Tài liệu Tài chính trong nền kinh tế kế hoạch bao cấp

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu N-íc ta còng nh- mét sè c¸c n-íc XHCN ®· ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo m« h×nh kÕ ho¹ch tËp trung trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh nÒn kinh tÕ còng ®· gãp mét phÇn qu¸ tr×nh vµo th¾ng lîi cña c«ng cuéc chèng Mü vµ thèng nhÊt tæ quèc thÓ hiÖn ®-îc tÝnh -u viÖt cña chÕ ®é x· héi míi tuy nhiªn duy tr× qu¸ nªn m« h×nh trªn cho nªn nÒn kinh tÕ cña n-íc ta bÞ s¬ cøng kÐm n¨ng ®éng, céng thªm hËu qu¶ chiÕn tranh kÐo dµi vµ khi nguån viÖn trî tõ Nhµ n-íc gi¶m sót ®· g©y ra khñng ho¶ng kinh tÕ, x· héi trong nhiÒu n¨m liÒn. Do ®ã, t¹i §¹i héi lÇn thø IX cña §¶ng ®· lµm râ h¬n con ®-êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë n-íc ta. §Æc biÖt §¹i héi ®· ®-a ra m« h×nh kinh tÕ tæng qu¸t cña thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë n-íc ta. §ã lµ kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng XHCN. V× vËy tµi chÝnh còng chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng XHCN ®ã lµ mét b-íc ®i qu¸ quan träng cña tµi chÝnh trong giai ®o¹n míi: còng cã 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 b-íc chuyÓn m×nh ®Æc biÖt lµ ph¸t huy vai trß cña m×nh trong viÖc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. Lµ mét sinh viªn khoa tµi chÝnh doanh nghiÖp. Em cµng cÇn ph¶i t×m hiÓu s©u thªm vµ nh×n nhËn mét c¸ch thÊu ®¸o vÒ m«n häc cña m×nh. Th«ng qua bµi tiÓu luËn nµy víi sè kiÕn thøc cßn h¹n chÕ, thêi gian häc tËp nghiªn cøu ch-a nhiÒu, bµi viÕt cña em chØ cã thÓ tr×nh bµy mét sè ý kiÕn, suy nghÜ cña b¶n th©n, mong thÇy xem xÐt gióp ®ì vµ chØ b¶o thªm ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn kiÕn thøc cña m×nh vÒ m«n häc nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Néi dung 1. Tµi chÝnh. a) Kh¸i niÖm: Tµi chÝnh lµ hÖ thèng c¸c quan hÖ kinh tÕ biÓu hiÖn trong lÜnh vùc h×nh thµnh vµ ph©n phèi quü tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nh»m x©y dùng vµ ph¸t triÓn x· héi x· 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 héi chñ nghÜa. b) B¶n chÊt cña tµi chÝnh LÞch sö x· héi cho thÊy tµi chÝnh ra ®êi vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi sù ra ®êi cña Nhµ n-íc vµ nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng XHCN b¶n chÊt cña tµi chÝnh biÓu hiÖn qua c¸c nhãm quan hÖ tµi chÝnh d-íi ®©y: - Nhãm c¸c quan hÖ tµi chÝnh gi÷a c¸c doanh nghiÖp d©n c-, c¸c tæ chøc x· héi víi Nhµ n-íc: ®©y lµ nhãm quan hÖ gi¸ trÞ cã tÝnh chÊt b¾t buéc tËp trung vµo ng©n s¸ch Nhµ n-íc vµ sù ph©n phèi gi¸ trÞ ®ã ph¶i ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t ®éng cña Nhµ n-íc diÔn ra b×nh th-êng, trong mèi quan hÖ nµy gi¸ trÞ dÞch chuyÓn theo hai chiÒu tõ d©nghiªn cøu -, doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc vµo ng©n s¸ch Nhµ n-íc vµ ng-îc l¹i. Trong chñ nghÜa t- b¶n mèi quan hÖ cµng nh×n bÒ ngoµi cµng ®-îc thÓ hiÖn th«ng qua hai chiÒu nh-ng môc ®Ých vµ b¶n chÊt lîi Ých cã kh¸c, sù kh¸c nhau nµy cã tÝnh chÊt quan hÖ s¶n xuÊt, nhÊt lµ quan hÖ së h÷u vµ quan hÖ ph©n phèi 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 kh¸c nhau quy ®Þnh. - Nhãm c¸c quan hÖ tµi chÝnh gi÷a c¸c doanh nghiÖp tæ chøc x· héi, d©n c- víi hÖ thèng ng©n hµng, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng nhiÒu thµnh phÇn, hÖ thèng c¸c ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông ngµy cµng gi÷ vÞ trÝ quan träng viÖc tµi trî t¹o vèn cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi nãi chung, s¶n xuÊt kinh doanh nãi riªng t¹o thuËn lîi ph¸t triÓn m¹nh mÏ víi quan hÖ tµi chÝnh, quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c tæ chøc d©n c-, c¸c doanh nghiÖp vµ ng©n hµng. - Nhãm c¸c quan hÖ tµi chÝnh gi÷a c¸c chñ thÓ víi thÞ tr-êng. §©y lµ mèi quan hÖ thÓ hiÖn sù mua b¸n c¸c "quü tiÒn tÖ" tån t¹i d-íi c¸c h×nh thøc kh¸c. Tham gia mua b¸n trªn thÞ tr-êng tµi chÝnh lµ hÇu hÕt c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong x· héi, Nhµ n-íc còng tham gia vµo nhãm quan hÖ tµi chÝnh nµy víi t- c¸ch nh- ng-êi mua vµ b¸n c¸c quü tiÒn tÖ Nhµ n-íc b¸n quü tiÒn tª cña m×nh b»ng viÖc ph¸t hµnh c«ng tr¸i trong mèi quan hÖ tµi chÝnh nãi trªn quan hÖ mua b¸n "vèn" gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ nh©n d©n ®Æc biÖt 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 qu¸ tr×nh, Nhµ n-íc cÇn t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn vµ biÖn ph¸p h-u hiÖu ®Ó võa h-íng dÉn, ®iÒu tiÕt sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr-êng tµi chÝnh, võa chèng l¹i tÝnh tù ph¸t vµ sù lòng lo¹n trªn thÞ tr-êng tµi chÝnh nh»m ®-a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ph-¬ng h-íng ®· ®Þnh. - Nhãm quan hÖ tµi chÝnh trong néi bé mçi chñ thÓ kinh tÕ. Quan hÖ nµy biÓu hiÖn ë sù dÞch chuyÓn cña gi¸ trÞ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña mçi tæ chøc th«ng qua viÖc chi tr¶ l-¬ng, th-ëng cho viªn chøc, c«ng nh©n ng-êi lao ®éng. Th«ng qua c¸c kho¶n thu vÒ tiÒn ph¹t do vi ph¹m hîp ®ång, vi ph¹m vËt chÊt, th«ng qua viÖc cÊp ph¸t vèn, ph©n phèi ®iÒu hoµ vèn, th«ng qua ph©n phèi thu nhËp gi÷a c¸c thµnh viªn trong néi bé mçi chñ thÓ. c) Chøc n¨ng cña tµi chÝnh - Chøc n¨ng ph©n phèi: ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn x· héi ph¶i th-êng xuyªn tiÒn hµnh s¶n xuÊt vµ t¸i x· héi cña c¶i vËt chÊt x· héi, trong qu¸ tr×nh Êy, cña c¶i th-êng xuyªn ®-îc tËp trung l¹i råi 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®-îc ph©n chia thµnh c¸c bé phËn kh¸c nhau, nhê ®ã mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt cã thÓ thùc hiÖn ®-îc. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, viÖc ph©n chia cña c¶i vËt chÊt cña x· héi chñ yÕu thùc hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng tµi chÝnh ®-îc quy thµnh tiÒn, thµnh gi¸ trÞ vµ chóng ®-îc ph©n phèi th«ng qua sù vËn ®éng tµi chÝnh. V× vËy toµn bé c¸c mèi quan hÖ gi¸ trÞ nãi trªn ®-îc thùc hiÖn th«ng qua chøc n¨ng ph©n phèi cña tµi chÝnh - chøc n¨ng tËp trung vµ ph©n chia cña c¶i vËt chÊt cña x· héi trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. - Chøc n¨ng gi¸m ®èc: Còng nh- ph©n phèi, chøc n¨ng gi¸m ®èc xuÊt ph¸t tõ thuéc tÝnh vèn cã cña tµi chÝnh, sù tån t¹i cña ph¹m trï tµi chÝnh tÊt yÕu dÉn ®Õn biÓu hiÖn ë chç tµi chÝnh cã vai trß nh- ng-êi gi¸m s¸t ®«n ®èc lµ sù thèng nhÊt gi÷a sù vËn ®éng cña c¸c quü tiÒn tÖ víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña Nhµ n-íc vµ cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong nÒn Kinh tÕ Quèc d©n, ch¼ng h¹n ®Ó x©y dùng mét c«ng tr×nh nhÊt ®Þnh, ng-êi ta ph¶i t¸i hiÖn mét sè vèn c¸c phÇn viÖc vµ c¸c lo¹i h×nh c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. C¸c phÇn vèn 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nµy sÏ ®-îc cung cÊp theo ph-¬ng thøc vµ tiÕn ®é nhÊt ®Þnh ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc theo kÕ ho¹ch, tõng b-íc phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ kü thuËt c«ng tr×nh. Th«ng qua sù vËn ®éng cña c¸c quü tiÒn tÖ, ng-êi ta cã thÓ biÕt ®-îc t×nh h×nh thùc hiÖn c«ng tr×nh ®Ó cã gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh vÒ tµi chÝnh cho thÝch hîp. Tãm l¹i: hai chøc n¨ng ph©n phèi vµ gi¸m ®èc lµ hai chøc n¨ng c¬ b¶n cña tµi chÝnh lµ biÓu hiÖn hai mÆt g¾n bã chÆt chÏ víi nhau th«ng qua ®ã c¸c chñ thÓ vËn ®éng ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ cña Nhµ n-íc vµ c¸c nguån lùc cña tµi chÝnh nh- c«ng cô cùc kú quan träng trong phôc vô tèt môc ®Ých ®Ò ra trong tõng thêi kú. 2. Tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch bao cÊp. Tµi chÝnh trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung cao ®é, chÞu t¸c ®éng vµ ¶nh h-ëng nÆng nÒ cña tÝnh chÊt ®¬n nhÊt ho¸ nhµ n-íc, nhËn thøc quan niÖm vÒ b¶n chÊt, chøc n¨ng, vai trß vÞ trÝ cña tµi chÝnh bÞ g¾n ch¾t vµo tÝnh chÊt nhµ n-íc, bÞ bã hÑp ph¹m vi trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña khu vùc cã tÇm bao qu¸t cña nhµ 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 n-íc. V× thÕ ®· dÉn ®Õn nhËn thøc cho r»ng tµi chÝnh chØ lµ c¸c quan hÖ ph©n phèi n¶y sinh trong c¸c qu¸ t×nh ph©n chia tæng s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n h×nh thµnh c¸c quü tiÒn tÖ tËp trung vµ kh«ng tËp trung. Quan niÖm vÒ hÖ thèng tµi chÝnh theo h×nh thøc ph©n chia thµnh tµi chÝnh tËp trung vµ tµi chÝnh phi tËp trung ®· to¸t lªn h×nh ¶nh cña hÖ thèng tµi chÝnh g¾n chÆt vµo hÖ thèng nhµ n-íc, t¸ch rêi víi sù vËn ®éng c¶u c¸c quy luËt kinh tÕ diÔn ta ë c¶ khu vùc nhµ n-íc vµ khu vùc t- nh©n. Do ®ã, gi¸ trÞ cña c¶i x· héi vµ tµi s¶n quèc gia trë nªn n»m ngoa× ph¹m vi ph©n phèi cña tµi chÝnh. Vai trß cña tµi chÝnh thô ®éng trong viÖc thùc hiÖn c¸c mÖnh lÖnh hµnh chÝnh cña nhµ n-íc, c¸c c«ng cô hµnh chÝnh bÞ xÕp vµo hµng thø yÕu, thËm chÝ bÞ l·ng quªn khi nhµ n-íc thùc hiÖn qu¶n lÝ nÒn kinh tÕ – x· héi. Sù vËn ®éng cña c¸c mèi qu¹ hÖ ph©n phèi cña tµi chÝnh ®Ó h×nh thµnh nªn c¸c quÜ tiÒn tÖ th-êng kh«ng tu©n theo sù vËn ®éng kh¸ch quan cña c¸c quy luËt gi¸ trÞ, tr¸i l¹i nã phô thuéc vµ bÞ khÐp l¹i trong giíi h¹n cña c¸c mÖnh lÖnh hµnh chÝnh vµ chØ 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tiªu kÕ ho¹ch. 3. NÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng XHCN ë n-íc ta hiÖn nay Kinh tÕ thÞ tr-êng lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn cao khi s¶n xuÊt hµng hãa mang tÝnh phæ biÕn, b¶n th©n søc lao ®éng còng trë thµnh hµng ho¸, quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ trë thµnh h×nh thøc néi t¹i cña s¶n xuÊt x· héi. Nãi c¸ch kh¸c, lµ nÒn kinh tÕ lµ mäi quan hÖ kinh tÕ –x· héi c¬ b¶n ®-îc gi¶i quyÕt th«ng qua thÞ tr-êng vµ c¬ chÕ thÞ tr-êng. ChuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng lµ mét b-íc chuyÓn ®æi m¹nh mÏ cña ®Êt n-íc ta ®Ó cã thÓ hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, kh«ng bÞ tôt hËu, l¹c hËu, nghÌo ®ãi ®eo ®uæi. Kinh tÕ thÞ tr-êng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt so víi kinh tÕ kÕ ho¹ch, bao cÊp mµ n-íc ta ®· thùc hiÖn trong suèt mét thêi gian dµi tr-íc ®ã. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, vai trß cña tµi chÝnh ®-îc ®Èy lªn mét møc 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 míi, quan träng h¬n, cÇn thiÕt h¬n, cÊp thiÕt h¬n rÊt nhiÒu so víi trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch. 4. Vai trß cña tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ChuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr-êng, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ kh«ng bÞ rµng buéc bëi c¸c hµng rµo kÕ ho¹ch ho¸ ph¸p lÖnh, sù vËn ®éng cña c¸c quÜ tiÒn tÖ trë nªn ®a d¹ng, vai trß vµ tÝnh chÊt nhµ n-íc ho¸ ®· ®-îc dung hoµ bëi tÝnh chÊt x· héi ho¸, d-íi nhiÒu h×nh thøc së h÷u, ho¹t ®éng kinh tÕ diÔn ra ë mäi lÜnh vùc theo sù vËn ®éng cóa c¸c quy luËt thÞ tr-êng t¸c ®éng ®Õn c¸c qu¸ tr×nh chu chuyÓn c¸c nguån lùc tµi chÝnh. XuÊt ph¸t tõ tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña tµi chÝnh lµ võa g¾n liÒn víi tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña nhµ nø¬c l¹i võa n¶y sinh tõ kinh tÕ nªn trong ®iÒu hµnh vÜ m«, nã cã 2 vai trß c¬ b¶n: a) Tµi chÝnh lµ c«ng cô träng yÕu ®Ó ®iÒu hµnh vÜ m« cña nhµ n-íc: 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Trong kinh tÕ thÞ tr-êng, tuy mäi ho¹t ®éng kinh tÕ diÔn ra trªn thÞ tr-êng, tu©n theo nh÷ng qui luËt kinh tÕ kh¸ch quan. Tuy nhiªn, ®Ó kinh tÕ thÞ tr-êng còng chøa ®ùng hµng lo¹t c¸c khuyÕt tËt mµ b¶n th©n nã kh«ng thÓ tù gi¶i quyÕt, ®ång thêi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ViÖt Nam cÇn cã nh÷ng ®Þnh h-íng nhÊt ®Þnh ®Ó ®i ®óng con ®-êng lªn chñ nghÜa x· héi. ChÝnh v× vËy, nhµ n-íc vÉn cÇn cã sù can thiÖp nhÊt ®Þnh vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng- chñ yÕu ë tÇm vÜ m«. Sù ®iÒu chØnh nµy ®-îc thùc hiÖn b»ng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ, chñ yÕu th«ng qua chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ- tÝn dông. Thùc tÕ c¸c n-íc x· héi chñ nghÜa, kinh tÕ thÞ tr-êng cho thÊy thiÕu c¬ chÕ tµi chÝnh – tiÒn tÖ hoµn thiÖn th× døt kho¸t kh«ng thÓ t¹o ra nÒn kinh tÕ hiÖu qu¶ , cã c¬ cÊu hîp lý, ph¸t triÓn nhÞp nhµng. Tr-íc hÕt nhµ n-íc th«ng qua quan hÖ tµi chÝnh ®Ó x©y dùng mét chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia cã tÝnh chiÕn l-îc nh»m: *§iÒu tiÕt kinh tÕ: §Ó ®iÒu tiÕt kinh tÕ nhµ n-íc ph¶i kÕt hîp c¶ hai chøc n¨ng cña tµi chÝnh: ph©n phèi vµ gi¸m ®èc. Trªn c¬ së kiÓm tra, gi¸m s¸t b»ng ®ång tiÒn, nhµ n-íc n¾m ®-îc thùc tÕ ho¹t 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®éng cña nÒn kinh tÕ, tõ ®ã ph¸t hiÖn ra nh÷ng vÊn ®Ò cÇn can thiÖp, ®iÒu tiÕt. B»ng c¸c chÝnh s¸ch ph©n phèi, nhµ n-íc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ theo kÕ ho¹ch ®· ®Þnh sao cho t¹o vèn, huy ®éng vèn, sö dông vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ lµm t¨ng gi¸ thÞ tµi s¶n quèc gia. Cña c¶i quèc gia xÐt vÒ mÆt hiÖn vËt nh- m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ cã thÓ vÉn ho¹t ®éng ë mét chç nhÊt ®Þnh… tr¸i l¹i, xÐt vÒ mÆt tiÒn tÖ cña mäi cña c¶i th× nã cã thÓ tuÇn hoµn di ®éng nhanh h¬n, linh ho¹t hoan, t¹o ra nh÷ng kh¶ n¨ng míi to lín h¬n th«ng qua quü khÊu hao, quü b¶o hiÓm, quü cæ phÇn, … VÝ dô: Mét nhµ m¸y s¶n xuÊt g¹ch èp l¸t ®· cã mét thêi gian nhiÒu n¨m liÒn ho¹t ®éng d-íi sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc vµ ®· ®-îc khÊu hao mét phÇn lín trang thiÕt bÞ m¸y mãc vµ céng víi phÇn tÝch luü vÓ b¶o hiÓm, ®· ®-îc Nhµ n-íc th«ng qua tµi chÝnh ®Ó ®Çu t- x©y dùng mét nhµ m¸y míi ë n¬i kh¸c. víi kü thuËt tiªn tiÕn h¬n hiÖn ®¹i h¬n sovíi nhµ m¸y cò sau ®ã ®Ó tiÕp tôc duy tr× sù ho¹t ®éng cña nhµ m¸y cò Nhµ n-íc ®· tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ nhµ m¸y cò qua ®ã cã thÓ thu håi ®-îc vèn x©y dùng c¬ b¶n ban ®Çu. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Th«ng qua tµi chÝnh Nhµ n-íc ®· t¹o ra sù c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. - B¶o hé nh÷ng ngµnh nghÒ lµ thÕ m¹nh cña ®Êt n-íc. - T¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng. - Nhµ n-íc còng cã thÓ th«ng qua viÖc n©ng cao hoÆc h¹ thÊp thuÕ suÊt ®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng ®Çu t- kinh doanh gi÷a c¸c ngµnh. Víi t¸c dông ®iÒu tiÕt kinh tÕ, tµi chÝnh lµ c«ng cô träng yÕu thóc ®Èy nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn c©n ®èi. *T¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: Th«ng qua chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia nh- tÝnh æn ®Þnh tiÒn tÖ, tÝnh sinh l·i cña c¸c bÊt ®éng s¶n, cña vèn nhµ mçi, cña c¸c vÞ trÝ lîi thÕ so s¸nh…mµ lµm cho mäi ng-êi d©n cã ý thøc b¶o vÖ, sö dông vµ ®-a nhanh c¸c tµi s¶n ®ã vµo kinh doanh. Nh- vËy nhê chÝnh s¸ch sinh lîi cña tµi chÝnh mµ biÕn bÊt ®éng s¶n thµnh vèn kinh doanh, biÕn tiÒn n»m im thµnh tiÒn kinh doanh…§iÒu nµy ë n-íc ta ®· thÓ hiÖn ë mét phÇn ë mèi liªn hÖ kinh doanh víi n-íc ngoµi nh-: ®Êt, ®åi 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 träc, s«ng suèi,… trë thµnh vèn kinh doanh. C¸c lîi thÕ so s¸nh trë thµnh lùc l-îng kinh doanh, mét sè t- liÖu sinh ho¹t trë thµnh vèn kinh doanh. *Tµi chÝnh gãp phÇn ®iÒu hµnh thùc hiÖn môc tiªu: tiÕt kiÖm, tÝch luü t¨ng ®Çu t- ®i ®Õn t¨ng viÖc lµm chèng thÊt nghiÖp vµ gãp phÇn t¨ng thu nhËp t¨ng tr-ëng kinh tÕ. Theo tÝnh to¸n tõ n¨m 1993 ®Õn 1996, n-íc ta cÇn mét khèi l-îng vèn tÝch luü ®Çu t- kho¶ng 16% GDP hµng n¨m. Kh¶ n¨ng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu t¨ng tr-ëng nµy vÒ phia ChÝnh phñ kho¶ng 23% GDP hµng n¨m, v× ChÝnh phñ ch-a cã kh¶ n¨ng tÝch luü tõ néi bé nÒn kinh tÕ . Do ®ã, 8-9% vèn ®Çu t- cßn l¹i do 3 nguån sau cung cÊp: - Huy ®éng vèn tÝch luü trong d©n - Vèn viÖn trî n-íc ngoµi - Vèn do khai th¸c tµi nguyªn kho¸ng s¶n, bÊt ®éng s¶n cña 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 quèc gia Trong ®ã,vèn trong d©n lµ chñ yÕu. §Ó huy ®éng ®-îc nguån vèn trong d©n chóng, hay cña c¶ c¸c nguån kh¸c vai trß cña tµi chÝnh lµ rÊt to lín. Tµi chÝnh ph¶i : + Cã chÝnh s¸ch tµi chÝnh sinh lîi thÕ nµo ®Ó khuyÕn khÝch d©n tÝch luü, bá vèn vµo kinh doanh + Tr×nh ChÝnh phñ c¸c chÝnh s¸ch: vÒ së h÷u tµi s¶n t- nh©n, b¶o vÖ së h÷u t- nh©n b»ng v¨n b¶n ph¸p quy, quyÒn thõa kÕ vÒ tµi s¶n mét c¸ch l©u dµi, æn ®Þnh ®Ó ng-êi d©n an t©m ®Çu t-, an t©m tÝch luü. + Cã chÝnh s¸ch x©y dùng t©m lÝ tÝch cùc lµm giµu, sao cho mäi ng-êi, mäi ngµnh ®Òu cè g¾ng tù ph¸t triÓn v-¬n lªn. *H×nh thµnh quan hÖ tÝch luü, tiªu dïng hîp lÝ: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, viÖc ph©n phèi thu nhËp ®-îc thùc hiÖn theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. T-¬ng øng víi tõng khu vùc kinh tÕ – x· héi lµ mét hÖ thèng tiÒn l-¬ng vµ thu nhËp riªng, t-¬ng øng víi tõng thµnh phÇn kinh tÕ lµ mét h×nh thøc kinh doanh riªng, cã quü 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tiªu dïng riªng. ChÝnh v× thÕ, mµ tiÒn l-¬ng vµ thu nhËp cña ng-êi lao ®éng ë c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau cã sù chªnh lÖch cao. Sù chªnh lÖch qu¸ møc vÒ thu nhËp vµ tiÒn l-¬ng gi÷a c¸c tÇng líp d©n c- dÉn ®Õn møc tiªu dïng hÕt søc kh¸c nhay vµ ®-¬ng nhiªn cã sù ph©n ho¸ trong x· héi. Tõ ®ã t¹o nªn sù mÊt c«ng b»ng x· héi. VD nh- sù ph©n ho¸ giµu nghÌo gi÷a thµnh thÞ- n«ng th«n. Do ®ã viÖc ®iÒu tiÕt thu nhËp vµ tiÒn l-¬ng gi÷a nh÷ng ng-êi lµm c«ng ¨n l-¬ng, ng-êi h-ëng theo chÕ ®é, chÝnh s¸ch x· héi vµ -u ®·i cña nhµ n-íc trong ph¹m vi toµn x· héi lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt hiÖn nay. Trong ®ã, tµi chÝnh gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng th«ng qua c¸c chøc n¨ng cña m×nh. VD: th«ng qua thuÕ, quü xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, n©ng l-¬ng cho c¸c ngµnh cã thu nhËp thÊp,…ViÖc ®iÒu chØnh nµy kh«ng chØ lµ ®iÒu tiÕt thu nhËp qu¸ cao mµ c¶ viÖc ®iÒu tiÕt phÇn thu nhËp qu¸ thÊp ®Õn møc trung b×nh ®Ó ng-êi lao ®éng ®¶m b¶o cuéc sèng. b) §iÒu hµnh c¬ chÕ thÞ tr-êng ®i theo c¸c môc tiªu kinh tÕ – x· héi ®· ®-îc x¸c ®Þnh 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tµi chÝnh võa lµ c«ng cô ®Ó gãp phÇn ®iÒu hµnh kinh tÕ vÜ m«, võa lµ lÜnh vùc kinh tÕ ho¹t ®éng theo c¸c yªu cÇu cña kinh tÕ. Ch¼ng h¹n, trong kinh tÕ thÞ tr-êng th× tµi chÝnh võa lµ mua cã träng l-îng, võa lµ ng-êi b¸n cã vai trß quyÕt ®Þnh ®iÒu hµnh thÞ tr-êng ®Ó ®iÒu tiÕt vÜ m«. VÝ dô: ViÖc vô thu ho¹ch hÌ thu n¨m 2001 khi thÞ tr-êng thãc lóa ë ®ång b»ng S«ng Cöu Long ®· bÞ xuèng gi¸ g©y rÊt nhiÒu thiÖt h¹i cho nh©n d©n th× Nhµ n-íc b»ng vai trß tµi chÝnh ®iÒu hµnh vÜ m« ®· chØ ®¹o mét sè C«ng ty l-¬ng thùc miÒn Nam, vµ c¸c tØnh ®ång b»ng S«ng Cöu Long b»ng c¸ch. Qua c¸c ng©n hµng cho c¸c C«ng ty nµy vay vèn víi l·i suÊt -u ®·i ®Ó hä mua tÝch tr÷ thãc lóa cña d©n nh»m gi÷ gi¸ thãc lóa cña thÞ tr-êng, b¶o vÖ lîi Ých cña ng-êi s¶n xuÊt, còng nh»m tÝch tr÷ ®Ò phßng khi cã nh÷ng c¬n sèt l-¬ng thùc th× cã thÓ tung ra b¸n ®Ó æn ®Þnh thÞ tr-êng. 5. Mét sè biÖn ph¸p nh»m ®¶m b¶o vµ n©ng cao vai trß cña tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 æn ®Þnh gi÷ v÷ng hÖ thèng luËt ph¸p vµ t¨ng c-êng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa a. X©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn tµi chÝnh nhiÒu thµnh phÇn b. T¹o ®iÒu kiÖn h×nh thµnh ph¸t triÓn thÞ tr-êng tµi chÝnh (bao gåm thÞ tr-êng tiÒn tÖ, thÞ tr-êng vèn, thÞ tr-êng chøng kho¸n) c. X©y dùng hÖ thèng th«ng tin ph©n tÝch kiÓm tra, vµ kiÓm so¸t tµi chÝnh. d. X©y dùng hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt tµi chÝnh e. KiÖn toµn bé m¸ qu¶n lý tµi chÝnh ë møc Nhµ n-íc §©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò nãng báng cña giai ®o¹n hiÖn nay. Bëi tµi chÝnh bao gåm nhiÒu mèi quan hÖ phøc t¹p víi nhiÒu thµnh phÇn. Trong ®ã träng t©m lµ x©y dùng luËt thuÕ, luËt ng©n hµng,…  Ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin, dù b¸o, më réng quan hÖ tµi chÝnh quèc tÕ, kiÖn toµn chÝnh s¸ch më cöa giao l-u kinh tÕ 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 víi bªn ngoµi Vai trß cña th«ng tin trong ®iÒu kiÖn khoa häc kÜ thuËt ph¸t triÓn hiÖn nay lµ rÊt cÇn thiÕt. Nã gióp c¸c nhµ qu¶n lÝ tµi chÝnh cã th«ng tin nhanh h¬n, nhiÒu h¬n, toµn diÖn h¬n kh«ng chØ trong ph¹m vi quèc gia mµ trªn toµn thÕ giíi. Tõ ®ã, cã thÓ ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch hîp lÝ h¬n, phï hîp h¬n víi t×nh h×nh thùc tÕ.  T¨ng c-êng c«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra vµ xö lý nghiªm minh c¸c tr-êng hîp vi ph¹m ph¸p luËt. 6. Mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®-îc cña tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng VÒ ph©n phèi: ho¹t ®éng tµi chÝnh g¾n liÒn víi ho¹t ®éng ph©n phèi. -Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung: kÕt qu¶ ph©n phèi ®-îc nhµ n-íc ®Þnh ®o¹ tr-íc qua c¸c mÖnh lÖnh hµnh chÝnh. C«ng cô tµi chÝnh- tiÒn tÖ chÝnh chØ lµ h×nh thøc, hay mét ®å trang søc. Mäi chØ tiªu vÒ thiÕt bÞ, vËt t- lao ®éng ®Òu ®-îc x¸c lËp b»ng hiÖn 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vËt trªn c¬ së c¸c v¨n b¶n hµnh chÝnh. -Nay: mÖnh lÖnh hµnh chÝnh ®-îc thay b»ng hÖ thèng luËt ph¸p, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®-îc tù do ho¹t ®éng trong khu«n khæ ph¸p luËt. Ho¹t ®éng tµi chÝnh ®· thùc sù trë nªn rÊt phong phó vµ s«i ®éng ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ chi tr¶, thanh to¸n, giao dÞch. Tµi chÝnh võa lµ ph-¬ng tiÖn cña c¸c hµnh vi ®ã l¹i võa lµ môc ®Ých cña c¸c hµnh vi ®ã. Tõ ®ã mµ: + Thay cho viÖc chuyªn ®¶m nhËn bï lç, bï gi¸, bï l-¬ng,… ng©n s¸ch nhµ nø¬c ®· cã thÓ giµnh nguån vèn cña m×nh ®Ó ®Çu t- cho kÕt cÊu h¹ tÇng, ®¶m nhiÖm c¸c kho¶n chi phÝ theo yªu cÇu chung nhÊt cña toµn x· héi, lµm tiÒn ®Ò thóc ®Èy qu¸ tr×nh bá vèn ®Çu t- cña c¸c doanh nghiÖp. + Thay cho ho¹t ®éng cho vay bao cÊp cña ng©n hµng nhµ n-íc, ®· xuÊt hiÖn hµng lo¹t c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian nhc¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i. C¸c tæ chøc tÝn dông vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng víi môc ®Ých lµm trung gian vµ thu hót vèn. 20