïng chuyÓn sang sö dông mét mÆt hµng kh¸c thay thÕ lµm cho nhu cÇu t¨ng lªn. 3, Thu nhËp cña ng-êi tiªu thô: Sù thay ®æi thu nhËp cña ng-êi tiªu thô lµm thay ®æi nhu cÇu cña hä, tuy nhiªn cßn tuú thuéc ë chç hµng ho¸ ®ang xÐt lµ hµng b×nh th-êng hay hµng cÊp thÊp. NÕu lµ hµng cao cÊp, thu nhËp t¨ng lµm t¨ng nhu cÇu vµ ng-îc l¹i. §èi víi hµng ho¸ cÊp thÊp, thu nhËp t¨ng l¹i lµm gi¶m nhu cÇu. 4, Së thÝch cña ng-êi tiªu thô: Së thÝch hay thÞ hiÕu cña ng-êi tiªu thô cã ¶nh h-ëng m¹nh mÏ tíi nhu cÇu, khi së thÝch thay ®æi kÐo theo nhu cÇu thay ®æi. ThÞ hiÕu cña ng-êi tiªu dïng ®an h-íng vµo mét l¹i, kiÕu hµng ho¸ nµo ®ã th× nhu cÇu vÒ nã sÏ rÊt cao. 3-/ Gi¸ c¶: Gi¸ c¶ lµ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu cña thÞ tr-êng. Gi¸ c¶ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc mua hay kh«ng mua hµng cña ng-êi tiªu thô. Gi¸ c¶ cã thÓ hiÓu lµ sè tiÒn mµ ng-êi b¸n dù tÝnh sÏ nhËn ®-îc ë ng-êi mua th«ng qua trao ®æi trªn thÞ tr-êng mét hµng ho¸ dÞch vô nµo ®ã hä cã. Gi¸ c¶ vµ thÞ tr-êng cã mèi quan hÖ g¾n bã chÆt chÏ víi nhau, t¸c ®éng qua l¹i víi nhau. ThÞ tr-êng kh«ng nh÷ng chi phèi ®Õn sù cÊu t¹o vµ møc ®é h×nh thµnh gi¸ c¶ mµ ngay gi¸ c¶ còng g©y nªn sù biÕn ®éng gÊt gao c¶ vÒ h×nh thøc vµ c-êng ®é ®èi víi thÞ tr-êng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp gi¸ c¶ ®-îc xem nhnh÷ng tÝn hiÖu ®¸ng tin cËy, ph¶n ¸nh t×nh h×nh biÕn ®éng cña thÞ tr-êng. Th«ng qua gi¸ c¶ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ rÊt b¾t ®-îc sù tån t¹i, søc chÞu ®ùng còng nh- kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh trªn thÞ tr-êng. §èi víi s¶n xuÊt gi¸ c¶ gi÷ mét vÞt rÝ ®Æc biÖt, bëi lÏ th«ng qua gi¸ c¶ mµ thÞ tr-êng t¸c ®éng tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trªn thÞ tr-êng tuy ng-êi s¶n xuÊt vµ tiªu dïng ®èi lËp nhau trong viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng riªng biÖt cña m×nh, nh-ng trong quan hÖ trao ®æi mua b¸n hä võa cã quan hÖ hîp t¸c vµo ®Êu tranh víi nhau vÒ gi¸, ®Ó cuèi cïng c¸c bªn ®Òu ®i ®Õn chÊp nhËn h×nh thµnh nªn mét møc gi¸ nµo ®ã gäi lµ gi¸ thÞ tr-êng. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Khi xem xÐt gi¸ c¶ ph¶i thÊy ®-îc c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn gi¸ c¶ cña doanh nghiÖp: §ã lµ c¸c nh©n tè kiÓm so¸t ®-îc vµ nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan kh«ng kiÓm so¹t ®-îc. 1, Nh÷ng nh©n tè kiÓm so¸t ®-îc: * Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm: Gi¸ b¶n s¶n phÈm cã quan hÖ chÆt chÏ víi chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm, v× nã ®-îc h×nh thµnh trªn c¬ së cña chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: chi phÝ nguyªn vËt liÖu, hao mßn m¸y mãc thiÕt bÞ, chi phÝ nh©n c«ng... Tuy nhiªn viÖc b¸n ra khèi l-îng nhiÒu hay Ýt s¶n phÈm l¹i cã ¶nh h-ëng trë l¹i ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt b×nh qu©n trªn ®¬n vÞ s¶n phÈm. * Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ ph©n phèi: §©y lµ nh÷ng chi phÝ cho dÞch vô b¸n hµng, nhu chi phÝ vËn t¶i, chi phÝ vÒ dÞch vô b¶o hµnh, chi phÝ vÒ ph©n phèi b¸n hµng. * Chi phÝ xóc tiÕn b¸n hµng: Gåm c¸c chi phÝ qu¶ng c¸o, triÓn l·m s¶n phÈm, xóc tiÕn b¸n hµng. 2, Nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan kh«ng kiÓm so¸t ®-îc. * Quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr-êng: §©y lµ nh©n tè tån t¹i ®éc lËp, kh«ng chÞu t¸c ®éng chñ quan cña c¸c doanh nghiÖp. Sù thay ®æi quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr-êng sÏ dÉn ®Õn sù biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶. NÕu cÇu t¨ng, cung gi¶m th× gi¸ c¶ sÏ t¨ng. * Sù c¹nht ranh trªn thÞ tr-êng: C¹nh tranh vÒ gi¸ gi÷a c¸c doanh nghiÖp sÏ lµm cho gi¸ c¶ gi¶m xuèng. * Sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n-íc: §Ó ®¶m b¶o tÝnh chÊt hîp lý cña gi¸ c¶ vµ t×nh h×nh æn ®Þnh vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ, Nhµ n-íc cã thÓ can thiÖp vµo thÞ tr-êng b»ng viÖc ®Þnh gi¸ mét sè lo¹i s¶n phÈm. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng nµy th× buéc ph¶i tu©n thñ ®óng theo gi¸ ®· quy ®Þnh. §èi víi nh÷ng mÆt hµng Nhµ n-íc kh«ng qua ®Þnh. §èi víi nh÷ng mÆt hµng Nhµ n-íc kh«ng quy ®Þnh gi¸ c¸c xÝ nghiÖp ®-îc quyÒn quyÕt ®Þnh nh-ng ph¶i theo ®óng luËt ®Þnh. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 4-/ C¹nh tranh: C¹nh tranh lµ bÊt kh¶ kh¸ng, lµ linh hån sèng cña c¬ chÕ thÞ tr-êng. C¹nh tranh lµ ®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh doanh. C¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ tr-êng lµ cuéc ch¹y ®ua kh«ng ®Ých gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh. NÕu ai c¶m thÊy ®Ých sÏ trë thµnh cÇu nèi ®Ó ®èi thñ ®»ng sau v-ît lªn. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng tån t¹i c¶ ba tr¹ng th¸i c¹nh ranh: C¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng-êi b¸n víi nhau, c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng-êi mua víi nhau, c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng-êi mua vµ ng-êi b¸n. Cô thÓ lµ: C¹nh tranh gi÷a ng-êi b¸n víi ng-êi mua: Ng-êi b¸n bu«n muèn b¸n ®¾t, ng-îc l¹i ng-êi mua l¹i muèn mua rÎ. Sù c¹nh tranh nµy diÔn ra trong qu¸ tr×nh mÆc c¶ ®Ó h×nh thµnh gi¸ c¶ vµ ph-¬ng thøc thanh to¸n trªn thÞ tr-êng. C¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng-êi mua lµ nh»m ®éc quyÒn chiÕm quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn sö dông mét l¹i hµng ho¸ dÞch vô. HiÖn t-îng nµy chØ xuÊt hiÖn khi hµng ho¸ khan hiÕm, c¹nh tranh gi÷a c¸c ng-êi mua lµm t¨ng gi¸ c¶ hµng ho¸, ng-êi b¸n lo¹i hµng nµy sÏ ®ùoc lîi . C¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng-êi b¸n, tøc lµ c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp cïng cung øng mét thø hµng ho¸ hay dÞch vô, lµm cho gi¸ c¶ hµng ho¸ gi¶m, vµ khi Êy ng-êi mua sÏ ®-îc lîi. §©y lµ lo¹i c¹nh tranh gay g¾t nhÊt trªn thÞ tr-êng. §èi víi lo¹i c¹nh tranh nµy cã hai h×nh thøc c¹nh tranh lµ: c¹nh tranh däc vµ c¹nh tranh ngang. §ã lµ 2 h×nh thøc c¹nh tranh dùa trªn c¬ së møc chi phÝ b×nh qu©n thÊp nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp. §ång thêi víi c¹nh tranh vÒ gi¸ c¸c doanh nghiÖp cßn c¹nh tranh víi nhau b»ng chÊt l-îng s¶n phÈm, b»ng c¸c h×nh thøc dÞch vô, b»ng c¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n.... Khi ®ã doanh nghiÖp nµo kh«ng ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr-êng sÏ bÞ ®µo th¶i khái thÞ tr-êng. Mäi doanh nghiÖp ph¶i chÞu søc Ðp kh«ng ngõng hoµn thiÖn gi¸ trÞ sö dông, më réng ®iÓm b¸n, t¨ng c-êng c¸c h×nh thøc dÞch vô... Do vËy c¹nh tranh kinh tÕ lµ ph-¬ng thøc vËn ®éng ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, b¶o ®¶m môc tiªu lîi nhuËn tèi ®a cña doanh nghiÖp qua ®ã lîi Ých cña ng-êi tiªu dïng vµ cña x· héi còng ®-îc ®¶m b¶o h¬n. 5-/ Mèi quan hÖ cung - cÇu vµ gi¸ c¶: C¸c bé phËn cÊu thµnh thÞ tr-êng: Cung - cÇu, gi¸ c¶ vµ c¹nh tranh kh«ng tån t¹i ®éc lËp riªng rÏ víi nhau mµ chóng lu«n t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau t¹o thµnh mét thÓ thèng nhÊt: thÞ tr-êng. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Trªn thÞ tr-êng mçi hµng ho¸ ®Òu cã mét hµm cung vµ mét hµm cÇu tu©n theo quy luËt cung vµ quy luËt cÇu. KÕt hîp quy luËt vÒ cung vµ quy luËt víi cÇu th× ta ®ang quy luËt cung cÇu. Theo quy luËt cung cÇu th× mét hµng ho¸ sÏ ®-îc b¸n theo gi¸ võa phèi hîp víi cung l¹i phï hîp víi cÇu tøc lµ ë ®ã cung vµ cÇu gÆp nhau. T¹i møc gi¸ thÊp h¬n møc gia c©n b»ng cÇu sÏ lín h¬n cung khi ®ã gi¸ c¶ sÏ tù t¨ng lªn ®Ó ®¹t ®Õn ®iÓm c©n b»ng. Ng-îc l¹i khi gi¸ c¶ ë møc trªn gi¸ c©n b»ng cung sÏ lín h¬n cÇu khi ®ã cã sù d- thøa hµng ho¸ . Ng-êi b¸n muèn b¸n ®-îc hµng ph¶i gi¶m gi¸ cho ®Õn khi ®¹t møc gi¸ c©n b»ng. Víi cÇu co gi·n: Mét sù gi¶m nhá trong gi¸ th× sÏ ®¹t ®-îc mét l-îng b¸n lín, ng-êi b¸n sÏ chÊp nhËn h¹ mét chót Ýt gi¸ ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é tiªu thô hµng. IV-/ Néi dung, ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu thÞ tr-êng. §Ó ®¸p øng mét c¸ch tèt nhÊt nhu cÇu kh¸ch hµng tõ ®ã giµnh ®-îc th¾ng lîi trong c¹nh tranh, ®¹t ®-îc môc tiªu cña doanh nghiÖp th× tr-íc khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng. 1-/ Néi dung nghiªn cøu thÞ tr-êng a - Nghiªn cøu kh¸i qu¸t thÞ tr-êng: Nghiªn cøu kh¸i qu¸t thÞ tr-êng lµ nghiªn cøu tæng cÇu hµng ho¸, tæng cung hµng ho¸, gi¸ c¶ thÞ tr-êng cña hµng ho¸, chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ vÒ lo¹i hµng ho¸ ®ã. Nghiªn cøu tæng cÇu hµng ho¸ lµ nghiªn cøu tæng khèi l-îng hµng ho¸ vµ c¬ cÊu lo¹i hµng ho¸ tiªu dïng th«ng qua mua s¾m hoÆc sö dông víi gi¸ c¶ thÞ tr-êng trong mét kho¶ng thêi gian. Tæng khèi l-îng hµng ho¸ chÝnh lµ quy m« cña thÞ tr-êng. Nghiªn cøu quy m« thÞ tr-êng ph¶i n»m ®-îc sè l-îng ng-êi hoÆc ®¬n vÞ tiªu dïng. Nghiªn cøu tæng cÇu vµ c¬ cÊu hµng ho¸ còng cÇn nghiªn cøu trªn mçi ®Þa bµn, ®Æc biÖt thÞ tr-êng träng ®iÓm. Nghiªn cøu tæng cung hµng ho¸ lµ nghiªn cøu ®Ó x¸c ®Þnh xem kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trong mét thêi gian. C¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt cã kh¶ n¨ng cung øng cho thÞ tr-êng tæng sè bao nhiªu hµng kh¶ n¨ng nhËp khÈu bao nhiªu, kh¶ n¨ng dù tr÷ (tån kho) x· héi bao nhiªu. Gi¸ c¶ b¸n hµng cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt, gi¸ hµng nhËp khÈu. Nghiªn cøu gi¸ c¶ thÞ tr-êng, ®ã lµ sù nghiªn cøu c¸i yÕu tè h×nh thµnh gi¸, c¸c nh©n tè t¸c ®éng vµ dù ¸n nh÷ng diÔn biÕn cña gi¸ c¶ thÞ tr-êng. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Nghiªn cøu chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ vÒ lo¹i hµng kinh doanh: cho phÐp kinh doanh tù do, kinh doanh cã ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ kinh doanh. §ã lµ chÝnh s¸ch thuÕ, gi¸ c¸c lo¹i dÞch vô c¬ b¶n quan nh- c-íc vËn t¶i, gi¸ thuÕ ®Êt l·i suÊt tiÒn vay ng©n hµng... b - Nghiªn cøu chi tiÕt thÞ tr-êng: Nghiªn cøu chi tiÕt thÞ tr-êng thùc chÊt lµ nghiªn cøu ®èi t-îng mua, b¸n lo¹i hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp kinh doanh; c¬ cÊu thÞ tr-êng hµng ho¸ vµ chÝnh s¸ch mua b¸n cña c¸c doanh nghiÖp cã nguån hµng lín. Nghiªn cøu chi tiÕt thÞ tr-êng ph¶i tr¶ lín ®-îc c¸c c©u hái: Ai mua hµng ? Mua bao nhiªu ? c¬ cÊu cña lo¹i hµng; mua hµng lµm g× ? §èi thñ c¹nh tranh lµ ai ?. Nghiªn cøu chi tiÕt thÞ tr-êng ph¶i nghiªn cøu nhu cÇu vµ yªu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ lo¹i hµng m· doanh nghiÖp kinh doanh. §èi víi hµng tiªu dïng, nhu cÇu vÒ lo¹i hµng phô thuéc vµo së tÝch, thu nhËp, løa tuæi nghÒ nghiÖp tr×nh ®é v¨n ho¸, tËp qu¶n... Nhu cÇu ®èi víi hµng t- liÖu s¶n xuÊt phô thuéc vµo c«ng n ghÖ ®Þnh møc sö dông nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt vµ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt mÆt hµng c¶u doanh nghiÖp s¶n xuÊt... Nghiªn cøu thÞ tr-êng hµng t- liÖu s¶n xuÊt ph¶i nghiªn cøu lÜnh vùc tiªu dïng s¶n xuÊt. §ã lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp....Khi nghiªn cøu chi tiÕt thÞ tr-êng doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh tû träng thÞ tr-êng doanh nghiÖp ®Æt ®-îc (thÞ phÇn c¶u doanh nghiÖp vµ thÞ phÇn c¶u c¸c doanh nghiÖp kh¸c cïng ngµnh, so s¸nh c¸c mÆt s¶n phÈm cña m×nh, c¸c h×nh thøc dÞch vô cña cña doanh nghiÖp víi ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó cã biÖn ph¸p ®æi míi thu hót kh¸ch hµng mua hµng cña m×nh. 2-/ Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu thÞ tr-êng: §Ó nghiªn cøu thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp ng-êi ta th-êng dïng hai ph-¬ng ph¸p lµ : ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i b¶n vµ ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu hiÖn tr-êng. a - Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i b¶n: Ph-¬ng ph¸p nh÷ng t¹i b¶n hay cßn gäi lµ ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu v¨n phßng lµ ph-¬ng ph¸p phæ th«ng nhÊt cña mäi c¸n bé nghiªn cøu thÞ tr-êng. §©y lµ ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu thÞ tr-êng b»ng c¸c nguån th«ng tin thø cÊp bao gåm: - C¸c nguån th«ng tin trong n-íc vÒ thÞ tr-êng cÇn nghiªn cøu: Niªm gi¸m th«ng kª ViÖt Nam, c¸c b¶n tin vÒ thÞ tr-êng gi¸ c¶, t¹p chÝ th-¬ng m¹i, s¸ch b¸o th-¬ng m¹i, c¸c b¸o c¸o cña bé th-¬ng m¹i, b¸o c¸o tæng kÕt ®¸nh gi¸ cña chÝnh phñ, c¸n Bé, ngµnh cã liªn quan. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - C¸c nguån th«ng tin t- liÖu quèc tÕ cÇn nc: Trung t©m th-¬ng m¹i quèc tÕ, tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), tæ chøc th-¬ng m¹i vµ ph¸t triÓn cña Liªn Hîp Quèc (UNCTAD), thèng kª cña Liªn Hîp Quèc (UNSO). Ngoµi ra nghiªn cøu t¹i b¶n cã thÓ t×m tµi liÖu ë ngoµi doanh nghiÖp, ®Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp chiÕm thÞ tr-êng phÇn lín; còng cã thÓ ®· cã nghiªn cøu c¸c tµi liÖu ë trong doanh nghiÖp, nÕu doanh nghiÖp ®· cã nh÷ng tµi liÖu cã liªn quan ®Õn viÖc mua, b¸n mÆt hµng cÇn nghiªn cøu vµ doanh nghiÖp ®ang chiÕm mét thÞ phÇn ®¸ng kÓ. HiÖn nay nghiªn cøu tµi b¶n cã mét nguån th«ng thÞ tr-êng cùc kú lín vµ phong phó ®ã lµ nguån th«ng tin tõ m¹ng Internet. Bµng viÖc tiÕp nèi m¸y tÝnh vµo m¹ng Internet nhµ nghiªn cøu thÞ tr-êng cã thÓ t×m ®-îc th«ng tin vÒ thÞ tr-êng á kh¾p nãi trªn thÕ giíi qua c¸c Trang web cña c¸c doanh nghiÖp, cña c¸c phßng th-¬ng m¹i, tæ chøc th-¬ng m¹i c¸c n-íc... Qua nguån th«ng tin nµy doanh nghiÖp cã thÓ biÕt ®-îc sè l-îng hµng ho¸, gi¸ c¶, c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng trong n-íc vµ trªn thÕ giíi. Th«ng tin ë trªn m¹ng Internet th-êng xuyªn ®-îc thay ®æi cÊp nhËt trªn c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc do vËy nã cã Ýt ®é trÔ so víi thùc tÕ. C¸c c¸n bé nghiªn cøu thÞ tr-êng, cÇn triÖt ®Ó khai th¸c nguån tµi nguyªn th«ng tin qu¸ gi¸ nµy. Nghiªn cøu t¹i bµn cho phÐp ta nh×n ®-îc kh¸i qu¸t thÞ tr-êng mÆt hµng cÇn nghiªn cøu. §©y lµ ph-¬ng ph¸p t-¬ng ®èi dÔ lµm cã thÓ nhanh Ýt tèn chi phÝ nh-ng ®ßi hái ng-êi nghiªn cøu ph¶i cã chuyªn m«n, biÕt c¸ch thu nhËp tµi liÖu, ®¸nh gi¸ vµ sö dông c¸c tµi liÖu ®-îc thu nhËp mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ tin cËy. Tuy nhiªn ph-¬ng ph¸p nµy cßn h¹n chÕ lµ dùa vµo tµi liÖu ®· xuÊt b¶n nªn thêi gian ®· qua, Bµi lÖch so víi thùc tÕ vµ møc ®é tin cËy cã h¹n. b - Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i hiÖn tr-êng: §©y lµ ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp cö c¸n bé ®Õn tËn n¬i ®Ó nghiªn cøu. C¸n bé nghiªn cøu th«ng qua c¸c ph-¬ng ph¸p lµ quan s¸t, thùc nghiÖm, th¨m dß d- luËn. * Quan s¸t: Lµ mét trong nh÷ng ph-¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu s¬ cÊp cã thÓ ¸p dông khi ng-êi nghiªn cøu trªn hµnh quan s¸t trùc tiÕp ng-êi vµ hoµn c¶nh, khuyÕt ®iÓm cña ph-¬ng ph¸p quan s¸t lµ chØ thÊy ®-îc sù m« t¶ bªn ngoµi, tèn nhiÒu c«ng søc vµ thêi gian. Thùc hiÖn: nghiªn cøu thùc hiÖn ®ßi hái ph¶i tuyÓn chän c¸c nhãm ®èi t-îng cã thÓ so s¸nh ®-îc víi nhau, t¹o ra cho c¸c nhãm ®ã hoµn c¶nh kh¸c nhau, kiÓm tra nh÷ng thµnh phÇn biÕn ®éng vµ x¸c ®Þnh møc ®é quan träng cña c¸c ®Æc ®iÓm ®-îc quan s¸t. Môc tiªu cña nghiªn cøu nµy lµ t×m ra mèi quan hÖ nh©n qu¶ b»ng c¸ch sµng läc nh÷ng bµi gi¶i thÝch m©u thuÉn nhau vÒ c¸c kÕt qu¶ quan s¸t ®-îc. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 * Th¨m dß d- luËn: lµ ph-¬ng ph¸p n¾m gi÷a quan s¸t vµ thùc nghiÖm. Quan s¸t phï hîp nhÊt víi nh÷ng nghiªn cøu th¨m dß, thùc nghiÖm th× phï hîp nhÊt víi viÖc t×m kiÕm nh÷ng mèi liªn hÖ nh©n qu¶, trong khi ®ã th¨m dß dluËn l¹i thuËn tiÖn nhÊt khi tiÕn hµnh nghiªn cøu m« t¶. C¸c c«ng ty tiÕn hµnh th¨m dß d- luËn ®Ó cã ®-îc nh÷ng th«ng tin vÒ t- thøc, chÝnh kiÕn vµ së thÝch cña con ng-êi, vÒ møc ®é tho¶ m·n cña hä.... Còng nh- ®Ó ®o ®é bÒn v÷ng cña ®Þa vÞ cña m×nh d-íi con m¾t cña c«ng chóng. Khi nghiªn cøu thÞ tr-êng t¹i hiÖn tr-êng c¸c c¸n bé nghiªn cøu th-êng sö dông hai c«ng cô nghiªn cøu chñ yÕu lµ phiÕu ®iÒu tra vµ c¸c thiÕt bÞ c¬ häc. PhiÕu ®iÒu tra, theo nghÜa réng, lµ mét lo¹t c¸c c©u hái mµ ng-êi ®-îc hái vÉn tr¶ lêi. PhiÕu ®iÒu tra lµ mét dông cô rÊt mÒm dÎo theo nghÜa lµ cã thÓ ®-a ra nh÷ng c©u hái b»ng rÊt nhiÒu c¸c ph-¬ng thøc kh¸c nhau. PhiÕu ®iÒu tra ®ßi hái ph¶i so¹n th¶o kü, thö vµ söa nh÷ng thiÕu sãt ®· ph¸t hiÖn thÊy ch-a khi ®em sö dông nã réng r·i. Tuy nhiªn ®iÒu tra lµ mét c«ng cô nghiªn cøu phæ biÕn nhÊt, c¸c thiÕt bÞ c¬ häc còng ®-îc sö dông trong nghiªn cøu thÞ tr-êng. * C¸c ph-¬ng thøc liªn hÖ víi c«ng chóng: Lµm thÕ nµo ®Ó tiÕp xóc víi c¸c thµnh viªn cña mÉu nghiªn cøu? Qua ®iÖn tho¹i, b-u ®iÖn hay pháng vÊn trùc tiÕp. 1. Pháng vÊn qua ®iÖn tho¹i: lµ ph-¬ng ph¸p tèt nhÊt ®Ó thu thËp th«ng tin nhanh nhÊt. Pháng vÊn qua ®iÖn tho¹i cã hai nh-îc ®iÓm c¬ b¶n lµ: chØ cã thÓ th¨m dß d- luËn cña nh÷ng ng-êi cã ®iÖn tho¹i vµ cuéc nãi chuyÖn ph¶i gãi gän trong mét thêi gian ng¾n. 2. PhiÕu ®iÒu tra göi qua b-u ®iÖn: nh÷ng phiÕu ®iÒu tra göi qua b-u ®iÖn ®ßi hái c¸c c©u hái ph¶i ®¬n gi¶n, râ rµng, cßn tû lÖ phÇn tr¨m göi tr¶ phiÕu l¹i thÊp vµ thêi gian göi tr¶ rÊt l©u. 3. Pháng vÊn trùc tiÕp: lµ ph-¬ng ph¸p th¨m dß d- luËn tèi -u nhÊt trong ba ph-¬ng ph¸p. Ng-êi pháng vÊn kh«ng nh÷ng cã thÓ ®-a ra nhiÒu c©u hái h¬n mµ cßn cã thÓ bæ xung nh÷ng kÕt qu¶ nãi chuyÖn b»ng nh÷ng quan s¸t trùc tiÕp cña m×nh. Pháng vÊn trùc tiÕp lµ ph-¬ng ph¸p ®¾t tiÒn nhÊt trong ba ph-¬ng ph¸p vµ ®ßi hái ph¶i cã kÕ ho¹ch chuÈn bÞ kü vµ kiÓm tra chÆt chÏ. Nh- vËy, nghiªn cøu thÞ tr-êng lµ mét ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu cña c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Nã ph¶i ®-îc tiÕn hµnh mét c¸ch th-êng xuyªn liªn tôc tr-íc trong vµ sau mçi giai ®o¹n kinh doan. ViÖc ¸p dông c¸c ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu thÞ tr-êng mét c¸ch riªng rÏ hay phèi hîp lµ tuú theo môc tiªu cña doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp vµ ®iÒu kiÖn thÞ tr-êng. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn II Thùc tr¹ng thÞ tr-êng vµ ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp trong thêi gian qua vµ c¸c kiÕn nghÞ I-/ Thùc tr¹ng thÞ tr-êng vµ c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp trong thêi gian qua: 1-/ Thùc tr¹ng thÞ tr-êng trong thêi gian qua: NghÞ quyÕt 12 cña Bé chÝnh trÞ ngµy 3-1-1996 ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thÞ tr-êng qua nh÷ng n¨m ®æi míi: - ChuyÓn viÖc mua b¸n hµng ho¸ tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang mua b¸n theo c¬ chÕ thÞ tr-êng gi¸ c¶ ®-îc h×nh thµnh trªn c¬ së gi¸ trÞ vµ quan hÖ cung cÇu. - ChuyÓn thÞ tr-êng tõ tr¹ng th¸i chia c¾t khÐp kÝn theo ®Þa giíi hµnh chÝnh kiÓu “tù cÊp, tù tóc” sang tù do l­u th«ng theo quy luËt kinh tÕ thÞ tr­êng v¯ theo ph¸p luËt. Víi sù tham gia vÒ vèn, kü thuËt vµ l-u th«ng hµng ho¸ lµm cho thÞ tr-êng trong n-íc ph¸t triÓn sèng ®éng, tæng møc l-u chuyÓn hµng ho¸ x· héi t¨ng nhanh. - ThÞ tr-êng ngoµi n-íc ®-îc më réng theo h-íng ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph-¬ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. - Qu¶n lý Nhµ n-íc vµ thÞ tr-êng vµ ho¹t ®éng th-¬ng m¹i cã tiÕn bé vÒ tæ chøc hÖ thèng, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vÜ m«, t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn. NghÞ quyÕt 12 NQ/TW còng chØ ra nh÷ng h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc: - ThÞ tr-êng hµng ho¸ vµ sè l-îng doanh nghiÖp bung ra kinh doanh ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh, nh-ng nÆng tÝnh tù ph¸t. NÒn th-¬ng nghiÖp vÒ c¬ b¶n vÉn lµ mét nÒn th-¬ng nghiÖp nhá, tæ chøc ph©n t¸n manh món, bu«n b¸n theo kiÓu “chôp giùt” qua nhiÒu tÇng nÊc, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng Ðp gi¸ ®Çu vµo, n©ng gi¸ ®Çu ra ë thÞ tr-êng trong n-íc bÞ chÌn Ðp gi¸ ë thÞ tr-êng n-íc ngoµi. Ch-a thiÕt lËp ®-îc mèi liªn kÕt l©u dµi gi÷a c¬ së s¶n xuÊt víi nhµ bu«n vµ gi÷a c¸c nhµ bu«n ®Ó h×nh thµnh nh÷ng kªnh l-u th«ng æn ®Þnh, t¹o ®iÒu kiÖn hç trî, thóc ®Èy s¶n xuÊt, h-íng dÉn tiªu dïng, x©y dùng thÞ tr-êng cung øng vµ tiªu thô v÷ng ch¾c ®Æc biÖt trªn lÜnh vùc b¸n vËt t- n«ng nghiÖp, mua n«ng s¶n thùc phÈm. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Kû c-¬ng ph¸p luËt bÞ vi ph¹m, trËt tù thÞ tr-êng ch-a ®-îc x¸c lËp. N¹n bu«n lËu, bu«n b¸n hµng gi¶ diÔn ra nghiªm träng t¸c ®éng xÊu ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Nh÷ng ®¸nh gi¸ nhËn xÐt vÒ t×nh h×nh thÞ tr-êng trong NghÞ quyÕt 12/NQTW ®-îc cô thÓ ho¸ nh- sau: a-/ T×nh h×nh thÞ tr-êng trong n-íc: Tæng møc l-u chuyÓn hµng ho¸ b¸n lÎ x· héi t¨ng lªn hµng n¨m. N¨m 1990 ®¹t 19.031,2 tû ®ång, n¨m 1991 ®¹t 33.403,6 tû ®ång, n¨m 1992 ®¹t 51.214,5 tû ®ång, n¨m 1996 ®¹t 145.874 tû ®ång, n¨m 1997 ®¹t 158.000 tû ®ång, n¨m 1998 ®¹t 180,5 ngµn tû ®ång. ThÞ tr-êng n«ng th«n miÒn nói n¨m 1998 cã tiÕn bé nhê b-íc ®Çu triÓn khai NghÞ ®Þnh 20/CP ngµy 31/3/1998 cña ChÝnh phñ vÒ ph¸t triÓn th-¬ng nghiÖp miÒn nói, biªn giíi vµ h¶i ®¶o. N¨m 1998 thÞ tr-êng c¸c tØnh miÒn nói cã tiÕn bé t¨ng tr-ëng vÒ tæng møc b¸n lÎ n¨m 1998 phæ biÕn tõ 6-15% so víi n¨m 1997. VÒ gi¸ c¶ trªn thÞ tr-êng n¨m 1998: Gi¸ c¸c lo¹i vËt t-, vËt liÖu x©y dùng vµ hµng tiªu dïng t-¬ng ®èi æn ®Þnh. Riªng gi¸ l-¬ng thùc cã møc t¨ng cao, cã lîi cho n«ng d©n. ViÖc thùc hiÖn d¸n tem mét sè mÆt hµng nhËp khÈu ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt vµ kinh doanh hµng trong n-íc ph¸t triÓn tèt, gãp phÇn tÝch cùc vµo cuéc ®Êu tranh chèng hµng lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i. b-/ VÒ t×nh h×nh thÞ tr-êng n-íc ngoµi: KÓ tõ khi thùc hiÖn ®-êng lèi më cöa giao l-u bu«n b¸n víi n-íc ngoµi kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam kh«ng ngõng ®-îc t¨ng lªn. §iÒu ®ã ®-îc thÓ hiÖn: n¨m 1998-1998 kim ng¹ch xuÊt khÈu lu«n lu«n t¨ng, tuy tèc ®é t¨ng kh«ng ®Òu. Giai ®o¹n 1988-1993 t¨ng chËm do thÞ tr-êng khu vùc I tan r·, ta b-íc ®Çu chuyÓn sang thÞ tr-êng khu vùc II; giai ®o¹n 1993-1997 kim ng¹ch xuÊt khÈu gia t¨ng víi tèc ®é “thÇn kú” 30%/n¨m. N¨m 1998 v¯ 3 th²ng ®Çu n¨m 1999 kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng chËm vµ chùng l¹i. Nguyªn nh©n kh¸ch quan do thiªn tai vµ khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc chñ quan: do yÕu kÐm cña ngµnh ngo¹i th-¬ng. Tõ th¸ng 1-1999 ®Õn nay, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· t¨ng trë l¹i. B¶y th¸ng ®Çu n¨m kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n-íc ®¹t 1.166 triÖu USD t¨ng 12,2% so víi cïng kú n¨m ngo¸i. Nguyªn nh©n kh¸ch quan do mét sè n-íc Ch©u ¸ ®· qua c¬n khñng ho¶ng, ®ang t¨ng nhu cÇu nhËp khÈu nh- NhËt, Hµn Quèc,... thÞ tr-êng EU còng dµnh cho ViÖt Nam mét sè thuËn lîi. Nguyªn nh©n chñ quan: C¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cña ChÝnh phñ ®· b¾t ®Çu ph¸t huy t¸c dông trong ®ã ®Æc biÖt quan träng lµ NghÞ ®Þnh 57/CP vÒ më réng quyÒn 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cho c¸c doanh nghiÖp vµ quy chÕ th-ëng xuÊt khÈu. Céng víi nç lùc b-¬n tr¶i cña c¸c doanh nghiÖp ®· t¹o nªn sù t¨ng tr-ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu trong mÊy th¸ng gÇn ®©y. B¶ng 3: 20 thÞ tr-êng xuÊt nhËp khÈu hµng ®Çu cña ViÖt Nam §¬n vÞ tÝnh: triÖu USD Singapore NhËt B¶n §µi Loan Hµn Quèc Trung Quèc Th¸i Lan §øc Hång K«ng Hoa Kú Ph¸p Austraylia Indonesia Philippines Anh Nga Malaysia Hµ Lan Thuþ SÜ BØ Italia VNX 594 1.179 220 86 296 97 115 197 95 117 46 35 4 65 90 65 61 28 15 20 1994 VNN 1.146 586 396 721 144 226 149 319 44 240 64 116 15 19 289 66 25 26 9 34 XNK 1.740 1.765 616 807 440 323 264 516 139 357 110 151 19 84 379 131 86 54 24 54 VNX 1.157 1.615 780 352 521 223 396 473 273 228 181 48 211 256 120 147 251 318 114 111 1997 VNN 2.075 1.428 1.391 1.556 409 569 281 608 416 548 196 200 36 103 159 217 50 146 79 98 XNK 3.232 3.043 2.171 1.908 930 792 677 1.071 689 776 377 248 247 359 279 364 301 464 193 209 VNX 1.100 1.390 650 220 470 260 540 330 470 280 330 280 350 310 230 102 290 260 190 112 1998 VNN 2.420 1.460 1.360 1.400 460 640 340 500 330 330 220 250 60 161 240 50 76 65 90 XNK 3.520 2.850 2.010 1.620 930 900 880 830 800 610 550 530 410 400 394 342 340 336 255 202 Sau ®©y sÏ xem xÐt cô thÓ thÞ tr-êng xuÊt nhËp khÈu: ThÞ tr-êng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam ngµy cµng ®-îc më réng. NÕu ®¹t c¶ hai chiÒu xuÊt vµ nhËp khÈu th× Singapore lµ thÞ tr-êng lín nhÊt cñaViÖt Nam (tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu n¨m 1998 lµ 3.520 triÖu USD) nh-ng nÕu ®¹t theo kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu th× c¸c thÞ tr-êng lín ë ViÖt Nam lµ: NhËt, Singapore, Trung Quèc, §µi Loan, §øc, Mü, Philippin, óc, Th¸i Lan, Thuþ SÜ, Anh, In®onesia, Ph¸p, Nga, Hµn Quèc, BØ, Italia, Malaysia. Theo Bé th-¬ng m¹i, tû träng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo c¸c thÞ tr-êng nµy trong nh÷ng n¨m qua gia t¨ng nhanh chãng tõ 58,7% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 1994 lªn 87,2% n¨m 1998. Ngoµi 20 thÞ tr-êng lín nªu trªn kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang mét sè thÞ tr-êng míi nh- Trung CËn §«ng, Ucraina, Nam Phi,... còng t¨ng m¹nh trong thêi gian gÇn ®©y. Nghiªn cøu mét sè thÞ tr-êng chÝnh ta thÊy: * ThÞ tr-êng ASEAN: KÓ tõ khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN, quan hÖ bu«n b¸n gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n-íc trong khèi ngµy cµng ph¸t triÓn vµ cã 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nh÷ng b-íc t¨ng tr-ëng v-ît bËc. §Õn gi÷a n¨m 1999 thÞ tr-êng ASEAN chiÕm 22% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµ kho¶ng 32% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu. ViÖt Nam xuÊt sang c¸c n-íc ASEAN g¹o, dÇu th«, giµy dÐp, hµng dÖt may,... vµ nhËp x¨ng, dÇu, s¾t thÐp, xe m¸y,... Do c¸c n-íc ASEAN cã cïng chung lîi thÕ víi ViÖt Nam, l¹i cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao h¬n chóng ta nªn hµng ViÖt Nam khã c¹nh tranh, møc nhËp siªu ngµy cµng t¨ng, mçi n¨m trung b×nh lªn tíi 7,2 tû USD. §iÒu nµy ®ßi hái Nhµ n-íc, Bé th-¬ng m¹i vµ c¸c doanh nghiÖp khÈn tr-¬ng t×m biÖn ph¸p n©ng tÝnh c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam. * ThÞ tr-êng NhËt B¶n: NhËt B¶n lµ ®èi t¸c kinh tÕ quan träng hµng ®Çu cñaViÖt Nam. NhËt lµ b¹n hµng lín thø hai sau Singapore, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu n¨m 1998 ®¹t xÊp xØ 3 tû USD. Ngµy 26-5-1999 ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· cÊp quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN) cho ViÖt Nam t¹o c¬ héi míi ®Ó ph¸t triÓn quan hÖ th-¬ng m¹i gi÷a hai n-íc. Môc tiªu ®Æt ra: ®Õn n¨m 2005 kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµ NhËt ®¹t 5,1-5,4 tû USD. §Ó biÕn hy väng thµnh hiÖn thùc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn: T¨ng c-êng c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l-îng s¶n phÈm: nghiªn cøu kü c¸c kªnh ph©n phèi, t×m hiÓu c¸ tÝnh cña c¸c doanh nh©n NhËt B¶n ®Ó cã kh¶ n¨ng thÝch øng. * ThÞ tr-êng Mü: §©y lµ thÞ tr-êng réng lín gi¶m tiÒm n¨ng, m¹nh vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n nh-ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh còng rÊt khèc liÖt. Bèn n¨m qua kÓ tõ khi Mü b×nh th-êng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam quan hÖ bu«n b¸n gi÷a hai n-íc ph¸t triÓn theo chiÒu h-íng tèt. §Õn nay kim ng¹ch xuÊt nhËp gi÷a ViÖt Nam - Mü ®¹t gÇn 1 tû USD/n¨m. ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü: cµ phª, h¶i s¶n, hµng may mÆc,... vµ nhËp tõ Mü: thiÕt bÞ m¸y mãc, nguyªn vËt liÖu,... S¾p tíi ®©y HiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt Nam Mü ®-îc ký kÕt sÏ më ra triÓn väng míi trong quan hÖ th-¬ng m¹i gi÷a hai n-íc. §Ó ®ãn nhËn c¬ héi míi nµy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn nç lùc phÊn ®Êu n©ng cao tÝnh c¹nh tranh c¸c hµng ViÖt Nam th× míi cã thÓ th©m nhËp vµ trô v÷ng trªn thÞ tr-êng réng lín nµy. Nghiªn cøu c¸c thÞ tr-êng kh¸c nh- EU, Nga, Trung Quèc,... chóng ta rót ra nhËn ®Þnh chung: tÝnh c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam cßn rÊt yÕu. Muèn më réng thÞ tr-êng, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, b¾t buéc ph¶i n©ng tÝnh c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2-/ Thùc tr¹ng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp trong thêi gian qua: ChuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr-êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù ho¹ch to¸n vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Sù tån t¹i hay diÖt vong cña doanh nghiÖp do thÞ tr-êng quyÕt ®Þnh do vËy hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ®± rót ra kÕt luËn “ph°i b²n c²i thÞ tr-êng cÇn chø kh«ng ph¶i thø mµ m×nh cã”. §Ó n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu v¯ t×nh h×nh thÞ tr­êng c²c doanh nghiÖp ®± tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng. C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay kh«ng cßn lµ h×nh thøc mµ nã ®-îc coi lµ mét c«ng viÖc, rÊt quan träng ®-îc tiÕn hµnh mét c¸ch th-êng xuyªn liªn tôc. ViÖc nghiªn cøu thÞ tr-êng ®-îc tiÕn hµnh ë hai cÊp ®é: nghiªn cøu kh¸i qu¸t thÞ tr-êng: nghiªn cøu tæng cung, tæng cÇu gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ nghiªn cøu chi tiÕt thÞ tr-êng: nhu cÇu kh¸ch hµng, sè l-îng,... Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu th«ng tin thÞ tr-êng ®-îc sö dông lµ hai ph-¬ng ph¸p: nghiªn cøu t¹i bµn vµ nghiªn cøu t¹i hiÖn tr-êng. ViÖc tiÕn hµnh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng ë c¸c doanh nghiÖp ®· b-íc ®Çu cho phÐp c¸c doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®-îc nhu cÇu thÞ tr-êng, dù b¸o t×nh h×nh thÞ tr-êng, ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp so víi ®èi thñ c¹nh tranh. Tuy nhiªn møc ®Çu t- cho c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp cßn thÊp ch-a cã c¸n bé chuyªn tr¸ch vµ c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, ch-a cã sù phèi hîp chÆt chÏ víi mét sè tæ chøc ChÝnh phñ vµ phi ChÝnh phñ ®Ó khai th¸c th«ng tin thÞ tr-êng,... VÝ dô vÒ c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng ë c«ng ty th-¬ng m¹i - dÞch vô Trµng Thi: C«ng ty th-¬ng m¹i - dÞch vô Trµng Thi lµ mét doanh nghiÖp th-¬ng m¹i ®ãng trªn ®Þa bµn Hµ Néi. C«ng ty th-¬ng m¹i - dÞch vô Trµng Thi cã 14 ®¬n vÞ trùc thuéc ®-îc bè trÝ trªn ®Þa bµn Hµ Néi. HiÖn nay c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng cña c«ng ty ®-îc tiÕn hµnh ë hai møc: Toµn c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc. Ho¹t ®éng nµy ë c«ng ty th× do phßng kinh doanh ®¶m nhËn vµ ë c¸c ®¬n vi th× do c¸n bé phô tr¸ch kinh doanh cña ®¬n vÞ ®¶m nhËn. ë møc ®é toµn c«ng ty th× ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr-êng ®-îc tiÕn hµnh trªn ph¹m vi réng h¬n, bao qu¸t h¬n, lµ c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc chñ yÕu lµ thÞ 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan